1.2.1.

3 Nguồn gốc tâm lí

Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, nguồn gốc tâm lý của tôn giáo xuất
phát từ những nhu cầu tinh thần và những giới hạn trong nhận thức của con người
trong giai đoạn lịch sử nhất định, cụ thể là:

1) Nhu cầu về sự an ủi và giải thoát khỏi nỗi sợ hãi:

Khi đối mặt với những hiện tượng tự nhiên và xã hội mà họ không thể lý giải, con
người thường cảm thấy bất lực và lo sợ. Tôn giáo với hệ thống niềm tin và nghi lễ
mang đến cho họ cảm giác được che chở, an ủi và hy vọng về một thế giới tốt đẹp
hơn.

Nỗi sợ hãi cái chết, sự cô đơn, bệnh tật cũng là một trong những nguyên nhân
khiến con người tìm đến tôn giáo để tìm kiếm sự an ủi và giải thoát.

Ngay cả những may, rủi bất ngờ xảy ra, hoặc tâm lý muốn được bình yên khi làm
một việc lớn (ví dụ: ma chay, cưới xin, làm nhà, khởi đầu sự nghiệp kinh doanh...),
con người cũng dễ tìm đến với tôn giáo.

2) Nhu cầu về lý tưởng và giá trị đạo đức:

Khi xã hội còn nhiều bất công, áp bức, con người khao khát có một lý tưởng và giá
trị đạo đức cao đẹp để hướng đến. Tôn giáo với những giáo lý về lòng bác ái, sự
công bằng, lòng vị tha... đáp ứng một phần nhu cầu này.

Tôn giáo cũng góp phần duy trì trật tự xã hội bằng cách đề cao các giá trị đạo đức
như sự trung thành, lòng hiếu thảo, sự vâng lời, lòng kính trọng đối với những
người có công với nước, với dân (ví dụ: thờ các anh hùng dân tộc, thờ các thành
hoàng làng...).

3) Giới hạn trong nhận thức:

Ở những giai đoạn lịch sử nhất định, con người có nhận thức hạn chế về thế giới tự
nhiên và xã hội. Họ không thể lý giải được những hiện tượng kỳ bí, bí ẩn nên
thường quy kết cho các thế lực siêu nhiên.

Tôn giáo ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu giải thích thế giới của con người, mặc dù
những giải thích này thường mang tính phi khoa học.