TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN LANG

KHOA TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

QUẢN TRỊ RỦI RO VÀ BẢO HIỂM

Chương 8: Bảo Hiểm Xã Hội

1
 CHƯƠNG 8
BẢO HIỂM XÃ HỘI

2
Khoa TCNH, VLU - 2022
 8.1. Các chế độ Bảo Hiểm Xã Hội
8.2. Bảo hiểm thất nghiệp
8.3. Bảo hiểm y tế

3
Khoa TCNH, VLU - 2022
 8.1. CÁC CHẾ ĐỘ BẢO HIỂM XÃ HỘI (BHXH)

1. Bảo hiểm xã hội là gì ?

- “BHXH là thuật chia sẻ rủi ro và làm cho tài chính làm cho BHXH đạt hiệu
quả và trở thành một hiện thực ở tất cả các nước trên thế giới “ (Theo ILO)

- BHXH là sự đảm bảo thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao
động (NLĐ) khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao
động, bền nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở
đóng vào quỹ BHXH.

4
Khoa TCNH, VLU - 2022
 8.1. CÁC CHẾ ĐỘ BẢO HIỂM XÃ HỘI (BHXH) (tt)

2. Các đặc trưng của BHXH:

- Bảo hiểm cho người lao động trong và sau quá trình lao động

- Thay thế thu nhập bị mất hay bị giảm nhằm ổn định cuộc sống

- Người lao động muốn hưởng BHXH phải có nghĩa vụ đóng BHXH

- Người chủ sử dung lao động cũng phải có nghĩa vụ đóng BHXH

- Quỹ BHXH chi trả các trợ cấp khi có nhu cầu phát sinh BHXH

5
Khoa TCNH, VLU - 2022
 8.1. CÁC CHẾ ĐỘ BẢO HIỂM XÃ HỘI (BHXH) (tt)

3. Các tính chất của BHXH:

- BHXH mang tính tất yếu khách quan, tính kinh tế, tính xã hội và dịch vụ
o Tính tất yếu khách quan: BHXH mang tính chất khách quan vì nó là ngu cầu thiết yếu
của con người
o Tính kinh tế: NLD hàng tháng chi ra 1 khoản nhỏ, như vậy như là khoản tiết kiệm
nhưng khi có rủi ro xảy ra NLD có thể nhận khoản trợ cấp của BHXH tuỳ theo từng
trường hợp.
o Tính Xã Hội: Các khoản trợ cấp BHXH là một phần thay thế khoản thu nhập bị giảm
hoặc bị mất giúp bản than NLD ổn định cuộc song
o Tính Dịch Vụ: Cơ quan BHXH sẽ
 Thu phí BHXH của các đối tượng: người sử dung lao động và NLD
 Bảo quản quỹ BHXH
 Chi trả các khoản khẩn cấp cho NLD khi có rủi ro, tình huống xảy ra

6
Khoa TCNH, VLU - 2022
 8.1. CÁC CHẾ ĐỘ BẢO HIỂM XÃ HỘI (BHXH) (tt)

4. Chức năng của BHXH:

- Ổn định đời sống cho Người Lao Động (NLD)
o Trợ cấp BHXH nhằm thay thế một phần thu nhập bị giảm giúp NLD ổn định cuộc sống

o Là công cụ phân phối và phân phối lại thu nhập giữa NLD tham gia BHXH

o Là thuật ngữ chi sẻ rủi ro lấy số đông bù số ít

o Động viên khuyến khích NLD

o Tái sản xuất sức lao động

7
Khoa TCNH, VLU - 2022
 8.1. CÁC CHẾ ĐỘ BẢO HIỂM XÃ HỘI (BHXH) (tt)

8. Các đối tượng của BHXH:

- Giữa người chủ sử dụng lao động và NLĐ, Giữa người chủ sử dụng lao động,
NLĐ và nhà nước, Giữa bên BHXH và NLĐ đóng góp phí BHXH, Giữa bên
BHSH và người hưởng BHXH
a. Chế độ BHXH bắt buộc:
o Chế độ ốm đau
o Chế độ thai sản
o Chế độ tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp
o Chế độ hưu trí
o Chế độ BH thất nghiệp
b. Chế độ BHXH tự nguyện:
o Hưu trí và tử tuất
8
Khoa TCNH, VLU - 2022
 8.1. CÁC CHẾ ĐỘ BẢO HIỂM XÃ HỘI (BHXH) (tt)

6. So sánh BHXH và BH Thương Mại:

Nội dung BHXH BHTM
1. Đối tượng Con người (NLD) theo luật BHXH Con người, tài sản, trách nhiệm dân sự
2. Quan hệ bảo Dài lâu, ổn định mối quan hệ tồn tích dần Chủ yếu ngắn hạn, vd: chuyến hàng, một chuyến
hiểm bay
3. Hình thức - BHXH bắt buộc Đa số không bắt buộc ngoại trừ: xe máy, xe hơi
- BHXH tự nguyện
4. Mức phí bảo Tỷ lệ % dựa trên lương cơ bản của NLD hoặc theo Theo mức đảm bảo đã chọn, thỏa thuận theo hợp
hiểm mức ấn định đồng bảo hiểm
5. Nguồn quỹ Phí đóng góp của người sử dụng LD và của NLD, có sự Phí đóng góp được ký kết trên hợp đồng, nguồn
hình thành hỗ trợ của nhà nước vốn được đóng góp, lợi nhuận trên kinh doanh
6. Tính chất An toàn xã hội, an sinh xã hội thông qua các khoản trợ Thương mại, lợi nhuận, hạch toán lời lỗ, tìm kiếm
cấp lợi nhuận, nhưng cũng mang đặc điểm an sinh XH
7. Mục đích chi Các khoản chi trợ cấp, chi cho quản lý (TW- Tỉnh, TP- Chi cho các hợp đồng khi có rủi ro xảy ra, chi cho
Quận, huyện) quản lí, chi cho dự phòng, đóng thuế…
8. Hệ thống tổ BHXH TW  Tỉnh, TP  Quận, huyện Tổng công ty  Công ty  Chi nhánh, đại lý
chức 9
Khoa TCNH, VLU - 2022
 8.2. BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP

1. Khái niệm
- Là một chính sách của Đảng và nhà nước ban hành nhằm hoàn thiện hệ thống
các chính sách an sinh xã hội ở nước ta.

- Mục tiêu của chính sách BH thất nghiệp là bù đắp một phần thu nhập cho
NLĐ khi bị mất việc làm hoặc chấm dứt HĐLĐ, HĐ làm việc, đồng thời tạo
điều kiện để họ có cơ hội tìm kiếm được việc làm mới thích hợp và ổn định
trong thời gian sớm nhất

10
Khoa TCNH, VLU - 2022
 8.2. BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP (tt)

2. Đối tượng áp dụng

- Đối với người lao động: Là công dân Việt Nam làm việc theo HĐLĐ hoặc HĐ
làm việc mà các HĐ này không xác định thời hạn hoặc xác định thời hạn từ đủ
12 tháng đến 36 tháng với người sử dụng lao động từ 10 năm trở lên

- Đối với người sử dụng lao động (SDLĐ): Khi sử dụng từ 10 lao động tham gia
BHXH bắt buộc trở lên thì người SDLĐ phải tham gia đóng BH thất nghiệp
cho NLĐ

11
Khoa TCNH, VLU - 2022
 8.2. BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP (tt)

3. Điều kiện hưởng Bảo hiểm thất nghiệp

- Đã đóng BH thất nghiệp đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi
thất nghiệp

- Đã đăng ký thất nghiệp với tổ chức BHXH

- Chưa tìm được việc làm sau 15 ngày kể từ ngày đăng kí thất nghiệp

12
Khoa TCNH, VLU - 2022
 8.2. BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP (tt)

4. Mức phí đóng Bảo hiểm thất nghiệp

- NLĐ: đóng = (1% x LCCĐBH thất nghiệp ) hàng tháng

- Người SDLĐ: đóng = 1% x Quỹ LCCĐBH thất nghiệp của những lao động tham gia BHTN của
công ty, doanh nghiệp… hàng tháng

- Nhà nước: hỗ trợ từ ngân sách = 1% x Quỹ LCCĐBH thất nghiệp của những lao động tham gia
BHTN trong cả nước và mỗi năm chuyển 1 lần

13
Khoa TCNH, VLU - 2022
 8.2. BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP (tt)

5. Trợ cấp thất nghiệp

- Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp:

14
Khoa TCNH, VLU - 2022
 8.2. BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP (tt)

5. Trợ cấp thất nghiệp

- Mức trợ cấp thất nghiệp (mức trợ cấp 1 tháng):

Trong đó:
LBQCCĐBHXH 6 tháng liền kế trước khi thất nghiệp

15
Khoa TCNH, VLU - 2022
 8.2. BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP (tt)

5. Trợ cấp thất nghiệp

- Cách tính LBQCCĐBHXH 6 tháng: Ông A đóng BH thất nghiệp từ 01/01/2009, đến
01/01/2012 ông A thất nghiệp. Biết trong thời gian đóng BH thất nghiệp ông
có 2 tháng gián đoạn là T10/2009 và T11/2009 . Ông bị chấm dứt HĐLĐ vào
tháng 01/2012
- Tính trợ cấp thất nghiệp ông A? biết:
LBQCCĐBHXH 6 tháng của ông như sau:
o 05/2011: 3,000,000 VND
o 06/2011: 3,500,000 VND
o 07/2011: 3,000,000 VND
o 08/2011: 4,000,000 VND
o 09/2011: 4,000,000 VND
o 12/2011: 5,000,000 VND 16
Khoa TCNH, VLU - 2022
 8.3. BẢO HIỂM Y TẾ

1. Khái niệm
- Là loại bảo hiểm nhằm chi trả một phần hoặc toàn bộ chi phí khám chữa bệnh
cho người được bảo hiểm khi họ ốm đau, bệnh tật, thai sản… phải nằm viện
hoặc phẩu thuật
- Đơn vị bảo hiểm còn có thể mở rộng trả tiền bảo hiểm khi người được bảo
hiểm bị tử vong và thanh toán các chi phí y tế cả trong trường hợp người được
bảo hiểm bị tai nạn phải điều tri
- Bảo hiểm này có thể được doanh nghiệp bảo hiểm triển khai kết hợp với bảo
hiểm tai nạn trong cùng một đơn vị bảo hiểm

17
Khoa TCNH, VLU - 2022
 8.3. BẢO HIỂM Y TẾ (tt)

2. Phạm vi
- Đối với Người được bảo hiểm từ 15 ngày tuổi đến 65 năm tuổi: ốm đau, bệnh
tật, tử vong, nằm viện, phẩu thuật, phát sinh chi phí y tế. Các trường hợp khác
gồm bảo lãnh nằm viện, chi phí thăm của người thân (được coi là bảo hiểm
mở rộng)

- Các nghiệp vụ của bảo hiểm y tế gồm: bảo hiểm trợ cấp nằm viện và phẫu
thuật, bảo hiểm hỗ trợ nằm viện, bảo hiểm hỗ trợ chi phí phẫu thuật, bảo hiểm
hỗ trợ chi phí y tế, bảo hiểm bệnh hiểm nghèo

18
Khoa TCNH, VLU - 2022
 8.3. BẢO HIỂM Y TẾ (tt)

3. Các trường hợp loại trừ:

- Bệnh có sẵn
- Bênh lây qua đường tình dục, AIDS
- Tự gây thương tích, tự sát
- Lạm dụng rượu bia, chất kích thích
- Bệnh mãn tính
- Tham gia tập luyện hoặc thi đấu các môn thể thao mang tính chất nguy hiểm
- Điều trị bệnh tâm thần hoặc rối loạn tâm thần
…..

19
Khoa TCNH, VLU - 2022
Chân thành cảm ơn