CRITICAL THINKING _ TƯ DUY PHẢN BIỆN

1. TẦM QUAN TRỌNG CỦA TƯ DUY PHẢN BIỆN

Tất cả chúng ta đều bị đặt trước một giao lộ quá nhiều ngả rẽ mỗi khi cần phải đưa
ra một quan điểm, một phán đoán, một ý kiến hay một quyết định nào đó, dù trong
cuộc sống hay trong sự nghiệp. Mà chuyện đưa ra ý kiến, quan điểm, quyết định là
chuyện nhiều lần và mỗi ngày. Điều đó đẩy ta vào thế phải tự mình đi tìm và xử lý
thông tin, dữ liệu, tự mình xét đoán xem thông tin dữ liệu mình sử dụng có đúng
không, rồi tự mình chọn và tự mình đưa ra quyết định.

Nghe tới đó thôi là hiểu nó có thể trở nên quá sức. Cho nên sẽ có người:
- Không thèm nghĩ vì nghĩ mệt quá, nghĩ xong cũng không biết đúng hay sai. Cho
nên thôi để ai đó khác nghĩ còn mình chỉ follow - chọn người chạy theo cho nó
nhanh, dễ, mà lỡ có sai cũng không phải lỗi của mình. Số đông hiện nay là thế và
dần dần trở thành người không có chính kiến.

- Không biết phải nghĩ sao, hoang mang, bối rối vì quá nhiều thông tin và thông tin
đủ loại chiều, fake news tràn lan, đúng sai không biết đường mà lựa. Những người
này sẽ chạy đi hỏi tán loạn, và kết quả là mỗi người nói một kiểu, dẫn nguồn một
kiểu, hay tự suy diễn ra không có nguồn nào hết. Càng tìm, càng hỏi, càng nghe, lại
càng hoang mang. Những người này sẽ trở nên sợ hãi, thiếu tự tin, tránh né khi hỏi
vào vấn đề, và nói gì cũng chung chung, qua loa, sơ sài, nửa chừng, và đương
nhiên tránh né không bao giờ đưa ra chính kiến.

- Đưa ra được chính kiến nhưng dựa trên những nền tảng thông tin, dữ liệu không
chính xác, lập luận không đủ logic, phiến diện, thiếu nghiên cứu, bị ảnh hưởng bởi
thiên kiến, thành kiến, vv. Cuối cùng có quyết định mà quyết định sai, không phù
hợp hoàn cảnh, không đủ thuyết phục....

- Số còn lại, là người có kỹ năng critical thinking - tư duy phản biện, biết cách tìm,
chọn lọc thông tin, biết cách xử lý và phân tích, lập luận logic để đưa ra chính kiến.
Số này không nhiều, và thường trở thành lãnh đạo thành công trong bất kỳ lĩnh vực
nào, vì họ biết cách giải quyết vấn đề logic và thường thì, quyết định họ đưa ra
chính xác.

Đó cũng là lý do vì sao critical thinking - tư duy phản biện luôn top các kỹ năng
cần thiết nhất mọi thời đại, và cho đến thế kỷ 21 này, trước tương lai đầy bất định,
lại là top 1 kỹ năng quan trọng nhất để hội nhập tương lai cho bất kỳ ai, đặc biệt là
người đang đi làm.
Đối với người đang đi làm, đây là kỹ năng cần thiết nhất giúp bạn thành công nhờ
đưa ra những phán đoán và quyết định đúng, phù hợp với thời thế, hoàn cảnh. Đối
với công ty, tổ chức, đây là kỹ năng cần huấn luyện, nuôi dưỡng, phát triển cho
toàn bộ nhân sự để giảm thiểu sai lầm, thất bại, rủi ro, và đặc biệt là những mâu
thuẫn, xung đột vô ích và gây hại.

Người càng có tư duy phản biện, càng rèn luyện nó trở thành thói quen, thành phản
xạ sẽ càng thành công. Ngược lại, người càng thành công sẽ càng có mức độ
critical thinking cao. Chỉ một cụm kỹ năng này thôi, cuộc đời và sự nghiệp của bạn
sẽ trở nên rõ ràng hơn, minh bạch hơn, make sense - hợp lý hơn, thành công hơn,
và đương nhiên là được người khác tôn trọng và lắng nghe hơn.