Nguyễn Thế Văn – các phương tiện giao tiếp trực tuyến

Quá trình phát triển của các phương tiện giao tiếp từ xa:

Gửi, nhận thông tin qua trung gian: Ban đầu là qua người đưa thư, chim bồ câu đưa thư.
Tiến thêm là gửi, nhận thông tin trực tiếp thông qua các loại sóng: gửi mật mã, điện thoại, điện
thoại di động, fax... Hiện đại như ngày nay là trò chuyện trực tiếp bằng điện thoại di động, trò
chuyện qua Internet, có thể nhìn thấy nhau dù đang ở rất xa nhau: web-cam, voice-chat... Tổ
chức các cuộc giao lưu, các cuộc họp, các cuộc khám, chữa bệnh và cả các cuộc giải phẫu cho
bệnh nhân dù rằng các chủ thể này đang ở rất xa nhau: cầu truyền hình, phòng họp kỹ thuật số,
chữa bệnh từ xa...

Dưới đây là một số hình thức giao tiếp trực tuyến/từ xa phổ biến:

Giao tiếp qua điện thoại: Bao gồm nhắn tin và gọi điện. Người thích nhắn tin thường có
tính cách hướng nội, cẩn thận và suy nghĩ kỹ trước khi quyết định1.

Giao tiếp qua mạng xã hội: Bao gồm viết blog, chia sẻ status trên Facebook, tham gia
phòng chat, và thảo luận trên các diễn đàn1.

Giao tiếp qua email và các ứng dụng nhắn tin: Như Zalo, Messenger, Skype, Telegram,
v.v., cho phép trao đổi thông tin và tài liệu một cách nhanh chóng2.

Họp mặt trực tuyến: Sử dụng các công cụ như Zoom, Microsoft Teams, Google Meet để
tổ chức các cuộc họp, hội thảo, và làm việc nhóm.

Ưu điểm các phương tiện giao tiếp trực tuyến:

2.1. Nhờ các thiết bị điện tử (điện thoại, máy tính, máy tính bảng, trong số những thiết bị khác)
có thể nói chuyện trong thời gian thực với những người không ở cùng quốc gia.

2.2. Tiếp nhận ngay lập tức Trước khi có các thiết bị điện tử, giao tiếp từ xa đã được thực hiện
qua thư bưu chính. Rất nhiều thời gian có thể trôi qua giữa việc phát hành thư và tiếp nhận câu
trả lời, khiến cho việc giao tiếp không đặc biệt hiệu quả. Có sự tham gia rộng rãi của quần chúng
nhân dân (thể hiện tính tương tác qua lại giữa nhiều người). Đối tượng tác động rộng cùng 1 lúc
lan toả thông tin rất rộng. Mức độ tiếp nhận thông tin sâu sắc.

2.3. Được biểu thị bằng nhiều hình thức phong phú đa dạng: Giao tiếp trực tuyến được thực
hiện thông qua các phương tiện hiện đại, bằng lời nói, văn bản hoặc hình ảnh. Cá nhân có thể
dễ dàng đa dạng hoá cách thức giao tiếp theo nhiều cách khác nhau.

2.4. Phù hợp nhu cầu trình độ phát triển xã hội: Giao tiếp là hành động phổ biến, ra đời và phát
triển cùng với sự phát triển của xã hội loài người, tác động và liên quan đến mọi người trong xã
hội. Giúp chúng ta hiểu được người khác và làm cho người khác hiểu được chúng ta. Chưa bao
giờ con người lại sống trong một môi trường giao tiếp đa dạng, phong phú, rộng lớn, đa chiều
như hiện nay.

2.5. Giảm khoảng cách văn hóa Ngoài việc cho phép trao đổi thông tin nhanh chóng và hiệu quả,
các phương tiện giao tiếp trực tuyến đã giúp loại bỏ các rào cản ngôn ngữ, văn hóa và địa lý
giữa các quốc gia khác nhau. Ví dụ: những phương tiện này cho phép mọi người từ các quốc gia
và nền văn hóa khác nhau đến với nhau để trao đổi ý tưởng và hiểu rõ hơn về văn hóa của
nhau. Bằng cách này, bạn giảm bớt những định kiến mà bạn có thể có đối với một xã hội. Con
người trong xã hội hiện đại đã đạt những bước tiến dài trên con đường vươn lên làm chủ thế
giới. Bước tiến đó đã tạo nên sự bùng nổ thông tin mạnh mẽ đến độ các giao tiếp trước đó
không thể đáp ứng nổi. Trước nhu cầu mới của xã hội, các phương tiện giao tiếp hiện đại tất yếu
phải phát triển nhanh chóng và sự phát triển này quay lại thúc đẩy xã hội tiếp tục đi lên.

Nhược điểm các phương tiện giao tiếp trực tuyến:

Các phương thức giao tiếp trực tuyến mang lại nhiều tiện ích nhưng cũng có những
nhược điểm không thể bỏ qua. Dưới đây là một số nhược điểm chính:

Thiếu tương tác trực tiếp: Giao tiếp trực tuyến thiếu các yếu tố phi ngôn ngữ như ngôn ngữ cơ
thể, biểu cảm khuôn mặt, và giọng điệu, có thể dẫn đến hiểu lầm.

Cảm giác cô lập: Việc không có sự tương tác trực tiếp có thể khiến người tham gia cảm thấy cô
lập và thiếu sự kết nối với người khác. Việc dựa dẫm vào giao tiếp trực tuyến quá nhiều đã
khiến nỗi sợ nói chuyện trực tiếp ngày càng tệ hơn, dẫn đến việc thiếu sót kỹ năng giao tiếp
thực tế.

Vấn đề kỹ thuật: Sự cố kết nối mạng, hỏng hóc thiết bị, hoặc lỗi phần mềm có thể gây gián đoạn
trong giao tiếp.

An ninh mạng: Có nguy cơ thông tin cá nhân hoặc dữ liệu công việc bị rò rỉ do các vấn đề về bảo
mật mạng.

Khó quản lý thời gian: Việc phân biệt giữa công việc và cuộc sống cá nhân có thể trở nên mơ hồ,
dẫn đến làm việc quá giờ hoặc không thể tập trung vào công việc.

Khó khăn trong việc duy trì sự chú ý: Môi trường trực tuyến có thể gây xao lãng, làm giảm khả
năng tập trung và duy trì sự chú ý.

Giới hạn trong việc học nhóm: Các hoạt động giao tiếp nhóm có thể trở nên khó khăn hơn khi
thực hiện trực tuyến, ảnh hưởng đến sự hợp tác và trao đổi kiến thức.

Yêu cầu kỹ năng sử dụng công nghệ: Người dùng cần có kỹ năng sử dụng máy tính và công nghệ
thông tin để tham gia hiệu quả vào giao tiếp trực tuyến.
Những nhược điểm này cần được xem xét kỹ lưỡng khi lựa chọn và sử dụng các phương thức
giao tiếp trực tuyến, đặc biệt là trong môi trường làm việc và học tập.