Nhaäp moân xaõ hoäi hoïc - 34 -

caïnh ñeå xaõ hoäi hoïc ñoâ thò coù theå xaâm nhaäp, nghieân cöùu, tìm hieåu vaø goùp phaàn lyù giaûi.
Tuy nhieân, trong boái caûnh hieän nay( nhö ñaõ trình baøy ôû muïc 2), vaán ñeà veà söï bieán ñoåi
cô caáu xaõ hoäi, phaân taàng xaõ hoäi, phaân hoùa giaøu – ngheøo ôû ñoâ thò ñang laø moät vaán ñeà
cô baûn ñaëc tröng trong buoåi ñaàu chuyeån sang cô cheá thò tröôøng. Noù ñoùng vai troø chi
phoái raát nhieàu lónh vöïc, trong ñoù coù lónh vöïc nhaø ôû, quy hoaïch vaø quaûn lyù ñoâ thò hieän
nay theå hieän nhö sau:
Vieäc khaúng ñònh söï phaân taàng xaõ hoäi, phaân hoùa giaøu – ngheøo ngaøy caøng noåi roõ
trong ñôøi soáng xaõ hoäi ñaõ cung caáp moät böùc tranh veà boái caûnh xaõ hoäi cuûa caùc ñoâ thò
vôùi nhöõng ñaëc ñieåm khaùc haún thôøi bao caáp. Ñoù laø ñaëc ñieåm cuûa cuûa moät ñoâ thò ñang
ñang ra khoûi cô cheá quaûn lyù taäp trung, quan lieâu, bao caáp, ñeán vôùi cô cheá thò tröôøng.
Trong boái caûnh ñoù, caùc nhaø quy hoaïch vaø xaây döïng ñoâ thò gaàn ñaây khoâng ngoài
chôø caùc nhieäm vuï keá hoaïch Nhaø nöôùc giao ñeå thieát keá caùc ñoà aùn xaây döïng caùc khu
nhaø taäp theå, cöûa haøng baùch hoùa toång hôïp, cô quan, tröôøng hoïc … Ñaõ coù moät boä phaän
quan troïng caùc khaùch haøng thuoäc caùc khu vöïc khaùc, caùc toå chöùc tö nhaân, caù nhaân coù
nhu caàu ñeán vôùi nhaø quy hoaïch vaø xaây döïng ñoâ thò.
Nhaân toá xaõ hoäi ñaùng quan taâm nhaát luùc naøy laø: Trong caùc ñoâ thò ñaõ hình thaønh
neân moät lôùp ngöôøi giaøu coù. Hoï coù khaû naêng xaây, taäu nhöõng coâng trình lôùn, coù khaû
naêng hoaït ñoäng vaø chi phoái thò tröôøng nhaø ñaát, baát chaáp ngöôøi ngheøo. Hoï cuõng chi
phoái caû löïc löôïng thieát keá, xaây döïng theo yù muoán cuûa hoï vaø vì theá raát deã vi phaïm caùc
nguyeân taéc, tieâu chuaån cuûa coâng taùc quy hoaïch ñoâ thò. Maët khaùc, vaãn coøn toàn taïi moät
nhoùm ngöôøi ngheøo khoâng theå ñuû ñieàu kieän ñeå caûi thieän cö truù voán raát toài taøn cuûa hoï.
Vì theá, hoï seõ phaûi ñöông ñaàu vôùi nhieàu khoù khaên hôn do giaù ñaát, giaù nhaø ngaøy moät
taêng voït vaø nhu caàu cuûa cuoäc soáng cuõng ngaøy moät naâng cao. Keát quûa laø khoâng traùnh
khoûi toàn taïi caùc khu nhaø oå chuoät beân caïnh caùc bieät thöï, khaùch saïn sang troïng maø
khoâng theå deã daøng giaûi toûa, quy hoaïch laïi ñöôïc.
Coâng taùc caûi taïo ( tu boå) ñoâ thò cuõng seõ gaëp phaûi moät thaùch thöùc caàn giaûi quyeát
coù lieân quan tôùi söï phaân taàng xaõ hoäi laø: thöïc teá, do söï phaùt trieån töï phaùt treân moät ñòa
baøn cö truù heïp ( ôû moät phoá, moät daõy phoá, moät loâ nhaø) thöôøng soáng xen keõ ngöôøi giaøu,
keû ngeøo. Quy hoaïch caûi taïo moät ñòa baøn nhö vaäy khoâng deã daøng coù ñöôïc söï thoûa
thuaän mang tính phaùp lyù vôùi daân cö sôû taïi do bôûi hoï raát khaùc nhau veà lôïi ích vaø khaû
naêng cuøng tham gia vôùi chính quyeàn vaø nhaø quy hoaïch. Ngöôøi ngheøo thì chaúng coù gì
vaø cuõng chaúng quan taâm ñeán vieäc caûi taïo vì hoï bieát khoâng theå coù tieàn. Trong khi
ngöôøi giaøu saün saøng chi moät khoaûn tieàn lôùn ñeå cuøng vôùi Nhaø nöôùc, xaây döïng laïi cô sôû
haï taàng kyõ thuaät cuûa khu ôû. Trong tröôøng hôïp naøy ai lôïi, ai thieät, thì vai troø cuûa Nhaø
nöôùc, cuûa nhaân daân, cuûa moãi nhoùm xaõ hoäi ñeàu phaûi ñöôïc tính ñeán, vaø phaûi tính toaùn
caån thaän môùi coù theå ñaït ñöôïc hieäu quûa kinh teá – xaõ hoäi – moâi tröôøng. Ñoù laø moät ñieàu
thöïc teá.
Keát quûa nghieân cöùu söï phaân taàng xaõ hoäi ñaõ cho thaáy ôû caùc nhoùm ( taàng) trong
thaùp phaân taàng xaõ hoäi, daân cö ñaõ bieåu thò nhöõng thaùi ñoä khaùc nhau ñoái vôùi caùc chính
saùch kinh teá – xaõ hoäi. Trong soá caùc chính saùch naøy, coù caùc chính saùch cuï theå, coù lieân
quan ñeán coâng taùc quy hoaïch xaây döïng vaø quaûn lyù ñoâ thò. Bieát ñöôïc thaùi ñoä cuûa taàng
nhoùm xaõ hoäi ( giaøu – ngheøo – trung bình …) laø caàn thieát cho caùc nhaø quy hoaïch ñònh
chính saùch ñeå quy hoaïch ñoâ thò. Thí duï, cuï theå laø thaùi ñoä cuûa caùc nhoùm daân cö ñoái
vôùi chính saùch nhaø ôû hieän nay, neân chuû tröông vaø chính saùch luoân caàn ñöôïc ñieàu
chænh cho phuø hôïp vôùi thöïc teá. Caùc thoâng tin veà söï phaân taàng xaõ hoäi vaø thaùi ñoä cuûa

Leâ Minh Chieán Khoa Lòch Söû