ARALING PANLIPUNAN

Owner: Cuaiyne Cyrra Garcia | Lecturer: Benjamin Lanada

KONTEMPORARYONG ISYU • Pormal na talakayan (sa paaralan o sa pamayanan)

Internet
• Kasalukuyang paksa o isyu sa lipunan, politika,
ekonomiya, kultura, agham, teknolohiya, at iba pa na Primaryang Sanggunian
may malalim na impluwensya sa kasalukuyang
panahon. • Orihinal na tala ng mga pangyayaring isinulat.
• Patuloy na nagbabago habang nagpapalit ang • Ginawa ng mga taong nakaranas sa mga ito.
panahon at lipunan.
Halimbawa
Kontemporaryo o Kontemporaryong • Sulat
• Journal,
• Nagmumula sa salitang "kapanahunan" o • Legal na dokumento,
"kasalukuyang panahon." • Guhit at larawan
• Ito ay ginagamit upang tukuyin ang mga bagay,
ideya, o mga likhang-sining. Limitasyon
• Ito ay may kaugnayan sa mga pangyayari, ideya, at • Maaaring hindi lahat ng detalye ng mga pangyayari
mga bagay na umiiral sa ngayon. ay matandaan ng nakasaksi sa pangyayari.
• Epekto maaaring magdagdagan o mabawasan ang
Isyu paglalahad ng mga impormasyon

• Paksang pinagtutuunan ng pansin, diskusyon, at Sekundaryang Sanggunian

pagtalakay sa lipunan, pulitika, ekonomiya, kultura,
at iba pang aspeto ng buhay. • Mga impormasyon o interpretasyon batay sa
• Ito ay mga usaping nagdudulot ng interes, primaryang pinagkunan o ibang sekundaryang
kontrobersiya, o debate sa mga tao at sa lipunan. sanggunian na inihanda.
• Ito ay mga usapin na madalas na nababanggit sa • Isinulat ng mga taong walang direktang
mga balita, pag-uusap, at diskusyon sa lipunan. Ito partisipasyon sa mga pangyayaring itinala.
ang mga aspeto ng lipunan na nangangailangan ng
pag-aaral, solusyon, at mga hakbang upang Halimbawa
mapabuti ang mga ito. • Ulat
• Teksto
Konsepto ng Kontemporaryong Isyu • Guhit at kahit anong nabuo batay sa primarying
• Mahalaga at makabuluhan sa lipunang ginagalawan pingkunan tungkol sa pangyayari
• May malinaw na epekto o impulwensiya sa Lipunan
o mamamayan Limitasyon
• Nagaganap sa kasalukuyang panahon o may • Nagbabago ang impormasyon ayon sa sumulat o
matinding epekto o impuluwensiya sa takbo ng naglalahad ng mga pangyayari.
kasalukuyang panahon sa paglutas ng isyu • Epekto nito ay inilalahad at isinusulat ng isang tao
• Paano mahihikayat ang mga tao na kumilos upang ang pangyayari ayon sa kaniyang opinyo,
ito ay malutas pagkaunawa, pananaw at ideya.
• Ang mga anyo ng mga sanggunian ay may
Pagsususri sa Kontemporaryong Isyu limitasyon sapagkat ang mga ito ay maaaring
• Kahalagahan masira, mabura, mawala, at maapektuhan ngmga
• Pinagmulan kalamidad.
• Perspektiba o Pananaw
• Mga Pagkakaugnay Uri ng Pahayagan
• Personal na Damdamin
• Epekto • Katutuhanan
• Maaaring Gawin • Opinyon
• Pagkiling (Bias)
Sanggunian • Hinuha (Inference)
• Pahayagan • Paglalahat(Generalization)
• Magasin • Kongklusyon
• Radyo
• Impormal na talakayan (sa bahay o sa komunidad)

Type your initials here | 1

 Katotohanan
• Mga totoong pahayag o pangyayari na
pinatutunayan sa tulong ng mga aktuwal na datos.
• Hindi nagbabago
Opinyon
• Kuro-kuro, palagay, impresyon,o haka-haka) ay
nagpapahiwatig ng saloobin at kaisipan ng tao
tungkol sa inilahad na katotohanan.
• Ang opinyon ay hindi kailangang patunayan.
• Maaaring magbago
Pagkiling (Bias)
• Pagkakapabor sa isang bagay, ideya, tao, o grupo
ng tao nang hindi makatarungan o hindi obhetibo.
• Ito ay maaaring magmula sa mga personal na
pananaw, opinyon, o prehudisyo ng tao na maaaring
makaapekto sa kanilang pag-iisip o pasya.
nalilinang ang pagiging mabuting mamamayan;
Hinuha (Inference)
• Isang pinag-isipang hula o educated guess tungkol
sa isang bagay.
• Ang pagbuo ng hinuha o inference ay kahalintulad
ng pagbuo ng hypothesis.
• Upang makapaghinuha, kailangang gamitin ang
kaalaman at mga karanasan tungkol sa paksa o
babasahinupang matuklasan ang mga nakatago
nitong mensahe o kaisipan
Paglalahat (Generalization
• Ang hakbang kung saan binubuo ang mga ugnayan
ng mga hindi magkakaugnay na impormasyon bago
makagawa ng kongkulosyon.
Kongklusyon
• Ang desisyon, kaalaman,o idayang nabuo
pagkatapos ng pag-aaral, obserbasyon, at pagsusuri
ng pagkakaugnay ng mahahalagang ebidensiya o
kaalaman.
Kahalagahan ng Pag-aaral at Pagiging Mulat
sa mga Kontemporaryong Isyu Sa Lipunan ta
Daigdig
I. Nalilinang ang ating mga pansariling kakayahan
at kasanayan sa pag-aaral at pag-iisip sa mga
kontemporaryong isyu
• Paggamit ng malinaw at makabuluhan na kaalaman
tungkol sa mahahalagang kaganapan na
nakaiimpluwensiya sa mga tao, pamayanan bansa,
at mundo.
• Pagsusuri at pagtataya ng mga ugnayan ng sanhi
at epekto ng mga pangyayari
• Paggamit ng mga kagamitang teknolohikal at iba’t
ibang sanggunian para makakalap ng mga
impormasyon
• Paggamit ng mga pamamaraang estadistika sa
pagsusuri ng kuwantitatibong datos tungkol sa mga
pangyayari sa lipunan
• Pagsisiyasat, pagsusuri ng datos at iba’t ibang
sanggunian, at pagsasaliksik
• Mapanuring pag-iisip, matalinong pagpapasiya,
mabisang komunikasyon, pagkamalikhain, at
pagpapalawak ng pandaigdigang pananaw
• Malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa sama-
samang pagkilos at pagtugon sa mga
pandaigdigang suliranin
• Paggalang sa iba’t ibang paniniwala, pananaw, o
punto de bista kahit ito ay naiiba o salungat sa
sariling paniniwala o pananaw
• Pagpapahalaga sa mga pagkakaiba ng mga tao sa
kanilang kultura, paniniwala, at paggalang sa
kanilang dignidad at karapatang pantao
• Pag-iingat sa sariling kagustuhan at pagpasaalang-
alang sa kagustuhan ng iba
Sa pag-aaral ng mga kontemporaryong isyu,
• Kaalaman sa sariling mga karapatan at tungkulin
bilang mamamayan upang makalahok sa mga
makabuluhang Gawain para sa ikabubuti ng
pamumuhay ng pamayanan, bansa, at daigdig
• Pang-unawa at paggalang sa mga batas at
alituntunin upang maitaguyod ang pagkakaisa, pag-
unlad, at pagkakaroon ng kapayapaan sa ating
bansa at sa buong daigdig
• Pang-unawa sa iba’t ibang aspekto ng mga suliranin
at isyu ng lipunan; heograpiya, ekonomiya, kultura,
pamahalaan, at pansibiko gamit ang mga
kasanayang nalinang sa pag-aaral ng iba’t ibang
disiplina
• Pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos bilang
isang bansa at pagtugon sa mga Pambansa at
pandaigdigang suliranin
• Masidhing damdaming Makabayan, makatao
makakalikasan at makasandaigdigan na mag-
uudyok upang maging produktibo at makatulong sa
paglutas ng mga suliranin sa kasalukuyan at sa
pagpapanday ng maunlad at mapayapang
pamayanan, bansa at mundo
• Aktibong pagganap sa mga Gawain at tungkuling
dapat gampanan sa tahanan, paaralan, at
pamayanan
LIPUNAN
• Nagmula sa salitang ugat na “lipon” na
nangangahulugang pangkat.
• Ang mga tao ay mayroong kinabibilanganng
pangkat na mayroong iisang tunguhin o layunin.
• Binubuo ng mga mamamayan na may iba’t ibang
kultura, paniniwala, at tradisyon.
• Sa lipunan, ang mga indibidwal ay nagkakaroon ng
ugnayan at interaksyon sa isa’t isa.
• Ito ay organisado sa pamamagitan ng mga
institusyon tulad ng paaralan, relihiyon, pamilya, at
pamahalaan.
•
2
 • Tumutukoy sa organisasyon at pagkakaayos ng
• Ang estruktura ng panlipunan ay maaaring mag-iba-
Iba’t ibang pagkakahulugan ng lipunan
Emile Durkheim
• Ang lipunan ay isang buhay na organismo kung saan
nagaganap ang mga pangyayari at gawain.
• Ito ay patuloy na kumikilos at nagbabago.
• Binubuo ang lipunan ng magkakaiba subalit
magkakaugnay na pangkat at institusyon.
• Ang maayos na lipunan ay makakamit kung ang
bawat pangkat o institusyon ay gagampanan ng
maayos ang kanilang tungkulin (Mooney,2011)
Karl Marx
• Ang lipunan ay kakikitaan ng tunggalian ng
kapangyarihan. Ito ay nabubuo dahil sa pag-
aagawan ng mga tao sa limitadong pinagkukunang
yaman upang matugunan ang kanilang
pangangailangan.
• Sa tunggalian na ito nagiging makapangyarihan
ang pangkat na kumokontrol sa produksyon.
• Bunga nito, nagkakaroon ng magkakaiba at hindi
pantay na antas ng tao sa lipunan na nakabatay sa
yaman at kapangyarihan. (Panopio 2007)
Charles Cooley
• Ang lipunan ay binubuo ng tao na may
magkakahawig na ugnayan at tungkulin.
• Nauunawaan at higit na nakikilala ng tao ang
kanyang sarili sa pamamagitan ng pakikisalamuha
sa iba pang miyembro ng lipunan.
• Makakamit ang kaayusang panlipunan sa
pamamagitan ng maayos na interaksyon ng mga
mamamayan (Mooney 2011)
Katangian ng Lipunan
• May disiplina ang mamamayan
• Pantay pantay ang oportunidad sa lahat
• May kapayapaan
• Umiiral ang katarungan
SOCIOLOGICAL IMAGINATION
• Isang konsepto sa larangan ng sosyolohiya na
unang itinatag ni C. Wright Mills, isang kilalang
Amerikanong sosyolohista, sa kanyang aklat noong
1959 na may pamagat na "The Sociological
Imagination."
• Ang konseptong ito ay tumutukoy sa kakayahan ng
isang tao na makita ang kanilang sariling personal
na buhay at mga karanasan sa mas malawak na
konteksto ng lipunan.
Kahalagahan ng Lipunan
• Sa pamamagitan ng lipunan, natatamo ng bawat
mamamayan ang kanyang kaganapan bilang tao.
• Ang lipunan ang nagtatakda ng gampanin ng isang
tao.
Estruktura ng panlipunan
• Tumutukoy sa organisasyon at pagkakaayos ng
mga tao sa isang lipunan o komunidad.
mga tao sa isang lipunan o komunidad.
iba depende sa kultura, lipunan, at sistema ng
pamahalaan ng isang lugar.
Institusyon
• Organisadong sistema ng ugnayan sa isang
lipunan.
• Ito ay binubuo ng pamilya, relihiyon,
edukasyon, ekonomiya at pamahalaan.
Pamilya
• Humuhubog sa pagkatao ng isang nilalang.
• Batayang yunit ng lipunan.
• Hindi mabubuo ang isang lipunan kung wala
ang pamilya.
Paaralan
• Nagbibigay ng karunungan, nagpapaunlad ng
kakayahan at patuloy na humuhubog sa isang
tao upang maging kapakipakinabang
Ekonomiya
• Binubuo ng mga tao na nagtatrabaho at
komukonsumo ng mga produkto.
• Pinag-aaralan dito kung paano matutugunan
ang pangangailangan ng mamamayan
Pamahalaan
• Ang may kapangyarihan na magbigay ng mga
pangangailangan ng mamamayan at gumawa
at magpatupad ng batas sa nasasakupang
teritoryo
Relihiyon
• Isang sistema na may iisang paniwala at
pananaw na kinabibilangan ng mga tao.
• Ito rin ay pananaw sa mundo na nag-uugnay
ng sangkatauhan sa ispirituwalidad at
moralidad na kaparaanan.
Social Group
• Tumutukoy sa dalawa o higit pang taong may
magkakatulad na katangian na nagkakaroon ng
ugnayan sa bawat isa at bumubuo ng isang
ugnayang panlipunan.
Primary Group
• Tumutukoy sa malapit at impormal na ugnayan
ng mga indibiduwal.
• Kadalasan, ito ay mayroon lamang maliit na
bilang.
• Halimbawa: pamilya o kaibigan
Achieved Status
• Nakatalaga sa isang indibidwal sa bisa ng
kanyang pagsusumikap.
• Maaaring mabago ng isang indibidwal ang
kanyang achieved status.
3
 Gampanin (roles)
• Bawat isa na kabilang sa social group ay may
posisyon at may kaakibat na gampanin o roles.
• Ito ay ang mga karapatan, obligasyon at mga
inaasahan ng lipunan sa isang indibidwal.
• Ito rin ang nagiging batayan ng kilos ng isang tao sa
lipunang kanyang ginagalawan.
Kultura
• Isang kumplikadong sistema ng ugnayan na
nagbibigay kahulugan sa paraan ng pamumuhay ng
isang grupong panlipunan o isang lipunan sa
kabuuan. (Andersen at Taylor 2007)
• Ito ang kabuuang konseptong sangkap sa
pamumuhay ng mga tao, ang batayan ng kilos at
gawi at ang kabuuang gawain ng tao. (Panopio
2007)
• Tumutukoy sa kahulugan at paraan ng pamumuhay
na naglalarawan sa isang lipunan. (Mooney 2011)
DALAWANG URI NG KULTURA:
Materyal
• Binubuo ito ng mga gusali, likhang sining,
kagamitan at iba pang bagay na nakikita,
nahahawakan at gawa o nilikha ng tao.
• (Panopio 2007) Ang mga bagay na ito ay may
kahulugan at mahalaga sa pag-unawa sa kultura ng
isang lipunan.
Hindi Materyal
• Kabilang dito ang batas, gawi, ideya paniniwala at
norms ng isang grupo ng tao.
• Hindi katulad ng material na kultura, hindi ito
nahahawakan subalit ito ay maaaring Makita o
maobserbahan.
• Ito ay bahagi ng pang araw-araw na pamumuhay
ng tao at ng sistemang panlipunan. (Mooney 2011)
ELEMENTO NG KULTURA:
Paniniwala (Beliefs)
• Tumutukoy ito sa mga kahulugan at paliwanag
tungkol sa pinaniniwalaan at tinatanggap na totoo.
Pagpapahalaga (Values)
• Maituturing itong batayan ng isang grupo o ng
lipunan sa kabuuan kung ano ang katanggap-
tanggap at kung ano ang hindi.
• Batayan ito kung ano ang tama at mali, maganda at
kung ano ang nararapat at hindi nararapat •
(Mooney, 2011).
Norms
• Tumutukoy ito sa mga asal, kilos, o gawi na binuo
at nagsisilbing pamantayan sa isang lipunan.
Simbolo (Symbols)
• Ang simbolo ay ang paglalapat ng kahulugan sa
isang bagay ng mga taong gumagamit dito.
• Ang mga halimbawa ng simbolo ay wika, mga
pagkumpas (gestures), at iba pang bagay na
nauunawan ng mga miyembro ng isang lipunan.
KALAMIDAD
• Ang itinuturing na mga pangyayaring nagdudulot ng
malaking pinsala sa kapaligiran, ari-arian,
kalusugan, at buhay ng mga tao sa lipunan.
• Ang ilan sa mga kalamidad na madalas maranasan
ng Pilipinas ay bagyo, baha, drought, lindol,
landslide, flash flood, pagputok ng bulkan, at storm
surge.
Uri ng Kalamidad: El Niño
• nagdudulot ng matinding tagtuyot sa mga bansang
apektado nito.
• Ito ay bunga ng pag-init ng katubigan ng Pacific
Ocean.
El Niña
• Ang matagal na tag-ulan at pagbaha sa lugar na
dinadaanan nito.
• Madalas makaranas ng bagyo ang ating bansa,19
hanggang 30 na bagyo ang dumadaan sa ating
bansa taon-taon.
• Mayo hanggang Oktubre ang karaniwang mga
buwan ng tag-ulan sa ating bansa
PUBLIC STORM WARNINGSIGNAL (PSWS)
• Ang PSWS ay ipinalalabas ng Philippine
Atmospheric, Geophysical and Astronomical
Services Administration - Department of Science and
Technology (PAGASA-DOST) upang malaman ng
mga tao kung gaano kalakas ang paparating na
tropical cyclone of bagyo at mga dapat gawin.
MGA PANGANIB NG BAGYO
• Malakas na hangin - posibleng umabot sa 250
kilometro bawat oras.
• Malakas na ulan
• Storm surge o daluyong - Nagdudulot ng matataas
na alon at baha sa mga lugar na malapit sa
baybaying dagat
• Landslide o mudflow - Pag-agos ng putik o
pagguho ng lupa dahil sa matinding ulan.
MGA URI NG BAGYO
• Tropical Depression - Mula 35 – 36 kilometro bawat
oras ang lakas ng hangin.
• Tropical Storm - Mula 64 – 117 kilometro bawat ang
lakas ng hangin.
• Typhoon - Higit 117 kilometro bawat oras ang lakas
ng hangin.
• Super Typhoon - 220 kilometro bawat oras o
mahigit pa ang lakas ng hangin.
MGA BABALA MULA SA PAGASA
• Blg. 1
- Sa loob ng 36 naoras, inaasahanang pagdating
ng hanging may lakas na 30-60 kilometro bawat
oras at pabugso-bugso ang ulan.
• Blg. 2
4
 - Sa loob ng 24 na oras, inaasahang darating ang
hanging may lakas na 60 kph hanggang 100
kph.
- Maaaring mabali ang mga sanga ng puno at
masira ang mahihinang estrukturang nakatayo.
• Blg. 3
- Sa loob ng 12 hanggang 18 oras, inaasahang
darating ang hanging may lakas na 101-185
kph.
- Maaaring mabali ang mga puno ng niyog,
mabunot ang ilang malalaking puno, at
matanggal ang bubong o tuluyang mawasak
ang karamihan sa mga bahay na gawa sa di-
matibay na materyales.
• Blg. 4
- Sa loob ng 12 o hindi kaya’y mas maaga pa
anaasahang darating ang bagyong may lakas
na 185-220 kph.
- Maaaring matumba ang ang maraming
malalaking puno at masira ang karamihan sa
bahay at gusaling luma na at hindi matibay ang
pagkakagawa.
• Blg. 5
- Sa loob ng 12 oras o hindi kaya ay mas maaga
pa darating ang bagyong may lakas na 220 kph
o higit pa.
- Maaaring maging sanhi ng matinding
pagkawasak o delubyo sa komunidad.
Storm Surge
• Ang storm surge o daluyong ng bagyo ay ang hindi
pangkaraniwang pagtaas ng tubig sa dalampasigan
habang papalapit ang bagyo sa baybayin
• Sanhi ito ng malakas na hangin dahil sa pagbaaba
ng presyon sa mata ng bagyo.
• Nagdudulot ng malawakang pagbaha na maaaring
umabot ng ilang kilometro mula sa babaying dagat.
• Maaaring makapaminsala at tangayin ang anumang
bagay na daraanan nito
Pagputok ng Bulkan
• Madami ang mga bulkan na matatagpuan sa
Pilipinas, halos 200 ang natatala.
• 24 na bulkan naman ang aktibo.
Mga Pinsala na Dulot
ng Pagputok ng Bulkan
• Ashfall, Floods
• Mudslides
• Power Outages
• Drinking Water Contamination
• Wildfires
• Health Issues
• Earthquakes
• Death
• Climate Change
Geohazard Mapping
• Ito ay ipinatupad ng Kagawaran ng kapaligiran at
Likas yaman o Department of Environment and
Natural Resources (DENR)
• Ang geohazard map ay ginawa upang mabawasan
o maiwasan ang masamang epekto ng mga sakuna
o kalamidad.
• Nagbibigay ng impormasyon tungkol sa mga lugar
na may mataas na antas ng peligro ang mga tao
upang maging handa kung sakali ang lokasyon ng
kanilang tirahan ay matatagpuan sa mga lugar na
tinutukoy nito
Mga ahenisya ng pamahalaan na
nagtutulungan para sa kaligtasan ng
mamamayan:
Department of social welfare and development
(DSWD)
• Ang namamahala sa mga programa ng
pamahalaan para sa paglilingkod sa Lipunan lalo
na sa mahihirap
Department of the interior and local government
• Ang namamahala sa mga yunit ng local ng
pamahalaan tulad ng mga barangay, bayan,
lungsod o lalawigan.
Metropolitan manila development Authority
• Naghahatid ng malawakang serbisyo sa buong
metropolitan Manila.
Republic Act no. 7924
• Pagbabalangkas at pagpapatupad ng mga
patakaran, pmanatayan, programa, at proyekto
para sa pinagsama-samang paraan/sistema upang
mapigilan ang pagbaha, at.
• mga pamamaraan upang makamit ang
pampublikong kaligtasan, lalo na sa paghahanda
para makaiwas at maging ligtas sa panahon ng
mga kalamidad.
Department of Education
• Namamahala sa mga bagay na may kinalaman sa
pagpapaunlad ng batayang edukasyon sa ating
bansa.
Department of Health
• Nangangalaga ng kalusugan ng mga mamamayan
ng bansa tulad ng pagsugpo sa pagkalat ng kolera,
tigdas, at iba pang nakahahawang sakit.
Department of public works and Highways
• Ang pagsasaayos ng mga lasangan, daan, tulay,
dike, at iba pang impraestruktura ng pamahalaan
na nasisira kapag may baha o lindol
Department of National Defense
• Pinangangalagaan ang kapayapaan at kaayusan sa
ating bansa
Department of environment
5
 and natural resources
• Pinangangalagaan ang kapaligiran at likas na
yaman ng bansa.
Philippine Atmospheric, Geophysical and
Astronomical Services administration
• Ipinararating ng pangasieaang ito ang lagay ng
panahon.
Philippine Institute of v
olcanology and Seismology
• Nagbibigaybabala sa pagputok ng bulkan upang
mapaliit ang epekto ng sakuna.
Philippine Disaster Risk Reduction and
Management Framework
• Batas Republika Bilang 10121 ng 2010 o mas kilala
sa tawag na Philippine Disaster Risk Reduction and
Management Act of 2010
• ginawa upang palakasin ang Disaster Management
ng bansa sa pamamagitan ng pagbibigay ng sapat
na pondo.
Layunin
• Makabuo ng mga plano sa pagharap sa mga
sakuna at kalamidad upang mabawasan ang
masamang dulot nito sa mga tao, hayop at ari-
arian.
• Ipinag-uutos din ng batas na ito ang malawakang
pakiisa ng mga mamamayan upang maging
matagumpay ang mga hakbangin at proyekto laban
sa mapinsalang dulot ng iba’t – ibang disaster sa
bansa.
• Alinsunod sa batas, ang pagtuturo sa mga mag-
aaral sa lahat ng antas, ang mga paksang may
kinalaman sa Disaster Risk Reduction and
Management
• Sa ganitong pagkakataon matutulungan ang mga
mag-aaral na magkaroon ng kaalaman at
paghahanda tungkol sa mga sakuna at kalamidad.
National Disaster Risk Reduction
and Management Council
• Batas Republika Bilang 10121 ng 2010, naitatag
naman ang Pambansang Tanggapan
• para sa pagtugon ng sakuna o National Disaster Risk
Reduction & Management Council (NDRRMC) na
dating kilala bilang National Disaster Coordinating
Council (NDCC).
• Katuang ng ahensya sa pagsasagawa ng mga ito
ay ang mga pribadong organisasyon at
pamahalaan.
• Isinusulong sa ngayon ang paggamit ng Community
- Based Disaster and Risk Management Approach
na kung saan hinihingi ang pakiisa at tulong ng mga
komunidad sa mga bansa upang magkaroon ng
plano at patakaran sa pagtugon sa mga isyung
pangkapaligiran
Community - Based Disaster And Risk
Management Approach
• Isinasasagawa upang hikayatain ang lahat ng
komunidad na makiisa at aktibong makilahok sa
pagtukoy, pag-aaral, pagplano at pagtataya sa mga
banta ng kalamidad na maaring maranasan sa mga
susunod pang panahon.
Mga patakarang Estruktural para sa
pagbabawas sa pinsala ng kalamidad
• Ang mga hakbang na isinasagawa upang
mapabawas ang pinsala mula sa mga kalamidad o
likas na sakuna sa pamamagitan ng pagpaplano,
pagbuo, at pagpapatupad ng imprastruktura at
estruktura na makakatulong sa pagpigil o
pagkontrol ng mga pinsala.
Patakaran at estratehiya para sa pagbabawas sa
pinsala ng kalamidad:
• Pagtukoy ng mga Lugar na Banta sa Kalamidad
• Pagtukoy at Pagpapatupad ng mga Building Code
• Pagpapalakas ng mga Estruktura
• Pag-aayos ng Watershed Management
• Pagbuo ng mga Pambansang Sistema ng Pagtugon
sa Kalamidad
• Pag-aaral ng Klima at Pagsasagawa ng Early
Warning Systems
• Pagtukoy ng mga Lugar na Ligtas
• Edukasyon at Kampanya sa Publiko
• Pagpaplano para sa Long-Term Recovery
Mga patakarang hindi estruktural para sa
pagbabawas sa pinsala ng kalamidad
• Ang mga hakbang o paraan na hindi kaugnay sa
pagpapalakas o pag-aayos ng mga imprastruktura,
ngunit naglalayong mapababa ang epekto ng
kalamidad sa mga tao at komunidad.
Mga patakarang hindi estruktural:
• Early Warning Systems
• Edukasyon at Kampanya
• Pamamahala sa Kalamidad
• Community Engagement
• Zoning at Land Use Planning
• Climate Change Adaptation
• Pamamahala ng Basura at Paglilinis
CLIMATE CHANGE
• Ang pangmatagalang pagbabago sa klima ng
Daigdig.
• Ito ay nagaganap kapag nagbubunga ng
malawakang pagbabago sa temperatura, ulan,
halumigmigan, o iba pang mga klimatikong
pagbabago sa loob ng mahabang panahon.
• Climatologist - nag-aaral ng klima
Sanhi ng climate change
6
• Ang natural na pagbabago ng klima dala ng epekto
ng sinag ng araw sa mundo
• Ang init mula sa ilalim ng lupa at epekto ng mga
gawain ng mga tao
• Ang isa sa pinakamalaking kontributor nito ay ang
pagtaas ng antas ng greenhouse gases sa
atmospera, tulad ng carbon dioxide (CO2), methane
(CH4), at nitrous oxide (N2O)
Greenhouse Gases
• Ang mga greenhouse gases na ito ay nagpapahina
ng kakayahan ng Daigdig na maglabas ng init mula
sa araw papalabas ng ating planeta, kaya't
nagreresulta ito sa pagtaas ng temperatura ng
mundo, isang phenomenon na tinatawag na global
warming.
Halimbawa:
Karbondioksido (CO2)
• inilalabas sa atmospera mula sa mga proseso tulad
ng pag-sunog ng fossil fuels (tulad ng gasolina,
langis, at karbon) at mula sa pagputol ng mga puno.
• Ito rin ang pangunahing sanhi ng pag-init ng
planeta.
Methane (CH4)
• makikita sa mga natural na proseso tulad ng
pagkabulok ng organic matter sa mga landfill,
wetlands, at tiyan ng mga hayop (gaya ng baka)
• Ito rin ay lumalabas mula sa mga natural na
proseso sa pagmimina ng hydrocarbons.
Nitrous Oxide (N2O)
• lumalabas mula sa mga aktibidad tulad ng
pagsasaka (paggamit ng fertilizer) at mula sa mga
proseso sa industriyal tulad ng paggawa ng nitric
acid.
• Ito rin ay nagmumula sa natural na proseso sa mga
ecosystem.
Fluorinated Gases
• isang kategorya ng synthetic gases na ginagamit sa
mga aplikasyon tulad ng air conditioning,
refrigeration, at electronics manufacturing.
• Ang mga ito ay hindi natural na nagmumula sa
kalikasan ngunit may malalaking potensyal na
maging greenhouse gases.
Water Vapor (H2O)
• pagkakaroon ng mga ulap, presipitasyon na
nagdadal ng ulan at nagkokontrol ng lubhang pag-
init ng atmospera.
Chlorofluorocarbons (CFCs)
• synthetic chemicals na dating ginagamit sa mga
cooling systems at aerosol sprays.
Epekto ng climate Change sa Lipunan
• Pag-akyat ng Karagatan
• Pag-usbong ng Extreme Weather Events
• Kakulangan sa Pagkain
• Migrasyon
• Kalusugan ng Tao
• Economic Impact
• Water Scarcity
Pag-akyat ng Karagatan
• Ang pagtaas ng karagatan dulot ng pagtunaw ng
yelo sa mga polar ice caps at glaciers ay
nagdudulot ng panganib sa mga coastal
communities.
• Maraming tao ang napipilitang lumikas mula sa
kanilang mga tahanan dahil sa banta ng pag-akyat
ng karagatan, na nagreresulta sa mga problemang
pang-ekonomiya at panlipunan.
Pag-usbong ng Extreme weather events
• Ang mas madalas na pag-usbong ng extreme
weather events tulad ng malalakas na bagyo,
tornado, heatwaves, at forest fires ay nagdudulot ng
pinsala sa mga komunidad.
• Ito ay maaaring magdulot ng pagkasira sa mga
imprastruktura, pagkawala ng buhay, at pagkawala
ng ari-arian.
Kakulangan sa Pagkain
• Ang pagbabago ng klima ay nagdudulot ng
pagbabago sa agrikultura at pangingisda, na
maaaring magresulta sa kakulangan sa pagkain.
• Ito ay nagiging sanhi ng malnutrisyon at gutom, na
nag-aapekto sa kalusugan ng mga tao
Migrasyon
• Dahil sa epekto ng climate change sa mga
komunidad, maraming tao ang napipilitang mag-
migrate o lumikas mula sa kanilang mga tahanan.
• Ito ay maaaring magdulot ng mga isyu kaugnay ng
migrasyon, tulad ng pag-aagawan sa mga
mapagkukunan at lugar na tirahan.
Kalusugan ng Tao
• Ang mas mataas na temperatura at mas masamang
kalidad ng hangin ay maaaring magdulot ng mga
problema sa kalusugan tulad ng heat-related
illnesses at respiratory diseases.
• Ito ay nagreresulta sa mas mataas na gastusin sa
pangangalaga sa kalusugan at mas mataas na
mortalidad.
Economic Impact
• Ang mga natural na kalamidad na dulot ng climate
change ay nagdudulot ng malalaking pinsala sa
ekonomiya.
• Ito ay maaaring magdulot ng pagkawala ng trabaho,
pinsala sa ari-arian, at pagtaas ng gastusin sa pag-
aayos at rehabilitasyon.
• Ito ay nagdudulot ng kahirapan sa mga apektadong
komunidad.
Water Scarcity
• Ang pagbabago sa klima ay maaaring magdulot ng
kakulangan sa suplay ng tubig sa ilang lugar, lalo
7
 na sa mga lugar na umaasa sa pagtutubig mula sa
mga yelo sa mga bundok.
• Ito ay nagdudulot ng problema sa
pangangailangan ng tubig para sa inumin,
agrikultura, at industriya.
Epekto ng climate change sa kapaligiran
• Pagtaas ng temperature
• Pagbabago sa kaharian ng mga halaman at hayop
• Pagtaas ng antas ng karagatan
• Pagbabago sa panahon
• Pagkasira ng mga coral reefs
• Pagkasira ng kalidad ng hangin
• Pagkasira ng mga supply ng tubig
Pagtaas ng temperatura
• Ang pagtaas ng average na temperatura ng mundo
ay nagdudulot ng mas matinding init sa iba't ibang
bahagi ng mundo.
• Ito ay maaring magdulot ng pagkasira ng mga
ekosistema, pagkasira ng kagubatan, at pagbabago
sa habitat ng mga hayop.
Pagbabago sa kaharian ng mga halaman at hayop
• Dahil sa pagbabago ng klima, maaaring magkaruon
ng pagbabago sa mga kaharian ng mga halaman at
hayop.
• Ang mga hayop at halaman ay maaaring
magkaruon ng pagkakaroon ng mas mataas na
populasyon, pagkakaroon ng ibang mga habitat, o
kaya naman ay pagkalipol dahil sa hindi nila kayang
mag-adjust sa bagong kundisyon.
Pagtaas ng antas ng karagatan
• Ang pagtaas ng temperatura ay nagdudulot ng
pagtunaw ng yelo sa mga polar na rehiyon, na
nagreresulta sa pagtaas ng antas ng karagatan.
• Ito ay maaring magdulot ng pag-ano sa mga coastal
na komunidad, pagkasira ng mga kagubatan sa
mangroves, at pagkakaroon ng mas matinding pag-
ano sa mga pangunahing ekosistema sa baybayin.
Pagbabago sa panahon
• Ang climate change ay nagdudulot ng mas labis na
pagiging unpredictable ng panahon.
• Ito ay maaaring magdulot ng mas matinding
kalamidad tulad ng bagyo, pag-ulan ng malalakas,
at pag-ikot ng panahon na higit na nagiging
mahirap panghawakan para sa mga magsasaka at
komunidad.
Pagkasira ng mga coral reefs
• Ang pagtaas ng temperatura ng karagatan ay
nagdudulot ng pagkasira ng mga coral reefs, na isa
sa mga pinakabuod na ekosistema sa ilalim ng
dagat.
• Ito ay may malalim na epekto sa buhay sa
karagatan at nagdadala ng problema sa mga
komunidad na umaasa sa karagatan para sa
kanilang kabuhayan.
Pagkasira ng kalidad ng hangin
• Ang pagbabago sa klima ay maaaring magdulot ng
mas masamang kalidad ng hangin sa mga
urbanong lugar, na maaaring magdulot ng mga
problema sa kalusugan tulad ng respiratory
diseases.
Pagkasira ng mga supply ng tubig
• Ang pagtaas ng temperatura ay maaaring magdulot
ng mas maraming pagkasira sa mga supply ng
tubig, partikular sa mga lugar na umaasa sa mga
yelo at snowmelt para sa kanilang supply ng tubig.
Epekto ng climate change sa kabuhayan ng tao
• Agriculture at Pagkain
• Kalusugan
• Disaster Risk Reduction
• Enerhiya
• Paggamit ng Tubig
• Migrasyon
Agriculture at Pagkain
• Ang pagbabago sa klima ay maaaring magdulot ng
mas madalas na kalamidad tulad ng matinding
tagtuyot, pag-ulan ng malalakas na ulan, at bagyo.
• Ito ay maaaring magdulot ng pagkawasak sa mga
pananim at pag-aani, na nagreresulta sa
kakulangan ng pagkain at pagtaas ng presyo ng
mga agrikultural na produkto.
• Ito ay maaaring magdulot ng kagutuman at
pagkaugma sa mga komunidad na umaasa sa
agrikultura.
Kalusugan
• Ang mga pagbabago sa klima ay maaaring
magdulot ng pagtaas ng temperatura, na maaaring
magresulta sa mas madalas na heatstroke at iba
pang mga heat-related na sakit
Disaster Risk Reduction
• Ang mas matinding pag-ulan, bagyo, baha, at iba
pang kalamidad na dulot ng climate change ay
nagdadala ng malalaking pinsala sa mga ari-arian
at infrastruktura.
• Ito ay nagdudulot ng pagkawasak sa kabuhayan ng
mga tao at nangangailangan ng malalaking pondo
para sa rehabilitasyon at pagpapabuti ng kaligtasan
laban sa kalamidad.
Enerhiya
• Ang mga pagbabago sa klima ay maaaring
magdulot ng mga pagbabago sa suplay ng
enerhiya, lalo na sa mga lugar na umaasa sa mga
mapagkukunan ng enerhiya tulad ng hydroelectric
power, solar power, at wind power.
• Ang mas mataas na temperatura ay maaaring
magdulot ng pagtaas ng enerhiyang kinakailangan
para sa pag-air conditioning at paglamig, na
maaaring magresulta sa mas mataas na bayarin sa
kuryente.
Paggamit ng Tubig
• Ang pagbabago sa klima ay maaaring magdulot ng
kakulangan sa suplay ng tubig, partikular sa mga
lugar na umaasa sa mga watershed at ilog para sa
8
 kanilang pang-araw-araw na pangangailangan sa
tubig.
• Ito ay maaaring magdulot ng labis na kakapusan sa
tubig para sa mga komunidad at industriya.
Migrasyon
• Sa mga lugar na labis na naapektohan ng climate
change, maaaring magkaruon ng mas mataas na
migrasyon ng mga tao.
• Ito ay maaaring magdulot ng pagkakalat ng
populasyon, pagsikip ng mga urbanong lugar, at
problema sa empleyo.
Programa, Polisiya at Patakaran ng
Pamahalaan Hinggil sa Climate Change
Republic Act No. 9729 o Local Climate Change
Action Plan (LCCAP) noong taong 2009
• Nagbigay-daan sa pagkakatatag ng Climate
Change Commission na nakatuon sa
pagsasakatuparan ng ilang mga programa tungkol
sa Climate Change
• Binuo ang National Framework Strategy on Climate
Change (NFSCC) (2010-2022) at National Climate
Change Action Plan noong taong 2012 upang
amyendahan ang RA. No. 9729 ng R.A. No. 10174
para mapalakas ang mga programa at pagkilos
laban sa Climate Change
Climate Act of 2009 (CCA)
• Naglalaman ng mga programa ng local na
pamahalaan para mapigilan at mabawasan ang
masamang epekto ng climate change at panatilihing
ligtas ang kanilang nasasakupan at mga
mamamayan.
Ang Local Climate Change Action Plan sa panahon
ng dating Pangulong Benigno Simeon Aquino
• Food Security
• Water Sufficiency
• Ecological and Environmental Stability
• Human Security
• Climate-Smart Industries and Services
• Sustainable Energy
• Knowledge and Capacity Development
Climate Change Commission
• nilikha ng Republic Act No. 9729 o ang Climate
Change Act of 2009
Mandato ng Climate Change Commission
Pagbuo at Implementasyon ng National Climate Change
Action Plan (NCCAP):
• Ang CCC ay naglulunsad at nagpapatupad ng
NCCAP, na naglalaman ng mga hakbang para sa
pagsugpo ng epekto ng pagbabago ng klima sa
bansa.
Pagbuo at Implementasyon ng Local Climate Change
Action Plans (LCCAP):
• Ang CCC ay nagbibigay ng suporta sa mga lokal na
pamahalaan sa pagbuo at implementasyon ng
kanilang sariling plano para sa pagbabago ng klima.
Pagtutok sa Adaptasyon at Mitigasyon:
• Ang CCC ay nagbibigay ng prayoridad sa mga
hakbang para sa adaptasyon at mitigasyon sa
pagbabago ng klima.
Pagtutok sa Research and Development:
• Ang CCC ay naglalaan ng pondo para sa
pagsasagawa ng mga pananaliksik at pag-unlad ng
teknolohiya para sa pagtugon sa isyu ng
pagbabago ng klima.
Pagsusuri at Pagsusuri ng Mga Patakaran
• Ang CCC ay may tungkulin na suriin at suriin ang
mga patakaran at programa na may kaugnayan sa
pagbabago ng klima.
Pagtutok sa Edukasyon at Awareness:
• Ang CCC ay naglalaan ng mga pondo para sa
edukasyon at kampanya upang mapalawak ang
kaalaman ng publiko hinggil sa pagbabago ng
klima.
Internasyonal na Koordinasyon:
• Ang CCC ay nakikipagtulungan sa mga
internasyonal na ahensya at organisasyon para sa
pagbabago ng klima upang mapanatili ang
koordinasyon sa global na antas.
Mga Pandaigdigang Polisya Hinggil sa Climate
Change
• Ang United Nation, ang namumuno sa mga
programa at patakarang may kinalaman sa isyu ng
climate change.
• Isa sa layunin ang mabawasan ang pagtaas ng
greenhouse gas emission sa buong mundo
• Isa sa layunin ang mabawasan ang pagtaas ng
greenhouse gas emission sa buong mundo
Kyoto Protocol
• isang pandaigdigang kasunduan o treaty na
nilagdaan noong 1997 sa Kyoto, Japan, bilang
bahagi ng United Nations Framework Convention
on Climate Change (UNFCCC).
• Layunin nito ang pagtugon sa mga epekto ng
pagbabago ng klima sa buong mundo sa
pamamagitan ng pagtatakda ng mga target para sa
pagkabawas ng mga greenhouse gas emissions.
Kasunduang nabuo tungkol sa Climate Change
• Asia-Pacific Partnership on Clean Deveploment and
Climate at ang mga kasunduan sa ilalim ng G8 na
nagsimula sa kanilang pagpupulong sa Gleneagles,
United Kingdom, noong taong 2005.
Paris Agreement
• isang internasyonal na kasunduan hinggil sa
pagsugpo sa pagbabago ng klima.
9
 • Ito ay nilagdaan noong Disyembre 2015 sa Paris,
France, sa ilalim ng United Nations Framework
Convention on Climate Change (UNFCCC).
Tatlong pangunahing probisyon ng Paris
Agreement
Mitigation (Pagpapabawas)
• Ang kasunduang ito ay nagtatakda ng mga
patakaran at hakbang upang mapabawasan ang
mga greenhouse gas emissions (GHG) mula sa
iba't ibang mga bansa.
Adaptation (Pag-aayos)
• Ang pag-aayos o adaptation sa mga epekto ng
pagbabago ng klima.
• Ito ay naglalayong matulungan ang mga bansa, lalo
na ang mga may kaunting kakayahan, na mag-
adjust sa mga pagbabagong dulot ng pag-init ng
mundo. Inaatasan ang mga bansa na bumuo ng
mga adaptation plans at strategies.
Finance (Pondo)
• Magbigay ng financial assistance sa mga mahihirap
na bansa upang matulungan sila sa kanilang mga
pagsisikap sa mitigation at adaptation.
• Ang mga financial resources na ito ay maaaring
manggaling sa iba't ibang pinagkukunan tulad ng
Green Climate Fund.
Mga Suliraning Pangkapaligiran sa Sariling
Pamayanan
• Polusyon ng Hangin
• Polusyon ng Tubig
• Polusyon ng Lupa – Waste Management at
Pagmimina
• Panganib na Mawala ang iba’t ibang uri ng Hayop
at Halaman
• Pagkakalbo ng Kagubatan o Deforestation
• Paglaki ng Populasyon
Mga Hakbang na Makakatulong sa Paglutas sa
Suliranin ng Climate Change
• Pag-iwas o pagbabawas ng Pagsusunog ng mga
Basura
• Pagpapanatiling Malinis ang Kapaligiran
• Pagresiklo ng mga Patapon na Bagay
• Pag-iwas sa paggamit ng mga Plastik at
nakakalasong Kemikal
Pagtatanim ng Puno at Halaman
• Makabawas ng Carbon Dioxide sa ating kapaligiran
Pagbawas ng Paggamit ng Enerhiya
• Pagpatay sa mga appliances at electrical gadgets
na hindi ginagamit
• Gumamit ng mga energy-efficient
• Magtipid ng Tubig
• Gumamit ng insultation
• Maglakad o magbisikleta
Paggamit ng Alternatibong Enerhiya
• Solar Energy o ang enerhiya mula sa init ng araw –
Photovoltaic cells, Solar thermal power at Solar
Heating
Enerhiya mula sa lupa o geothermal
• Init mula sa init ng mga bukal o ilalim ng mundo
• Ginagamit na kuryente ng geothermal power plant
Enerhiya mula sa tubig o hydropower
• Hydroelectric dam
• Wave Power
• Tidal Wave
Wind Power o enerhiya mula sa hangin
• Windmill na makikita sa Ilocas Norte at Pililla Rizal.
KAWALAN NG TRABAHO
Unemployment
• Isang ekonomikong kalagayan kung saan ang mga
indibidwal na may kakayahan at nais magtrabaho
ay walang kasalukuyang trabaho.
• Ito ay isang mahalagang aspeto ng ekonomiya at
makakaapekto ito sa buhay ng mga indibidwal at sa
kabuuang kalagayan ng isang bansa.
Iba’t ibang uri ng unemployment
• Frictional Unemployment
• Structural Unemployment
• Cyclical Unemployment
• Seasonal Unemployment
Dahilan ng Unemployment
• Kakulangan ng oportunidad para magtrabaho
• Kakulangan sa Edukasyon
• Paglaki ng Populasyon
• Hindi tugma ang pinag-aralan o kalipikasyon ng
mga mamamayan sa maaari nilang pasukang
trabaho
• Kakulangan sa kinakailangang kasanayan para sa
trabaho
• Hindi pagbibigay ng wastong sahod sa
manggagawa, kaunting benepisyo, at hindi maayos
na kondisyon ng pinagtatrabahuhan
• Pananalasa ng mga kalamidad sa bansa
• Masalimuot na paraan para makapagtatag ng
Negosyo
• Pamumulitika at katiwalaan ng mga nanunungkula
sa pamahalaan
Impilikasyon ng unemployment ng Tao
• Tumitinding kahirapan
- Kakulangan sa pagbili ng kanilang ikabubuhay
at mga pangangailangan
- Paglala ng Krimen o paggawa ng mga
masasamang bagay
- Paglala ng malnutrisyon
- Hindi makapag-aral
- Napipilitang magtrabaho ng mga bata
- Pagpasok sa prostitusyon
- Bumababa ang standard of living ng mga tao
- Bumababa ang standard of living ng mga tao
- Pagdami ng informal settler
- Dumarami ang mga taong umaasa sa
gobyerno
10
 Impilikasyon ng unemployment ng Bansa Lakas Paggawa
• I. Nagpupunta sa ibang bansa ang mga • Isang konsepto sa ekonomiya na tumutukoy sa
manggagawa upang maghanap-buhay at iniwan kabuuang bilang ng oras at pisikal na
nila ang kanilang pamiliya. pagsusumikap na inilaan ng mga manggagawa sa
- Nasisira ang pagkakabuklod ng pamilya paggawa ng produkto o serbisyong may halaga.
- May mga napapariwarang anak dahil walang • Ito ay isang mahalagang bahagi ng pambansang
gumagabay nang maayos sa kanila ekonomiya at naglalarawan ng kakayahan ng isang
- Nagkakaroon ng brain drain dahil nagpupunta bansa na mag-prodyus ng mga kalakal at serbisyo
ang mga magagaling na manggagawa sa ibang
bansa at kaunti na lamang ang natitira sa ating
Full-time job
bansa na makatutulong sa pagpapaunlad nito.
• Ang isang full-time job ay kadalasang may
- Brain Drain
nakatakdang oras ng trabaho na umaabot ng 40 oras
• Isang konsepto sa ekonomiya at
o higit pa bawat linggo.
lipunan na tumutukoy sa pag-alis o
• Karaniwang ito ay isinasagawa sa isang regular na
migrasyon ng mga may mataas na
oras, tulad ng 8 oras kada araw, 5 araw kada
antas ng edukasyon, kasanayan, at
linggo.
talento mula sa isang bansa patungo
sa ibang bansa.
Part-time job
• Ito ay karaniwang nauugnay sa mga
propesyonal tulad ng mga doktor, • Ang isang part-time job ay karaniwang may mas
inhinyero, siyentipiko, guro, at iba mababang oras ng trabaho kaysa sa full-time job.
pang propesyonal na may • Karaniwang ito ay nasa ilalim ng 40 oras kada
espesyalisasyon. linggo at maaring ito ay hindi regular na oras,
- White collar and blue collar depende sa pangangailangan ng trabaho.
• Ang "white collar job" ay isang
tawag sa uri ng trabaho o propesyon Datos sa mga naghahanapbuhay at walang
na kadalasang nangangailangan ng trabaho sa ating bansa.
edukasyon at mga kakayahan sa
opisina o administrasyon.
• Ang "blue collar job”, na tumutukoy
sa mga trabaho sa industriya o
gawaing manual, tulad ng pag-aayos
ng kagamitan o konstruksiyon

• II. Dumami ang mga dayuhan at dambuhalang

local na negsyate kaya’t nalugi ang nakaraming
maliliit na Negosyo. Minimum wage
- Temporary o contractual employment – para
• Ang legal na minimum na halaga o sahod na
hindi makapagbigay ng benepisy sa mga
kinakailangang bayaran ng isang employer sa
manggagawa
kanilang mga empleyado.
- Maliit ang suweldong ibinibigay
PROGRAMA NG PAMAHALAAN
• III. Humihina ang ekonomiya ng bansa dahil sa
• Job Placement Services
mas mahina ang produksyon ng bansa at
• Skills Training
marami ang mahihirap
• Unemployment Benefits
• Subsidies para sa Small Business
• IV. Mabagal ang pag-unlad ng bansa dahil
mahina ang ekonomiya nito • Public Works Projects
• Labor Market Information
Mungkahi sa paglutas ng suliraning unemployment • Employment Subsidies
• Pagpaparami ng oportunidad sa mga trabahong • Entrepreneurship Support
makapagbibigay ng security of tenure at mga • Labor Market Flexibility
benepisyong tulad ng health insurance at social • Social Safety Nets
security
• Ayon sa Wrold Econcomic Forum, isang handalng
sa pag-unlad ng ekonomiya ng bansa ang Kagawaran ng pamahalaan at ang kanilang
kakulangan sa maayos na impraestraktura dahil tungkulin
mabagal ang paghahatid ng mga produkto. Department of trade and Industry
• Ayon sa International Monetary Fund, dapat
• Itinatag upang mapanatili at palakasin ang
mapagbuti ang investment climate sa pamamagitan kalakalang pambansa at internasyonal, at itaguyod
ng pagpapabuti ng halaga ng pagnenegosyo,
impraestruktura, at mga proseso o logisctic
11
 ang malawakang pag-unlad ng industriyalisasyon
sa bansa.
• Ang pangunahing layunin na naglalayong mapabuti
ang kalagayan ng mga negosyo, mangasiwa ng
makatarungan na kalakalang panlabas, at matiyak
na protektado ang mga karapatan ng mga
mamimili.
Department of labor and employment
• Ang ahensiyang nagpapatupad ng mga patakaran
at regulasyon kaugnay ng paggawa at empleyo sa
bansa.
• Ang pangunahing layunin ng DOLE ay
pangalagaan ang karapatan at kagalingan ng mga
manggagawa at empleyado, habang
sinusuportahan ang mga negosyo at
industriyalisasyon.
Technical education and skills development
• Isang ahensiyang pang-gobyerno na may
pangunahing layunin na mapalaganap ang
teknikal na edukasyon at pagsasanay para sa
mga manggagawa at mga indibidwal na
naghahanap ng mga kasanayan.
Philippine Overseas Employment Administration
• Isang ahensiyang pang-gobyerno sa Pilipinas
na may pangunahing misyon na pangalagaan
at maprotektahan ang mga karapatan ng mga
Pilipinong manggagawa na nagtatrabaho sa
ibang bansa, partikular na ang mga overseas
Filipino workers (OFWs)
GLOBALISASYON
• Isang pangkalahatang konsepto na tumutukoy sa
pagiging konektado at interdependent ng mga
bansa at mga tao sa buong mundo sa
pamamagitan ng mga ekonomikong, pulitikal,
kultural, at teknolohikal na proseso.
• Ito ay nagpapalaganap ng ideya na ang mundo ay
naging isang mas maliliit na lugar dahil sa mga
modernong teknolohiya at komunikasyon.
Mga pangunahing aspeto ng globalisasyon
Global na Ekonomiya
• Ang globalisasyon ay nagdulot ng pag-usbong ng
pandaigdigang merkado kung saan ang kalakal,
serbisyo, at kapital ay hindi na limitado sa isang
pook o bansa.
• Ito ay nagdudulot ng malalaking oportunidad para
sa negosyo ngunit maaari rin magdulot ng pag-
aalala hinggil sa kahirapan at pagkakapantay-
pantay.
Komunikasyon
• Ang teknolohiya tulad ng internet, mga cellphone, at
iba pang mga paraan ng komunikasyon ay
nagpapadali ng ugnayang pang-internasyonal.
• Ito ay nagbubukas ng mga pintuan para sa mas
maraming tao upang makipag-ugnayan, matutunan
ang mga kultura ng iba, at magbahagi ng
impormasyon.
Kultura
• Ang globalisasyon ay nagdadala ng iba't ibang
kultura, estilo ng pamumuhay, at entertainment sa
iba't ibang bahagi ng mundo.
• Ito ay maaaring magdulot ng pag-usbong ng global
na kultura, ngunit maaari rin magdulot ng
pagkabahala hinggil sa pagkawala ng mga lokal na
kultura.
Politika
• Ang mga isyu sa politika at seguridad ay hindi na
limitado sa isang pook lamang.
• Ang mga problema tulad ng terorismo, klima, at
kalusugan ay nagiging pandaigdigang mga isyu.
Kabuhayan
• Ang globalisasyon ay nagdadala ng pag-unlad sa
ilang mga lugar habang naghuhulma ng mga
pagbabago sa kabuhayan sa iba.
• Ito ay maaaring magdulot ng pagkabahala hinggil
sa trabaho at kahirapan.
Dahilan ng Globalisasyon
Teknolohiya
• Nagpapabilis sa pag-aaccess at pagpapalitan ng
impormasyon at mga produkto sa buong mundo.
Global na Merkado
• Nagbukas ng mga pintuan sa mga kumpanya
upang makapagtayo ng mga merkado sa ibang
bansa.
Politikal na Patakaran
• Nagpapalaganap ng mga patakaran na
nagpapalaya sa kalakal at mga serbisyo mula sa
ibang bansa.
Migrasyon
• Nagbibigay-daan sa pag-aangkop at
pagpapalaganap ng mga kultura, kaugalian, at
paniniwala mula sa iba't ibang bahagi ng mundo.
Kapitalismo
• Nagpapalaganap ng ideya na ang malayang kalakal
ay maaaring magdulot ng mas mataas na kita at
kaunlaran.
Edukasyon
• Ang mas mataas na antas ng edukasyon at mas
magandang kaalaman tungkol sa iba't ibang kultura
at wika ay nagpapalaganap ng ideya ng
globalisasyon.
Positibong epekto ng globalisasyon
• Pag-unlad ng Ekonomiya
• Pag-angat ng Kabuhayan
• Pag-unlad ng Teknolohiya
• Pagtutulungan ng mga Bansa
• Pag-unlad ng Ekonomiya
• Pag-angat ng Kabuhayan
• Pag-unlad ng Teknolohiya
12
• Pagtutulungan ng mga Bansa

Negatibong epekto ng globalisasyon

• Pang-aabuso sa Kalikasan
• Pagkawasak ng Lokal na Kultura
• Kawalan ng Trabaho
• Pag-aaksaya ng Enerhiya
• Pandaraya at Katiwalian
• Pag-angkat ng Masamang Kalusugan
• Pagkakalat ng mga Epidemya
• Pang-ekonomiyang Kahirapan

13