SINH LÝ TUYẾN CẬN GIÁP

TUYẾN CẬN GIÁP

I. Đặc điểm cấu trúc:
1. Số lượng: 4 tuyến
2. Vị trí: nằm ngay sau tuyến giáp( 2 tuyến
ở cực trên, 2 tuyến ở cực dưới)
3. Kích thước: nhỏ 6x3x2 mm ( hình hạt
đậu)
4. Cấu tạo: có 2 loại tế bào là
– Tế bào chính: tiết hormon PTH
– Tế bào ưa acid: chức năng chưa rõ.
TUYẾN CẬN GIÁP

Cấu trúc

Sinh lý Guyton/ykhoa.org
 TUYẾN CẬN GIÁP

II. Hormon cận giáp: PTH ( Parathyroid hormon,

parathormon).
1. Bản chất: là polypeptid, có 84 acid amin.
2. Nguồn gốc: Tế bào chính tuyến cận giáp.
3. Tác dụng: Đây là hormon sinh mạng của cơ thể.
Dưới tác dụng của hormon nồng độ ion Canxi
huyết tương tăng lên, ngược lại nồng độ ion
phosphat giảm xuống.
4. Cơ chế tác dụng: PTH thực hiện chức năng
này, bằng cách tác dụng trên xương, thận và ruột.
 TUYẾN CẬN GIÁP
Tác động của PTH
a)Trên xương:
üNếu phóng thích PTH ngắt quãng:
Kích thích sự tăng sinh của tạo cốt bào
üNếu phóng thích PTH : liên tục:
Trên tế bào hủy xương: thường trải qua 2
giai đoạn:- Hoạt hóa ngay tức khắc tế bào
hủy xương -> tăng quá trình hủy xương ->
giải phóng ion canxi vào dịch xương.
- Hình thành tế bào hủy xương mới.
 TUYẾN CẬN GIÁP
Tác động của PTH: Trên xương

nguồn sinh lý Guyton/ykhoa.org

 TUYẾN CẬN GIÁP
Tác động của PTH
b) Trên thận:
- Giảm bài xuất ion canxi ở thận.
- Làm tăng tái hấp thu ion canxi và magie ở ống
thận ( đặc biệt là ống lượn xa và ống góp).
- Làm giảm tái hấp thu ion phosphat ở ống lượn
gần -> tăng đào thải ion phosphat ra nước tiểu.
ÞTăng nồng độ ion canxi và giảm ion phosphat
trong máu.
C) Trên ruột: tăng tạo thành 1,25
dihydroxycholecalciferol làm tăng hấp thu ion
canxi ở ruột.
TUYẾN CẬN GIÁP
Tác động của PTH

Sinh lý Guyton/ykhoa.org
 TUYẾN CẬN GIÁP
IV. Điều hòa bài tiết:
- Nồng độ PTH
bình thường
trong máu 10-
65pg/ml.
- Nồng độ ion
canxi giảm sẽ
kích thích tiết
PTH, và
ngược lại.
TUYẾN CẬN GIÁP
Điều hòa Canxi
 TUYẾN CẬN GIÁP
V. Rối loạn chức năng tuyến cận giáp:
a) Ưu năng tuyến cận giáp:
- Tăng quá trình hủy xương mạnh -> tăng
nồng độ ion canxi trong máu, giảm nồng
độ ion phosphat.
- Xương rỗng, yếu, dễ gãy.
- Nhiễm độc cận giáp và canxi hòa tan.
- Tạo thành sỏi thận.
- Bệnh lý: điển hình Recklinghausen:
xương mất canxi có hốc dễ gãy.
TUYẾN CẬN GIÁP

Hạ canxi máu
TUYẾN CẬN GIÁP
 TUYẾN CẬN GIÁP

b) Nhược năng: là tình trạng tuyến cận

giáp không bài tiết đủ lượng PTH dẫn đến
những rối loạn trong cơ thể.
- Giảm ion canxi trong máu, gây co giật,
hệ thần kinh dễ bị kích thích.
- Thể nhẹ phát hiện nhờ nghiệm pháp
Chvostek và trousseau (+).
- Thể nặng: có cơn tetany: gây co cứng
cơ, đặc biệt là cơ thắt thanh quản gây
ngừng thở.
 CANXI - PHOSPHATE

• Canxi ngoại bào chiếm

0,1% tổng canxi cơ thể, Phân bổ Canxi
1% bào quan, tế bào. còn trong huyết tương
lại trong xương. canxi
huyết tương dạng vô cơ 15%
kêt hợp
• Phosphate 85% trong các
xương, 14-15 % trong tế 40% gắn anion
với albumin
bào và bào quan, ít hơn 45% dạng
ion Ca++
1% ở dịch ngoại bào.
phospahte huyết tương ở
dạng vô cơ, hữu cơ.
 CANXI - PHOSPHATE

• Canxi huyết tương duy trì khoảng

9,4mg/dl hay 2.4 mmol/l.
• Vai trò quan trọng: co cơ, đông máu, dẫn
truyền thần kinh
• Canxi được điều hòa bởi: PTH, Vitamin D,
FGF-23, Calcitonin, Estrogen
 CANXI - PHOSPHATE
CALCITRIOL
tia cực tím DA
7-Dehydrocholesterol Vitamin D3

25- Hydroxylase GAN

Ergocalciferon (D2) 25 HydroxyvitaminD
(calcidiol)

1-Alpha Hydroxyase

THẬN
1,25 HydroxyvitaminD
Calcitriol (viamin D3)
Caicitriol còn được tổng hợp tại các đại thực bào,
lympho T thông qua interleukin gamma
 CANXI - PHOSPHATE
CALCITRIOL
• Calcitriol giúp tăng canxi huyết tương bằng
cách tăng hấp thu canxi tại ruột và thận

- PTH có tác động feedback âm lên Calcitriol

và ngược lại
- Nồng độ Calci, phosphate giảm sẽ kích
thích PTH tác động làm tăng Calcitriol tại
thận
- FGF-23: ức chế 1-alpha Hydroxylase →
giảm calcitriol
 CANXI - PHOSPHATE
ĐIỀU HÒA CANXI PHOSPHATE
• Calcitonin ức chế hủy xương→giảm canxi
• Estrogen ức chế hoạt động gủy xương →
chống loãng xương
• Biphosphate ức chế taoj acid và các
enzyme hủy xương từ hủy cốt bào → điều
trị tăng canxi máu...
• Phosphate được điều hòa bởi: nồng độ
Phosphate trong huyết tương, trong thức
ăn giảm sẽ →tăng hấp thu ở thận.
PTH, FGF-23 tăng thải phospahte tại thận