KHÁI LƯỢC LỊCH SỬ

CHƯƠNG 2:
TƯ TƯỞNG QUẢN LÝ

Nguyễn Xuân Phong

1
 KẾT CẤU CHƯƠNG 2
I. TƯ TƯỞNG QUẢN LÝ THỜI CỔ ĐẠI
1.1. Hy Lạp-
Lạp- La Mã cổ đại
1.2. Trung Quốc cổ đại
II. TƯ TƯỞNG QUẢN LÝ THỜI TRUNG CỔ
III. TƯ TƯỞNG QUẢN LÝ THỜI CẬN ĐẠI
IV.. TƯ TƯỞNG QUẢN LÝ XHCN
IV

2
 VAI TRÒ CỦA VIỆC NGHÊN CỨU LỊCH SỬ
TƯ TƯỞNG QUẢN LÝ
- Cung cấp một bức tranh tổng thể về quỏ trỡnh
phỏt triển của cỏc tư tưởng quản lý để hỡnh
thành khoa học quản lý
- Nhận thức đầy đủ về khoa học này, tiếp thu cú
chọn lọc cỏc cỏch tiếp cận, cỏc quan điểm
khỏc nhau về quản lý
- Tránh trùng lặp
lặp..
- Để vận dụng vào thực tiễn, chỉ đạo hoạt động
thực tiễn trong điều kiện đổi mới ở Việt Nam
3
I. TƯ TƯỞNG QUẢN LÝ THỜI CỔ ĐẠI
1.1. Hy Lạp, La Mó cổ đại
Vài nét về xã hội Hy Lạp-
Lạp- La Mã cổ đại:
- Đồ sắt phổ biến
- Sản xuất hàng hoá
- Th
Thươ
ương
ng mại phát triển
- Phõn hoỏ xó hội, phõn cụng lao động xó hội (chõn
tay, trớ úc)
- Quan điểm, tưtư tưởng phát triển

4
1.1. Hy Lạp-
Lạp-La Mã cổ đại
1.1.1. Xôcrát (469-
(469-399
TCN)
- Nhà quản lý là người
phải uyên thâm về
nhiều phương diện,
kể cả việc thực thi
công việc
việc..
- Tính toàn năng của
quản lý
lý.. 5
1.1. Hy Lạp-
Lạp-La Mã cổ đại
1.1.2. Platôn (427-
(427-
347TCN)
- Quản lý của NN đối với
xã hội
hội::
- Pháp lý
- Hành chính
- Tư pháp
- Ngoại giao

6
1.1. Hy Lạp-
Lạp-La Mã cổ đại
1.1.2. Platôn (427-
(427-
347TCN)
- Ông xây dựng nhà
nước lý tưởng
tưởng::
- Quản lý nhà nước
này là những nhà triết
học, nhà thông thái
thái;;
- Bảo vệ nhà nước là
các chiến binh
binh;;
- Nuôi sống nhà nước
là dân tự do
do.. 7
1.1. Hy Lạp-
Lạp-La Mã cổ đại
1.1.3. Arixtốt (384
384--322
TCN)
‐ Nhµ n­íc dïng quyÒn
lùc ®Ó qu
quản
ản lý xã hội
hội..
- Nhà nước quản lý xã
hội thể hiện trên 3
ph­¬ng diÖn
diÖn::
‐ LËp ph¸p
ph¸p;;
‐ Hµnh ph¸p
ph¸p;;
‐ Ph©n xö
xö.. 8
 1.2. Trung Quốc cổ đại
Tư tưởng quản lý xuất hiện thời Xuân Thu-
Thu- Chiến
Quốc (770 – 403 - 221 TCN):
- Đồ sắt ra đời
- Nhà Chu thống trị thiên hạ theo mô hình thái
dương hệ
- Các nước chư hầu không chịu phục tùng Chu,
mang quân tôn tính lẫn nhau
- Xã hội nổi lên nhiều mâu thuẫn các nhà tư
tưởng đã xuất hiện để bảo vệ lợi ích giai cấp
mình
- Âm dương, ngũ hành, nho, pháp, mặc, đạo,
tung hoành, danh, tiểu thuyết, tạp gia
gia.. 9
 SƠ ĐỒ LỊCH SỬ TRUNG QUỐC

Tam hoàng Ngũ đế Hạ Ân (Thương) Chu Tần Hán

- XXI - XVII -XII -221 - 206 220

Hán Tam quốc Tấn Nam Bắc Triều Tuỳ Đường

220 265 420 589 618 907

Ngũ đại thập quốc Tống Nguyên Mông Minh Thanh

907 960 1279 1368 1644 1911

10
a.Nho gia-
gia- quản lý xã hội bằng đạo đức
Khổng tử: thuyết “Nhân - Lễ - Chính danh”
- Nhân: ái nhân
- Lễ: hình thức của nhân
- Chính danh: con đường để đạt được điều
nhân
Mạnh tử: Thuyết tính thiện
Quan hệ vua - tôi

11
 b. Pháp gia – Pháp trị
- Tuân Tử: Thuyết tính ác
- Quản Trọng, Thương Ưởng, Thận Đáo,
Thân Bất Hại.
- Hàn Phi Tử
Pháp - Thuật - Thế

12
 c. Mặc gia-
gia- Kiêm ái trị
Mặc Tử (Mặc Địch)
Kiêm tương ái, giao tương lợi

13
 d. Đạo gia – Vô vi trị
Lão Tử
Trang Tử
Quản lý mà không quản lý đấy mới là quản
lý

14
II. TƯ TƯỞNG QUẢN LÝ THỜI TRUNG CỔ

Chúa trời sáng tạo trời đất và muôn loài

loài..
Nhà nước phong kiến quản lý xã hội
Đạo Ki tô quản lý về mặt tinh thần
Sản xuất kém phát triển và chủ yếu theo lối
tự cấp
cấp,, tự túc
Tư tưởng về quản lý hầu như không được
bàn đến
đến..
Khoa học làm nô lệ cho thần học
15
 III. TƯ TƯỞNG QUẢN LÝ THỜI
CẬN ĐẠI
- Chủ nghĩa tư bản ra đời, nền sản xuất phát
triển
- Yêu cầu đặt ra phải phát triển mạnh mẽ lý
thuyết quản lý
- Các học thuyết quản lý xuất hiện vô cùng
phong phú

16
 III. TƯ TƯỞNG QUẢN LÝ THỜI CẬN ĐẠI
3.1. Thuyết quản lý theo khoa học (F.W.Taylor
Taylor‐‐Mỹ)
3.2. Thuyết hành chính (Henry Fayol
Fayol--Pháp
Pháp))
3.3. Trường phái quan hệ con người
người::
- Mary Parker Follet (Mỹ
Mỹ))
- Elton Mayo (Úc
Úc))
3.4. Thuyết tổ chức trong QL (C (C..I. Barnard
Barnard--Mỹ
Mỹ))
3.5.Thuyết hành vi trong QL (D(D..M. Gregor
Gregor--Mỹ
Mỹ))
3.6. Thuyết văn hóa trong QLQL::
- Thuyết Z của W .Ouchi
Ouchi--Nhật
- Thomas J.Peters&Robert H.Waterman (Mỹ Mỹ))
3.7. Thuyết QL tổng hợp và thích nghi của Peter 17

Drucker (Áo
Áo)).
 III. TƯ TƯỞNG QUẢN LÝ THỜI
CẬN ĐẠI
3.1. Thuyết quản lý theo khoa học cña
Frederick Winslow Taylor (Mü)
- TriÕt lý qu¶n lý:
 B¶n chÊt con ng­êi lµ theo ®uæi lîi Ých
kinh tÕ
 Thiªn tÝnh con ng­êi muèn lµm viÖc
nhÑ nhµng, theo ý thÝch
 Ch
Chủủ mumuốốn lợi nhu
nhuậ
ận cao, th
thợ
ợ mu
muố ốn
lươ
ương
ng cao 18
- Ph
Phươ
ương
ng pháp quản lý

+ Cải tạo quá trình QL thành tự QL

+ Tiêu chuẩn, định mức hoá công
việc
+ Chuyên môn hoá lao động
+ Th
Thư
ưởng phạt hợp lý
19
 Nhận xétxét::
- Ưu điểm
iểm::
Tư tưởng quản lý đáp ứng yêu cầu quản lý
xí nghiệp trong sự phát triển của đại công
nghiệp TBCN
TBCN.. Thúc đẩy việc tăng năng
suất
- Hạn chế
chế::
Quan niệm phiến diện và máy móc về con
ngư
ng ười (con ngngư
ười kinh tế, vị lợi)
lợi)..
20