Referendum

1. Referendum w sprawie o szczególnym znaczeniu dla państwa

a. Sejm
i. Wniosek: Senat, Rada Ministrów, grupa 500 tys. obywateli
(nie może dotyczyć wydatków i dochodów państwa,
amnestii, obronności państwa)
ii. Głosowanie: większość bezwzględna w obecności co
najmniej połowy
b. Prezydent za zgodą senatu
i. Zgoda Senatu: większość bezwzględna w obecności co
najmniej połowy
2. Referendum o zmianie konstytucji (rozdziały 1, 2 lub 12)
a. Wniosek: 1/5 ustawowej liczby posłów, senat, prezydent
b. Termin złożenia wniosku: 45 dni od uchwalenia ustawy
zmieniającej konstytucję przez senat
c. Termin referendum: w ciągu 60 dni od wniosku
3. Referendum o ratyfikacji umowy międzynarodowej
a. Decyzja o referendum: Sejm bezwzględną większością głosów w
obecności co najmniej połowy

Wybory
1. Parlament normalnie
a. Zarządza: Prezydent
b. Termin zarządzenia: nie później niż 90 dni przed upływem 4 lat od
rozpoczęcia kadencji
c. Termin wyborów: w ciągu 30 dni przed upływem 4 lat od
rozpoczęcia kadencji
d. Pierwsze posiedzenie: w ciągu 30 dni od dnia wyborów
2. Parlament po skróceniu kadencji
a. Zarządza: Prezydent
b. Termin zarządzenia: jednocześnie ze skróceniem kadencji
c. Termin wyborów: nie później niż 45 dni po skróceniu kadencji
d. Pierwsze posiedzenie: nie później niż 15 dni po przeprowadzeniu
wyborów
 3. Prezydent normalnie
a. Zarządza: Marszałek Sejmu
b. Termin zarządzenia: nie jest określone
c. Termin wyborów: 100 – 75 dni przed upływem kadencji (SN musi mieć
czas na zbadanie ich ważności)
4. Prezydent po opróżnieniu urzędu
a. Zarządza: Marszałek Sejmu
b. Termin zarządzenia: nie później niż 14 dni po opróżnieniu urzędu
c. Termin wyborów: w ciągu 60 dni od zarządzenia
Większości
1. Uchwała o samorozwiązaniu Sejmu: 2/3 ustawowej liczby posłów
2. Wybór Marszałka Sejmu (także wicemarszałków)
a. Zgłaszanie kandydatur: 15 posłów
b. Wybór: większość bezwzględna w obecności co najmniej połowy
c. Brak większości bezwzględnej: usunięcie kandydata z najmniejszą liczbą
głosów, kolejne głosowanie (i tak do skutku)
3. Uchwała o liczbie wicemarszałków
a. Wniesienie projektu: 15 posłów
b. Głosowanie: większość zwykła w obecności co najmniej połowy
4. Odwołanie Marszałka Sejmu (ze wskazaniem kandydata)
a. Wniosek: 46 Posłów
b. Głosowanie: większość bezwzględna w obecności co najmniej połowy
c. Termin głosowania: nie wcześniej niż 7, nie później niż 45 dni po
złożeniu wniosku
5. Żądanie zawieszenia postępowania karnego wszczętego przed uzyskaniem
mandatu przez posła
a. Wniosek: zainteresowany poseł
b. Większość: 3/5 ustawowej liczby posłów
6. Uchylenie immunitetu: bezwzględna większość ustawowej liczby posłów
7. Przełamanie weta Prezydenta: 3/5 w obecności co najmniej połowy
8. Konstruktywne wotum nieufności (ze wskazaniem kandydata)
a. Wniosek: 46 posłów
b. Głosowanie: większość ustawowej liczby posłów
c. Termin głosowania: po upływie 7 dni od wpłynięcia wniosku
d. Gdy wniosek upadnie, kolejny może być złożony po upływie 3 miesięcy;
wyj. gdy złoży go 115 posłów
 9. Wotum nieufności wobec ministra (bez wskazywania kandydata)
a. Wniosek: 69 posłów
b. Głosowanie: większość ustawowej liczby posłów
c. Termin głosowania: po upływie 7 dni od wpłynięcia wniosku
d. Gdy wniosek upadnie, kolejny może być złożony po upływie 3 miesięcy;
wyj. gdy złoży go 115 posłów
10.Uchylenie rozporządzenia o wprowadzeniu stanu wojennego lub wyjątkowego:
bezwzględna większość w obecności co najmniej połowy
11.Uchwała ZN o postawieniu Prezydenta w stan oskarżenia przed TS
a. Wniosek: 140 członków ZN
b. Większość: 2/3 głosów ustawowej liczby członków ZN
12.Uchwała ZN o stwierdzeniu trwałej niezdolności Prezydenta do sprawowania
urzędu
a. Większość: 2/3 głosów ustawowej liczby członków ZN

Wybór RM
• I etap
o 14 dni od przyjęcia dymisji
 Prezydent desygnuje Premiera
 Premier przedstawia Prezydentowi skład RM
 Prezydent może powołać RM
• Skutkiem niepowołania RM w terminie jest przejście do II
etapu
o 14 dni od powołania RM przez Prezydenta
 Premier przedstawia expose
 Debata sejmowa
 Udzielenie wotum zaufania bezwzględną większością w
obecności co najmniej połowy
• Skutkiem nieudzielenia jest przejście do II etapu
• II etap
o 14 dni od końca I etapu
 Zgłaszanie kandydatów na Premiera przez 46 posłów
 Przedstawienie przez kandydatów programu i składu RM
 Wybór premiera bezwzględną większością głosów w obecności co
najmniej połowy
• Skutkiem braku wyboru w terminie jest przejście do III
etapu
 • III etap
o Założenia takie same jak w I etapie, wyj. Prezydent musi powołać
przedstawiony przez Premiera skład RM
o Wotum zaufania udziela Sejm zwykłą większością głosów w obecności
co najmniej połowy

Immunitety
1. Posłowie i senatorowie
a. Materialny: poseł nie może być nigdy pociągnięty do odpowiedzialności
za działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu; brak
możliwości uchylenia (wyj. naruszenie praw osób trzecich)
b. Formalny: poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej
od dnia ogłoszenia wyniku wyborów do dnia wygaśnięcia mandatu;
Sejm może uchylić, poseł może się zrzec
2. Prezydent
a. Formalny: Prezydent nie może być pociągnięty do odpowiedzialności
karnej przed sądami powszechnymi, wyłączną kognicję ma TS
3. Sędziowie
a. Materialny: sędzia nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za
wykroczenia; sędzia może zrzec się immunitetu w sprawach wykroczeń
przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji (mandaty)
b. Formalny: sędzia nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej
bez zgody sądu
4. Członkowie TS, RPO, RPD, Prezes NIK
a. Formalny: nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej bez
zgody TS/Sejmu
Zakazy
1. Posłowie i senatorowie
a. Zakaz jednoczesnego sprawowania funkcji posła, europosła lub
senatora.
b. Zakaz łączenia z funkcją prezesa NBP, prezesa NIK, RPO, RPD i ich
zastępców, członka RPP, członka KRRiT, ambasadora, pracownika
Kancelarii Sejmu, Senatu lub Prezydenta, pracownika
administracji rządowej (wyj. Członek RM, sekretarz stanu)
c. Zakaz łączenia z funkcją sędziego, prokuratora, urzędnika służby
cywilnej, żołnierza w służbie czynnej, funkcjonariusza policji i SOP
d. Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej z osiąganiem
korzyści z majątku Skarbu Państwa/samorządowego
e. Zakaz nabywania majątku Skarbu Państwa/samorządowego
2. Prezydent
a. Zakaz piastowania żadnego innego urzędu lub stanowiska z
wyjątkiem tych, które są związane ze sprawowanym urzędem
3. Prezes NBP, członkowie KRRiT
a. Zakaz należenia do partii politycznej, związku zawodowego oraz
prowadzenia działalności publicznej niedającej pogodzić się z
godnością urzędu
4. Prezes NIK, RPO, RPD
a. Zakaz należenia do partii politycznej, związku zawodowego oraz
prowadzenia działalności publicznej niedającej pogodzić się z
godnością urzędu
b. Zakaz zajmowania innego stanowiska, z wyjątkiem profesora
szkoły wyższej, ani wykonywania innych zajęć zawodowych
5. Sędziowie
a. Zakaz należenia do partii politycznej, związku zawodowego oraz
prowadzenia działalności publicznej niedającej pogodzić się z
godnością urzędu
b. Zakaz podejmowania dodatkowego zatrudnienia, z wyjątkiem
zatrudnienia na stanowisku dydaktycznym, naukowo-
dydaktycznym lub naukowym
c. Zakaz podejmowania innych zajęć lub sposobów zarobkowania,
które przeszkadzałyby w pełnieniu obowiązków sędziego, mogły
osłabiać zaufanie do jego bezstronności lub przynieść ujmę
godności urzędu sędziego
Ustawa budżetowa
1. Inicjatywa ustawodawcza: tylko RM
2. Termin złożenia projektu: najpóźniej 3 miesiące przed rozpoczęciem roku
budżetowego (dopuszczalność wyjątków)
3. Sejm: trzy czytania, pierwsze obowiązkowo na posiedzeniu plenarnym;
brak możliwości uchwalania poprawek zwiększających deficyt
4. Senat: 20 dni na przyjęcie w całości lub uchwalenie poprawek; brak
możliwości odrzucenia
5. Prezydent: 7 dni na podpisanie ustawy lub wniosek do TK; brak weta
6. TK: 2 miesiące od złożenia wniosku Prezydenta na wydanie orzeczenia
7. Fakultatywne skrócenie kadencji Sejmu przez Prezydenta:
a. Po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu i Senatu
b. Warunek: projekt ustawy budżetowej nie został przedstawiony
Prezydentowi po upłynięciu 4 miesięcy od przedłożenia projektu
Sejmowi przez RM
c. Termin na zarządzenie skrócenia kadencji: 14 dni
8. Sprawozdanie z wykonania budżetu
a. Przedstawia RM w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku
budżetowego
b. Sejm: 90 dni na rozpatrzenie; NIK przedstawia opinię w sprawie
udzielenia absolutorium, Sejm udziela lub nie (teoretycznie brak
skutków, zwyczajowo nieudzielenie prowadzi do dymisji rządu)
Prerogatywy Prezydenta
1. Związane z władzą ustawodawczą
a. Zarządzanie wyborów i referendum
b. Zwoływanie pierwszego posiedzenia
c. Skracanie kadencji Sejmu
d. Inicjatywa ustawodawczej
e. Podpisanie ustawy/weto
f. Ogłaszanie ustaw i umów międzynarodowych
g. Orędzie
2. Wnioski do TK i NIK
3. Związane z RM
a. Desygnowanie i powoływanie Prezesa RM
b. Przyjmowanie dymisji RM
c. Wniosek o pociągnięcie członka RM do odpowiedzialności przed TS
d. Odwołanie ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności
e. Zwoływanie Rady Gabinetowej
4. Tradycyjne
a. Ordery i odznaczenia
b. Powoływanie sędziów
c. Prawo łaski
d. Nadawanie obywatelstwa
5. Kreacyjne
a. Powoływanie I Prezesa SN, Prezesa NSA, Prezesa TK
b. Powoływanie Prezesów SN, Wiceprezesów NSA, Wiceprezesa TK
c. Wniosek o powołanie prezesa NBP
d. Powoływanie członków RPP, RBN, KRRiT
6. Związane z urzędem
a. Statut i Szef Kancelarii Prezydenta
b. Zarządzenia
c. Zrzeczenie się urzędu
Odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu
1. Prezydent
a. Odpowiedzialność wyłączna
b. Przedmiot: naruszenie Konstytucji lub ustaw, przestępstwo
c. Wniosek: 140 członków ZN
d. Postawienie w stan oskarżenie: 2/3 liczby członków ZN; skutkiem
zawieszenie sprawowania urzędu
2. Prezes oraz członkowie RM
a. Odpowiedzialność częściowa (jurysdykcję mają także sądy
powszechne)
b. Przedmiot: naruszenie Konstytucji lub ustaw, przestępstwo w
związku z zajmowanym stanowiskiem
c. Wniosek: Prezydent, 115 posłów
d. Postawienie w stan oskarżenia: 3/5 ustawowej liczby posłów;
skutkiem zawieszenie sprawowania urzędu
3. Prezes NBP, Prezes NIK, członkowie KRRiT, Naczelny Dowódca Sił
Zbrojnych
a. Przedmiot: naruszenie Konstytucji lub ustaw w związku z
zajmowanym stanowiskiem
b. Wniosek: Prezydent, 115 posłów, komisja śledcza
c. Postawienie w stan oskarżenia: większość bezwzględna posłów w
obecności co najmniej połowy; skutkiem zawieszenie sprawowania
urzędu
4. Posłowie i senatorowie
a. Przedmiot: naruszenie art. 107 Konstytucji (zakazy działalności
gospodarczej)
b. Wniosek: Prezydent, 115 posłów, komisja śledcza
c. Postawienie w stan oskarżenia: większość bezwzględna posłów w
obecności co najmniej połowy; brak zawieszenia w sprawowaniu
funkcji