BÀI TẬP CHƯƠNG 37

Chương 37: QUANG HỌC SÓNG

Quick Quiz
QQ37.1. Nguyên nhân nào sau đây làm cho các vân giao thoa qua hai khe hẹp
di chuyển ra xa nhau hơn?
(a) Giảm bước sóng của ánh sáng
(b) Làm giảm khoảng cách L giữa hai khe và màn quan sát
(c) Giảm khoảng cách d giữa hai khe

om
(d) Ngâm toàn bộ hệ thí nghiệm trong nước
QQ37.2. Sử dụng hình 37.7 làm mô hình, phác họa hệ giao thoa qua 6 khe hẹp

.c
Đối với bất kỳ giá trị

ng
nào của N, sự giảm
cường độ ở bên trái
co
và phải của vân sáng
trung tâm, được chỉ
an

ra bởi các đường

th

cong màu xanh

nghiêng, là sự nhiễu
ng

xạ từ các khe đơn lẻ

được thảo luận trong
o

chương 38.
du
u

Figure 37.7 Mô hình nhiễu xạ nhiều khe.Với N là số

cu

khe được tăng, vân sáng trung tâm ( đỉnh cao nhất
của mỗi đồ thị) trở nên hẹp hơn nhưng vẫn ở vị trí cố
định và làm tăng các vân sáng thứ cấp.

Chiều rộng của cực đại trung tâm hơi hẹp hơn
chiều rộng cực đại thứ N = 5 nhưng rộng hơn cực
đại thứ N = 10. Bởi vì có 6 khe hẹp, cường độ cực
đại thứ cấp bằng 1/36 cực đại trung tâm.
QQ37.3. Một phiến kính hiển vi (microscope
slide) được đặt lên trên một phiến kính hiển vi khác sao cho mép trái của chúng tiếp

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
xúc nhau, đặt một sợi tóc dưới mép phải của hệ trên. Dẫn đễn có một nêm không khí
được tạo ra. Kết quả giao thoa khi ánh sáng đơn sắc chiếu tới nêm. Điều gì xảy ra ở
mép trái của các phiến kính.

om
A microscope slide (top) and a cover slip (bottom)
a) vân tối b) vân sáng c) không xác định được

.c
Objective Questions

ng
OQ37.3. Giả sử thí nghiệm khe đôi của Young được thực hiện trong không khí
bằng ánh sáng đỏ và sau đó nhúng hệ này trong nước. Điều gì sẽ xảy ra với hình ảnh
co
nhiễu xa trên màn hình?
an

(a) Nó biến mất.

th

(b) Vân sáng và tối ở cùng vị trí, nhưng độ tương phản giảm.
ng

(c) Các vân sáng gần nhau hơn.

o

(d) Vân sáng xa hơn.

du

(e) Không có thay đổi xảy ra trong mô hình nhiễu xa.

u

Giải:
cu

OQ 37.6. Một chùm ánh sáng đơn sắc có bước sóng 500 nm chiếu đến hai khe hẹp
cách nhau 2 m. Góc tạo bởi vân sáng thứ hai so với vân sáng trung tâm là?

(a) 0,05 rad

(b) 0,025 rad
(c) 0,1 rad
(d) 0,25 rad

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 (e) 0,01 rad
Giải:

OQ37.5. Một lớp mỏng dầu (1.25) đang nổi trên mặt nước (1.33). Độ dày tối
thiểu của màng dầu để ánh sáng màu xanh (530 nm) phản xạ mạnh nhất là báo nhiêu?

om
(a) 500 nm (b) 313 nm (c) 404 nm (d) 212 nm (e) 285 nm.
Giải:

.c
ng
co
an
th
o ng

CONCEPTUAL QUESTIONS
du

CQ37.2. Một màn bong bóng xà phòng được dựng thẳng đứng
u

trong không khí và quan sát hiện tượng phản xạ ánh sáng như trong
cu

hình 37.2. Giải thích tại sao màn bong bóng xà phòng tối ở phần đầu?
Giải:
Do trọng lực, màng xà phòng có khuynh hướng chùng xuống,
mỏng ở trên cùng và trở nên dày về phía dưới. Bởi vì ánh sáng
phản xạ từ mặt trước của màng trải qua sự thay đổi pha 180° còn
ánh sáng phản chiếu từ mặt sau của màng thì không (xem hình 37.10 trong sách giáo
khoa), màng phải có độ dày tối thiểu một nửa bước sóng trước để có thể tạo ra giao
thoa ánh sáng phản xạ. Do đó, ánh sáng phải được chiếu từ màng mỏng phía trên ở

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
một khoảng cách nào đó trước khi đến màng dày hơn ở bên dưới tạo ra giao thoa cho
bất kỳ bước sóng nào trong vùng khả kiến.

CQ37.3. Giải thích tại sao khi đặt hai đèn pin gần nhau thì không tạo ra hệ vân giao
thoa trên màn quan sát?
Giải:

om
CQ37.6. a) Trong thí nghiệm hai khe Young, tại sao chúng ta sử dụng ánh sáng

.c
đơn sắc? (b) Nếu ánh sáng trắng được sử dụng, mô hình sẽ thay đổi như thế nào?

ng
Giải:
co
an
th
ng

CQ37.7. Điều kiện cần thiết về hiệu quang lộ giữa hai sóng giao thoa (a) cực
o
du

đại (b) cực tiểu

Giải
u
cu

a. đối với vân sáng tạo thành bởi giao thoa cực đại, hiệu quang lộ phải bằng 0 hoặc
bội số nguyên lần bước sóng

b. Hai sóng giao thoa cực tiểu nếu hiệu quang lộ là một nửa bước sóng, hoặc bội lẻ

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Problem
Bài 37.1. Hai khe cách nhau d = 0.32mm, một chùm sáng 500nm chiếu qua
khe, tạo thành hình ảnh giao thoa. Tính số vân sáng cực đại khi góc lệch nằm trong
khoảng -30o < θ <30o.
Giải:

om
.c
ng
Bài P37.2. Ánh sáng có bước sóng 530nm chiếu qua hai khe cách nhau
co
0.3mm. Màn quan sát đặt cách khe 2m, tính khoảng cách giữa vân tối bậc một và
vân tối bậc 2.
an

Giải:
th
o ng
du
u
cu

Bài P37.3. Chiếu một chùm tia lazer vào hai khe hẹp cách nhau 0,2 mm, khoảng
cách từ hai khe đến màn quan sát là 5 m. Xảy ra hiện tượng giao thoa trên màn quan sát.
Nếu góc hợp bởi vân sáng trung tâm và vân sáng bậc 1 là 0,1810 thì giá trị bước sóng của
nguồn sáng lazer là bao nhiêu.
Giải:

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Bài P37.4. Thí nghiệm giao thoa qua khe Young với ánh sáng xanh lục từ
đèn lazer argon. Hai khe hẹp cách nhau 0.5mm, màn quan sát đặt cách 3.2m. Vân
sáng thứ nhất cách vân sáng trung tâm một khoảng 3.4mm. Tính bước sóng?

om
Giải:

.c
ng
co
an
th

Bài P37.5. Thí nghiệm Young với ánh sáng 589nm, khoảng cách từ hai khe
ng

đến màn quan sát là 2m. Vân tối thứ 10 các vân sáng trung tâm 7.26mm. Tính
o
du

khoảng cách hai khe.

Giải:
u
cu

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Bài P37.6. Tại sao trường hợp sau đây không thể xảy ra? Hai khe hẹp trên một tấm
kim loại đặt cách nhau 8 mm. Một chùm sóng cực ngắn được chiếu vuông góc đến tấm kim
loại đi qua hai khe và được hứng ảnh trên màn quan sát. Cho biết bước sóng của bức xạ là
1,00 cm  5%, nhưng chúng ta muốn đo chính xác hơn giá trị của bước sóng. Di chuyển
đầu dò sóng cực ngắn dọc theo đường thẳng song song với màn quan sát để khảo sát hình
ảnh giao thoa, chúng ta đo được vị trí của vân sáng bậc 1, từ đó xác định được chính xác
giá trị bước sóng của nguồn bức xạ.
Giải:

om
.c
ng
co
an

Bài P37.7. Hai khe Young S1S2 cách nhau một khoảng d được chiếu bằng ánh
th

sáng có bước sóng là 620 nm. Vân sáng đầu tiên (tính từ vân sáng trung tâm) được quan
ng

sát tại một góc 150 so với phương ngang. Xác định khoảng cách d giữa hai khe.
Giải:
o
du
u
cu

Bài P37.8. Thực hiện thí nghiệm Young về giao thoa ánh sáng với các thông số sau:
khoảng cách giữa hai khe 0,1 mm, ánh sáng được chiếu có bước sóng 589 nm, khoảng cách
từ hai khe đến màn quan sát 4 m.
(a) Xác định hiệu quang lộ của hai sóng tới từ mỗi khe tại vị trí vân sáng bậc ba.
(b) Xác định hiệu quang lộ của hai sóng tới từ mỗi khe tại vị trí vân tối thứ ba.
Giải:

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Bài P37.10. Ánh sáng bước sóng 442nm đi qua hai

om
khe hẹp cách nhau d = 0.4mm. Xác định khoảng cách từ
hai khe tới màn sao cho hai vân tối nằm đối diện với hai

.c
khe, ở giữa hai vân tối đó là vân sáng trung tâm.

ng
Giải: co
an
th
ng

Bài P37.11. Hai loa của một thùng nổ cách nhau 35 cm. Một bộ dao động điện từ
o

tạo ra dao động cho hai loa với cùng tần số là 2 kHz. Xác định góc được tạo bởi đường
du

thẳng vuông góc tại trung điểm của đường nối hai loa để người quan sát nghe được âm có
u

cường độ lớn nhất, nhỏ nhất? Biết tốc độ truyền âm là 340 m/s.
cu

Giải:

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Bài P37.14. Một nhà kho ven sông có một số cánh cửa nhỏ hướng ra bờ sông. Hai trong
số các của này được mở (hình 37.14). Các bức tường của nhà kho được lót bằng vật liệu
hấp thụ âm. Hai người đứng cách hai cánh cửa tại khoảng cách L = 150 m. Người A đứng
dọc theo một đường thẳng đi qua điểm giữa hai cánh cửa, người B đứng cách người A một
khoảng y = 20 m. Một chiếc tàu ven sông phát ra tiếng còi. Để người A nghe được âm thanh
to và rõ, còn người B thì không nghe được âm thì khoảng cách giữa hai cánh cửa mở phải
bằng bao nhiêu? Biết bước sóng của nguồn âm là 3 m và giả sử người B đang đứng ở vị trí
cực tiểu đầu tiên.

om
.c
ng
co
Giải:
an
th
o ng
du

Bài P37.18. Hình 37.18. Cho L = 1.2m,

u

d = 0.12mm, hai khe nhiễu xạ với ánh sáng đơn

cu

sắc 500nm. Tính độ lêch pha của hai sóng tới tại P
khi:
a. θ = 0.5o
b. y = 0.5mm
c. Tìm giá trị của θ nếu độ lệch pha là 0.333rad.
d. Tìm giá trị của θ khi hiệu quang lộ là λ/4
Giải:

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 om
.c
ng
co
an
th
o ng
du

Bài P37.19. Các tia sáng kết hợp có bước sóng  chiếu vào hai
u

khe hẹp cách nhau một khoảng d, với góc tới θ1 theo phương ngang
cu

(hình 37.19). Các tia ló ra khỏi hai khe một góc θ2 tương ứng.
Giải:

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Bài P37.21. Hai khe được sắp xếp như

om
hình P37.21, d = 0,150 mm, L =140 cm, λ 643

.c
nm và y = 1,80 cm.
(a) Tìm hiệu quang lộ?
(b) Biểu diễn hiệu quang lộ theo bước sóng.
ng
co
(c) P tương ứng với cực đại, cực tiểu hay trung
an

gian? Giair thích.

th

Giải:
o ng
du
u
cu

Bài P37.23. Hai khe hẹp đặt cách nhau 0,18 mm. Hình ảnh giao thoa được hứng
trên màn chắn cách hai khe một khoảng 80 cm bằng ánh sáng có bước sóng 656,3 nm. Hãy
xác định phần trăm cường độ cực đại tại khoảng cách y = 0,6 cm so với cường độ cực đại
tại vân sáng trung tâm.
Giải:

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Bài P37.24. Cho hàm sóng: E1 = 6,00sin(100лt) và E2 = 8,00sin(100лt +
л/2) thêm vào để tạo ra một sóng ER = sin (100лt + φ). Tìm các giá trị ER và φ.
Giải:

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du

Bài P37.25. Trong Hình P37.18, cho L =

u
cu

120 cm và d = 0,250 cm. Các khe được chiếu

sáng với ánh sáng 600 nm. Tính khoảng cách y
từ cực đại trung tâm để cường độ sáng trung
bình trên màn là 75,0% giá trị cực đại.
Giải:

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 om
.c
ng
Bài P37.27. Cường độ ánh sáng tại một điểm giao thoa hai khe trên màn là 64,0%
co
giá trị cực đại.
(a) Xác định độ lệch pha nhỏ nhất (tính bằng rad) giữa hai nguồn.
an

(b) Biểu diễn độ lệch pha dưới dạng hiệu quang lộ đối với ánh sáng có bước sóng 486,1
th

nm.
Giải:
o ng
du
u
cu

Bài P37.30. Một màng bong bóng xà phòng (chiết suất n = 1,33) bay trong không
khí, lớp bong bóng dạng hình cầu, bề dày 120 nm.
(a) Bước sóng của ánh sáng nhìn thấy được phản xạ mạnh nhất là?

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
(b) Giải thích làm thế nào một bong bóng có độ dày khác nhau cũng có thể phản xạ mạnh
ánh sáng có cùng bước sóng.
(c) Xác định độ dày nhỏ nhất của màng xà phòng (lớn hơn 120 nm) để ánh sáng phản xạ là
lớn nhất với cùng giá trị bước sóng.
Giải:

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài P37.31. Một màng dầu mỏng (n = 1,25) nổi trên mặt đường trơn, ẩm ướt.
Khi chiếu vuông góc với mặt đường, màng dầu phản chiếu ánh sáng đỏ mạnh nhất
ở 640 nm và không phản chiếu ánh sáng xanh ở bước sóng 512 nm. Xác định bề
dày màng dầu?
Giải:

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 om
Bài P37.32. Vật liệu có chiết suất 1,30 được sử dụng làm lớp phủ chống

.c
phản xạ trên một mảnh thủy tinh (n = 1,50). Độ dày tối thiểu của lớp màng là bao

ng
nhiêu để giảm thiểu sự phản xạ ánh sáng 500 nm?
Giải:
co
an
th
o ng
du

Bài 37.34. Một lớp màng mỏng MgF2 có chiết suất 1,38, dày 10-5cm được sử dụng
để phủ trên ống kính của máy ảnh.
u
cu

(a) Xác định ba bước sóng dài nhất được tăng cường.
(b) Có bất kỳ bước sóng ánh sáng nào trong quang phổ có thể nhìn thấy được không?
Giải:

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 om
Bài P37.36. Một màng dầu (n = 1.45) nổi trên mặt nước được chiếu sáng bởi
ánh sáng trắng theo phương pháp tuyến. Màng dầu dày 280 nm. Trong vùng ánh

.c
sáng nhìn thấy:

ng
(a) Tìm bước sóng và màu sắc của ánh sáng phản xạ mạnh nhất.
co
(b) Bước sóng và màu sắc của ánh sáng truyền qua mạnh nhất. Giải thích lý do của
an

bạn.
Giải:
th
o ng
du
u
cu

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 om
.c
ng
co
an
th
o ng
du

Bài P37.37. Một nêm không khí được hình thành giữa hai tấm thủy tinh
u
cu

được tách ra ở một cạnh bằng một sợi dây rất tròn Hình P37.37. Khi nêm được
chiếu sáng từ trên cao bởi ánh
sáng 600 nm, 30 vân tối được
quan sát thấy. Tính đường kính d
của dây.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Giải:

om
.c
ng
co
an
th
ng

Bài P37.52. Trong thí giao thoa của Young, hai khe cách nhau 0,50 mm, ánh
sáng tới bao gồm hai bước sóng: λ1 = 540 nm (xanh lá cây) và λ2 = 450 nm (màu
o
du

xanh da trời). Các vân giao thoa chồng chéo được quan sát trên màn hình cách các
khe hở 1,40 m. Tính khoảng cách tối thiểu từ vân trung tâm đến một điểm mà vân
u

sáng của ánh sáng màu xanh lá cây trùng với vân sáng của ánh sáng màu xanh da
cu

trời.
Giải:

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 om
.c
ng
co
an
th

Bài P37.57. Các hiệu ứng nhiễu được tạo ra tại điểm P trên màn hình là kết
ng

quả của các tia trực tiếp từ nguồn 500 nm và các tia phản chiếu từ gương như trong
o

Hình P37.57. Giả sử nguồn cách 100 m ở bên trái của màn hình và 1,00 cm phía trên
du

gương. Tìm khoảng cách y đến vạch tối đầu tiên phía trên gương.
u
cu

Giải:

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt