FET LewensWet

Nasionale Kurrikulumverklaring (NKV)
Kurrikulum- en
LEWENSWETENSKAPPE
assesseringsbeleidsverklaring
Verdere Onderwys- en Opleidingsfase

Graad 10 -12
basic education

KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING
GRAAD 10-12
LEWENSWETENSKAPPE
LEWENSWETENSKAPPE GRAAD 10-12
DISCLAIMER
In view of the stringent time requirements encountered by the Department of Basic Education to effect the necessary editorial changes and
layout to the Curriculum and Assessment Policy Statements and the supplementary policy documents, possible errors may occur in the said
!"#$%!!&!'*%+
There may also be vernacular inconsistencies in the language documents at Home-, First and Second Additional Language levels which
"!.*&!!%".!&%/#&%!3!4!4+5!"!"#"&!!!.&%%"/#&%!
Languages are correct as they are based on the English generic language documents at all three language levels to be implemented in all four
""!+
If any editorial, layout or vernacular inconsistencies are detected, the user is kindly requested to bring this to the attention of the Department of
6!%7!%+
78!%9!!4:*+4.+;!&#!<=>?@JO@QXQ@Q
Departement van Basiese Onderwys

Y&*&!!@@@
5&%.!!!Z[QX\
5&&%!>>>?
Suid-Afrika
]9^@_?@O\_O>>>
`!Z9^@_?@O@O>j>?
?@>5%&!!5&%.!!!Z[X>@O
x!!!Q>>>
Suid-Afrika
]9^@_@?zj\?_>?
`!Z9^@_@?zj?Q??>
{*%9"9||'''+!%+4.+;!
© 2011 Departement van Basiese Onderwys
ISBN: 978-1-4315-0618-7
Ontwerp en uitleg deur: Ndabase Printing Solution
Gedruk deur: Staatsdrukkery
KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

VOORWOORD VAN DIE MINISTER
%!%!Z&&%Z%%"4.!4%4&&Z.!?_
!!&%!!&"%Z&&%Z'!4&#" "&.&+Y&%!!.!4
van demokrasie het ons gepoog om die kurrikum op die waardes deur die Grondwet
={+?>Q.!?XXQJ4%&& Z%+%/!"#.!%&'.&Z!!&
die doelstellings van die Grondwet soos volg:
% .&"% .! % .& " !'%4 44&
demokratiese waardes, maatskaplike geregtigheid en basiese menseregte te
skep;
% '4"! .! ! *&4& .&"4 % %!! .! Z
mens te onsluit;
%4&!4.%&Z&!%!'%4'!!&%&4&%4
gebaseer is op die wil van die bevolking en elke burger gelyk deur die reg
beskerm word; en
&%4Z&!%Y%8/#&%Z!*'!&4!%4Z!'&%!!%%4Z!
.!!%%+
&'%Z&&%Z"*!4&%Z&%%.&'%Z%4.!"%&%%4.&.+
%Z4*!&&' '!%?XX_%4% '!4%4%.&"%.!%.&"

!!& % &.%%4 .! %&%4 " ! !!&%4 .%& Z&&%Z.&'%4 % @>>> 4%+ % "
tot die eerste kurrikulumvernuwing, naamlik die Hersiene Nasionale Kurrikulumverklaring (2002) en die Nasionale
Kurrikulumverklaring Graad 10—12 (2002) 4%+
& %&%4%!4%4 " .4 Z&&%Z.&'%4 % @>>X 4% !!%Z %
hersiening van die Hersiene Nasionale Kurrikulumverklaring (2002) en die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad
10—12 (2002J'!%'%ZZ%4.!"%&%Z4%"+
Y&@>?@%%'&Z%!%!Z&&%Z.&Z!&%4 !!%Z%.%&&!!X&!!?>?@
%ZZ '!.&!!4!%Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R—12, bekend sal staan,
4!!4!&+'%Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R—12 sy vertrekpunt in die vorige kurrikulum
.% "!!&'.&'%4%4&'!"4&&%%Z"%&%'!Z'!&!!88Z'!&!!8
4&!4&&%44&'& .&Z!#+
Die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R—12%*%.&Z!&%4*&ZZ%4&&%4&%Y%8

Afrikaanse skole en is in die volgende dokumente vervat:
=!J x&&%Z8!&%4*%.&Z!&%4.%&!.!ZZ%"%&%Z4
=*J Nasionale beleid met betrekking tot die program-en bevorderingsvereistes van die Nasionale
Kurrikulumverklaring Graad R—12; en
=J Nasionale Protokol vir Assessering Graad R—12+
MEV ANGIE MOTSHEKGA, LP

MINISTER VAN BASIESE ONDERWYS
KABV
INHOUD
AFDELING 1: INLEIDING TOT DIE KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING .... 3
1.1 Agtergrond ..................................................................................................................................................... 3
1.2 Oorsig .............................................................................................................................................................. 3
1.3 Algemene doelwitte van die Suid-Afrikaanse Kurrikulum.......................................................................... 4
1.4 Tydstoekenning ............................................................................................................................................. 8
?+z+? &!4#!++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ Q
?+z+@ &%&`!++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ Q
?+z+O Y%&`!++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ _
?+z+z &!!?>8?@+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ _
AFDELING 2: BENADERING TOT LEWENSWETENSKAPPE .............................................................. 8
2.1 Wat is Lewenswetenskappe? ........................................................................................................................ 8
! ............................................................................................................ 9
2.3 Die strukturering van die kurrikulum vir Lewenswetenskappe ................................................................. 9
2.4 Die doel van die bestudering van Lewenswetenskappe .......................................................................... 12
" #$%&$ ..................................................................................................................................... 13
@+\+?Y%$Z?9x%.!3''Z!+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ?O
@+\+@ Y%$Z@9&Z.!.&Z%%3''Z!+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ?\
@+\+O Y%$ZO9{!!&&%4*4&%.%&%4Z%% %*!4&%Z"%

toepassings van Lewenswetenskappe in die samelewing+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ?_
@+\+z %'%ZZ%4.!!!.!!&%4"93YZ&#++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ?Q
2.6 Tyd ................................................................................................................................................................. 20
2.7 Hulpbronne ................................................................................................................................................... 20
AFDELING 3: INHOUD ........................................................................................................................... 21
3.1 LEWENSWETENSKAPPE VIR GRAAD 10: INHOUD.................................................................................. 21
3.2 LEWENSWETENSKAPPE VIR GRAAD 11: INHOUD .................................................................................. 39
3.3 LEWENSWETENSKAPPE VIR GRAAD 12: INHOUD.................................................................................. 54
AFDELING 3: ASSESSERING VIR LEWENSWETENSKAPPE .......................................................................... 66
4.1 Inleiding......................................................................................................................................................... 66
4.2 Informele assessering of daaglikse assessering ...................................................................................... 66
4.3 Formele Assessering ................................................................................................................................... 67
KABV ?
4.4 Assesseringsvereistes vir Lewenswetenskappe ...................................................................................... 68
4+z+? &!!?>++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ jQ
z+z+@ &!!??++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ _>
z+z+O &!!?@+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ _?
4.5 Die einde-van-die-jaar-eksamen ................................................................................................................. 72
z+\+?&!!?>++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ _@
z+\+@ &!!??++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ _O
z+\+O &!!?@++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ _z
4.6 Aantekening en rapportering ...................................................................................................................... 75
4.7 Moderering van assessering ....................................................................................................................... 75
z+_+?&!!?>??++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ _\
z+_+@&!!?@++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ _j
z+_+@+?`&/&%4=YZ4*!&!&%48Y6/J++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ _j
4.8 Algemeen ...................................................................................................................................................... 77
@ KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

/`73?937]]7xx387
ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING
1.1 Agtergrond
Die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 bepaal beleid ten opsigte van kurrikulum en assesserings-
!!4"%%ZZ&+
Ten einde die implementering van die Nasionale Kurrikulumverklaring te verbeter, is dit aangepas en die aanpassings
&%!!&%@>?@%'&Z%4+7Z!.!x&&%Z8!&%4*%.&Z!&%4%.%&Z
vak ontwikkel om die ou Vakverklarings, Leerprogramriglyne en Vakassesseringsriglyne in Graad R-12 .&.!4+
1.2 Oorsig
=!J %Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 (Januarie 2012) %*%.&Z!&%4.%&&&&%4%
Suid-Afrikaanse skole en bestaan uit die volgende dokumente:
=%J x&&%Z8 !&%4*%.&Z!&%4 .%& ! % 44Z& .!ZZ % "%&% Z
opgeneem;
=%%J Nasionale beleid met betrekking tot die program- en bevorderingsvereistes van die Nasionale
Kurrikulumverklaring Graad R-12; en
=%%%J Nasionale Protokol vir Assessering Graad R-12 (Januarie 2012).
=*J % Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 (Januarie 2012) vervang die huidige twee Nasionale
Kurrikulumverklarings, naamlik:
=%J Nasionale beleid met betrekking tot Algemene Onderwysprogramme: Die Hersiene Nasionale
Kurrikulumverklaring Graad R-9 (Skole), gepromulgeer in Staatskoerant No. 23406 .!O?%@>>@
=%%J Nasionale kurrikulumverklaring Graad 10-12 Staatskoerante, No. 25545 .! j Z*& @>>O No.
27594.!_%@>>\+
=J % !%! x&&%Z.&Z!&%4 .&.! % subparagrawe b(i) en (ii), wat uit die volgende
beleidsdokumente bestaan, word jaarliks toenemend deur die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12
(Januarie 2012), 4&%&%@>?@8@>?z "&&.&.!49
=%J %3&!&!8|!Z.&Z!&%4 3&&4&!&%4!Z!&%4&%4.%&&!!8X&!!

?>-?@
=%%J % *%Z
Algemene Onderwys- en Opleidingsfase, gepromulgeer in Goewermentskennisgewing No. 124, in
Staatskoerant No. 29626.!?@`*&!&%@>>_
=%%%J % *%Z % van die Nasionale
, gepromulgeer in Staatskoerant No.27819.!@>%@>>\
KABV O
=%.J % *%Z ! ! " die
van die
met spesiale leerbehoeftes, gepromulgeer in Staatskoerant, No. 29466 .! ?? *& @>>j
word geïnkorporeer in die beleidsdokument, Nasionale beleid met betrekking tot die program- en
bevorderingsvereistes van die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12; en
=.J % *%Z ! ! " die

van die die Nasionale
Protokol vir Assessering Graad R-12, gepromulgeer in Goewermentskennisgewing, No. 1267, in
Staatskoerant No. 29467.!??*&@>>j+
=J % *%Z Nasionale beleid met betrekking tot die program- en bevorderingsvereistes van die
Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 en die afdelings oor die Kurrikulum- en assesseringsbeleidsverklaring
%/#%4@ Oz.!"%&%Z.&.! *!!%&!!!&.!%Nasionale
Kurrikulumverklaring Graad 10-12. Die uitkomste en standaarde wat behoudens artikel 6(A) van die Suid-
Afrikaanse Skolewet, 1996 (Wet No. 84 van 1996) bepaal is, sal die grondslag vorm vir die Minister van
Basiese Onderwys om die minimum uitkomste en standaarde, sowel as die prosesse en prosedures vir die
assessering van leerderprestasie wat van toepassing !'*!&!#"!Z%ZZ *!!+
1.3 Algemene doelwitte van die Suid-Afrikaanse Kurrikulum

=!J %Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 vorm die grondslag van wat beskou kan word as die kennis,
.!!&%4"'!!&'!!!Z%Z%&+%!.&Z&!&&Z%.!!&%4"
.&'&#!!%&'!*Z%.%.%&"'+%&.4*.&&%Z&&%Z%
idee van begronde kennis binne plaaslike, bekende kontekste en terselfdertyd toon dit sensitiwiteit ten opsigte
.!4*!.&%+
=*J %Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 het die volgende doelwitte:
&& 4!4"%8Z%!4&4& &! 4!4 $%#%Z.&

rus met die kennis, vaardighede en waardes wat nodig is vir selfvervulling en betekenisvolle deelname in
%!'%4!*&4&.!.&!
om toegang tot hoër onderwys te verskaf;
om die oorgang van leerders vanaf onderwysinstellings na die werkplek te fasiliteer; en
!!'&Z4'&.&$.!&&.&.&Z!#+
=J %Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 is op die volgende beginsels gebaseer:
Sosiale transformasie: Dit verseker dat onderwysongelykhede van die verlede aangepak word en dat
gelyke onderwysgeleenthede aan alle sektore van die bevolking voorsien word;
Aktiewe en kritiese leer9 % %4 !Z%' Z&%% *!&%4 & !! && ! &
sonder om te begryp, en niekritiese leer van gegewe waarhede;
Hoë kennis en hoë vaardighede: Dit is die minimum standaarde vir die kennis en vaardighede wat in elke
4&!!.&'&#'& '&4%$&" *&%Z*!&!!!&%!.!ZZ
z KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

Progressie: Die inhoud en konteks van elke graad toon progressie van die eenvoudige tot die komplekse
Menseregte, inklusiwiteit, omgewings- en sosiale geregtigheid: Die infasering van die beginsels en praktyke
van sosiale en omgewingsgeregtigheid en menseregte soos dit in die Grondwet van die Republiek van
Y%8/#&%Z!Z&#'&+%Nasionale Protokol vir Assessering Graad R-12 is veral sensitief vir kwessies
wat diversiteit weerspieël soos armoede, ongelykheid, ras, geslag, taal, ouderdom, gestremdhede en ander
faktore;
Waardering vir inheemse kennissisteme: Om erkenning te gee aan die ryke geskiedenis en erfenisse van
hierdie land as bydraende faktore om die waardes in die Grondwet te laat gedy; en
Geloofwaardigheid, kwaliteit en doeltreffendheid: Dit voorsien onderwys wat vergelykbaar is met

%&!%!!!!&%&.!Z'!%% .!4%+
=J %Nasionale Kurrikulumverklaring &!!8?@ stel in die vooruitsig dat leerders die volgende kan doen:
%%$&&**%&Z&%%Z&!%'Z
'&Z&##!!!&!.!! 4& &4!%!%4Z!
&4!%&*&"#"!Z%'%%.&!'&%Z&##
.&! &4!%&%%4%4.!&%Z&%%
Z%Z&&##&%.!.% %*%|#!!.!!&%4"%.&Z%.&
4*&%Z'Z!44%&##Z&%%&.&!'&%Z"%&%4'%4
die gesondheid van ander te toon; en
*4&%'&%.&'!'!!&%&*%%%!%4'&%+
=J Z%'%%*"&*!4&%Z.!&4!%&%4 *!%4&&%4*ZZ.&+%Z!

alleenlik gebeur indien alle onderwysers deeglik begryp hoe om leerstruikelblokke te herken en aan te pak,
!Z".%&%.&%%*!+
% % 4% *& .! %Z%'%% % % .&Z&%4 ! &%Z*ZZ 4%$&
aangespreek word deur al die ondersteuningsisteme binne die skoolgemeenskap, insluitend onderwysers,
distriksondersteuningspanne, institusionele ondersteuningspanne, ouers en spesiale skole wat kan dien as
"*&&+ % &"%&% % % Z!Z!& !! &Z *"& &'& .&Z%
Z&&%Z&&!4%.%&%##&%&%44*&%Z%4%%%!&.!6!%&'
se Riglyne vir Inklusiewe Onderrig en Leer (2010).
KABV \
1.4 Tydstoekenning
1.4.1 Grondslagfase
=!J %&&%4.%&.!ZZ%%&!4#!%%&!!!*!!4%9
GRAAD GRAAD 1-2 GRAAD 3

VAK
(UUR) (UUR) (UUR)
Huistaal ?> Q|_ Q|_
Eerste Addisionele Taal @|O O|z
Wiskunde _ _ _
Lewensvaardighede j j _
Aanvangskennis =?J =?J =@J
Skeppende Kunste
=@J =@J =@J
Liggaamlike Opvoeding
=@J =@J =@J
Persoonlike en Sosiale
Welsyn =?J =?J =?J
TOTAAL 23 23 25
=*J &&%4.%&&!! ?@%@O&&!!O%@\&+
=J &&%4.%&]!%&!!8@%?>&.%&&!!O%??&+!Z%.!Q&%%
.!_&'&!!%!!4Z+%&/%%]!!'&%%.!@&!Z%
.!O&.%&&!!?8@4Z+&!!O'&!Z%.!Q&%%.!_&.%&
%!! 4Z+ %% .! O & !Z% .! z & '& % &!! O .%&/%%]!!
4!!+
=J 3'.!!&%4"%%&&%4.%&/!.!4Z%%&!!8@?&%&!!O%%@&+
=%!!!&'&%%!*"!Z%!!4+J
1.4.2 Intermediêre Fase
=!J %&!!!*%%.!ZZ&&%4%%&%&`!!!9
VAK UUR
Huistaal j
Eerste Addisionele Taal \
Wiskunde j
Natuurwetenskappe en Tegnologie O\
Sosiale Wetenskappe O
Lewensvaardighede z
Skeppende Kunste =? \J
Liggaamlike Opvoeding
=?J
Persoonlike en Sosiale Welsyn
=? \J
TOTAAL 27,5
j KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

1.4.3 Senior Fase
=!J %&&%4%%Y%&`!%.49
VAK UUR
Huistaal \
Eerste Addisionele Taal z
Wiskunde z\
Natuurwetenskappe O
Sosiale Wetenskappe O
Tegnologie @
Ekonomiese Bestuurswetenskappe @
Lewensoriëntering @
Skeppende Kunste @
TOTAAL 27,5
1.4.4 Graad 10-12
=!J %&&%4%&!!?>8?@%.49
VAK TYDSTOEKENNING PER WEEK (UUR)

Huistaal z\
Eerste Addisionele Taal z\
Wiskunde z\
Lewensoriëntering @
Enige drie keusevakke uit Groep B (Bylaag B Tabel
B1-B8) van die beleidsdokument, Nasionale beleid met
betrekking tot die program- en bevorderingsvereistes
van die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12, ?@=O<z&J
onderhewig aan die voorbehoudsbepalings soos
uiteengesit in paragraaf 28 van die genoemde
*%Z+
TOTAAL 27,5
%4Z@_ \&&'Z!444*&%Z'&.%&%%%.&%.%&.!ZZ4%%
Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 "%&*4%$& !4%4*&%Z'&.%&!%%
.!ZZ4.4*%.!%%.!ZZ%+%&&!%%.!ZZ'%!!*% .&%%4
.%&*Z.%&%!!*%%4.!"%&%.!ZZ4!!Z'&+
KABV _
/`73@
BENADERING TOT LEWENSWETENSKAPPE
2.1 Wat is Lewenswetenskappe?
3''Z!%%'Z!%Z%.!'%4.!!#Z&.!Z"%&!Z%
Z!!&"4'%4+!!.!!&'&!'Z! %%%4Z&4*&%Z.%&
%.&*&%4.!*!!Z% #'%4Z+%&%"#&%&%4
%!%*!&%4%'Z!%Z&Z+%%%%#&&%4.!"%
%%.&%4.!&ZZ&%*Z%#!%Z%"%+&"!!
&Z'&%4.&!!4!+%&!'&4!!%& 4.!&4*!&
.&!"!4%4!!.!!&'& &%'Z!%Z4Z!+
x%&Z%%%'Z!%&4%4'!4'%Z4%%Z4*& !!& .!

Z%%%4&4.&!'Z% #'&% .&.!4'!.&"!!.!!&%+
Soos met alle kennis verander wetenskaplike kennis met tyd soos wetenskaplikes hul kennis en begrip verbeter en
"%%4.!%'&&".&!&+{Z!%Z&Z%!&%4'!
'!Z.&!!#%..&!!'&%+{Z!%Z%%Z'*&ZZ%*!.&Z%+Y
wat meer mense sulke ondersoeke onderneem, is hulle geneig om konsensus te bereik oor die manier waarop die
'&'&Z+%'Z!%ZZ%'!%%Z4&'& %4'&&%!4!!.!!&+
Goeie onderwyser sal die leerders vertel van die debatte, argumente en geskille tussen wetenskaplikes wat eerste
'!.&Z&Z+
{Z!%Z 4!! .& % *Z .&Z+ &Z .&! '!!&.& %! $%%'
antwoord het nie, soos: ‘Hoekom verander die klimaat? Wat veroorsaak dat die heelal uitbrei? Wat veroorsaak dat
%!!&!4%..&!&¡{!&% %%.&!¡%!'.%&Z&%+
Deur Lewenswetenskappe te bestudeer en te leer, sal leerders die volgende ontwikkel:
hul kennis van belangrike biologiese begrippe, prosesse, stelsels en teorieë;
.&'Z!%ZZ'%&Z&%%.!&*!&
groter bewustheid van die maniere waarop biotegnologie en kennis van Lewenswetenskappe die mensdom
gebaat het;
*4&%.!%!%&'!!&%4!%'%'&Z%4"%4'%4%&4!%
wat daarin is;
%'!!&&%4.%&%%Z%.&%%.!*%%Y%&8/#&%Z! *%%%.&%"

die belangrikheid van bewaring;
*'"%.!%*Z%!!&.!.&!'&%Z*&4&'%&.!%4'%4
en lewenstylkeuses wat hulle maak;
*'"%.!%*&!.!Y%8/#&%Z!!'Z!%Z
Q KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

wetenskaplike vaardighede en maniere om wetenskaplik te dink wat hulle in staat stel om die leemtes in
8'Z!%%&%!%
.!Z.!!Z!%8'Z!%Z4&"%'!"%!! &!! Z&#

%Z&%*%4%& 8Z8&Z+
!
3''Z!%%%.!'.&Z%.!ZZ.!&4!%!%*!!%.&Z%"%
van sub-dissiplines, of spesialisasierigtings, soos
Biochemie;
Biotegnologie;
Mikrobiologie;
Genetika;
Dierkunde;
Plantkunde;
Entomologie;
`%%4%=!%&J
/!%=!%&J
&#4%=!%&J
{Z!%ZZ!%$Z!%=!%&J
Omgewingstudie en
Y%8*%4%=%&4&!4J+
Z.!Z'&!"%&%*8%%%*Z4 %%&#&&! *&&%4.!%

.!Z3''Z!.&%+!!&%&%&.%&%.!3''Z!9
om nuttige kennis en vaardighede te voorsien wat in die alledaagse lewe nodig is;
om leerders bloot te stel aan die verskeidenheid en omvang van biologiese studies en daardeur hul belangstelling
%&*'"%Z.!%Z%!%!%
.!4&4&Z%.&Z!#.%&.&&%%#&.!%*%4%*8%%%+
2.3 Die strukturering van die kurrikulum vir Lewenswetenskappe
%&x%!&!'&4*&%Z!&4!%&&.%&3''Z!%"&!!'&Z+%Z%'&
&4&%#'%ZZ&%&%!&.!%8#!+%&%Z%%9
KABV X
x%!&!?93'%Z& &'#.!Z
x%!&!@93'&%!%&
x%!&!O94'%4%
x%!&!z9%.&%% .&!&%4Z%%+
Nie een van die kennis, óf die onderwerpe binne elke kennisareas, moet afsonderlik of onafhanklik bestudeer word
%+%.4&.!%Z%"#%Z!!&%#'%ZZ%+&!Z%%#
4'%4%"%&%Z!4&%&%4%*%&.%&%&4!%&%4.!%.!Z%"+6%&&%4.!
Lewenswetenskappe is dit baie belangrik om leerders te help om die skakels te sien tussen verwante onderwerpe
!"4%Z*4&%.!%!!&%&8!"!4"%.!%'Z!Z&+%&%Z!Z
Z4!!Z'&4&!+
Lewenswetenskappe: Konsep en Inhoudsontwikkeling
Lewe op die Diversiteit,

Lewensprosesse in
Kennisareas molekulêre, sellulêre verandering en Omgewingstudies
plante en diere
en weefselvlak kontinuïteit
Chemie van lewe Ondersteuning-en Biodiversiteit en Biosfeer tot
vervoerstelsels in Z!%$Z!% ekosisteme
- Anorganiese
!+
verbindings Geskiedenis van
Ondersteuning- lewe op Aarde
- Organiese
stelsels in diere
verbindings
Graad 10 Vervoerstelsels in
Sel - die eenheid van
soogdiere
lewe
Y%4=%J
Plant-en
diereweefsel
Energie – Biodiversiteit – Bevolkingsekologie
transformasies om Z!%$Z!%.!
Menslike impak
lewe te ondersteun: mikro-organismes
op die omgewing:
fotosintese
Biodiversiteit - plante huidige krisisse
Dierevoeding
Reproduksie – plante
Graad 11 Energie –
Biodiversiteit – diere
transformasies:
Respirasie
Gaswisseling
Ekskresie
DNS/DNA-kode van Reproduksie in Darwinisme en Menslike impak
die Lewe Werweldiere Natuurlike Seleksie op die omgewing:
huidige krisisse
RNA en Menslike Die evolusie van die
&!!??
Proteïensintese Voortplanting mens
Graad 12 Meiose Senuweestelsel
Sintuie
Endokriene stelsel
Homeostase
%%"&!!'&Z#Z&&% .!!&%4"Z !Z%.&*%%4" !

#%&&'!4&'&+%%Z%.&Z&%#%Z%4.!*!!&&%4&!4%
?> KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

4%%+ .&%.&Z%*&%&&.!&%4'&
&4!%&.4"!!%Z!%4" '!%*Z%Z*!!&"%.!"*&%%+
In graad 10 word al vier Kennisareas aangespreek en dien dit as inleiding vir die leerders om hulle bekend te stel
!!%.%&x%!&!+
Die aanbevole graad 10-onderrigvolgorde vir die vier Kennis is:
?+ 3'%Z&8 &8'#.!Z=Z&4!J+
@+ 3'&%!%&={!'&"J+
O+ 4'%4%=6%#&Z%J+
z+ %.&%% .&!&%4Z%%=Z%%.!'!!&J+
Die rasionaal vir hierdie orde in graad 10%!%44*%.!Y%8/#&%Z!%4Z%Z%.%&4'%4%

4&%.&Z!%!.&4Z%4 '!!&%Z %44'Z%.&%
'&+5!&&'&Z!Z%4'%4%!!%*4%.!%!!&+%%4&*!4&%Z
%.4&.!x%?voorx%@x%O.&x%z*"+&'&#*%'!%
.4&4!!'=*4%"%!!&Z%?@ #*4%"%!!&Z%OzJ+
%&!#%4%&!!?> '!.!Z&%!%4'& %'&&&.&*&%.%&%8

fase, en is bedoel om:
%'!%&&%%/8#!=!&'Z!J4&" .&*%'!"%%
=3''Z!J4!!&+%.!Z3''Z!*.&%Z%.!!&%4"'!
.&Z&%%%3''Z!8Z%!&!%/8#!+
te beskryf hoe kennis in die wetenskap gebou/saamgestel word, en gee die wetenskaplike benadering wat van
beide onderwysers en leerders vereis word, om gebruik te word, wanneer hulle Lewenswetenskappe onderrig
&+
&&!!!!&*!%*4%*&ZZ%4%'Z!.&+
&&.&&!!Z%.&Z%"%.!!&%4"'!"!'%ZZ+
% &%&%4 4 '& % % & '! ! %%%4 % !!& '! nie deel is van die
4!&Z&&%Z%+/"'%*4%.!!&%4"4!&!'&4&%!!&in
die konteks.!%%$Z%"+3&&*44'"!!&4Z&%!%!!%
*4%.!%Y%&`!=&!!_J!!%*4%.!%&Z=&!!QJ+%&%&%4%4&!!?>
&&.%4"&%&!!'!.!".&'!4'&Z!Z%*&%%4'%4.!%
!Z+
In Graad 11,'&&%.!%.%&x%*"!%&4&%.&Z&+%%"'!%4&!!?>
*Z&#%%%Z&8 &8'#.!Z '&4*&%Z*Z%4!!3'&%
!%& %4&!!?? !!&'&%!!!&&&%4%&!!??%+
KABV ??
Die voorgestelde graad 11- onderrigvolgorde vir die drie Kennis is soos volg:
?+ %.&%% .&!&%4Z%%=%Z&8&4!% 5!%&J+
@+ 3'&%!%&=5&'!'&"J+
O+ 4'%4%=5!%7Z4%%Z!ZJ+
In graad 12,'&&%.!%.%&x%&%4*"!%&4&%.&Z&+%%"'!*Z&#
'&%4'%4%9%Z!Z=%%4x&%%J'&*"!%4&!!??%!&Z%4&!!
?@.&%& !!&'&4!&!!%%.!4&!!?@%%!%!Y%&8&%$Z!!8Z!+
Die aanbevole onderrigvolgorde van die vier Kennis in graad 12 is:
?+ 3'%Z&8 &8'#.!Z=Y|/5&%J
@+ 3'&%!%&=5&'!'&"J
O+ %.&%% .&!&%4Z%%=!&'%%%Z7.%J
z+ 4'%4%=%Z!Z &&%44!&%&!!??J
% 4%$& &Z Z4%%' &!Z% .!!&%4" Z !!& % % 8#! &&%4
4!&'&44&&' %%ZZ.&%&%&'& %%.%&x%
&+
2.4 Die doel van die bestudering van Lewenswetenskappe
# Die ontwikkeling van wetenskaplike kennis en begrip
{Z!%ZZ%*4&%Z!4*&%Z'&.&!&%!!&.!%''&
*!'&+%Z!&&.&*&%.%&Z%!Z%'%%#%&ZZ%4'!%*!%.%&.&&
%%%'Z!+%*&%&&Z.&.%&!Z%'!%n demokratiese samelewing
'!'!!&!!&4"4 '&.&!'&%Z"%&%4'%4*.&&+
# Die ontwikkeling van die wetenskaplike prosesvaardighede (Wetenskaplike Ondersoeke)
% &&%4 & .! 'Z! *" % '%ZZ%4 .! &Z &.!!&%4" '! % %
!!!4'4*&%Z'& !Z%%4Z!%%'&ZZ+3&&Z!"%&%.!!&%4"
*Z%4'%4'!Z&!%'%% .&!'&%Z"%4&%#.&&&+3&&
'%ZZ % .& *Z%# %Z 4*&%Z .&Z%"% &!% 4%Z &' "
&.!!&%4"!&Z% &¤Z& %%&Z%Z&+
# $ %
{Z!44%"4&%!Z'&4!!Z *%%%#4!%#+&!4
Z.!'Z!%Z%" %4*&%Z.!.&Z%"%'Z!&&%4
*4&%.!'Z!!%Z!Z%'%%*.&&'!%4Z%%.!%'Z!
%.&"%43''Z!!&.!ZZ+%"Z%&&%*&!'!
'Z!%!4&4%4"%!!Z!%Z'%ZZ%44!!Z" *&.&!!+!!&*'
behoort leerders ook die noodsaaklikheid om wetenskaplike kennis verantwoordelik te gebruik in belang van
?@ KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

# .!%!'%4%4'%4 *4&+64&%.!'Z!"Z%4.4
.!%*%'!%Z'%*" .&!!+
" #$%&$
Daar is drie*&.!Z%$Z'%%3''Z!'!.&*!"%.!%&.!
'Z!+%%9
?+ Y%$Z'%? '!.&*!"%Z.!%.!Z%"=&%J
@+ Y%$Z'%@ '!*&ZZ%4".!'Z!%Z#&!Z%'&Z&Z
O+ Y%$Z'%O '!.&*!"%*4&%.!%!%4.!3''Z!%%

!!!4' '!*4&%.!%4Z%%.!'Z!%ZZZ%4%.&"%4
%"Z%'Z!+
WAT BETEKEN DIE DRIE DOELWITTE EN WAT IS HULLE VERBINTENIS MET ASSESSERING?
"'#$%*$'+/$!
(Lewenswetenskappe-begrippe, -prosesse, -verskynsels, -meganismes, -beginsels, -teorieë, -wette, -modelle,

ensovoorts).
Y%$Z'%?*"%Z% *4&%%*Z%4'%4!!'Z!!%&!%&&
%!!.&*%%4!!Z%*4&%+&Z.&*%%4!!Z%%%Z.%&
&&"Z%!%%ZZ.!'*Z%!%+%&.!%.&Z&4%4
.!%*4&%.!'Z!4!!&&!%Z%.!*!%#%+%.!4.!%Z%'!
&&.&'&# %%Z%.!&.!!&%4"*&ZZ%4%%.&.!&Z+
%.4Z4%%'=ZJ.!!&%4"*!!%%verskeidenheid vaardighede wat alle leerders in die

ZZ .! % '&Z & % Z&&%Z % Z!!& '%ZZ+ %&% .!!&%4" !!% '!
geassesseer moet word op die toepaslike graadvlak &.&Z%"%!&%4+3!!&!
nie elke vaardigheid in elke assessering geassesseer sal word nie, maar die onderwysers moet seker maak dat teen
%%.!%!!& %!&%4*'.&Z!#!&&4!&'!%!"%&%.!!&%4"+
2.5.1.1 Verwerwing van kennis
In die proses om kennis te verkry, moet leerders:
; toegang"%%4%4.!!#.&Z%"%*&=&'& !!!*Z "!*Z %&

Z%4 !! & .&J
sleutel-idees kan kies;
feite kan onthou; en
konsepte/begrippe, prosesse, verskynsels, meganismes, beginsels, teorieë, wette en die modelle in die
Lewenswetenskappe kan beskryf+
KABV ?O
Assessering
]%%.!!&%4"=#Z4%%'.!!&%4"J.!& &'&4*&%Z!!Z.!%.4
'&Z'&%%!Z#!&%4'!"9 * $%& *Z&#%4!&
werkwoorde wat sal aandui dat die kennis.!%&&&%.!Z4!&'&+
2.5.1.2 Verstaan en maak die verband tussen idees en begrippe om betekenis aan Lewenswetenskappe te
gee
In die proses van betekenisverkryging en begrip moet leerders;
konseptuele raamwerk bou van wetenskap-idees;
kennis organiseer of herorganiseer'*Z%Z!!¤%
opsommings skryf;
vloeidiagramme, diagramme en breinkaarte ontwikkel; en
patrone en tendense herken.
Assessering
]%%.!!&%4"=#Z4%%'.!!&%4"J.!& &'&4*&%Z!!Z.!%.4
'&Z'&%%!Z#!&%4'!"9.&%%Z .&4Z "&&!4Z%Z 4.&*.!
%&& *&Z &.& !!Z.&!4%4 %&&&%%4%4#!! .& Z% &Z%
#%4!&4Z%Z'&Z'&'!!!!%!%*4&%.!%.!Z&%&&4!&'&+
2.5.1.3 Toepassing van Lewenswetenskappe kennis in nuwe en onbekende situasies
Leerders moet in staat wees om:
%%4%4'!%&gebruik; en
Z%!%'*ZZZ|%!%+
Assessering
]%%.!!&%4"=#Z4%%'.!!&%4"J.!& &'&4*&%Z!!Z.!%.4
werkwoorde in die take of assesserings wat hulle opstel: demonstreer, interpreteer, voorspel, vergelyk, onderskei,
illustreer, los op en kies, asook enige ander toepaslike werkwoorde wat die leerder se vermoë om kennis toe te pas,
!&+%%!%&&%!!'Z%!%ZZ#%!%'!!&.&
"4%%$ZZ%"% #!"%Z%'!""'!%&4*&%Z+
2.5.1.4 Ontleed, evalueer en sintetiseer wetenskappe kennis, konsepte/begrippe en idees
In die leerproses van wetenskap moet leerders in staat wees om:
inligting/data te analiseer;
die verwantskappe tussen bestaande kennis en nuwe idees te herken;
wetenskaplike inligting krities te evalueer;
?z KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

aannames te $&$%>; en
inligting te kategoriseer+
Assessering
% .!!&%4" =# Z4%%' .!!&%4"J .!& &'& 4*&%Z !!Z .! % .4
werkwoorde in die take of assesserings wat hulle opstel: waardeer, argumenteer, oordeel, kies, evalueer, verdedig
=4J .&4Z Z&!& Z&%%&=!&4#!!!J &Z% *&Z#%4!&4Z%Z
'&Z'&'!!!%!!!%&%4 .!&%4%4!&'&+
" #$%*$+@&>!!>J
Leerders moet in staat wees om ondersoeke te beplan en uit te voer asook om probleme op te los wat praktiese
.&.&%+%&%.&'&&&4%"%.!Z%&%4"%*!4%4
%.%"%!&%Z'&'%4!!&%'&Z+
Die volgende verskeidenheid vaardighede hou verband met die praktiese werk wat gedoen word in Lewensweten-
Z!+/'.!!&%4"!%4Z'!!&%4.!!%4'Z!Z%'%%%+%.!!&%4"%%
'!%&&%%&!.!%%.&%4.!&Z!+&'&!!&%
.!!&%4"Z%'!.!!%4% '!4!&Z!'&%%ZZ.!%$Z!Z%'%%+]
%%.!%4&!!?>8!!& !'.!!&%4"4!&'toepaslike graadvlak.
Let wel9]&'&!Z%&Z%$Z.&Z%"%.!!&%4"*" &&Z%

*4&%.!%'Z!4!&'&*%%ZZ.!%Z4%%'%.!Y%$Z'%?+
2.5.2.1 Instruksies te volg
%%!!Z%Z .&!%%!&4&!%4&Z!+&'&Z!%.&'!4!!&&*Z
&%4|!!&!!!#"!Z%ZZ!4*&%Z &"%%Z%&Z%4.4
%+%"."%"'!*%4'& !%.!Z.!&!%%"%&%.&*!%+%!Z%4.!
.%%4"%!!&!"%&.!'+
2.5.2.2 Toerusting of apparaat te hanteer
%%%Z%.!%!!&!!|&%4 '!%% %!!!!&.!'!!&.&%4*&%Z'&+%&&

%!!'.&Z%&!!&!!|&%44*&%Z+%"!&%4.!!!&!!|&%4
%4&%.!!&%4"%%.!!%4%4&%4'!4*&%Z'&.%&*!%.&Z%&
&Z+ % "!&%4 .! 4&.%& !!&!!|&%4 .&% %# .!!&%4" '! %4
'.%&%"!&%4.!!!!&!*&!&%&%4|!!&!!+%Z%%4!.%%4gebruik
.!!!&!!|&%4=%%&%&%4.!%!.!%!!&!!|&%4%+J
KABV ?\
2.5.2.3 Waarnemings te maak
&Z%"%'!!&%4%%ZZ!.&Z%!%&!!4Z'& 9
tekeninge;
beskrywings;
die groepering van die materiaal of voorbeelde wat gebaseer is op waarneembare ooreenkomste en/of verskille;
mate/metings;
vergelyk materiaal voor en na die behandeling;
'!!&%4.!%&!.!Z&%&Z'!%!!Z.!%%4%4!%Z
wyse vereis; en
+
2.5.2.4 Inligting of data aan te teken/Rekordhouding van data?
%%%%!!Z.!'!!&%4#%%4%4Z%4 *Z&'%4 %.%4!*#&!!

!.%44&!$Z .&+%.!!&%4"%.!!!Z%&&!!4*!!&!&Z.!.&Z%
'Z!%Z!Z%'%%+
2.5.2.5 Meting
Leerders moet weet wat om te meet, hoe%4.".!%4&!!.!!ZZ&!!"%'!

.&%'&+&Z%"%%4Z!4'& %%=!!&%*&ZJ4 . &!&
4'%4#!!4!=J+%!%&'!!&%4Z'!%$&%"%&%&%
&&&Z!%4!!Z+
2.5.2.6 Interpreteer
3&&%!!'%%4%4.!.& '!!&%%!!4Z% Z!Z!!& *.&*

%Z!Z%4.!!*!4Z%Z4&!$Z+
Leerders moet in staat wees om toepaslike,.%4*&Z%4%.& %%4%4%!*4&!$Z

&Z &%Z%!&!Z%%!% !&|#%%$& %
*&Z%4.!%Z&%&&*&!¤%%4!!Z'!4*!&%*'+
2.5.2.7 Ondersoeke en eksperimente te ontwerp/beplan
% ! &Z % 4*!& % Z!%Z !#"!Z%Z8 !#"!Z%Z .&!&%Z Z& %+
6.&* &ZZ!%'!!&%4.!4&&$#%.!*.Z%4*"+
%'&.!&Z%!&&!%*!%4.!&Z+%'&&
%&'4'&+/#"!4.!%"%.&!&%Z!Z4%$&'&+
?j KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

Vaardighede sluit in:
%%$&%4.!&*
die formulering van hipoteses;
die kies van apparaat of toerusting en/of materiale;
%%$&%4.!.&!&%Z
voorstelle van maniere om veranderlikes te beheer;
*!%4.!Z&%
voorstelle van maniere om resultate aan te teken; en
*4&%.%&%%4"%&%&%4.&%$&%4+
3&&%4&!?> ???@%!!'.%4&Z#Z&%*!|#
'&+
Let wel9 !!&%4" @+\+@+? @+\+@+j =% .4 .! %&Z% % "!&%4 .! &%4 % !!Z .!
'!!&%4 %!!Z.!%%4%4 %&&&.!%%4%4J!!!.&%'& %#!&
.& Z&%#&Z%.&+&%'.&Z%&.!!&%4"=@+\+@+?@+\+@+_J
te skei, kan hierdie vaardighede van toepassing wees op die verskeidenheid verskillende soorte praktiese werk
'!4Z%Z%.%&%$Z4&!!%3''Z! %%.%4&ZZ&%+
%&%*!&%4!!Z%!Z%Z&&&%&Z.&Z%!%4"!&%
&'&%!!&&.&%'Z!doen, &+%.!!&%4"%4*!&
'!%&&%%&!.!%&!Z%'&Z+!!&%4&Z&!%4"'!!&
4!!&.!"%&%.!!&%4".!!%4!'%Z.!!&%4"%Z!4!&'&%Z
&!Z%!!Z%+
"Q #$%*$Q+X>&>$Z[Z>$!$>&$Z$&$\&$[Z>$]$&$Z!
Lewenswetenskappe in die samelewing
Die derde doelwit van Lewenswetenskappe is om leerders in staat te stel te om te verstaan dat wetenskap op skool
.!!%4Z!'"'*%%Z!%"'.&&Z+
Leerders moet blootgestel word aan die geskiedenis van die wetenskap en inheemse kennisstelsels van ander tye
Z&+{Z!%ZZ%*4&%%&'%ZZ &'!Z%&%4'!'!"
Z!Z%."!&"+"%%4*4&%.!%'Z!!.&!&!.&*&'!'
ZZ%4&&'Z!%Z4!!Z'&+
% .!!&%4" '! '%ZZ Z! '& % *&%Z%4 .! Y%$Z '% O % Z4%%' && !
&!Z%.!!&%4"+%%%#Z4%%'.!!&%4"!%¥.!Y%$Z'%?+
!%Z%'!.&Z&'&%4.!Y%$Z'%O !.&*!"%$Z.!Z%"
!%%"%ZZ.&Z!#.%&%&&%.&Z%!Z.!%'Z!%%!'%4+
{Z44&&'&%4'& %.!Z.&*&%%Z"%
4&%.&"%4%.!Z%!'%4 +%+%"Z%'!.&*!"
KABV ?_
%$Z&'& .&'!4Z%%.!'Z!%ZZZ%4%!%4.!'Z!%
%!!!4'+
2.5.3.1 Begrip vir die geskiedenis en die relevansie van sekeng/sommige wetenskaplike ontdekkings
Die vakinhoud verskaf die konteks vir die leer van die geskiedenis van wetenskaplike ontdekkings en hul relevansie
.%&%!'%4+%&%!Z %4Z%%%&.!% 4Z'!!&&%4'&
%&'&%"'!.&*!"%$ZZZ%4#*!!'Z!%Z+
2.5.3.2. Wantskap tussen inheemse kennis en Lewenswetenskappe
/ Z% !! % %%4 .! " % '& '&Z+ 7 .! % .&Z% & 'Z! =
44%J&!%% %"Z%%!""&&4%.&Z%'&*Z%4"+
3&&%.&Z%Z&ZZ.&!!'!!&%%"Z%'%ZZ"+
Die voorbeelde van inheemse kennis wat vir die studie gekies word, moet sover as moontlik, verskillende Suid-
/#&%Z!!Z&4&'&%+Z%&Z4Z'&!!%$Z3''Z!
.!Z%"+
2.5.3.3 Die waarde en toepassing van Lewenswetenskappe-kennis in die industrie, ten opsigte van
loopbaangeleenthede en in die alledaagse lewe
3''Z!8Z%Z!4!'&%&.!%.&Z%!Z.!%!'%4+&*
&.!'%.!Z%"'!!&&&*!!"+!!&%*!!4"
in die veld van sosio-biologie en dieregedrag, plantpatologie, wildbestuur, omgewings-impakstudies, die bewaring van
biodiversiteit, paleontologie, paleoantropologie, landbou, tuinbou, omgewingswetgewing, wetenskap-joernalistiek,
*%44% 4%%4%&' .!&+3&&*'4!!Z'&.!*! !!&%
%%!%*&Z#4&'&%+
Vaardighede
/"'%&Z%.%&Y%$Z'%?O.&Z%% %%"44&&'
aangebied word, sodat dit vir leerders makliker is om die geskiedenis, relevansie en toepassing van die wetenskap
.&!!+{!*!4&%Z% %!%.!!&%4"'!'%ZZ4!&'&.%&Y%$Z'%
O %#%!%¥.!Y%$Z'%?+=Y%@+\J
?Q KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

; toegang tot inligting te verkry;

sleutel-idees te kies;
inligting te herroep Y%$Z'%?+?
die kennis van die natuurwetenskappe te beskryf;
konseptuele raamwerk te bou;

kennis te organiseer of te herorganiseer;
opsommings te skryf Y%$Z'%?+@
vloeidiagramme en breinkaarte te ontwikkel;
patrone en tendense te herken;

kennis toe te pas%'ZZ
kennis te gebruik%'!%& Y%$Z'%?+O
inligting/data te analiseer;
wetenskaplike inligting krities te evalueer;

die verhouding tussen bestaande kennis
en nuwe idees te herken; Y%$Z'%?+z
aannames te $&$%>; en
inligting te kategoriseer+
% &% '% % % % &% &%Z '!!& &'& .&& %+ 6% Z .! "%&%
'% %%$Z.!!&%4"#*.4"4%$&+%%%&!!!!&*&Z.!
"%&% .!!&%4" !!& !& % Z % & Z !!& .&!4 '& %+ Goed ontwerpte
assesseringstake!!%%.!%!!&*''&!!%.!!&%4"4!&%toepaslike
graadvlak+!!&%%Z.&*!%'%%%Z.!&'+%&.!
&&%4 &!&%4!%Z!Z%%$Z'%%*&%Z%4.!%%Z4+
2.5.4 Die ontwikkeling van taalvaardighede: Lees en Skryf
Lewenswetenskappe onderwysers behoort bewus te wees daarvan dat hulle ook betrokke in die onderrig van taal
&%Z&&%Z%+%%.&!*!4&%Z.%&%&&.%&'%%]!!.!3&&&%4=]3J%""%!!
%%+%%*!4&%Z&&%4"4"!!.!!&%4"'%ZZ.&*&%%
ZZ.!%&.!3''Z!+%!.!Z&%%Z*!4'&&%4"%
4'Z!%ZZ.&! !&!4&!'Z&Z&# !.!.&! =!!&%
%%%Z%J%#&!&%4.%&&+
KABV ?X
2.6 Tyd
%Z%4.%&3''Z!%z&&'Z.%&4&!?>?@+
Die kurrikulum vir graad 10%'&!.%%4Z!4Z%*%O@'Z%%z>'Z.!%Z!!&+

%!!Q'Z%%!!&.%&Z! '&%4%4!4.4.!!&Z!Z%'%%+
Die kurrikulum vir graad 11%'&!.%%4Z!4Z%*%O@'Z%%z>'Z.!%Z!!&+

%!!Q'Z%%!!&.%&Z! '&%4%4!4.4.!!&Z!Z%'%%+
Die kurrikulum vir graad 12%'&!.%%4Z!4Z%*%@_¦'Z%%z>'Z.!%Z!!&+

%!!?@¦'Z%%!!&.%&Z! '&%4%4!4.4.!!&Z!Z%'%%+
4&!?> ???@%%4Z.%&%&&%4.!%%"'!die praktiesetake en ondersoeke in

^$*$$$Z>&!&$&>>$Z_>>
2.7 Hulpbronne
Die hulpbronne wat nodig is vir die onderrig van Lewenswetenskappe word langs elke onderwerp genoem om
&'&"*!%4.&*&%%4+
7Z && |"!!& % "!*Z "+ &'& .&Z& ! % Z % .%& % %
.! "!*Z !! % % .! Z !!&+ YZ .%%4 &Z .&% '!!& "!*Z !&
&%4|!!&!!.%%44*&Z!'&+
%%!!%!Z&&.4!44Z%Z'&Z!%&%4&Z%.&
"+.%%4"%& %4.!'!!&%&%&%4*&Z%!4.4.!4&Z! !4%
&!&%&&&%&%4|!!&!!%+*&ZZ%4&%4|!!&!! Z!
%Z4%4!!'.&Z&!!!Z%Z&%4|!!&!!.&Z!#'&+
Alhoewel daar erken word dat dit nie ideaal is om geïmproviseerde toerusting/apparaat te gebruik nie, moet
&'&"!%*!4&%Z&.%&&&%%&.!&%4.!%%.&%4.!.&Z%"%.!
&Z !!!!!Z%*Z%Z*!!&"%.!!!!&!*&!&%&%4+4.!
'!!&&%4|!!&!!*&Z% &'&!!4%4'&%&.%&+%#.!!&%4"
Z!'%ZZ'&&4*&%Z!!Z.!4&.%&&%4|!!&!!+/!!&4*&Z!!&%4|
!!&!!%!!&%4!&!%#% %%&##Z%#.%&&'&&Z&& !
4&Z%+%%4&Z.!&%4"%Z!%&%Z.&%'&+
Onderwysers moet seker maak dat leerders vertroud is met die reëls met betrekking tot die veilige gebruik van
&%4 "%Z!%+ % 3''Z!8Z!Z!& #8!*&!&% 4& ' Z!!&
68*&!&#%&%! "! *%8ZZ&&.!*%Z$ %Z&Z .&*&%
mikroskoopplaatjies, mikroskoopplaatjies en dekglasies, naslaanboeke, lemmetjies of skalpels, modelle, veldgidse,
%%$Z!% && 4!*Z& &#*%"%Z!% %%%4%%Z 4!4
4Z%Z8&+
!& !!&%!! Z! .&Z& '& % % 4'%4 &'& .&Z& ! 4Z%Z ! =*.+
ImpatiensJ%Z&&%4!'&+!&%&!&%!!Z!%Z'.&Z&'&&%Z&.!%
!!%Z!4&+
&'&4Z'!%$&'%.!Z&&%4"#.&4'%.!%&%4|!!&!!
"%4*&%Z'&+
@> KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

/`73O
3.1 LEWENSWETENSKAPPE VIR GRAAD 10: INHOUD
%&.!%Z&&%Z%4&!!?> '!.!Z&%!%4'& %%4%&&.&

*&%.%&%3''Z!%%8#!+%%9
leerders vertroud te maak met die manier waarop die onderwyser die leeraktiwiteite sal organiseer;
leerders vertroud te maak met die gedrag wat vereis sal word en die veiligheidsmaatreëls;
dit wat die leerders geleer het in die Senior Fase te verbind met wat hulle sal leer en die verskeidenheid van
vaardighede wat hulle moet ontwikkel in die VOO-fase;
*Z&#"''Z!Z%4&Z&&'& 'Z!%Z*!&%4'!.!
beide onderwysers en leerders vereis word, om gebruik te word wanneer hulle Lewenswetenskappe onderrig
en leer;
leerders bekend te stel aan sommige basiese beginsels wat aan Lewenswetenskappe verwant is
KABV @?
GRADE 10
KWARTAAL 1
@@
Tyd Oriëntasie tat Lewenswetenskappe: Vakoriëntasie
½ week !.!.&*%%!&'Z!=/J3''Z!=J+$%&' %.!4Z%%%!!&.!+3'!!&%
%!% "!'!%*!!"!"!!#Z.!Z.!&4!%!%+3''&4Z&Z&.&!&%4&*%!&"+3'%
(2 ure)
.&.!ZZ.!&4!%!%.!!#Z*%+%!!&.!'Z!9'Z!*"%*'%Z% %84!%4.4&ZZ%4'!
4*!&%*'4&.!&%4+
Hoe die wetenskap werk: Wetenskap is gebaseer op:
#!Z%'!4*!&%'Z!%Z*'4.&%$&*.%%4=!&%Z'!%&!4*%&%#*Z#&%!!4*%
'&94&.!&%4J
waarnemings;
ondersoeke;
die maak van metings en begrip van die belangrikheid van skaal;
%.&!%4.&%4.!!!%%.&.!Z%4 4Z&'.&%%Z%4 !*4&!$Z
*4&%.!%*&Z%4.!'Z!%Z*'
%%%$&%4.!!&.&'!Z!%!!
die kommunikasie van bevindinge; en
%%!4%4.!%!!Z!%Z!Z.!%'Z!%Z4%%+
Wetenskaplike vaardighede behels:
die belangrikheid van biologiese beginsels soos die verwantskap tussen omtrek en volume/grootte, die verwantskap tussen bou en funksie;
biologiese tekeninge: reëls wat geld;
%Z!Z%4.!O8%%.&'&#&!@8%%Z%4#%%&&&%4.!@8%%Z%4#9
lengtesnit en dwarssnit;
!4%%%4%.&Z%"%.!.!!&%4"%4%&%Y%$Z'%'!'%ZZ'&
%%%44&!$Z9%.&Z%4&!$Z '!&%4*&%Z %&&&%4.!4&!$Z

*&Z%4+
Organisasie van leer en reëls sluit die volgende in:
gebruik van apparaat/toerusting en ander bronne;
begrip van prosedures en hoe om apparaat veilig te gebruik in laboratoria en klaskamers;
groepwerk;
begrip van die assesseringsvereistes; en
%Z&%Z.!*&.!ZZ*%!%.%&!%4"&&'+
Let wel: %&%%%%4'&%4!&% !!&%&.!!Z4Z&&&'&%%%$Z%"'!!&%.!!%4% '!!&%
!4!&'&+
KWARTAAL 1
Kennisarea 1: Lewe op Molekulêre, Sellulêre en Weefselvlak
/'&4!%*!!%!'!Z!!&.&*%Z.&+%&%Z.&'&%*!%"%.!' ++5!8%&
KABV
"ZZ&4!%!%'!"%!!%*!%&.!'%.& +*'4%4=*'4%4%%4*'4J .%4=
&&.#.&Z&.&J &%&!% ZZ&% 4&% .&!%4 &!Z%&%ZZ|%%+Y%4%!%&.&'#'!%$Z#Z%
.&&%4+%'#.&&4!'!Z4%!%&%%$Z#Z%.&&%4+%&%Z%&%4&&.&!!%'Z& &'#.!Z
=&*%4&!!XJ+
Tyd Onderwerp Inhoud Ondersoeke Bronne
@¦'Z Die chemie van Molekules vir lewe Opsioneel: Handboeke
lewe
=?>&J Organiese molekules bestaan uit C, H, O en sommige Bou modelle van eenvoudige of meer komplekse Tabelle
*.!!&5+Y*!! molekules deur van krale of kunsklei gebruik te
Apparaat/Proefbuise
uit proteïene, koolhidrate, lipiede, nukleïensure en !!Z+
vitamienes
=Y4*!%&Z&!%%%4J
Anorganiese verbindings
Die hooffunksies van:
Verskeidenheid
- '!&9@? verpakkings wat
Analiseer voedingsinhoud van voedselverpakkings:
.%4'!!&!!+
- %&!9*.+ ! x §! 5 ` %&! ##! vitamiene, minerale en ander voedingswaardes
makro-en mikro-elemente; hooffunksies en
4*&Z%Z= &
Die nodigheid van kunsmis in wangebruikte grond
*.+'!!&4'!4!'&4&4
word, word die kunsmis weggespoel na die riviere,
&$Z!%Z.&(verbind met ekologie).
@O
KWARTAAL 1
Organiese verbindings Noodsaaklik: Chemikalieë
@z
Z"%&!¨!ZZ!&%=Z%Z&J Voedseltoetse vir stysel, glukose, lipiede en Bunsenbranders
*.+4Z#&Z%!ZZ!&%=** &+
Termometers
%Z&J*.+YZ&!%!ZZ!&%
&Z%'&Z%4.!*%4%'!%&
=..%4%Z&J*.+ Waspoeier
met ensieme,
glikogeen;
OF
3%%=.%J¨?4%&O.&9
onversadigde vette, versadigde vette, cholesterol in
voedsel (verbind met Graad 9);
Waterstofperoksied en hoenderlewer om die effek H@O2 en hoenderlewer
&¨!%&=§ %4 van ensieme te demonsteer
*%5 Y `J %%%#.%&&!&9
verloor sy struktuur en funksie, rol van ensieme Of
by die afbreek/sintese van molekules, die invloed OF
van temperatuur en pH op ensiemwerking; slot-en-
!&!! 4ZZ%&'%%!%Z8 Pynappelsap, eierwit en
sleutel-model van hoe ensieme werk, ensieme in
!!!4'=*.+%'!%&J strooitjie Plastiekstrooitjie
Noem van Nukleïensure: DNA en RNA – bestaan EN
uit C,H,O,N en P;
=4!%&*%J Neem waar, meet metings en rekordeer die
%!%9*.+/ .!%68.%!% § resultate van die eksperiment by verskillende

E; &!&+
(Eenvoudige diagramme om molekule voor te stel.

Hersien kortliks waarom hierdie stowwe nodig is in &4Z%/=!!*.!!4%Z%!J
plante en diere – bou dus op vorige kennis. Geen %!!!4%.!%%.%&&+
detail van struktuur of funksie – funksie word later in ]Z%&Z%!4&!.!%.%
afdelings waar van toepassing behandel. Hierdie is *&Z%%%Z!%.!%%.!&&+
' !*
organismes).

KWARTAAL 1
3 weke Selle: Die Molekulêre bou Handboeke
basiese eenheid
(12 ure) Selle is meestal opgebou uit koolhidrate, proteïene, Kaarte/Tabelle
KABV
van lewe
%% Z&'!&+
Mikrograwe
Mikroskoopplaatjies
Kort oorsig van die geskiedenis van mikroskopie: vanaf &%%Z&&"%4%Z&Z
Chemikalieë
8%48Z&%Z&Z+"%&% werk
instrumente mense in staat gestel het om selle en 7Z&%Z&4&!'=%
*%Z%4%Z&Z'!!&Z%
&Z&%'!'&&%4%"+ "!*ZJ
bou van die:
=Hersien kortliks graad 9: die bou van die selJ
Deurskynende liniaal
- 5!=!&%4.!%8%&%J
Selstruktuur en funksie: Die rol van organelle
Ligmikroskope
- %&='!4J
Selwand – slegs by plante, ondersteuningstruktuur/
Bio-kykers en bio-stroke
4.&+ As ligmikroskope nie beskikbaar is nie, moet
%Z&4&!'4*&%Z'&+
Selmembraan – vloeistof-mosaïekmodel, grense,
vervoer: beweging oor membrane: diffusie, osmose - Bereken die vergroting van die tekening deur
!Z%'.&.&+ die grootte van die monster, deur die lense van
die mikroskoop, te bepaal
Nukleus, chromatienmateriaal, nukleusmembraan,
Z&% Z¨&&'%4 *"&&+ OF
Y%!!¨& %&Z&%4.!''+ 6&Z%4&.!%&!
mikrograaf gebruik word, deur die gegewe lynskaal
Mitochondrion – energievrystelling tydens
4*&%Z+
&%&!%+
%*¨&%+
7!%%Z¨.&.&%+
4%8%44!!¨.&!Z&%+
Plastiede – produksie en stoor van voedsel en
%4+
Vakuole, lisosome, vesikels – stoor, vertering,
osmoregulering, Ondersoek diffusie Bekers
Verbind die struktuur en ligging van die organelle met Ondersoek osmose Sout
hulle funksies
Aartappels/eiers
+ ' / <!
later in meer detail gedoen word)+
Selle verskil%4& .&*"%$Z
#Z%Z!.&&%4=verbind met weefselsJ
@\
&Z%!%&=verbind met
graad 9)
KWARTAAL 1
2 weke Seldeling: Selsiklus, insluitend mitose: Gebruik geskikte bronne om seldeling te ondersoek, Handboeke/Tabelle
@j
*.+%Z&Z!!% %Z&4&!' !ZZ!
(8 ure) Mitose &#! %=!.!#!J %Z% Plakkate
4&%+ !!ZZ.!%'!!&%4+
Mikrograwe/
Aaneenlopende proses van mitose: Verdeling van sel Mikroskoopplaatjies
@%%.&+
Mikroskope
(Eenvoudige beskrywings met diagramme om die
Naslaanbronne
chromosoomveranderinge van een ouersel te toon wat
twee identiese dogterselle vorm)
Verskil in telofase by plant- en dierselle
Chromosome9%Z.!! @"&!%
&&+
Rol van mitose: groei en herstel; voortplanting van
eenvoudige organismes
Kanker: ongekontroleerde seldeling en groei Doen navorsing en bied van inligting oor EEN tipe
Z!Z&!!+%%.4%%9&!Z
Oorsake van kanker
.&Z%4 *"!%4+%4%4Z!.&*!!#!
'4%"&Z!Z&=Z&%ZJ 4Z&'.&!4&4&!'&+
Behandeling
%*%44%*.+!%&!%
"&!%=4!%%4J
1 week Plant- en Inleiding tot weefsels Handboeke/Tabelle
(4 ure) Dierweefsels Begrip weefsel: groep eenderse selle wat aangepas is Plakkate
Z&#Z%Z!.&&%4%##&%!%
Mikroskoopplaatjies
Beklemtoon die verhouding tussen die basiese bou en
Mikrograwe
funksie daarvan
&Z%%$&!'#&
Mikroskope
Plantweefsels: die volgende te gebruik: mikroskoop, bio-stroke,

Totaal mikrograwe of plakkate
[% ¤ !&"% Z"%
9 weke sklerenchiem, epidermis en meristematiese weefsel Teken en benoem selle om hulle gespesialiseerde
&Z&+
(36 ure)
KWARTAAL 1
Assesering 7#&!!4ZZ!+ Een Praktiese taak
/&%4.%&&=%#&J94*&%Z.&Z%- Verwys na die lys van vaardighede onder Spesi-
KABV
denheid strategieë en gepaste metodes van as- $Z'%@+
sessering in toetse, huiswerk, werkkaarte, verslae,
%4 +
Verwys na die verskeidenheid vaardighede wat
&Y%$Z'%?O4'&+3
op dat kennis oor en die verstaan van ondersoeke
en praktiese werk ook geassesseer moet word in
'&ZZ!!& .&! "%'&Z!Z%'%%+%
Z4%%'.!!&%4"'!&Y%$Z'%
?O'& !Z.!!%4'%
Z%*4&%.!&Z+
@_
KWARTAAL 2
String 1: Lewe op Molekulêre-, Sellulêre- en Weefselvlak (vervolg)
@Q
Tyd Onderwerp Inhoud Ondersoek Bronne
2 weke Plant- en Dier- Dierweefsels: &Z%%$&!&.!%%&'#- Handboeke
weefsels ++.+%Z&Z *%8&Z %Z&4&!'#
(8 uur) Die vier basiese tipes met voorbeelde: Tabelle
!ZZ!+]Z*%4%!%&
(vervolg)
Epiteel '!"%&%'#.&+ Mikroskoopplaatjies
Bindweefsel Mikrograwe
Spierweefsel Mikroskope
Senuweeweefsel Naslaanbronne
&'!Z!*#Z%=!%*-
%4¨Z&'#*.+*'%%
&¤Z*4 !*"!'&%&!%%&-
evante afdelings)
Toepassing van Inheemse kennissisteme en bi- Versamel inligting oor EEN veld van biotegnologie
otegnologie: '!.&'!%!!!8#%&'#*.+Z%4
!!.&%4 %8.%&*.&4%4+
]&!%%44% *.+&!%%%
en genesers;
%*%44% *.+%%% ''

antibiotika, bloedoortappings; en
Kloning van plant- en dierweefsels, stamselnavors-
%4=%Z'%'4'%4J
½ week Organe &4!*!!%!!!'#+%&Z& *&.&Z4.!%%Z%*!!&+ Handboeke
van die blaar sal as voorbeeld van ł orgaan behandel
(2 uur) Tabelle
'&+/&&4!!!&!4ZZ'&%%
4&3'&+ Mikrograwe/Biokykers
Struktuur van die blaar Opsies: Mikroskope

Dwarssnit van ł dikotiele blaar om die verband Neem ł dwarssnit van die blaar op voorafbereide
tussen sy bou en funksie aan te toon: fotosintese, plaatjies waar
4!'%%4.&.&+&*%%!'#
OF
gepaste selorganelle, beweging oor membrane, en die
*'4%4.!Z% &%%*!!&+ 6&%Z&4&!'+
OF
6&*%ZZ&&Z+
KWARTAAL 2
Kennisarea 2: Lewensprosesse in Plante en Diere
3&&&Z%!!%.!!%&%4.!&%48.&.&%+6%& '&%.&Z%&%4%%#Z%
KABV
%Z&%4*'4%4.&4Z+
3 weke Ondersteuning- Anatomie van dikotiele plante=verbind met graad 7J *&%Z%Z&Z|%Z&4&!!# Handboeke
en die dwarssnit van die wortel en stingel te
(12 ure) Wortel en stingel: verspreiding van verskillende Mikroskope
vervoersisteme &ZZ=!!%ZJ
weefsels
in plante Voorafbereide plaatjies
Indien mikroskope beskikbaar is, maak
Y&Z&.!%.&Z%'#=verbind
&!&!Z<%.¨!!Z Voorwerpglasies
met plantweefselsJ
monsters van seldery of pampoenstingels
Dekglasies
Z&.&%ZZ%4&Z
Pampoen- of selderystingels
*&.&!!&&%4%
YZ&4&%=verbind met seldelingJ!!&&%4 boomstomp, bepaal ouderdom en Lemmetjies of skalpels
%*&*!! !Z klimaatsveranderinge
Voedselkleursel/Gekleurde ink
interklimaatsveranderinge
'&&Z%#
Transpirasie: temperatuur, ligintensiteit of humiditeit Potometer
%.%&!%&!%
Die verwantskap tussen verlies van water en die bou van Bekers
"=4*&%Z&J %%$&
%*!!&=verbind met Kwartaal 1J+
die veranderlikes en gekontroleerde Beblaarde takkie
Faktore wat transpirasietempo beïnvloed: .&!&%Z+
temperatuur,
ligintensiteit, Ondersoek wateropname deur die
wortels
wind,
humiditeit
Ondersoek die vervoer van water deur

Guttasie en verwelking %<%=&.!Impatients gebruik Y!4! *.+Impatients
!!ZJ+
!.!'!&%&!%%<%.! Eosien
wortels
Glashouers
- Vervoer van water en minerale na die blare
- Translokasie van vervaardigde voedsel vanaf blare
na ander dele van die plant
@X
KWARTAAL 2
3 weke Ondersteuning- Skelette: &Z%%ZZ=##J Handboeke
O>
stelsels in diere
(12 ure) Voorbeelde van diere met verskillende skelette: Modelle
- Hidrostatiese skelet `
- Endoskelet
- Eksoskelet
Voordele en nadele van elke tipe skelet
6!&Z'%ZZ%4&4&%.%&
leefstyl op land
Die menslike skelet

Die asskelet: noem die gesigsbene, kranium,
#&!!4 .&"Z!Z=verbind met
menslike evolusie in graad 12J
Die aanhangskelet
Funksies van die skelet

Beweging
Beskerming
Ondersteuning
Stoor minerale
Gehoor
Struktuur van langbene ]Z%%!4*=4%J Versameling gesnyde

!4*=!4"%J
Verwantskap tussen struktuur en funksie in die
volgende weefsels:
- been, &Z.!%Z.!%'#=Z& x&*!4"%4'&%4
.!&!&%!!*!4"%J met been, ligament,
- kraakbeen,
kraakbeen
- tendons,
OF
- ligamente
KWARTAAL 2
Gewrigte: Observeer en beskryf die beweging van hierdie Voorafbereide
4'&%4+%%Z*&[8&!!! mikroskoopplaatjies
Onbeweegbare gewrigte
KABV
.!*!88%Z!&%&4'&%4+
OF
Halfbeweegbare gewrigte
Mikrograwe
Beweegbare gewrigte/sinoviale gewrig – struktuur
van sinoviale gewrigte: bal-en-potjie, skarnier-,
&!!%88484'&%4+
Die rol van die volgende in menslike beweging:
X-straalplate
Bene
Gewrigte
Ligamente
Tendons
/!4%%%&=*.+*%|&%J
Y&Z&.!'%Z&%4Z%&9%$*&%
Totaal
en spiersametrekkings
8½ weke
Siektes wat die skelet aantas: Ragitis in kinders,
(34 uur) & %4 +
Assessering ?#&!!4ZZ! Een praktiese taak

!#!!&Z!=@¦&J
Verwys na die verskeidenheid vaardighede wat onder &'!%.!.!!&%4"&Y%$Z'%@+
Y%$Z'%?O4'&!&%4.%&
&=#&J94*&%Z.&Z%"%&!4%
gepaste metodes van assessering in toetse, huiswerk,
'&ZZ!!& .&! %4 +
Let op dat kennis oor en die verstaan van ondersoeke
en praktiesewerk ook geassesseer moet word in
'&ZZ!!& .&! "%'&Z!Z%'%% + %
Z4%%'.!!&%4"'!&Y%$Z'%
?O4'& !Z.!!%4'
%Z%*4&%.!&Z+
O?
KWARTAAL 3
Kennisarea 2: Lewensprosesse in Plante en Diere (vervolg)
O@
3&&*&%.&.&.!%%Z%44!!+
3 weke Vervoerstelsels Sirkulasiestelsels Handboeke
in soogdiere
(12 ure) %*%&Z!%9&8 Tabelle
(mense) %%8=** 4J%&Z!%
Bees-/skaap-/varkhart kry
insluitend die:
by slaghuis
%Z%.!4%&"!&=Z!! *#.!&Z
- Hart en geassosiëerde bloedvate
Z&*!4"%J %%$&%Z!& Z Skalpels of lemmetjies
- Hart: inwendige- en uitwendige struktuur en die spierweefsel, bloedvate
verband met die funksionering daarvan
!& %!4.!&&.&!
Stophorlosie of
- x!&%!%Z=%.%.!*&% #%4 %%4%4%4&!$Z.&%&&&
selfoonhorlosie
"!&J .&%%Z%4&!$Z
Rigting van bloedvloei: verskil tussen
geoksigineerde- en gedeoksigineerde bloed in
.&Z%.!%%=%!4&!#
Z!%Z%4J9
- 348&%4!%&
bloedvate;
- Hooforgane en sistemiese sisteem; die
geassosieerde hoofbloedvate van die brein,
& '&%&+
Meganisme vir beheer van kardialesiklus en Mikroskope
"!&Z=J Voorafbereide plaatjies of
Bou en funksies van verskillende bloedvate, &ZZ'!&%.!!!& mikrograwe
!4!& !&ZZ!%&*.!+ !4!!&.!!#.&!#*&%%Z&Z!!%+
; Limf: .&*!Z!&%.!Z&8 Tabelleer die verskille tussen verskillende tipes

%#.!+`Z%.!%%#.!+ bloedvate
Y%Z.!%"!&%&Z!% *.+
"!*&Z "!&!!.! *&&
*"!%4.!"!&%Z9*.+x!%4%
=stent), pasaangeër, klepvervanging, hartomleining,
"!&&!%4=4J
KWARTAAL 3
String 3: Omgewingstudies
]%Z!&#.&!.&Z&&4!%%%&!Z%!&&4!%%4'%4'!!&%"'+%%.!"%&%%&!Z%'&
KABV
Z4%4+%&%!#%4%4&Z&&&&*!!!&.!%%&!Z%'!%%!&.&Z%&%4%Z'!%*Z&#
.&Z!!&+%&%4&!!??8%!*'&%&%4%Z'!"%&4Z&% '!&&!.&!ZZ%4 '!!&.!!%4 4*&%Z+%!&&%!!
%*Z%.!"%&%&Z*%%*ZZZ.!"!!%Z4'%4 '!Y%8/#&%Z!!4" ZZ!%&+%!!%Z!&!!
ZZ'&Z4*&%Z.&"%%4'%4'!!&%"!&&4!%# *.+%##Z'!%"%4'%48*%!!%Z
%&!%!!8!&%!%4!&'&%4&!!??+%&%4*.&%Z%'!%Y%&`!.&Z&%+
6 weke Biosfeer tot Biosfeer Handboeke
ekostelsels
(24 uur) %*4&%9*%#&+
Die onderlinge-intesafhanklikheid met en kompo-
nente van die globale ekosisteem: die hidrosfeer,
%#&!#&=verbind met graad 8J+
Biome
Aard land en akwatiese biome van Suider-Afrika en
hoe klimaat, grondsoorte en plantegroei die organ-
%*.'!%Z%+
Die ligging van die verskillende biome in Suid-
/#&%Z!+
Omgewing
Die begrip omgewing, in terme van menslike aktiwiteite
%&!Z%%!&%Z4'%4+
abiotiese en biotiese faktore in ag en ondersoek die
%'&Z%4!!&.!%4Z!+
Ekosisteme %$Z!%4%
Veldwerk
–sleutels tot groepe
Die begrippe: ekosisteem, struktuur en x%77Z%=!*%ZJ%!!%Z organismes
ekosisteemfunksionering: *%.%&*!!%+%%9
]4!4Z%
; Abiotiese faktore: abiotiese en biotiese faktore en die interaksies tus-
Kaarte van Suid-Afrika
- $%4&!$#!Z&=%!Z "%4 sen hulle hanteer;
"4*%J
%&$.&"%4%Z%*&Z
- 4&= "%" Z& '!&"- Internet
seisoenale veranderings oor twee kwartaale, óf
.&48%"J Z'!&!!?@ #Z'!&!!Oz!!Z Natuurprogramme op TV
- %4=!44%!.&!&%4J beskryf
Plaaslike inligting
OO
- &!&=##Z.!!4|!4%J *%%.&%%*%%Z%%%$&
Toepaslike instrumente
+*+..4%
vir die meet van abiotiese
#!Z&+
KWARTAAL 3
- '!&='!&%Z%*!4&%Z"%.! positiewe en/of negatiewe menslike impak op die
Oz
.%!J Z%%%$&
- !#&%4!=verwys na besoedeling- Verskillende groepe moet ondersoek instel na
graad 12J .&Z%#!Z&+
- '%=verwys na transpirasieJ+ Elke groep moet self beplan, versamel, aanteken, data
!!*% !!.!&+
- Biotiese faktore, wat die volgende insluit:
=Skakel met Graad 8J =$ % =
invloede op die omgewing in graad 11J
- produsente;
- verbruikers;
- *%&+
Energievloei deur ekosisteme en die verhouding
&$&Z&=.%&!%J9
- ]&$.!ZZ9& .&*&%Z&
="&*%.&Z!&%.&%.& *%&
=skakel met graad 9 en voeding in graad 11J
- Vloeidiagramme van die volgende: water-,
&#8 Z#8%Z#Z&%4+
=!*. %&!'&.&% !!&"%

*&"!!&.!%%%4%J
Eko-toerisme:
Totaal - ekonomie;
9 weke - etiek;
(36 uur) - geleenthede
Assessering 7?#&!!4ZZ! Een praktiese taak

/&%4.%&&=%#&J94*&%Z &'!%.!.!!&%4"&Y%$Z
verskeidenheid strategieë en gepaste metodes @+
van assessering in toetse, huiswerk, werkkaarte,
.&! %4 +&'!%
verskeidenheid vaardighede wat noem word onder
Y%$Z'%?O+
Neem kennis dat kennis oor en die verstaan van
ondersoeke en praktiese werk ook geassesseer
moet word in werkkaarte, verslae, huiswerkaktiwiteite
+%Z4%%'.!!&%4"'!&
Y%$Z'%?O'&!Z
van toepassing wees op die kennis en begrip van
&Z+
KWARTAAL 4
Kennisarea 4: Diversiteit, verandering en kontinuïteit
3'*!!%4&.&Z%"%.!.&'&&'Z!%Z4&4!%&.44!!ZZ!%$Z!%+&.&.!'"
KABV
!44Z%% '!&Z.!!#%&*!Z&% .!!#4.&O \%!&!!&4+Y%8/#&%Z!"&Z#%&Z&.!!!&*!4&%Z4*&%%%
4Z%%.!%'+&!&%4%'.&".&*!Z%!!.&!&%4'!*'4%4.!Z%!&!4&Z+
1 week Biodiversiteit en Biodiversiteit Handboek
/$%$
(4 ure) 7&*%%.&%%*!!!!!&=4& `
verskeidenheid van spesies, verskillende ekosisteme
Mikrograwe
4%.!&%!%JZ%.!4.!
biodiversiteit en endemisiteit in Suider-Afrika: inheemse
%%+
K$%$$` 64%.!Z!%$&%4&!!!4
objekte te groepeer op grond van gedeelde
Biodiversiteit word georganiseer met
&Z%.%4"%&!&4%+ &!%4.!!-
Z!%$Z!%%+
ledaagse voorwerpe
x&4Z%%.!Z!%$Z!%9{Z!%Z
%$&%44%
4&4!%Z!%$&4&.!
4%Z!+Y'!&%%4%4 Sleutels tot groepe organ-
.&Z&'& .&!&%Z!%$Z!%+ ismes
7.!%"%%4Z!%$Z!%%%.#8
koninkryk stelsel: Animalia, Plantae, Fungi, Protista
&!=*!Z&%J+
Die benoeming van die entiteite in die wetenskap:
*4&%9%*%%!+x
3%!=§!&.3%J&%%
Z!%$Z!%%9{!!&4*&%Z3!¡
&Z%&Z!&%Z!&%=verbind
met selstruktuurJ+
Die belangrikste groeperings van lewende x!%$&%4&Z%.!*Z
organismes, diagnostiese kenmerke van elk: &4!%4&.!%4*!&*'+*&%Z
%$&%44%
%%$Z!%4%+
- Bakterieë
Sleutels
- Protista
`
- Fungi
- Plante
- Diere
O\
KWARTAAL 4
5 weke Geskiedenis van Lewe se geskiedenis: veranderings kom voor x&&'!%4Z%%.!
Oj
lewe op Aarde dwarsdeur die geskiedenis van lewe op Aarde '/!&.&+%!%
(20 uur)
belangrikste gebeure wys, van die ontstaan van die
Veranderinge in die samestelling van die atmosfeer
.&4.&.!'%"+%%
=*.+.&"4%4%&#.!ZZJ
!44Z%%.!%'*Z+
&!&%4%Z%!!=*.+ª&ZJ
&Z%.&%Z!Z
4%4*&%=*.+%*'4%4.! %&.=*.+ArchaeopteryxJ
Z%J"%.%.&&%%4.!
> ' ? ?
'&4!%=*%44&!$J+
fossiel wat aan die kus van Suid-Afrika gevind word.
Bewyse vir veranderings in die seevlakke en die
6%%4#4Z&'.&!4!!+
4%4!%4.!%!=*.+'Z%4
ammoniete gevind op die Makhathini-vlakte in die
noorde van KZN, walvisfossiele in die Sahara, trilobiete
%%x!&+J
Die drie eras: Palleosoïkum-, Mesosoïkum- en
Senosoïkum-tydperke word elk verdeel in periodes
=name van periodes hoef nie gememoriseer te word
nieJ9
; Geologiese tydskaal
%*Z%4*&%Z.!%Z!=inligting
hoef nie gememoriseer te word nieJ+
; /`[>$c%Z
%x!*&%#$4 '!%%44%%
&&4.!.&.&.!!%&4&+
In die laaste vier miljoen jaar het beduidende

veranderinge plaasgevind in die spesies wat in Afrika
.&Z=*.+J=Skakel met graad 12J+
Verskeie hipoteses is voorgestel vir die uitiwissing

; Massa-uitwissings j\%!!&4 %&%8%!Z8
&%.Z!%=%%J8&%+x%77
Daar was vyf massa-uitwissings dwarsdeur die van hierdie hipoteses en beskryf die bewyse wat
geskiedenis gewees, waarvan twee besonder belangrik wetenskaplikes ingesamel het ter ondersteuning
'!9@\>4=%%'%%4.!4.&X>¬.! !!&.!+=Aard van wetenskapJ
!'/!&Jj\4=%%'%%4.!*!%
% %%%&J+
Die tempo van uitsterwing op Aarde is tans hoër as op
%4%%%.&+%"%%4&Z%!
%%'%%44=Skakels na graad 11 en
12J+
KWARTAAL 4
; Fossielvorming en metodes van datering &Z#%%##%&&%#
ZZ!#.!#%+
`%.&%4.!!&%4 *.+
KABV
&!%&%!&%4&!%'!&%4+ %9*&%Z4%#%!!Z+
; Sleutelgebeurtenisse
Daar is bewyse uit Suid-Afrika van sekere belangrike x!&&%*!4&%Z#%&&%Z!!&
gebeure in die geskiedenis van lewe: van Suid-Afrika
oorsprong van die vroegste vorme van lewe:
bewyse van eensellige gefossileerde bakterieë
=&!%J%*!%.!Y%8/#&%Z!
sagteliggaamdiere- in Namibië, Noord-Kaap;
vroeë landplante in die Grahamstad-area;
woude van primitiewe plante soos Glossopteris
naby Mooirivier en Estcourt;
die ligging van die steenkoolneerslae in Suid-Afrika
=slegs die kaartJ
%Z!!'#%'!4.%%
aan die Natalse noordkus;
4%&!4%4&%4.%%%x!&=*.
Lystrosaurus en ThrinaxodonJ
%&=&!Z*&4!%8*&4J
sowel as keëldraende plante;
%&4%&=8x!!3"J
&"%&%=*.+!4 ={%4
.!%J!%*% &'=]!4J
&!! =`&%*!J x'!8!!=6&&§!.J
3%=!Z!!4!JJ+
qxZ>$!z$
Wetenskaplikes gebruik deduktiewe redenering
=%#&%J#%%4Z%%.!
'!!&.&!!+
Die impak van mense op biodiversiteit en die natuurlike
Totaal: 4'%4+
6 weke Fossiel-toerisme
O_
(24 uur) `%8&%%*&.!%ZZ%4
.!'&Z4"%%4ZZ+
KWARTAAL 4
Assessering Een formele aangetekende klastoets Praktiese eksamen (1 uur)
OQ
Een Projek/Opdrag
7%.!%!!&Z!=@<@¦&J Let wel: Die praktiese werk wat deur die jaar gedoen is moet die vaardighede wat
*Z&#'&&Y%$Z@ '%ZZ+%&!Z%Z!!%4
/&%4.%&&=#&J94*&%Z.&Z%"%
.!"%&%.!!&%4"!&+
strategieë en gepaste vorms van assessering in toetse,
huiswerk, werkkaarte, verslae, opsommings, opstelle
+ &' ! % .&Z%"% .!!&%4" '!
'&&Y%$Z'%?O+
Let op dat kennis oor en die verstaan van ondersoeke
'&ZZ!!& .&! "%'&Z!Z%'%%+%
Z4%%'.!!&%4"'!&Y%$Z'%
?O'& !Z.!!%4'%
Z%*4&%.!&Z+

3.2 LEWENSWETENSKAPPE VIR GRAAD 11: INHOUD
KWARTAAL 1
KABV
3'*!!%'.&Z%"%.&'!%.&Z%%#+%&%!#%4&&*!!verskeidenheid lewensvorme, van mikro-organismes tot
!Z&Z%!%&+%%4&4!%&.44!!ZZ!%$Z!%'!44&%'!!&*!&Z&Z+3&&.&Z%&.!&4!%
%Z% %%%Z&8&4!%'!4&&!!Z.!%Z%+%&%x%%Z!!&.%&'%ZZ%4%%!8%&8$%+
3 weke Biodiversiteit en Biodiversiteit Waar moontlik, moet die voorkoms van bakterieë/ Handboeke
(12 ure) $%$! Mikro-organismes: basiese struktuur en algemene fungi gedemonstreer word deur die groei van
Naslaanboeke
mikro- Z&Z.!%.44&=Skakel met Z&!4!& #*&#=#4J*&+
organismes grade 9 en 10J9 Tabelle
- virusse; Agar
- bakterieë; Petri-bakkies
- Protista, en
Handlense
- '!=#4%J+
=!Z&Z%&4!%%%5&%!'!
moet net genoem word – moet nie in detail bestudeer
'&%J
Noem die rolle wat hierdie groepe in die
handhawing van balans in die omgewing en
''*+
Simbiotiese verhoudings, insluitende
stikstofbindende bakterieë in plante en E. coli in die
%Z%4'!=skakel met graad 10J+
Die effek en die bestuur van een siekte van elk van YZ!*!Z&%|'!%Z!=Z
die vier groepe: "%J+%ł kaart die verspreiding van een
- .%&=""% |%4 4&%J .!%%Z%%%4*%!!+
- *!Z&%=& "&! *&Z
%%ZJ
- &%=!!&%!J
- '!=& &% !.J+
Immuniteit, insluitende plante en diere se
immuunreaksie teen die infekterende mikro-
&4!%%%4=Z&%ZJ+
Die gebruik van dwelms, bv, antibiotika, effek op
mikro-organismes
Die gebruik van mikro-organismes om medisyne
OX
=*.+%%!%*%%Z!J&&+
Tradisionele tegnologie om produkte soos, bv, bier,
'Z!!&&+
KWARTAAL 1
3 weke Biodiversiteit van &&%4.!*&%$ &%$ Waarneming en teken van relevante makroskopiese Handboeke
z>
plante gimnosperme en angiosperme volgens die dele wat as voorbeelde van elk van die volgende
(12 ure) Plantmonsters
teenwoordigheid/afwesigheid van: groepe dien:
(Fokus op die
%$&%484%|
ontwikkelingslyne - .!Z&'#=<%¤J - *&%$9!
sleutels
en nie op
- ware blare en wortels; - &%$9&% .!&%4*!!&&%
die in-diepte Handlense
studies van die - sade of spore; - gimnosperme: naalde, keëls en sade;
Mikrograwe
lewensiklusse
- .&4+ - !4%&9* .&4!+
nie. Tabelle
Vermindering van die afhanklikheid van water vir
Leerders moet Modelle
.&!%4.!!#*&%$!4%&
qZ`
begrip hê en in Mikroskope
staat wees om Voorafbereide plaatjies
%Z$
stambome en
kladogramme
te gebruik en te
interpreteer)
Voortplanting in ; Aseksuele en seksuele voortplanting, gee die

plante ]Z$4%*'!%.%&
.&8!.!Z+
geskiedenis van die vier plantgroepe toon asook
; Blomme as voortplantingstrukture groot strukturele veranderings in hul geskiedenis
.!'%ZZ%4+
Aanpassings vir bestuiwing deur middel van
verskillende bestuiwers: wind, insekte en voëls %Z&.&*.!Z.!%.4 Verskillende blomme
=slegsY%8/#&%Z!!.&*J+ blomtipes:
.&Z%&Z+ Skalpel of lemmetjies
- windbestuifde blom;
Handlense
- insekbestuifde blom;

Mikrograwe
- .*%#*+
]Z'!!&%4%.&4Z!*!!+
; Die betekenis van sade %9Z%!9&Z&&%&+ Sade
- saadbanke;
- !!!.*&
- %%%Y%8/#&%Z!+
KWARTAAL 1
2 weke Biodiversiteit van Die verwantskap tussen die liggaamsplan en die Bereken benaderde oppervlakte tot volume ver- Handboeke
&$>`qc^ 4&&%4.!%&%$+%*4&%9$+ "%4.!4Z&.&*+
(8 ure) Naslaanboeke
KABV
op 6 van die
Y$=%4.&O>%%%&&ZJ9 xZ!.!%Z.&*.!%$-
]c%^` `
=#|J+
- Porifera;
%%%Z
x%77$'&!ZZ!!%.&-
- Cnidaria;
%%.!%$%Y%8/#&%Z!+
- Platyhelminthes;
(Fokus op die
ontwikkelingslyne - Annelida;
en
- Arthropoda;
%Z$
bome. Geen - §"&!!+
verdere
besonderhede Belangrike kenmerke ten opsigte van die x&&.&4Z!*.!"%&%.%&
oor die liggaamsplanne: *!4&%ZZ&Z%%4Z&$-
morfologie van +
- simmetrie en kefalisasie;
&$%^`
word benodig - die getal weefsellae wat uit die embrio
nie). ontwikkel;
- die getal openinge in die verteringskanaal;
- *+
Die verhouding tussen liggaamsplanne en maniere
.!'.%&Z.!%$ &Z
Totaal:
.&Z%+
8 weke
Die rol van ongewerweldes in landbou en
(32 ure) Z%=*.+*%'%4 *%%4
4&&4%4 +J
Assessering 7#&!!4ZZ!+ Een Praktiese taak
/&%4.%&&=%#&J94*&%Z
verskeidenheid strategieë en gepaste vorms
.&! %4 +
Verwys na die verskeidenheid vaardighede wat &'!%.!.!!&%4"&Y%$Z@+
4'&&Y%$Z'%?O+
kennis dat kennis oor en die verstaan van ondersoeke
'&ZZ!!& .&! "%'&Z!Z%'%%+
%Z4%%'.!!&%4"'!&Y%$Z
z?
'%?O4'& !Z.!!%4
'%Z%*4&%.!&Z+
KWARTAAL 2
Kennisarea 2: Lewensprosesse in plante en diere
z@
&4!%"&4%%4!!%'*+Z&%.!'!%&9&%&!%4&4%.!%.!4%%"%&4%
Z!Z'!"Z!4*&%Z=&#J #=%%"%%#Z!%J &!&&4!%="&&#J+%&4%8Z!Z%4'!'&" %
#% ='!!&&4%%.4%J% 4.4&%&%Z.%4='!!&%Z.&'&Z'&!%*%Z!%ZJ &&%&!%=""%&%
&4%*Z%Z*!!&4'&!!&4!%%'&"J+!'%%4&4!%4'%4%%4.%&#%&&%&!%+
3'&*"Z%.&'&%4.!Z#%Z%!&%Z#*.!!#.!''%%%44!!% &%%&+
3 weke Energie- Fotosintese Essensiëel Handboeke
omskakeling om
(12 ure) Die proses van fotosintese deur gebruik te Ondersoek fotosintese deur te bewys dat: Lewende plante
lewe te onderhou
maak van woorde en simbole: die inname
- stysel tydens fotosintese geproduseer word; en Geskikte toerusting
van grondstowwe, vasvang en berging van
dat
energie, vervaardiging en berging van voedsel Chemikalieë
%"&!+%.&%4.!&#+ - %4!!Z%Z%.%&#%+
Y4%4.!%48Z&#!=
# Die volgende ondersoeke kan gedoen word (deur
biochemiese besonderhede van lig- en donker
leerders) as eksperimente of as demonstrasies:
#!'&.&%%J
- koolstofdioksied is noodsaaklik vir fotosintese;
Die belangrikheid van fotosintese: vrystelling van
suurstof, opname van koolstofdioksied uit die - "&$%!!Z%Z.%&#%
!#& .&Z%=.!44%4.!
&4%J - suurstof word tydens fotosintese geproduseer;
Gevolge van veranderende hoeveelhede lig, Of

koolstofdioksied en temperatuur op die tempo van - data kan voorsien word aan leerders wat dit dan
#%=Z&*&Z%4!!4&!$ZJ+ %&&&+
Die rol van koolstofdioksied-verryking, optimum lig
en optimum temperatuur in kweekhuisstelsels om
.&*&=Z!Z4'%4Z'%
'!!&*&Z'&J+
%&.!/]5!*!4&%Z&4%8&!&%

%+
KWARTAAL 2
3 weke Dierevoeding Die verskille ten opsigte van die gebit van Handboeke
herbivoriese, karnivoriese en omnivoriese
(12 ure) (Soogdiere) Koerante
KABV
lewenstyle in terme van voedingswaarde en
&4%.&"%4=skakel met ekologie - Gewilde tydskrifte
voedselkettingsJ+
Ingewande van ł skaap
; Menslike voeding x&%%4'!.!Z!!*!4& '!*!4"%4Z&%+
.4%4!4'!Z!+
Die makrostruktuur van die spysverteringskanaal Skalpel of skerp mes
en geassosieerde organe en die funksies van die Sny die maag oop, asook ł gedeelte van die
Handlense
.&Z%+ &4.!%%Z&%
&Z&.!%'!%Z.&4Z+
Die prosesse van ingestie, vertering, absorpsie,
assimilasie en egestie en die belangrikheid van elk:
- {Z$c%$!>>$Z: tipes en
funksies van verskillende soorte tande,
&.!Z+5&%!
DVD/video om die
- Chemiese vertering: Ensieme: funksies disseksie van ł soogdier
van karbohidrase, protease en lipase: te toon
waar dit geproduseer word, substrate,
%&Z=Bepaalde ensieme
hoef nie benoem te word nie - skakel met
ensiemaktiwiteit.)
- Absorpsie9&!4*%'!!&%
meeste absorpsie van verteerde voedsel
plaasvind; aanpassings om oppervlakte
.&"4+Y&Z&='#.!ZJ
*!4&%Z"%.!.%%+%*!4&%Z"%
van lewerpoortstelsel in die vervoer van
geabsorbeer kos na die lewer en dan deur die
hepatiese aar na die res van die liggaam
- Assimilasie: inlywing van glukose en
aminosure in die selle, die rol van die lewer:
glukose-metabolisme, deaminasie van oortollige
aminosure, en die afbreek van alkohol, dwelms
"&+
; Homeostatiese beheer
&!*"&.!*%Z&.!ZZ+%
toename in aantal mense wat geraak word
&%!*%%!#4!&Z&
.&%%Z%4.!%!*+
zO
KWARTAAL 2
Die verhouding tussen voedselinname, energie, Verskeidenheid van
zz
4&%4"%+%*!4&%Z"%.! voedselverpakkings
gebalanseerde dieet en veranderende behoeftes as
4.4.!& 4!4!Z%'%%.!ZZ+
Ondersoek:
- Verskillende diëte as gevolg van
kulturele, godsdienstige, persoonlike-en
gesondheidskeuses, bv, vegan, vegetaries,
halaal, kosher;
- Interpreteer voedingsinligting op 6&Z%.%4'!!&.!!!|%+
kosverpakkings; *&%Z%8%%4%4#..&!ZZ%4+
- Voedingsaanvullings: vir gesondheid, sport,
Z"%!%8.&&%4=skakel met
organiese en anorganiese stowweJ
- Wanvoeding: die rede vir en die effek `.!%4.4
van wanvoeding met betrekking tot van kwasjiorkor, uittering,
4*!!&%=*.+Z'!%&Z&J anoreksie, vetsug
"4&=*.+!&!!&Z%J
*%% .!&4% Z&&"!&%Z
%!*.4+
Analise van inligting in die gewilde pers, of enige
!&*& *&ZZ%4'!.%4+
]!*&#'!.&*!"%¤&%
%'!&.&%##Z!!&.!!+
Die uitwerking van alkohol-en dwelmmisbruik en die Tydskrifte, koerantartikels,
4.!&'!%*&%Z.&*!"+ +

KWARTAAL 2
1½ weke Energie- ; Sellulêre respirasie '&&Z#&!%!! Handboek
omskakeling toon dat:
(6 ure) %&.!&&%&!%4*&%Z.! Slakke
KABV
om lewe te
energie vir lewende selle in terme van: - Suurstof gebruik word deur lewende organismes
onderhou. of
&%&!%+
- Aerobiese respirasie: in die sitoplasma en
Saailinge
mitochondria, gebruik woorde en simbole: - Koolstofdioksied geproduseer word deur
glikolise, Krebsiklus en oksidatiewe fosforilering lewende organismes tydens respirasie Chemikalieë
=Geen biochemiese besonderhede word verlang of Toepaslike toerusting
nieJ
- verskaf relevante inligting wat geïnterpreteer
- Anaërobiese respirasie: produksie van Z!'&&%&&+
melksuur in die spiere tydens oefening, woorde
%$&.&!&%Z Z&.%&%
%*=Geen biochemiese besonderhede
.&!&%Z.&&Z&&!'!!&%4+
van die proses word vereis nieJ
- Die rol van anaërobiese respirasie in die
Totaal: %&% *.*%&*&&%*!Z.!*&+
7½ weke ł Vergelyking tussen aerobiese respirasie en
(34 uur) anaërobiese respirasie in terme van grondstowwe
wat vereis word, produkte en relatiewe hoeveelhede
&4%'!.&4'&+
Assessering Een formele aangetekende klastoets Praktiese taak
!#!!&8Z!=@¦&J
/&%4.%&&=#&J94*&%Zł
verskeidenheid van strategieë en gepaste vorms
.&! %4 +
'& & Y%$Z '% ? O+
'&ZZ!!& .&! "%'&Z!Z%'%%+%
Z4%%'.!!&%4"'!&Y%$Z'%
? O 4'&!Z.!!%4'
%Z%*4&%.!&Z+
z\
KWARTAAL 3
String 2: Lewensprosesse in plante en diere (vervolg)
zj
2½ weke Gaswisseling &Z%&&%&!% !"!%4 Handboeke
4!'%%4+%%4"%.%&4!'%%4+
(10 ure) Modelle
; Vereistes vir doeltreffende Gebruik boeke, ent aan ent en een bo-op die ander om
Tabelle
gaswisselingsorgane: te illustreer en te bereken wat die verskil is ten opsigte
van oppervlakte: volume verhoudings wat veroorsaak Disseksieplank en
- groot oppervlaktes;
word deur verskillende vorms: bv, platwurms (Planaria) instrumente
- dun; &'&+
|.%
- klam;
Handlense
- goed geventileerd
- beskerm;
- .&.&+
Hierdie vereistes word aan voldoen op verskillende
maniere in verskillende omgewings, bv, vergelyk die
!8'!&%&!+x&*&Z%4.!"
daar aan hierdie vereistes voldoen word in:
- tweesaadlobbige plante;
- erdwurms;
- insekte;
- beenvisse;
- 4%&+
; Menslike gaswisseling: Neem waar en ondersoek die struktuur van die
longe, diafragma, geassosieerde pulmonale
%&Z&=!Z&8'#.!ZJ %44%4
*.!%"!&.!.!&Z#Z!!'!*
aanpassings en funksionering van die ventilasiestelsel:

!4&4Z&%+
- tragea;
6.!%%Z!"!%4+
- epiglottis; &%%Z%*&Z%4.!%+
- bronchi; Demonstreer dat uitgeasemde lug koolstofdioksied
*.!+
- brongiole;
KWARTAAL 3
- longe; Meet en vergelyk die diepte van asemhaling
van twee of meer leerders en die uitwerking van
- ribbes;
KABV
#%4%!"!%4|!4+&&&
- interkostale spiere; !!&%%.!!"!%4+
- diafragma;
- !.%+
Ventilasie van die longe:
- gaswisseling in alveoli;
- die vervoer van gasse in die liggaam;
- gaswisseling in weefsel; Ontleed en interpreteer data wat die effek toon
van hoogte bo seevlak op die aantal rooibloedselle
- samestelling van ingeasemde lug vs
en die gevolglike effek daarvan op atlete by
%4!48!!%&!!+
.&Z%"4+
Kort melding van die homeostatiese beheer van
!"!%4+
Siektes en abnormaliteite: oorsake, simptome en
*"!%4.!]6%Y%8/#&%Z!+
biodiversiteit – mikro-organismes).
Kort studie van ander respiratoriese siektes:
- Asma;
- Hooikoors;
- Brongitis;
- 7$
- 34Z!Z&+
Die effek van rook op gaswisseling en die
&Z'4'%4%Y%8/#&%Z!+
Kort melding van kunsmatige asemhaling en die
4.4.!88!"!%4+
Die effek van hoogte be see-vlak op gaswisseling,
byvoorbeeld, die prestasie van atlete in
Johannesburg vs Durban of Kaapstad
z_
KWARTAAL 3
2½ weke Ekskresie in die ; Ekskresie in verskillende organe: Handboeke
zQ
mens
(10 uur) Kort oorsig van die rol van elk van die volgende: Tabelle
- die longe; Modelle
- die niere en blaas; Handlense
- die lewer;
- %.&&%4Z!!!=&J
- %.+
Die stowwe uitgeskei deur elk en die oorsprong van
"%&%''+
; Urinêre stelsel
Die struktuur van die: %Z%.!Z!!#.!&Z%&=Z&*% YZ!!8#.!&Z%&=*
!4"%J+*&%Z'&ZZ!!&%.4 !4"%J
- &%&9%%.!%& && *!!
%%$&9Z! Z&Z ! %&!%
&&!+ Skalpel/lemmetjie
*.! .% &&"%+
- nier: struktuur en funksionering, die verwydering Dissekteerplank
]Z*%4%Z&%&+
van ureum en oortollige water en soute,
YZ&
"&!*&%.!4Z%4+
- #&9&Z&#Z%&%4 &!8$&!%
"&!*&% *&ZZ&% 8*"& 3'9.!&Z%&%%
.&%4.!&%+ !!!!%¥.!+
Homeostatiese beheer van water en soute:
die rol van ADH en aldosteroon: Dialise en
%&&!%4+
%Z'!%&#Z%!##Z& *.+
nierstene, nierversaking weens oorgebruik van
%4%& %##Z.!*%"!&;%!8%#Z%+

KWARTAAL 3
Kennisarea 3: Omgewingstudies
&4!%Z!Z!&&4!%%4'%4'!!&%"#+%&%!#%4%'4&Z&&!%&&%%!Z.!"
KABV
4'%4=4*! %&!%!!!%ZJ.&Z+3&&'&!!4%4ZZ!%4.&!!%Z4'%4&*+%
*%4%!%4&!4.!%&&!.&!&=&!"łZ%&%!Z%4'%4!"J&&%%#'.%&4'%4Z'%&
%4%4'+
4 weke Populasie- ; Bevolkingsgrootte 6!!%4&.!*.Z%4% Handboeke
ekologie kwadraat of eenvoudige steekproefneming, bv,
(16 uur) Immigrasie, emigrasie, mortaliteit, geboortes en Naslaanboeke
4%&&Z8"&.!4+
Z%4+6&Z#!Z&&!Z&!4+
Tabelle
Versamel en teken data aan,
34%%Z4&%4&%Z&'#!+
Muurkaarte
interpreteer data
Brosjures
6&Z|YZ!%*.Z%44&+
; Gevallestudie9!%!!.%&%%4 *.+
%#!%%x&4&!%!5!&Z!
.&*.!!!Z.%&%Z!%4.!%
*.Z%44&=skakel met nagevorste redes vir
die uitdunningJ+
Y*!&!8.&!!% Koerante
; Interaksies in die omgewing *!&%4&%%4+{
&!%%&Z4&!$Z+ Tydskrifte
- predasie: twee Suid-Afrikaanse voorbeelde van
Kyk natuurprogramme op
&!&8&%8.&"%494&!$Z
TV
- Kompetisie;
$>$%: vir lig, ruimte, water, skuiling
en voedsel;
$>$%: vir kos, toegang tot
paringsmaats, water, ruimte, en skuiling;
oorlewing word bepaal deur toegang tot die
bostaande ekologiese nisse;
; spesialisasie: Kompeterende uitsluiting en
hulpbronafskorting; bespreek een voorbeeld van
!'%4%%&.&*%!
zX
KWARTAAL 3
- parasitisme: kyk na twee voorbeelde uit Suid- ]Z'%Z.!%*%"!&;%!8!&!%#
\>
Afrika; een spesie word bevoordeel %'&=.&.%4!&#!%!J+=&*%
%*%%.&%%.!%&J
- mutualisme: ondersoek twee voorbeelde uit
Suid-Afrika, beide spesies word bevoordeel, en %$&ł gebied in of naby die skoolterrein
'!!&Z%!!.%|!!4.%"+=6.+%
- Kommensalisme: ondersoek twee voorbeelde
die doelgebied op die sportveld aan die einde van
%Y%8/#&%Z!+
%#!'!4Z&!!%J+
; Sosiale Organisasie: Die voordele van troppe/

'&=.&%4J!ZZ|&=!4J
&"&%4%.&%4.!!Z=Z!J
=J+
; Gemeenskapsverandering met verloop van tyd:
Suksessie
5&%&Z&Z%%Z
eindpunte wat afhang van omgewingsskommelinge
=J+
; Menslike bevolking
Redes vir eksponensiële groei:

- ouderdom en geslagverspreidings vir
verskillende lande, insluitend Suid-Afrika;
Totaal:
- voorspelling van Suid-Afrika se bevolkingsgroei
9½ weke
oor die volgende twintig jaar en voorspel
(38 uur) %Z4.4.%&%4'%4+
Assessering Een formele aangetekende klastoets Praktiese taak
/&%4.%&&=%#&J94*&%Zł

.&! %4 +
'& & Y%$Z '% ? O+
'&ZZ!!& .&! "%'&Z!Z%'%%+%
Z4%%'.!!&%4"'!&Y%$Z'%
?O4'&!Z.!!%4'
%Z%*4&%.!&Z+
KWARTAAL 4
Kennisarea 3 Omgewingstudie (vervolg): Menslike invloed op die omgewing
3'9%Z%!Z%4'%4.%'&%4&!!?? !!&"%&%&'&!4!&'&%*%4&!!??%%!%!Y%&Y&%$Z!!!!%
KABV
%.!4&!!?@+"%&%Z%&%4%%*!4&%Z%'%'&Z%4%&!#"!Z%Z"%.!%%Z%!Z%4'%4*Z
7 weke Menslike &!Z4.4.!%.4=.&'!!! Praktiese waarneming van EEN voorbeeld van Handboeke
impak op die !!%4"%Y%8/#&%Z!J9 menslike invloed op die omgewing in die plaaslike
(28 ure) Naslaanboeke
omgewing: 4'%4=*.+%%!Z.!%&%4&%
; Die atmosfeer en klimaatsverandering
Huidige krisisse *%%.&%%J+YZ&%#%Z.&!4&%4Z Verslae in die media
vir menslike - koolstofdioksied-emissies; .&*+
Deel-Net-boekies
oorlewing:
- begrip van “koolstofvoetspoor” en die behoefte
Probleme wat
om die koolstofvoetspoor te verklein;
opgelos moet
word binne - ontbossing;
die volgende
generasie - kweekhuiseffek en aardverwarming:
verwoestyning, droogte en vloede;
- metaan-emissies;
- .&%&%4+
; Water
Beskikbaarheid:
- Bou van damme
- Vernietiging van vleilande
- Swak boerderypraktyke
- Droogtes en vloede
- Eksotiese plantasies en die uitputting van die
watertafel
- Boorgate en die uitwerking daarvan op water-
draers
- Vermorsing
- Koste van water
Kwaliteit:
- Water vir huishoudelike gebruik, nywerheid,
landbou en mynbou: besoedeling, siektes,
\?
&$Z!%!4*%+
- Die effek van mynbou op die kwaliteit van water
- Termiese besoedeling
KWARTAAL 4
- Die behoefte aan watersuiwering en-herwinning
\@
- %"! *.+ Eichornia
; Voedselsekuriteit=verbind met
bevolkingsdinamikaJ
- menslike eksponensiële bevolkingsgroei;
- &4.=Z%!!.&!&%4J
- swak boerderypraktyke: monokultuur,
plaagbeheer, verlies van bogrond en die
behoefte aan kunsmis;
- indringerplante en die vermindering van
landbougrond;
- die verlies aan wilde variëteite: die impak op die
geenpoel;
- geneties-gemanipuleerde voedsel;
- .&&%4+
Renosterstropery in Suid-Afrika: Lees artikels en
; Verlies aan biodiversiteit=die sesde uitwssingJ !!Z.&&"%.&ZZ!'&+
- "!*%!.&%%4%49*&& *.+
&*'%%4Z& 4"¤!4
mynbou, verstedeliking, ontbossing, die verlies
aan vleilande en grasvelde;
- stropery, bv, vir renosterhoring, ivoor en
wildvleis;
- indringing van uitheemse plante: beheer deur
middel van meganiese, chemiese en biologiese
metodes;
- inheemse kennisstelsels en die volhoubare
4*&%Z.!%4'%4 *.+%'Z

&%* #* %/#&%Z!8!!&!=HypoxisJ
en Hoodia. Ontleed die vaste afval gelewer in ł huishouding
%'Z %%!%& !!!%Z+
; Afvalverwydering Skat die persentasie wat herwin kan word of
- die bestuur van stortingsterreine vir rehabilitasie "&4*&%ZZ!'&+
en voorkoming van grond- en waterbesoedeling; 6Z%%!&%4&&% #!!%Z
- die behoefte vir herwinning; .%&%4&&%+xZ!&"!*%%!%=#%
Totaal: 4*&Z!!&!!J%%&!ZZ+
- die gebruik van metaan uit stortingsterreine vir
7 weke huishoudelike gebruik: verwarming en beligting; Evalueer die doeltreffendheid van afvalbestuur
(28 uur) - .%%4!&!!Z.!Z&!#.!+
KWARTAAL 4
Assessering Een formele aangetekende klastoets 5&!Z%Z!=?&J
Een Projek/Opdrag
KABV
7%.!%!!&Z!=@<@¦&J
/&%4.%&&=%#&J94*&%Zł
.&! %4 +&'!%
verskeidenheid vaardighede wat noem word onder
Y%$Z'%?O+
Neem kennis dat kennis oor en die verstaan van Let wel: Verwys na die verskeidenheid van vaardighede wat beskryf word onder
ondersoeke en praktiese werk ook geassesseer moet Y%$Z@+
word in werkskaarte, verslae, huiswerkaktiwiteite
+%Z4%%'.!!&%4"'!&
Y%$Z'%?O4'& !Z
van toepassing wees op die kennis en begrip van
&Z+
\O
3.3 GRAAD 12: INHOUD
KWARTAAL 1
\z
Kennisarea 1: Lewe op molekulêre, sellulêre en weefselvlak
/'&4!%'&!!4%!'!Z*%&Z.&+!"%&% &!Y=/J=Z%&%*Z&J%4%Z.%&
%!%&%4#Z%&%4%4*!!"&4!%!Z"%!#Z%&+5!8%&"ZZ&4!%!%'!"%!!
%*!%&.!' '*'4%4 .%4 &%&!% ZZ&% 4&% .&!%4&%%%.&+Y%4%!%&.&'#'!
*!!#Z%.&&%4+%'#'&%&4!4&4!%&'!Z4%!%&%*!!#Z%.&&%4+
Ten einde spesies, spesie-vorming, biodiversiteit en verandering te verstaan, is dit noodsaaklik om te verstaan "Y=/J"&Z%%.&!&%4.&&!!Z+
2½ weke DNS(DNA): Die Deoksiribonukleïensuur (DNS/DNA) Indien moontlik: Handboeke
kode van lewe
(10 uur) - DNS/DNA se plek in die sel, chromosome, gene .%4&Y|/&Z Mikrograwe
Z&!Z&Y|/ en ondersoek die drade
Toerusting
- die ontdekking van die struktuur van DNS/DNA
Chemikalieë
deur Watson, Crick, Franklin en Wilkins;
- Struktuur van DNS/DNA;
- Rol van DNS/DNA: Gene en nie-koderings
Indien moontlik:
DNS/DNA;
Y|/.%4&!#&Z|Y|/8&$9=4
- %Z!%9%Z=skakel met graad 10J9%
4.!%J
noodsaaklikheid vir ł&%Z%+
Ribonukleïensuur (RNS/RNA)
- tipes en RNS/RNA se plek in die sel;
- struktuur van RNS/RNA;
- transkripsie vanaf DNS/DNA;
- translasie van RNS/RNA na proteïen
=&%J=Y|/ Y|/J9
volgorde van gebeure;

- 4%Z=*!%*4&%J+
KWARTAAL 1
2 weke Meiose ; Meiose: die proses van reduksiedeling xZ!Z.&*&%%Z&ZZ$ Handboeke
mikrograwe of modelle van selle in geselekteerde
(8 uur) - .!&Z%%4=4!4 Tabelle
KABV
!%.!%%%4 *.+&Z&%%4%
%&%49 .!&%4J
!#! !!#! !#! #!+ Modelle
- belangrikheid van meiose: diploïed na haploïed:
Mikroskope
die produksie van gamete;
Voorbereide
- %%%44%.!&%!%='%Z&%4
%Z&ZZ$#
Z%%4|4&4!% &Z&%%4J
mikrograwe
- gevolge van abnormale meiose, bv, Down-
sindroom
Mitose en meiose
Ooreenkomste en verskille tussen mitose en
%=verwys na Graad 10J
Kennisarea 2: Lewensprosesse in plante en diere
%&%Z%&%4"!&%!%&'!!&%&%!!%&!4&"4'%4&'%4.&Z&+3&&.&Z.&Z%&&Z%'&!4%
%%&+&!%4% '&%&!%*&Z%!%$Z.&*.!.&!%4*%&+%%ł uitbreiding op die basiese kennis van die menslike
.&!%4'!%4&!_X*"!%+
½ week Voortplanting in ; Diversiteit van voortplantingstrategieë Handboeke
Gewerweldes
(2 uur) Toepaslike voorbeelde van die verskillende Tabelle
groepe in die diereryk om maksimalisering van
Naslaanboeke
voortplantingsukses in verskillende omgewings te
illustreer: =%%%ZJ
- uitwendige of inwendige bevrugting;
- oviparie, ovoviviparie, viviparie;
- amniotiese eier;
- vroegselfstandige en altrisiële ontwikkeling;
- &%Z&4+
\\
KWARTAAL 1
3 weke Menslike Die struktuur van die manlike en vroulike &*&%%Z&ZZ$.!%&Z Handboeke
\j
voortplanting .&!%4=.&' na graad 9) %&%+%$&'#
(12 uur) Muurkaarte
en verskillende strukture
%%Z%Z%Z!.!!!&
Mikrograwe
!Z.!.&!%4=verwys na graad 9J9 xZ!*Z&#.&*&%%Z&ZZ$
#%Z&4&!'#&!Z!Z#.!*&%% Mikroskope
- puberteit: vernaamste veranderinge;
'%ZZ%4+
Voorbereide
- 4!49.&'Z&%Z!%=geen
Indien moontlik: kyk na stadiums van swangerskap %Z&ZZ$
individuele name van die stadiumsJ
deur te kyk na
&!Z!Z#.!
- menstruele siklus: klem op hormonale beheer;
.!%'%ZZ%4.!*&%% embrioniese ontwikkeling
- bevrugting en ontwikkeling van die sigoot tot die 4*&8&+

blastosist;
Totaal: Kyk na voorbehoedingstoestelle
- '!4&Z!=noem kortliksJ
8 weke
- inplanting en ontwikkeling: die rol van die
(32 uur)
!!+
Assessering 7#&!!4ZZ!+ Een Praktiese taak
/&%4.%&&=#&J94*&%Zł
.&! %4 +

'&&Y%$Z'%?O+
'&ZZ!!& .&! "%'&Z!Z%'%%+%
Z4%%'.!!&%4"'!&Y%$Z'%
?O4'& !Z.!!%4'
%Z%*4&%.!&Z+

KWARTAAL 2
Kennisarea 1: Lewe op die molekulêre-, sellulêre- en weefselvlak (vervolg), en
KABV
Lewe bestaan %.&Z%"%.&.!'%%%%%.!Y|/ 4%Z!&4&#%Z!'!%'%Z&.!Z!!%*Z%!&!
z9%.&%% .&!&%4Z%%+]%% %.&%4 *%%.&%%.&!&%4.&!!, is dit noodsaaklik om te verstaan hoe DNS/DNA en chromosome
Z%%.&!&%4.&&!!Z+
4 weke Genetika en ; Gene: Dominante en resessiewe gene en allele Los genetiese probleme op: Handboeke
>>|$]$& Noem van Mendel, die vader van genetika
(16 uur) Monohibriedkruisings Naslaanboeke
Oorerwing en variasie
Dihibriedkruisings
- Monohibriedkruisings: fenotipe en genotipe,
Volledige- en onvolledige dominansie
"%4%"&%4%=%'&
4"%*&%J .&*.!.%4 Bloedgroepe
onvolledige/gedeeltelike dominansie en ko-
Geslagschromosome en geslagsgekoppelde
dominansie;
%Z *.+"$%Z&*%"%
- Dihibriedkruisings9#%4%+
Genetiese afstammelinge
; Geslagschromosome
Geslagsgekoppelde allele; geslagsgekoppelde siektes
Mutasies
- skadelose en skadelike mutasies: voorbeelde
van siektes, afwykings; geenmutasies en
chromosoommutasies;
- nuttige mutasies, skakel met natuurlike seleksie
Genetiese manipulasie: stamselnavorsing, geneties
4%$&&4!% *%44%
Z%4+
Noem mitochondriale DNS/DNA en die opsporing
van genetiese skakels
Vaderskaptoetse en DNS/DNA vingerafdrukke
=#&%&ZJ
\_
KWARTAAL 2
Kennisarea 2: Lewensprosesse in plante en diere (vervolg)
\Q
Dit gaan voort met die ondersoek na maniere waarop diere en plante in staat is om te reageer op hul omgewings om sodoende hul oorlewing te verseker
4 weke Reaksies op ; Mense het twee stelsels: senuwees en hormone Handboeke
die omgewing: wat hulle in staat stel om te reageer op die
(16 uur) Tabelle
Mense 4'%4+
Skalpel of lemmetjie
; Menslike senuweestelsel
!Z%%%%"4'%4+
Modelle van:
- Sentrale senuweestelsel: Brein: breinvliese .!%*&%#Z!!*&%%
vir beskerming, ligging en funksies van die &Z.!%*&%'!!&+ oog
serebrum, serebellum, corpus callosum,
%$&%&*& &*&4&4 oor
medulla oblongata, rugmurg
6&&%.!%&4&4%'%8 brein
- Perifere senuweestelsel: slegs ligging en
4&#'!!&+
funksies Skaapskedel in die helfte
gesaag om die brein bloot
- Outonome senuweestelsel: slegs ligging en
=Z&*%!4"%J
funksies
- Senuwees: #>^^^>!^:
Senuweeweefsel: struktuur van sensoriese

neuron en motoriese neuron
- ~|[Z: struktuur, funksie en betekenis
.!.%4&¤Z*4+6!4&%Z"%
van sinapse &Z&&4!!4
; Afwykings9/;"%&%Z..%4 '&&Z%&!Z%.! werwels van die slagter om
sklerose .&Z%&&%.!+ %&4&4!!+
Teken die resultate aan en bereken die gemiddelde
; Beserings: 6&%8%!Z!+ +6&Z%!#!'!&!*'4
stamselnavorsing en die moontlikheid van die .&!% '!?>>Z&&*'4

"&.!*&%4+ %4%&!Z%+5!"%&%Z%
; Effek van dwelms: Dagga, heroïen, ecstacy, tik, .%%4*&9.4!#!+
+ @@
KWARTAAL 2
; Reseptore Skaapoë of varkoë by die
slaghuis gekry
{!!&%4.!.&Z%"%.!%%9
KABV
lig, klank, aanraking, temperatuur, druk, pyn en
"%''=!!Z&ZJ+6&"
van slegs die struktuur van die oog en oor:
- Menslike oog: struktuur en funksionering, %Z&%4.!Z!!#.!&Z+%
*%Z&.%% !ZZ!% %&¤Z .&Z%&Z'!!&+{&ZZ!!&%&Z%
.%&%%Z%+{!!&%4.!%*!4&%Z
- Bysiendheid, versiendheid, astigmatisme,
+
Z!!&!Z=Z&.&%%Z%4*".!
%!4&!J
Totaal: - Menslike oor: struktuur en funksionering:
gehoor en balans
8 weke
- Gehoorgebreke: doofheid, middeloor-infeksie,
(32 uur) dreineringsbuisies
Assessering Een formele aangetekende klastoets Een Praktiese taak
!#!!&Z!=@¦&J#Z&
/&%4.%&&=#&J94*&%Zł
.&! %4 +
'& & Y%$Z '% ? O+
'&ZZ!!& .&! "%'&Z!Z%'%%+%
Z4%%'.!!&%4"'!&Y%$Z'%
?O4'&!Z.!!%4'
%Z%*4&%.!&Z+
\X
KWARTAAL 3
Kennisarea 2: Lewensprosesse in plante en diere (vervolg)
j>
Dit gaan voort met die ondersoek na maniere waarop diere en plante in staat is om te reageer op hul omgewings om sodoende hul oorlewing te verseker
1½ weke Menslike ; Endokriene kliere Doen navorsing oor gebreksiektes wat ontstaan Handboeke
endokriene !+4+.+&8&!#Z%%4.!%
(6 uur) &Z%%%44!! "&'!!#4Z%'&+ Tabelle
stelsel "&+&Z%&&.&Z%
Funskies van die hormone van die volgende kliere:
"&!.&+x&4Z&'.&! `.!&4&%
- Hipotalamus: ADH 4'&'&+
dwerggroei, en
- 5%&Z%&9]Y `Y 3 &!Z%
persone wat ly aan:
4&%"&=verbind met voortplantingJ
hipotireose
- Skildklier: tiroksien
en hipertireose
- Pankreas: insulien, glukagon
- Bynier: adrenalien, aldosteroon
- Gonades: estrogeen, progesteroon en
&=verbind met voortplantingJ
Voorbeelde van negatiewe terugvoermeganismes: TSH
%&Z% %%4Z!4 %!*+
1 week Homeostase in ; Homeostase xZ!.&*&%%Z&ZZ$.!% Handboeke

die mens &%%Z.#4*&%Z%Z&4&!!##
(4 uur) %&.!%"!"!'%4.!Z! Voorbereide
+%$&%*!4&%ZZ&Z+
optimale interne omgewing: mikroskoopplaatjies
of
- negatiewe terugvoer: glukose,
koolstofdioksied, water en soute; Mikrograwe
- termoregulering: Aanpassing van menslike vel, of model
' .!%!!% .!Z&%Z%+

KWARTAAL 3
1 week Reaksie op ; Planthormone: Die algemene funksies van Ontwerp ondersoeke om geotropisme en Handboeke
die omgewing: Z% 4%**&% !*%%&+ #&%%&&+%$&%
(4 uur) Geskikte toerusting:
KABV
Plante veranderlikes en beveel maniere aan om die
Z&%*"&&%4*&%Z.!4&%"&+ Geotropisme
.&!&%Z*"&+Z&&%&&&
en fototropisme
; Geotropisme en fototropisme %&!+
eksperimente
&%*"&&Z%+
Indien beskikbaar, moet
; Plant verdedigingsmeganismes Z%!!4*&%Z'&
§"%Z!% &%4+ Saailinge
Kennisarea 4: Diversiteit, verandering en kontinuïteit (vervolg):

%%%4%%Z*4&%".!%'&Z'!.&&%%!!&4%&Y|/ 4%Z!&&'%4¨%!"%Z.!.&!&%4 !&%Z
Z%.%.&!!+%&%Z%&%4'&%4*&%&%*&%4.!%4!%.!.%%$Z%.%.!%%/#&%Z!+
2 weke Evolusie deur ; Oorsprong van idees oor die oorsprong x!*!*&Z%4+ Handboeke
Natuurlike
(8 ure) &Z%&*'9#%&Z&=verwys na !!!*&+
Seleksie
graad 10J %$Z!%&!#!%4 *%44&!$
&&!&%ZZ%&% *.+ 6%4&!$.!!&'%
=verwys na graad 10J 4%Z!=graad 12J!&
Z!¤&%4 =%%%Z%%
vorme van bewyse:
ł leerder belangstelling
Doen navorsing oor een voorbeeld van kunsmatige
- Verskil tussen hipotese en teorie, en J
Z%+6%*.%%4%.&!4!!+
- Kort oorsig van die geskiedenis van die
verskillende teorieë van ontwikkeling:
3!!&Z% !&'%%
7''%4+
; Kunsmatige seleksie: 77.&*.!!Z
%&77.&*.!4'!%
; Darwin se teorie van evolusie deur natuurlike
seleksie
7.%=.&!&%4J&%.!natuurlike
seleksie =verbind met GenetikaJ9"!4!#.!
variasie/geenpoel van oorgeërfde eienskappe, en
die produksie van meer afstamelinge as wat nodig
%+&!&%4%%4'%4+&Z%
%'%%4#Z.!!!%4+eurlopende
%Z%.!&%!%+
j?
KWARTAAL 3
; Vorming/verskyning van nuwe spesies
j@
Y%!%x.!*%4%%+%4
&&'.!*!&!#!%4%
%+
EEN voorbeeld van spesiasie as gevolg van
44&!$%!%=!!!48.%Z !±!48
skilpaaie, soogdiere of plante op verskillende
landmassas, bv, kremetartbome in Afrika en
!!4!Z!& &!%Y%8/#&%Z!/&!%J+
; Meganismes vir reproduktiewe isolasie
Inleiding tot enkele voorbeelde:
- broei op verskillende tye van die jaar;
- %%$Z"#!Z&
- !!!%4.%&.&Z%*%'&=!J
- voorkoming van bevrugting;
- onvrugbare nakomelinge in kruis-spesiehi-
*&%+
; Evolusie in die huidige tyd

Voorbeelde van natuurlike seleksie en evolusie,
*.+'&!%Z&%%Z !'8
en liggaamsgrootte van die Galapagos-vinke,
weerstand teen antibiotika in verskeie bakterieë
=]6J 8'&!!%8&&.%&!%+

KWARTAAL 3
2 weke ; Bewyse van gemeenskaplike voorouers vir ; Plakkaataanbieding Handboeke
lewende hominiede, insluitend die mens: Anato-
(8 uur) %%&%4&#!%%"%%8.%.!j x&!!&%Z=*.+%
KABV
miese verskille en ooreenkomste tussen Afrika-ape
mjg tot op hede, aan: ZZ%4.!Y%*!J
en mense:
- Ardipithecus=7"%%J %%%Z
- Fossielbewyse: kernkenmerke: tweevoetig-
"%=&44&!!*ZZ4&J *&%4& - Australopithecus=8Y%8/#&%Z!J x!!& &#
!=4*%J &4!%.&.!%
- Homo=.&Z%ZZJ
.&" Z&!%!'Z*&8*+%!!-
!#%'!4.%%=%%*!4&%Z Die kaart/tydlyn moet die diagnostiese kenmerke en
'!%#%#&!44.%%J+ die benaderde tye van die voorbeelde van die drie
groot genera wat bestaan het, aandui+%%%%4
- Genetiese bewyse: mitochondriale DNS/DNA
om die verwantskappe tussen die genera te wys
- x&4%%94&Z!+ %+={Z!%ZZ!%.&'!Z!!&
%&&&'*'4.%'&J
; Uit Afrika-hipotese
of
Bewyse van die Afrika-oorsprong vir alle moderne
mense: genetiese skakels, mitochondriale DNS/DNA: =%x'!&!!zJ
- YZ&.!%8#%&&%%8/#&%Z!=x%!
]!;!%J%7"%%+{Z!%Z*.+
Johansen en White, die Leaky-familie
Totaal: - Fossiele ontdek by hierdie terreine: Ardip-
7½ weke ithecus, Australopithecus, Homo
(30 uur) - Fossielterreine in Suid-Afrika: fossiele ontdek by

hierdie terreine: Australopithecus en Homo
jO
KWARTAAL 3
Assessering Een formele aangetekende klastoets Een Praktiese taak
jz
Z&Z!9@<@¦&
Een Projek/Opdrag
/&%4.%&&=#&J94*&%Zł
.&! %4 +
'& & Y%$Z '% ? O+
'&ZZ!!& .&! "%'&Z!Z%'%%+%
Z4%%'.!!&%4"'!&Y%$Z'%
?O4'& !Z.!!%4'
%Z%*4&%.!&Z+

KWARTAAL 4
KABV
2 weke Menslike ; Die belangrikheid van die Wieg van die Plakkaataanbieding: Dui op ł kaart/tydslyn
Evolusie Mensdom: die veranderinge in die evolusie van die genus
(8 ure)
(vervolg) Homo !!+%Z!!&|''!!&%
- Die belangrikste fossielterreine in Suid-
verskillende fossiele gevind is en die benaderde
Afrika, byvoorbeeld,Taung, Sterkfontein-,
tyd dat die geselekteerde voorbeelde bestaan"+
Kromdraai, Swartkrans, Malapa, Ploversmeer,
Die mees beduidende kenmerke van elke soort van
Gladysvale, Makapansgat, Florisbad, Border
#%=4%J!!4%'&
§!. 6*9*'.%&
%.&Z%"%&&+
.!!#"%&%&&%=verwys na
fossieldatering van graad 10J+]%
twee voorbeelde moet bestudeer word om die
.%&%+
Noem wetenskaplikes, soos Dart, Broome, Tobias,
6&!% §!&Z 6&4& x&!&+
Alternatiewe vir evolusie:
- Verskillende kulturele en religieuse verklarings Doen navorsing en bespreek die inligting oor die
vir die ontstaan en ontwikkeling van lewe op verskillende verklarings: kulturele of godsdienstige
!!&+ .&%%Z%4+
- Kreasionisme;
- Intelligente Ontwerp;
- Literalisme;
2 weke - Teïstiese evolusie
(8 ure) "&%%4&%$Z=!!&%*&ZJ
4&!!??'&Z'!4!&'&%%!%-
!Y%&&%$Z!!8Z!+
Totaal:
4 weke
(16 ure)
>$Z+^^>`+>'>@&>>>&Z$%>
j\
/`73z
ASSESSERING
4.1 Inleiding
/&%4 % & *! & .! %%$&%4 .&!%4 %&&!% .! %%4%4 &
&&&!% &%4*&%Z.!.&Z%.&.!!&%4+%*".%&!9*'
van prestasie te genereer en te versamel, evaluering van hierdie getuienis, die rekordering van die bevindinge en
die gebruik van hierdie inligting om te verstaan en om sodoende die leerders met ontwikkeling te help om die proses
.!&&&%4.&*&+
/&%4*%%#&=!&%4.%&&J#&=!&%4.!&J'+*%4.!
4&&4.&%4!!%&&44'&"&&.!&%4.&*&+
/&%4%&'!%%.%&&*&%4.!Z%=%" Z.!!&%4"J%
.!Z&%%!%4 !!%&%4%&&!%.!!!%%4%4'!.&Z&%%"%&%& 9
%&'&%!!*&*!&&.&&&.&&%4
leerders in te lig oor hul sterk punte, swak punte en vordering, en
onderwysers, ouers en ander belanghebbendes te help om besluite te maak or die leerproses en die vordering
.!%&&+
/&%44'&%%"%*4'%'!.%&3''Z!4%$&
is en dit is belangrik dat daar deur die loop van die jaartydens informele en formele assessering verseker word dat:
al die vakinhoud gedek word;
die volle spektrum van vaardighede ingesluit is, en
.&Z%.&.!!&%44*&%Z'&+
4.2 Informele assessering of daaglikse assessering
Assessering vir leer se doel is om voortdurend inligting in te samel oor leerders se prestasie wat gebruik kan word
"&.&*&+
#& !&%4 % !!4%Z %&%4 .! && .&&%4+ % '& 4 & %
van waarnemings, besprekings, praktiese demonstrasies, leerder-onderwyserkonferensies, informele
Z!Z!&%&!Z% + #& !&%4 Z! .%4 ' ! 4& %
&&'!!&#"&.&&%4*&Z+#&!&%44*&%Z'&&4.&
4!!%&&*!%4.%&&&%4%4 !!&%"#%!!4Z'&%+%
%4%'&!!!&.!&!Z%'%%'!%%Z!Z!&!!.%%+3&&#&'&Z!"%&%
!&%4!Z!%+
Y#8&&!&%4*"!%!Z%'!.!%&&4!&'&+%%*!4&%Z
!!4% % && !! & % *% & " % &!%+ % &! .! % %#&
jj KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

!!4%Z !&%4!Z '& % #& !!4Z % % &'& .&Z% % + %
&!.!!!4%Z!&%4!Z'&%%!44.%&*.&&%4#&%$&%4%+
Informele, deurlopende assesserings moet gebruik word om die verkryging van kennis en vaardighede te struktureer
.&&#&!!Z%%/&%4&4&!'+
4.3 Formele Assessering
Formele skoolgebaseerde
Grade Einde-van-die-jaar-eksamens
assesserings
¨O ?>>¬ +.++
z¨j _\¬ @\¬
_¨X z>¬ j>¬
?>?? @\¬%%.!"!#!!&8Z! _\¬
@\¬%%.!"!#!!&8
?@ 7Z&Z!9_\¬
rekordeksamen
/!&%4!Z'!.&.!#&&4&!.!!&%4.%&%!!& '&*Z!#&
!&%4+`&!&%4!Z'&4&Z#&!!4Z&%&'&.%&*.&&%4
&%$&%4%+/#&!&%4!Z%&"'%4!!&&%4.&Z&!!%Z
!!!&4"!"!!#'&+
`&!&%44&'&%!%!%&.!&"4&&.&&%4&!!
% *!! .!Z+ &* .! #& !&%4 % % Z! &!Z% !Z &Z
%4.&&!4 &!%&+`&!&%4!Z.&.!!!&!4#&
!&%4&4&!%Z4&!!.!Z+
Die kognitiewe eise in assessering moet gepas wees vir die ouderdom en ontwikkelingsvlak van die leerders
% % 4&!!+/&%4 % 3''Z! .&%%4 !!Z .%& &Z .! Z4%%' .!ZZ
.&.!%&&+%!&%4!Z%4%4'&'&%%".!%.!Z!Z%
.&Z%"%.!.!!&%4"%Z4%%'.!ZZ'!%%%$Z'%4%$&% Z+
Die ontwerp van assesseringstake moet dus verseker dat die volle omvang van die inhoud en vaardighede binne die
4&!!#!4!&'&+%%$Z'% &'& %".!4.!.!!&%4"%%
.!Z4*&%Z'&%*!%4'%ZZ%4.!%!&%4%4+
KABV j_
Kognitiewe Gewigstoekenning vir die assessering van die inhoud in graad 10, 11 en 12
Evaluering,
Toepassing van analisering en
Kennis van Verstaan van
Wetenskaplike sintetisering van
Wetenskap Wetenskap
kennis wetenskaplike
kennis
% z>¬ @\¬ @>¬ ?\¬
Voorbeelde Stel Verduidelik Voorspel Kies
van bruikbare Noem Vergelyk Pas toe Onderskei
werkwoorde
Benoem Herrangskik Gebruik kennis Ontleed
!!Z.! .&* Demonstreer !!Z!¤%%4
van
$%& Los op Y&
Illustreer
Beskryf en ander Implementeer Bespreek
Bereken
Beoordeel en Kategoriseer en
!!Z ander ander
veralgemening en
ander
Let wel: 7Z #&Z!&Z'!&!!!%'%4%!ZZ&!!*&*!!&4%%

.!Z&&&!%'%+Y.&%Z &'&&*&&&&!
&Z'!&!!!!Z&#%*&&%.!".&Z&+7#&&Z'!&!!%%
%%!!!'!!!4Z'&+
%.&%=!!!!!&.!%!ZJ.%&3''Z!'&"%&&!!4%9
4.4 Assesseringsvereistes vir Lewenswetenskappe
4.4.1 Graad 10
%&4&!.!!&%4%'&#&!&%4!Z.&&%&%Z'!&!!%!%.!ZZ+
jQ KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

GRAAD 10
FORMELE ASSESSERINGSPROGRAM
EINDE-VAN-DIE-JAAR – INTERNE
FORMELE, OPGETEKENDE, SKOOLGEBASEERDE ASSESSERINGS
EKSAMEN 75%
Twee Geskrewe
Praktiese
Inhoud Prakties Eksamens
Eksamen (1 uur)
(2½ ure + 2½ ure
%&=%%.!\> YZ%.!&% Hierdie eksamen Hierdie eksamen
ZJ verteenwoordigende praktiese take, wat toets kennis toets praktiese
betrekking het op die verskeidenheid oor die inhoud, kennis en
7"!#!!&8Z!=@¦&?\> van vaardighede, moet gemerk word konsepte en .!!&%4"+
J !!4Z'&+=%'! vaardighede van
4Z'&.%&&!Z%!!Z !&'&+ Dit moet opgestel
7&Z|&!4=Z!4 word deur elke
'%.!@>z>+J Kennis van
'&%%4Z'!&!!9?>>% praktiese onderwyser met
%.%&Z'!&!!J Die verskeidenheid vaardighede word werk, sowel as inagneming van
*Z&#&Y%$Z'%@+ sommige van die hulpbronne
Vaardighede word genoem onder wat beskikbaar is
%$Z'%?O die vaardighede
wat verband hou vir die praktiese
met die praktiese Z!+
werk moet
geassesseer word
in die skriftelike
Z!+
80% = 60 punte 20% = 15 punte

Skoolgebaseerde Assessering (Gedurende die jaar) 75
Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4
Een toets Een Toets Een Toets Een Toets
Een gekose Een gekose Een gekose Een projek/
praktiese taak praktiese taak praktiese taak Opdrag
Halfjaar- *Omgewingstud-
eksamen
ies: veldwerk
25% 25% 25% 25%
Omgeskakel na 25% 75%
³%&%%.&*.!&Z|&!4+
KABV jX
4.4.2 Graad 11
FORMELE ASSESSERINGSPROGRAM
EINDE VAN DIE JAAR – INTERNE

FORMELE, OPGETEKENDE, SKOOLGEBASSEEDE ASSESSERINGS
EKSAMEN 75%
Twee Geskrewe
Praktiese
Inhoud Prakties Eksamens (2½
Eksamen (1 uur)
uur + 2½ uur
%&=%%.!\> Z.!&%.&'&%4 Hierdie eksamen Hierdie eksamen
ZJ praktiese take, wat betrekking het op die toets kennis toets praktiese
verskeidenheid van vaardighede, moet oor die inhoud, kennis en
7"!#!!&8Z!=@¦& 4&Z'&!!4Z'&+=% konsepte en .!!&%4"+
?\>J '!4Z'&.%&&!Z% vaardighede van
!!Z'%.!@>z>+J !&'&+ Dit moet opgestel
7&Z|&!4=Z!4 word deur elke
Kennis van
'&%%4Z'!&!!9?>> Die verskeidenheid van vaardighede praktiese onderwyser met
%%.%&Z'!&!!J '&*Z&#&Y%$Z'%@+ werk, sowel as inagneming van
sommige van die hulpbronne
Vaardighede word gelys onder wat beskikbaar is
%$Z'%?O die vaardighede
wat verband hou vir die praktiese
met die praktiese Z!+
werk moet
geassesseer word
in die skriftelike
Z!+
80% = 60 punte 20% = 15 punte

Skoolgebaseerde Assessering (Gedurende die jaar) 75
Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4
Een toets Een Toets Een Toets Een Toets
Een gekose Een gekose Een gekose Een projek/Op-
praktiese taak praktiese taak praktiese taak drag
Halfjaar-eksa- *Omgewingstud-
men
ies: veldwek
25% 25% 25% 25%

³%&%%.&*.!&Z|&!4+
_> KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

4.4.3 Graad 12
FORMELE ASSESSERINGSPLAN
REKORD: EINDE-VAN-DIE-
FORMELE, OPGETEKENDE, SKOOLGEBASEERDE ASSESSERINGS JAAR INTERNE EKSAMEN
50%
Twee geskrewe eksamens
Inhoud Prakties
(2½ uur + 2½ uur)
%&=%%.!\>ZJ ł keuse van drie Hierdie eksamen toets
verteenwoordigende kennis oor die inhoud,
³!#!!&8Z!=@¦&?\>J#Z& praktiese take, wat die konsepte en vaardighede
toets verskeidenheid van .!!&'&+
7&Z&Z!=@<@¦& O>>J vaardighede dek, moet Kennis van praktiese werk,
4&Z!!4Z'&+ sowel as sommige van die
7&Z|&!4=Z!4'&%%4Z'!&!!9 =%'!4Z vaardighede wat verband
?>>%Z'!&!!OJ+ '&.%&&!Z%!!Z hou met die praktiese werk
'%.!@>z>J+ moet geassesseer word in
!!&%4"'&4&Y%$Z'%? die skriftelike eksamen
O Die verskeidenheid van
vaardighede word beskryf
onder S%$Z'%@+
Skoolgebaseerde Assessering (Gedurende die jaar)
Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 en Kwartaal 4
Een toets Een toets Een toets
Een geselekteerde Een geselekteerde Een geselekteerde %&Z&8=.&%4J
praktiese taak praktiese taak &!Z%!!Z=! eksamen moet opgestel
nie ingesluit word in word oor die werk wat voltooi
* Halfjaar-eksamen of %%&? @O+
!!&J
kontroletoets
Een projek/opdrag
* Omgewingstudies:
veldwerk
33% 33% 33%
* Let wel9YZ'!4&&=!!4#&*Q>¬%%.&%4!!&J Z!Z%%%"!#!!&8Z!

te skryf nie
Let wel:
%!!&!4Z!Z'&!@\¬%Z&Z!!_\¬.!%$!+
KABV _?
4.5 DIE EINDE-VAN-DIE-JAAR-EKSAMEN
4.5.1 Graad 10
%Z!!*!!%'.&!.!@¦&?\>Z+
%4'%4%*&%4.!%&'&%&!?&!@!.4'9
Vraestel 1
Gewig
Onderwerp Tyd
% PUNTE
T1:
Chemie van Lewe @¦'Z 16 23
Selle: Basiese eenheid van lewe O'Z 17 25
Seldeling: Mitose @'Z 12 18

Plant- en Dierweefsel ?'Z 5 (50) 9
T2:
Plant- en Dierweefsel @'Z 13 20
5!&4!=6!!&J ¦'Z 3 5
Ondersteuning- en vervoerstelsels: Plante O'Z 17 25

Ondersteuningstelsels: Diere O'Z 17 (50) 25
Totale 17 weke 100% 150
Vraestel 2
Gewig
Onderwerp Tyd
% Punte
T3:
Vervoerstelsels in soogdiere O'Z 20 30
Biosfeer tot Ekosisteme j'Z 40 (60) 60
T4:
6%%.&%%x!%$Z!% ?'Z 7 10
Geskiedenis van Lewe op Aarde \'Z 33 (40) 50
TOTALE 15 weke 100% 150
%4'%4&&'&%!&%4.%&&'& 4&%4!#'Z%4%4.!%!!!
'!4Z'&!!&'&%!!.!!&*!!&+%.!%Z%4.!&!%%.&Z&
!!&'&4Z'&.44.&%Z&&Z4'%4+
_@ KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

4.5.2 Graad 11
Die eksamen sal bestaan %'.&!.!@¦&?\>Z+%4'%4%*&%4.!%

&'&%&!?&!@!.4'9
Vraestel 1
Gewig
Onderwerp Tyd
% Punte
T2:
Energie-omskakelings om lewe te onderhou: Fotosintese O'Z 18 27
Diere-voeding O'Z 18 27
Energie-omskakeling: Respirasie ?¦'Z 10 15
T3:
Gaswisseling @¦'Z 15 22
Ekskresie in die mens @¦'Z 15 23
Populasie Ekologie z'Z 24 36
Totale 16½ weke 100% 150
Vraestel 2
Gewig
Onderwerp Tyd
% Punte
T 1:
6%%.&%%Z!%$Z!%.!%Z&8&4!% @'Z 20 30
Biodiversiteit in plante en reproduksie O'Z 20 30
Biodiversiteit van diere @'Z 13 20
T4:
Menslike impak op die omgewing: huidige krisisse _'Z 47 70
Totale 15 weke 100% 150
%4'%4&&'&%!&%4.%&&'& 4&%4!#'Z%4%4.!%!!!
'!4Z'&!!&'&%!!.!!&*!!&+%.!%Z%4.!&!%%.&Z&
!!&'&4Z'&%4.&%Z&&Z4'%4+
KABV _O
4.5.3 Graad 12
Die eksamen sal bestaan %'.&!.!@¦&?\>Z+%4'%4%*&%4.!%

&'&%&!?&!@!'.49
Vraestel 1
Gewig
Onderwerp Tyd
% Punte
T1
Meiose ?'Z 7 11
Voortplanting in Gewerl weldes ¦'Z 4 6
Menslike voortplanting O'Z 21 31
T2
!Z%%4'%4=J z'Z 27 40
T3
Menslike endokriene stelsel ?¦'Z 10 15
Homeostase in die mens ?'Z 7 11
!Z%%4'%4=!J ?'Z 7 11
T4
%Z%!Z=&!!??J @¦'Z 17 25
Vraestel 2
Gewig
Onderwerp Tyd
% Punte
T1
DSN/DNA: Kode van Lewe @¦'Z 19 27
Meiose ?'Z 7 12
T2
Genetika en oorerwing z'Z 30 45
T3
Evolusie deur Natuurlike Seleksie O'Z 15 23
T3/T4
Menslike evolusie z'Z 29 43
%4'%4&&'&4%!&%4.%&&'&Z!%!&%%4%.&Z&
!!&'&.4Z%%%Z!+%!!!&&'&%%Z!.&!
"#%'%4&%'.4%4'%4%+
_z KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

4.6 AANTEKENING EN RAPPORTERING
/!Z%4%&'!!&%%&'&%.!Z.!&&&!%%%$Z!&%4!!Z
Z+ % % % && .&&%4 %4 .! % *&%Z%4 .! Z% .&4Z&# % %
x&&%Z8/&%4*%+Z&.!&&&!%*'.!%&&Z
&4&%*%4&!!.&Z!#"!!&#4&"%*.&&'&!%.44&!!+Z&
van leerderprestasie moet ook gebruik word om die vordering wat gemaak is deur onderwysers en leerders tydens
%&&%48&&.&%$&+
&!4%4%&.!Z%Z!%.!%&&&!%!!&& & Z !&

*!4"**+3&&&!%Z!4&!&&'&!!!!%&+%%&!& &.&4!&%4
*ZZ! &8&'&Z#&% #& *&%' Z!8#Z8*&%' +%+
%& ! 4&! &'& && &!% &!&& % &!% !4 % !%Z .!Z+ %
.&Z%&!%.!ZZ"&&!%8.'&!!4%%%!*"%&&+
!9%'8Z!! %%Z*Z&'%4"'!4!%&%%4%44.%&Z.!Z+&'&
!%'&Z%Z&%!!ZZ!! !&!%&%.!Z%&&
&!&!!%+
Kodes en Persentasies vir verslagdoening in Grade R – 12
Prestasievlak Prestasiebeskrywings Persentasie
_ Uitmuntende prestasie Q>8?>>
j Verdienstelike prestasie _>8_X

\ Beduidende prestasie j>8jX
z Voldoende prestasie \>8\X
O Matige prestasie z>8zX
@ Basiese prestasie O>8OX
? Ontoereikende prestasie >8@X
Skole word versoek om kwartaallikse terugvoer te gee aan ouers aangaande die assesseringsprogram deur gebruik
!!Z.!#&.&!44'%4%&&!&+%Z%&!&%!4.!Z
.!&&&!%!!%+
4.7 MODERERING VAN ASSESSERING
&&%4 .&' ! % & '! .&Z& ! % !&%4!Z &4.&%4 4%4 *&*!!& %+
&&%4Z8%&%Z.!Z %%%4 Z&.%%!.!Z4&'&+.!
!%Z&&%4&!ZZ%Z'.%&%4"!.&Z&%4.!!.!Z8!&%4+
4.7.1 Grade 10 en 11
4&! ?> ?? % `& YZ4*!& !&%4 % 5&!Z%/&%4!Z & %
betrokke vakspesialiste op distriksvlak gemodereer word en, indien nodig, ook op provinsiale vlak in oorleg met die
&!&.!%Z+&&%4".#'%9
KABV _\
7& %.!#%.!Z%$Z%".!!&%4".4Z%+
Tweedens moet die moderator verseker dat die verskillende kognitiewe vlakke weerspieël word in die
!&%4+
& !%!&%4%!%!!&.!!!.!!&*!&!!!&ZZ'%+
Vierdens, om te verseker dat assessering in verskillende skole min of meer vergelykbaar is, terwyl erkenning
44'&!!%#%!.&Z%&'&.&Z%!!!&"+
] 4*%'!!&%&'&.&&&%4'%ZZ%4%4" %%$&

%%4&%44+
4&!?>??%!!&4.&%4!%!&&%4%+&&%4%&&%
!%4 !!%%8.!8%8!!&84*&%%+
4.7.2 Graad 12
&&%4.&'!%&'!.&Z&!%!&%4!Z&4.&%4 4%4*&*!!&%+&&%4
Z8 %&%Z.!Z %% %4 Z &.%%! .!Z 4& '&+ .!
!%Z&&%4&!ZZ%Z'.%&%4"!.&Z&%4.!!.!Z8!&%4+
4.7.2.1 Formele Assessering (Skoolgebaseerde assessering - SBA)
4&!!?@&&%4.%&.!ZZ!!.%9
# C
Dit is daarop gemik om te verseker dat die assessering voldoen aan die vereistes in terme van inhoud, kognitiewe
% .!!&%4" ! % !% ZZ' &4.&%4 % ! % '!& '&%%4
% .! % && &!% % % !&%4+ % ! % Z % !! !Z%Z &*
%%$&*&ZZ%4% !!!&*&*!!&"%.!%!&%4.&Z&
!!%Z%4&%4.&4%Z4'&+%%.&&&+
# Moderering deur die vakadviseur
%%Z.&&&+!Z!.%&!&%4&&.!#9
- !Z%$Z%".!!&%4".4Z%
- Die voorgeskrewe aantal assesserings gedoen is;
- Die toepaslike kognitiewe eise weerspieël word in die assesserings;
- %!%!!.!!&*!&!!!&%ZZ'%
- Die assessering in verskillende skole vergelykbaar is, terwyl erken word dat verskillende onderwysers
.&Z%&&%4!&+
Vakadviseurs moet onderwysers van die nodige leiding en ondersteuning voorsien sou enige tekortkominge
4%$& '&+ & %%$&%4 .! Z&Z%4 .& %&.% % !!Z%Z+ % % !!&
!!Z%Z!%&&%4"%&%.!Z&*"&'%!%4%8.!8%8!!&
4*&%%+
_j KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

# Moderering deur die provinsie
Moderering van die SBA op hierdie vlak is eenmalig en is verwant aan die gehalteversekeringsprosesse wat nodig is
en gesamentlik ontwikkel word deur die Departement van Basiese Onderwys en Umalusi in terme van die nasionale
*%+
# > %
Statistiese moderering van die leerders se prestasie in die Skoolgebaseerde Assessering is noodsaaklik om te
.&Z&!.&4Z*!!&"%.!Z %&%Z&.%%%Z%+
3!!&!%!&%4.!&!Z%'&Z%&!!?@ 4%%%Y6/=&Z'!&!!J!!!&
4&!Z%Z!%%+%%!Z%!!%#"*&"%%4&&!4
*!'&!4.4"%&.!+
4.8 ALGEMEEN
Hierdie dokument moet saamgelees word met:
4.8.1 Nasionale beleid met betrekking tot die program- en bevorderingsvereistes vir die Nasionale Kurrikulumbeleid
Graad R–12: en
4.8.2 Die beleidsdokument, Nasionale Protokol vir Assessering Graad R–12+
KABV __

FET LewensWet

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

FET LewensWet

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Nasionale Kurrikulumverklaring (NKV)

Verdere Onderwys- en Opleidingsfase

Departement van Basiese Onderwys

© 2011 Departement van Basiese Onderwys

Ontwerp en uitleg deur: Ndabase Printing Solution

Gedruk deur: Staatsdrukkery

KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

%Z4*!&&' '!%?XX_%4% '!4%4%.&"%.!%.&" 

Die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R—12%*%.&Z!&%4*&ZZ%4&&%4&%Y%8

=J Nasionale Protokol vir Assessering Graad R—12+

MEV ANGIE MOTSHEKGA, LP

AFDELING 1: INLEIDING TOT DIE KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING .... 3

1.1 Agtergrond ..................................................................................................................................................... 3

1.2 Oorsig .............................................................................................................................................................. 3

1.3 Algemene doelwitte van die Suid-Afrikaanse Kurrikulum.......................................................................... 4

1.4 Tydstoekenning ............................................................................................................................................. 8

AFDELING 2: BENADERING TOT LEWENSWETENSKAPPE .............................................................. 8

2.1 Wat is Lewenswetenskappe? ........................................................................................................................ 8

 ! ............................................................................................................ 9

2.3 Die strukturering van die kurrikulum vir Lewenswetenskappe ................................................................. 9

2.4 Die doel van die bestudering van Lewenswetenskappe .......................................................................... 12

" #$%&$ ..................................................................................................................................... 13

 @+\+O Y%$ZO9{!!&&%4*4&%.%&%4Z%% %*!4&%Z"%

2.6 Tyd ................................................................................................................................................................. 20

2.7 Hulpbronne ................................................................................................................................................... 20

AFDELING 3: INHOUD ........................................................................................................................... 21

3.1 LEWENSWETENSKAPPE VIR GRAAD 10: INHOUD.................................................................................. 21

3.2 LEWENSWETENSKAPPE VIR GRAAD 11: INHOUD .................................................................................. 39

3.3 LEWENSWETENSKAPPE VIR GRAAD 12: INHOUD.................................................................................. 54

AFDELING 3: ASSESSERING VIR LEWENSWETENSKAPPE .......................................................................... 66

4.2 Informele assessering of daaglikse assessering ...................................................................................... 66

4.3 Formele Assessering ................................................................................................................................... 67

 z+z+@ &!!??++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ _>

4.5 Die einde-van-die-jaar-eksamen ................................................................................................................. 72

4.6 Aantekening en rapportering ...................................................................................................................... 75

4.7 Moderering van assessering ....................................................................................................................... 75

4.8 Algemeen ...................................................................................................................................................... 77

@ KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

=%%%J Nasionale Protokol vir Assessering Graad R-12 (Januarie 2012).

=%J %3&!&!8|!Z.&Z!&%4 3&&4&!&%4!Z!&%4&%4.%&&!!8X&!!

=.J % *%Z     !     !  " die        

1.3 Algemene doelwitte van die Suid-Afrikaanse Kurrikulum

=*J %Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 het die volgende doelwitte:

 && 4!4"%8Z%!4&4& &! 4!4 $%#%Z.& 

 om toegang tot hoër onderwys te verskaf;

 om die oorgang van leerders vanaf onderwysinstellings na die werkplek te fasiliteer; en

=J %Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 is op die volgende beginsels gebaseer:

z KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

 Geloofwaardigheid, kwaliteit en doeltreffendheid: Dit voorsien onderwys wat vergelykbaar is met

 '&Z&##!!!&!.!! 4& &4!%!%4Z!

=J Z%'%%*"&*!4&%Z.!&4!%&%4 *!%4&&%4*ZZ.&+%Z!

GRAAD GRAAD 1-2 GRAAD 3

=*J &&%4.%&&!! ?@%@O&&!!O%@\&+

1.4.2 Intermediêre Fase

j KURRIKULUM EN ASSESSERING BELEIDSVERKLARING (KABV)

1.4.4 Graad 10-12

VAK TYDSTOEKENNING PER WEEK (UUR)

BENADERING TOT LEWENSWETENSKAPPE

2.1 Wat is Lewenswetenskappe?

x%&Z%%%'Z!%&4%4'!4'%Z4%%Z4*& !!& .!

Deur Lewenswetenskappe te bestudeer en te leer, sal leerders die volgende ontwikkel:

 hul kennis van belangrike biologiese begrippe, prosesse, stelsels en teorieë;

 %'!!&&%4.%&%%Z%.&%%.!*%%Y%&8/#&%Z! *%%%.&%" 

%Z4*!&&' '!%?XX_%4% '!4%4%.&"%.!%.&"

Die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R—12%%.&Z!&%4&ZZ%4&&%4&%Y%8

=J Nasionale Protokol vir Assessering Graad R—12+

! ............................................................................................................ 9

" #$%&$ ..................................................................................................................................... 13

@+\+O Y%$ZO9{!!&&%44&%.%&%4Z%% %!4&%Z"%

z+z+@ &!!??++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ _>

=%%%J Nasionale Protokol vir Assessering Graad R-12 (Januarie 2012).

=%J %3&!&!8|!Z.&Z!&%4 3&&4&!&%4!Z!&%4&%4.%&&!!8X&!!

=.J % *%Z ! ! " die

=*J %Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 het die volgende doelwitte:

&& 4!4"%8Z%!4&4& &! 4!4 $%#%Z.&

om toegang tot hoër onderwys te verskaf;

om die oorgang van leerders vanaf onderwysinstellings na die werkplek te fasiliteer; en

=J %Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 is op die volgende beginsels gebaseer:

Geloofwaardigheid, kwaliteit en doeltreffendheid: Dit voorsien onderwys wat vergelykbaar is met

'&Z&##!!!&!.!! 4& &4!%!%4Z!

=J Z%'%%"&!4&%Z.!&4!%&%4 !%4&&%4ZZ.&+%Z!

=*J &&%4.%&&!! ?@%@O&&!!O%@\&+

x%&Z%%%'Z!%&4%4'!4'%Z4%%Z4*& !!& .!

hul kennis van belangrike biologiese begrippe, prosesse, stelsels en teorieë;

%'!!&&%4.%&%%Z%.&%%.!%%Y%&8/#&%Z! %%%.&%"

.!Z.!!Z!%8'Z!%Z4&"%'!"%!! &!! Z&#

Z.!Z'&!"%&%8%%%Z4 %%&#&&! *&&%4.!%

%%"&!!'&Z#Z&&% .!!&%4"Z !Z%.&*%%4" !

?+ 3'%Z&8 &8'#.!Z=Z&4!J+

z+ %.&%% .&!&%4Z%%=Z%%.!'!!&J+

Die rasionaal vir hierdie orde in graad 10%!%44*%.!Y%8/#&%Z!%4Z%Z%.%&4'%4%

%&!#%4%&!!?> '!.!Z&%!%4'& %'&&&.&*&%.%&%8

?+ %.&%% .&!&%4Z%%=%Z&8&4!% 5!%&J+

?+ 3'%Z&8 &8'#.!Z=Y|/5&%J

O+ %.&%% .&!&%4Z%%=!&'%%%Z7.%J

z+ 4'%4%=%Z!Z &&%44!&%&!!??J

?+ Y%$Z'%? '!.&*!"%Z.!%.!Z%"=&%J

@+ Y%$Z'%@ '!*&ZZ%4".!'Z!%Z#&!Z%'&Z&Z

O+ Y%$Z'%O '!.&!"%4&%.!%!%4.!3''Z!%%

%.4Z4%%'=ZJ.!!&%4"*!!%%verskeidenheid vaardighede wat alle leerders in die

; toegang"%%4%4.!!#.&Z%"%&=&'& !!!Z "!*Z %&

sleutel-idees kan kies;

feite kan onthou; en

konseptuele raamwerk bou van wetenskap-idees;

kennis organiseer of herorganiseer'*Z%Z!!¤%

vloeidiagramme, diagramme en breinkaarte ontwikkel; en

patrone en tendense herken.

die verwantskappe tussen bestaande kennis en nuwe idees te herken;

wetenskaplike inligting krities te evalueer;

Let wel9]&'&!Z%&Z%$Z.&Z%"%.!!&%4"*" &&Z%

%%%Z%.!%!!&!!|&%4 '!%% %!!!!&.!'!!&.&%4*&%Z'&+%&&

vergelyk materiaal voor en na die behandeling;

%%%%!!Z.!'!!&%4#%%4%4Z%4 Z&'%4 %.%4!#&!!

Leerders moet weet wat om te meet, hoe%4.".!%4&!!.!!ZZ&!!"%'!

3&&%!!'%%4%4.!.& '!!&%%!!4Z% Z!Z!!& .&

Leerders moet in staat wees om toepaslike,.%4&Z%4%.& %%4%4%!4&!$Z

die formulering van hipoteses;

die kies van apparaat of toerusting en/of materiale;

voorstelle van maniere om veranderlikes te beheer;

voorstelle van maniere om resultate aan te teken; en

; toegang tot inligting te verkry;

inligting te herroep Y%$Z'%?+?

die kennis van die natuurwetenskappe te beskryf;

konseptuele raamwerk te bou;

opsommings te skryf Y%$Z'%?+@

vloeidiagramme en breinkaarte te ontwikkel;

patrone en tendense te herken;