Professional Documents
Culture Documents
Bài Giảng Dung Sai Kỹ Thuật Đo GTVT
Bài Giảng Dung Sai Kỹ Thuật Đo GTVT
12/10/2014 1
Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
1. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP
1.1 Kích thước
“ Kích thước là giá trị bằng số của đại lượng đo (chiều dài, đường kính,
góc,…) theo đơn vị đo được lựa chọn”.
Trong ngành cơ khí, đơn vị đo chiều dài là milimét (mm) và quy ước
không cần ghi ký hiệu “mm” trên bản vẽ.
Kích thước danh nghĩa là kích thước mà dựa vào chức năng và điều kiện
làm việc của chi tiết để tính toán xác định và chọn theo trị số kích thước
tiêu chuẩn.
Bảng 1.1 – Dãy kích thước tiêu chuẩn
D
d
12/10/2014 2
Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
b. Kích thước thực (ký hiệu: Dt, dt)
Chi tiết sau khi gia công được xem là đạt yêu cầu khi:
12/10/2014 4
Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
12/10/2014 5
Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
1.2 Sai lệch giới hạn
SLGH là hiệu đại số giữa kích thước giới hạn và kích thước danh nghĩa.
a. Sai lệch giới hạn trên (ký hiệu ES, es):
hiệu đại số giữa kích thước giới hạn lớn nhất
và kích thước danh nghĩa.
hiệu đại số giữa kích thước giới hạn nhỏ nhất và kích thước danh nghĩa.
12/10/2014 6
Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
1.2 Sai lệch giới hạn (tt)
Ghi chú: – SLGH có thể dương, âm, hoặc bằng 0.
– SLGH trên luôn luôn lớn hơn SLGH dưới.
Dung sai là hiệu số giữa kích thước giới hạn lớn nhất và kích thước giới
hạn nhỏ nhất.
12/10/2014 _ Dung sai đặc trưng cho độ chính xác yêu cầu của kích thước 7
Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
Trên bản vẽ, một kích thước nào đó sẽ được ghi gồm các yếu
tố sau:
45 0,05 2500,115
12/10/2014 8
Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
Kích thöôùc
danh
nghóa
Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
1.4 Lắp ghép
Một chi tiết bên ngoài (CT bao)
Lắp ghép hai chi tiết
Một chi tiết bên trong (CT bị bao)
Ví dụ:
trục lắp với lỗ (bạc) Rãnh trượt và sóng trượt
+ Điều kiện lắp ghép: hai CT có cùng kích thước danh nghĩa (D=d)
Đặc tính lắp ghép: lỏng hay chặt là do Dung sai quyết định
12/10/2014 10
Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
Chi tiết bao
Bề mặt bao
12/10/2014 11
Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
1.4 Lắp ghép
a. Lắp lỏng ( lắp ghép có độ hở)
S max S min
S tb
2
TS = Smax – Smin = TD + Td
12
12/10/2014
Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
1.4 Lắp ghép
b. Lắp chặt ( lắp ghép có độ dôi)
N max N min
N tb
2
TN = Nmax – Nmin = TD + Td
12/10/2014 13
Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
1.4 Lắp ghép
c. Lắp trung gian
KT thực của lỗ có thể lớn hoặc nhỏ hơn KT thực của trục
12/10/2014 14
Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
1.5 Sơ đồ phân bố dung sai của lắp ghép
+ Công dụng: Để biểu diễn đặc tính một lắp ghép đơn giản và nhanh chóng.
D = d = Ø50mm
es = -9 Td
biểu diễn bằng các hình chữ nhật có
chiều ngang tùy ý và được gạch
chéo trái chiều nhau ei = -25
12/10/2014 15
Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
Ví dụ:
Vẽ sơ đồ phân bố dung sai lắp ghép của lỗ và trục có các kích thước sau:
m
ES = +25 TD
EI = 0
D = d = Ø50mm
es = -9 Td
ei = -25
12/10/2014 16
Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
m
Nhận xét:
_ TD, Td
D = d = Ø50mm
es = -9 Td
ei = -25
_ Đặc tính của lắp ghép:
m m m
Td
TD TD TD
Laép gheùp coù ñoä hôû Laép gheùp coù ñoä doâi Laép gheùp trung gian
12/10/2014 18
Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
2. KHÁI NIỆM VỀ TÍNH ĐỔI LẪN CHỨC NĂNG
_ Tính đổi lẫn chức năng là một nguyên tắc thiết kế và chế tạo đảm bảo cho
các máy và chi tiết máy cùng loại, cùng cỡ có thể thay thế cho nhau mà
không cần phải sửa chữa hoặc lựa chọn nhưng vẫn đảm bảo mọi yêu cầu về
kỹ thuật và kinh tế.
_ Tùy theo khả năng chế tạo và yêu cầu về độ chính xác mà tính đổi lẫn
chức năng được chia 2 loại:
+ Đổi lẫn hoàn toàn
- Khi dung sai chế tạo có khả năng đáp ứng hoàn toàn yêu cầu của thiết kế
- Hay khi ta đem bất kỳ chi tiết cùng loại trong loạt lắp vào vị trí của nó đều
đảm bảo chức năng mà không cần sửa chữa bổ sung gì thêm.
Caùc chi tieát ñaõ ñöôïc tieâu chuaån hoaù hay caùc chi tieát phuï tuøng döï trữ …
+ Đổi lẫn không hoàn toàn
Ñöôïc söû duïng khi dung sai cheá taïo khoâng theå thoûa maõn yeâu caàu cuûa thieát keá
(nội bộ phân xưởng, nhà máy)
19
12/10/2014
Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
2. KHÁI NIỆM VỀ TÍNH ĐỔI LẪN CHỨC NĂNG (tt)
Tạo tiền đề kỹ thuật mở đường cho sự phát triển sản xuất, phân công
sản xuất tiến tới chuyên môn hóa sản xuất tăng năng suất, chất lượng.
_ Giảm nhẹ được việc tổ chức bộ phận sửa chữa, bảo trì
12/10/2014 20
Chương 2
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
3/9/2015 1
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
MDS của một kích thước: trị số dung sai + vị trí dung sai
_ Trị số dung sai (T) phải được quy định thành tiêu chuẩn thống
nhất nhằm đáp ứng nhu cầu trong sản xuất và hợp tác.
_ Trị số dung sai phụ thuộc vào cấp chính xác và giá trị kích
thước danh nghĩa
3/9/2015 2
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
TCVN 2244-1999, quy định 20 cấp chính xác kích thước: cấp 01 ; 0 ; 1 ; 2 ; 3 ; 4;
5; 6; 7; 8; 9; ...... …..; 18.
Cấp chính xác 01; 0; 1; 2; 3; 4: dùng cho các kích thước mẫu chuẩn, kích
thước lắp ghép trong dụng cụ đo, dụng cụ kiểm tra, .
Cấp chính xác từ 7 đến 8: dùng trong lĩnh vực cơ khí thông dụng.
Cấp chính xác từ 9 đến 11: dùng trong lĩnh vực cơ khí đối với các chi tiết máy
có kích thước lớn.
Cấp chính xác từ 12 đến 18: dùng trong các mối ghép thô, không lắp ghép.
3/9/2015 3
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
Nếu mỗi kích thước danh nghĩa ứng với một cấp chính xác ta có một trị số dung sai
thì bảng tra sẽ rất nhiều cột phức tạp
_ Để đơn giải cho việc lập tiêu chuẩn, TCVN quy định trị số dung sai cho các
khoảng kích thước.
Cùng một cấp chính xác, kích thước lớn hơn có dung sai lớn hơn
3/9/2015 4
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
Hệ số a 7 10 16 25 40 64 100
i – đơn vị dung sai, phụ thuộc vào kích thước danh nghĩa D
i 0, 45 3 D 0,001D : đối với kích thước d từ 1 đến 500
i = 0,004d + 2,1 : đối với kích thước trên 500
(D tính theo mm; i theo μm)
3/9/2015 5
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
+ Ñoái vôùi caáp chính xaùc töø 5 ñeán 18
3/9/2015 6
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
+ Caùc trò soá dung sai ñoái caùc caáp chính xaùc 2, 3, 4 laø caùc soá haïng gaàn ñuùng cuûa
moät caáp soá nhaân maø soá haïng thöù nhaát vaø soá haïng cuoái cuøng laø caùc trò soá dung
sai cuûa caáp chính xaùc 1 vaø 5.
3/9/2015 7
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
Ñeán 3 0.3 0.5 0.8 1.2 2 3 4 6 10 14 25 40 60 100 140 250 400 600 1000
Treân 3 ñeán 6 0.4 0.6 1 1.5 2.5 4 5 8 12 18 30 48 75 120 180 300 480 750 1200
Treân 6 ñeán 10 0.4 0.6 1 1.5 2.5 4 6 9 15 22 36 58 90 150 220 360 580 900 1500
Treân 10 ñeán 18 0.5 0.8 1.2 2 3 5 8 11 18 27 43 70 110 180 270 430 700 1100 1800
Khoaûng kích thöôùc (mm)
Treân 18 ñeán 30 0.6 1 1.5 2.5 4 6 9 13 21 33 52 84 130 210 330 520 840 1300 2100
Treân 30 ñeán 50 0.6 1 1.5 2.5 4 7 11 16 25 39 62 100 160 250 390 620 1000 1600 2500
Treân 50 ñeán 80 0.8 1.2 2 3 5 8 13 19 30 46 74 120 190 300 460 740 1200 1900 3000
Treân 80 ñeán 120 1 1.5 2.5 4 6 10 15 22 35 54 87 140 220 350 540 870 1400 2200 3500
Treân 120 ñeán 180 1.2 2 3.5 5 8 12 18 25 40 63 100 160 250 400 630 1000 1600 2500 4000
Treân 180 ñeán 250 2 3 4.5 7 10 14 20 29 46 72 115 185 290 460 720 1150 1850 2900 4600
Treân 250 ñeán 315 2.5 4 6 8 12 16 23 32 52 81 130 210 320 520 810 1300 2100 3200 5200
Treân 315 ñeán 400 3 5 7 9 13 18 25 36 57 89 140 230 360 570 890 1400 2300 3600 5700
Treân 400 ñeán 500 4 6 8 10 15 20 27 40 63 97 155 250 400 630 970 1550 2500 4000 6300
Cùng một cấp chính xác, đường kính lớn hơn có dung sai lớn hơn
3/9/2015 8
Chương 3 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
_ Để xác định vị trí của miền dung sai với đường 0 (đường KT danh nghĩa),
người ta đưa ra khái niệm “ sai lệch cơ bản” (SLCB)
_ SLCB là sai lệch gần với đường 0 nhất (có thể là SL giới hạn trên hoặc dưới)
_ TCVN: có 28 sai lệch cơ bản của lỗ, kí hiệu bằng chữ hoa từ A ZC
và 28 sai lệch cơ bản của trục, kí hiệu bằng chữ thường từ a zc
3/9/2015 9
Chương 3 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
Biết ES,
EI = ES - TD
3/9/2015 10
Chương 3 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
Biết es,
ei = es - Td
3/9/2015 11
EI = 0
ES = TD
ES =-EI
es = 0 es = -ei
-ei = Td
3/9/2015 12
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
Để đơn giản và thuận lợi trong việc sử dụng dụng cụ cắt: miền DS ưu
tiên (in đậm)
3/9/2015 13
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
Bảng 2
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
Bảng 3
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
Bảng 4
3/9/2015 16
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
Bảng 5
3/9/2015 17
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
2.2 Hệ thống Dung sai
Có 2 hệ thống Dung sai : Hệ thống lỗ và Hệ thống trục
2.2.1 Phân loại
a. Hệ thống lỗ
_ Heä thoáng loã laø taäp hôïp caùc kieåu laép maø trong ñoù ñoä hôû hoaëc ñoä doâi cuûa
kieåu laép ñöôïc hình thaønh baèng caùch gheùp caùc truïc khaùc nhau vôùi loã cô baûn.
Ñöôøng 0
_ Heä thoáng truïc laø taäp hôïp caùc kieåu laép maø trong ñoù ñoä hôû hoaëc ñoä doâi cuûa
kieåu laép ñöôïc hình thaønh baèng caùch gheùp caùc loã khaùc nhau vôùi truïc cô baûn.
_ Trục cơ bản trong Hệ thống trục là trục có es = 0, -ei = Td
Ñöôøng 0
3/9/2015 19
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
_ Việc quyết định hệ thống dung sai cho lắp ghép phải dựa vào các yêu
cầu về kết cấu của chi tiết, tính công nghệ và tính kinh tế kỹ thuật trong
quá trình gia công chi tiết.
_ Thông thường, ta chọn theo hệ thống lỗ vì khi đó ở mỗi cấp chính xác,
các lỗ sẽ có cùng kích thước giới hạn sẽ dễ dàng cho gia công, kiểm tra.
_ Tuy nhiên, do yêu cầu về kết cấu và tính công nghệ mà phải chọn hệ
thống trục
+ Trên một trục trơn lắp với nhiều lỗ có đặc tính lắp ghép khác nhau
+ Trục là một chi tiết đã được tiêu chuẩn hóa và đã được gia công
sẵn như lắp ghép vòng ngoài của ổ lăn với lỗ của vỏ hộp giảm tốc
20
3/9/2015
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
Ví dụ: 38 H 7 380.025
55k 6 550.021
0.002
10 H 7 100.015
3/9/2015 21
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
2.3.1 Ghi ký hiệu dung sai
3/9/2015 22
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
b. Neáu ñeå gia coâng vaø ño baèng duïng cuï ño coù maët soá, ký hiệu gồm:
3/9/2015 23
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
H7
50 H 7 / k 6, 50 H 7 k 6, 50
k6
0.025
50 K 7 / h6,.... 50 0.018
0.002
3/9/2015 24
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
Chọn hệ thống
dung sai
Kinh nghiệm
3/9/2015 25
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
2.4 Chọn Lắp ghép cho mối ghép bề mặt trơn
2.4.1 Chọn Lắp ghép có độ hở
3/9/2015 26
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
2.4 Chọn Lắp ghép cho mối ghép bề mặt trơn
2.4.1 Chọn Lắp ghép có độ hở
27
3/9/2015
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
3/9/2015 28
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
3/9/2015 29
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
3/9/2015 30
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
3/9/2015 31
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
2.4 Chọn Lắp ghép cho mối ghép bề mặt trơn
2.4.2 Chọn Lắp ghép có độ dôi
3/9/2015 32
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
2.4 Chọn Lắp ghép cho mối ghép bề mặt trơn
2.4.2 Chọn Lắp ghép có độ dôi
3/9/2015 33
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
2.4 Chọn Lắp ghép cho mối ghép bề mặt trơn
2.4.3 Chọn Lắp ghép trung gian
3/9/2015 34
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
3/9/2015 35
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
3/9/2015 36
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
3/9/2015 37
Chương 2 DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
3/9/2015 38
Chương 3 SAI LỆCH HÌNH DẠNG, SAI LỆCH VỊ TRÍ,
NHÁM BỀ MẶT
4/4/2015 1
NHÁM BỀ MẶT
1. Khái niệm
_ Nhám bề mặt : là tập hợp những nhấp nhô tế vi trên bề mặt thực của CTM
xét trong phạm vi chiều dài chuẩn l rất nhỏ.
_ Mối ghép lỏng, nhám BM sẽ dẫn đến mòn trước thời hạn.
_ Mối ghép chặt, giảm độ bền mối ghép
4/4/2015 3
NHÁM BỀ MẶT
2. Ảnh hưởng của nhám bề mặt đến chất lượng làm việc của chi tiết
_ Nhám BM còn làm giảm độ kín, độ bền mỏi, tính chống ăn mòn …
ÖÙng
suaát
4/4/2015 4
NHÁM BỀ MẶT
3. Các chỉ tiêu đánh giá nhám bề mặt
F1
F3
Fn
Hình 2.25
y 1 y 2 .... y n 1 n
a. Sai lệch trung bình số học của prôfin Ra Ra yi
n n i 1
b. Chiều cao trung bình của prôfin theo 10 điểm Rz
Trị số Ra và Rz càng lớn thì độ nhám càng lớn (độ bóng càng thấp) và ngược lại
4/4/2015 5
NHÁM BỀ MẶT
4. Các cấp độ nhám bề mặt
TCVN 2511-95 chia nhám bề mặt ra 14 cấp với mức độ nhám giảm dần (hay độ
bóng tăng dần)
Cấp độ nhám càng tăng, độ nhám càng giảm, độ bóng càng tăng
Ra (μm) Rz (μm)
0,008 0,125 1,25 12,5 125 1250
0,010 0,125 1,25 12,5 125 0,025 0,160 1,6 16 160 1600
0,012 0,160 1,6 16 160 0,032 0,20 2,0 20 200
0,016
0,20 2,0 20 200 0,040 0,25 2,5 25 250
0,020
0,25 2,5 25 250 0,050 0,32 3,2 32 320
0,025
0,032 0,32 3,2 32 320 0,063 0,40 4,0 40 400
0,040 0,40 4,0 40 400 0,080 0,50 5,0 50 500
0,050 0,50 5,0 50 0,100 0,63 6,3 63 630
0,063 0,63 6,3 63 0,80 8,0 80 800
0,080 0,80 8,0 80 1,00 10 100 1000
0,100 1,00 10 100
4/4/2015 7
4/4/2015 8
4/4/2015 9
4/4/2015 10
NHÁM BỀ MẶT
5. Ký hiệu nhám bề mặt trên bản vẽ
Kí hiệu:
4/4/2015 11
NHÁM BỀ MẶT
• * OÂ 2 : Ghi phöông phaùp gia coâng laàn cuoái (neáu coù yeâu
caàu).
• * OÂ 3 : Ghi trò soá chieàu daøi chuaån (neáu khaùc tieâu chuaån).
2
1 Ví duï
3
4/4/2015 12
NHÁM BỀ MẶT
Lưu ý
1. Độ nhám của mỗi bề mặt chỉ ghi một lần trên bản vẽ và ký hiệu được đặt
trên đường bao thấy, đường gióng hay trên giá ngang
a) b)
Hình 2.26
4/4/2015 13
NHÁM BỀ MẶT
2. Nếu tất cả các bề mặt của chi tiết có cùng cấp độ nhám thì chỉ ghi ký hiệu
độ nhám chung ở góc trên bên phải của bản vẽ
3. Nếu một số bề mặt của chi tiết có cùng cấp độ nhám thì chỉ ghi ký hiệu độ
nhám như hình 2.28
4/4/2015 14
NHÁM BỀ MẶT
3. Độ nhám của mặt răng, mặt then hoa,… được ghi trực tiếp trên prôfin (nếu
bản vẽ có) hoặc trên đường biểu diễn mặt chia
a) b) c)
Hình 2.30
4/4/2015 15
NHÁM BỀ MẶT
4. Ký hiệu nhám bề mặt làm việc của ren được ghi ngay trên prôfin ren
(nếu bản vẽ có) hoặc ghi bên cạnh đường kích thước đường kính ren
M20
Hình 2.31
5. Nếu các phần của cùng một bề mặt có độ nhám khác nhau
Hình 2.29
4/4/2015 16
SAI LỆCH HÌNH DẠNG VÀ SAI LỆCH VỊ TRÍ
17
4/4/2015
SAI LỆCH HÌNH DẠNG VÀ SAI LỆCH VỊ TRÍ
_ Bề mặt thực
là bề mặt giới hạn của vật thể và ngăn
cách nó với môi trường xung quanh.
_ Bề mặt áp
là bề mặt có dạng danh nghĩa, tiếp xúc với
bề mặt thực của chi tiết
4/4/2015 18
SAI LỆCH HÌNH DẠNG VÀ SAI LỆCH VỊ TRÍ
+ Độ thẳng ( )
Hình 2.6
Prôfin thực
+ Độ phẳng ( )
Mặt phẳng áp Mặt phẳng áp Mặt phẳng áp
Hình 2.7
a) b) c)
4/4/2015 19
SAI LỆCH HÌNH DẠNG VÀ SAI LỆCH VỊ TRÍ
b) Đối với mặt trụ
Vòng tròn áp Prôfin thực Vòng tròn áp Prôfin thực Vòng tròn áp Prôfin thực
+ Độ tròn (
)
a) b) c)
Hình 2.8
Độ côn
L
b)
Độ phình
Hình 2.9
Mặt
trụ áp
c)
4/4/2015 21
SAI LỆCH HÌNH DẠNG VÀ SAI LỆCH VỊ TRÍ
3.2 Sai lệch vị trí bề mặt
+ Độ vuông góc ( )
Giữa các mặt phẳng, giữa đường tâm với mp, giữa các đường tâm …
Mặt chuẩn
a) Hình 2.11
b) c)
4/4/2015 22
SAI LỆCH HÌNH DẠNG VÀ SAI LỆCH VỊ TRÍ
3.2 Sai lệch vị trí bề mặt
+ Độ đồng tâm ( )
+ Độ đối xứng ( )
Hình 2.12 Hình 2.13
4/4/2015 23
SAI LỆCH HÌNH DẠNG VÀ SAI LỆCH VỊ TRÍ
3.3 Sai lệch tổng cộng về hình dạng và vị trí
* Độ đảo
4/4/2015 24
SAI LỆCH HÌNH DẠNG VÀ SAI LỆCH VỊ TRÍ
3.3 Sai lệch tổng cộng về hình dạng và vị trí
* Độ đảo
4/4/2015 25
SAI LỆCH HÌNH DẠNG VÀ VỊ TRÍ TƯƠNG ĐỐI GIỮA CÁC BỀ MẶT
Caùch ghi kyù hieäu sai leäch hình daïng vaø vò trí
• OÂ 1: Ghi daáu hieäu cuûa loaïi sai leäch hình daïng hoaëc vò trí.
• OÂ 2: Ghi trò soá sai leäch cho pheùp (mm). Coù theå ghi giaù trò
tuyeät ñoái, giaù trò töông ñoái hoaëc caû hai.
• OÂ 3: Ghi chöõ caùi kyù hieäu chuaån hoaëc yeáu toá lieân quan ñeán
sai leäch vò trí (coù theå coù hoaëc khoâng coù oâ naøy).
OÂ 2 OÂ 3
OÂ 1
4/4/2015 26
Cách ghi ký hiệu trên bản vẽ
4/4/2015 27
4/4/2015 28
4/4/2015 29
Cách ghi ký hiệu sai lệch hình dạng và vị trí
a) b) c)
d) e) f)
4/4/2015 30
Chương 4
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP CÁC CHI TIẾT ĐIỂN HÌNH
12/11/2014 1
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP Ổ LĂN
12/11/2014 2
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP Ổ LĂN
1.1 Khái niệm
a. Cấu tạo và các kích thước cơ bản
Voøng ngoaøi Voøng ngoaøi
Voøng trong
Voøng trong
Con laên
Voøng caùch
12/11/2014 3
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP Ổ LĂN
1.1 Khái niệm
1
a. Cấu tạo và các kích thước cơ bản
2
Ổ lăn được lắp với các bộ phận máy theo các
kích thước cơ bản sau:
3
_ ĐK trong của vòng trong d 4
_ Chiều rộng ổ B
Các yếu tố kích thước cơ bản đó được chế tạo đạt tính đổi
lẫn chức năng hoàn toàn.
12/11/2014 4
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP Ổ LĂN
1.1 Khái niệm
b) Kyù hieäu
OÅ laên ñöôïc kyù hieäu baèng moät daõy soá, ñoïc theo thöù töï töø phaûi sang traùi.
Ví duï:
Ñöôøng kính trong d cuûa
Caáp chính xaùc oå laên Loaïi oâ’ oå laên
Ví duï
12/11/2014 5
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP Ổ LĂN
b. Ký hiệu
Ổ lăn được ký hiệu bằng dãy số, đọc theo thứ tự từ phải sang trái:
+ Hai số đầu: biểu thị đường kính trong của ổ.
d 10 12 15 17
Ký hiệu 00 01 02 03
d < 9 : số đầu tiên chỉ trị số thực của d, số thứ hai chỉ 36017
cỡ ổ, số thứ ba là 0
12/11/2014 6
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP Ổ LĂN
+ Số thứ năm và sáu (nếu có): chỉ đặc điểm về cấu tạo ổ
có một vòng che bụi 06
có hai vòng che bụi 08
có vai 34
thể hiện góc tiếp xúc của bi trong ổ đỡ chặn
+ Số cuối cùng được ngăn cách bằng gạch ngang ( – ) chỉ cấp chính xác.
P0, P6, P5, P4, P2 (cho phép dùng ký hiệu 0, 6, 5, 4, 2) với mức độ
chính xác tăng dần
12/11/2014 7
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP Ổ LĂN
* Laép gheùp cuûa voøng ngoaøi oå laên vôùi loã cuûa thaân hoäp
ñöôïc thöïc hieän theo heä thoáng truïc.
* Laép gheùp voøng trong oå laên vôùi truïc theo heä thoáng loã.
* Mieàn dung sai cuûa ñöôøng kính D vaø d cuûa oå laên ñeàu
phaân boá veà phía aâm so vôùi vò trí kích thöôùc danh nghóa
(baûng phuï luïc 16).
Baûng 16
12/11/2014 8
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP Ổ LĂN
1.2 Chọn lắp ghép ổ lăn
O’
12/11/2014 10
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP Ổ LĂN
1.2 Chọn lắp ghép ổ lăn
12/11/2014 11
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP Ổ LĂN
1.2 Chọn lắp ghép ổ lăn
_ Vòng chịu tải cục bộ và dao động : đường lăn mòn không đều chọn kiểu
lắp có độ hở.
_ Vòng chịu tải chu kỳ: sẽ mòn đều vì tải lần lượt tác động lên toàn bộ
đường lăn chọn kiểu lắp có độ dôi để loại trừ khả năng trượt của vòng
lăn với bề mặt lắp ghép.
_ Việc chọn kiểu lắp cụ thể cho các vòng của ổ lăn sẽ theo hướng dẫn trong
bảng phụ lục 12 và 13
Dạng tải trọng vòng MDS kích thước của MDS kích thước của
lăn trục lỗ thân hộp
12/11/2014 13
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP Ổ LĂN
Bảng 14: Dung sai lắp ghép của ổ lăn với trục
Bảng 15: Dung sai lắp ghép của ổ lăn với lỗ trên thân hộp
12/11/2014 14
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP THEN VÀ THEN HOA
a. Khái niệm
a. Khái niệm
c. Ghi ký hiệu dung sai lắp ghép mối ghép then hoa
12/11/2014 15
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP THEN VÀ THEN HOA
2.1 Dung sai và lắp ghép mối ghép then
a. Khái niệm
_ Then là một chi tiết phụ trong mối ghép hình trụ trơn, dùng để cố định theo
chiều quay giữa trục và những chi tiết lắp trên trục như bánh răng, bánh đai,
bánh xích, tay quay,… đảm bảo truyền mômen xoắn hoặc định hướng khi
chi tiết di chuyển dọc trục.
_ Tùy theo yêu cầu làm việc, then có hình dạng và kích thước khác nhau:
then bằng, then bán nguyệt, then vát, then ma sát,…
then
12/11/2014
16
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP THEN VÀ THEN HOA
12/11/2014 17
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP THEN VÀ THEN HOA
12/11/2014 18
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP THEN VÀ THEN HOA
_ Then thường được lắp cố định trên trục (lắp trung gian) và lắp động với
bạc (lắp ghép có độ hở) theo kích thước lắp ghép b.
_ Lắp ghép bề rộng b giữa then với rãnh trên trục và giữa then với rãnh
trên lỗ được chọn theo hệ thống trục
+ Lắp tự do: được dùng khi bạc cần dịch chuyển nhẹ nhàng trên trục
H9
Lắp ghép giữa then với trục:
h9
D10
Lắp ghép giữa then với bạc:
h9
D10
H9
h9
12/11/2014 20
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP THEN VÀ THEN HOA
+ Lắp chặt: được dùng cố đĩnh bạc trên trục để chịu tải thay đổi, chấn động
P9
Lắp ghép giữa then với trục:
h9
P9
Lắp ghép giữa then với bạc:
h9
h9
P9 P9
12/11/2014 21
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP THEN VÀ THEN HOA
2.2 Dung sai vaø laép gheùp moái gheùp then hoa
a) Khaùi nieäm
* Then hoa laø hình aûnh cuûa nhieàu then thöôøng lieàn moät
khoái vôùi truïc vaø phaân boá ñeàu treân maët truï.
* Truyeàn ñöôïc coâng suaát lôùn hôn so vôùi moái gheùp then
thöôøng cuøng kích thöôùc.
* Coù ñoä beàn cao, chòu va ñaäp vaø taûi troïng ñoäng toát hôn.
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP THEN VÀ THEN HOA
2.2 Dung sai vaø laép gheùp moái gheùp then hoa
a) Khaùi nieäm
* Caùc kích thöôùc cô baûn cuûa moái gheùp then hoa goàm:
b b b
D d D d D d
D d D d
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP THEN VÀ THEN HOA
2.2 Dung sai vaø laép gheùp moái gheùp then hoa
a) Khaùi nieäm
+ Ñònh taâm theo ñöôøng kính trong d : 2 yeáu toá kích
thöôùc laép gheùp laø d vaø b.
b b
D d D d
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP THEN VÀ THEN HOA
2.1 Dung sai vaø laép gheùp moái gheùp then hoa
a) Khaùi nieäm
+ Ñònh taâm theo maët beân cuûa then b : chæ moät yeáu toá
kích thöôùc laép gheùp laø b
b b
D d D d
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP THEN VÀ THEN HOA
2.1 Dung sai vaø laép gheùp moái gheùp then hoa
b) Choïn laép gheùp
Chi tiết then hoa xét toàn bộ là một chi tiết phức tạp có nhiều yếu
tố kích thước nhưng xét từng yếu tố thì đường kính ngoài D và
đường kính trong d được coi như bề mặt trơn, bề rộng b được
coi như then thường.
Do đó, việc thành lập các miền dung sai và các kiểu lắp cho mối
ghép then hoa dựa trên tiêu chuẩn bề mặt trơn TCVN 2245-91.
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP THEN VÀ THEN HOA
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP THEN VÀ THEN HOA
2.2 Dung sai vaø laép gheùp moái gheùp then hoa
c) Ghi kyù hieäu dung sai laép gheùp moái gheùp then hoa
KyÙ hieäu goàm coù:
* Chöõ caùi (d, D, b): bieåu thò cho beà maët ñònh taâm.
* Soá raêng Z cuûa then hoa, giaù trò ñöôøng kính trong d, giaù trò
ñöôøng kính ngoaøi D vaø beà roäng b theo thöù töï ñoù.
* Kyù hieäu mieàn dung sai hoaëc laép gheùp cuûa yeáu toá kích
thöôùc naøo ñöôïc ghi ngay sau giaù trò kích thöôùc cuûa yeáu toá ñoù.
Ghi chuù: Cho pheùp khoâng chæ daãn dung sai hoaëc kieåu laép
cuûa ñöôøng kính khoâng ñònh taâm trong kyù hieäu.
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP THEN VÀ THEN HOA
2.1 Dung sai vaø laép gheùp moái gheùp then hoa
c) Ghi kyù hieäu dung sai laép gheùp moái gheùp then hoa
Ghi treân baûn veõ laép
Ñònh taâmSoá
theo
then
Ñöôø
ñöôø
Z=8
ng kính trong
ngoaøi d= 52
Ñöôøng kính ngoaøi D= 58 Beà roäng then b=10
Laép gheùp cuûa ñöôøLaé
ngpkính
gheùpngoaø
cuûai beà
D :roä
H7/f7
ng b : F8/f7
33
12/11/2014
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP REN
3.1. Khaùi nieäm
34
12/11/2014
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP REN
3.1. Khaùi nieäm
35
12/11/2014
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP REN
3.1. Khaùi nieäm
- Theo soá ñaàu moái cuûa ñöôøng xoaén vít : ren 1 ñaàu moái, ren 2 ñaàu moái,
… , ren nhieàu ñaàu moái.
36
12/11/2014
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP REN
3.1. Khaùi nieäm
Theo bieân daïng ren: ren tam giaùc, ren vuoâng, ren hình thang, ren
troøn, ren raêng cöa…
37
12/11/2014
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP REN
3.1. Khaùi nieäm
Theo coâng duïng:
* Ren giöõ chaët: ñeå giöõ coá ñònh caùc chi tieát vôùi nhau, chuû yeáu laø ren tam giaùc.
* Ren ñaëc bieät: ñeå truyeàn ñoäng, bieán ñoåi chuyeån ñoäng hoaëc ñeå laøm kín, goàm
caùc loaïi ren vuoâng, ren thang, ren coân …
38
12/11/2014
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP REN
3.1. Khaùi nieäm
12/11/2014
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP REN
3.3. Laép gheùp ren
12/11/2014
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP REN
3.3. Laép gheùp ren
12/11/2014
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP REN
3.3. Laép gheùp ren
Baûng IV-4
12/11/2014
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP REN
3.3. Laép gheùp ren
12/11/2014
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP REN
3.3. Laép gheùp ren
12/11/2014
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP REN
3.3. Laép gheùp ren
12/11/2014
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP REN
3.3. Laép gheùp ren
12/11/2014
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP REN
• Kyù hieäu ren goàm caùc yeáu toá ghi theo thöù töï sau:
• * Daïng proâfin ren:
• - Ren tam giaùc heä meùt : kyù hieäu baèng chöõ M
• - Ren hình thang: " Tr
• - Ren troøn: " Rd
• - Ren vuoâng: " S
• - Ren Withword : " W
• - Ren coân: " MK
47
12/11/2014
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP REN
48
12/11/2014
DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP MỐI GHÉP REN
12/11/2014
Chương 5
CHUỖI KÍCH THƯỚC
1. Khái niệm
9/17/2016 1
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
1. Khái niệm
1.1 Định nghĩa Chuỗi KT, là quan hệ khép kín giữa các KT của 1 chi tiết hay
của các chi tiết trong cùng một bộ phận máy hay một máy.
_ Điều kiện:
+ các KT phải nối tiếp
+ các KT phải tạo thành một vòng kín
2
9/17/2016
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
3
9/17/2016
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
1.3 Các thành phần của chuỗi KT
+ Khâu thành phần (K/h: Ai, i = 1, 2, …, n): có giá trị độc lập so với khâu khác
+ Khâu khép kín (K/h: A): có giá trị phụ thuộc các khâu th/phần Ai
_ Đối với chuỗi KT lắp ghép: A hình thành sau khi lắp ghép
+ Theo aûnh höôûng cuûa khaâu thaønh phaàn ñeán khaâu kheùp kín:
9/17/2016 7
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
Ví duï:
A1 A2 AA33
A4A4
A1 AA2 2 A3A3
A4
A2 A2 A2
A1 A1 A3 A1 A3 A4
A5
A3
A4
Chuoãi ngaén
nhaát
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
2. Giải bài toán chuỗi KT
2 loại
+ biết KTDN và SLGH của A và (n-1) Ai
+ tìm KTDN và SLGH của một (Ai)
9/17/2016 11
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
2. Giải bài toán chuỗi KT
9/17/2016 12
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
9/17/2016 14
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
9/17/2016 15
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
(3)
(4)
hay (5)
9/17/2016 16
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
2.2 Giải bài toán chuỗi KT
9/17/2016 17
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
2.2 Giải bài toán chuỗi KT
Ví dụ bài toán thuận
9/17/2016 18
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
Ví dụ bài toán thuận
19
9/17/2016
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
2.2 Giải bài toán chuỗi KT
b. Baøi toaùn nghòch
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
9/17/2016 25
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
26
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
27
9/17/2016
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
9/17/2016 28
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
29
9/17/2016
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
9/17/2016 30
Chương 5 CHUỖI KÍCH THƯỚC
9/17/2016 31
Chöông 6 ÑO KÍCH THÖÔÙC DAØI
1. KHAÙI NIEÄM
2. CAÙC DUÏNG CUÏ ÑO KIEÅU CÔ KHÍ THOÂNG DUÏNG
2.1. Thöôùc caëp
2.2. Panme
2.3. Caên maãu song song
2.4. Calíp giôùi haïn
2.5. Ñoàng hoà so
2.6. Ñoàng hoà ño trong
Thang ño phuï
Thöôùc phuï
Thöôùc chính
a’ = c. - c’
Home Next Back
End
2. CAÙC DUÏNG CUÏ ÑO KIEÅU CÔ KHÍ THOÂNG DUÏNG
L = m + i.c’
- m laø soá vaïch treân thöôùc chính ôû beân traùi vaïch 0 cuûa thöôùc phuï.
- i laø vaïch thöù i treân thöôùc phuï truøng vôùi moät vaïch baát kyø treân
thöôùc chính.
L = m + i.c’ L = m + i.c’
= 20 + (6 0,1) = 20,6 = 32 + (90,05) = 32,45
L = m + i.c’
Home
= 17 + (190,02) = 17,38 Back
End Next
2. CAÙC DUÏNG CUÏ ÑO KIEÅU CÔ KHÍ THOÂNG DUÏNG
2.2. Panme
a) Coâng duïng: Panme laø loaïi duïng cuï ño kích thöôùc daøi coù ñoä
chính xaùc cao hôn thöôùc caëp, khaû naêng ño ñöôïc ñeán 0,01mm (loaïi
ñaëc bieät ñeán 0,001mm).
Home Next
Panme ño trong Back
End
2. CAÙC DUÏNG CUÏ ÑO KIEÅU CÔ KHÍ THOÂNG DUÏNG
2.2. Panme
Panme ño ngoaøi
VII.2.2. Panme
b) Caáu taïo:
Panme coù caáu treân nguyeân lyù chuyeån ñoäng cuûa ren vít vaø ñai
oác, trong ñoù bieán chuyeån ñoäng quay cuûa tay quay thaønh chuyeån
ñoäng tònh tieán cuûa ñaàu ño di ñoäng
2.2. Panme
Thöôùc phuï
Thöôùc chính Böôùc ren vít
2.2. Panme
c) Caùch ñoïc keát quaû ño:
Keát quaû ño L ñöôïc xaùc ñònh:
L = m + i.c’
- m laø soá vaïch treân thöôùc chính ôû beân traùi cuûa oáng quay.
- i laø vaïch thöù i treân thöôùc phuï truøng vôùi ñöôøng chuaån treân oáng
coá ñònh.
Ví duï:
L = m + i.c’
= 16 + (7 0,01)
= 16,07mm
L = m + i.c’
= 36,5 + (47 0,01)
= 36,97mm
* Duøng cho kích thöôùc töø 350mm (ñaàu ño khoâng thay ñoåi).
b) c)
a)
DKQ
e)
d)
DQ
Home Back
End
2. CAÙC DUÏNG CUÏ ÑO KIEÅU CÔ KHÍ THOÂNG DUÏNG
A
Home Back
End
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG VII
1. Boä phaän treân duïng cuï ño coù nhieäm vuï tieáp xuùc vôùi chi tieát ño
ñeå nhaän söï bieán ñoåi cuûa kích thöôùc ño laø:
a. Boä phaän caûm.
b. Boä phaän chuyeån ñoåi.
c. Boä phaän khueách ñaïi.
d. Boä phaän chæ thò.
Ñaùp aùn: a
2. Vôùi thöôùc caëp, treân thöôùc chính coù thang chia ñoä theo mm
vaø treân thöôùc phuï khaéc vaïch theo nguyeân taéc sau:
• + Goïi a vaø a' laø khoaûng caùch giöõa hai vaïch treân thöôùc chính
vaø thöôùc phuï.
+ Goïi c vaø c' laø giaù trò vaïch chia treân thöôùc chính vaø thöôùc
phuï.
+ Goïi laø ñoä phoùng ñaïi cuûa thöôùc ( = 1,2...).
• Ta coù:
a. c = a. – a' c. a’= c’. – c
b. a' = c. – c' d. a' = c – c’.
Ñaùp aùn: b
Home Next Back
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG VII
3. Quan saùt thöôùc caëp (coù giaù trò vaïch chia treân thöôùc phuï laø
1/20) khi ño moät chi tieát, ta nhaän ñöôïc:
• + m = 18 (m laø soá vaïch treân thöôùc chính ôû phía beân traùi vaïch
0 cuûa thöôùc phuï).
+ i = 19 (i laø vaïch thöù i treân thöôùc phuï truøng vôùi moät vaïch baát
kyø treân thöôùc chính).
Vaäy keát quaû cuûa pheùp ño treân laø:
a. L = 18,19mm. c. L = 19,9mm.
b. L = 19,18mm. d. L = 18,95mm.
Ñaùp aùn: d
Home Next Back
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG VII
Ñaùp aùn: d
Home Next Back
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG VI
5. Ñoä chính xaùc vaø heä soá khueách ñaïi cuûa thöôùc caëp trong hình
beân laø:
a. c’ = 0,05 ; = 2
b. c’ = 0,05 ; = 1.
c. c’ = 0,1 ; = 2. Thöôùc phuï Thöôùc chính
d. c’ = 0,1 ; = 1.
35 40
40
35
Ñaùp aùn: a
Home Next Back
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG VI
Ñaùp aùn: d
Home Next Back
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG VI
9. Ñeå kieåm tra loaït chi tieát loã coù kích thöôùc 600,015, coù theå
duøng:
a. Calíp haøm coù kyù hieäu 60js7.
b. Calíp haøm coù kyù hieäu 60Js7.
c. Calíp nuùt coù kyù hieäu 60js7.
d. Calíp nuùt coù kyù hieäu 60Js7.
Ñaùp aùn: d
Home Next Back
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG VI
10. Veà nguyeân taéc kích thöôùc danh nghóa cuûa calíp phaûi töông öùng baèng caùc
kích thöôùc giôùi haïn cuûa chi tieát (Dmax , Dmin , dmax , dmin ), nghóa laø:
a. Vôùi calip nuùt: dqua = Dmin ; dkhoâng qua = Dmax
Vôùi calip haøm: Dqua = dmin ; Dkhoâng qua = dmax
b. Vôùi calip nuùt: dqua = Dmin ; dkhoâng qua = Dmax
Vôùi calip haøm: Dqua = dmax ; Dkhoâng qua = dmin
c. Vôùi calip nuùt: dqua = Dmax ; dkhoâng qua = dmax
Vôùi calip haøm: Dqua = Dmin ; Dkhoâng qua = dmin
d. Vôùi calip nuùt: dqua = Dmax ; dkhoâng qua = Dmin
Vôùi calip haøm: Dqua = dmax ; Dkhoâng qua = dmin
Ñaùp aùn: b
Home Next Back
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG VI
11. Veà keát caáu, calip coù theå coù nhieàu hình daùng khaùc nhau
nhöng cô baûn thì noù coù hai ñaàu: Ñaàu qua (Q) vaø ñaàu khoâng
qua (KQ) trong ñoù ñaàu qua bao giôø cuõng daøi hôn ñaàu khoâng
qua vì:
a. Ñaàu qua laøm vieäc nhieàu (ma saùt vôùi chi tieát) neân moøn
nhieàu hôn ñaàu khoâng qua.
b. Ñeå phaân bieät giöõa ñaàu qua vaø khoâng qua.
c. Ñeå loaïi tröø aûnh höôûng cuûa sai leäch veà hình daïng ñeán keát
quaû kieåm tra.
d. Caû (a) vaø (c) ñeàu ñuùng.
Ñaùp aùn: d
Home Next Back
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG VI
Ñaùp aùn: a
Home Next Back
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG VI
13. Ñoàng hoà ño trong khaùc vôùi ñoàng hoà so chuû yeáu ôû:
a. Boä phaän caûm.
b. Boä phaän chuyeån ñoåi vaø khuyeách ñaïi.
c. Boä phaän chæ thò.
d. Boä phaän oån ñònh löïc ño.
Ñaùp aùn: a
Home Next Back
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG VI
14. Coâng duïng cuûa "cô caáu ñònh taâm" trong ñoàng hoà ño trong laø
ñeå ñaûm baûo:
a. Ñöôøng taâm cuûa loã caàn ño ôû vò trí thaúng ñöùng.
b. Ñöôøng taâm cuûa hai ñaàu ño coá ñònh vaø di ñoäng ñi qua ñöôøng
kính loã caàn ño.
c. Hai ñaàu ño coá ñònh vaø di ñoäng cuûa duïng cuï ñoàng taâm vôùi
nhau.
d. Taâm cuûa ñaàu ño di ñoäng truøng vôùi taâm cuûa loã caàn ño.
Ñaùp aùn: b
Home Next Back
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG VI
15. Ñeå kieåm tra kích thöôùc L cuûa chi tieát beân, coù theå söû duïng:
a. Panme.
b. Calíp giôùi haïn.
c. Ñoàng hoà ño trong.
d. Taát caû ñeàu sai.
Ñaùp aùn: a
H+δh
Q = H ± X
• b) Caáu taïo
• Caên maãu ño goùc ñöôïc cheá taïo thaønh boä goàm nhieàu mieáng
coù kích thöôùc goùc danh nghóa khaùc nhau vaø coù ñoä cheânh leäch
nhoû nhaát laø 1'.
• * Caùc kieåu caên maãu:
• Kieåu I: Duøng cho goùc nhoû ( = 1' 9').
• b) Caáu taïo
• * Caùc kieåu caên maãu:
• Kieåu III: Duøng cho goùc lôùn ( = 800 1000).
• Döôõng ño goùc laø moät loaïi maãu goùc coù caáu taïo ñaëc bieät vaø
coù coâng duïng duøng ñeå kieåm tra caùc maët nghieâng, kieåm tra dao
caét ren vaø dao ñònh hình …
Ñaït
•VIII.2.1. Nivoâ
• Nivoâ duøng ñeå xaùc ñònh caùc sai leäch nhoû cuûa goùc, ñeå kieåm tra
vò trí naèm ngang hoaëc thaúng ñöùng cuûa caùc beà maët treân chi tieát.
Nivoâ thanh
Nivoâ khung
• Ví duï:
• Moät beà maët daøi 3m coù ñoä nghieâng laøm cho boït khí cuûa Nivoâ
leäch ñi 3 vaïch so vôùi vò trí giöõa. Bieát Nivoâ ñöôïc söû duïng coù giaù
trò vaïch chia c = 0,15mm/m (töùc 30"/vaïch).
• Sai leäch veà goùc cuûa beà maët kieåm tra so vôùi vò trí chuaån laø
= 3 30" = 90" = 1'30"
• Löôïng hieäu chænh caàn thieát cho beà maët ñoù ñeå noù trôû veà vò trí
chuaån laø: h = 0,15mm/m 3vaïch 3m = 1,35mm.
L2
D L1
Home Back
End
VIII.2.4. Duøng bi caàu vaø caùc duïng cuï ño kích thöôùc daøi
b) Ño goùc coân trong
Home Back
End
Chöông IX ÑO SAI LEÄCH HÌNH DAÏNG VAØ VÒ TRÍ TÖÔNG QUAN
IX.1. ÑO SAI LEÄCH HÌNH DAÏNG
IX.1.1. Ño ñoä thaúng
IX.1.2. Ño ñoä phaúng
IX.1.3. Ño ñoä troøn
IX.1.4. Ño ñoä truï
IX.2. ÑO SAI SOÁ VÒ TRÍ TÖÔNG QUAN GIÖÕA CAÙC BEÀ MAËT
IX.2.1. Ño ñoä song song
IX.2.2. Ño ñoä vuoâng goùc
IX.2.3. Ño ñoä ñaûo
IX.2.4. Ño ñoä giao nhau giöõa caùc ñöôøng taâm
IX.2.5. Ño ñoä ñoái xöùng
1: Thöôùc kieåm
2: Maët phaúng baøn maùp
3: Caên maãu coù kích thöôùc baèng nhau
4: Caên maãu coù kích thöôùc khaùc nhau
Yeâu caàu cao veà ñoä ñaûo truïc chính cuûa baøn gaù ño. Khi ñoù keát
quaû ño seõ phaûn aùnh luoân caû ñoä khoâng ñoàng taâm cuûa beà maët chi
tieát vôùi taâm quay cuûa noù.
• * Sô ñoà b:
• Söû duïng ñoái vôùi chi tieát daøi coù hai loã taâm hoaëc chi tieát ngaén
coù loã ñeå laép vôùi truïc gaù. Keát quaû ño chöùa caû sai soá ñoä ñoàng taâm
cuûa maët kieåm tra vôùi taâm quay cuûa hai loã taâm.
* Sô ñoà c:
Chi tieát gaù ñaët keùm oån ñònh vì caàn coù löïc eùp chi tieát vaøo caùc
chuaån tyø.
• * Sô ñoà d:
• Khaû naêng oån ñònh cuûa chi tieát cao hôn nhöng thao taùc khoù
khaên hôn.
• * Sô ñoà e vaø f:
• Laø caùc sô ñoà ño 3 tieáp ñieåm, thích hôïp cho caùc chi tieát meùo
coù soá caïnh leû.
a) Ño ñoä coân
Ñoä coân ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua vieäc ño hai ñöôøng kính taïi
hai tieát dieän I-I vaø II-II caùch nhau chieàu daøi chuaån L.
Sô ñoà ño cô baûn:
a) Ño ñoä coân
Sô ñoà ño vi sai:
Cho pheùp ñoïc ngay trò soá ñoä coân treân cô caáu chæ thò.
* Sô ñoà a:
Duøng khi maët chuaån A
ñuû lôùn ñeå ñaët ñoàng hoà so.
* Sô ñoà a:
Kieåm tra ñoä vuoâng goùc giöõa hai maët phaúng.
* Sô ñoà b:
Kieåm tra ñoä vuoâng goùc giöõa ñöôøng taâm loã vaø maët phaúng.
* Sô ñoà c:
Kieåm tra ñoä vuoâng goùc giöõa hai ñöôøng taâm loã.
* Sô ñoà ño ñoä ñoái xöùng cuûa raõnh A so vôùi hai beà maët ngoaøi B.
Home Back
End