DERS 101 ALINAN ÇEKLER HESABI 2

Ahmet Doğan
Erciyes Üniversitesi
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 3 Üçüncü kişilerden alınan ve karşılığı henüz tahsil edilmemiş
olan çekler, 101 ALINAN ÇEKLER hesabında takip edilir.

GENEL Çek alındığında bu hesaba borç kaydedilir.

Çek tahsil edildiğinde,

ciro edildiğinde
MUHASEBE-2 ya da
geri verildiğinde ise bu hesaba alacak kaydedilir.
Konu:
101 ALINAN ÇEKLER Yabancı para üzerinden düzenlenmiş olan çekler de, Türk
102 BANKALAR Lirası karşılığı üzerinden bu hesapta izlenir.

101 ALINAN ÇEKLER HESABI’nın İşleyişi 3 101 ALINAN ÇEKLER HESABI 4

Örnek: İşletme, %10 KDV Dahil 13.750 TL’lik mal satmış, karşılığında
101 ALINAN ÇEKLER çek almıştır.

Çek Alındığında Tahsil Edildiğinde

101 ALINAN ÇEKLER 13.750
Ciro Edildiğinde 600 YURTİÇİ SATIŞLAR 12.500
İade Edildiğinde 391 HESAPLANAN KDV 1.250

BORÇ ALACAK
101 ALINAN ÇEKLER
13.750
Hesabın kalanı, işletmenin elinde bulunan henüz
tahsil edilmemiş müşteri çeklerini gösterir.

101 ALINAN ÇEKLER HESABI 5 101 ALINAN ÇEKLER HESABI 6

Örnek: Müşteriden olan 9.000 TL’lik alacağa karşılık, Örnek: İşletme, KDV Hariç 17.000 TL’lik mal almış,
6.000 TL’lik ve 3.000 TL’lik iki ayrı çek alınmıştır. karşılığında 13.750 TL’lik çek ciro etmiş,
kalanı peşin ödemiştir.
101 ALINAN ÇEKLER
101 ALINAN ÇEKLER 9.000
120 ALICILAR 9.000 13.750 6.000 101 ALINAN ÇEKLER
9.000 153 TİCARİ MALLAR 17.000
191 İNDİRİLECEK KDV 1.700 13.750 6.000
Örnek: İşletme, 6.000 TL’lik çeki ilgili bankaya 16.750 TL 9.000 13.750
100 KASA 4.950
ibraz ederek karşılığını nakit olarak tahsil etmiştir.
101 ALINAN ÇEKLER 13.750 3.000 TL
100 KASA 6.000
Hesabın bakiyesi, işletmenin elinde henüz tahsil edilmemiş 3.000 TL’lik
101 ALINAN ÇEKLER 6.000
çek olduğunu göstermektedir

1
 101 ALINAN ÇEKLER HESABI 7 101 ALINAN ÇEKLER - Dövizli İşlemler 8

Örnek: İşletme, satıcıya olan 3.000 TL’lik borcunu ödemek Yabancı paralar üzerinden düzenlenen çekler, alındıkları
üzere elindeki çeki ciro etmiştir. tarihteki kur üzerinden TL’ye çevrilerek 101 ALINAN ÇEKLER
hesabına kaydedilir.
320 SATICILAR 3.000
101 ALINAN ÇEKLER 3.000 Örnek: İşletme, yurtdışına yaptığı satış karşılığında 5.000 €
tutarında çek almıştır. Bu tarihte 1€ = 9,00 TL’dir.
Örnek: İşletme, müşteriden aldığı sipariş için avans
olarak 5.000 TL’lik çek almıştır. 101 ALINAN ÇEKLER 45.000
601 YURTDIŞI SATIŞLAR 45.000
101 ALINAN ÇEKLER 5.000
340 ALINAN SİPARİŞ 5.000
AVANSLARI Yurtdışı satışlarda KDV sözkonusu değildir.

101 ALINAN ÇEKLER - Dövizli İşlemler 9 101 ALINAN ÇEKLER - Dövizli İşlemler 10

Örnek: İşletme 5.000 € tutarındaki çeki bankaya vermiştir. Örnek: İşletme müşterisinden olan alacağına karşılık, 1$= 8,00 TL
kuru üzerinden 3.000 $’lık çek almıştır.
, Banka, çekin karşılığını tahsil etmiş ve 1€ = 9,30 TL
kuru üzerinden işletmenin TL hesabına
kaydetmiştir. 101 ALINAN ÇEKLER 24.000
120 ALICILAR 24.000
Kambiyo Kârı = 5.000 € x (9,30 - 9,00) = 1.500 TL
Örnek: İşletme, müşteriden aldığı 3.000 $’lık çeki, satıcıya ciro
102 BANKALAR 46.500 (5.000 x 9,30) etmiştir. Bu tarihte 1$ = 7,60 TL’dir.
101 ALINAN ÇEKLER 45.000 (5.000 x 9,00)
320 SATICILAR 22.800
646 KAMBİYO KÂRLARI 1.500 1.200
656 KAMBİYO ZARARLARI
101 ALINAN ÇEKLER 24.000

101 ALINAN ÇEKLER - Envanter İşlemleri 11 101 ALINAN ÇEKLER - Envanter İşlemleri 12

Dönem sonunda, eldeki çekler ile 101 ALINAN ÇEKLER hesabının Örnek: Dönem sonunda Alınan Çekler hesabının kalanı
kalanı karşılaştırılır. Fark varsa nedeni araştırılır ve düzeltme 34.500 TL, eldeki çeklerin toplam tutarı ise 30.000 TL’dir.
kaydı yapılır.
Farkın, müşteriden alınan 500 TL’lik çekin sehven 5.000
Örnek: Dönem sonunda Alınan Çekler hesabının kalanı TL olarak kaydedilmesinden kaynaklandığı
15.000 TL, eldeki (kasadaki) çekler ise 20.000 TL’dir. anlaşılmıştır.
Farkın, müşteriden alınan çekin kaydının
unutulmasından kaynaklandığı anlaşılmıştır. 31.12.202X
120 ALICILAR 4.500
31.12.202X
101 ALINAN ÇEKLER 4.500
101 ALINAN ÇEKLER 5.000
120 ALICILAR 5.000

2
 101 ALINAN ÇEKLER - Envanter İşlemleri 13 101 ALINAN ÇEKLER - Envanter İşlemleri 14

Dönem sonunda işletmenin elinde dövizli çek varsa, dönem sonu SORU: Dönem sonunda işletmenin elinde 1€=9,00 TL kuru
kuru üzerinden değerleme yapılır. Böylece ALINAN ÇEKLER üzerinden kaydedilmiş 10.000 €’luk müşteri çeki vardır.
hesabı dönem sonu kuru ile güncellenmiş olur. Aradaki fark da Dönem sonu kuru ise 1€=9,60 TL’dir..
Kambiyo Kârı veya Kambiyo Zararı olarak kaydedilir.
Envanter kaydını yapınız.
Örnek: Dönem sonunda işletmenin elinde 1$=8,00 TL kuru
üzerinden alınmış 5.000 $’lık müşteri çeki vardır. Kambiyo Kârı = 10.000 € x (9,60 - 9,00) = 6.000 TL
Dönem sonu kuru ise 1$=7,60 TL’dir.
31.12.202X
31.12.202X 101 ALINAN ÇEKLER 6.000
656 KAMBİYO ZARARLARI 2.000 (5.000 x 0,40)
6.000
646 KAMBİYO KÂRLARI
101 ALINAN ÇEKLER 2.000

102 BANKALAR HESABI 15 102 BANKALAR HESABI 16

İşletmelerin banka hesaplarındaki para hareketlerini izlemek üzere

102 BANKALAR HESABI 102 BANKALAR HESABI
102 BANKALAR HESABI kullanılır. Bankaya yatırılan paralar ve
bankadaki mevduatı artıran işlemler bu hesaba BORÇ, çekilen 102.01 A Bankası 102.01 Vadesiz TL Hesabı
paralar ve mevduatı azaltıcı işlemler ALACAK kaydedilir. 102.01.01 Vadesiz TL Hesabı 102.01.01 A Bankası
102.01.02 Vadeli TL Hesabı 102.01.02 B Bankası
İşletmelerin değişik bankalarda, farklı türde ve vadede hesapları 102.01.03 Vadesiz Dolar Hesabı 102.02 Vadeli TL Hesabı
olabileceği için, bankalar hesabının yardımcı hesapları da buna 102.01.04 Vadeli Dolar Hesabı
uygun olarak açılmalıdır. 102.02.01 A Bankası
102.02 B Bankası 102.02.02 B Bankası
Örneğin; bankalar hesabında Türk Lirası cinsinden ve Yabancı Para 102.02.01 Vadesiz TL Hesabı 102.03 Vadesiz Dolar Hesabı
cinsinden hesaplar olabilir. 102.02.02 Vadeli TL Hesabı 102.03.01 A Bankası
Ayrıca, bu hesaplar Vadeli ve Vadesiz Hesap şeklinde olabilir. 102.02.03 Vadesiz Dolar Hesabı 102.03.02 B Bankası
102.02.04 Vadeli Dolar Hesabı
Buna göre 102 BANKALAR HESABI için şu şekilde yardımcı hesaplar 102.04 Vadeli Dolar Hesabı
açılabilir: 102.04.01 A Bankası

102 BANKALAR HESABI 17 102 BANKALAR HESABI 18

Örnek: İşletme, bankaya 4.000 TL yatırarak bir Örnek: İşletme, banka hesabından 2.000 TL çekmiştir.
mevduat hesabı açtırmıştır.
102 BANKALAR
102 BANKALAR 100 KASA 2.000
102 BANKALAR 4.000 102 BANKALAR 2.000 4.000 2.000
100 KASA 4.000 4.000 2.750
2.750 5.000
Örnek: Müşteriden alınarak bankaya verilen
9.750 TL
Örnek: Müşteri, 2.750 TL’lik borcunu işletmenin 6.750 TL 5.000 TL’lik çekin bedeli işletmenin banka
banka hesabına yatırmıştır. hesabına geçmiştir.

102 BANKALAR 2.750 102 BANKALAR 5.000

120 ALICILAR 2.750 101 ALINAN ÇEKLER 5.000

3
 102 BANKALAR HESABI 19 102 BANKALAR HESABI 20

Örnek: İşletme, satıcıya olan borcunu ödemek üzere Bankalar, işletmelerin yaptığı bir çok bankacılık işleminden
banka hesabından 3.000 TL havale yapmıştır. dolayı komisyon, masraf veya gider alabilir. Bu durumda, bu
giderler 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ hesabına kaydedilir.
102 BANKALAR
320 SATICILAR 3.000
4.000 2.000 Örnek: İşletme, satıcıya verdiği sipariş için avans olarak
102 BANKALAR 3.000 bankadan 50.000 TL havale yapmıştır. Banka bu işlem için
2.750 3.000
işletmenin banka hesabından 85 TL havale masrafı almıştır.
5.000
Örnek: Müşteri, 3.500 TL’lik sipariş avansını
3.500
işletmenin banka hesabına havale etmiştir.
10.250 TL 159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI 50.000
102 BANKALAR 3.500 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 85
340 ALINAN SİPARİŞ 3.500 102 BANKALAR 50.085
AVANSLARI

102 BANKALAR - Dövizli İşlemler 21 102 BANKALAR - Dövizli İşlemler 22

Bankalara yabancı para cinsinden yatırılan paralar 102 BANKALAR Örnek: İşletme, bankadaki Dolar (döviz tevdiat) hesabından
hesabına, işlem tarihindeki kur üzerinden hesaplanan TL 1.000 $’ı 1$=7,40 TL üzerinden Türk Lirası olarak
karşılığı ile kaydedilir. çekmiştir.

Örnek: İşletme, bankaya 15.600 TL verip 1$ = 7,80 TL kuru üzerinden Kambiyo Zararı = 1.000 $ x (7,80 - 7,40) = 400 TL
2.000 $’lık Vadesiz Dolar (döviz tevdiat) hesabı açtırmıştır.

102 BANKALAR 15.600 100 KASA 7.400 (1.000 x 7,40)

Vadesiz Dolar Hesabı 656 KAMBİYO ZARARLARI 400
100 KASA 15.600 102 BANKALAR 7.800 (1.000 x 7,80)
TL Kasası
1.000 $ x (7,80 - 7,40) = 400 TL
2.000 $ x 7,80 TL = 15.600 TL

102 BANKALAR - Dövizli İşlemler 23 102 BANKALAR HESABI - Envanter İşlemleri 24

Örnek: İşletme, daha önce 1$ = 7,50 TL kuru üzerinden kasasına
kaydettiği 3.000 $’ı bankadaki Dolar (döviz tevdiat)
hesabına yatırmıştır. Yatırdığı tarihte kur 1$ = 7,75 TL’dir.
Kambiyo Kârı = 3.000 $ x (7,75 - 7,50) = 750 TL
102 BANKALAR 23.250
100 KASA 22.500
646 KAMBİYO KÂRLARI
3.000 $ x (7,75 - 7,50) = 750 TL
Dönem sonlarında 102 BANKALAR hesabının envanteri için
bankadan gelen hesap özeti (ekstre) ile 102 BANKALAR Hesabı
karşılaştırılır.
Arada fark varsa, sebebi araştırılarak düzeltme kaydı yapılır.
Hesap ekstresinden bankaların hesaba işlettikleri faizler ile vergi
ve masraf kesintileri de tespit edilerek BANKALAR hesabına
(3.000 x 7,75)
kaydedilir.
Faiz için, 642 FAİZ GELİRLERİ hesabı, faiz gelirinden kesilen vergi
(3.000 x 7,50)
için 193 PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE FONLAR hesabı kullanılır.
750
Böylece, dönem sonu itibariyle bankanın kayıtları ile işletmenin
kayıtları eşitlenmiş olur.

4
 102 BANKALAR HESABI - Envanter İşlemleri 25 102 BANKALAR HESABI - Envanter İşlemleri 26

Örnek: Dönem sonunda bankadan gelen hesap ekstresinde

işletmenin kayıtlarında olmayan iki işlem tespit edilmiştir. 2- İşletmenin banka hesabına 850 TL faiz eklendiği
anlaşılmıştır. (Vergi ihmal edilmiştir)

1- Müşterinin işletmenin banka hesabına 2.000 TL yatırdığı,

ama işletmenin kayıtlarında olmadığı anlaşılmıştır.
31.12.202X
31.12.202X
102 BANKALAR 850
102 BANKALAR 2.000
642 FAİZ GELİRLERİ 850
120 ALICILAR 2.000

102 BANKALAR HESABI - Envanter İşlemleri 27 102 BANKALAR HESABI - Envanter İşlemleri 28

Gelir Vergisi Kesintisi (Stopaj) olması durumu Döviz Tevdiat Hesabının Envanteri
Örnek: Dönem sonunda bankadan gelen hesap Örnek: İşletme, 01.10.202X tarihinde 1$ = 7,50 TL iken bankaya
özetinden hesaba 2.000 TL faiz tahakkuk ettiği, 300 TL 10.000 $ yatırarak Dolar (döviz tevdiat) hesabı açtırmıştır.
stopaj kesintisi yapılarak hesaba eklendiği anlaşılmıştır. Dönem sonunda 1$ = 8,00 TL’dir.

Buna göre envanter kaydı şöyledir:

31.12.202X
102 BANKALAR 1.700 31.12.202X
193 PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE FONLAR 300 102 BANKALAR 5.000
Dolar Hesabı
642 FAİZ GELİRLERİ 2.000
646 KAMBİYO KÂRLARI 5.000
10.000 $ x (8,00 - 7,50) = 5.000 TL

102 BANKALAR HESABI 29 102 BANKALAR HESABI - Faiz İşlemleri 30

Faiz, Günlük, Aylık veya Yıllık olarak hesaplanabilir.

Faiz Oranı Gün Sayısı

VADELİ
Ana Para x Faiz Oranı x Gün Sayısı
Günlük Faiz = = Ana Para x x
36000 100 360

HESAPLARDA Ana Para x Faiz Oranı x Ay Sayısı Faiz Oranı

x
Ay Sayısı
Aylık Faiz = = Ana Para x
FAİZ İŞLEMLERİ 1200 100 12

Ana Para x Faiz Oranı x Yıl Sayısı Faiz Oranı

Yıllık Faiz = = Ana Para x x Yıl Sayısı
100 100

5
 102 BANKALAR HESABI - Faiz İşlemleri 31 102 BANKALAR HESABI - Faiz İşlemleri 32

ÖRNEKLER 1 Faiz Dönemi Bir Muhasebe Döneminin İçinde İse

Faiz oranı %20 ise, 20.000 TL’nin 54 günlük faizi şöyle olacaktır:
Bankadaki vadeli hesabın faiz dönemi (vadesi) bir muhasebe döneminin
20.000 x 20 x 54 içinde ise, (yani vadenin başlangıç ve bitiş tarihi aynı yılın içinde ise) vade
54 Günlük Faiz = = 600 TL
36000 sonunda hesaplanan faizin tamamı o dönemin geliridir ve 642 FAİZ
GELİRLERİ hesabına kaydedilir. Bu durumu şöyle gösterebiliriz.
Faiz oranı %21 ise, 20.000 TL’nin 4 aylık faizi şöyle olacaktır:
20.000 x 21 x 4 Muhasebe Dönemi
4 Aylık Faiz = = 1.400 TL
1200
Veya basitçe şöyle de hesaplanabilir = (20.000 x 0,21) / 3 = 1.400 TL
01.01.202X 31.12.202X
Faiz oranı %18 ise, 20.000 TL’nin 2 yıllık faizi şöyle olacaktır:
20.000 x 18 x 2
2 Yıllık Faiz = = 7.200 TL
100
Faiz Dönemi
Veya basitçe şöyle de hesaplanabilir = (20.000 x 0,18) x 2 = 7.200 TL

102 BANKALAR HESABI - Faiz İşlemleri 33 102 BANKALAR HESABI - Faiz İşlemleri 34

Örnek: İşletmenin, vadesi 15.04.2021 tarihinde başlayan 6 ay vadeli banka 2 Faiz Dönemi Birden Fazla Muhasebe Dönemini Kapsıyorsa
hesabında 50.000 TL vardır. Faiz oranı %10, stopaj oranı %15’dir. Bankadaki vadeli hesabın faiz dönemi birden fazla muhasebe dönemini
kapsıyorsa, bu durumda dönemsellik ilkesi gereğince her dönemin faizi
Vade Sonunda (15.10.2021) Faizle ilgili Yapılacak Kayıt şöyledir:
ayrı ayrı hesaplanır ve ait olduğu döneme gelir kaydedilir. Bunun için
6 Aylık Faiz = (50.000 x 0,10) / 2 = 2.500 TL veya (50.000 x 10 x 6) / 1200 = 2.500 TL) dönem sonunda Faiz Tahakkuk kaydı yapılır. Bu durumu şöyle gösterelim.
Stopaj Kesintisi = 2.500 x 0,15 = 375 TL 2021 Dönemi 2022 Dönemi
15.10.2021
102 BANKALAR 2.125 01.01.2021 31.12.2021 31.12.2022
193 PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE FONLAR 375 2021 Faizi 2022 Faizi

642 FAİZ GELİRLERİ 2.500

Faiz Dönemi

102 BANKALAR HESABI - Faiz İşlemleri 35 102 BANKALAR HESABI - Faiz İşlemleri 36

Örnek: İşletme, vadesi 01.10.2021 tarihinde başlayan %18 faizli 9 ay vadeli 2-Vade Sonundaki Faiz Kaydı
banka hesabına 100.000 TL yatırmıştır. Stopaj oranı %15’dir.
Vade sonu olan 30.06.2022 tarihinde yapılacak kayıt için önce 2022 yılına
Bu örnekte vade 2021 ve 2022 yıllarını kapsadığı için iki kayıt yapılır. ait faiz hesaplanır, daha sonra toplam faiz için stopaj hesaplanarak net
1-Dönemsonu Envanter Kaydı faiz geliri banka hesabına kaydedilir. 181 GELİR TAHAKKUKLARI hesabı da
kapatılır.
Dönem sonunda (31.12.2021’de) 2021 yılına ait faiz hesaplanarak faiz
gelirinin tahakkuk kaydı yapılır. 2022 Yılına ait 6 Aylık Faiz = (100.000 x 18 x 6 ) / 1200 = 9.000 TL
2021 Yılına ait 3 Aylık Faiz = (100.000 x 18 x 3 ) / 1200 = 4.500 TL Stopaj Kesintisi = (4.500 + 9.000) x 0,15 = 2.025 TL
31.12.2021 30.06.2022
102 BANKALAR 11.475 (13.500 - 2.025)
181 GELİR TAHAKKUKLARI 4.500
193 PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE FONLAR 2.025
642 FAİZ GELİRLERİ 4.500
642 FAİZ GELİRLERİ 9.000
Bu kayıtla 2021 yılına ait faiz, dönemsellik kavramı gereğince ait 181 GELİR TAHAKKUKLARI 4.500
olduğu yıla, yani 2021 yılına gelir olarak kaydedilmiş oldu.

6
 102 BANKALAR HESABI - Faiz İşlemleri 37 102 BANKALAR HESABI - Faiz İşlemleri 38

Örnek: Dönemsonu Envanter Kaydı

1) İşletme, 16.11.2021 tarihinde bankada %18 faizli 6 ay vadeli mevduat
hesabı açtırarak 60.000 TL yatırmıştır. Envanter kaydı için 2021 yılına ait 45 günlük faiz hesaplanıp
dönemsonu faiz tahakkuk kaydı yapılır.
2) İşletme, acil nakit ihtiyacı nedeniyle vade sonunu beklemeden
bankadaki parasını 18.03.2022 tarihinde çekmiştir.
2021 Yılına ait 45 Günlük Faiz = (60.000 x 18 x 45 ) / 36.000 = 1.350 TL
Bankaya Para Yatırma Kaydı
31.12.2021
16.11.2021 181 GELİR TAHAKKUKLARI 1.350
102 BANKALAR 60.000
Vadeli Mevduat Hesabı 642 FAİZ GELİRLERİ 1.350
100 KASA 60.000

102 BANKALAR HESABI - Faiz İşlemleri 39 102 BANKALAR HESABI 40

Vadeden Önce Parayı Çekme Kaydı

Vadeli hesaplardan vadeden önce para çekildiğinde faiz geliri

sözkonusu olmaz. Bu nedenle 2021 yılı için tahakkuk ettirilen 45 günlük VADELİ DÖVİZ
faiz geliri, 2022 yılına gider yazılarak iptal edilir. Bu amaçla kullanılan
hesap 681 ÖNCEKİ DÖNEM GİDER VE ZARARLARI hesabıdır. HESAPLARINDA
100 KASA
18.03.2022
60.000 FAİZ İŞLEMLERİ
681 ÖNCEKİ DÖNEM GİDER VE ZARAR. 1.350
102 BANKALAR 60.000
181 GELİR TAHAKKUKLARI 1.350

102 BANKALAR - Vadeli Döviz Hesaplarında Faiz 41 102 BANKALAR - Vadeli Döviz Hesaplarında Faiz 42

Bankada, yabancı para cinsinden vadeli hesap varsa, faiz, Vade sonu olan 15.12.2021 tarihinde Faiz Geliri, Stopaj Kesintisi (%15)
yabancı para cinsinden hesaplanarak TL karşılığı ile kaydedilir. ve Kur Farkı hesaplanır.

1 Faiz Dönemi Bir Muhasebe Döneminin İçinde İse
Örnek: İşletme, 15.03.2021 tarihinde yıllık %8 faiz oranıyla 9 ay vadeli
hesaba 5.000 $ yatırmıştır. Bu tarihte 1$ = 7,80 TL’dir. Vade sonunda
1$ = 8,20 TL olup, işletme faiziyle birlikte çekmiştir. Stopaj %15’dir.
9 Aylık Faiz = (5.000 $ x 8 x 9) / 1200 = 300 $  300 $ x 8,20 TL = 2.460 TL
Stopaj Kesintisi = 300 $ x 0,15 = 45 $  45 $ x 8,20 TL = 369 TL
Kur Farkı = 5.000 $ x (8,20 - 7,80) = 2.000 TL (Kambiyo Kârı)
15.12.2021
5.255 $

15.03.2021
100 KASA 43.091 5.300 $ x 8,20
= 43.460
102 BANKALAR 39.000 Vade 193 PEŞİN ÖD. VERGİ VE FONLAR 369
Vadeli Hesaba Vadeli Dolar Hesabı Sonundaki
Kayıt
102 BANKALAR 39.000 45 $
Para Yatırma
Kaydı
100 KASA 39.000 642 FAİZ GELİRLERİ 2.460
TL Kasası
646 KAMBİYO KÂRLARI 2.000
5.000 $ x 7,80 TL = 39.000 TL

7
 102 BANKALAR - Vadeli Döviz Hesaplarında Faiz 43 102 BANKALAR - Vadeli Döviz Hesaplarında Faiz 44

2 Faiz Dönemi Birden Fazla Muhasebe Dönemini Kapsıyorsa 2021 Dönemi 2022 Dönemi
Örnek: İşletmenin, vadesi 01.09.2021 tarihinde başlayan yıllık %8 faizli
1 yıl vadeli döviz hesabında 30.000 $ vardır. 01.01.2021 31.12.2021 31.12.2022
4 Ay 8 Ay
Döviz kurları şöyledir:
2021 Faizi 2022 Faizi
- 01.09.2021 (vade başı)….. 1$ = 8,00 TL ve Kur Farkı ve Kur Farkı
01.09.2021 31.12.2021 30.08.2022
- 31.12.2021…………………. 1$ = 8,20 TL 1 $ = 8,00 1 $ = 8,20 1 $ = 7,80

- 30.08.2022 (vade sonu)…. 1$ = 7,80 TL

İşletme vade sonunda faiziyle birlikte tüm dövizi çekmiştir. Faiz Dönemi
Stopaj oranı %15’dir.
Dönemsonu Envanter Kaydı Vade Sonundaki Kayıt
Dönemsonu envanter kaydını ve vade sonundaki kaydı yapınız.

102 BANKALAR - Vadeli Döviz Hesaplarında Faiz 45 102 BANKALAR - Vadeli Döviz Hesaplarında Faiz 46

Dönemsonu Envanter Kaydı Vade Sonundaki Kayıt (Anapara ve faizin bankadan çekilme kaydı)

2022 Yılına ait 8 Aylık Faiz = (30.000 $ x 8 x 8 ) / 1200 = 1.600 $

2021 Yılına ait 4 Aylık Faiz = (30.000 $ x 8 x 4 ) / 1200 = 800 $
Faizin TL Karşılığı = 1.600 $ x 7,80 TL= 12.480 TL
Faizin TL Karşılığı = 800 $ x 8,20 TL = 6.560 TL
Stopaj Kesintisi = 2.400 $ x 0,15 = 360 $ x 7,80 TL= 2.808 TL
Kur Farkı = 30.000 $ x (8,20 - 8,00) = 6.000 TL (Kambiyo Kârı)
Kur Farkı = 30.800 $ x (8,20 - 7,80) = 12.320 TL (Kambiyo Zararı)
30.08.2022 Anapara 30.000 $
31.12.2021 102 BANKALAR 100 KASA 249.912 2021 Faizi 800 $
102 BANKALAR 6.000 193 PEŞİN ÖD. VERGİ VE FONLAR 2.808 2022 Faizi 1.600 $
240.000 TOPLAM 32.400 $
181 GELİR TAHAKKUKLARI 6.560 656 KAMBİYO ZARARLARI 12.320 Stopaj - 360 $
6.000 KASA ($) 32.040 $
642 FAİZ GELİRLERİ 6.560 102 BANKALAR 246.000
Kur x 7,80 TL
646 KAMBİYO KÂRLARI 6.000 246.000 642 FAİZ GELİRLERİ 12.480 KASA 249.912 TL
181 GELİR TAHAKKUKLARI 6.560

ÖRNEK SORULAR 47 ÖRNEK SORULAR 48

1- Yarısı peşin yarısı senet karşılığı %10 KDV hariç 2.200 TL’lik ticari mal
alınmıştır.
2- Vadesi gelen 6.200 TL’lik borç senedi ödenmiştir.
3- Müşteri 3.850 TL’lik borcunu işletmenin banka hesabına yatırmıştır.
4- İşletme 2.000 TL’lik çeki ciro ederek satıcıya borcunu ödemiştir.
5- İşletme, %10 KDV dahil 9.350 TL’lik mal satmış, karşılığında çek
almıştır.
6- İşletmenin, vadesi 31.10.202X tarihinde biten 6 ay vadeli banka
hesabında 40.000 TL vardır. Faiz oranı %10, stopaj oranı %15’dir.
Vade sonundaki faizle ilgili kaydı yapınız.
7- Dönem sonunda işletmenin elinde 1$=8,10 TL kuru üzerinden alınmış
6.000 $’lık müşteri çeki vardır. Dönem sonu kuru 1$=7,50 TL’dir.
8- a) İşletme, 1$ = 7,80 TL iken bankada döviz tevdiat hesabı açtırarak
5.000 $ yatırmıştır. Kur 1$ = 7,80 TL’dir.
b) İşletme, bankadaki Dolar hesabından 1$ = 7,50 TL kuru üzerinden
3.000 $ karşılığı TL çekmiştir.
c) İşletmenin bankadaki Dolar hesabı ile ilgili envanter kaydını
yapınız. (1$ = 7,40 TL)
9- İşletme, 01.10.2021 tarihinde yıllık %12 faizli 1 yıl vadeli döviz
hesabına 20.000 $ yatırmıştır. Bu tarihte 1$ = 8,00 TL’dir.
31.12.2021’de ise 1$ = 7,80 TL’dir.
İşletme vade sonunda faiziyle birlikte tüm dövizi çekmiştir.
Vade sonunda 1$ = 8,30 TL’dir. Stopaj oranı %15’dir.
Envanter kaydını ve vade sonundaki kaydı yapınız.

8
TEŞEKKÜRLER
Ahmet Doğan
STOP