TAHVİLLER

GENEL MUHASEBE - 2 Tekdüzen hesap planında TAHVİLLER iki

ayrı hesapta takip edilir
111 ÖZEL KESİM TAHVİL
DERS : 6 (Özel Şirket Tahvili veya Finansman Bonosu)
111 ÖZEL KESİM TAHVİL
112 KAMU KESİMİ TAHVİL
112 KAMU KESİMİ TAHVİL
(Devlet Tahvili veya Hazine Bonosu)
Hisse senetlerinde olduğu gibi, tahviller
Ahmet Doğan de alış bedeli ile bu hesaplara borç ve
Erciyes Üniversitesi alacak kaydedilir.
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Satışta ortaya çıkan kâr veya zarar yine
645 ve 655 nolu hesaplara kaydedilir. 2
A.Doğan

TAHVİLLER TAHVİLLER
111 ÖZEL KESİM TAHVİL
112 KAMU KESİMİ TAHVİL Örnek-1: İşletme, banka aracılığı ile (faiz
başlangıç gününde) nominal değeri
Alış Alış 10.000 TL olan tahvil satın almıştır.
Bedeli Bedeli
Nominal Değer: Üzerinde yazılı olan değer

Alışta Satışta
111 ÖZEL KESİM TAHVİL 10.000

102 BANKALAR 10.000

Satış Bedeli > Alış Bedeli ise KÂR (645)
Alış Bedeli > Satış Bedeli ise ZARAR (655)
A.Doğan 3 A.Doğan 4

TAHVİLLER TAHVİLLER

Tahvilin satın alınması, faiz başlangıç gününden Yukarıda gösterildiği gibi, faiz başlangıç gününden
sonra olursa, alışta ödenen tutarın içinde, alış sonra tahvil satın alındığında, TAHVİL hesabına
gününe kadar geçen sürenin faizi de olacaktır. kayıt yapabilmek için Alış Bedelini hesaplamak
gerekir. Bunun için, önce işlemiş faiz hesaplanır
Faiz Başlangıç Günü Satın Alma Günü daha sonra Alışta Ödenen Tutardan çıkarılır.
Dolayısıyla, bu tür alışlarda, yani, tahville birlikte
15.03.2022 25.03.2022 faiz kuponları da alındığında,
Hesaplanan Alış Bedeli TAHVİL hesabına,
10 Günlük İşlemiş Faiz
İşlemiş Faiz 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER
Alış Bedeli = Alışta Ödenen Tutar - İşlemiş Faiz
hesabına kaydedilir.
A.Doğan 5 A.Doğan 6

1
 TAHVİLLER TAHVİLLER

Örnek-2: İşletme, faiz başlangıç günü 1 Mart Nominal Değer x Faiz Oranı x Gün Sayısı
olan tahvilleri 27 Mart tarihinde banka FAİZ =
aracılığı ile 21.000 TL’ye satın almıştır. 36000
Tahvilin nominal değeri 20.000 TL, faiz oranı
%20’dir.
Bu formüle göre 27 günlük işlemiş faiz
Alış Bedeli = Alışta Ödenen Tutar - İşlemiş Faiz şöyle hesaplanacaktır:
İşlemiş Faiz = A.n.t / 36000 20.000 x 20 x 27
İşlemiş Faiz = = 300 TL
36000
Nominal Değer x Faiz Oranı x Gün Sayısı
FAİZ = Alış Bedeli = Alışta Ödenen Tutar - İşlemiş Faiz
36000 = 21.000 - 300
7
= 20.700 TL 8
A.Doğan A.Doğan

TAHVİLLER TAHVİLLER

Tahvile Ödenen Tutarı = 21.000 TL Örnek-3: İşletme, faizini tahsil ettiği gün,
İşlemiş Faiz = 300 TL 15.000 TL’lik tahvili banka aracılığı ile
16.000 TL’ye satmıştır.
Tahvilin Alış Bedeli = 20.700 TL

111 ÖZEL KESİM TAHVİL 20.700 102 BANKALAR 16.000

108 DİĞER HAZIR DEĞERLER 300 111 ÖZEL KES. TAHVİL 15.000
102 BANKALAR 21.000 645 M. K. SATIŞ KÂRI 1.000

A.Doğan 9 A.Doğan 10

TAHVİLLER TAHVİLLER

Yukarıdaki örnekte, işletme, faizini tahsil ettiği gün
tahvili satmıştır. Yani, satış sırasında işlemiş faiz
sözkonusu değildir.
Eğer, satış sırasında işlemiş faiz varsa, işlemiş faizin
hesaplanarak satış kârı veya zararının buna göre
hesaplanması gerekir.
Örnek: (a) İşletme, 1 Nisan tarihinde
nominal değeri 30.000 TL olan %25 faizli
(b) Tahviller 15 Haziran tarihinde 31.000 TL’ye
banka aracılığı ile satılmıştır.
(1 Nisan-15 Haziran arası 75 gün için)
İşlemiş Faiz = (30.000x25x75)/36000 = 1.563 TL
İşletme 15 Haziran itibariyle 31.563 TL değerindeki tahvili
31.000 TL’ye sattığı için 563 TL zarar etmiştir.
15 Haziran

tahvili banka aracılığı ile almıştır. 102 BANKALAR 31.000

655 M. K. SATIŞ ZARARI 563
111 ÖZEL KESİM TAHVİL 30.000 30.000
111 ÖZEL KESİM TAHV.
102 BANKALAR 30.000 642 FAİZ GELİRLERİ 1.563
A.Doğan 11 A.Doğan 12

2
 TAHVİLLER ÖRNEK SORU

SORU: Yukarıdaki örnekte tahvil 35.000 TL’ye
satılmış olsaydı kayıt nasıl olurdu?
102 BANKALAR 35.000
111 ÖZEL KESİM TAHV.
642 FAİZ GELİRLERİ
645 M. K. SATIŞ KÂRI
1- İşletme banka aracılığı ile 15 Mart tarihinde
nominal değeri 50.000 TL olan %30 faizli
tahvil almıştır.
2(a)
Tahviller 15 Mayıs tarihinde 54.000 TL’ye
satılmışsa kayıt nasıl olur?
30.000 2(b)
1.563
Tahviller 15 Temmuz tarihinde 54.000 TL’ye
3.437 satılmışsa kayıt nasıl olur?

A.Doğan 13 A.Doğan 14

ÖRNEK SORUNUN CEVABI DEVLET TAHVİLİ Alınırsa

Satış işlemlerinin kaydı şöyle olacaktır:
a 15 Mayıs Örnek: İşletme elindeki nakit fazlasını
102 BANKALAR 54.000 değerlendirmek amacıyla 40.000 TL’ye
111 ÖZEL KESİM TAHV. 50.000 Devlet tahvili (Hazine Bonosu) satın
642 FAİZ GELİRLERİ 2.500 almıştır.
645 M. K. SATIŞ KÂRI 1.500
b 15 Temmuz

102 BANKALAR 54.000 112 KAMU KES. TAHVİL 40.000

655 M. K. SATIŞ ZARARI 1.000 102 BANKALAR 40.000
111 ÖZEL KESİM TAHV. 50.000
642 FAİZ GELİRLERİ 5.000
A.Doğan 15 A.Doğan 16

TAHVİLİN Faizinin Tahsilatı TAHVİLİN Envanter Kaydı

Örnek: İşletme, elinde bulunan ve toplam
değeri 40.000 TL olan %20 faizli
tahvillerin 1 Ocak-30 Haziran dönemine
ait 6 aylık faizini tahsil etmiştir.
6 Aylık Faiz = (40.000x20x180) / 36000 = 4.000 TL
Tahvilin faiz dönemi 31 Aralık tarihinden
sonraki bir tarihse, yani gelecek dönemi
de kapsıyorsa 31 Aralık tarihine kadar
olan işlemiş faiz hesaplanarak dönem
sonunda FAİZ TAHAKKUK kaydı yapılır.

31 Aralık
102 BANKALAR (veya KASA) 4.000
2021 2022
642 FAİZ GELİRLERİ 4.000
2021 Yılının İşlemiş Faizi

Faiz Tahakkuk Kaydı

A.Doğan 17 A.Doğan 18

3
 TAHVİLİN Envanter Kaydı TAHVİL’in Envanter Kaydı

Örnek: ABC işletmesi, 1 Ekim 2021 tarihinde veya

çıkarılan 20.000 TL nominal bedelli tahvil Faiz = A.n.t / 36000
satın almıştır. Tahviller 1 yıl vadeli olup yıllık formülü ile de hesaplanabilir.
%24 faizlidir. Envanter kaydını yapınız.
Üç Aylık Faiz = 20.000 x 24 x 90 / 36000
Envanter Kaydı İçin:
= 1.200 TL
Tahvilin envanter kaydı için 31 Aralık’a kadar
31.12.2021
tahakkuk eden 3 aylık faiz geliri hesaplanır ve
faizin tahakkuk kaydı yapılır. 181 GELİR TAHAKKUKLARI 1.200

Yıllık Faiz = (20.000 × 0,24) = 4.800 TL 642 FAİZ GELİRLERİ 1.200

Üç aylık Faiz = (4.800 ÷ 12) x 3 = 1.200 TL
A.Doğan 19 A.Doğan 20

TAHVİLİN Ana Para ve Faiz Tahsilatı TAHVİLİN Vadesinden Önce Satışı

Örnek: İşletme, tahvilin anaparasını ve faizini SORU: Yukarıdaki örnekte işletme vade sonunu
ertesi yıl 30.09.2022 tarihinde tahsil etmiştir. beklemeden elindeki tahvili 30 Nisan 2022
İşletmenin tahsil edeceği anapara 20.000 TL ve bir tarihinde 22.000 TL’ye satsaydı yapılacak kayıt
yıllık toplam faizi 20.000 × %24 = 4.800 TL’dir. nasıl olurdu?

Bu 4.800 TL’lik faizin 9 aylık kısmı 2022 yılına 2022 Yılına ait 120 Günlük Faiz = 1.600 TL (642)
aittir. Bu da (4.800 / 12 ay) × 9 = 3.600 TL’dir. 2021 Yılına ait Faiz = 1.200 TL (181)
30.09.2022
102 BANKALAR (veya 100 KASA) 24.800 Tahvilin Ana Parası = 20.000 TL (111)
111 ÖZEL KES. TAHV. 20.000 Satış Tarihinde Tahvilin Değeri = 22.800 TL
181 GELİR TAHAKKUKL. 1.200 Satış Tutarı = 22.000 TL (102)
642 FAİZ GELİRLERİ 3.600 Menkul Kıymet Satış Zararı = 800 TL (655)
A.Doğan 21 A.Doğan 22

TAHVİLİN Vadesinden Önce Satışı ÖRNEK SORU

Bu bilgilere göre
1- İşletme, faiz başlangıç tarihi 1 Eylül 2021
30 Nisan 2022 tarihinde sözkonusu tahvil 22.000 olan 30.000 TL nominal bedelli tahvilleri aynı
TL’ye satılmış olsaydı yapılacak kayıt şöyle gün banka aracılığı ile satın almıştır.
olurdu. Tahviller 1 yıl vadeli olup yıllık %24 faizlidir.
30.04.2022 2- Dönemsonu envanter kaydını yapınız.
100 KASA (veya 102 BANKALAR) 22.000 3- Tahvillerin ana parası ve faizi, vade sonu
655 MEN. KIYM. SATIŞ ZAR. 800 olan 30 Ağustos 2022 tarihinde banka
111 ÖZEL KES. TAHVİL 20.000 aracılığı ile tahsil edilmiş ve hesaba
181 GELİR TAHAKKUKL. geçmiştir.
1.200
642 FAİZ GELİRLERİ 1.600
A.Doğan 23 A.Doğan 24

4
 ÖRNEK SORUNUN CEVABI ÖRNEK SORUNUN CEVABI

1- İşletme, faiz başlangıç tarihi 1 Eylül 2021
olan 30.000 TL nominal bedelli tahvilleri
aynı gün banka aracılığı ile satın almıştır.
Tahviller 1 yıl vadeli olup yıllık %24
faizlidir.
2- Dönemsonu envanter kaydını yapınız.
(1 Eylül-31 Aralık arası 120 gün için)
İşlemiş Faiz = (30.000x24x120)/36000 = 2.400 TL
31.12.2021

01.09.2021 181 GELİR TAHAKKUKLARI 2.400

111 ÖZEL KESİM TAHVİL 30.000
642 FAİZ GELİRLERİ 2.400
102 BANKALAR 30.000

A.Doğan 25 A.Doğan 26

ÖRNEK SORUNUN CEVABI SON SORU

3- Tahvillerin ana parası ve faizi, vade sonu olan
30 Ağustos 2022 tarihinde banka aracılığı ile 4- Yukarıdaki örnekte, İşletme, vade sonu olan
tahsil edilmiş ve hesaba geçmiştir. 30 Ağustos 2021 tarihini beklemeyip,
sözkonusu tahvili 30 Haziran 2022 tarihinde
Yıllık Faiz = 30.000 x 0,24 = 7.200 TL
banka aracılığı ile 37.000 TL’ye satmış
2021 Yılına ait 4 aylık (120 günlük) Faiz = 2.400 TL olsaydı, kayıt nasıl olurdu?
2022 Yılına ait 8 aylık (240 günlük) Faiz = 4.800 TL
30.08.2022 KENDİNİZİ TEST EDİN !
102 BANKALAR 37.200 Sorunun yevmiye kaydını kendiniz yaparak
111 ÖZEL KES. TAHV. 30.000 izleyen sayfadaki cevabı ile karşılaştırınız.
Cevabınız yanlış ise, önceki sayfalarda yer
181 GELİR TAHAKKUKL. 2.400
alan örnekleri yeniden inceleyin.
642 FAİZ GELİRLERİ 4.800
A.Doğan 27 A.Doğan 28

SON SORUNUN CEVABI KİTAPTAN ÇALIŞMA SORULARI

2022 Yılına ait 180 günlük Faiz … 3.600 TL (642)
2021 Yılına ait Faiz ……………..… 2.400 TL (181) SAYFA 61
Tahvilin Ana Parası ……………… 30.000 TL (111)
Satış Tarihinde Tahvilin Değeri 36.000 TL PROBLEM-3’den
Satış Tutarı .……………………… 37.000 TL (102)
Menkul Kıymet Satış Kârı ……... 1.000 TL (645) TAHVİLLERLE
30.06.2022
102 BANKALAR 37.000 İLGİLİ SORULAR
111 ÖZEL KES. TAHV. 30.000
AŞAĞIDA
181 GELİR TAHAKKUKL. 2.400
642 FAİZ GELİRLERİ 3.600 VERİLMİŞTİR.
645 M. K. SATIŞ KÂRI 1.000
A.Doğan 29 A.Doğan 30

5
 KİTAPTAN ÇALIŞMA SORULARI
Aşağıda birbirinden bağımsız bazı işlemler
verilmiştir. İşlemlerin yevmiye kayıtlarını yapınız
 İşletme, (faiz başlangıç gününde) nominal değeri
12,50 TL olan, %60 faizli tahvillerden 4.000 adet
satın almıştır.
 İşletme, 1 Haziran’da nominal değeri 10 TL olan,
%60 faizli tahvillerden 2.500 adedini toplam
30.000 TL’ye peşin bedelle satın almıştır. Tahvilin
faiz dönemi 1 Mart’ta başlamıştır.
 İşletme, faizini tahsil ettiği gün, nominal değeri
12,50 TL olan, 2.000 adet tahvili 13,10 TL’den
peşin bedelle satmıştır.
A.Doğan
KİTAPTAN ÇALIŞMA SORULARI
 İşletme 15 Mart’ta %70 faizli nominal değeri 70 TL
olan 5.000 adet tahvil satın almıştır. Tahviller 10
Temmuz’da 76 TL’den satılmıştır.
 İşletme, elinde bulunan ve toplam değeri 24.000 TL
olan %48 faizli tahvillerin ana parasını ve faizini
tahsil etmiştir.
 İşletmenin elinde, %60 faizli 1 yıl vadeli 40.000 TL
değerinde tahvil vardır. Tahvillerin vadesi 1 Mayıs
2022’de dolmaktadır. 31.12.2021 tarihinde faiz
geliri olarak 16.109,59 TL “181 Gelir Tahakkukları”
hesabına kaydedilmiştir. İşletme bu tahvillerin
tamamını 1 Nisan 2022 tarihinde toplam 59.000
TL’ye satmıştır. Satış kaydını yapınız.
31 A.Doğan 32