Sylabus Dla Kierunku Fizjoterapia

Wyższa Szkoła Rehabilitacji w Warszawie
Sylabus dla kierunku fizjoterapia
1
Spis treści
Spis treści....................................................................................................................... 2
1. Grupa A ................................................................................................................... 6
1.1. Anatomia funkcjonalna ..................................................................................... 6
1.2. Anatomia palpacyjna ...................................................................................... 10
1.3. Anatomia rentgenowska ................................................................................. 14
1.4. Anatomia ......................................................................................................... 18
1.5. Biochemia ....................................................................................................... 24
1.6. Biofizyka ......................................................................................................... 29
1.7. Biologia medyczna ......................................................................................... 33
1.8. Biomechanika ................................................................................................. 38
1.9. Farmakologia w fizjoterapii ............................................................................ 45
1.10. Fizjologia ........................................................................................................ 48
1.11. Genetyka ......................................................................................................... 53
1.12. Patologia ogólna ............................................................................................. 57
1.13. Pierwsza pomoc .............................................................................................. 60
2. Grupa B ................................................................................................................. 65
2.1. Demografia i epidemiologia ........................................................................... 65
2.2. Dydaktyka fizjoterapii .................................................................................... 68
2.3. Ekonomia i systemy ochrony zdrowia............................................................ 71
2.4. Filozofia i bioetyka ......................................................................................... 74
2.5. Historia rehabilitacji ....................................................................................... 78
2.6. Język angielski - Lektorat ............................................................................... 81
2.7. Pedagogika ...................................................................................................... 85
2.8. Podstawy prawa .............................................................................................. 89
2.9. Psychologia ..................................................................................................... 92
2.10. Socjologia ....................................................................................................... 98
2.11. Technologia informacyjna ............................................................................ 101
2.12. Wychowanie fizyczne ................................................................................... 104
2.13. Zarządzanie i marketing ............................................................................... 107
2.14. Zdrowie publiczne ........................................................................................ 110
3. Grupa C ............................................................................................................... 114
2
3.1. Adaptowana aktywność fizyczna i sport osób z niepełnosprawnością ........ 114
3.2. Fizjoprofilaktyka i promocja zdrowia .......................................................... 119
3.3. Fizjoterapia ogólna ....................................................................................... 123
3.4. Kinezyterapia ................................................................................................ 130
3.5. Kształcenie ruchowe i metodyka nauczania ruchu ....................................... 139
3.6. Masaż ............................................................................................................ 143
3.7. Medycyna fizykalna i balneoklimatologia ................................................... 148
3.8. Metody specjalne w fizjoterapii.................................................................... 154
3.9. Terapia manualna .......................................................................................... 159
3.10. Wyroby medyczne, protetyka i ortotyka ...................................................... 163
4. Grupa D ............................................................................................................... 168
4.1. Kliniczne podstawy fizjoterapii .................................................................... 168
4.1.1. Kliniczne podstawy fizjoterapii w chirurgii ........................................... 168
4.1.2. Kliniczne podstawy fizjoterapii w geriatrii ............................................ 171
4.1.3. Kliniczne podstawy fizjoterapii w ginekologii i położnictwie .............. 175
4.1.4. Kliniczne podstawy fizjoterapii w intensywnej terapii .......................... 179
4.1.5. Kliniczne podstawy fizjoterapii z kardiologii i kardiochirurgii ............. 184
4.1.6. Kliniczne podstawy fizjoterapii w medycynie sportowej ...................... 189
4.1.7. Kliniczne podstawy fizjoterapii w neurologii dziecięcej ....................... 193
4.1.8. Kliniczne podstawy fizjoterapii w neurologii i neurochirurgii .............. 197
4.1.9. Kliniczne podstawy fizjoterapii w onkologii i medycynie paliatywnej . 201
4.1.10. Kliniczne podstawy fizjoterapii w ortopedii i traumatologii ................. 204
4.1.11. Kliniczne podstawy fizjoterapii w pediatrii ........................................... 209
4.1.12. Kliniczne podstawy fizjoterapii w psychiatrii ........................................ 213
4.1.13. Kliniczne podstawy fizjoterapii w pulmonologii ................................... 217
4.1.14. Kliniczne podstawy fizjoterapii w reumatologii .................................... 222
4.2. Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu ................................. 225
4.2.1. Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w medycynie
sportowej ............................................................................................................. 225
4.2.2. Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w ortopedii i
traumatologii ....................................................................................................... 232
4.2.3. Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w neurologii i
neurochirurgii ...................................................................................................... 240
3
4.2.4. Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w reumatologii.. 249
4.2.5. Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w wieku
rozwojowym ........................................................................................................ 257
4.3. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych ..................................... 265
4.3.1. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych w chirurgii ............ 265
4.3.2. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych w geriatrii.............. 272
4.3.3. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych w ginekologii i
położnictwie ........................................................................................................ 279
4.3.4. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych w kardiologii i
kardiochirurgii ..................................................................................................... 285
4.3.5. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych w onkologii i
medycynie paliatywnej........................................................................................ 293
4.3.6. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych w pediatrii ............. 300
4.3.7. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych w psychiatrii ......... 307
4.3.8. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych w pulmonologii..... 314
4.4. Diagnostyka funkcjonalna i programowanie rehabilitacji ............................ 322
4.4.1. Diagnostyka funkcjonalna i programowanie rehabilitacji w chorobach
wewnętrznych w chirurgii
……………………………………………………………………………
………………….322
wewnętrznych w ginekologii i położnictwie ...................................................... 328
wewnętrznych w geriatrii
……………………………………………………………………………
………………….333
4.4.4. Diagnostyka funckcjonalna i programowanie rehabilitacji w chorobach
wewnętrznych w kardiologii i kardiochirurgii .................................................... 338
wewnętrznych w onkologii i medycynie paliatywnej ......................................... 345
wewnętrznych w psychiatrii................................................................................ 350
wewnętrznych w pulmonologii ........................................................................... 354
wewnętrznych w wieku rozwojowym ................................................................ 360
4
4.4.9. Diagnostyka funkcjonalna i programowanie rehabilitacji w dysfunkcjach
układu ruchu w neurologii i neurochirurgii ........................................................ 367
narządu ruchu w medycynie sportowej............................................................... 373
narządu ruchu w ortopedii i traumatologii .......................................................... 378
narządu ruchu w reumatologii............................................................................. 384
5. Przedmioty do wyboru ........................................................................................ 390
5.1. Badanie dodatkowe dla potrzeb fizjoterapii ................................................. 390
5.2. Dietetyka w fizjoterapii ................................................................................ 395
5.3. Fizjoterapia pacjentów po urazie rdzenia kręgowego .................................. 399
5.4. Fizjoterapia w osteoporozie .......................................................................... 404
5.5. Fizjoterapia w sporcie ................................................................................... 408
5.6. Korekcja wad postawy .................................................................................. 413
5.7. Masaż w ortopedii ......................................................................................... 420
5.8. Masaż w pediatrii .......................................................................................... 424
5.9. Medycyna manualna ..................................................................................... 428
5.10. Neuropsychologia kliniczna ......................................................................... 432
5.11. Nowoczesne metody multimedialne w procesie fizjoterapii ........................ 435
5.12. Odnowa biologiczna w sporcie ..................................................................... 438
5.13. Turystyka i rekreacja wieku geriatrycznego ................................................. 442
5
1. Grupa A
1.1. Anatomia funkcjonalna
Nazwa jednostki prowadzącej
WYŻSZA SZKOŁA REHABILITACJI
kierunek:
Nazwa kierunku: FIZJOTERAPIA
Poziom kształcenia: STUDIA JEDNOLITE
Profil kształcenia: PRAKTYCZNY
Moduły wprowadzające / Student zna anatomię prawidłową, biologie
wymagania wstępne: medyczną oraz biomechanikę.
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Anatomia funkcjonalna
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Forma studiów zorganizowane liczba
Ogółe własna
/liczba godzin/liczba punktów punktó
m teoretycz praktycz studen w ECTS
ECTS:
ne ne ta
Liczba
Studia stacjonarne 10 10 5
godzin
20 1
Studia Liczba
10 10 5
niestacjonarne godzin
Cele modułu:
Student powinien osiągnąć założone przedmiotowe efekty uczenia się z zakresu
anatomii funkcjonalnej, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych
kierunkowych efektów uczenia się.
Zakładane przedmiotowe efekty uczenia się i ich powiązanie z efektami

kierunkowymi oraz formami zajęć i formami sprawdzianów:
Kod efektu Kod efektu For Forma
przedmiotow Treść efektu kierunkowe ma sprawdzia
ego go zajęć nu
W zakresie wiedzy absolwent zna i rozumie:
W1 budowę anatomiczną A.W1 ZT, ST, SŚ, SP
poszczególnych układów SP
organizmu ludzkiego i podstawowe
zależności pomiędzy ich budową i
6
funkcją w warunkach zdrowia i
choroby, a w szczególności układu
narządów ruchu;
W2 mianownictwo anatomiczne A.W3 ZT, ST, SŚ, SP
niezbędne do opisu stanu zdrowia; ZP
W3 podstawowe właściwości fizyczne, A.W4 ZT, ST, SŚ, SP
budowę i funkcje komórek i tkanek ZP
organizmu człowieka;
W zakresie umiejętności
U1 Rozpoznawać i lokalizować w A.U1 ZT, ST, SP, SŚ
fantomach i modelach ZP
anatomicznych zasadnicze
struktury ludzkiego ciał w tym
elementy układu ruchu, takie jak
elementy układu kosno-stawowego,
grupy mięśniowe i poszczególne
mięśnie.
W zakresie kompetencji społecznych absolwent jest gotów do:
KS1 rozwija swoje zdolności dzięki KP KS5, ZP SB
wykorzystaniu nowoczesnych KP KS 6
technologii informatycznych,
potrafi pracować z wykorzystaniem
symulatora 3D
KS2 potrafi pracować w grupie, KPKS7 ZP SB
komunikować się ze
współpracownikami w zespole i
dzielić się wiedzą
Potwierdzenie osiągnięcia efektów uczenia się:

Warunkiem uzyskania kwalifikacji cząstkowej jest:
W zakresie wiedzy i umiejętności Sprawdzian teoretyczny i praktyczny (ST,
SP) w formie testu:
Warunki zaliczenia sprawdzianu (co
najmniej 56% maksymalnej liczby
punktów):
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
7
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
W zakresie umiejętności Sprawdzian śród semestralny (SŚ) -
zaliczenie wszystkich śród semestralnych
sprawdzianów ocenianych według
zdefiniowanych kryteriów.
Zaliczenie praktyczne wszystkich

czynności diagnostycznych i
terapeutycznych w formie
ustrukturyzowanego zaliczenia
praktycznego (SP);
W zakresie kompetencji społecznych ocena [SB] na podstawie obserwacji
zachowań studenta podczas wykonywania
zadań praktycznych oraz podczas
sprawdzianu praktycznego.
Edukacja
Forma zajęć Metody dydaktyczne
Zajęcia teoretyczne [ZT] wykład informacyjny, z elementami
prezentacji multimedialnych,
problemowy, konwencjonalny,
monograficzny, konwersatoryjny.
Zajęcia praktyczne [ZP] praca w grupach, ćwiczenia
przedmiotowe, ćwiczenia utrwalające,
dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
Zajęcia teoretyczne:
1. Anatomia topograficzna układu szkieletowo – więzadłowego i mięśniowego z
aspektem czynnościowym: miednica i staw biodrowy.
aspektem czynnościowym: staw kolanowy, stopa i staw skokowy.
aspektem czynnościowym: obręcz barkowa, ramię,
aspektem czynnościowym: staw łokciowy, przedramię, ręka.
aspektem czynnościowym: kręgosłup szyjny i lędźwiowy.
8
aspektem czynnościowym: kręgosłup piersiowy oraz klatka piersiowa
Zajęcia praktyczne:
1. Rozpoznawanie funkcji, mechaniki i lokalizacji zasadniczych struktur
ludzkiego ciała w tym elementów układu ruchu, takich jak elementy układu
kosno-stawowego, grupy mięśniowe i poszczególne mięśnie.
Literatura podstawowa:
1. Bochenek A., Reicher M.: Anatomia człowieka T.1. Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, Warszawa 2010.
2. Kapandji IA., Anatomia funkcjonalna stawów T. 1, 2, 3. Wydawnictwo Edra
Urban & Partner, 2020.
Literatura uzupełniająca:
1. Narkiewicz O., Moryś J.: Anatomia człowieka T 1. Wydawnictwo lekarskie
PZWL. Warszawa 2010.
2. Badanie palpacyjne układów mięśniowego i kostnego z uwzględnieniem
punktów spustowych, stref odruchowych i stretchingu. Joseph Muscolino.
Elsevier Urban & Partner, 2012.
3. Netter F. (red.), wyd. pol. Jędrzejewski K. (red.), wyd. pol. Woźniak W (red).:
Atlas anatomii człowieka Nettera (łacińskie mianownictwo anatomiczne).
Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2011
9
1.2. Anatomia palpacyjna

kierunek:
Student zna podstawowe zagadnienia z
zakresu anatomii prawidłowej człowieka,
Moduły wprowadzające / topografii poszczególnych struktur ciała,
wymagania wstępne: biomechaniki, fizjologii i budowy układów
mięśniowo-szkieletowego, krwionośnego i
nerwowego.
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Anatomia palpacyjna
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Forma studiów zorganizowane Liczba
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
Studia stacjonarne 15 5 10 10
godzin
1
Studia Liczba
15 5 10 10
Cele modułu:
anatomii palpacyjnej, odnajdywania i badania poszczególnych struktur układu
szkieletowego, mięśniowego, nerwowego oraz krwionośnego na potrzeby badania i
leczenia fizjoterapeutycznego. Przygotowanie studenta do oceny przedmiotowej i
podmiotowej pacjenta oraz zapoznanie studenta z metodami i formami pracy z
pacjentem niezbędnymi na potrzeby badania i leczenia fizjoterapeutycznego, które
przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych efektów uczenia się.
Dodatkowo student zdobywa umiejętności wykorzystania nowoczesnych technologii
wirtualnej rzeczywistości (VR) do zdobycia wiedzy z zakresu anatomii palpacyjnej.

Kod efektu Treść efektu Kod efektu For Forma
10
przedmiotow kierunkow ma sprawdzia
ego ego zajęć nu
W1 budowę anatomiczną A.W1 ZT ST
poszczególnych układów organizmu
ludzkiego i podstawowe zależności
pomiędzy ich budową i funkcją w
warunkach zdrowia i choroby, a w
szczególności układu narządów
ruchu;
W2 mianownictwo anatomiczne A.W3 ZT ST
niezbędne do opisu stanu zdrowia;
W3 metody oceny czynności A.W10 ZP ST
poszczególnych narządów i
układów oraz możliwości ich
wykorzystania do oceny stanu
funkcjonalnego pacjenta w różnych
obszarach klinicznych;
W zakresie umiejętności absolwent potrafi:
U1 rozpoznawać i lokalizować na A.U1 ZP SP
fantomach i modelach
anatomicznych zasadnicze struktury
ludzkiego ciała, w tym elementy
układu ruchu, takie jak elementy
układu kostno-stawowego, grupy
mięśniowe i poszczególne mięśnie;
U2 palpacyjnie lokalizować wybrane A.U2 ZP SP
elementy budowy anatomicznej i
ich powiązania ze strukturami
sąsiednimi, w tym kostne elementy
będące miejscami przyczepów
mięśni i więzadeł oraz punkty
pomiarów antropometrycznych,
mięśnie powierzchowne oraz
ścięgna i wybrane wiązki
naczyniowo-nerwowe;
KS1 student wykazuje się KP KS 2 ZP SB
odpowiedzialnością i właściwą
etyką w kontaktach z pacjentami.
11
KS2 student posiada zdolność KP KS 4 ZP SB
komunikowania się z chorym i jego
rodziną w zakresie problemów
związanych z procesem
usprawniania.

W zakresie wiedzy Sprawdzian teoretyczny (ST) w formie testu:
Warunki zaliczenia sprawdzianu (co najmniej 56%
maksymalnej liczby punktów):
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
W zakresie zaliczenie praktyczne na ocenę (obserwacja bezpośrednia
umiejętności studenta demonstrującego badanie palpacyjne w
standaryzowanych warunkach). Sprawdzian Praktyczny
(SP)
W zakresie ocena [SB] na podstawie obserwacji zachowań studenta
kompetencji podczas wykonywania zadań praktycznych oraz podczas
społecznych sprawdzianu praktycznego.
Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład multimedialny, dyskusja, wykorzystanie
[ZT] technologii wirtualnej rzeczywistości (z ang. virtual reality,
skrótowo VR). W ramach aplikacji pokaz modelowania
wszystkich elementów układu kostnego, mięśniowego,
nerwowego, krwionośnego.
Zajęcia praktyczne ćwiczenia przedmiotowe, dyskusja, praca w grupach,
[ZP] analiza przypadku, pokaz czynności z objaśnieniem,
wykorzystanie technologii wirtualnej rzeczywistości VR (z
ang. virtual reality).
Treści programowe:
12
Semestr 1
1. Budowa anatomiczna metody oceny czynności poszczególnych układów
organizmu ludzkiego i podstawowe zależności pomiędzy ich budową i funkcją
w warunkach zdrowia i choroby, a w szczególności układu narządów ruchu.
2. Podstawy badania palpacyjnego; omówienie technik badania palpacyjnego.
3. Anatomia prawidłowa poprzez pryzmat anatomii palpacyjnej.
4. Mianownictwo anatomiczne niezbędne do opisu stanu zdrowia.
1. Rozpoznawanie i lokalizowanie na fantomach i modelach anatomicznych
zasadniczych struktur ludzkiego ciała, w tym elementów układu ruchu, takich
jak elementy układu kostno-stawowego, grupy mięśniowe i poszczególne
mięśnie.
2. Badanie palpacyjne struktur poszczególnych regionów ciała:
• szyja, głowa, twarz,
• obręcz barkowa, ramie, staw łokciowy, przedramię, staw nadgarstkowo-
promieniowy, ręka,
• miednica i kość krzyżowa, staw biodrowy, udo, staw kolanowy,
podudzie, staw skokowy górny.
3. Palpacyjne lokalizowanie wybranych elementów budowy anatomicznej i ich
powiązań ze strukturami sąsiednimi, w tym kostnych elementów będących
miejscami przyczepów mięśni i więzadeł oraz punktów pomiarów
antropometrycznych, mięśni powierzchownych oraz ścięgien i wybranych
wiązek naczyniowo-nerwowych.
1. Anatomia na żywym człowieku. Wim Jorritsma. Elsevier Urban & Partner,
Wrocław 2004.
2. Anatomia prawidłowa. Bochenek A, Reicher M. PZWL, Warszawa 2007.
3. Anatomia układu ruchu. Ignasiak. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2013.
1. Atlas anatomii palpacyjnej t. 1-2. Serge Tixa. PZWL, Warszawa 2017
2. Badanie palpacyjne ukladów miesniowego i kostnego z uwzglednieniem
punktów spustowych, stref odruchowych i stretchingu. Joseph Muscolino.
Elsevier Urban & Partner, 2012.
3. Atlas anatomii palpacyjnej. Gawryszewska, Fluder, Marciniak. MedPharm
Polska, 2019.
4. Przewodnik po ścieżkach ciała – Anatomia palpacyjna. A. Biel, S3 Publishing,
2018.
13
1.3. Anatomia rentgenowska

kierunek:
Moduły wprowadzające /
Anatomia Prawidłowa
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Anatomia rentgenowska
przedmiotów):
Zajęcia Praca Liczba
Forma studiów zorganizowane
Ogółe własna punktó
/liczba godzin/liczba punktów
m teoretycz praktycz student w
ECTS:
ne ne a ECTS
Liczba
Studia stacjonarne 15 - 10
godzin
15 1
Studia Liczba
15 - 10
Cele modułu:
Zapoznanie studentów z wiedzą w zakresie interpretacji badań obrazowych.
Uzyskanie umiejętności prawidłowej interpretacji badań obrazowych.

przedmiotow Treść efektu kierunkow ma sprawdzia
ego ego zajęć nu
W zakresie wiedzy student zna i rozumie:
poszczególnych układów organizmu
ludzkiego i podstawowe zależności
pomiędzy ich budową i funkcją w
ruchu;
14
W2 rodzaje metod obrazowania, zasady A.W2 ZT ST
ich przeprowadzania i ich wartość
diagnostyczną (zdjęcie RTG,
ultrasonografia, tomografia
komputerowa, rezonans
magnetyczny);
W3 mianownictwo anatomiczne A.W3 ZT ST
niezbędne do opisu stanu zdrowia;
W zakresie umiejętności student potrafi:
U1 rozpoznawać i lokalizować w A.U1 ZT ST
badaniach obrazowych zasadnicze
struktury ludzkiego ciała ze
szczególnym uwzględnieniem
narządu ruchu;
U2 oceniać stan układu ruchu człowieka A.U9 ZT ST
w warunkach statyki i dynamiki
(badanie ogólne, odcinkowe,
miejscowe) w celu wykrycia
zaburzeń jego struktury i funkcji;
W zakresie kompetencji społecznych student jest gotów do:
KS1 dostrzegania i rozpoznawania KP_KS 5 ZT ST
własnych
ograniczeń, dokonywania
samooceny
deficytów i potrzeb edukacyjnych.

W zakresie wiedzy i Zaliczenie na ocenę (ST) w formie testu i/lub pytań
umiejętności otwartych. Warunkiem uzyskania kwalifikacji jest
umiejętność podstawowej analizy badania RTG.
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
15
W zakresie kompetencji ocena [SB] na podstawie obserwacji zachowań,
społecznych dyskusja w czasie zajęć.
Edukacja
Zajęcia teoretyczne [ZT] wykład z prezentacją multimedialną
Treści programowe:
Semestr I
1. Wprowadzenie do interpretacji badań obrazowych: rentgenodiagnostyka
konwencjonalna, angiografia, tomografia komputerowa, rezonans
magnetyczny, ultrasonografia, scyntygrafia.
2. Badania obrazowe głowy, szyja i klatki piersiowej, brzucha i narządów
miednicy, kończyny dolnej i kończyny górnej. Stosowanie prawidłowego
mianownictwa anatomicznego w opisie poszczególnych narządów ciała
ludzkiego.
3. Wprowadzenie do diagnostyki rentgenowskiej w zakresie oceny kręgosłupa,
kończyny górnej i dolnej.
4. Rozpoznawanie struktur anatomicznych i najczęstszych zmian patologicznych
w badaniu rentgenowskim: układu ruchu oraz układu nerwowego. Stosowanie
prawidłowego mianownictwa anatomicznego w opisie poszczególnych
układów.
5. Anatomia radiologiczna układu ruchu. Stosowanie prawidłowego
mianownictwa anatomicznego w opisie układu kostno-stawowego.
6. Anatomia radiologiczna układu nerwowego. Stosowanie prawidłowego
mianownictwa anatomicznego w opisie układu nerwowego.
7. Oceniać stan układu ruchu człowieka w warunkach statyki i dynamiki w celu
wykrycia zaburzeń jego struktury i funkcji
1. Łyp M., Troczyńska J., Leśniowski P. Anatomia prawidłowa i patologiczna w
diagnostyce rentgenowskiej. Zeszyt ćwiczeń dla studentów kierunków
medycznych. Warszawa, 2020.
2. Bohdan d., Pruszyński B. Anatomia radiologiczna, PZWL, Warszawa 2005.
3. Keats T.E., Anderson M.W. Atlas prawidłowych obrazów RTG imitujących
stan patologiczny. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2008.
4. Sieroń D. (red.) Diagnostyka obrazowa w fizjoterapii i rehabilitacji, PZWL,
Warszawa 2017.
5. Wicke l., Firbas W., Herold C. Atlas anatomiiradiologicznej. Edra Urban &
Partner, Wrocław
16
1. Pruszyński B. (red.). Radiologia. Diagnostyka obrazowa Rtg, TK, USG, MR i
medycyna nuklearna. PZWL, Warszawa 2008.
2. Stäbler A., Ertl-Wagner B. Radiologia: ćwiczenia praktyczne: narząd ruchu:
806 obrazów radiologicznych. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2008.
3. Wicke l., Firbas W., Herold C. Atlas anatomiiradiologicznej. Elsevier Urban &
Partner, Wrocław 2009.
17
1.4. Anatomia

kierunek:
Biologia/ Student zna ogólną budowę
organizmu człowieka na poziomie szkoły
średniej. Potrafi dokonać podziału ciała
wymagania wstępne:
ludzkiego na układy, wyjaśnić ich funkcje i
scharakteryzować.
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Anatomia
przedmiotów):
m teoretycz praktycz studen w
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
100 6
Studia Liczba
40 60 50
Cele modułu:
anatomii prawidłowej. Zapoznanie studentów z budową ciała ludzkiego, z budową
tkanek, narządów i struktur w powiązaniu z ich topografią w organizmie człowieka.
Student rozumie znaczenie położenia struktur anatomicznych dla prawidłowego
przebiegu procesu usprawniania. Zapoznanie z terminologią anatomiczną, która
pozwoli studentom na korzystanie ze specjalistycznej literatury. Przygotowanie
studenta do oceny przedmiotowej i podmiotowej pacjenta oraz zapoznanie studenta z
metodami i formami pracy z pacjentem niezbędnymi na potrzeby badania i leczenia
fizjoterapeutycznego, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych
efektów uczenia się.

Kod efektu Treść efektu Kod efektu Forma Forma
18
przedmiotowego kierunkowego zajęć sprawdzianu
W1 budowę anatomiczną A.W1 ZT ST, SŚ
poszczególnych układów
organizmu ludzkiego i
podstawowe zależności
pomiędzy ich budową i
funkcją w warunkach
zdrowia i choroby,
a w szczególności układu
narządów ruchu;
W2 mianownictwo A.W3 ZT ST, SŚ
anatomiczne niezbędne do
opisu stanu zdrowia;
W3 podstawowe właściwości A.W4 ZT ST, SŚ
fizyczne, budowę i funkcje
komórek i tkanek
organizmu człowieka;
U1 rozpoznawać i lokalizować A.U1 ZP SP
na fantomach i modelach
struktury ludzkiego ciała,w
tym elementy układu
ruchu, takie jak elementy
układu kostno-stawowego,
grupy mięśniowe i
poszczególne mięśnie;
KS1 Rozwija swoje zdolności KP_KS 5 ZP SB
dzięki wykorzystaniu KP_KS 6
nowoczesnych technologii
informatycznych, potrafi
pracować z
wykorzystaniem
symulatora 3D
KS2 Potrafi pracować w grupie, KP_KS7 ZP SB
współpracownikami w
zespole i dzielić się wiedzą
19
W zakresie wiedzy Egzamin teoretyczny (ST) w formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
Sprawdzian śród semestralny (SŚ):

zaliczenie wszystkich śród semestralnych sprawdzianów
ocenianych według zdefiniowanych kryteriów.
W zakresie umiejętności Sprawdzian Praktyczny (SP):
rozpoznawanie i wskazywanie kości, mięśni na modelach
anatomicznych, opisywanie narządów, np. uzupełnianie
nazw struktur kostnych, nerwów obwodowych z
wykorzystaniem modeli oraz symulatora 3D.
W zakresie kompetencji ocena [SB] na podstawie obserwacji zachowań studenta
społecznych podczas wykonywania zadań praktycznych oraz podczas
Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład informacyjny, z elementami prezentacji
[ZT] multimedialnych, problemowy, konwencjonalny,
Zajęcia praktyczne [ZP] praca w grupach, ćwiczenia przedmiotowe, ćwiczenia
utrwalające, dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
Anatomia ogólna:
1. Wprowadzenie w terminologię anatomiczną i mianownictwo anatomiczne
20
2. Ogólna budowa ciała ludzkiego
3. Symetria i asymetria ciała ludzkiego
4. Metameria organizmu
5. Proporcje ciała ludzkiego i ich zmienność
6. Typy budowy ciała (typy konstytucyjne)
Układ narządów ruchu:
Osteologia:
1. Budowa mikroskopowa i makroskopowa kości
2. Skład chemiczny tkanki kostnej
3. Podział kości
4. Szpik kostny
Syndesmologia i artrologia:
1. Połączenia między kośćmi – podział na ścisłe i wolne
2. Budowa stawu- charakterystyka elementów stałych i dodatkowych
3. Typy stawów
Miologia ogólna:
1. Budowa tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej
2. Budowa makroskopowa mięśnia szkieletowego
3. Typy mięśni szkieletowych
4. Unaczynienie i unerwienie mięśni
5. Jednostka motoryczna
6. Narządy pomocnicze mięśni
7. Właściwości fizyczne, biologiczne i mechanika mięśni
Układ nerwowy:
1. Budowa tkanki nerwowej: komórki glejowe i nerwowe
2. Budowa i działanie neuronu
3. Typy neuronów
4. Budowa i działanie synapsy
5. Odruchy i droga łuku odruchowego
6. Receptory i efektory
7. Nerwy, zwoje nerwowe, sploty nerwowe
8. Podział układu nerwowego pod względem anatomicznym i czynnościowym
Układ nerwowy:
1. Płaszczyzny i osie ciała
2. Podstawowe części ciała i okolice
Układ szkieletowy:
1. Budowa szkieletu osiowego:
2. Kręgosłup, klatka piersiowa, czaszka
3. Budowa szkieletu obręczy i kończyn wolnych
Układ stawowo-więzadłowy:
1. Szczegółowa budowa stawów: więzadła, rodzaje i zakres ruchów w stawach:
szczytowych, klatki piersiowej, czaszki, kończyny górnej i kończyny dolnej
21
Miologia szczegółowa:
2. Charakterystyka mięśni z uwzględnieniem: topografii, przyczepów
początkowych i końcowych, funkcji mięśnia oraz unerwienia
3. Mięśnie tułowia, kończyny górnej, kończyny dolnej, głowy i szyi
4. Powięzie mięśniowe
5. Zespoły mięśniowe
Semestr 2
Układ krążenia:
1. Układ krwionośny
2. Naczynia krwionośne: podział i charakterystyka, krwiobieg mały i wielki
3. Położenie, budowa i działanie serca, unaczynienie i unerwienie serca
Układ limfatyczny:
1. ogólna budowa naczyń limfatycznych i ich przebieg
2. budowa narządów limfatycznych, topografia węzłów chłonnych
3. układ oddechowy, pokarmowy, moczowo-płciowy, hormonalny –
charakterystyka narządów i ich topografia, wzajemne połączenia między
narządami oraz ich podstawowe funkcje
Układ nerwowy:
1. Budowa układu nerwowego ośrodkowego: piętra mózgowia, ośrodki nerwowe,
kora mózgowa, drogi nerwowe
2. Budowa układu nerwowego obwodowego: sploty nerwowe i nerwy obwodowe
(przebieg, zakres unerwienia), nerwy czaszkowe (podział, przebieg nerwu oraz
zakres unerwienia)
3. Budowa układu krążenia: szczegółowa budowa narządów oraz ich topografia i
wzajemne połączenia
1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, wyd. PZWL, W-wa, t. 1-5
2. Ignasiak Z.., Anatomia człowieka, wyd. II, wyd. AWF Wrocław 2013, cz. 1 i 2
3. Marciniak T., Anatomia prawidłowa człowieka, wyd. III, PZWL W-wa, t.
1,2,3
4. Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, wyd. PZWL, 1992, W-wa
5. Anatomia prawidłowa człowieka, pod red. Jerzego Walochy, wyd.
Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 1-8, 2013
6. Marecki B. Anatomia funkcjonalna, wyd. AWF Poznań 2014, t. 1, 2
7. Rohen J.W. Anatomia topograficzna, wyd. PZWL W-wa
8. Netter F.H. Atlas anatomii człowieka, red. J. Moryś, wyd. VI, 2015,
22
1. Narkiewicz O., Moryś. J, Anatomia człowieka, wyd. PZWL, 2010, W-wa
2. Sylwanowicz W., Anatomia człowieka, wyd. PZWL
3. Feneis H., Ilustrowany słownik mianownictwa anatomicznego, wyd.PZWL
4. Petra Kopf-Maier, Atlas anatomii człowieka, wyd. PZWL 2003, W-wa
5. Gołąb B.K., WSP. K. Jędrzejewski, Anatomia czynnościowa ośrodkowego
układu nerwowego, wyd. PZWL, W-wa
23
1.5. Biochemia

kierunek:
Student zna ogólną budowę organizmu
człowieka na poziomie szkoły średniej. Potrafi
dokonać podziału ciała ludzkiego na układy.
wymagania wstępne:
Zna podstawowe pojęcia i prawa obowiązujące
w chemii na poziomie szkoły średniej.
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Biochemia
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
30 2
Studia Liczba
15 15 20
Cele modułu:
Celem kształcenia jest zapoznanie studentów z przemianami biochemicznymi
zachodzącymi w organizmie człowieka, w szczególności z przemianami
zachodzącymi w trakcie wysiłku fizycznego. Zdobyta wiedza przyczyni się do
osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych efektów uczenia się.

Kod efektu Treść efektu Kod efektu Form Forma
przedmiotow kierunkowe a sprawdzia
ego go zajęć nu
W1 podstawowe właściwości A.W4 ZT, ST
24
fizyczne, budowę i funkcje ZP
komórek i tkanek organizmu
człowieka
W2 podstawowe procesy metaboliczne A.W7 ZT, ST SP
zachodzące na poziomie ZP
komórkowym, narządowym i
ustrojowym, w tym zjawiska
regulacji hormonalnej, reprodukcji
i procesów starzenia się oraz ich
zmian pod wpływem wysiłku
fizycznego lub w efekcie
niektórych chorób
W4 zewnętrzne czynniki fizyczne i ich A.W12 ZT, ST, SP
wpływ na organizm człowieka ZP
U1 określić wskaźniki biochemiczne i A.U3 ZT, ST, SP
ich zmiany w przebiegu ZP
niektórych chorób oraz pod
wpływem wysiłku fizycznego w
zakresie bezpiecznego stosowania
metod fizjoterapii
KS1 potrafi pracować w grupie, KP_KS7 ZP SB
KS1 dostrzegania i rozpoznawania KP_KS 5 ZP SB
własnych ograniczeń,
dokonywania samooceny
deficytów i potrzeb edukacyjnych

W zakresie wiedzy i Egzamin teoretyczny (ST) w formie testu:
umiejętności Warunki zaliczenia sprawdzianu (co najmniej 56%
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
25
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
Edukacja
Zajęcia teoretyczne [ZT] wykład problemowy, konwencjonalny
Treści programowe:
Semestr 1
1. Budowa związków węgla. Struktura i właściwości aminokwasów i białek.
Powstawanie wiązania peptydowego. Hydrofilowość i hydrofobowość.
Struktury I, II, III, i IV-rzędowe białek. Białka globularne, fibrylarne. Białka
proste i złożone. Struktura kolagenu. Funkcje białek w organizmie. Budowa
DNA i synteza białek.
2. Podstawy kinetyki chemicznej. Równowaga reakcji chemicznej. Kataliza.
Mechanizmy reakcji enzymatycznych. Czynniki wpływające na szybkość
reakcji enzymatycznych. Inhibicja kompetencyjna i regulacja allosteryczna
aktywności enzymów. Mechanizmy działania substancji biologicznie
aktywnych na organizm człowieka. Wpływ temperatury i pH na aktywność
enzymatyczną.
3. Uzyskiwanie energii w procesach metabolicznych. Anabolizm i katabolizm.
Znaczenie acetylo-CoA w procesie uzyskiwania energii z węglowodanów,
białek i tłuszczów. Utlenianie i redukcja, NADH i FADH2. Fosforylacja
oksydacyjna. Substancje wysokoenergetyczne, nośniki energii: ATP, GTP,
fosforan kreatyny. Rozkład i resynteza ATP. Znaczenie fosforanu kreatyny i
kinazy adenylanowej.
4. Węglowodany: budowa, właściwości, znaczenie biologiczne. Metabolizm
węglowodanów. Indeks glikemiczny. Glikoliza. Oksydacyjna dekarboksylacja
pirogronianu. Cykl Krebsa. Glikoliza beztlenowa, kwas mlekowy i jego rola w
metabolizmie mięśni. Cykl Corich. Glukoneogeneza. Glikoliza a
glukoneogeneza. Cykl pentozofosforanowy. Budowa, synteza i rozkład
glikogenu. Znaczenie glikogenu mięśni i wątroby w równowadze
energetycznej organizmu ludzkiego.
26
5. Tłuszcze – budowa i właściwości fizykochemiczne. Budowa i właściwości
błon biologicznych. Transport przez błony, receptory błonowe i ich rola.
Lipoproteiny – budowa i znaczenie biologiczne. Synteza i hydroliza tłuszczów.
Utlenianie kwasów tłuszczowych. Synteza kwasów tłuszczowych.
6. Biochemia mięśni. Białka kurczliwe, budowa i funkcja. Budowa sarkomeru.
teoria ślizgowa skurczu mięśni. Cykl hydrolizy ATP. Regulacja skurczu mięśni
szkieletowych. Pojęcie jednostki motorycznej. Rodzaje włókien mięśniowych.
Mięśnie szkieletowe, mięsień sercowy, mięśnie gładkie - podobieństwa i
różnice. Zaburzenia pracy mięśni.
7. Metabolizm wysiłku fizycznego. Źródła energii pracujących mięśni w
zależności od intensywności i czasu trwania wysiłku fizycznego. Moc i
pojemność szlaków resyntezy ATP w mięśniach. Fosforan kreatyny i kinaza
kreatynowa jako system resyntezy ATP wewnątrz komórki mięśniowej.
Kinaza adenylowa i jej rola w resyntezie ATP. Kwas mlekowy i jego stężenie
we krwi w zależności od intensywności i czasu trwania wysiłku fizycznego.
Cykl glukozowo-alaninowy. Zmiany zachodzące w organizmie ludzkim pod
wpływem aktywności fizycznej. Przetrenowanie.
8. Składniki pokarmowe, białka, węglowodany, tłuszcze, witaminy, sole
mineralne i ich znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Rola
witamin w katalizie enzymatycznej Witaminy rozpuszczalne w wodzie i
tłuszczach. Awitaminozy i hiperwitaminozy.
1. Zasady bezpieczeństwa związane z preparatami biochemicznymi. Obliczanie
stężeń związków chemicznych, stężenia procentowe i molowe. Dysocjacja
elektrolityczna, znaczenie elektrolitów w płynach ustrojowych. Metody
laboratoryjne stosowane w biochemii: chromatografia, elektroforeza,
spektrofotometria. Spektrofotometryczne metody oznaczania stężenia.
2. Obliczania stężenia jonów wodorowych (pH). Mocne i słabe kwasy.
Obliczanie pH roztworów buforowych. Znaczenie równowagi kwasowo
zasadowej dla organizmu człowieka. Układy buforowe krwi i tkanek: bufor
wodorowęglanowy, fosforanowy, hemoglobinowy. Znaczenie płuc i nerek w
regulacji równowagi kwasowo-zasadowej. Mechanizmy stabilizujące stężenie
jonów wodorowych w organizmie człowieka. Wpływ pH na wchłanianie
substancji leczniczych.
3. Składniki krwi. Budowa i funkcje w organizmie hemoglobiny. Kooperatywne
wiązanie tlenu przez hemoglobinę. Formy hemoglobiny prawidłowej i
patologicznej. Wpływ pH, temperatury, tlenku i dwutlenku węgla na wiązanie
tlenu z hemoglobiną. Efekt Bohra. Mioglobina i hemoglobina, podobieństwa i
różnice. Białka osocza. Składniki nieorganiczne krwi. Obliczanie mocy
jonowej i osmolalności roztworów. Wpływ wysiłku fizycznego na objętość
osocza.
4. Metabolizm białek i aminokwasów. Hydroliza wiązań peptydowych.
Trawienie białek. Aminokwasy endogenne i egzogenne. Białka pełno i
27
niepełnowartościowe. Transaminacja i deaminacja oksydacyjna aminokwasów.
Cykl mocznikowy. Metabolizm Azotu. Bilans azotowy, metody obliczania.
5. Homeostaza glukozy. Procesy stabilizujące stężenie glukozy we krwi. Udział
hormonów w utrzymaniu prawidłowego stężenia glukozy we krwi.
Prawidłowy zakres stężenia glukozy we krwi. Rola wątroby w homeostazie
glukozy we krwi, hipoglikemia i hiperglikemia. Indeks glikemiczny.
6. Równowaga energetyczna organizmu człowieka. Podstawowa przemiana
materii. Obliczanie wydatków energetycznych.
1. Hames B.D., Hooper N.M., Biochemia. Krótkie wykłady, PWN, Warszawa
2010.
2. Górski J. (red.), Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego, Wydawnictwo
Naukowe PZWL, Warszawa 2006.
3. Czarkowska-Pączek B., Przybylski J., Zarys fizjologii wysiłku fizycznego,
Urban & Partner, Wrocław 2002.
4. Kłyszejko-Stefanowicz L., Ćwiczenia z biochemii, PWN, Warszawa 2005.
1. Stryer L. Biochemia, PWN, Warszawa 2003.
2. Dembioska-Kied A., Naskalski JW., Diagnostyka laboratoryjna z elementami
biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2002
3. Borkowski J., Bioenergetyka i biochemia tlenowego wysiłku fizycznego, wyd.
II Wydawnictwo AWF, Wrocław 2008.
28
1.6. Biofizyka

kierunek:
Biologia/ Student zna ogólną budowę
organizmu człowieka na poziomie szkoły
średniej. Potrafi dokonać podziału ciała
Moduły wprowadzające / ludzkiego na układy, wyjaśnić ich funkcje i
wymagania wstępne: scharakteryzować. Fizyka/ Student zna
podstawowe wielkości fizyczne i prawa
fizyczne z zakresu kinematyki, dynamiki,
elektromagnetyzmu i optyki geometrycznej.
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Biofizyka
przedmiotów):
Zajęcia Praca liczba
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
15 1
Studia Liczba
15 - 10
Cele modułu:
biofizyki. Celem modułu jest zapoznanie studentów ze związkiem praw fizyki z
budową i funkcjonowaniem organizmu człowieka, a w szczególności z elementami
biofizyki ogólnej, biofizyką tkanek oraz biofizyką narządów. Dostarczenie
informacji o rodzaju i wpływie czynników zewnętrznych na organizm człowieka,
które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych efektów uczenia się

29
ego go zajęć nu
W1 podstawowe właściwości A.W4 ZT ST
człowieka;
W2 podstawowe procesy A.W7 ZT ST
metaboliczne zachodzące na
poziomie komórkowym,
narządowym i ustrojowym, w tym
zjawiska regulacji hormonalnej,
reprodukcji i procesów starzenia
się oraz ich zmian pod wpływem
wysiłku fizycznego lub w efekcie
niektórych chorób;
W3 kinezjologiczne mechanizmy A.W9 ZT ST
kontroli ruchu i regulacji
procesów metabolicznych
zachodzących w organizmie
człowieka oraz fizjologię wysiłku
fizycznego;
W4 zewnętrzne czynniki fizyczne i A.W12 ZT ST
ich wpływ na organizm
człowieka;
U1 oceniać wpływ czynników A.U8 ZT ST
fizycznych na organizm
człowieka, odróżniając reakcje
prawidłowe i zaburzone;
KS1 nawiązania i utrzymania pełnego KP_KS1 ZT SB
szacunku kontaktu z pacjentem, a
także okazywania zrozumienia
dla różnic światopoglądowych i
kulturowych;
KS2 dostrzegania i rozpoznawania KP_KS 5 ZT SB
deficytów i potrzeb
edukacyjnych;
30
KS3 formułowania opinii dotyczących KP_KS 8 ZT SB
różnych aspektów działalności
zawodowej;

W zakresie wiedzy i Zaliczenie na ocenę. Pytania otwarte / sprawdzian
umiejętności: teoretyczny (ST) w formie testu
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
W zakresie kompetencji ocena [SB] na podstawie obserwacji zachowań, dyskusja
społecznych w czasie zajęć.
Edukacja
Zajęcia teoretyczne [ZT] informacyjny, problemowy, konwencjonalny.
Semestr 1
1. Wprowadzenie powiązania podstaw fizycznych z działaniem organizmu
człowieka.
2. Zapoznanie z podstawowymi właściwościami fizycznymi, budową i funkcjami
komórek i tkanek organizmu człowieka.
3. Biofizyka tkanek:
• biofizyka tkanki kostnej: podstawy biomechaniki, naprężenia w ciałach
stałych, anizotropia kości, rodzaje złamań w zależności od rodzaju
naprężeń, prawo Wolfa,
• biofizyka tkanki nerwowej: neurony, budowa i mechanizm
przewodzenia impulsów, przewodnictwo elektryczne, potencjał
spoczynkowy i czynnościowy komórki nerwowej.
4. Biofizyka narządów:
• narząd wzroku: budowa oka, schemat przejścia i przetwarzania impulsu
31
elektromagnetycznego przez układ optyczny oka, zakres widzialny
promieniowania,
• narząd słuchu: wzmocnienie fal mechanicznych w obrębie ucha
zewnętrznego (rezonans), przenoszenie fali akustycznej i rodzaj
zabezpieczenia ucha środkowego, przetwarzanie fali akustycznej na
impuls nerwowy.
5. Biofizyka układu krążenia:
• prawo Bernoulliego,
• prawo ciągłości strumienia,
• Prawo Hagena-Poiseuille’a,
• wpływ ciśnienia hydrostatycznego na układ krążenia,lepkość krwi,
• sprężyste właściwości ścian naczyniowych.
6. Oddziaływanie czynników fizycznych na organizm żywy oraz ocena wpływ
czynników fizycznych na organizm człowieka, odróżniając reakcje prawidłowe
i zaburzone:
• kinezjologiczne mechanizmy kontroli ruchu i regulacji procesów
metabolicznych zachodzących w organizmie człowieka oraz fizjologia
wysiłku fizycznego;
• czynniki mechaniczne,
• pole elektryczne i magnetyczne,
• promieniowanie jonizujące i niejonizujące.
1. Jaroszyk F. (red.): Biofizyka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
2008
2. Hrynkiewicz Z., Rokita E. (red), Fizyczne metody diagnostyki medycznej i
terapii, PWN, 2000;
3. Miękisz S., Hendrich A. (red), Wybrane zagadnienia biofizyki, Volumed,1998.
1. Solomon E., Berg L., Martin D.: Biologia. Multico Oficyna Wydawnicza,
Warszawa 2012;
2. Halliday D., Resnick R., Walker J.: Podstawy fizyki, tom 1-5, Wydawnictwo
Naukowe PWN.
32
1.7. Biologia medyczna

kierunek:
Biologia z zakresu szkoły średniej / Student
Moduły wprowadzające / zna ogólną budowę komórki oraz tkanek.
wymagania wstępne: Student zna podstawy dziedziczenia
genetycznego.
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Biologia medyczna
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
20 1
Studia Liczba
20 - 5
Cele modułu:
biologii medycznej. Zapoznanie studentów z pojęciami, wiedzą oraz mechanizmami
z zakresu cytologii, czyli budowy komórkowej, cytofizjologii, biologii molekularnej
oraz molekularnych podstaw procesów genetycznych, histologii, biologii rozrodu i
rozwoju. Zapoznanie studentów z terminologią w obrębie zagadnień biologii
medycznej, która pozwoli studentom na korzystanie ze specjalistycznej literatury.
Student potrafi zdefiniować, rozróżnić oraz opisać funkcje oraz budowę komórek,
tkanek oraz gruczołów wydzielania zewnętrznego w obrębie organizmu ludzkiego.
Student zna lokalizację poszczególnych tkanek oraz gruczołów wydzielania
zewnętrznego w organizmie ludzkim. Student rozumie oraz wyjaśnia mechanizmy
współdziałania w obrębie funkcjonowania komórki, współdziałania tkanek oraz
układów. Student wyjaśnia rolę hormonów oraz regulacji hormonalnej w
utrzymywaniu homeostazy organizmu. Przygotowanie studenta do oceny
przedmiotowej i podmiotowej pacjenta oraz zapoznanie studenta z metodami i
formami pracy z pacjentem niezbędnymi na potrzeby badania i leczenia
33

przedmiotowego kierunkowego zajęć sprawdzianu
funkcją w warunkach zdrowia
i choroby, a w szczególności
układu narządów ruchu;
W2 mianownictwo anatomiczne A.W3 ZT ST, SŚ
niezbędne do opisu stanu
zdrowia;
W3 podstawowe właściwości A.W4 ZT ST, SŚ
człowieka;
W4 rozwój embrionalny, A.W5 ZT ST, SS
organogenezę oraz etapy
rozwoju zarodkowego i
płciowego człowieka;
W5 podstawowe mechanizmy A.W6 ZT ST, SŚ
procesów zachodzących w
organizmie człowieka w
okresie od dzieciństwa przez
dojrzałość do starości;
W6 podstawowe procesy A.W7 ZT ST, SŚ
narządowym i ustrojowym,
w tym zjawiska regulacji
hormonalnej, reprodukcji i
procesów starzenia się oraz
ich zmian pod wpływem
wysiłku fizycznego lub w
34
efekcie niektórych chorób;
W7 podstawy funkcjonowania A.W8 ZT ST, SŚ
organizmu człowieka oraz
narządów ruchu i narządów
zmysłu.
KS1 nawiązania i utrzymania KP_KS1 ZT SB
pełnego szacunku kontaktu z
pacjentem, a także
okazywania zrozumienia dla
różnic światopoglądowych i
kulturowych
KS2 dostrzegania i rozpoznawania KP_KS5 ZT SB
edukacyjnych;
KS3 formułowania opinii KP_KS8 ZT SB
dotyczących różnych
aspektów działalności
zawodowej;

W zakresie wiedzy Zaliczenie na ocenę (ST) w formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
Sprawdzian śród semestralny (SŚ) - zaliczenie wszystkich

śród semestralnych sprawdzianów ocenianych według
zdefiniowanych kryteriów
35
Edukacja
[ZT] multimedialnych, problemowy
Treści programowe:
Semestr 1
Biologia molekularna z elementami genetyki:
1. Wprowadzenie w terminologię biologii molekularnej oraz genetyki,
2. Molekularne podłoże funkcjonowania organizmu człowieka,
• budowa i rola biologiczna podstawowych grup związków organicznych,
• przemiany materii i energii, produkcja energii w komórkach,
• aspekty metabolizmu komórkowego,
3. Molekularne podłoże procesów genetycznych,
• nośniki informacji genetycznej: budowa DNA i RNA, organizacja
materiału genetycznego,
• elementy dziedziczenia: kod genetyczny, geny jako jednostki
transkrypcyjne i informacyjne,
• proces dziedziczenia genów: replikacja, elementy epigenetyki,
biosynteza białka – transkrypcja, translacja, regulacja ekspresji
jednostek transkrypcyjnych.
Cytologia / Cytofizjologia:
1. Budowa komórki i funkcje organelli komórkowych,
2. Mechanizmy transportu wewnątrzkomórkowego oraz przez błony biologiczne
w komórkach; regulacje na poziomie komórkowym, pobudliwość i
reaktywność komórek i organelli,
3. Cykl komórkowy i jego regulacja,
4. Różnicowanie i specjalizacja komórek,
5. Apoptoza i nekroza, procesy starzenia się i ich podłoże molekularne.
Histologia:
1. Histogeneza i histologia – pochodzenie, budowa, funkcje i lokalizacja tkanek:
nabłonkowych, łącznych, mięśniowych, nerwowej; mechanika tkanek,
2. Mechanizmy komunikacji i współdziałania w obrębie budowy tkankowej
człowieka,
3. Budowa gruczołów wydzielania wewnętrznego,
4. Nerwowa oraz hormonalna regulacja procesów fizjologicznych.
36
Biologia rozwoju oraz rozrodu:
1. Podstawowa charakterystyka etapów embriogenezy i ontogenezy. Budowa
komórek rozrodczych,
2. Biologiczne aspekty procesu zapłodnienia, budowa łożyska, błon płodowych,
3. Podstawowe czynniki teratogenne, wady rozwojowe,
Podstawowa diagnostyka z zakresu biologii medycznej:

1. Przegląd metod molekularnych: od pobrania do wyniku.
2. Gajewski A., Skierska E.: Biologia: podręcznik dla studentów wychowania
fizycznego. Wydawnictwo AWF, Warszawa 2008.
3. Grytner - Zięcina B.(red.): Biologia medyczna: skrypt dla studentów oddziału
fizjoterapii. Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego, Warszawa 2009.
4. Mizgajska-Wiktor H, Jarosz W., Fogt-Wyrwas R.: Podstawy biologii
człowieka: komórka, tkanki, rozwój, dziedziczenie. Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2013.
5. Solomon E., Berg L., Martin D.: Biologia Multico Oficyna Wydawnicza,
Warszawa 2012
6. Drewa G., Ferenc T., Genetyka medyczna podręcznik dla studentów, Edra
Urban & Partner Wrocław 2011
1. Baj J., Markiewicz Z. (red.): Biologia molekularna bakterii. Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2012.
2. Baj J. (red.): Biologia molekularna w medycynie: elementy genetyki
klinicznej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
37
1.8. Biomechanika

kierunek:
Student zna ogólną budowę organizmu
człowieka na poziomie szkoły średniej. Potrafi
dokonać podziału ciała ludzkiego na układy.
wymagania wstępne:
Zna podstawowe pojęcia i prawa obowiązujące
z fizyki na poziomie szkoły średniej.
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Biomechanika
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
45 3
Studia Liczba
15 30 30
Cele modułu:
biomechaniki układu ruchu człowieka. Celem jest zapoznanie studentów z
zagadnieniami dotyczącymi struktury i funkcji układu ruchu, oddziaływaniem sił
zewnętrznych i wewnętrznych na ludzki organizm oraz skutkami działania tych sił,
co przyczyni się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych efektów uczenia się.
Zdobyta wiedza powinna umożliwić ocenę stanu funkcjonalnego narządu ruchu
człowieka.

ego go zajęć nu
38
organizmu ludzkiego i podstawowe
zależności pomiędzy ich budową i
funkcją w warunkach zdrowia i
choroby, a w szczególności układu
narządów ruchu;
W2 kinezjologiczne mechanizmy A.W9 ZT, ST
kontroli ruchu i regulacji procesów ZP
metabolicznych zachodzących w
organizmie człowieka oraz
fizjologię wysiłku fizycznego;
W3 metody oceny czynności A.W10 ZT, ST, SP, SŚ
poszczególnych narządów i ZP
funkcjonalnego pacjenta w różnych
W4 biomechaniczne zasady statyki A.W13 ZT, ST, SP, SŚ
ciała oraz czynności ruchowych ZP
człowieka zdrowego i chorego;
W5 zasady ergonomii codziennych A.W14 ZT ST
czynności człowieka oraz
czynności związanych z
wykonywaniem zawodu, ze
ergonomii pracy fizjoterapeuty;
W6 zasady kontroli motorycznej oraz A.W15 ZT, ST, SŚ
teorie i koncepcje procesu ZP
sterowania i regulacji czynności
ruchowej;
W7 podstawy uczenia się kontroli A.W16 ZT, ST, SŚ
postawy i ruchu oraz nauczania ZP
czynności ruchowych;
U1 przeprowadzić podstawowe A.U5 ZT, ST, SŚ, SP
badanie narządów zmysłów i ZP
ocenić równowagę;
U2 oceniać stan układu ruchu A.U9 ZT, ST, SP, SŚ
39
człowieka w warunkach statyki i ZP
dynamiki (badanie ogólne,
odcinkowe, miejscowe) w celu
wykrycia zaburzeń jego struktury i
funkcji;
U3 przeprowadzić szczegółową analizę A.U10 ZT, ST, SP, SŚ
biomechaniczną prostych i ZP
złożonych ruchów człowieka w
warunkach prawidłowych i w
przypadku różnych zaburzeń
układu ruchu;
U4 przewidzieć skutki stosowania A.U11 ZT, ST, SP, SŚ
różnych obciążeń mechanicznych ZP
na zmienione patologicznie
struktury ciała człowieka;
U5 ocenić poszczególne cechy A.U12 ZT, ST, SP, SŚ
motoryczne; ZP
U6 oceniać sprawność fizyczną i A.U13 ZT, ST, SP, SŚ
funkcjonalną w oparciu o aktualne ZP
testy dla wszystkich grup
wiekowych;
własnych ograniczeń, dokonywania
samooceny deficytów i potrzeb
edukacyjnych;
KS2 korzystania z obiektywnych źródeł KP_KS 6 ZP SB
informacji;

W zakresie wiedzy i Zaliczenie na ocenę (ST) w formie testu/ pytania otwarte
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
40
92-100% - ocena 5,0
Sprawdzian śród semestralny (SŚ) - zaliczenie

wszystkich śród semestralnych sprawdzianów
Opracowanie sprawozdań z przeprowadzonych, ćwiczeń
praktycznych.
Edukacja
Zajęcia teoretyczne [ZT] wykład problemowy, konwencjonalny.
Zajęcia praktyczne [ZP] praca w grupach, ćwiczenia przedmiotowe, pokaz
czynności z objaśnieniem, instruktaż, nauczanie przez
uczestnictwo w pracy, ćwiczenia utrwalające, dyskusja.
Treści programowe:
Semestr 1
1. Wprowadzenie do biomechaniki. Definicja biomechaniki. Podstawy fizyczne
procesów biomechanicznych. Siła i moment siły. Masa a moment
bezwładności. Zasady dynamiki dla ruchu postępowego i obrotowego. Siły
zewnętrzne i wewnętrzne działające na człowieka. Ruch człowieka pod
wpływem sił, prędkość, przyspieszenie.
2. Dźwignie i ich rodzaje. Pojęcie zysku na sile i zysku na szybkości dźwigni.
Dźwignie I, II i III klasy. Warunki równowagi sił i momentów sił.
3. Właściwości materiałów idealnych i rzeczywistych. Prawo Hooke’a. Moduł
Younga. Parametry charakteryzujące właściwości mechaniczne materiałów.
Materiały lepkosprężyste. Pełzanie i relaksacja. Biomechanika biernego
narządu ruchu człowieka. Właściwości mechaniczne narządu ruchu.
Wytrzymałość mechaniczna tkanek. Budowa i właściwości mechaniczne
tkanki kostnej. Anizotropia kości Właściwości fizyczne kości zdrowych i w
stanach patologicznych. Wytrzymałość kości na działanie sił osiowych
ściskających, ścinających, zginających i skręcających. Wpływ aktywności
fizycznej na budowę kości. Przebudowa kości. Prawo Wolfa. Zmiany
zachodzące w kościach spowodowane urazami i chorobami. Wpływ wieku i
aktywności fizycznej na budowę i właściwości fizyczne kości.
4. Biomechanika ścięgien i wiązadeł. Budowa i parametry biomechaniczne
41
ścięgien i wiązadeł, podobieństwa i różnice. Magazynowanie energii przez
ścięgna. Urazy ścięgien i więzadeł. Czynniki wpływające na właściwości
mechaniczne ścięgien.
5. Budowa i właściwości fizyczne chrząstki stawowej. Przenoszenie obciążeń
przez tkankę chrzęstną.
6. Struktura układu kostnego człowieka. Rodzaje połączeń kości. Połączenia
stawowe. Budowa stawu. Rodzaje połączeń stawowych. Budowa i funkcje
głównych stawów. Typy ruchów w stawach, Liczba stopni swobody połączeń
stawowych. Czynniki warunkujące prawidłowe funkcjonowanie mechaniczne
stawów. Rola układów więzadłowych. Rola układu mięśniowego w
przenoszeniu obciążeń wewnętrznych.
7. Budowa i funkcje kręgosłupa, ruchomość połączeń i ich struktura
kinematyczna. Właściwości mechaniczne kręgosłupa. amortyzacyjna funkcja
kręgosłupa Krzywizny kręgosłupa - fizjologia i patologie. Krążki
międzykręgowe i ich znaczenie dla przenoszenia obciążeń. Połączenia w
obrębie kręgosłupa. Przyczyny powstawania nadmiernych obciążeń w obrębie
kręgosłupa.
8. Budowa i właściwości mechaniczne mięśni. Kąt pierzastości mięśni, przekrój
poprzeczny i fizjologiczny. Teoria ślizgowa skurczu mięśni. Zależność siły i
szybkości skurczu od budowy anatomicznej mięśni Zależność siły od
wielkości wydłużenia mięśnia. Siła aktywna i pasywna mięśni. Rodzaje
czynności mięśni, czynność statyczna i dynamiczna Skurcz ekscentryczny i
koncentryczny. Siła a szybkość skurczu mięśni. Modele mechaniczne mięśni.
Równanie Hilla. Włókna mięśniowe szybkie i wolne. Pobudzenie mięśni,
jednostka motoryczna. Elektromiografia i jej zastosowania. Wykorzystanie
elektromiografii do badania prawidłowości pracy mięśni. Odporność mięśni na
obciążenia. Wpływ aktywności fizycznej na budowę mięśni. Zmiany
zachodzące w unieruchomionych mięśniach.
9. Postawa stojąca. Mechanizm utrzymywania postawy stojącej. Mechanizm
sprzężenia zwrotnego. Rola układu przedsionkowego, wzrokowego i
propriocepcji w utrzymywaniu równowagi. Pojęcie równowagi i stabilności.
Czynniki biomechaniczne warunkujące utrzymanie prawidłowej postawy ciała.
Strategie odzyskiwania równowagi. Przyczyny zaburzeń stabilności postawy
stojącej. Metody oceny równowagi i stabilności posturalnej i ich zastosowanie
w praktyce klinicznej.
10.Biomechanika chodu. Kinematyka i dynamika chodu. Cykl chodu i jego fazy.
Mechanizmy minimalizujące wydatki energetyczne organizmu podczas chodu,
wyznaczniki chodu. Siły reakcji podłoża, składowa pozioma i składowa
pionowa. Bieg. Siły działające na organizm podczas chodu i podczas biegu.
Porównanie zużycia energii i wydajności energetycznej podczas chodu i biegu.
Charakterystyka chodu prawidłowego, obciążenia stawów podczas chodu
Chód patologiczny, przyczyny zaburzeń i konsekwencje...
11.Ergonomia. Definicje, cele i zakres ergonomii Obciążenia organizmu podczas
pracy. Źródła urazów, dysfunkcji i wypadków podczas pracy. Ergonomiczna
42
ocena obciążeń niektórych pozycji przy pracy i ich wpływ na dysfunkcje,
urazy i wypadki. Metody ergonomicznego planowania zajęć w pracy.
Ergonomia pracy fizjoterapeuty. Typowe zagrożenia urazami w pracy
fizjoterapeuty. Pozycje przyjmowane podczas pracy i towarzyszące im
obciążenia organizmu, pozycja leżąca, siedząca, stojąca i pochylona
Ergonomia w życiu codziennym. Profilaktyka
1. Wprowadzenie do obliczeń biomechanicznych. Wektory i skalary. Operacje na
wektorach, dodawanie i odejmowanie wektorów, iloczyn skalarny i
wektorowy, rozkładanie wektorów na składowe. Kartezjański układ
współrzędnych. Rozwiązywanie zadań z zakresu analizy ruchu, działających
sił na punkt materialny i obiekty rzeczywiste.
2. Dźwignie biomechaniczne, warunki równowagi dźwigni. Działanie mięśnia na
belkę kostną. Parametry charakteryzujące działanie sił w układach kostno –
stawowych. Składowe siły mięśnia w zależności od kąta działania, Obliczanie
wyzwalanego momentu siły w zależności od kata w stawie. Obliczanie
obciążeń działających na stawy i ścięgna.
3. Obciążenia kręgosłupa. Wpływ pozycji ciała na obciążenie kręgosłupa.
Obliczanie sił generowanych przez mięśnie stabilizujące kręgosłup. Obliczanie
sił kompresyjnych i ścinających działających na kręgosłup w różnych
pozycjach ciała.
4. Rodzaje i organizacja testów stosowanych w biomechanice. Metody rejestracji
pomiarów. Źródła błędów pomiarów. Analiza statystyczna. Pomiar czasu
reakcji.
5. Czynniki determinujące wartość siły generowanej przez człowieka. Zależność
rozwijanej siły mięśni od budowy mięśni. Metody pomiarów siły mięśni.
Skurcz izometryczny, izokinetyczny, izotoniczny. Metodyka pomiarów
momentów siły grup mięśni w warunkach statycznych i dynamicznych. Pomiar
siły ścisku dłoni i kciuka
6. Wyskok pionowy. Obliczanie popędu siły i wysokości uniesienia środka
ciężkości ciała w trakcie wyskoku. Obliczanie pracy i mocy podczas wyskoku
pionowego. Analiza przebiegu siły reakcji podłoża podczas wyskoku z
platformy stabilometrycznej. Pomiar siły reakcji podłoża podczas wyskoku.
Wyznaczanie siły i mocy maksymalnej podczas wyskoku z użyciem platformy
stabilometrycznej. Porównanie lewej i prawej kończyny dolnej.
7. Ogólny środek ciężkości (OSC), Znaczenie określenia środka masy dla analizy
ruchu ciała człowieka. Wpływ położenia środka ciężkości ciała na stabilność
pozycji. Środki masy kończyn i tułowia. Zmiany położenia środka ciężkości
podczas lokomocji. Metody wyznaczania środka ciężkości, pośrednie i
bezpośrednie. Zastosowanie dźwigni jednostronnej do wyznaczania OSC ciała
człowieka. Części ciała jako elementy sztywne. Określenie mas i środków mas
dla poszczególnych części ciała ludzkiego. Wyznaczanie środka ciężkości na
podstawie fotografii.
43
8. Zastosowanie techniki video do analizy ruchu ciała człowieka. Parametry
zapisu video. Porównanie wybranych metod rejestracji ruchu ciała człowieka.
Fotokinemetria jako technika rejestracji ruchu z użyciem kamer, znaczników,
czujników oraz systemów optoelektronicznych, połączona z analizą
zgromadzonych danych. Opracowywanie zapisu ruchu z wykorzystaniem
oprogramowania oferującego: analizę 2d i 3d, standardowe definicje modeli,
półautomatyczną digitalizację, a także zaawansowane analizy liniowych i
kątowych danych kinematycznych. Lokomocja. Analiza sił działających na
organizm człowieka w trakcie lokomocji. Wydatki energetyczne.
Oddziaływanie sił zewnętrznych na człowieka w różnych ośrodkach, woda,
powietrze. Pływanie. Biomechanika jazdy na rowerze.
9. Biomechaniczna analiza jazdy na wózkach inwalidzkich. Fazy cyklu
napędzania wózka. Wózki napędzane ręcznie obręczami, dźwigniami i
korbami, zalety i wady.
10.Kinematyka połączeń stawowych. Pojęcie ciała swobodnego i liczby stopni
swobody. Pary kinematyczne i biokinematyczne, łańcuchy biokinematyczne
otwarte i zamknięte. Ruchliwość biomechanizmu; Schemat strukturalny
kończyny górnej i kończyny dolnej. Obliczenia liczby stopni swobody
łańcucha kinematycznego. Zakres ruchu par biokinematycznych, czynniki
wpływające na zakres ruchu. Układ ruchu: czynny i bierny. Metody pomiarów
zakresu ruchów w stawach. Pomiary kątów stawowych. Wyznaczanie zakresu
ruchomości stawów dłoni.
11.Posturografia. Równowaga i stabilność posturalna. Ocena równowagi i
stabilności posturalnej z wykorzystaniem platformy stabilometrycznej. Metody
obróbki i analizy sygnału stabilograficznego.
1. Błaszczyk W. Biomechanika kliniczna. Wyd. Lek. PZWL Warszawa 2004.
2. Bober T., Zawadzki Z. Biomechanika układu ruchu człowieka. Wydawnictwo
BK, Wrocław 2006.
3. Grimshaw P., Lees A., Fowler N., Burden A. Biomechanika sportu. Krótkie
wykłady, PWN, Warszawa, 2010.
4. Tejszerska D., Świtoński E., Gzik M.: Biomechanika narządu ruchu człowieka.
Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji - PIB, Radom
2011.
5. Zagrobelny Z., Woźniewski M. Biomechanika Kliniczna. Część Ogólna.
Wydawnictwo AWF, Wrocław, 2007
1. Ernst K. Fizyka sportu PWN, Warszawa 2005.
44
1.9. Farmakologia w fizjoterapii

kierunek:
Moduły wprowadzające / Wiedza z zakresu klinicznych podstaw
wymagania wstępne: fizjoterapii
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Farmakologia w fizjoterapii
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
15 1
Studia Liczba
15 - 10
Cele modułu:
podstaw farmakologii, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych

ego go zajęć nu
W1 mechanizm działania środków A.W11 ZT ST, SŚ
farmakologicznych stosowanych
w ramach różnych chorób i
układów człowieka, zasady ich
podawania oraz ograniczenia i
działania uboczne, a także wpływ
45
tych środków na sprawność
pacjenta ze względu na
konieczność jego uwzględnienia w
planowaniu fizjoterapii;
W2 mechanizmy rozwoju zaburzeń A.W17 ZT ST, SŚ
czynnościowych oraz
patofizjologiczne podłoże rozwoju
chorób;
U1 wykorzystywać właściwości A.U7 ZT ST, SŚ
określonej grupy środków
farmakologicznych w zabiegach
fizykoterapeutycznych w różnych
chorobach;
KS1 korzystania z obiektywnych źródeł KP_KS6 ZT SB
informacji
W zakresie wiedzy i Zaliczenie na ocenę (ST) w formie testu:
umiejętności Warunki zaliczenia sprawdzianu (>56% maksymalnej
liczby punktów):
0-56 % - ocena 2,0

57-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

W zakresie ocena [SB] na podstawie obserwacji zachowań, dyskusja w
kompetencji czasie zajęć.
społecznych
Edukacja
46
Zajęcia teoretyczne wykład informacyjny, problemowy.
[ZT]
Treści programowe:
Semestr 1
1. Zapoznanie z zasadami BHP na zajęciach.
2. Wprowadzenie do farmakologii.
3. dziedziny farmakologii.
4. drogi podawania leków.
5. Farmakologia poszczególnych układów.
6. Farmakologia w onkologii, stosowanie chemioterapii.
7. Uzależnienia lekowe.
8. Najważniejsze leki stosowane w procesach fizjoterapii.
1. Korbut R. (red.): Farmakologia po prostu. Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego, Kraków 2009.
2. Korbut R.(red.): Farmakologia: repetytorium. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2015.
3. Kostowski W., Herman Z. S. (red.): Farmakologia: podręcznik dla studentów
medycyny i lekarzy. T. 1-Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
4. Olszanecki R., Wołkow P., Jawień J.: Farmakologia. Wydawnictwo Lekarskie
5. 5.Rajtar-Cynke G.(red.): Farmakologia: podręcznik dla studentów i
absolwentów wydziałów pielęgniarstwa i nauk o zdrowiu akademii
medycznych. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2007.
6. Rang H.P., Dale M.M., Ritter J.M., Flower R.J., Henderson G.: Rang i Dale
farmakologia. Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014.
1. Neal M.J.: Farmakologia w zarysie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2005.
2. Modnicki D.: Farmakologia dla policealnych szkół farmaceutycznych. Tom 1-
2. Oficyna Wydawnicza Stopka, Łomża 2014.
3. Mutschler E., Geisslinger G., Kroemer H.K., Menzel S., Ruth P.: Farmakologia
i toksykologia: podręcznik. Wydawnictwo MedPharm Polska, Wrocław 2016.
47
1.10. Fizjologia

kierunek:
Moduły wprowadzające / Student zna podstawy anatomii, biologii
wymagania wstępne: medycznej i biochemii
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Fizjologia
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
75 4
Studia Liczba
30 45 25
Cele modułu:
Student powinien osiągnąć przedmiotowe efekty uczenia się, Zapoznać się z
czynnością narządów i układów człowieka ze szczególnym zwróceniem uwagi na
fizjologię wysiłku fizycznego. Powyższe działania przyczynią się do osiągnięcia
nadrzędnych kierunkowych efektów uczenia się.

Kod efektu Treść efektu Kod efektu For Forma
przedmiotowe kierunkow ma sprawdzia
go ego zajęć nu
W1 podstawowe mechanizmy procesów A.W6 ZT SŚ, ST
zachodzących w organizmie
człowieka w okresie od dzieciństwa
przez dojrzałość do starości;
48
W2 podstawowe procesy metaboliczne A.W7 ZT SŚ, ST
zachodzące na poziomie
komórkowym, narządowym i
ustrojowym, w tym zjawiska
regulacji hormonalnej, reprodukcji
i procesów starzenia się oraz ich
zmian pod wpływem wysiłku
fizycznego;
W3 podstawy funkcjonowania A.W8 ZT, SŚ, ST
poszczególnych układów VR
zmysłu;
W4 fizjologię wysiłku fizycznego; A.W9 ZT SŚ, ST
W5 metody ogólnej oceny stanu A.W18 ZT SŚ, ST
zdrowia oraz objawy
podstawowych zaburzeń i zmian
chorobowych;
U1 dokonać pomiaru i zinterpretować A.U4 ZP SP, SŚ
wyniki analiz podstawowych
wskaźników czynności układu
krążenia (tętno, ciśnienie tętnicze
krwi), składu krwi oraz statycznych
i dynamicznych wskaźników
układu oddechowego, a także
ocenić odruchy z wszystkich
poziomów układu nerwowego;
U2 przeprowadzić podstawowe A.U5 ZP SP, SŚ
badanie narządów zmysłów i
ocenić równowagę;
U3 przeprowadzić ocenę zdolności A.U6 SP, SŚ
wysiłkowej, tolerancji wysiłkowej,
poziomu zmęczenia i
przetrenowania
U4 oceniać wpływ czynników A.U8 ZP SP, SŚ
fizycznych na organizm człowieka,
odróżniając reakcje prawidłowe i
zaburzone;
U5 oceniać sprawność fizyczną; A.U13 ZP SP, SŚ
49
KS1 jest otwarty na pracę w zespole KP_KS 7 ZP, SB
VR
KS2 jest zorientowany na poszerzanie ZT, SB

wiedzy KP_KS 6 VR

W zakresie wiedzy i Egzamin teoretyczny (ST)
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
Sprawdzian śród semestralny [SŚ] –zaliczenie

teoretycznych i praktycznych ocenianych wg
Edukacja
Zajęcia teoretyczne [ZT] wykład z prezentacją multimedialną
Zajęcia praktyczne [ZP] praca w grupach z wykorzystaniem modeli
anatomicznych do wyjaśnienia procesów fizjologicznych
i techniki wirtualnej rzeczywistości (VR), metoda
projektu, projektowanie doświadczeń, konwersatorium;
Treści programowe:
Semestr 1
50
1. Podstawy fizjologii ogólnej: homeostaza komórki, narządów i układów
narządów, podstawy fizjologii mięśni i układu nerwowego: geneza potencjału
spoczynkowego i czynnościowego komórek pobudliwych, mechanizmy
przewodzenia potencjałów w błonach komórkowych, transmisja synaptyczna,
rodzaje komórek mięśniowych, mechanizmy ich aktywności skurczowej.
2. Czynności rdzenia kręgowego, mechanizmy odruchów somatycznych, drogi
ruchowe i obszary ruchowe CSN, mechanizmy neuronalne ruchu dowolnego,
receptory, mechanizmy transdukcji bodźca czuciowego, percepcja i gnozja
bodźca czuciowego, rola fizjologiczna móżdżku, mechanizmy neuronalne
współruchów fizjologicznych, podłoże neuronalne zachowań popędowo-
emocjonanych, mechanizmy funkcji poznawczych.
3. Autonomiczny układ nerwowy, organizacja i funkcje.
4. Plastyczność mózgu.
5. Podstawy fizjologii układu krążenia: zjawiska elektryczne w mięśniu
sercowym, podstawy EKG, czynności mechaniczne serca, cykl sercowy,
hemodynamika, funkcje naczyń tętniczych, żylnych, wieńcowe, mózgowe,
zjawiska krążeniowo-oddechowe w wysiłku fizycznym.
6. Podstawy fizjologii układu oddechowego: budowa i funkcje dróg
oddechowych i płuc, krążenia płucnego, podstawowe informacje z zakresu
wymiany gazowej w płucach.
7. Wprowadzenie do fizjologii układu trawiennego: podstawy motoryki,
aktywności wewnątrzwydzielniczej gruczołów trawiennych: żołądka, trzustki,
wątroby i jelit.
8. Regulacja hormonalna: budowa i klasyfikacja hormonów, oś podwzgórzowo-
przysadkowa (hormony przedniego i tylnego płata przysadki mózgowej),
hormony rdzenia i kory nadnerczy, trzustki, tarczycy i przytarczyc, hormony
wydzielane przez gruczoły płciowe.
9. Fizjologia układu wydalniczego i skóry, nerki ich rola i czynności, obszary
wodne ustroju, rola skóry i czynność gruczołu mlecznego.
10.Fizjologia układu ruchu.
11.Fizjologia wysiłku fizycznego.
1. Porównanie działania układu nerwowego i endokrynnego w organizmie.
2. Poznanie i badanie odruchów nerwowych.
3. Analiza funkcjonowania zmysłów.
4. Analiza rozmazów krwi człowieka.
5. Zapoznanie z metodami oznaczanie parametrów krwi: hemoglobiny,
hematokrytu, odczynu Biernackiego, czasu krzepnięcia krwi.
6. Badanie pracy mięśnia sercowego, pomiar tętna i ciśnienia krwi.
7. Fizjologia układu oddechowego – określenie typu oddychania, badanie
czynnościowe układu oddechowego.
8. Fizjologia mięśni szkieletowych.
51
9. Fizjologia wysiłku fizycznego – wpływ wysiłku na wybrane parametry
fizjologiczne, określenie wydolności układu krążenia i kondycji fizycznej,
zmiany adaptacyjne w układzie oddechowym pod wpływem wysiłku
fizycznego każdego typu.
10.Fizjologia trawienia.
11.Skład i właściwości moczu.
Zajęcia praktyczne z wykorzystaniem techniki wirtualnej rzeczywistości (VR)
1. Fizjologia układu krążenia
2. Fizjologia układu nerwowego
3. Fizjologia układu ruchu (mięśniowo-szkieletowego)
4. Fizjologia skóry
1. Ganong, W. (red.): Fizjologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
2009.
2. Górski J. (red.): Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego. Wydawnictwo
Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
3. Górski J. (red.): Fizjologia człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2010.
4. Jaworek J.: Podstawy fizjologii medycznej. Wydawnictwo Medycyna
Praktyczna, Kraków 2012.
5. Konturek S. (red.): Fizjologia człowieka: podręcznik dla studentów medycyny
Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2007.
6. Konturek S., Fizjologia człowieka. T. 1-5. Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego, Kraków 2003. 7.Rosołowska-Huszcz D., Gromadzka-
Ostrowska J.: Ćwiczenia z fizjologii człowieka. Wydawnictwo SGGW,
Warszawa 2008
1. McLaughlin D., Stamford J., White D., Fizjologia człowieka. Wydawnictwo
Naukowe PWN Warszawa 2009.
2. Borodulin-Nadzieja L. (red.): Fizjologia człowieka: podręcznik dla studentów
licencjatów medycznych. Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2005.
3. Czarkowska-Pączek B. (red.): Zarys fizjologii wysiłku fizycznego: podręcznik
dla studentów. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2006.
4. Jaskólski A.: Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii
człowieka. Wydawnictwo AWF, Wrocław 2009.
5. Tafil-Klawe M., Klawe J. (red.): Wykłady z fizjologii człowieka.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
6. Skrzat J., Walocha J.: Anatomia człowieka z elementami fizjologii: podręcznik
dla studentów i lekarzy. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
2010.
52
1.11. Genetyka

kierunek:
Wiedza biologiczna z zakresu szkoły średniej
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Genetyka
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
15 1
Studia Liczba
15 - 10
Cele modułu:
Zapoznanie studentów z podstawami genetyki człowieka ze szczególnym
uwzględnieniem genetyki molekularnej i klinicznej oraz genetycznych uwarunkowań
uzdolnień ruchowych. Student nabędzie wiedzę na temat wad i chorób
uwarunkowanych abberacjami chromosomów oraz nauczy się rozpoznawać te
choroby. Student zapozna się z teorią dziedziczenia oraz etyką w genetyce.

przedmiotow kierunkow zajęć sprawdzia
ego ego nu
W1 rozwój embrionalny, A.W5 ZT ST
organogenezę oraz etapy rozwoju
zarodkowego i płciowego
człowieka;
53
W2 zewnętrzne czynniki fizyczne i A.W12 ZT ST
ich wpływ na organizm
człowieka;
W3 uwarunkowania genetyczne A.W20 ZT ST
rozwoju chorób w populacji
ludzkiej;
W4 genetyczne i związane z A.W21 ZT ST
fenotypem uwarunkowania
umiejętności ruchowych;
U1 oceniać wpływ czynników A.U8 ZT ST
fizycznych na organizm
człowieka, odróżniając reakcje
prawidłowe i zaburzone;
KS1 dostrzegania i rozpoznawania KP_KS 5 ZT ST
edukacyjnych

W zakresie wiedzy i Zaliczenie na ocenę (ST) w formie testu/pytania
umiejętności otwarte:
Warunki zaliczenia egzaminu (co najmniej 56%
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
Edukacja
54
Zajęcia teoretyczne [ZT] Słowne - wykład z prezentacją multimedialną
Treści programowe:
Semestr 1
1. Wprowadzenie do przedmiotu.
2. Zasady dziedziczenia. Genom ludzki. Budowa i funkcja kwasów
nukleinowych.
3. Biosynteza białka.
4. Ekspresja informacji genetycznej. Budowa kodu genetycznego.
Chromosomowa teoria dziedziczności.
5. Zagadnienia z zakresu genetyki klasycznej, genetyki populacji oraz genetyki
klinicznej.
6. Przebieg spermatogenezy i oogenezy u człowieka.
7. Determinacja i dziedziczenie płci u człowieka.
8. Przebieg dziedziczenia płci i cech z nią sprzężonych.
9. Rodzaje mutacji – przebieg, znaczenie oraz czynniki mutagenne.
10.Rodzaje zmienności i ich efekty.
11.Wpływ zmienności genetycznej, zmiany dziedziczenia na rozwój fizyczny
człowieka. Uwarunkowania rozwoju fizycznego, zdolności motorycznych i
uzdolnień ruchowych.
12.Zastosowanie osiągnięć genetyki.
13.Wykrywanie obecności konkretnych genów. Badanie DNA – za i przeciw.
14.Podstawy immunogenetyki. Interpretacja wyników badań dodatkowych z
zakresu genetyki, poradnictwo genetyczne- diagnostyka chorób genetycznych
dla potrzeb fizjoterapii.
15.Charakterystyka chorób genetycznych ze szczególnym uwzględnieniem chorób
układu ruchowego.
16.Metody inżynierii genetycznej i badania genetyczne o istotnym znaczeniu w
pracy fizjoterapeuty.
1. Bal J. (red.): Biologia molekularna w medycynie: elementy genetyki
klinicznej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
2. Bradley J.R., Johnson D., Pober B.: Genetyka medyczna. Wydawnictwo
3. Drewa G., Ferenc T. (red.): Genetyka medyczna: podręcznik dla studentów.
1. Fletcher H. L., Hickey I., Winter P.: Genetyka. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2013.
2. Węgleński P. (red.): Genetyka molekularna. Wydawnictwo Naukowe PWN,
55
Warszawa 2012.
3. Tobias E.S., Connor M., Ferguson-Smith M.: Genetyka medyczna.
4. Ciechanowicz A., Kokot F. (red.): Genetyka molekularna w chorobach
wewnętrznych: wybrane zagadnienia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2009.
5. Korniszewski L.: Genetyka medyczna. Oficyna Wydawnicza Akademii
Medycznej, Warszawa 2012.
56
1.12. Patologia ogólna

kierunek:
Podstawy anatomii
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Patologia ogólna
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
20 2
Studia Liczba
20 - 30
Cele modułu:
oceny i rozpoznawania objawów patologicznych poszczególnych układów oraz
narządów, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych efektów
uczenia się.

przedmiotowe kierunkow a sprawdzia
go ego zajęć nu
podstawowe zależności pomiędzy
ich budową i funkcją w
57
ruchu;
W2 mianownictwo anatomiczne A.W3 ZT ST, SŚ
niezbędne do opisu stanu
zdrowia;
W4 podstawy funkcjonowania A.W8 ZT ST, SŚ
zmysłu;
U1 przeprowadzić wywiad i A.U14 ZT ST, SŚ
analizować zebrane informacje w
zakresie potrzebnym dla
prowadzenia fizjoterapii;
KS1 odpowiedzialności za jakość KP_KS4 ZT SB
świadczonej pracy

umiejętności Warunki zaliczenia sprawdzianu (>56% maksymalnej
liczby punktów):
0-56 % - ocena 2,0
57-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
Sprawdzian śród semestralny (SŚ) - zaliczenie

społecznych dyskusja w czasie zajęć
Edukacja
58
Zajęcia teoretyczne [ZT] wykład informacyjny, problemowy.
Treści programowe:
Semestr 1
1. Czynniki chorobotwórcze.
2. Patologia bólu.
3. Patologia poszczególnych układów.
4. Starzenie się organizmu, prawidłowe i patologiczne mechanizmy procesów
starzenia.
1. Guzek J.W.: Patofizjologia człowieka w zarysie. Wydawnictwo Lekarskie
2. Kumar V., Cotran R. S., Robbins S. L.: Robbins patologia. Wrocław
Wydawnictwo Medyczne Elsevier Urban & Partner, 2011.
3. Zahorska-Markiewicz B., Małecka-Tendera E.(red.): Patofizjologia kliniczna.
4. O`Connor D., Jones B.G.: Patologia. Elsevier Urban & Partner, Wrocław
2009.
5. Spodaryk K.: Patologia narządu ruchu. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2002.
6. Stevens A., Lowe J. S.: Patologia. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2004.
1. Kanikowska D., Witowski J.: Patofizjologia: repetytorium. Wydawnictwo
2. Maśliński S., Ryżewski J. (red.): Patofizjologia: podręcznik dla studentów
medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
3. Thor P.(red.): Podstawy patofizjologii człowieka. Uniwersyteckie
Wydawnictwo Medyczne Vesalius, Kraków 2009.
59
1.13. Pierwsza pomoc

kierunek:
Podstawy anatomii
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Pierwsza pomoc
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Forma studiów Liczba
Ogółe zorganizowane własna
/liczba godzin/liczba punktów punktów
m teoretyczn praktycz student
ECTS: ECTS
e ne a
Liczba
godzin
15 1
Studia Liczba
10 5 10
Cele modułu:
Student zapozna się z budową anatomiczną zwłaszcza układu oddechowego i
krążenia, zna i rozumie fizjologię oddychania i krążenia. Student potrafi rozpoznać
stan zagrożenia życia w szczególności ze strony układu krążenia, układu
neurologicznego, oddechowego. Student rozpoznaje nagłe zatrzymanie krążenia i
potrafi przeprowadzić resuscytację krążeniowo-oddechową, potrafi udzielić pierwszej
pomocy w urazach. Określa podstawowe parametry życiowe i potrafi dokonać ich
pomiaru.

przedmiotowe kierunkowe a sprawdzia
go go zajęć nu
60
podstawowe zależności pomiędzy
ich budową i funkcją w warunkach
zdrowia i choroby;
W2 metody oceny czynności A.W10 ZT ST, SŚ
poszczególnych narządów i
funkcjonalnego pacjenta w
różnych obszarach klinicznych;
W3 metody ogólnej oceny stanu A.W18 ZT ST, SŚ
zdrowia oraz objawy
podstawowych zaburzeń i zmian
chorobowych;
W4 metody oceny podstawowych A.W19 ZT ST, SŚ
funkcji życiowych człowieka w
stanie zagrożenia zdrowia lub
życia;
U1 rozpoznawać i lokalizować na A.U1 ZP SP, SŚ
struktury ludzkiego ciała, w tym
elementy układu ruchu, takie jak
elementy układu kostno-
stawowego, grupy mięśniowe i
U2 dokonać pomiaru i zinterpretować A.U4 ZP SP, SŚ
wyniki analiz podstawowych
wskaźników czynności układu
krążenia (tętno, ciśnienie tętnicze
krwi), składu krwi oraz
statycznych i dynamicznych
wskaźników układu oddechowego,
a także ocenić odruchy z
wszystkich poziomów układu
nerwowego w zakresie
bezpiecznego
stosowania metod fizjoterapii;
U3 rozpoznawać sytuacje zagrażające A.U15 ZP SP, SŚ
zdrowiu lub życiu człowieka oraz
61
udzielać kwalifikowanej pierwszej
pomocy w sytuacjach zagrożenia
zdrowia i życia oraz
przeprowadzić resuscytację
krążeniowo-oddechową u osób
dorosłych i dzieci;
KS1 przyjęcia odpowiedzialności KP_W11 ZP SB
związanej z decyzjami
podejmowanymi w ramach
działalności zawodowej, w tym w
kategoriach bezpieczeństwa
własnego i innych osób;
KS2 prezentowania postawy promującej KP_W11 ZP SB
zdrowy styl życia, propagowania i
aktywnego
kreowania zdrowego stylu życia i
promocji zdrowia w trakcie działań
związanych z wykonywaniem
zawodu i określania poziomu
sprawności niezbędnego do
wykonywania zawodu
fizjoterapeuty;

W zakresie wiedzy i Sprawdzian teoretyczny w formie testu (ST) i praktyczny
umiejętności (SP):
Warunki zaliczenia sprawdzianu (>56% maksymalnej liczby
punktów):
0-56 % - ocena 2,0

57-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

62
kompetencji podczas wykonywania zadań praktycznych oraz podaczas
społecznych sprawdzianu praktycznego
Edukacja
Zajęcia praktyczne praca w grupach, ćwiczenia przedmiotowe, ćwiczenia
[ZP] utrwalające, dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Podstawowy zarys anatomii układu oddechowego, sercowo-naczyniowego,
nerwowego, kostnego.
2. Rozpoznanie stanu nagłego zagrożenia życia i zdrowia. Diagnostyka.
3. Ocena funkcji życiowych poszkodowanego.
4. Podjęcie działań pierwszej pomocy u poszkodowanego.
5. Pierwsza pomoc w stanach zagrożenia zdrowotnego – zawał serca, udar
mózgu, cukrzyca, napad drgawek, krwotok z nosa, omdleniu, utracie
przytomności.
6. Pierwsza pomoc w odmrożeniach, oparzeniach.
7. Ewakuacja poszkodowanego z miejsca zdarzenia.
1. Resuscytacja krążeniowo - oddechowa dzieci i dorosłych.
2. Udrożnienie układu oddechowego.
3. Przywrócenie i stabilizacji funkcji układu krążenia.
4. Opatrywanie ran.
5. Unieruchamianie pourazowe pacjenta.
6. Tamowanie krwotoków.
7. Dokonywanie pomiaru tętna, ciśnienia tętniczego, poziomu gllikemii.
1. Brongel L.: European Resuscitation Council (ERC), Polska rada Resuscytacji.
Andres J (red. wyd. polskiego): Wytyczne resuscytacji krążeniowo-
oddechowej Polska Rada Resuscytacji. Kraków 2015
2. Albert Buchfelder, Michael Buchfelder; Podręcznik pierwszej pomocy,
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015
63
3. Andrzej Kopta: Kwalifikowana pierwsza pomoc; Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, Warszawa 2016
64
2. Grupa B
2.1.Demografia i epidemiologia
kierunek:
Moduły wprowadzające / Podstawowa wiedza z zakresu biologii i
wymagania wstępne: socjologii
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Demografia i epidemiologia
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
Studia Liczba 10 1
10 - 15
Cele modułu:
oceny skali problemów niepełnosprawności w ujęciu demograficznym i
epidemiologicznym, wykorzystania badań epidemiologicznych w profilaktyce
niepełnosprawności i praktyce zawodowej, które przyczynią się do osiągnięcia

ego go zajęć nu
W1 uwarunkowania zdrowia i jego B.W13 ZT ST, SŚ
zagrożenia oraz skalę problemów
65
związanych z niepełnosprawnością
w ujęciu demograficznym i
epidemiologicznym;
W2 zasady analizy demograficznej oraz B.W14 ZT ST, SŚ
podstawowe pojęcia statystyki
epidemiologicznej;
KS1 formułowania opinii dotyczących KP_KS8 ZT SB
zawodowej;

W zakresie wiedzy Zaliczenie (ST) w formie testu:
Warunki zaliczenia sprawdzianu (>56% maksymalnej liczby
punktów):
0-56 % - ocena 2,0
57-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

W zakresie Ocena (SB) na podstawie obserwacji zachowań, dyskusja w
kompetencji czasie zajęć
społecznych
Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład informacyjny, problemowy
[ZT]
Treści programowe:
Semestr 1
66
1. Znaczenie demografii w ocenie zagrożeń zdrowotnych populacji.
2. Elementy i stan zdrowia struktury ludności.
3. Zdarzenia demograficzne.
4. Zmiana sytuacji zdrowotnej. W zależności od migracji.
5. Metody epidemiologiczne w ocenie zagrożeń zdrowotnych
6. Monitorowanie stanu zdrowia ludności.
7. Szacowanie ryzyka zdrowotnego.
8. Czynniki ryzyka w chorobach cywilizacyjnych.
9. Częstość chorób i zgonów - współczynnik chorobowości, zapadalności
(śmiertelności), umieralności.
1. Jędrychowski W.: Epidemiologia w medycynie klinicznej i zdrowiu
publicznym. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.
2. Okólski M., Fihel A.: Demografia: współczesne zjawiska i teorie.
Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2012.
3. Paradowska-Stankiewicz I., Rosińska M., Wojtyniak B., Zieliński A. (red.):
Epidemiologia: od teorii do praktyki. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2021.
4. Wojtyniak B, Goryński P. (red.): Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej
uwarunkowania 2020. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy
Zakład Higieny, Warszawa 2020.
5. Bazy danych. GUS. https://stat.gov.pl/
1. Bzdęga J., Gębska-Kuczerowska A.(red.): Epidemiologia w zdrowiu
publicznym. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
2. Jabłoński L., Karwat I. D.(red.): Podstawy epidemiologii ogólnej,
epidemiologia chorób zakaźnych: podręcznik dla studentów nauk medycznych
i pielęgniarskich studiów licencjackich. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2002.
67
2.2. Dydaktyka fizjoterapii

kierunek:
Moduły wprowadzające / Student zna podstawy psychologii,
wymagania wstępne: pedagogiki, socjologii.
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Dydaktyka fizjoterapii
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
Studia Liczba 10 1
10 - 15
Cele modułu:
dydaktyki fizjoterapii. Przygotowanie studenta do tworzenia treści szkoleniowych i
sposobu przekazywania ich z wykorzystaniem różnych metod nauczania w
placówkach edukacyjnych i ochrony zdrowia. Wdrożenie do samokształcenia oraz
zapoznanie z metodami sposobów uczenia się. Przedstawienie roli dydaktyki w pracy
zawodowej fizjoterapeuty.

Kod efektu Kod efektu Form Forma
przedmiotow Treść efektu kierunkowe a sprawdzia
ego go zajęć nu
W1 podstawowe formy i sposoby B.W8 ZT ST
przekazywania informacji z
68
wykorzystaniem środków
dydaktycznych w zakresie
nauczania fizjoterapii,
prowadzenia szkoleń i
doskonalenia zawodowego;
także okazywania zrozumienia dla
kulturowych;
deficytów i potrzeb edukacyjnych;
KS3 formułowania opinii dotyczących KP_KS 8 ZT SB
zawodowej;

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład problemowy, wykład konwersatoryjny,
[ZT] pogadanka, film, pokaz, dyskusja.
69
Treści programowe:
Semestr 1
1. Wprowadzenie do dydaktyki fizjoterapii.
2. Historia dydaktyki fizjoterapii.
3. Funkcje i zadania dydaktyki.
4. Zasady kształcenia: nauczania i uczenia się.
5. Proces uczenia się w świetle wybranych dyscyplin naukowych.
6. Ocena wiedzy teoretycznej i praktycznej.
7. Dydaktyka fizjoterapii.
8. Wykorzystanie metod podających i problemowych w fizjoterapii.
9. Wykorzystanie metody aktywizujących.
10.Środki dydaktyczne.
11.Szkoły alternatywne w dydaktyce.
12.Kształcenie ustawiczne w zawodzie fizjoterapeuty.
13.Rola procesu samokształcenia.
14.Udział w konferencjach naukowych i szkoleniach.
15.Wykorzystanie literatury naukowej.
16.Środowisko pracy.
17.Przyczyny niepowodzeń w procesie uczenia się.
1. Bereźnicki F.: Podstawy kształcenia ogólnego. Oficyna Wydawnicza Impuls,
Kraków 2011.
2. Bronikowski M.: Dydaktyka wychowania fizycznego, fizjoterapii i sportu.
Wydawnictwo AWF, Poznań 2012.
3. Krawański A.: Interaktywne uczenie się i nauczanie w wychowaniu fizycznym
i fizjoterapii: tworzenie stosunku człowieka do ciała i zdrowia. Wydawnictwo
AWF, Wrocław 2006.
4. Kupisiewicz C.: Dydaktyka ogólna. Oficyna Wydawnicza Graf Punkt,
Warszawa 2000.
1. Bereźnicki F.: Podstawy dydaktyki. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków
2011.
2. Castells M.: Społeczeństwo sieci. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
2014.
3. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie
Żak, Warszawa 2003.
70
2.3. Ekonomia i systemy ochrony zdrowia

kierunek:
Ogólna wiedza z ekonomii
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Ekonomia i systemy ochrony zdrowia
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
Studia Liczba 10 1
10 - 15
Cele modułu:
ekonomii. Zapoznanie studenta z podstawowym pojęciami i zasadami ekonomii w
ochronie zdrowia oraz modelami systemów ochrony zdrowia, które przyczynią się do

ego go zajęć nu
W1 zasady organizacji i finansowania B.W15 ZT ST
systemu ochrony zdrowia w
Rzeczypospolitej Polskiej oraz
ekonomiczne uwarunkowania
71
udzielania świadczeń z zakresu
fizjoterapii;
W2 zasady przeprowadzania B.W19 ZT ST
uproszczonej analizy rynku dla
potrzeb planowania działań z
zakresu fizjoterapii;
U1 oszacować koszt postępowania B.U6 ZT ST
fizjoterapeutycznego;
U2 przeprowadzić uproszczoną analizę B.U7 ZT ST
rynku dla potrzeb planowania
działań z zakresu fizjoterapii;
KS1 przestrzegania praw pacjenta i zasad KP_KS 4 ZT SB
etyki zawodowej
edukacyjnych;
KS3 korzystania z obiektywnych źródeł KP_KS 6 ZT SB
informacji

W zakresie wiedzy i Zaliczenie na ocenę, sprawdzian teoretyczny (ST) w
umiejętności formie testu/ pytania otwarte:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
72
Edukacja
Zajęcia teoretyczne [ZT] wykład informacyjny, problemowy, dyskusja i analiza
przypadku.
Treści programowe:
Semestr 1
1. Ochrona zdrowia jako dobro ekonomiczne.
2. Rynek ochrony zdrowia i jego cechy specyficzne.
3. Popyt i podaż na ochronę zdrowia.
4. Ekonomiczna wycena zdrowia oraz wydatków na zdrowie.
5. Produkcja oraz koszty ochrony zdrowia.
6. Sprawiedliwość w ochronie zdrowia.
7. Modele systemów ochrony zdrowia.
8. Sposoby i źródła finansowania świadczeń zdrowotnych.
9. Powszechne, obowiązkowe i dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne.
10.Wybrane problemy finansowania polskiego systemu ochrony zdrowia.
1. J. Suchecka, Ekonomia zdrowia i opieki zdrowotnej Wyd. 2, Wolters Kluwer
2016.
2. S. Moriis, N. Devlin, D. Parkin, Ekonomia w ochronie zdrowia, Warszawa
2011.
1. B. Czarny, Wstęp do ekonomii, Warszawa 2006.
73
2.4. Filozofia i bioetyka

kierunek:
Podstawowa wiedza filozoficzna
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Filozofia i bioetyka
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
15 1
Studia Liczba
15 - 10
Cele modułu:
Zapoznanie studentów z wiedzą w zakresie filozoficznych podstaw bioetyki i jej
interdyscyplinarnego charakteru oraz omówienie najważniejszych zagadnień
bioetycznych ze wskazaniem możliwych rozwiązań w granicznych sytuacjach życia.

Kod Kod
For
efektu efektu
Treść efektu ma Forma sprawdzianu
przedmio kierunko
zajęć
towego wego
zasady etyczne B.W18 ZT ST
W1 współczesnego marketingu
medycznego;
74
U1 identyfikować podstawowe B.U8 ZT ST
problemy etyczne dotyczące
współczesnej medycyny,
ochrony życia i zdrowia oraz
uwzględnić w planowaniu i
przebiegu fizjoterapii
uwarunkowania kulturowe,
religijne i etniczne
pacjentów;
U2 przeprowadzić rozmowę z B.U10 ZT ST
pacjentem dorosłym,
dzieckiem i rodziną pacjenta
z zastosowaniem techniki
aktywnego słuchania i
wyrażania empatii, a także
rozmawiać z pacjentem o
jego sytuacji zdrowotnej w
atmosferze zaufania podczas
całego postępowania
U3 komunikować się ze B.U12 ZT ST
współpracownikami w
ramach zespołu, udzielając
im informacji zwrotnej i
wsparcia.
KS1 poszanowania każdego KP_KS 1 ZT SB
pacjenta niezależnie od
wyznawanego światopoglądu
KS2 stosowania zasad kodeksów KP_KS 9 ZT SB
etycznych w pracy
zawodowej
KS3 odpowiedzialności za jakość KP_KS 4 ZT SB
świadczonej pracy

W zakresie wiedzy i Zaliczenie na ocenę, sprawdzian teoretyczny (ST) w
umiejętności formie testu / pytania otwarte.
75
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
społecznych w czasie zajęć
Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład konwencjonalny.
[ZT]
Treści programowe:
Semestr 1
1. Uwarunkowania technologiczne oraz medyczne powstania i rozwoju bioetyki.
Przegląd najważniejszych osiągnięć biotechnologicznych od starożytności do
XXI wieku n.e. Rozwój biomedycyny – historia zjawiska.
2. Historia i rozumienie pojęcia bioetyka. Szacunek wobec istoty żywej w
twórczości F. Jahra. Szerokie i wąskie ujęcie bioetyki, czyli konfrontacja
bioetyki Van Rensselaera Pottera z bioetyką Andre Hellegersa. Pierwsze
intuicje bioetyczne w polskiej literaturze naukowej. Definicja bioetyki według
T. Ślipki.
3. Ośrodki rozwoju myśli bioetycznej. Konferencje i sympozja bioetyczne – od
Great Issues of Conscience in Modern Medicine z 1960r. do Konferencji
transplantologicznej z 1967r. Historia powstania i rozwoju głównych centrów
bioetycznych – The Hastings Center oraz The Kennedy Institute of Ethics.
4. Analiza wybranych problemów z zakresu bioetyki medycznej. Eksperymenty
medyczne – lecznicze i badawcze. Zagrożenie wolności, godności i życia
człowieka – tragiczne doświadczenie eksperymentów w XX wieku. Ocena
moralna zabiegów transplantacyjnych. Problem zgody domniemanej dawcy i
kryterium śmierci. Stanowiska wybranych szkół etycznych wobec sztucznej
inseminacji oraz zapłodnienia pozaustrojowego. Szanse i zagrożenia we
współczesnej genetyce – nowa eugenika a terapia genowa.
5. Analiza wybranych zagadnień bioetyki środowiskowej. Moralne obowiązki
człowieka wobec świata roślin i zwierząt. Cierpienie zwierząt w badaniach i
hodowli. Moralny imperatyw proekologicznych działań w życiu prywatnym i
76
zawodowym – konieczność troski o czystość gleby i powietrza.
6. Etyczne wartościowanie działań związanych z chorobą COVID-19. Analiza
etyczna wybranych problemów związanych z praktykowaniem medycyny
podczas epidemii. Etyka a marketing medyczny. Umiejętność profesjonalnej
rozmowy z pacjentem i zespołem terapeutycznym.
1. Kuhse H., Singer P., A companion to bioethics, Malden 2009.
2. Ramsey P., Pacjent jest osobą, Warszawa 1977.
3. Różyńska J., Chańska W. (red. naukowa), Bioetyka, Wolters Kluwer Polska,
Warszawa 2013.
4. Strządała A., Od Galtona do Watsona: przemiany pojmowania eugeniki w XIX
i w XX wieku, Opole 2010.
5. Ślipko T., Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki, Warszawa 1988.
6. Varga A. C., The Main Issues in Bioethics, New York 1984.
1. Bernard J., Od biologii do etyki. Nowe horyzonty wiedzy, nowe obowiązki
człowieka, Warszawa 1994.
2. Chyrowicz B., Eutanazja. Prawo do życia, prawo do śmierci, Lublin 2005.
3. Chyrowicz B., Transplantacje. Spór o dar, Lublin 2011.
4. Dołęga J. M., Człowiek w zagrożonym środowisku, Warszawa 1993.
5. Galewicz W., Początki ludzkiego życia, Kraków 2010.
6. Horan D. J., Mall D., Death, Dying and Euthanasia, Frederick 1980.
7. Hrynkiewicz A., Energia. Najważniejszy problem cywilizacji, Warszawa 1990.
8. Katolo A. J., Eugenika i eutanazja w medycynie hitlerowskiej, Warszawa
2012.
9. Kochański A., Sekwencjonowanie genomu/eksomu człowieka – aspekt
bioetyczny, „Studia ecologiae et bioethicae” 12 (2014) 1, s. 29-38.
10.Mahoney J., Bioethics and Belief. Religion and Medicine in Dialogue, London
1984.
11.Singer P., Wells D., Dzieci z probówki. Etyka i praktyka sztucznej prokreacji,
Warszawa 1988.
12.Such J., Wiśniewski J., Z filozoficznych, etycznych i prawnych zagadnień
transplantacji, Poznań 2011.
13.Wnukiewicz-Kozłowska A., Eksperyment medyczny na organizmie ludzkim w
prawie międzynarodowym i europejskim, Warszawa 2004.
14.Wobec in vitro. Genetyczne, moralne, filozoficzne, teologiczne i prawne
aspekty zapłodnienia pozaustrojowego, dz. zb. pod red. J. Grzybowskiego,
Kielce 2017.
77
2.5. Historia rehabilitacji

kierunek:
brak
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Historia rehabilitacji
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
10 1
Studia Liczba
10 - 15
Cele modułu:
Zapoznanie studenta z wiedzą w zakresie historii rehabilitacji w Polsce i na świecie,
które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych efektów uczenia się.

przedmiotowe Treść efektu kierunkow ma sprawdzia
go ego zajęć nu
W1. historię fizjoterapii oraz kierunki B.W20 ZT ST
rozwoju nauczania zawodowego, a
także międzynarodowe organizacje
fizjoterapeutyczne i inne
organizacje zrzeszające
fizjoterapeutów;
78
KS1 student wykazuje się KP_KS2 ZT SB
odpowiedzialnością i właściwą
etyką w kontaktach z pacjentami.
KS2 student posiada zdolność KP_KS4 ZT SB
komunikowania się z chorym i jego
rodziną w zakresie problemów
związanych z procesem
usprawniania.

W zakresie wiedzy Zaliczenie (ST) w formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
społecznych
Edukacja
[ZT]
Treści programowe:
Semestr 1
1. Historia rehabilitacji, fizjoterapii.
2. Założenia polskiej szkoły rehabilitacji.
3. Interdyscyplinarny charakter rehabilitacji.
4. Związki z innymi dziedzinami naukii.
79
5. Zagadnienia organizacyjne fizjoterapii.
1. Jadziś S., Kwolek A.: Rozwój rehabilitacji w wybranych specjalnościach
medycznych w Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów
2014.
2. Kiwerski J. (red.). Fizjoterapia ogólna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2012.
3. Kiwerski J. (red.): Rehabilitacja medyczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2007.
4. Kiwerski J., Kwolek A., Śliwiński Z., Woźniewski M.: Rehabilitacja Polska
1945-2009. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2009.
5. Marciniak W., Szulc A. (red.): Wiktora Degi Ortopedia i rehabilitacja. T.1-2.
1. Nowotny J (red.): Podstawy fizjoterapii. Kacper. Kraków 2005.
2. Kwolek A. (red.): Rehabilitacja medyczna. T. 1. Wydawnictwo Elsevier Urban
& Partner. Wrocław 2012.
3. Rusin M.: Podstawy i zasady etyczne fizjoterapeuty. Wyższa Szkoła
Administracji, Bielsko-Biała 2013.
80
2.6. Język angielski - Lektorat

kierunek:
Wiedza na poziomie A2
wymagania wstępne:
Nazwa modułu (przedmiot lub
Język angielski - Lektorat
grupa przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
Studia stacjonarne - 150 -
godzin
150 5
Studia Liczba
- 150 -
Cele modułu:
Rozwijanie czterech sprawności językowych w ramach kształcenia kompetencji
komunikacyjnej na poziomie B2+, ze szczególnym uwzględnieniem rozumienia
tekstu pisanego, wypowiedzi ustnych, słownictwa i wyrażeń typowych dla zawodu
fizjoterapeuty. Poszerzenie słownictwa specjalistycznego (słownictwa z zakresu
fizjoterapii) oraz kompetencji językowych poprzez pracę nad poprawnością
gramatyczną wypowiedzi ustnych i pisemnych. Wykształcenie kompetencji
językowej umożliwiającej płynne i poprawne posługiwanie się językiem angielskim
do celów zawodowych i naukowych. Przygotowanie do przedstawienia
specjalistycznej prezentacji i wzięcia udziału w specjalistycznej dyskusji dotyczącej
własnej tematyki zawodowej na podstawie złożonych tekstów specjalistycznych.

przedmiotow Treść efektu kierunkow a sprawdzia
ego ego zajęć nu
81
U1 porozumiewać się w jednym z B.U1 ZP ST
języków obcych na poziomie B2+
Europejskiego Systemu Opisu
Kształcenia Językowego;
KS1 komunikowania się z pacjentem i KP_KS 1 ZP ST
jego rodziną, rozpoznawania ich
problemów i podjęcia współpracy
z zespołem terapeutycznym z
całościowej opiece;

0-55 % - ocena 2,0
56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
społecznych
Edukacja
Zajęcia praktyczne praca z tekstem, analiza i interpretacja tekstów, wypowiedź
[SP] pisemna i ustna, ćwiczenia ze słownictwem, dialogi
sytuacyjne, dyskusja, ćwiczenia tłumaczeniowe, ćwiczenia
gramatyczne, prezentacja multimedialna wybranego
zagadnienia z fizjoterapii
Treści programowe:
Semestr 1
1. Fizjoterapia i jej główne specjalności.
82
2. Fizjoterapia – specjalności pokrewne.
3. Gramatyka – czasy teraźniejsze, przeszłe i przyszłe.
Semestr 2
Zajęcia praktyczne
1. Anatomia człowieka, podstawowe nazwy części ciała i układów, jamy ciała.
2. Układ mięśniowo-szkieletowy, kości, mięśnie, stawy, budowa, funkcje i
typowe schorzenia, sposoby fizjoterapii.
3. Gramatyka:
4. użycie przyimków w połączeniu z konkretnymi czasownikami, rzeczownikami
i przymiotnikami,
5. użycie zaimków względnych, zdania przydawkowe,
6. Słowotwórstwo.
7. Question Tags.
8. Pytania pośrednie.
9. Umiejętność komunikacji przy braku słownictwa – definicje.
10.Użycie czasowników modalnych.
11.Stopniowanie przymiotników.
Semestr 3
1. Kręgosłup i jego schorzenia, sposoby fizjoterapii.
2. Układ krwionośny, schorzenia i fizjoterapia.
3. Użycie zwrotów – Phrasal verbs.
4. Gramatyka – pytania o podmiot.
5. Strona bierna.
Semestr 4
1. Układ oddechowy, schorzenia i fizjoterapia.
2. Układ nerwowy, jego budowa, funkcjonowanie, schorzenia i sposoby leczenia
przez fizjoterapeutę.
3. Podstawowe idiomy i ich używanie.
4. Gramatyka – mowa zależna.
5. Użycie Subjunctive – trybu łączącego.
6. Zastosowanie Inwersji.
7. Szczególne użycie formy Gerund i Infinitive.
Semestr 5
1. Zbieranie historii choroby.
2. Pierwsza pomoc.
3. Ból i fizjoterapia bólu.
83
4. Przedrostki i przyrostki (prefixes and suffixes) stosowanie w naukach
medycznych.
5. Gramatyka – Zdania warunkowe.
6. Użycie Academic Vocabulary.
7. Przygotowanie i prowadzenie prezentacji.
8. Pisanie eseju.
1. J. Ciecierska, English for Physiotherapy,PZWL,Warszawa 2001
2. J. Ciecierska, English in Medicine, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 1998
3. Kuciejczyk, English for Physiotherapists 1, Uniwersytet Medyczny w
Gdańsku, Gdańsk 2007
4. Jasińska, J. Jaślan, M. Woytowicz-Neymann, Język angielski. Repetytorium z
gramatyki z ćwiczeniami, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa1998
5. Borowska, Wielka gramatyka języka angielskiego, Edgard, Warszawa 2015
6. K. Wiśniewska, S. Wypych, A. Nowak, Wielki zbiór ćwiczeń z języka
angielskiego, testy gramatyczne i leksykalne, Edgard, Warszawa 2015
7. K. Wiśniewska, Angielski dla średnio zaawansowanych i zaawansowanych,
Testy gramatyczno-leksykalne, Edgard, Warszawa 2010
8. Treger, Angielski Słownictwo dla zaawansowanych, Edgard, Warszawa 2009
9. M. Vince, Macmillan English Grammar in Context, Macmillan Education,
Oxford 2007
10.M. Swan, Fully revised Practical English Usage, Oxford University Press,
Oxford 2005
1. E.H. Gledinning, R. Howard, Professional English in Use, Cambridge
University Press 2007
2. Z. Patoka, I. Okulicz, English for Paramedics, PZWL Warszawa 2012
3. P. Flieger, Angielski w medycynie, Czelej Sp. z o.o., Lublin 2005
4. F. O’Dell, M. McCarthy, English Idioms in Use, Cambridge University Press
2010
5. F. O’Dell, M. McCarthy, Academic Vocabulary in Use, Cambridge University
Press 2008
6. R. Więckowski, Angielskie przyimki nowatorską i oryginalną metodą,
Wydawnictwo DIF, Osielsko 2014
7. H. Collins, 101 American English Idioms, McGraw Hill, NY 2007
8. C. Douglas Kozłowska, The Articles in Polish-English Translation –
Przedimek w języku angielskim, PWN, Warszawa 2012
9. M. Matasek, Synonimy Antonimy i Kolokacje w języku angielskim,
Handybooks, Poznań 2006
84
2.7. Pedagogika
kierunek:
Ogólna wiedza społeczna
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Pedagogika
przedmiotów):
Forma studiów
Ogółe zorganizowane własna punktó
/liczba godzin/liczba punktów m teoretycz praktycz studen w
ECTS: ta ECTS
ne ne
Studia Liczba
15 - 10
stacjonarne godzin
15 1
Studia Liczba
15 - 10
Cele modułu:
Zapoznanie studentów z wiedzą w zakresie pedagogiki ogólnej i pedagogiki
specjalnej. Przygotowanie studentów do stosowania tej wiedzy w praktyce.

ego ego zajęć nu
W1 podstawowe zagadnienia z zakresu B.W6 ZT ST
pedagogiki i pedagogiki specjalnej;
W2 ograniczenia i uwarunkowania B.W7 ZT ST
85
kształcenia osób z
niepełnosprawnościami, zasady
radzenia sobie z problemami
pedagogicznymi u tych osób oraz
współczesne tendencje w rewalidacji
osób z niepełnosprawnościami;
U1 zastosować odpowiednie formy B.U3 ZT ST
postępowania terapeutyczno-
wychowawczego wspomagające
proces rewalidacji osoby z
niepełnosprawnością
KS1 dostrzegania i rozpoznawania KP_KS4 ZT ST
edukacyjnych
KS2 korzystania z obiektywnych źródeł KP_KS 6 ZT ST
informacji;
KS3 formułowania opinii dotyczących KP_KS 8 ZT ST
zawodowej

W zakresie wiedzy i Zaliczenie na ocenę, sprawdzian teoretyczny (ST) w formie
umiejętności testu / pytania otwarte
0-55 % - ocena 2,0
56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
społecznych
86
Edukacja
Treści programowe:
Semestr I
1. Podstawowe zagadnienia z zakresu pedagogiki i pedagogiki specjalnej.
2. Ograniczenia i uwarunkowania kształcenia osób z niepełnosprawnościami.
3. Zasady radzenia sobie z problemami pedagogicznymi u tych osób oraz
współczesne tendencje w rewalidacji osób zmniepełnosprawnościami.
4. Pedagogika Ogólna, Dydaktyka - rys historyczny, działy, przedmiot i zadania.
5. Metody działań pedagogicznych z możliwością wykorzystania ich w pracy
fizjoterapeuty.
6. Zdrowie jako kluczowe pojęcie edukacji zdrowotnej.
7. Pedagogika jako nauka o wychowaniu – cele, trudności w stanowieni wartości.
8. Podmiotowość w pedagogice.
9. Podstawy pedagogiki terapeutycznej (pojęcie choroby przewlekłej,
niepełnosprawności).
10.Wybrane elementy pedagogiki specjalnej, jej działy, cele, zadania.
11.Podmiotowość i autonomia jednostki w pedagogice specjalnej.
12.System kształcenia integracyjnego i specjalnego – wady i zalety.
13.Rehabilitacja zawodowa. Szanse i bariery dla osób niepełnosprawnych.
14.Postawy społeczne wobec osób niepełnosprawnych – uwarunkowania i
możliwości zmian.
15.Niepełnosprawność – funkcjonowanie rodziny.
16.Model poradnictwa dla rodzin.
17.Psychologiczne aspekty fizycznego inwalidztwa i przystosowanie się do
niepełnosprawności.
18.Funkcje i zadania terapeuty w organizacji czasu wolnego osób
niepełnosprawnych.
19.Historia Pedagogiki Specjalnej.
20.Tradycje Pedagogiki Specjalnej jej działy, przedmiot, zadania.
21.Pedagogika Specjalna – klasyfikacja upośledzeń, zaburzeń zachowania,
zaburzeń osobowości, zaburzeń szkolnych.
22.Ewolucja w podejściu do problemów niepełnosprawnych i samych osób
niepełnosprawnych.
23.Niepełnosprawność jako kategoria analiz pedagogicznych.
24.Poradnictwo w procesie rehabilitacji.
25.Integracja w procesie rehabilitacji.
87
26.Ranga i znaczenie oraz funkcje zasadnicze rodziny - jej cechy jako grupy
społecznej.
27.Dziecko niepełnosprawne w rodzinie.
28.Rodzice wobec niepełnosprawności dziecka.
29.Nauczanie integracyjne – jako jedna z form kształcenia.
30.Polski model rehabilitacji, a Unia Europejska (bariery i perspektywy).
31.Elementy wspólne i współzależności między pedagogiką specjalną a
pedagogiką społeczną i medycyną.
1. Ciechaniewicz W. (red.): Pedagogika. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2008.
2. Ćwirynkało K., Kosakowski C. (red.): Rehabilitacja i edukacja osób z
niepełnosprawnością. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012.
3. Dykcik W.: Pedagogika specjalna. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im.
Adama Mickiewicza, Poznań 2009
4. Kupisiewicz M.: Słownik pedagogiki specjalnej. Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2014.
5. Maciarz A.: Pedagogika lecznicza i jej przemiany: wybrane problemy.
Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2001.
6. Sowa J., Wojciechowski F.: Proces rehabilitacji w kontekście edukacyjnym.
Wydawnictwo Oświatowe FOSZE, Rzeszów 2001.
1. Biniakiewicz B., Koprowiak E.: Przewodnik do ćwiczeń z pedagogiki ogólnej i
specjalnej. Wydawnictwo AWF, Poznań 1999.
2. Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.): Pedagogika: podręcznik akademicki. T.1-2.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.
3. Pawlak Z., Bujnowska A., Pawlak A.: Aktualne problemy edukacji i
rehabilitacji osób niepełnosprawnych w biegu życia. Wydawnictwo
Uniwersyteckie Merii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2010.
88
2.8. Podstawy prawa

kierunek:
brak
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Podstawy prawa
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
10 1
Studia Liczba
10 - 15
Cele modułu:
podstaw prawa. Przygotowanie studenta do prawidłowego pod względem formalno-
prawnym wykonywania w przyszłości zawodu fizjoterapeuty i przestrzegania praw
pacjenta, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych efektów
uczenia się.

ego go zajęć nu
W1 zasady wykonywania zawodu B.W9 ZT ST
fizjoterapeuty oraz funkcjonowania
samorządu zawodowego
fizjoterapeutów;
89
W2 regulacje prawne związane z B.W10 ZT ST
wykonywaniem zawodu
fizjoterapeuty, w tym prawa
pacjenta, obowiązki pracodawcy i
pracownika, w szczególności
wynikające z prawa cywilnego,
prawa pracy, ochrony własności
przemysłowej i prawa autorskiego, a
także zasady odpowiedzialności
cywilnej w praktyce
fizjoterapeutycznej;
U1 udzielać pacjentowi informacji o B.U11 ZT ST
celu, przebiegu i ewentualnym
ryzyku proponowanych działań
diagnostycznych lub
fizjoterapeutycznych i uzyskiwać
jego świadomą zgodę na te
działania;
edukacyjnych,
informacji,

W zakresie wiedzy i Zaliczenie na ocenę, sprawdzian teoretyczny (ST) w formie
umiejętności testu / pytania otwarte
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
90
społecznych
Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład informacyjny, problemowy i dyskusja.
[ZT]
Treści programowe:
Semestr 1
1. Podstawowe pojęcia prawa.
2. Pojęcie prawa medycznego i jego podstawowe zasady i źródła.
3. Pojęcie osoby wykonującej zawód medyczny i jej podstawowe obowiązki.
4. Pojęcie świadczenia zdrowotnego i jego rodzaje.
5. Zasady wykonywania zawodu fizjoterapeuty. Podstawowe obowiązki i prawa
fizjoterapeuty.
6. Prawa pacjenta i kontrola ich przestrzegania.
7. Odpowiedzialność prawna – karna, cywilna i zawodowa fizjoterapeuty.
8. Eksperyment medyczny.
9. Podmioty lecznicze i zasady ich funkcjonowania.
10.Wybrane zagadnienia prawa pracy.
11.Elementy prawa cywilnego i prawa własności intelektualnej.
1. Fiutak, Prawo w medycynie wyd. 6, C. H. Beck 2021.
2. R. Kubiak, A. Liszewska, Prawo medyczne dla fizjoterapeutów, wyd. C. H.
Beck 2020.
1. R. Kubiak, Prawo medyczne wyd. 4., C.H. Beck 2021.
2. T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa Wyd. 13, C.
H. Beck 2019.
91
2.9. Psychologia

kierunek:
Moduły wprowadzające / Wiedza psychologiczna na poziomie
wymagania wstępne: podstawowym. Wprowadzenie do psychologii.
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Psychologia
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
30 2
Studia Liczba
15 15 20
Cele modułu:
Zapoznanie studenta z podstawowymi pojęciami z zakresu psychologii, przybliżenie
mechanizmów stymulujących zaburzenia w zakresie zmiany statusu z osoby zdrowej
na osobę chorą. Przedstawienie sposobów radzenia sobie z tego typu trudnościami
Wyjaśnienie działania mechanizmów obronnych.

przedmiotowe Treść efektu kierunkow a sprawdzia
go ego zajęć nu
W1 psychologiczne i socjologiczne B.W1 ZT, ST, SP
uwarunkowania funkcjonowania ZP
jednostki w społeczeństwie;
W2 psychologiczne i społeczne aspekty B.W2 ZT, ST, SP
92
postaw i działań pomocowych; ZP
W3 modele komunikowania się w B.W3 ZT, ST, SP

opiece zdrowotnej, podstawowe ZP
umiejętności komunikowania się z
pacjentem oraz członkami
interdyscyplinarnego zespołu
terapeutycznego;
W4 zasady motywowania pacjentów do B.W4 ZT, ST, SP
prozdrowotnych zachowań i ZP
informowania o niepomyślnym
rokowaniu, znaczenie komunikacji
werbalnej i niewerbalnej w
procesie komunikowania się z
pacjentami oraz pojęcie zaufania w
interakcji z pacjentem;
W5 podstawowe metody psychoterapii; B.W5 ZT, ST, SP
ZP
U1 dostrzegać i rozpoznawać, w B.U2 ZT, ST, SP
zakresie bezpiecznego stosowania ZP
metod fizjoterapii, problemy
psychologiczne u osób, w tym
osób starszych, z różnymi
dysfunkcjami i w różnym wieku
oraz oceniać ich wpływ na
przebieg i skuteczność fizjoterapii;
U2 przeprowadzić rozmowę z B.U10 ZT, ST, SP
pacjentem dorosłym, dzieckiem i ZP
rodziną pacjenta z zastosowaniem
techniki aktywnego słuchania i
wyrażania empatii, a także
rozmawiać z pacjentem o jego
sytuacji zdrowotnej w atmosferze
zaufania podczas całego
postępowania
U3 komunikować się ze B.U12 ZT, ST, SP
współpracownikami w ramach ZP
zespołu, udzielając im informacji
zwrotnej i wsparcia.
93
KS1 nawiązać kontakt z pacjentem, KP_KS 1 ZP SB
okazywać szacunek i zrozumienie
kulturowych
KS2 jest świadomy swojej roli KP_KS 2 ZP SB
fizjoterapeuty na rzecz
społeczeństwa i społeczności
lokalnej
KS3 promowania zdrowego stylu życia, KP_KS 3 ZP SB
propagowania aktywności,
określenia poziomu sprawności
psycho-fizycznej niezbędnej do
wykonywania zawodu
KS4 wdrażania zasad etyki KP_KS 4 ZP SB
zawodowej, przestrzegania
obowiązujących norm
KS5 rozpoznawania własnych KP_KS 5 ZP SB
edukacyjnych.

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
W zakresie
Sprawdzian Praktyczny (SP)
umiejętności
94
Edukacja
Zajęcia teoretyczne problemowy, konwencjonalny, monograficzny,
[ZT] konwersatoryjny.
[ZP] utrwalające, analiza przypadku, dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Potrzeby psychiczne (jawne i ukryte) w teorii H.A.Murray’a jako predyktory
zachowań.Poznanie 22 potrzeb psychicznych –opis zachowań ,wyrażanych
emocji.
2. Teoria kształtowania się charakteru i zachowań patologicznych
(St.Johnson).(Ch.schizoidalny oralny, narcystyczny, masochistyczny,
histeryczny, obsesyjny.).
3. Typy osobowości Perfekcjonista, Altruista, Aktywista, Obserwator,
Epikurejczyk, Romantyk, Lojalista, Szef, Mediator.
4. Typologia rodzinnych osobowości wg D.Fielda-wpływ funkcjonowania
rodziny na zachowania jednostki. Rodzina: związków, władzy, chaotyczna,
nadopiekuńcza, uzależniająca.
5. Komunikacja niewerbalna. (Komunikacja z pacjentem i jego rodziną w stanie
zagrożenia życia.)
6. Asertywność –zach. bierne, manipulacyjne, agresywne.
7. Analiza transakcyjna-typy zachowań i relacji z innymi: dorosły- rodzic-
dziecko.
8. Role społeczne wg Balbina-rozpoznawanie funkcjonowania ludzi w
określonych rolach.
1. Autoportret Steina (w opr.Choynowskiego)-poznanie własnych potrzeb
psychicznych –na podstawie wykonanego testu.
2. Opis zachowan jednostek w okreslonych sytuacjach stresowych –analiza
przypadku.
3. Kwestionariusz –Postrzegania świata-mój typ osobowości-rozpoznanie na
podstawie testu swojego profile osobowości.
4. Analiza przypadku: konsekwencje postaw i zachowan –powielanie wzorców
rodzinnych.
5. Poznawanie komunikacji pozawerbalnej - mimika, gest-proba interpretacji
zachowań.
6. Komunikacja z pacjentem i jego rodziną w stanie zagrożenia życia.
95
7. Wykonanie testu dotyczącego stosowanych strategii w sytuacjach ekspozycji
(asertywność,analiza transakcji).
8. Sposoby komunikowania się z innymi- otwarty, zamknięty, pośredni,
bezpośredni.
1. Bishop George D.: Psychologia zdrowia.Wrocław : „Astrum”, 2000.
2. Hamer Hanna: Psychologia społeczna: teoria i praktyka.Warszawa : „Difin”,
2005.
3. Heszen Irena, Sęk Helena Psychologia zdrowia.Warszawa : Wydaw. Nauk.
PWN, 2007
4. MYERS DAVID G.: Psychologia społeczna.Poznań : „Zysk i S-ka”, 2003.
5. Nęcka Edward, Orzechowski Jarosław, Szymura Błażej: Psychologia
poznawcza.Warszawa „Academica” : PWN, 2006.
6. Plopa Mieczysław: Psychologia rodziny: teoria i badania. Elbląg: Wydaw.
Elbląskiej Uczelni Humanist.-Ekonomicznej; Kraków: „Impuls”, 2004.
7. Podstawy psychologii: podręcznik dla studentów medycyny i kierunków
medycznych / pod red. Moniki Talarowskiej, Antoniego Florkowskiego, Piotra
Gałeckiego.Wrocław: Wydawnictwo Continuo, 2011.
8. Podstawy psychologii zdrowia / pod red. Grażyna Dolińska-Zygmunt.Wrocław
: Wydaw. Uniw. Wrocławskiego, 2001
9. Psychologia: podręcznik akademicki. T. 1, Podstawy psychologii / red. nauk.
Jan Strelau. Gdańsk: Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, 2000.
10.Psychologia: podręcznik akademicki. T. 2, Psychologia ogólna / red. nauk. Jan
Strelau. Gdańsk: Gdańskie Wydaw. Psychologiczne2004.
11.Psychologia: podręcznik akademicki. T. 3, Jednostka w społeczeństwie i
elementy psychologii stosowanej / red. nauk. Jan Strelau.Gdańsk : Gdańskie
Wydaw. Psychologiczne, 2000.
12.Psychologia współczesnego człowieka / pod red. Bożena Janda-
Dębek.Wrocław : Oficyna Wydawnicza Atut - Wrocławskie Wydawnictwo
Oświatowe, 2010.
13.Psychologia zdrowia / red. Nina Ogińska-Bulik.Łódź : WSHE, 2004.
14.Reber Arthur S.: Słownik psychologii.Warszawa : „Scholar, 2000.
15.Szewczuk Włodzimierz: Podstawy psychologii: podręcznik
akademicki.Warszawa : Fundacja „Innowacja”, 2000 ,2
16.Zimbardo Philip G.: Podstawy psychologii.Warszawa : Wydawnictwo
Naukowe PWN, 2010
1. Field D.: Osobowości rodzinne.tłum. Z.Kościuk.Warszawa :Wydawnictwo
Logos,2007
2. Johnson S.M.:Style charakteru przel. B.Miza. Poznań: Zysk i S-ka
Wydawnictwo,1998
3. Trylińska-Tekielska E.: Psycholog w Hospicjum –Procedury działania.
96
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar,2015
4. Trylińska-Tekielska E.: Praca w hospicjum-Predyktory podjęcia pracy w
hospicjum oraz ich konsekwencje w grupie pracowników zawodowych i
wolontariuszy hospicyjnych oraz wolontariuszy zwykłych-Psychologiczny
Model Zespołu pracującego w warunkach ekspozycji Poznań wyd.SilvaRerum
,2019
97
2.10. Socjologia

kierunek:
Moduły wprowadzające / Podstawowa wiedza z zakresu nauk
wymagania wstępne: społecznych
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Socjologia
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
10 1
Studia Liczba
10 - 15
Cele modułu:
socjologii, ze szczególnym uwzględnieniem przydatności tej wiedzy w przyszłej
pracy zawodowej

ego ego zajęć nu
psychologiczne i socjologiczne
W1 uwarunkowania funkcjonowania B.W1 ZT ST
jednostki w społeczeństwie;
psychologiczne i społeczne aspekty
W2 B.W2 ZT ST
postaw i działań pomocowych;
98
dostrzegania i rozpoznawania
KS1 KP_KS4 ZT SB
edukacyjnych;
korzystania z obiektywnych źródeł
KS2 KP_KS 6 ZT SB
informacji;
formułowania opinii dotyczących
KS3 różnych aspektów działalności KP_KS 8 ZT SB
zawodowej

Warunki zaliczenia sprawdzianu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
społecznych
Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład informacyjny; wykład problemowy;
[ZT]
Treści programowe:
Semestr 1
1. Wprowadzenie do zajęć.
2. Zapoznanie z podstawowymi koncepcjami i pojęciami socjologicznymi.
3. Socjologia oraz jej definicja. Socjologia medycyny i jej związki z socjologią
ogólną.
99
4. Socjologiczne koncepcje zdrowia i choroby.
5. Psychologiczne i socjologiczne uwarunkowania funkcjonowania jednostki
w społeczeństwie.
6. Społeczne role osób świadczących usługi medyczne i rehabilitacyjne (lekarz,
pielęgniarka, fizjoterapeuta) i ich uwarunkowania.
7. Psychologiczne i społeczne aspekty postaw i działań pomocowych.
8. Pacjent jako podmiot i przedmiot procesu leczenia i rehabilitacji.
9. Instytucje służby zdrowia (ośrodek rehabilitacyjny, przychodnia, szpital) jako
przykłady organizacji społecznych.
10.Funkcjonowanie instytucji medycznych, szpital jako instytucja totalna.
Choroba, niepełnosprawność jako stygmat społeczny.
11.Stan zdrowia a jakość życia.
12.Osoby z niepełnosprawnością i zależne.
13.Socjologiczne konsekwencje chorób przewlekłych, niepełnosprawności i
starości.
1. Giddens A.: Socjologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
2. Majchrowska A.: Wybrane elementy socjologii: podręcznik dla studentów i
absolwentów wydziałów pielęgniarstwa i nauk o zdrowiu akademii
medycznych. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2003.
3. Ostrowska A. (red.): Socjologia medycyny: podejmowane problemy, kategorie
analizy. Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 2009.
4. Turner J.: Socjologia: koncepcje i ich zastosowanie. Wydawnictwo Zysk i S-
ka, Poznań 2000.
1. Bauman Z.: Socjologia. Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2004.
2. Ostrowska A., Skrzypek M. (red.): Socjologia medycyny w Polsce z
perspektywy półwiecza: nurty badawcze, najważniejsze osiągnięcia,
perspektywy rozwoju. Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN,
Warszawa 2015
100
2.11. Technologia informacyjna

kierunek:
Obsługa komputera
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Technologia informacyjna
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
Studia stacjonarne - 10 15
godzin
10 1
Studia Liczba
- 10 15
Cele modułu:
Umiejętność wykorzystania różnych programów narzędziowych (MS Word i MS
Excel) w pracy fizjoterapeuty. Przetwarzanie danych. Przygotowanie do redagowania
dokumentów i zaprezentowania wiedzy oraz uzyskanych wyników. Zapoznanie
studenta z funkcjonalnościami pakietu biurowego umożliwiającymi przetwarzanie
danych numerycznych.

ego ego zajęć nu
W1 narzędzia informatyczne i B.W21 ZP ST
statystyczne służące do
opracowywania i przedstawiania
danych oraz rozwiązywania
101
problemów.
U1 przeprowadzać podstawowe analizy ZP SP
statystyczne i posługiwać się
odpowiednimi metodami
przedstawiania wyników.
KS1 rozpoznawania własnych KP_KS 5 ZP SB
edukacyjnych.

W zakresie wiedzy Zaliczenie na ocenę w formie sprawdzianu
teoretycznego (ST) polegającgo na złożeniu raportów z
wiedzy zdobytej na zajęciach.
W zakresie umiejętności Sprawdzian praktyczny (SP) polegający na wykonaniu
zleconych na komputerze.
Edukacja
Zajęcia praktyczne [ZP] pokaz czynności z objaśnieniem, instruktaż, nauczanie
przez uczestnictwo w pracy, ćwiczenia utrwalające,
analiza przypadku, dyskusja
Treści programowe (semestr 3):

1. Wykorzystanie edytora Word do pracy z tekstem, tabelami, przypisami,
równaniami, symbolami, spisami treści itp.
2. Zastosowanie arkusza kalkulacyjnego Excel do wspomagania, planowania i
analizy danych. Sposoby adresowania komórek. Tworzenie formuł i
wykresów. Formatowanie komórek I wykresów.
3. Wprowadzanie funkcji matematycznych, statystycznych, logicznych,
tekstowych, daty i czasu.
102
1. M. Cieciura, „Podstawy technologii informatycznych z przykładami
zastosowań”, VIZJA PRESS & IT, Warszawa 2006.
2. W. Sikorski, „Podstawy technik informatycznych”, PWN SA, 2007.
1. G. Kowalczyk, „Word 2007 PL. Kurs”, Helion 2007.
2. P. Czarny, „Excel 2007 PL. Kurs”, Helion, 2007.
103
2.12. Wychowanie fizyczne

kierunek:
brak
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Wychowanie fizyczne
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
Studia stacjonarne - 60 -
godzin
60 0
Studia Liczba
- 60 -
Cele modułu:
wychowania fizycznego, opanowania teoretycznych i metodycznych podstaw
procesu uczenia się i nauczania czynności ruchowych, zaangażowania w zakresie
promocji zdrowego tryby życia, propagowania aktywnego, zdrowego stylu życia i
promocji zdrowia w trakcie działań związanych z wykonywaniem zawodu oraz
określenie poziomu sprawności niezbędnego do wykonywania zawodu
fizjoterapeuty, które przyczynią się do osiągnięcia kierunkowych efektów uczenia
się.

ego ego zajęć nu
U1 wykazać umiejętności ruchowe z B.U9 ZP SŚ, SP
104
zakresu wybranych form
aktywności fizycznej
(rekreacyjnych i zdrowotnych);
KS1 dostrzegania i rozpoznawania KP_KS5 ZP SB
KS2 prezentuje postawę promującą KP_KS3 ZP SB
zdrowie i aktywność fizyczną,
potrafi ostrzec przed zagrożeniami
zdrowotnymi.

W zakresie Sprawdzian śródsemestralny (SŚ):
umiejętności zaliczenie wszystkich śródsemestralnych sprawdzianów
Sprawdzian praktyczny [SP]:

obserwacja studenta w trakcie realizowania zadań
W zakresie Opracowanie i przeprowadzanie zajęć/ćwiczeń
kompetencji uwzględniających ich temat – obserwacja poprawności
społecznych poprowadzenia.
Edukacja
Zajęcia praktyczne praca w grupach, pokaz czynności z objaśnieniem,
[ZP] instruktaż, nauczanie przez uczestnictwo w pracy.
Treści programowe:
Semestr 1
1. Upowszechnienie aktywności fizycznej wśród młodzieży akademickiej
obejmującej sprawność funkcjonalną, sprawność motoryczną, umiejętność w
podejmowania działań prozdrowotnych,
2. Wykorzystania nabytych umiejętności ruchowych, indywidualnych i
zespołowych w aktywności sportowo – rekreacyjnej, zajęć ruchowych w czasie
105
wolnym,
3. Ukształtowania właściwych postaw prospołecznych, samodyscypliny,
odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i innych.
1. Jezierski R.: Gimnastyka. Zdrowie i sprawność. Wydawnictwo Arkot,
Wrocław 2009.
2. Kasperska K., Smolis-Bąk E., Białoszewski D.: Metodyka nauczania ruchu:
(usprawnianie pacjentów na zajęciach grupowych): skrypt dla studentów
kierunku fizjoterapia. Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa 2010.
3. Maszczak T. (red.): Metodyka wychowania fizycznego. Wydawnictwo
Wydawnictwo AWF, Warszawa 2004.
4. Nowak M.: Gimnastyka: ćwiczenia wolne, na równoważni i elementy
kompozycji ruchu. Wydawnictwo Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej
Poznańskiej Wyd. AWF w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski
2010.
5. Nowak M.: Gimnastyka: zarys historii, terminologia i systematyka: podręcznik
dla studentów wychowania fizycznego. Wydawnictwo Zamiejscowy Wydział
Kultury Fizycznej Poznańskiej Wyd. AWF w Gorzowie Wielkopolskim,
Gorzów Wielkopolski 2009.
6. Stawczyk Z.: Ćwiczenia ogólnorozwojowe. Wydawnictwo AWF, Poznań
2001.
7. Strzyżewski S.: Proces kształcenia i wychowania w kulturze fizycznej.
Wydawnictwo Akademia Wychowania Fizycznego, Katowice 2013.
1. Kasperska K., Białoszewski D., Smolis-Bąk E.: Ćwiczenia z przyborem
Gymstick w rehabilitacji: przewodnik metodyczny dla studentów kierunku
fizjoterapia z atlasem ćwiczeń. Oficyna Wydawnicza Warszawskiego
Uniwersytetu Medycznego, Warszawa 2010.
2. Kolarczyk E., Arlet A.: Gimnastyka: skrypt dla studentów Akademii
Wychowania Fizycznego kierunku fizjoterapia. Akademia Wychowania
Fizycznego im. Bronisława Czecha, Kraków 2007.
3. Nowak M.A., Piekarski R., Kuriańska-Wołoszyn J.: Gimnastyka: ćwiczenia na
przyrządach. Wydawnictwo Polskie Towarzystwo Naukowe Kultury
Fizycznej, Gorzów Wielkopolski 2016.
106
2.13. Zarządzanie i marketing

kierunek:
Moduły wprowadzające / Ogólna wiedza z przedsiębiorczości lub
wymagania wstępne: ekonomii
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Zarządzanie i marketing
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
10 1
Studia Liczba
10 - 15
Cele modułu:
zarządzania i marketingu. Przygotowanie studenta do stosowania w praktyce zasad
kierowania zespołem pracowników i reguł marketingu w działalności zawodowej
(gospodarczej), które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych

ego ego zajęć nu
W1 zasady kierowania zespołem B.W16 ZT ST
terapeutycznym oraz organizacji i
zarządzania podmiotami
prowadzącymi działalność
107
rehabilitacyjną;
W2 zasady zatrudniania osób z różnym B.W17 ZT ST
stopniem niepełnosprawności;
W3 zasady przeprowadzania B.W19 ZT ST
uproszczonej analizy rynku dla
potrzeb planowania działań z
zakresu fizjoterapii;
U1 przeprowadzić uproszczoną analizę B.U7 ZT ST
rynku dla potrzeb planowania
działań z zakresu fizjoterapii;
KS1 przestrzegania praw pacjenta i zasad KP_KS 4 ZT SB
etyki zawodowej
edukacyjnych;
informacji

W zakresie wiedzy i projekt
umiejętności
społecznych
Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład informacyjny, problemowy, dyskusja i analiza
[ZT] przypadku.
Treści programowe:
Semestr 1
108
1. Pojęcie i rodzaje zarządzania oraz jego funkcje.
2. Teorie (filozofie) zarządzania.
3. Organizacja i jej rodzaje.
4. Cykl życia organizacji i cykl działania zorganizowanego.
5. Planowanie i podejmowanie decyzji w organizacji.
6. Zarządzanie zasobami ludzkimi.
7. Zasady i warunki zatrudniania pracowników.
8. Motywowanie pracowników – teorie motywacji.
9. Kontrola w zarządzaniu przedsiębiorstwem.
10.Pojęcie marketingu i jego ewolucja.
11.Koncepcja marketingu-mix.
12.Badania marketingowe.
13.Produkt – narzędzie marketingu.
14.Pojęcie, funkcje i rodzaje dystrybucji.
15.Pojęcie promocji, jej funkcje i strategie.
16.Plan marketingowy.
1. M. Strużycki (red.), Podstawy zarządzania, Szkoła Główna Handlowa w
Warszawie 2008.
2. W. Deluga (red.), Marketing w teorii i praktyce, Politechnika Koszalińska
2016.
1. Nowacka, R. Nowacki, Podstawy marketingu, podręcznik, Difin 2012.
2. J. Bogdanienko (red.), Organizacja i zarządzanie w zarysie, Wydział
Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego 2010
109
2.14. Zdrowie publiczne

kierunek:
brak
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Zdrowie publiczne
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
10 1
Studia Liczba
10 - 15
Cele modułu:
zdrowia publicznego. Przygotowanie studenta do znajomości podstawowych definicji
zdrowia, profilaktyki chorób, promocji zdrowia, edukacji zdrowotnej oraz
umiejętności rozpoznawania determinantów zdrowia w otoczeniu pacjentów,
prowadzenia edukacji zdrowotnej wśród pacjentów, a także umiejętności budowania
programów dotyczących profilaktyki chorób i niepełnosprawności (w tym
programów przesiewowych) przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych

ego ego zajęć nu
W1 czynniki decydujące o zdrowiu oraz B.W11 ZT ST
110
o zagrożeniu zdrowia;
W2 zasady edukacji zdrowotnej i B.W12 ZT ST
promocji zdrowia oraz elementy
polityki społecznej dotyczącej
ochrony zdrowia;
U1 organizować działań B.U4 ZT ST
ukierunkowanych na edukację
zdrowotną, promocję zdrowia i
profilaktykę niepełnosprawności;
U2 przeprowadzić badanie przesiewowe B.U5 ZT ST
w profilaktyce dysfunkcji i
niepełnosprawności;
KS1 prezentowania postawy promującej KP_KS 3 ZT SB
aktywnego kreowania zdrowego
stylu życia i promocji zdrowia w
trakcie działań związanych z
wykonywaniem zawodu i określania
poziomu sprawności niezbędnego do
wykonywania zawodu fizjoterapeuty
edukacyjnych
informacji

W zakresie wiedzy i Zaliczenie na ocenę, pytania otwarte / sprawdzian
umiejętności teoretyczny (ST) w formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
111
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
Edukacja
Zajęcia teoretyczne [ZT] problemowy, konwencjonalny.
Treści programowe:
Semestr 1
1. Historia koncepcji zdrowia – od starożytności po wiek XX. Zdrowie publiczne:
cele, zadania, funkcje (Essential Public Health Operations, EPHOs).
2. Determinanty zdrowia - definicje. Kulturowe, społeczne i ekonomiczne
uwarunkowania zdrowia publicznego. Zagrożenia zdrowotne występujące w
środowisku zamieszkania, edukacji i pracy.
3. Profilaktyka chorób - definicje, interpretacja profilaktyki chorób, rodzaje,
skuteczność podejmowanych działań. Promocja zdrowia - definicje, strategie,
holistyczne podejście w promocji zdrowia, skuteczność programów promocji
zdrowia. Edukacja zdrowotna – definicje, kompetencje zdrowotne, edukacja
pacjenta jako szczególny rodzaj edukacji zdrowotnej.
4. Interwencje podejmowane w obszarze zdrowia publicznego - definicje, zasady
budowania programów zdrowotnych i profilaktycznych dot. zapobieganiu
niepełnosprawności oraz indywidualnego doboru aktywności fizycznej do
pacjenta, przykłady dobrych praktyk, badania przesiewowe w profilaktyce
dysfunkcji i niepełnosprawności.
5. Etyka w badaniach i podejmowanych interwencjach w obszarze zdrowia
publicznego.
1. Wojtczak A.: Zdrowie publiczne. Najważniejsze zagadnienia dla studiujących i
zainteresowanych nauką o zdrowiu. CeDeWu; Warszawa 2017, wyd.1
2. Spaczynski M.: Zdrowie publiczne wyzwaniem dla systemów zdrowia XXI
wieku. Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2021
3. Woynarowska B.: Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne, metodyka,
praktyka. Wydawnictwo Naukowe PWN; 2017
4. Wojtyniak B., Goryński P., Moskalewicz B.: Sytuacja zdrowotna ludności
Polski i jej uwarunkowania. Warszawa, NIZP-PZH 2020
5. Cianciara D.: Zarys współczesnej promocji zdrowia. PZWL Wydawnictwo
112
Lekarskie; 2010.
1. Sygit M.: Zdrowie publiczne. Wolters Kluwer Polska SA; 2017 red. J. Opolski.
Zdrowie Publiczne wybrane zagadnienia. t.1. Szkoła Zdrowia Publicznego
CMKP w Warszawie, 2011.
2. Kulik T.B., Pacian A.: Zdrowie publiczne. PZWL; Warszawa 2014, wyd.1
red.
3. Cianciara D., Lewtak K., Gajewska M., Piotrowicz M., Urban E.: Diagnoza
istniejącej organizacji i funkcjonowania systemu zdrowia publicznego w
Polsce – rzeczywisty sposób działania systemu, Warszawa, NIZP-PZH 2017
4. Dyzmann-Sroka A., Piotrowski T.: Programy zdrowotne - skuteczna
profilaktyka zachorowań. Przykłady dobrych praktyk. PZWL; Warszawa 2017,
wyd.1
5. Dahlgren G, Whitehead M. Europejskie strategie przeciwdziałania społecznym
nierównościom w zdrowiu: Osiąganie poprawy stanu zdrowia Część 2. World
Health Organization 2007 [Tłumaczenie: Ministerstwo Zdrowia, Warszawa,
2010].
6. Charzyńska-Gula M.: Zrozumieć promocję zdrowia. Przewodnik do zajęć.
Makmed Wydawnictwo; Lublin 2010, wyd.1
113
3. Grupa C
3.1. Adaptowana aktywność fizyczna i sport osób z niepełnosprawnością
kierunek:
Moduły wprowadzające / Student zna zagadnienia dotyczące kształcenia
wymagania wstępne: ruchowego i metodyki nauczania ruchu
Nazwa modułu
Adaptowana aktywność fizyczna i sport osób z
(przedmiot lub grupa
niepełnosprawnością
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
80 5
Studia Liczba
30 50 45
Cele modułu:
adaptowanej aktywności fizycznej i sportu osób z niepełnosprawnością.
Przygotowanie studenta do oceny możliwości uczestniczenia osób z
niepełnosprawnością w różnego rodzaju aktywności fizycznej i w treningu
sportowym oraz planowania aktywności fizycznej i wykorzystania odpowiednich do
rodzaju niepełnosprawności metod treningowych. Osiągnięcie przedmiotowych
efektów uczenia się, przyczyni się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych

ego go zajęć nu
114
W1 zasady doboru środków, form i C.W5 ZT, ST
metod terapeutycznych w ZP
zależności od rodzaju dysfunkcji,
stanu i wieku pacjenta;
W2 zasady doboru różnych form C.W11 ZP ST
adaptowanej aktywności fizycznej,
sportu, turystyki oraz rekreacji
terapeutycznej w procesie leczenia i
podtrzymywania sprawności osób
ze specjalnymi potrzebami, w tym
osób z niepełnosprawnościami;
W3 regulacje prawne dotyczące udziału C.W12 ZT ST
osób z niepełnosprawnościami w
sporcie osób
z niepełnosprawnościami, w tym
paraolimpiadach i olimpiadach
specjalnych, oraz organizacji
działających w sferze aktywności
fizycznej osób
z niepełnosprawnościami;
W4 zagrożenia i ograniczenia C.W13 ZT ST
treningowe związane z
niepełnosprawnością;
U1 poinstruować osoby ze specjalnymi C.U13 ZT, SP
potrzebami, w tym osoby ZP
z niepełnosprawnościami, w
zakresie różnych form adaptowanej
aktywności fizycznej, sportu,
turystyki oraz rekreacji
terapeutycznej;
U2 poinstruować osoby z C.U14 ZT, SP
niepełnosprawnościami w zakresie ZP
samoobsługi i lokomocji, w tym w
zakresie samodzielnego
przemieszczania się i pokonywania
przeszkód terenowych na wózku
aktywnym;
U3 prowadzić zajęcia z wybranych C.U15 ZP SP
dyscyplin sportowych dla osób
z niepełnosprawnościami, w tym
115
zademonstrować elementy techniki
i taktyki w wybranych dyscyplinach
sportowych dla osób z
niepełnosprawnościami;
KS1 Potrafi dokonać samooceny KP_KS 5 ZP SB
poziomu swojej wiedzy i
umiejętności zawodowych w
zakresie diagnostyki pacjenta, zdaje
sobie sprawę z konieczności
uzupełniania ich przez całe życie.
informacji;

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
W zakresie Sprawdzian Praktyczny (SP) w formie konspektów i
umiejętności prowadzenia zajęć oraz instruktażu
Edukacja
Forma zajęć/metody dydaktyczne:
Zajęcia teoretyczne wykład informacyjny, problemowy, konwersatoryjny.
[ZT]
Zajęcia praktyczne praca w grupach, ćwiczenia przedmiotowe, pokaz
[ZP] czynności z objaśnieniem, instruktaż, ćwiczenia
utrwalające, analiza przypadku, dyskusja.
116
Treści programowe:
Semestr 1
1. Wstęp do tyflopedagogiki: przyczyny wad wzroku, percepcja wzrokowa,
podstawy klasyfikacji wad wzroku.
2. Wstęp do surdopedagogiki: przyczyny wad słuchu, percepcja słuchowa,
klasyfikacja wad słuchu.
3. Komunikacja alternatywna i wspomagająca.
1. Pojęcie niepełnosprawności: model medyczny i społeczny, niepełnosprawność
biologiczna i prawna, rodzaje niepełnosprawności.
2. Funkcjonowanie społeczne osób niewidomych i niedowidzących.
3. Rozwój fizyczny i motoryczny osób z niepełnosprawnością wzroku.
4. Metody nauczania ruchu i planowania treningu dla osób z niepełnosprawnością
wzroku.
5. Funkcjonowanie społeczne, rozwój fizyczny i motoryczny osób głuchych i
niedosłyszących.
6. Planowanie aktywności fizycznej i treningu dla osób z niepełnosprawnością
słuchu.
7. Wstęp do oligofrenopedagogiki: przyczyny niepełnosprawności intelektualnej,
klasyfikacja niepełnosprawności intelektualnej.
8. Funkcjonowanie społeczne, rozwój fizyczny i motoryczny osób z
niepełnosprawnością intelektualną.
9. Zasady planowania aktywności fizycznej i treningu dla osób z
niepełnosprawnością intelektualną.
10.Metoda Weroniki Sherborne jako metoda terapeutyczna i forma adaptowanej
aktywności fizycznej dla osób z niepełnosprawnością intelektualną.
Semestr 2
1. Hipoterapia jako forma terapii, adaptowanej aktywności fizycznej i sportu osób
z niepełnosprawnością. Zasady prowadzenia zajęć z udziałem konia.
Przeciwwskazania do hipoterapii.
2. Rodzaje wózków dla osób z niepełnosprawnością. Zasady doboru i
dostosowania wózka aktywnego do użytkownika.
3. Sport osób z niepełnosprawnością. Historia ruchów sportowych dla osób z
niepełnosprawnością. Organizacje sportowe zrzeszające osoby z
niepełnosprawnością.
4. Zasady organizacji zawodów sportowych w ruchu Deaflympics i ruchu
Paraolimpijskim.
5. Ruch Olimpiad Specjalnych, program Treningu Aktywności Motorycznej.
6. Klasyfikacja w sporcie osób z niepełnosprawnością’
117
1. Nauka poruszania się na wózku aktywnym: manewrowanie wózkiem,
ustawianie wózka w balansie, przesiadanie się z wózka na krzesło, bezpieczne
upadanie, samo asekuracja, pomoc osobie z niepełnosprawnością w
pokonywaniu schodów i innych przeszkód terenowych.
2. Omówienie specyfiki wybranych dyscyplin w sporcie niepełnosprawnych.
3. Planowanie i prowadzenie fragmentów zajęć w wybranych dyscyplinach
sportu niepełnosprawnych.
4. Adaptowane wychowanie fizyczne, planowanie i prowadzenia zajęć
ruchowych dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
5. Nowoczesne technologie w sporcie osób z niepełnosprawnością.
1. Morgulec-Adamowicz N., Kosmol A., Molik B., Adaptowana aktywność
fizyczna dla fizjoterapeutów, PZWL, Warszawa 2015.
2. Kosmol A., Teoria i praktyka sportu osób niepełnosprawnych, AWF,
Warszawa 2008.
1. Gawlik K., Zwierzchwska A., Wychowanie fizyczne niewidomych i słabo
widzących, AWF, Katowice 2004.
2. Gawlik K., Zwierzchwska A., Wychowanie fizyczne dzieci i młodzieży
niesłyszącej i słabosłyszącej., AWF, Katowice 2004.
3. Gawlik K., Zwierzchwska A., Wychowanie fizyczne dzieci i młodzieży z
niepełnosprawnością intelektualną., AWF, Katowice 2004.
118
3.2. Fizjoprofilaktyka i promocja zdrowia

kierunek:
Wiedza z zakresu: fizjoterapia ogólna,
kinezyterapia, zdrowie publiczne, teoria i
wymagania wstępne:
metodyka ćwiczeń ruchowych
Fizjoprofilaktyka i promocja zdrowia
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
30 2
Studia Liczba
30 - 20
Cele modułu:
fizjoprofilaktyki. Pogłębianie wiedzy na temat głównych zagadnień z zakresu
promocji zdrowia i profilaktyki chorób. Uzyskanie wiedzy niezbędnej do
podejmowania działań służących umacnianiu zdrowia i kształtowaniu postaw
prozdrowotnych. Zapoznanie studenta z funkcjonowaniem fizjoprofilaktyki jako
świadczenia zdrowotnego w ramach opieki zdrowotnej i zadań fizjoterapeuty w tym
zakresie. Zapoznanie studenta z zasadami projektowania programów profilaktyki i
promocji zdrowia i opanowanie umiejętności przygotowywania tych programów z
uwzględnieniem aktywności fizycznej.

ego go zajęć nu
119
W1. zagadnienia związane z promocją C.W17 ZT ST
zdrowia i fizjoprofilaktyką;
U1 podejmować działania promujące C.U17 ZT ST, SP
zdrowy styl życia na różnych
poziomach oraz zaprojektować
program profilaktyczny w
zależności od wieku, płci, stanu
zdrowia oraz warunków życia
pacjenta, ze szczególnym
uwzględnieniem aktywności
fizycznej;
kulturowych;
KS3 dostrzegania i rozpoznawania KP_KS5 ZT SB
edukacyjnych;
KS4 formułowania opinii dotyczących KP_KS8 ZT SB
zawodowej.

W zakresie wiedzy Zaliczenie na ocenę, pytania otwarte / Sprawdzian
teoretyczny (ST) w formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
W zakresie umiejętności Sprawdzian Teoretyczny (ST) oraz opracowanie projektu
120
fizjoprofilaktyki (SP) - sprawdzian praktyczny
Edukacja
Zajęcia teoretyczne [ZT] wykład informacyjny, problemowy, konwencjonalny,
konwersatoryjny.
Treści programowe:
Semestr 1:
1. Fizjoprofilaktyka i promocja zdrowia. Wprowadzenie do przedmiotu,
podstawowe pojęcia. Kryteria zaliczenia.
2. Pojęcie zdrowia. Czynniki kształtujące stan zdrowia. Czynniki ryzyka.
3. Model biopsychospołeczny zdrowa i klasyfikacja ICF.
4. Główne zagrożenia zdrowia i problemy zdrowotne ludności.
5. Rozwój idei promocji zdrowia. Definicje, cele, zadania promocji zdrowia.
Główne kierunki działania w promocji zdrowia. Podstawowe dokumenty
promocji zdrowia.
6. Metody i formy stosowane w profilaktyce zdrowotnej i fizjoprofilaktyce.
7. Innowacyjne formy fizjoprofilaktyki i wspomagania leczenia.
8. Zasady projektowania programów promocji zdrowia dla wybranych grup
odbiorców w różnym wieku.
9. Przykładowe projekty i programy promocji zdrowia. Promocja zdrowia w
społecznościach lokalnych: Zdrowe Miasto, Zdrowe Miejsce Pracy, Szpital
Promujący Zdrowie, Szkoła Promująca Zdrowie.
10.Prezentacje studentów własnych projektów i programów promocji zdrowia i
fizjoprofilaktyki.
1. Woynarowska B.: Edukacja zdrowotna: podręcznik akademicki. Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2012.
2. Woynarowska B. Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne, Metodyka,
Praktyka. PWN Warszawa, 2017.
3. Kubińska Z, Zaworski K. Fizjoprofilaktyka jako potrzeba i świadczenie
zdrowotne. Podstawy teoretyczne. Fizjoterapia Polska 2018; 2:58-68.
4. Kubińska Z, Zaworski K. Fizjoprofilaktyka chorób cywilizacyjnych w
świadomości i zachowaniach zdrowotnych studentów kierunków medycznych
PSW w Białej Podlaskiej. 2019; 2:130-140.
5. Uchwała Krajowej Rady Fizjoterapeutów
121
6. https://kif.info.pl/file/2019/05/384_I_KRF_definicja_fizjoprofilaktyki_z_zalac
znikiem.pdf
7. Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i
Zdrowia (International Classification of Functioning, Disability and Health –
ICF), nowoczesna klasyfikacja komponentów niepełnosprawności i
funkcjonowania osoby niepełnosprawnej.
1. Cianciara D.: Zarys współczesnej promocji zdrowia. Wydawnictwo Lekarskie
2. Karski J.: Praktyka i teoria promocji zdrowia. Wydawnictwa Fachowe
CeDeWu, Warszawa 2011.
3. Kulmatycki L.: Promocja zdrowia w kulturze fizycznej: kryteria dobrej
praktyki. Wydawnictwo AWF, Wrocław 2003.
4. Syrek E., Borzucka-Sitkiewicz K.: Edukacja zdrowotna. Wydawnictwa
Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.
122
3.3. Fizjoterapia ogólna

kierunek:
Wiedza z zakresu szkoły średniej
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Fizjoterapia ogólna
przedmiotów):
ECTS:
ne ne t ECTS
Liczba
godzin
60 4
Studia Liczba
30 30 40
Cele modułu:
Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z ogólną problematyką
niepełnosprawności, rehabilitacji, fizjoterapii i fizjoprofilaktyki. W trakcie nauki
powinien on zapoznać się z taktyką postępowania fizjoterapeutycznego, hierarchią i
racjonalizacją celów. Powinien nabyć podstawowe umiejętności doboru środków,
form i metod fizjoterapii. Powinien znać podstawowe zasady planowania, oceniania i
dokumentowania procesu fizjoterapii.

ego ego zajęć nu
W zakresie wiedzy student zna i rozumie:
W1 pojęcia z zakresu rehabilitacji C.W1 ZT ST, SŚ
medycznej, fizjoterapii oraz
niepełnosprawności;
123
W2 mechanizmy zaburzeń strukturalnych C.W2 ZT ST, SŚ
i funkcjonalnych wywołanych
chorobą lub urazem;
W3 metody oceny zaburzeń C.W4 ZT, ST, SŚ, SP
strukturalnych i funkcjonalnych ZP
wywołanych chorobą lub urazem,
narzędzia diagnostyczne i metody
oceny stanu pacjenta dla potrzeb
fizjoterapii, metody oceny budowy i
funkcji ciała pacjenta oraz jego
aktywności w różnych stanach
chorobowych;
W4 zagadnienia związane z promocją C.W17 ZT ST, SŚ
zdrowia i fizjoprofilaktyką;
W zakresie umiejętności student potrafi:
U1 przeprowadzić badanie podmiotowe, C.U1 ZP SP
badanie przedmiotowe oraz
wykonywać podstawowe badania
czynnościowe i testy funkcjonalne
właściwe dla fizjoterapii, w tym
pomiary długości i obwodu kończyn,
zakresu ruchomości w stawach oraz
siły mięśniowej;
U2 wypełniać dokumentację stanu C.U2 ZP SP, SŚ
zdrowia pacjenta i programu
zabiegów fizjoterapeutycznych;
U3 dobierać i prowadzić kinezyterapię C.U3 ZP SP, SŚ
ukierunkowaną na kształtowanie
poszczególnych zdolności
motorycznych u osób zdrowych oraz
osób z różnymi dysfunkcjami,
przeprowadzić zajęcia ruchowe o
określonym celu, prowadzić
reedukację chodu i ćwiczenia z
zakresu edukacji i reedukacji
posturalnej oraz reedukacji funkcji
kończyn górnych;
U4 instruować pacjenta w zakresie C.U4 ZP SP
wykonywania ćwiczeń ruchowych w
domu, sposobu posługiwania się
wyrobami medycznymi oraz
124
wykorzystywania przedmiotów
użytku codziennego w celach
terapeutycznych, instruować
opiekuna w zakresie sprawowania
opieki nad osobą ze specjalnymi
potrzebami oraz nad dzieckiem – w
celu stymulowania prawidłowego
rozwoju;
U5 dobrać poszczególne ćwiczenia dla C.U6 ZP ST, SP, SŚ
osób z różnymi zaburzeniami i
możliwościami funkcjonalnymi oraz
metodycznie uczyć ich
wykonywania, stopniując natężenie
trudności oraz wysiłku fizycznego;
U6 wykazać umiejętności ruchowe C.U7 ZP SP
konieczne do demonstracji i
zapewnienia bezpieczeństwa podczas
wykonywania poszczególnych
ćwiczeń;
U7 zaplanować, dobrać i wykonać C.U8 ZP SP
zabiegi z zakresu kinezyterapii,
terapii manualnej i masażu oraz
specjalnych metod fizjoterapii;
U8 obsługiwać i stosować urządzenia z C.U9 ZP SP, SŚ
zakresu kinezyterapii, fizykoterapii,
masażu i terapii manualnej oraz
U9 wykazać zaawansowane C.U10 ZP SP
umiejętności manualne pozwalające
na zastosowanie właściwej techniki z
zakresu kinezyterapii, masażu i
terapii manualnej oraz specjalnych
metod fizjoterapii;
U10 podejmować działania promujące C.U17 ZP SP, SŚ
zdrowy styl życia na różnych
poziomach oraz zaprojektować
program profilaktyczny w zależności
od wieku, płci, stanu zdrowia oraz
warunków życia pacjenta, ze
aktywności fizycznej.
125
W zakresie kompetencji społecznych student jest gotów do:
KS Potrafi pracować w KP_KS7 ZP SB
grupie, komunikować się ze
edukacyjnych

umiejętności Warunki zaliczenia sprawdzianu (>56% maksymalnej liczby
punktów):
0-56 % - ocena 2,0

57-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

W zakresie Ocena (SB) na podstawie obserwacji zachowań studenta
kompetencji podczas wykonywania zadań praktycznych oraz
społecznych sprawdzianu praktycznego
Edukacja
[ZT]
Zajęcia praktyczne: praca w grupach, dyskusja, analiza przypadku
[ZP]
Treści programowe:
Semestr I
126
1. Podstawowe pojęcia i definicje z zakresu fizjoterapii. Fizjoterapia jako dział
rehabilitacji medycznej. Rehabilitacja integracyjna, lecznicza i ich składowe.
Proces regeneracji, kompensacji i adaptacji. Fizjoterapia jako element
rehabilitacji kompleksowej. Związek fizjoterapii z naukami medycznymi oraz
z kulturą fizyczną.
2. Systematyka fizjoterapii. Zasadnicze kryteria podziałowe i podział ćwiczeń
leczniczych. Zasadnicze kryteria podziałowe i podział zabiegów fizykalnych.
Metodyczne podstawy fizjoterapii. Cele i zadania fizjoterapii. Ogniwa
rehabilitacji. Cele rehabilitacji. Formy fizjoterapii. Środki fizjoterapii.
Materialnotechniczna baza fizjoterapii.
3. Organizacja rehabilitacji i fizjoterapii. Zespół rehabilitacyjny, zależności i
zasady współdziałania.
4. Osoba rehabilitowana jako podmiot. Ogólna metodyka rehabilitacji i taktyka
postępowania fizjoterapeutycznego. Zasady doboru środków, form i metod
fizjoterapii. Podstawy fizjoterapii szpitalnej, ambulatoryjnej oraz domowej.
Rehabilitacja sanatoryjna i w ośrodku rehabilitacyjnym. Obozy i turnusy
rehabilitacyjne.
5. Czynniki fizykalne stosowane w procesie fizjoterapii. Masaż w praktyce
fizjoterapeutycznej Zasady wypełniania dokumentacji stanu zdrowia pacjenta i
programu zabiegów fizjoterapeutycznych.
6. Diagnostyka fizjoterapeutyczna. Problemy i ich rozwiązywanie związane z
planowaniem, przeprowadzaniem i kontrolowaniem efektywności procesu
rehabilitacji.
7. Fizjoprofilaktyka i formy jej realizacji w różnych grupach wiekowych.
8. Znaczenie świadomego i aktywnego współdziałania osób niepełnosprawnych
w procesie rozwiązywania ich problemów zdrowotnych.
9. Określenie uwarunkowań efektywności postępowania fizjoterapeutycznego.
10.Systemy i metody służące ocenie efektywności i modelowaniu procesów
fizjoterapeutycznych.
11.Zagadnienia etyki zawodowej, kompetencji, odpowiedzialności moralnej i
prawnej fizjoterapeuty.
12.Specjalizacja w dziedzinie fizjoterapii
1. Podstawowe pojęcia i definicje z zakresu fizjoterapii. Rehabilitacja
integracyjna, medyczna, psychologiczna, społeczna, pedagogiczna i
zawodowa.
2. Przeprowadzanie badania podmiotowego, badania przedmiotowego oraz
wykonywanie podstawowych badań czynnościowych i testów funkcjonalnych
właściwych dla fizjoterapii.
3. Kinezyterapia. Podział czynników wykorzystywanych w leczeniu ruchem.
Dobieranie i prowadzenie kinezyterapii ukierunkowanej na kształtowanie
poszczególnych zdolności motorycznych u osób zdrowych oraz osób z
127
różnymi dysfunkcjami.
4. Czynniki fizykalne stosowane w procesie fizjoterapii. Mechanizmy
oddziaływania oraz możliwe skutki uboczne środków i zabiegów z zakresu
fizjoterapii. Wskazania i przeciwwskazania do stosowania zabiegów z zakresu
fizykoterapii
5. Masaż leczniczy.
6. Proces leczenia: diagnoza, prognoza, ordynacja i kontrola wyników.
Planowanie i dobór metod fizjoterapeutycznych dla osób z różnymi
zaburzeniami i możliwościami funkcjonalnymi. Wypełnianie dokumentacji
stanu zdrowia pacjenta i programu zabiegów fizjoterapeutycznych.
7. Instruowanie pacjenta w zakresie wykonywania ćwiczeń ruchowych w domu,
sposobu posługiwania się wyrobami medycznymi oraz wykorzystywaniem
przedmiotów użytku codziennego w celach terapeutycznych, instruowanie
opiekuna w zakresie sprawowania opieki nad osobą ze specjalnymi potrzebami
oraz nad dzieckiem – w celu stymulowania prawidłowego rozwoju;
1. Kruczyński J., Szulc A. (red.): Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja.
2. Kiwerski J. (red.). Fizjoterapia ogólna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2012.
3. Kiwerski J. (red.) Słownik rehabilitacji. Wyższa Szkoła Rehabilitacji.
Warszawa 2013.
Warszawa 2007.
5. Kwolek A. (red.): Rehabilitacja medyczna. T. 1-2. Wydawnictwo Elsevier
6. Milanowska K. Kinezyterapia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
2008.
7. Nowotny J. Podstawy fizjoterapii. T. 1-3. Wydawnictwo Kasper, Kraków
2004.
8. Straburzyńska-Lupa A., Straburzyński G.: Fizjoterapia z elementami
klinicznymi. T.1-2. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
Zembaty A.: Kinezyterapia. T. 1-2. Wydawnictwo Kasper, Kraków 2004.
1. Ebelt-Paprotny G., Preis R. (red.): Fizjoterapia. Wydawnictwo Elsevier Urban
& Partner, Wrocław 2012.
2. Barnes P., Ward A.: Podręcznik rehabilitacji medycznej. Wydawnictwo
Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2008.
3. Cywińska-Wasilewska G.: Podstawowe problem rehabilitacji i etyka.
Wydawnictwo AWF, Poznań 2004.
4. Kenyon J., Kenyon K.: Kompendium fizjoterapii. Wydawnictwo Elsevier
128
5. Wrzosek Z., Bolanowski H. (red.): Podstawy rehabilitacji dla studentów
medycyny. WydawnictwoLekarskie PZWL, Warszawa 2011.
129
3.4. Kinezyterapia

kierunek:
Moduły wprowadzające / zakresu: anatomii narządu ruchu, fizjologii,
wymagania wstępne: patologii ogólnej, kształcenia ruchowego i
metodyki nauczania ruchu, psychologii
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Kinezyterapia
przedmiotów):
ECTS:
ne ne a ECTS
Liczba
godzin
120 7
Studia Liczba
30 90 55
Cele modułu:
kinezyterapii. Przygotowanie studenta do oceny przedmiotowej i podmiotowej
pacjenta oraz zapoznanie studenta z metodami i formami pracy z pacjentem
niezbędnymi na potrzeby badania i leczenia fizjoterapeutycznego, które przyczynią
się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych efektów uczenia się.

ego ego zajęć nu
W1 mechanizmy zaburzeń C.W2 ZT, ST, SP
130
wywołanych chorobą lub urazem
W2 mechanizmy oddziaływania oraz C.W3 ZT, ST, SP
możliwe skutki uboczne środków i ZP
zabiegów z zakresu fizjoterapii
W3 metody oceny zaburzeń C.W4 ZT, ST, SP, SŚ
fizjoterapii, metody oceny budowy
i funkcji ciała pacjenta
W4 zasady doboru środków, form i C.W5 ZT, ST, SP, SŚ
stanu i wieku pacjenta
W5 teoretyczne, metodyczne i CW7 ZT, ST, SP, SŚ
praktyczne podstawy kinezyterapii ZP
W6 wskazania i przeciwwskazania do CW8 ZT, ST, SP, SŚ

ćwiczeń stosowanych w ZP
kinezyterapii
W Zakresie umiejętności absolwent potrafi:
U1 przeprowadzić badanie C.U1 ZP SP, SŚ
podmiotowe, badanie
przedmiotowe oraz wykonywać
podstawowe badania czynnościowe
i testy funkcjonalne właściwe dla
fizjoterapii, w tym pomiary
długości i obwodu kończyn,
zakresu ruchomości w stawach oraz
siły mięśniowej w poszczególnych
ruchach
U2 wypełniać dokumentację stanu C.U2 ZT, ST, SP, SŚ
zdrowia pacjenta ZP
U3 dobierać i prowadzić kinezyterapię C.U3 ZT, SP
ukierunkowaną na kształtowanie ZP
poszczególnych zdolności
motorycznych u osób zdrowych
oraz osób z różnymi dysfunkcjami,
a także przeprowadzić zajęcia
131
ruchowe o określonym celu oraz
prowadzić reedukację chodu i
ćwiczenia z zakresu edukacji i
reedukacji posturalnej oraz
reedukacji funkcji kończyn górnych
U4 instruować pacjenta w zakresie C.U4 ZP SP
wykonywania ćwiczeń ruchowych
w domu, sposobu posługiwania się
potrzebami oraz nad dzieckiem – w
celu stymulowania prawidłowego
rozwoju;
U5 konstruować trening medyczny, w C.U5 ZP SP
tym różnorodne ćwiczenia,
dostosowywać poszczególne
ćwiczenia do potrzeb ćwiczących,
dobrać odpowiednie przyrządy i
przybory do ćwiczeń ruchowych
oraz stopniować trudność
wykonywanych ćwiczeń
U6 dobrać poszczególne ćwiczenia dla C.U6 ZP SP
osób z różnymi zaburzeniami i
możliwościami funkcjonalnymi
oraz metodycznie uczyć ich
wykonywania, stopniując natężenie
trudności oraz wysiłku fizycznego
U7 wykazać umiejętności ruchowe C.U7 ZP SP
konieczne do demonstracji i
zapewnienia bezpieczeństwa
podczas wykonywania
poszczególnych ćwiczeń
zabiegi z zakresu kinezyterapii
U9 obsługiwać i stosować urządzenia z C.U9 ZP SP
zakresu kinezyterapii
132
na zastosowanie właściwej techniki
z zakresu kinezyterapii
KS1 nawiązania i utrzymania pełnego KP_KS1 ZP SB
kulturowych
KS2 wykonywania zawodu, będąc KP_KS2 ZP SB
świadomym roli, jaką fizjoterapeuta
pełni na rzecz społeczności lokalnej
i społeczeństwa
KS3 przestrzegania tajemnicy KP_KS3 ZP SB
dotyczącej stanu zdrowia, praw
pacjenta oraz zasad etyki
zawodowej
edukacyjnych
KS5 wdrażania zasad koleżeństwa KP_KS15 ZP SB
zawodowego i współpracy w
zespole specjalistów, w tym z
przedstawicielami innych zawodów
medycznych, także w środowisku
wielokulturowym i
wielonarodowościowym
KS6 formułowania opinii dotyczących KP_KS16 ZP SB
zawodowej
KS7 przyjęcia odpowiedzialności KP_KS17 ZP SB
własnego i innych osób

133
Warunki zaliczenia sprawdzianu:
0-55 % - ocena 2,0
56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

zaliczenie praktyczne wszystkich czynności diagnostycznych
W zakresie
i terapeutycznych w formie ustrukturyzowanego zaliczenia
umiejętności:
praktycznego (SP).
Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład informacyjny; wykład problemowy;
(ZT)
Zajęcia praktyczne praca w grupach; ćwiczenia przedmiotowe; pokaz czynności
(ZP) z objaśnieniem; ćwiczenia kliniczne, instruktaż, nauczanie
przez uczestnictwo w pracy, ćwiczenia utrwalające, analiza
przypadku, dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Rola i miejsce kinezyterapii w procesie rehabilitacji.
2. Teoretyczne podstawy naukowe kinezyterapii.
3. Kinezyterapia jako składowa fizjoterapii.
4. Rys historyczny kinezyterapii.
5. Podstawowe urządzenia i sprzęt stosowane w kinezyterapii.
6. Mechanizmy zaburzeń strukturalnych i funkcjonalnych wywołanych chorobą
lub urazem
7. Mechanizmy oddziaływania oraz możliwe skutki uboczne środków i zabiegów
z zakresu fizjoterapii
134
8. Diagnostyka funkcjonalna pacjenta dla potrzeb kinezyterapii wg. wytycznych
KRF.
9. Badanie podmiotowe pacjenta – wywiad.
10.Badanie przedmiotowe pacjenta dla potrzeb kinezyterapii. Metodyka, błędy
pomiarowe, ocena obiektywna.
11.Pomiary liniowe długości względnych i bezwzględnych – kończyna górna
(metodyka, błędy pomiarowe).
12.Pomiary długości względnych i bezwzględnych – kończyna dolna (metodyka,
błędy pomiarowe).
13.Pomiary kątowe zakresu ruchomości stawów kończyny górnej (metodyka,
błędy pomiarowe, ocena obiektywna). Zapis metodą SFTR.
14.Pomiary kątowe zakresu ruchomości stawów kończyny dolnej (metodyka,
błędy pomiarowe, ocena obiektywna). Zapis metodą SFTR.
15.Pomiary zakresu ruchomości całego kręgosłupa oraz jego poszczególnych
odcinków. Zapis metodą SFTR.
16.Pomiary statyczne układu ruchu.
17.Ocena siły mięśniowej metodą Lovetta – obręcz barkowa, kończyna górna
(metodyka, pomiary obiektywne).
18.Ocena siły mięśniowej metodą Lovetta – obręcz biodrowa, kończyna dolna
(metodyka, pomiary obiektywne).
1. Mechanizmy zaburzeń strukturalnych i funkcjonalnych wywołanych chorobą
lub urazem
2. Mechanizmy oddziaływania oraz możliwe skutki uboczne środków i zabiegów
z zakresu fizjoterapii
3. Pomiary liniowe obwodów ciała. Metodyka pomiaru i sporządzenie
prawidłowej dokumentacji.
4. Pomiary liniowe długości względnych i bezwzględnych – kończyna górna.
Metodyka pomiaru i sporządzenie prawidłowej dokumentacji.
5. Pomiary długości względnych i bezwzględnych – kończyna dolna. Metodyka
pomiaru i sporządzenie prawidłowej dokumentacji.
6. Pomiary kątowe zakresu ruchomości stawów kończyny górnej. Metodyka
7. Pomiary kątowe zakresu ruchomości stawów kończyny dolnej. Metodyka
8. Pomiary zakresu ruchomości całego kręgosłupa oraz jego poszczególnych
odcinków. Metodyka pomiaru i sporządzenie prawidłowej dokumentacji.
9. Ocena siły mięśniowej metodą Lovetta – obręcz barkowa, kończyna górna.
10.Ocena siły mięśniowej metodą Lovetta – obręcz biodrowa, kończyna dolna.
11.Testy funkcjonalne w obrębie kończyny dolne.
Semestr 2
135
1. Systematyka ćwiczeń leczniczych. Systematyka ćwiczeń o działaniu
miejscowym i ogólnym.
2. Metoda PNF jako przykład metody specjalnej stosowanej w Kinezyterapii
1. Technika wykonywania ćw. biernych i czynno-biernych.
2. Technika wykonywania ćw. samowspomaganych
3. Technika wykonywania ćw. czynnych
4. Technika wykonywania ćw. czynnych w odciążeniu.
5. Technika wykonywania ćw. czynnych w odciążeniu z oporem.
6. Technika wykonywania ćw. czynnych z oporem.
7. Technika wykonywania ćw. izometrycznych i synergistycznych.
8. Technika wykonywania ćw. oddechowych
9. Technika wykonywania ćw. równoważnych i koordynacyjnych.
10.Technika wykonywania ćw. rozluźniających i relaksacyjnych.
11.Technika wykonywania ćw. ćwiczeń ogólno usprawniających
12.Redresje.
13.Poizometryczna relaksacja mięśni.
14.Pionizacja
Semestr 3
1. Chód fizjologiczny
2. Analiza kinematyczna chodu
3. Analiza dynamiczna chodu
4. Ocena chodu dla potrzeb fizjoterapii
5. Obiektywne metody analizy chodu
1. Badanie podmiotowe pacjenta – wywiad.
2. Zasady etyczne w pracy z pacjentem.
3. Dobór i metodyka kinezyterapii ukierunkowanej na kształtowanie
poszczególnych zdolności motorycznych u osób zdrowych oraz osób z
różnymi dysfunkcjami,
4. Instruktaż pacjenta w zakresie wykonywania ćwiczeń ruchowych w domu,
sposobu posługiwania się wyrobami medycznymi oraz wykorzystywania
przedmiotów użytku codziennego w celach terapeutycznych
5. Dobór I wykonawstwo zabiegów z zakresu kinezyterapii
6. Obsługa i stosowanie urządzeń z zakresu kinezyterapii
7. Praca z pacjentem. Pomiary liniowe obwodów ciała.
8. Praca z pacjentem. Pomiary liniowe długości względnych i bezwzględnych –
kończyna górna i kończyna dolna.
9. Praca z pacjentem. Pomiary kątowe zakresu ruchomości stawów kończyny
136
górnej. I kończyny dolnej. Zapis metodą SFTR.
10.Praca z pacjentem. Pomiary zakresu ruchomości całego kręgosłupa oraz jego
poszczególnych odcinków. Zapis metodą SFTR.
11.Praca z pacjentem. Ocena siły mięśniowej metodą Lovetta – obręcz barkowa,
kończyna górna, obręcz biodrowa, kończyna dolna.
12.Praca z pacjentem testy funkcjonalne w obrębie kończyny górnej i dolnej.
13.Praca z pacjentem. Technika wykonywania ćw. biernych i czynno-biernych.
14.Praca z pacjentem. Technika wykonywania ćw. samowspomaganych
15.Praca z pacjentem. Technika wykonywania ćw. Czynnych, ćw. czynnych w
odciążeniu, ćw. czynnych w odciążeniu z oporem, ćw. czynnych z oporem.
16.Praca z pacjentem. Technika wykonywania ćw. izometrycznych i
synergistycznych.
17.Praca z pacjentem. Technika wykonywania ćw. oddechowych
18.Praca z pacjentem. Technika wykonywania ćw. równoważnych i
koordynacyjnych.
19.Praca z pacjentem Technika wykonywania ćw. rozluźniających i
relaksacyjnych.
20.Praca z pacjentem Technika wykonywania ćw. ćwiczeń
ogólnousprawniających.
21.Praca z pacjentem Metody kinezyterapeutyczne. Wyciągi. Redresje.
Poizometryczna relaksacja mięśni. Pionizacja
1. Dumas I.: Metodyka i technika ćwiczeń leczniczych w kinezyterapii:
podręcznik dla studentów fizjoterapii. Wydawnictwo MedPharm Polska,
Wrocław 2013
2. Fiodorenko-Dumas Ż.: Zeszyt ćwiczeń z kinezyterapii: podręcznik dla
studentów fizjoterapii. Wydawnictwo MedPharm Polska, Wrocław 2013
3. Fiodorenko-Dumas Ż, Baściuk I., Bogut B., Dumas I.: Kinezyterapia w
praktyce fizjoterapeuty. Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2009
4. Józefowski P.: Diagnostyka czynnościowa narządu ruchu z elementami
pionizacji i reedukacji chodu: podręcznik dla studentów fizjoterapii.
Wydawnictwo MedPharm Polska, Wrocław 2013
5. Kasperczyk T.: Wady postawy ciała: diagnostyka i leczenie. Wydawnictwo
Kasper, Kraków 2004.
6. Milanowska K. Kinezyterapia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
2008
7. Rosławski A., Skolimowski T.: Technika wykonywania ćwiczeń leczniczych.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008 8. Zembaty A.:
Kinezyterapia. T. 1-2. Wydawnictwo Kasper, Kraków 2004.
8. Kinezyterapia - Zembaty Andrzej (red.)
1. Petty N. J.: Badanie i ocean narządu ruchu: podręcznik dla fizjoterapeutów.
137
Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010
2. Skolimowski T. (red.): Badania czynnościowe narządu ruchu w fizjoterapii.
Wydawnictwo AWF, Wrocław 2009
3. Szczechowicz J. Pomiary kątowe zakresu ruchu, zapisy pomiarów, metoda
SFTR. Wydawnictwo AWF, Kraków 2011
4. Walaszek R., Kasperczyk T., Magiera L.: Diagnostyka w kinezyterapii i
masażu. Wydawnictwo Biosport, Kraków 2007
138
3.5. Kształcenie ruchowe i metodyka nauczania ruchu

kierunek:
Moduły wprowadzające / Znajomość podstaw fizjologii wysiłku
wymagania wstępne: fizycznego. Podstawy biomechaniki ruchu.
Nazwa modułu
Kształcenie ruchowe i metodyka nauczania
ruchu
przedmiotów):
Ogółe własna punkt
m teoretycz praktycz studen ów
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
80 5
Studia Liczba
30 50 45
Cele modułu:
Zdobycie przez studentów wiedzy i umiejętności prowadzenia zajęć ruchowych i
asekuracji pacjentów podczas wykonywania ćwiczeń. Zdobycie wiedzy z zakresu
organizacji i prowadzenia zajęć ruchowych oraz wpływu poszczególnych form
aktywności na organizm człowieka, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych

go ego zajęć nu
W1 teoretyczne i metodyczne C.W6 ZT SŚ SP
podstawy procesu uczenia się i ZP
nauczania czynności ruchowych;
139
W zakresie umiejętności absolwent potrafi
U1 konstruować trening medyczny, C.U5 ZT ZP
w tym różnorodne ćwiczenia ZP
dostosowywać poszczególne
ćwiczenia do potrzeb
ćwiczących, dobrać odpowiednie
przyrządy i przybory do ćwiczeń
ruchowych oraz stopniować
trudność wykonywanych
ćwiczeń;
U2 dobrać poszczególne ćwiczenia C.U6 ZT ZP
dla osób z różnymi zaburzeniami ZP
i możliwościami funkcjonalnymi
oraz metodycznie uczyćich
wykonywania, stopniując
natężenie trudności oraz wysiłku
fizycznego;
U3 wykazać umiejętności ruchowe C.U7 ZT ZP
konieczne do demonstracji i ZP
zapewnienia bezpieczeństwa
podczas wykonywania
poszczególnych ćwiczeń;
edukacyjnych;
KS2 formułowania opinii dotyczących KP_KS 8 ZP SB
zawodowej;
kulturowych

W zakresie wiedzy Egzamin teoretyczny, sprawdzian teoretyczny (ST) w formie
140
testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

W zakresie Sprawdzian Praktyczny (SP)-przeprowadzenie metodyczne
umiejętności pokazu ćwiczeń ruchowych na grupie studentów, z opisem i
wykonaniem
Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład informacyjny, konwencjonalny, monograficzny,
[ZT]
Zajęcia praktyczne praca w grupach, ćwiczenia przedmiotowe, pokaz czynności z
[ZP] objaśnieniem, instruktaż, nauczanie przez uczestnictwo w
pracy, ćwiczenia utrwalające, dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Student zna zasady prowadzenia zająć ruchowych, w tym etapy opanowywania
czynności ruchowych i proces kontroli
2. Student zna zasady bezpieczeństwa i higieny zajęć.
3. Student zna dostępne środki metodyczne stosowane w zajęciach ruchowych.
4. Student zna klasyfikację metod nauczania i doskonalenia umiejętności
ruchowych i zdolności motorycznych w pracy z pacjentami z dysfunkcjami i
schorzeniami
141
1. Student potrafi zaprojektować proces nauczania i doskonalenia umiejętności
ruchowych z uwzględnieniem aspektów rozwojowych metodyki nauczania
ruchu
2. Student potrafi wykorzystać i poprawnie zastosować różne formy aktywności
oraz sposoby budowania progresji oddziaływania ruchem.
3. Student potrafi zweryfikować i dokonać analizy osiągniętych wyników
przeprowadzonego procesu usprawnienia ruchem
Semestr 2
1. Student zna zasady prowadzenia zająć ruchowych, w tym etapy opanowywania
czynności ruchowych i proces kontroli
2. Student zna zasady bezpieczeństwa i higieny zajęć.
3. Student zna dostępne środki metodyczne stosowane w zajęciach ruchowych.
4. Student zna klasyfikację metod nauczania i doskonalenia umiejętności
ruchowych i zdolności motorycznych w pracy z pacjentami z dysfunkcjami i
schorzeniami
1. Student potrafi zaprojektować proces nauczania i doskonalenia umiejętności
ruchowych z uwzględnieniem aspektów rozwojowych metodyki nauczania
ruchu
2. Student potrafi wykorzystać i poprawnie zastosować różne formy aktywności
oraz sposoby budowania progresji oddziaływania ruchem.
3. Student potrafi zweryfikować i dokonać analizy osiągniętych wyników
przeprowadzonego procesu usprawnienia ruchem
1. Kasperska K., Smolis-Bąk E., Białoszewski D. (2010). Metodyka nauczania
ruchu: (usprawnianie pacjentów na zajęciach grupowych): skrypt dla
studentów kierunku fizjoterapia. Warszawski Uniwersytet Medyczny,
Warszawa.
2. Jezierski R., Rybicka A. (2002) Gimnastyka. Teoria i metodyka. AWF
Wrocław.
3. Groffik D (2009) Metodyka stosowania ćwiczeń fizycznych w profilaktyce i
terapii AWF Katowice.
4. Kolarczyk E., Arlet A., Gimnastyka. Skrypt dla studentów Akademii
Wychowania Fizycznego kierunku Fizjoterapia. AWF, Kraków 2004.
5. Czabański B. (2000) Kształcenie psychomotoryczne, AWF Wrocław.
6. Bondarowicz M., Staniszewski T. (2000), Podstawy teorii i metodyki zabaw i
gier ruchowych, AWF, Warszawa.
7. Nowotny J. (2003) Edukacja i reedukacja ruchowa, WK Kraków.
8. Osiński W. (2000) Antropomotoryka, AWF Poznań.
142
9. Kutzner – Kozińska M. (red.): Proces korygowania wad postawy, AWF
Warszawa 2004.
10.Kasperczyk T.: Wady postawy ciała diagnostyka i leczenie. Kraków 2004.
11.Owczarek S.: Atlas ćwiczeń korekcyjnych, Warszawa 2016.
12.Owczarek S.: Bondarowicz M.: Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce
korekcyjnej. WSiP Warszawa 2001.
13.Kiwerski J.: Schorzenia i urazy kręgosłupa. PZWL Warszawa 2011.
14.Talaga J.: Sprawność fizyczna i ogólna. Testy. Poznań 2004.
15.Bronikowski M.: Dydaktyka wychowania fizycznego, fizjoterapii i sportu.
AWF Poznań 2012. 19. Suchanowski A., Okulczyk K.: Aktywność ruchowa
adaptacyjna. Skrypt dla studentów studiów magisterskich kierunku
fizjoterapia. Gdańsk 2012.
16.Raczek J.: Antropomotoryka Teoria motoryczności człowieka w zarysie.
PZWL 2010.
1. Ronikier A. (1997) Diagnostyka czynnościowa osób niepełnosprawnych, AWF
Warszawa.
2. Maszczak T. (2004) Metodyka Wychowania Fizycznego AWF Warszawa.
3. Trzcińska D.: Gimnastyka kompensacyjno korekcyjna w przedszkolu. AWF
Warszawa 2005
4. Nowotny J.: Ćwiczenia korekcyjne w systemie stacyjnym. AWF Katowice
2001.
3.6. Masaż
kierunek:
Moduły wprowadzające / Student zna podstawy anatomii człowieka i
wymagania wstępne: fizjologii
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Masaż
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
Studia stacjonarne 40 10 30 10 2
godzin
143
Studia Liczba
10 30 10
Cele modułu:
Zapoznanie studenta z praktycznym wykonywaniem technik z zakresu masażu oraz z
pojęciami wykorzystywanymi w masażu. Uświadomienie znaczenia masażu w
procesie rehabilitacji oraz określenie jego roli w fizjoterapii.

ego ego zajęć nu
W1 teoretyczne, metodyczne i C.W7 ZT ST
praktyczne podstawy masażu;
W2 wskazania i przeciwwskazania do C.W8 ZT SP
ćwiczeń stosowanych w masażu;
zabiegi z zakresu masażu;
U2 obsługiwać i stosować urządzenia z C.U9 ZP SP
zakresu masażu;
na zastosowanie właściwej techniki
z zakresu masażu;
KS1 wdrażanie zasad koleżeństwa KP_KS 7 ZP SB
zawodowego w zespole specjalistów
w tym z przedstawicielami innych
zawodów medycznych, także w
środowisku wielokulturowym i

144
W zakresie wiedzy Egzamin teoretyczny (SP) w formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
Sprawdzian Praktyczny (SP) - wykonanie masażu różnych
W zakresie
części ciała, dobranie masażu do wybranych jednostek
umiejętności
chorobowych
Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład z prezentacją multimedialną
[ZT]
Zajęcia praktyczne praca w grupach, dyskusja
[ZP]
Treści programowe:
Semestr 1
1. Historia masażu.
2. Podstawy metodyczne masażu – cele, wskazania, przeciwwskazania, zasady
BHP.
3. Metodologia, wskazania, przeciwwskazania do wykonywania masażu
izometrycznego, rozluźniania mięśniowo-powięziowego.
4. Przedstawienie poszczególnych technik masażu klasycznego z
uwzględnieniem elementów masażu segmentranego, limfatycznego,
sportowego oraz masaży hydroterapeurtcznych. Rodzaje środków
poślizgowych oraz maści, żelów i kremów wykorzystywanych w masażu.
5. Masaż leczniczy w poszczególnych jednostkach chorobowych
1. Zapoznanie z kartą przedmiotu i wymaganiami do zaliczenia przedmiotu.
145
2. Demonstracja i nauka wykonywania, możliwości zastosowania oraz doboru
odpowiednich technik masażu klasycznego, izometrycznego, elementów
masażu segmentarnego, limfatycznego oraz technik rozluźniania
mięśniowopowięziowego.
3. Demonstracja oraz nauka wykonywania klasycznego masażu mięśni grzbietu.
4. Demonstracja oraz nauka wykonywania masażu mięśni przykręgosłupowych.
5. Demonstracja oraz nauka wykonywania masażu kręgosłupa.
6. Demonstracja oraz nauka wykonywania masażu karku i obręczy barkowej i
kończyny górnej.
7. Demonstracja oraz nauka wykonywania masażu twarzy
8. Demonstracja oraz nauka wykonywania masażu klatki piersiowej i brzucha.
9. Demonstracja oraz nauka wykonywania masażu kończyny dolnej i obręczy
biodrowej.
10.Demonstracja i nauka wykonywania masażu izometrycznego poszczególnych
partii ciała.
11.Demonstracja i nauka wykonywania masażu całościowego z uwzględnieniem
technik zaczerpniętych z masażu segmentarnego. Masaż z użyciem różnych
środków poślizgowych wykorzystywanych w masażu.
12.mDemonstracja i nauka możliwości praktycznego zastosowania masażu
leczniczego w wybranych jednostkach chorobowych.
13.Demonstracja i nauka wykonywania technik rozluźniania mięśniowo-
powięziowego.
14.Zaliczenie praktyczne.
1. Zborowski Adam. Masaż klasyczny. Wyd. AZ. Kraków 2007
2. Zborowski Adam. Masaż w wybranych jednostkach chorobowych część I, II,
III. Wyd. AZ. Kraków 2006
3. Magiera Leszek. Klasyczny masaż leczniczy. Bio-Styl. Kraków 1994.
4. Chaitow Leon, Fritz Sandy. Masaż leczniczy. Bóle dolnego odcinka
kręgosłupa i miednicy. Wyd. Urban&Partner. Wrocław 2017.
5. Walaszek Robert (red.). Masaż z elementami rehabilitacji. Wyd. REHMED.
Kraków 2003.
6. Wierzbicki Jacek. Podstawy masażu. Wyd. Petrus. Kraków2013.
7. Manheim Carol J. Rozluźnianie mięśniowo-powięziowe. Wyd. WSEiT.
Wrocław 2011
1. Manheim Carol J. Rozluźnianie mięśniowo-powięziowe. Wyd. WSEiT.
Wrocław 2011
2. Zborowski Adam. Drenaż limfatyczny. Wyd. AZ. Kraków 2007
3. Zborowski Adam. Masaż segmentarny. Wyd. AZ. Kraków 2007
4. Magiera Leszek. Historia masażu w zarysie. Wyd. Bio-Styl. Kraków 2007
5. Tomaszewski W., Piątkowski P. Maści, żele, kremy spraye i pozostałe
146
preparaty do stosowania zewnętrznego w chorobach narządu ruchu. Wyd.
Medsportpress 2015.
6. Kochański J.W. Balneologia I hydroterapia. Wyd. AWF Wrocław 2005
147
3.7. Medycyna fizykalna i balneoklimatologia

kierunek:
zakresu anatomii narządu ruchu, fizjologii,
wymagania wstępne:
patologii ogólnej.
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Medycyna fizykalna i balneoklimatologia
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
120 7
Studia Liczba
30 90 55
Cele modułu:
medycyny fizykalnej i balneoklimatologii.
Do szczegółowych celów nauczania przedmiotu należy zapoznanie studenta z:
• biofizycznym i fizjologicznym oddziaływaniem bodźców fizykalnych
(realizowanych w ramach procedur fizykoterapeutycznych), które znajdują
zastosowanie w klinice,
• z zasadami planowania oraz umiejętnego przeprowadzania zabiegów z zakresu
medycyny fizykalnej w różnego rodzaju schorzeniach,
• z zasadami i celami balneoterapii oraz leczenia uzdrowiskowego.

ego ego zajęć nu
148
W1 mechanizmy zaburzeń C.W2 ZT ST, SŚ
strukturalnych i funkcjonalnych
wywołanych chorobą lub urazem;
W2 mechanizmy oddziaływania oraz C.W3 ZT ST, SŚ
możliwe skutki uboczne środków i ZP
zabiegów z zakresu fizykoterapii;
W3 metody oceny zaburzeń C.W4 ZT ST, SŚ
fizjoterapii, metody oceny budowy i
funkcji ciała pacjenta oraz jego
aktywności w różnych stanach
chorobowych;
W4 zasady doboru środków, form i C.W5 ZT ST, ZP
metod terapeutycznych w zależności ZP
od rodzaju dysfunkcji, stanu i wieku
pacjenta;
W5 teoretyczne, metodyczne i C.W9 ZT ST, ZP
praktyczne podstawy fizykoterapii, ZP
balneoklimatologii oraz odnowy
biologicznej;
W6 wskazania i przeciwwskazania do C.W10 ZT ST, ZP
stosowania zabiegów z zakresu ZP
fizykoterapii, balneoklimatologii
oraz odnowy biologicznej;
U1 wypełniać dokumentację stanu C.U2 ZT ST, ZP
zdrowia pacjenta i programu ZP
U2 obsługiwać i stosować urządzenia z C.U9 ZP ZP SP
zakresu fizykoterapii;
U3 zaplanować, dobrać i wykonać C.U11 ZT ST, ZP
zabiegi z zakresu fizykoterapii, ZP
balneoklimatologii oraz odnowy
biologicznej;
U4 obsługiwać aparaturę do C.U12 ZP SP, ZP
149
wykonywania zabiegów z zakresu
fizykoterapii, balneoklimatologii
oraz odnowy biologicznej;
KS1 nawiązania i utrzymania pełnego KP KS1 ZP ZP,
kulturowych;
KS2 wykonywania zawodu, będąc KP KS2 ZP ZP
świadomym roli, jaką fizjoterapeuta
pełni na rzecz społeczeństwa, w tym
społeczności lokalnej;
KS3 prezentowania postawy promującej KP KS3 ZP ZP
aktywnego kreowania zdrowego
stylu życia i promocji zdrowia w
trakcie działań związanych z
wykonywaniem zawodu i określania
poziomu sprawności niezbędnego
do wykonywania zawodu
fizjoterapeuty;
KS4 przestrzegania praw pacjenta i zasad KP KS4 ZP ZP
etyki zawodowej;
KS5 dostrzegania i rozpoznawania KP KS15 ZP ZP
edukacyjnych;

W zakresie wiedzy Egzamin teoretyczny, sprawdzian teoretyczny (ST) w
formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
150
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
W zakresie Sprawdzian Praktyczny (SP)-przeprowadzenie metodyczne
umiejętności pokazu ćwiczeń ruchowych na grupie studentów, z opisem i
wykonaniem
Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład informacyjny, problemowy, konwencjonalny,
[ZT] monograficzny, konwersatoryjny.
Zajęcia praktyczne praca w grupach, ćwiczenia przedmiotowe, pokaz czynności
[ZP] z objaśnieniem, ćwiczenia kliniczne, instruktaż, nauczanie
przypadku, dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Istota i rola medycyny fizykalnej w rehabilitacji.
2. Rodzaje i mechanizm działania czynników fizycznych.
3. Fizykobiologiczne podstawy działania bodźców balneoterapeutycznych.
4. Znaczenie fizjologicznych funkcji skóry w fizykoterapii i balneoterapii.
5. Termoterapia (ciepłolecznictwo i zimnolecznictwo).
6. Wodolecznictwo.
7. Światłolecznictwo.
8. Elektrolecznictwo.
9. Elektrodiagnostyka.
1. Zapoznanie i nauka obsługi urządzeń wykorzystywanych w leczeniu
fizykoterapeutycznym.
2. Nauka wykonywania zabiegów fizykoterapeutycznych z zakresu:
ciepłolecznictwa i krioterapii, światłolecznictwa, wodolecznictwa,
elektroterapii (zabiegi z użyciem prądu stałego, impulsowego małej i średniej
151
częstotliwości).
Semestr 2
1. Biostymulacja promieniowaniem laserowym.
2. Wolnozmienne pola magnetyczne małej częstotliwości.
3. Pola elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości.
4. Ultradźwięki.
5. Balneoterapia i Wziewania.
6. Leczenie uzdrowiskowe –struktura organizacyjna oraz formy postępowania
fizykalno – terapeutycznego.
7. Klimatoterapii
1. Nauka wykonywania zabiegów z zakresu laseroterapii.
2. Nauka wykonywania zabiegów z zakresu wolnozmiennych pól magnetycznych
małej częstotliwości (magnetoterapii, magnetostymulacji).
3. Nauka wykonywania zabiegów z zakresu pól wielkiej częstotliwości ( terapuls,
DKF).
4. Nauka wykonywania zabiegów sonoterapii (fonoforeza).
5. Nauka wykonywania zabiegów z zakresu balneoterapii (borowina, fango).
Semestr 3
1. Nowoczesne metody postępowania fizykoterapeutycznego.
2. Kliniczne zastosowanie fizykoterapii: Zastosowanie fizykoterapii i
balneoterapii w wybranych chorobach: ortopedycznych, neurologicznych,
reumatycznych, układu oddechowego, ginekologicznych, stomatologicznych.
3. Fizykoterapia w wybranych jednostkach chorobowych u pacjentów
pediatrycznych, w wieku rozwojowym oraz geriatrycznych.
4. Zastosowanie fizykoterapii u pacjentów onkologicznych.
1. Nauka wykonywania zabiegów z użyciem fali uderzeniowej.
2. Nauka wykonywania zabiegów z użyciem radiofrekwencji 448 kHz (INDIBA).
3. Nauka wykonywania zabiegów z użyciem lasera wysokoenergetycznego.
4. Tworzenie algorytmów postępowania fizykoterapeutycznego w leczeniu
klinicznym.
1. Bauer A., Wiecheć M.: Przewodnik metodyczny po wybranych zabiegach
fizykalnych. Wydawnictwo Merkmed Rehabilitacja, Ostrowiec Świętokrzyski
2012.
2. Kasprzak W., Mańkowska A.: Fizykoterapia, medycyna uzdrowiskowa i SPA.
152
3. Kochański W.: Medycyna fizykalna. Wydawnictwo PHU Technomex, Gliwice
2009.
4. Król P., Franek A.: Fala uderzeniowa w leczeniu dysfunkcji ukłdu narządów
ruchu: podręcznik praktyczny dla fizjoterapeutow, lekarzy i studentów.
Wydawnictwo Meden-Inmed, Koszalin 2014.
5. Łazowski J.: Podstawy fizykoterapii. Wydawnictwo AWF, Wrocław 2007.
6. Mika T., Kasprzak W.: Fizykoterapia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2012.
7. Robertson V., Ward A., Low J., Reed A..: Fizykoterapia: aspekty kliniczne i
biofizyczne. Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2009.
8. Straburzyńska-Lupa A., Straburzyński G.: Fizjoterapia z elementami
klinicznymi. T.1-2. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
9. Śliwiński Z., Sieroń A. (red.): Wielka fizjoterapia. T. 1. Wydawnictwo
10.Ponikowska L. (RED.): Wielka Księga Balneologii, Medycyny Fizykalnej i
Uzdrowiskowej,Wyd.Aluna , Konstancin -Jeziorna 2018.
1. Gabryś M., Popiela A. (red.): Krioterapia w medycynie. Wydawnictwo
2. Kahn J.: Elektroterapia: zasady i zastosowanie. Wydawnictwo Lekarskie
3. Mikołajewska E.: Elementy fizjoterapii: fizykoterapia dla praktyków.
4. Ponikowska I.: Nowoczesna medycyna uzdrowiskowa. Wydawnictwo Aluna,
Konstancin-Jeziorna 2017.
5. Sieroń A., Cieślar G. (red.): Krioterapia – leczenie zimnem. Wydawnictwo a-
medica press, Bielsko-Biała 2007.
6. Sieroń A., Cieślar G. (red.): Pola magnetyczne i światło w medycynie i
fizjoterapii. Wydawnictwo a-medica press, Bielsko-Biała 2013.
7. Taradaj J., Sieroń A. (red.): Fizykoterapia w praktyce T. 1-2. Wydawnictwo
Elamed. Katowice 2010.
8. Zagrobelny Z. (red.): Krioterapia miejscowa i ogólnoustrojowa. Wydawnictwo
Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2003.
153
3.8. Metody specjalne w fizjoterapii

kierunek:
Student zna: testy funkcjonalne, podstawy
Moduły wprowadzające / anatomii, biomechaniki, kinezyterapii,
wymagania wstępne: zaopatrzenia ortopedycznego, posługuje się
nazewnictwem medycznym.
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Metody specjalne w fizjoterapii
przedmiotów):
ECTS:
ne ne a ECTS
Liczba
godzin
170 9
Studia Liczba
60 110 55
Cele modułu:
metod specjalnych w fizjoterapii z zastosowaniem metody FED, FITS, McKenzie,
PNF, SI, Terapia Manunalna, Bobath dzieci i dorosłych. Przygotowanie studenta do
oceny przedmiotowej i podmiotowej pacjenta oraz zapoznanie studenta z metodami i
fizjoterapeutycznego metodą FED, FITS, McKenzie, PNF, SI, Terapia Manunalna,
Bobath dzieci i dorosłych, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych

Kod efektu Kod efektu Forma
Forma
przedmiotow Treść efektu kierunkowe sprawdzia
zajęć
ego go nu
154
W1 mechanizmy zaburzeń C.W2 ZT i ST i SP,
strukturalnych i funkcjonalnych ZP SŚ
wywołanych chorobą lub urazem;
W2 metody oceny zaburzeń C.W4 ZT i ST i SP,
strukturalnych i funkcjonalnych ZP SŚ
fizjoterapii, metody oceny
budowy i funkcji ciała pacjenta
oraz jego aktywności w różnych
stanach chorobowych;
W3 zasady doboru środków, form i C.W5 ZT i ST i SP,
metod terapeutycznych w ZP SŚ
W4 teoretyczne, metodyczne i C.W7 ZT i ST i SP,
praktyczne podstawy specjalnych ZP SŚ
metod fizjoterapii
W5 wskazania i przeciwwskazania do C.W8 ZT i ST i SP,

ćwiczeń stosowanych w ZP SŚ

U1 przeprowadzić badanie C.U1 ZT i ST i SP
podmiotowe, badanie ZP
przedmiotowe oraz wykonywać
podstawowe badania
czynnościowe i testy
funkcjonalne właściwe dla
fizjoterapii;
U2 wypełniać dokumentację stanu C.U2 ZT i ST i SP
zdrowia pacjenta i programu ZP
U3 zaplanować, dobrać i wykonać C.U8 ZT i ST i SP
zabiegi z zakresu specjalnych ZP
metod fizjoterapii
U4 obsługiwać i stosować urządzenia C.U9 ZT i ST i SP
155
z zakresu kinezyterapii, ZP
fizykoterapii, masażu i terapii
manualnej oraz specjalnych
metod fizjoterapii;
U5 wykazać zaawansowane C.U10 ZT i ST i SP
umiejętności manualne ZP
pozwalające na zastosowanie
właściwej techniki z zakresu
kinezyterapii, masażu i terapii
manualnej oraz specjalnych
metod fizjoterapii;
edukacyjnych;
KS2 korzystania z obiektywnych KP_KS 6 ZP SB
źródeł informacji;

umiejętności: Warunki zaliczenia sprawdzianu (co najmniej 56%
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
Zaliczenie praktyczne wszystkich czynności
diagnostycznych i terapeutycznych w formie
ustrukturyzowanego zaliczenia praktycznego (SP) – case
study
156
Edukacja
[ZT]
[ZP] z objaśnieniem, instruktaż, nauczanie przez uczestnictwo w
pracy, ćwiczenia utrwalające, analiza przypadku, dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
Metody: FED, FITS, McKenzie, PNF, SI, Terapia Manunalna, Bobath dzieci i
dorosłych.
1. Założenia metod specjalnych: definicje, klasyfikacje
2. Diagnostyka obrazowa, funkcjonalna stosowana w metodach specjalnych
3. Dokumentacja medyczna – karta badania fizjoterapeutycznego
4. Postepowanie fizjoterapeutyczne
1. Diagnostyka obrazowa i funkcjonalna stosowana w metodach specjalnych
2. Dokumentacja medyczna – karta badania fizjoterapeutycznego
3. Planowanie postepowania fizjoterapeutyczne w zależności od stanu
klinicznego i funkcjonalnego pacjenta
1. Adler S.S., Beckers D., Buck M.: PNF w praktyce: ilustrowany przewodnik.
Wydawnictwo DB Publishing, Warszawa 2014.
2. Arkuszewski Z.: Podręcznik medycyny manualnej: atlas zabiegów - miednica,
kręgosłup lędźwiowy, kręgosłup piersiowy, żebra. ELIPSA-JAIM, Kraków
2007.
3. Arkuszewski Z.: Podręcznik medycyny manualnej: atlas zabiegów - kręgosłup
szyjny. ELIPSA-JAIM, Kraków 2009.
4. Borkowska M.: Integracja sensoryczna w rozwoju dziecka: podstawy
neurofizjologiczne. Grupa Wydawnicza Harmonia, Gdańsk 2018.
5. Jorritsma W. Anatomia na żywym człowieku: wstęp do terapii manualnej.
Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2013.
6. Kaltenborn F. M., Evjenth O.: Kręgosłup - badanie manualne i mobilizacja: w
ramach Ortopedycznej Terapii Manualnej wg koncepcji Kaltenborna i
157
Evjentha. Toruń: Wydawnictwo Rolewski, 1998.
7. Kaltenborn F. M., Evjenth O.: Manualne mobilizacje stawów kończyn:
badanie manualne i mobilizacja stawów. Toruń: Wydawnictwo Rolewski,
1999.
8. Lewit K.: Terapia manualna w rehabilitacji chorób narządu ruchu. Kielce: ZL
„Natura”, 2001.
9. McKenzie R.: Kręgosłup lędźwiowy. Poznań: Wydawnictwo Forum, 2011.
10.Matyja M., Domagalska M.: Podstawy usprawniania neurorozwojowego
według Berty i Karela Bobathów. Wydawnictwo Akademii Wychowania
Fizycznego im. Jerzego Kukuczki, Katowice 2011.
11.Mikołajewska E.: Metoda NDT-Bobath w neurorehabilitacji osób dorosłych.
12.Sastre Fernández S.: Metoda leczenia skolioz, kifoz i lordoz. Ostrowiec
Świętokrzyski: Wydawnictwo Markmed Rehabilitacja, 2007.
13.Śliwiński Z., Sieroń A. (red.): Wielka fizjoterapia. T. 3. Wydawnictwo
14.Trzcińska S.: Nowoczesna diagnostyka skolioz. Wydawnictwo Lekarskie
15.Zembaty A., Kokosz M. (red.): Kinezyterapia. T. 2. Wydawnictwo „Kasper”,
Kraków 2003.
1. Ayres A.J.: Dziecko a integracja sensoryczna. Harmonia Universalis - Grupa
Wydawnicza Harmonia, Gdańsk 2015.
2. Banaszek G.: Rozwój niemowląt i jego zaburzenia a rehabilitacja metodą
Vojty. Wydawnictwo a-medica press, Bielsko-Biała 2004.
3. Bartelmus E.: Masaż i inne techniki manualne stosowane u dzieci w
zaburzeniach sensorycznych. Wydawnictwo Elamed Media Group, Katowice
2019.
4. Biel L.: Integracja sensoryczna: skuteczne strategie w terapii dzieci i
nastolatków. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2015.
5. Lehnerth-Schroth C., Gröbl P.: Trójpłaszczyznowa terapia skolioz:
oddechowo-ortopedyczny system według Schroth: koncepcja
fizjoterapeutyczna leczenia skrzywień kręgosłupa. Wydawnictwo Edra Urban
6. Wolf U.: Ilustrowany atlas terapii manualnej. Tom I, kręgosłup szyjny, staw
skroniowo-żuchwowy, bark, łokieć, ręka. Wydawnictwo Med-Media,
Warszawa 2011.
7. Wolf U.: Ilustrowany atlas terapii manualnej. Tom II, klatka piersiowa,
kręgosłup lędźwiowy, miednica, biodro, kolano, stopa. Wydawnictwo Med-
Media, Warszawa 2012.
158
3.9. Terapia manualna

kierunek:
Moduły wprowadzające / Studenta zna podstawy anatomii, fizjologii i
wymagania wstępne: biomechaniki
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Terapia manualna
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
40 2
Studia Liczba
10 30 10
Cele modułu:
Zdobycie wiedzy odnośnie wykonywania podstawowych technik w terapii
manualnej. Opanowanie umiejętności testowania, diagnostyki oraz algorytmu
postępowania w terapii manualnej. Kształtowanie umiejętność interpretacji
poszczególnych technik w terapii manualnej.

przedmiotow Treść efektu kierunkowe a sprawdzian
ego go zajęć u
W1 zasady doboru środków, form i C.W5 ZT ST, SŚ
metod terapeutycznych w
159
W2 teoretyczne, metodyczne i C.W7 ZT ST, SŚ
praktyczne podstawy terapii
manualnej;
W3 wskazania i przeciwwskazania do C.W8 ZT, ST, SP, SŚ
ćwiczeń stosowanych, terapii ZP
manualnej;
zabiegi z zakresu terapii
manualnej;
umiejętności manualne
pozwalające na zastosowanie
właściwej techniki z zakresu
terapii manualnej;
KS1 Wdrażanie zasad koleżeństwa KP_KS 7 ZP SB
zawodowego w zespole
specjalistów w tym z
przedstawicielami innych
wielonarodowościowym.

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

160
study
Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład konwencjonalny
[ZT]
Zajęcia praktyczne praca w grupach, analiza przypadku, dyskusja
[ZP]
Treści programowe:
Semestr 1
1. Historia terapii manualnej.
2. Podstawowe pojęcia terapii manualnej.
3. Wskazania i przeciwwskazania.do terapii manualnej.
4. Podstawy biomechaniczne i patofizjologiczne terapii manualnej, gra stawowa,
reguła wklęsło-wypukła Kaltenborna, zasada ruchomości wg Frischa, ruchy
kątowe.
5. Czynnościowe zaburzenia wewnątrz stawowe i zewnątrz stawowe, stały
wzorzec deficytu ruchowego.
6. Przyczyny czynnościowej dysfunkcji, patomechanizm zablokowań stawowych,
zmiany odruchowe w obrębie tkanek miękkich.
7. Somatomotoryczny efekt hamowania według Levita. Fizjologiczny I
patologiczny opór końca ruchu według Maitlanda
8. Podział mięśni na toniczne, fazowe oraz wskaźnikowe.
9. Ogólne zasady techniki energizacji mięśniowej - Poizometrycznej Relaksacji
Mięśni (PIR).
10.Ogólne zasady stosowania trakcji I mobilizacji stwów kręgosłupa oraz
kończyn.
1. Znaczenie i miejsce terapii manualnej w fizjoterapii z punktu widzenia
IFOMPT.
2. Cele, zadania i rodzaje terapii manualnej.
161
3. Ogólne badanie na potrzeby terapii manualnej – prowadzenie dokumentacji
medycznej wzorując się na stan dardach wyznaczonych przez IFOMPT.
4. Palpacja pod kątem terapii manualnej wybranych stawów i kręgosłupa.
5. Zasady badania stawów obwodowych. Manualne leczenie narządu ruchu
(mobilizacja, mobilizacja z ruchem, trakcja) wg różnych szkół terapii
manualnej – np. Maitland, Kaltenborn, Mulligan, McKenzie, Cyriax.
6. Zasady badania poszczególnych odcinków kręgosłupa (bierne pomiary
kątowe): szyjnego, piersiowego, lędźwiowego i stawów krzyżowo-biodrowych
– testy bezpieczeństwa, czerwone i żółte flagi.
7. Neurodymanika w podejściu klinicznym w terapii manualnej.
1. Olson Kenneth A.: Terapia manualna kręgosłupa, Elsevier Urban & Partner,
Wrocław 2016.
2. Derek Field, Jane Owen Hutchinson, red. wyd. pol. Śliwiński Z.: Anatomia
palpacyjna Field da Elservier Urban @ Partner, Wrocław 2014
3. Arkuszewski Zbigniew.Podręcznik medycyny manualnej: atlas zabiegów –
kręgosłup szyjny. Wyd. Elipsa-Jaim, Kraków 2009
4. Arkuszewski Zbigniew.Podręcznik medycyny manualnej: atlas zabiegów –
miednica, kręgosłup lędźwiowy, kręgosłup piersiowy, żebra. Wyd. Elipsa-
Jaim, Kraków 2007
5. Lewit K. Terapia manualna w rehabilitacji chorób narządu ruchu. Wyd. ZL
Natura Kielce 2001
1. Westerhuis P., Wiesner R., Wzorce Kliniczne w terapii manualnej Wyd. Orto
Kursy 2019
2. Kaltenborn F.: Manualne mobilizacje stawów kończyn. Wyd. Rolewski,
Toruń, 1996.
3. Lisa A. DeStefano, red. wyd. pol. Sadowski A: Podstawy medycyny manualnej
według Greenmana, Medipage, 2017
4. Rakowski A.: Terapia manualna holistyczna. CTM 2017.
162
3.10. Wyroby medyczne, protetyka i ortotyka

kierunek:
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Wyroby medyczne, protetyka i ortotyka
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
40 2
Studia Liczba
30 10 10
Cele modułu:
wyrobów medycznych, protetyki i ortotyki. Student zapozna się z wyrobami
zaopatrzenia ortopedycznego, w tym z różnorodnymi typami ortoz i protez a także z
nowymi rozwiązaniami technicznymi sprzętu ortopedycznego stosowanego w
różnych przypadkach dysfunkcji narządu ruchu. Przygotowanie studenta do oceny
przedmiotowej i podmiotowej pacjenta oraz zapoznanie studenta z metodami i

ego go zajęć nu
163
W1 zasady doboru środków, form i C.W5 ZT, ST, SŚ
W2 zasady działania wyrobów C.W14 ZT, ST, SŚ
medycznych i zasady ich ZP
stosowania w leczeniu osób
z różnymi chorobami i
dysfunkcjami narządowymi;
W3 regulacje dotyczące wykazu C.W15 ZT ST, SŚ
wyrobów medycznych określone w
przepisach wydanych na podstawie
art. 38 ust. 4 ustawy z dnia 12 maja
2011 r. o refundacji leków,
środków spożywczych specjalnego
przeznaczenia żywieniowego oraz
wyrobów medycznych (Dz. U. z
2019 r. poz. 784, z późn. zm.);
W4 wskazania i przeciwwskazania do C.W16 ZT ST, SŚ
zastosowania wyrobów
medycznych;
U1 instruować pacjenta w zakresie C.U4 ZT, ST
sposobu posługiwania się ZP
potrzebami oraz nad dzieckiem –
w celu stymulowania
prawidłowego rozwoju;
U2 dobrać wyroby medyczne C.U16 ZT, ST
stosownie do rodzaju dysfunkcji i ZP
potrzeb pacjenta na każdym etapie
fizjoterapii oraz poinstruować
pacjenta w zakresie posługiwania
się nimi;
164
edukacyjnych;
informacji;

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
Zaliczenie praktyczne (SP)

Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład informacyjny, konwencjonalny, monograficzny.
[ZT]
pracy, dyskusja
165
Treści programowe:
Semestr 1
1. Rys historyczny zaopatrzenia ortopedycznego.
2. Rodzaje, zastosowanie i budowa zaopatrzenia ortotycznego kończyny górnej.
3. Rodzaje, zastosowanie i budowa zaopatrzenia ortotycznego kończyny dolnej.
4. Zastosowanie obuwia ortopedycznego i wkładek ortopedycznych.
5. Budowa obuwia ortopedycznego i wkładek ortopedycznych.
6. Budowa, zastosowanie i rodzaje ortez kręgosłupa.
7. Budowa i zastosowanie kasków korekcyjnych.
8. Amputacje i protezowanie kończyn górnych i dolnych
9. Budowa i rodzaje protez kończyny górnej oraz dolnej.
10.Zasady doboru protez.
11.Rehabilitacja po amputacji.
12.Psychologiczne aspekty amputacji.
13.Higiena kikuta i protezy.
14.Ortoprotezy.
15.Epitezy.
16.Adiuwetyka
1. Omówienie indywidualnej ortotyki kończyn dolnych. Wykonanie karty
pomiarowej oraz zebranie pomiarów na ortezę kończyny dolnej.
2. Omówienie indywidualnej ortotyki kończyn górnych. Wykonanie karty
pomiarowej oraz zebranie pomiarów na ortezę kończyny górnej.
1. Kubacki J.: Zarys ortopedii i traumatologii. AWF Katowice III wyd. 2004
2. Kwolek A.: Rehabilitacja medyczna. Urban & Partner, Wrocław 2012
3. Marciniak W.: Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja, tom I i II. PZWL,
Warszawa 2004
4. Mikołajewska E.: Neurorehabilitacja. Zaopatrzenie ortopedyczne. PZWL,
Warszawa 2009
5. Zygmunt Warzocha: Protetyka i ortotyka ortopedyczna w zarysie ogólnym.
2018
6. Matthew B. Werd, E. Leslie Knight: Athletic Footwear and Orthoses in Sports
Medicine. 2010
7. John Hsu, John Michael, John Fisk: AAOS Atlas of Orthoses and Assistive
Devices. 2008
8. Justin Greisberg: Core Knowledge in Orthopaedics: Foot and Ankle.
Christopher Di Giovanni, 2007
9. Thomas C. Michaud: Foot Orthoses and Other Forms of Conservative Foot
Care. 1997
166
10.T. Myśliborski: Zaopatrzenie ortopedyczne. 1985
11.Nowotny J.: Podstawy kliniczne fizjoterapii w dysfunkcjach narządu ruchu.
MEDIPAGE. Warszawa 2006
12.Przeździak B, Nyka W.: Zastosowanie kliniczne protez, ortez i środków
pomocniczych. VIA MEDICA,Gdańsk 2008
13.Wrzosek Z., Bolanowski J.: Podstawy rehabilitacji dla studentów medycyny.
PZWL, Warszawa 2011
14.Król J., Nowakowski A.: Zaopatrzenie ortopedyczne i protezowanie.
Biblioteka ortopedyczna i traumatologiczna. BOiT-IX-1. Exemplum, Poznań
2011
15.Kiwerski J. /red/: Rehabilitacja Medyczna Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2005
16.Gieremek K., Janicki S., Przeździak P., Woźniewski M.: Wyroby medyczne:
zaopatrzenie indywidualne. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.
17.Jacques Chêneau: Corset-chêneau : manuel d'orthopédie des scolioses suivant
la technique originale. 1994
1. Tylman D.: Traumatologia narządu ruchu. Tom 1i 2. PZWL, Warszawa 1996
2. Błaszczyk J.: Biomechanika kliniczna. PZWL 2004
3. Spodaryk K.: Patologia narządu ruchu. PZWL 2002
4. Snela S.: Zastosowanie unieruchomień w ortopedii i traumatologii narządu
ruchu. MediPage, Warszawa 2015.
5. Bioinżynieria w rehabilitacji narządu ruchu. Roman Pasniczek. 2014
167
4. Grupa D
4.1. Kliniczne podstawy fizjoterapii
4.1.1. Kliniczne podstawy fizjoterapii w chirurgii

kierunek:
Student zna podstawy anatomii i fizjologii
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Kliniczne podstawy fizjoterapii w chirurgii
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
20 1
Studia Liczba
20 - 5
Cele modułu:
Student powinien osiągnąć założone przedmiotowe efekty uczenia się z zakresu:
etiologii, patomechanizmu, symptomatologii klinicznej chorób, oceny przedmiotowej
i podmiotowej pacjenta oraz metodyki niezbędnych do planowania i realizacji
rehabilitacji, wiedzy o podstawowych zabiegach z zakresy chirurgii, które przyczynią

ego ego zajęć nu
W1 etiologię, patomechanizm, objawy D.W3 ZT ST
168
i przebieg najczęstszych chorób w
zakresie: chirurgii w stopniu
umożliwiającym racjonalne
stosowanie środków fizjoterapii;
W2 zasady kwalifikacji do zabiegów D.W10 ZT ST
operacyjnych oraz podstawowe
zabiegi operacyjne, w tym
amputacje z przyczyn
naczyniowych, i zabiegi z zakresu
chirurgii małoinwazyjnej;
KS1 potrafi dokonać samooceny KP_KS 5 ZT SB
zakresie diagnostyki pacjenta
kardiologicznego, zdaje sobie
sprawę z konieczności
uzupełniania ich przez całe życie;
KS2 prezentuje postawę promującą KP_KS 3 ZT SB
zdrowie i aktywność fizyczną;
zdrowotnymi.

W zakresie wiedzy Zaliczenie na ocenę, sprawdzian teoretyczny (ST) w formie
testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
społecznych
169
Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład informacyjny z elementami prezentacji
[ZT] multimedialnych
Treści programowe:
Semestr 1
1. Wprowadzenie do nowoczesnej chirurgii, podstawowe pojęcia, chirurgia
jednego dnia.
2. Zapoznanie z problematyka chirurgiczną różnej specyfiki.
3. Etiologiia, patomechanizm, symptomatologia kliniczna najczęstszych chorób
występujących w chirurgii.
4. Badanie podmiotowe, przedmiotowe w chirurgii.
5. Podstawowe zabiegi chirurgiczne i ich rodzaje.
6. Diagnostyka chorób chirurgicznych.
7. Rodzaje znieczuleń do zabiegów chirurgicznych.
8. Chirurgia urazowa, obrażenia tkanek miękkich (rany i sposoby ich
opatrywania).
9. Zakażenia szpitalne.
10.Chirurgia wieku dziecięcego i dorosłych.
11.Postępowanie lecznicze w odleżynach.
1. Fibaka J. Chirurgia - Podręcznik dla studentów pod red., Wyd. PZWL,
Warszawa, 2005
2. Głuszek S., Bartosz K. Chirurgia: podręcznik dla studentów wydziałów nauk o
zdrowiu. Wydawnictwo Czelej Lublin, 2008
1. Noszczyka W. Chirurgia podręcznik pod red., Wyd. PZWL, Warszawa, 2005
170
4.1.2. Kliniczne podstawy fizjoterapii w geriatrii

kierunek:
Profil kształcenia: TEORETYCZNY
Znajomość podstaw anatomii i fizjologii
człowieka oraz zagadnień związanych z
wymagania wstępne:
układem ruchu.
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Kliniczne podstawy fizjoterapii w geriatrii
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
20 1
Studia Liczba
20 - 5
Cele modułu:
patofizjologii, diagnostyki
i obrazu klinicznego schorzeń związanych ze starzeniem się, co stanowi podstawę do
późniejszego planowania i realizacji fizjoterapii pacjentów geriatrycznych. Student
powinien posiąść wiedzę na temat zmian inwolucyjnych okresu starzenia się oraz
poznać podstawowe jednostki chorobowe i ich charakterystykę kliniczną.
Przedmiotowe efekty uczenia się przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych

Forma
przedmiotow Treść efektu kierunkow sprawdzia
zajęć
ego ego nu
171
zakresie: geriatrii w stopniu
W2 zasady diagnozowania oraz ogólne D.W4 ZT ST
zasady i sposoby leczenia w
najczęstszych chorobach w
zakresie geriatrii, stopniu
stosowanie środków
fizjoterapeutycznych;
W3 ogólne zasady podmiotowego i D.W6 ZT ST
przedmiotowego badania
geriatrycznego;
W4 fizjologię procesu starzenia się D.W12 ZT ST
oraz zasady opieki i fizjoterapii
geriatrycznej;
W5 zagrożenia związane z D.W13 ZT ST
hospitalizacją osób starszych;
W6 założenia i zasady D.W16 ZT ST
Międzynarodowej Klasyfikacji
Funkcjonowania,
Niepełnosprawności i Zdrowia
(International Classification of
Functioning Disability and Health,
ICF);
KS1 dostrzeganie i rozpoznawanie KP_KS 5 ZT SB
dokonywanie samooceny
KS2 korzystanie z obiektywnych źródeł KP_KS 5 ZT SB
informacji

testu:
172
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
społecznych
Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład konwencjonalny, prezentacja multimedialna,
[ZT] wykład informacyjny, dyskusja, analiza przypadku.
Zajęcia praktyczne praca w grupach, dyskusja, studium przypadku.
[ZP]
Treści programowe:
Semestr 1
2. Wprowadzenie: Anatomia i fizjologia układu ruchu oraz układu krążenia..
3. Geriatria i gerontologia. Definicje.
4. Demografia. Problemy wieku senioralnego.
5. Wielochorobowość pacjentów geriatrycznych.
6. Podejście interdyscyplinarne w geriatrii. Rola i zadania zespołu
interdyscyplinarnego.
7. Specyfika procesu starzenia się i zmian narządowych u osób staszych.
8. Patofizjologia i patomechanizm chorób przewlekłych u pacjentów
geriatrycznych.
9. Zmiany inwolucyjne u osób w wieku podeszłym.
10.Charakterystyka jednostek chorobowych w wieku podeszłym: osteoporoza,
choroby narządu ruchu, sarkopenia, zespoły otępienne, choroba Parkinsona.
11.Zasady opieki i fizjoterapii geriatrycznej pod kątem doboru procedur
12.Upadki osób starszych.
13.Hipokineza i jej konsekwencje w geriatrii.
173
1. Gucionne A.A., Wong R.A., Avers D., (red. wyd. polskiego: Żak M., Śliwiński
Z.) Fizjoterapia Kliniczna w geriatrii, Elsevier Urban & Partner, 2014, cz. I, II,
III.
2. Skrzek A., Wieczorowska – Tobis K., Fizjoterapia w geriatrii, PZWL,
Warszawa 2019, wyd. 2.
1. Galus K. (red.): Geriatria: wybrane zagadnienia, Elsevier Urban & Partner,
Wrocław 2010.
2. Grodzicki T., Kocemba J., Skalska A.: Geriatria z elementami gerontologii
ogólnej: podręcznik dla lekarzy i studentów, Via Medica, Gdańsk 2007.
3. Kostka T., Koziarska – Rościszewska M.: Choroby wieku podeszłego, PZWL,
Warszawa 2009.
4. Gąsowski J., Piotrowicz K.: Geriatria. Wybrane zagadnienia, Medycyna
Praktyczna, 2020.
5. Borowicz A., Wieczorowska – Tobis K., Fizjoterapia w geriatrii – Atlas
ćwiczeń, PZWL, Warszawa 2021.
174
4.1.3. Kliniczne podstawy fizjoterapii w ginekologii i położnictwie

kierunek:
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
Kliniczne podstawy fizjoterapii w ginekologii i
położnictwie
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
20 1
Studia Liczba
20 - 5
Cele modułu:
rehabilitacji, wiedzy o podstawowych zabiegach z zakresu ginekologii i położnictwa,
które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych efektów uczenia się.

ego go zajęć nu
zakresie: ginekologii i położnictwa
w stopniu umożliwiającym
175
racjonalne stosowanie środków
fizjoterapii;
W2 metody badania klinicznego i D.W11 ZT ST
diagnostyki dodatkowej w zakresie
badań stosowanych w ginekologii i
położnictwie;
W3 założenia i zasady D.W16 Z ST
Funkcjonowania,
ICF);
KS2 Prezentuje postawę promującą KP_KS 3 ZT SB
zdrowotnymi.

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
176
społecznych
Edukacja
[ZT] multimedialnych, problemowy.
Treści programowe:
Semestr 1
1. Anatomia i fizjologia układu srozrodczego pod kątem realizacji procedur
2. Etiologiia, patomechanizm, symptomatologia kliniczna najczęstrzych chorób
rozrodczego.
3. Badanie podmiotowe, przedmiotowe orstosowane w ginekologii.
a. Ciąża. - fizjologiczne podstawy:
b. Ciąża patologiczna – wybrane zagadnienia.
c. Zagrożenie porodem przedwczesnym.
d. Ciąża przeterminowana lub przenoszona.
e. Szkoła rodzenia – wybrane zagadnienia
4. Poród
a. Psychoprofilaktyka porodowa – krótka charakterystyka
b. Postępowanie podczas porodu siłami natury
c. Połóg
d. Fizjologiczne podstawy po porodzie siłami natury i po cięciu cesarskim
e. Powikłania połogu – wybrane zagadnienia
f. Rozejście się spojenia łonowego i stawów krzyżowo-biodrowych
5. Ginekologia operacyjna
a. Cele postępowania rehabilitacyjnego w ginekologii operacyjnej
b. Zasady postępowania po operacjach...przez powłoki brzuszne, po
operacjach przez pochwę
6. Ginekologia zachowawcza – wybrane zagadnienia
7. Wysiłkowe nietrzymanie moczu – profilaktyka oraz metody postępowania
zachowawczego.
1. Umiejętność udzielania porad w zakresie działań profilaktyczno-zdrowotnych,
2. Umiejętność identyfikacji czynników ryzyka chorób układu rozrodczego
3. Umiejętnośc identyfikacji problemów zdrowotnych i dobranie metod leczenia.
4. Ogólne zasady podmiotowego badania. Przeprowadzanie wywiadu z
pacjentem.
177
1. Kwolek A. Rehabilitacja medyczna, Urban & Partner Wrocław, 2003.
2. Opala T.Ginekologia, PZWL, Warszawa, 2003.
3. Pisarski T.: Położnictwo i Ginekologia, PZWL, Warszawa, 2002.
4. Woźniewski M., Kołodziej J.: Rehabilitacja w chirurgii, PZWL, Warszawa,
2006.
1. Fijałkowski W., Michalczyk H., Markowska R., Sadowska L. Rehabilitacja w
położnictwie i ginekologii, AWF Wrocław 1998.
2. Karpińska B. Sztuka rodzenia, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych
Warszawa, 1990.
3. Keller L. Gimnastyka dla kobiet w ciąży, Interart Warszawa, 1995.
4. Kitzinger S.: Szkoła rodzenia, Warszawa, 1996.
5. Kozłowska J. Rehabilitacja w ginekologii i położnictwie, AWF Kraków, 2006.
178
4.1.4. Kliniczne podstawy fizjoterapii w intensywnej terapii

kierunek:
Znajomość anatomii i fizjologii układu
oddechowego oraz podstawowych zabiegów
wymagania wstępne:
resuscytacyjnych (BLS)
Nazwa modułu
Kliniczne podstawy fizjoterapii w intensywnej
terapii
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
m teoretycz praktycz studen ECTS
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
30 2
Studia Liczba
20 10 20
Cele modułu:
Student powinien osiągnąć zaplanowane efekty uczenia się, czego wyrazem jest
znajomość zasad prowadzenia skutecznej, a równocześnie bezpiecznej fizjoterapii, u
ciężko chorych pacjentów w oddziale intensywnej terapii, w celu łagodzenia
negatywnych skutków choroby/urazu, a także konsekwencji długotrwałego
unieruchomienia oraz stosowania inwazyjnych procedur leczniczych, takich jak, np.
niefizjologiczna, ale ratująca życie wentylacja płuc przy pomocy respiratora.

ego ego zajęć nu
W1 etiologię, patomechanizm, objawy D.W3 ZT ST, SŚ
179
zakresie:intensywnej terapii w
stopniu umożliwiającym
fizjoterapii;
W2 zasady postępowania z pacjentem: D.W15 ZT ST, SŚ
nieprzytomnym, w okresie ostrej
niewydolności krążenia, w okresie
ostrej niewydolności oddechowej,
we wstrząsie, ze zdiagnozowaną
sepsą, wentylowanym
mechanicznie, po urazie
czaszkowo- -mózgowym oraz po
urazie mnogim ciała;
W3 założenia i zasady D.W16 ZT ST, SŚ
Funkcjonowania,
ICF).
U1 przeprowadzić podstawowe D.U28 ZP SP, SŚ,
pomiary i próby czynnościowe, z
zachowaniem zasad
bezpieczeństwa, w tym pomiar
tętna, pomiar ciśnienia tętniczego,
test marszowy, test wstań i idź
(get up and go), próbę
czynnościową na bieżni ruchomej
według protokołu Bruce’a oraz
według zmodyfikowanego
protokołu Naughtona oraz próbę
wysiłkową na cykloergometrze;
U2 przeprowadzić badania D.U33 ZP SP, SŚ
czynnościowe układu
oddechowego, w tym spirometrię
oraz zinterpretować wyniki
badania spirometrycznego,
badania wysiłkowego i badania
gazometrycznego;
U3 stosować Międzynarodową D.U39 ZP SP
Klasyfikację Funkcjonowania,
180
Functioning, Disability and
Health, ICF);
U4 stosować zasady prawidłowej D.U47 ZP SP, SŚ
komunikacji z pacjentem oraz
komunikować się z innymi
członkami zespołu
terapeutycznego;
KS1 dostrzegania i rozpoznawania KP_KS 5 SP SB
KS2 korzystania z obiektywnych źródeł KP_KS 6 SP SB
informacji;

W zakresie wiedzy i Sprawdzian teoretyczny (ST) w formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

Zaliczenie praktyczne:
wszystkich czynności diagnostycznych i terapeutycznych
w formie ustrukturyzowanego zaliczenia praktycznego
(SP) -case study
181
Edukacja
Zajęcia teoretyczne [ZT] wykład informacyjny, z elementami prezentacji
multimedialnych, problemowy,
Zajęcia praktyczne [ZP] ćwiczenia, dyskusja, praca w grupach, analiza
przypadku.
Treści programowe:
Semestr 1
1. Rola i miejsce fizjoterapeuty w zespole leczącym pacjentów w oddziale
intensywnej terapii.
2. Konstrukcja oddziałów intensywnej terapii oraz elementy ich wyposażenia,
ważne z punktu widzenia fizjoterapeuty:
a. Specyficzna konstrukcja łóżek w oddziale intensywnej terapii,
3. Zasady doboru metod monitorowania funkcji życiowych pacjentów,
stosowanych w trakcie fizjoterapii w celu zapewnienia im maksymalnego
bezpieczeństwa:
a. pomiar częstości akcji serca (tętna),
b. pomiar ciśnienia tętniczego krwi (met. nieinwazyjną, inwazyjną),
c. pomiar utlenowania krwi przy pomocy pulsoksymetru (saturacja -
SpO2),
d. pomiar zawartości dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu przy
pomocy kapnografu (etCO2).
4. Charakterystyka pacjentów leczonych w oddziałach intensywnej terapii oraz
zadania fizjoterapeuty
a. Niewydolność układu oddechowego – przyczyny, objawy postępowanie
• Niedotlenienie (objawy, przyczyny)
• Duszność (mechanizmy sprawcze, postępowanie),
• Tlenoterapia (metody, wskazania, powikłania)
• Wentylacja zastępcza płuc (inwazyjna i nieinwazyjna)
b. Fizjoterapia układu oddechowego
• Metody likwidacji ognisk niedodmy tworzących się w płucach:
(hiperinflacja, zastawki PEEP, „hełmy CPAP”).
• Usuwanie wydzieliny z dróg oddechowych. (kamizelka
oscylacyjna, urządzenia do „mechanicznego kaszlu”, odsysania
182
zalegającej wydzieliny w drogach oddechowych),
• Układanie pacjenta w pozycji „na brzuchu” (prone position)
• Urządzenia do samodzielnego wykonywania przez pacjenta
ćwiczeń wzmacniających mięśnie oddechowe,
c. Uruchamianie (mobilizacja) pacjentów w OIT
5. Zasady kwalifikacji do zabiegów fizjoterapeutycznych pacjentów oddziałów
intensywnej terapii,
6. Ocena skuteczności zabiegów fizjoterapeutycznych w intensywnej terapii
7. Zasady planowania i programowania fizjoterapii u pacjentów leczonych z
powodu niewydolności oddechowej w oddziale intensywnej terapii.
8. Zasady planowania i programowania mobilizacji (uruchamiania) pacjentów w
oddziale intensywnej terapii.
1. Specyfika oddziału intensywnej terapii (Struktura, wyposażenie, profil
pacjenta)
2. Wyposażenie stanowiska Intensywnej terapii
3. Narzędzia stosowane w intensywnej terapii (dreny, cewniki, opatrunki,
sposoby dostępu do dróg oddechowych)
4. Badanie fizjoterapeutyczne u pacjenta krytycznie chorego
5. Techniki dźwigania pacjentów nieprzytomnych, wentylowanych mechanicznie
6. Podstawy wentylacji mechanicznej, tryby pracy respiratora, urządzenia do
tlenoterapii, rola fizjoterapeuty w procesie odzwyczajania od wspomagania
oddechu
7. Techniki fizjoterapeutyczne u pacjentów krytycznie chorych
8. Specyfika pracy OIT w warunkach choroby zakaźnej
9. Techniki fizjoterapeutyczne w ARDS
10.Podstawowe leki w intensywnej terapii i ich wpływ na pacjenta
11.Trauma i wypalenie zawodowe u personelu OIT
1. Stiller K. Physiotherapy in intensive care. Towards an evidence – based
practice. Chest 2000; 118: 1801-1813
2. Comellini V, Nava S, Artigas A. Respiratory physiotherapy in critically ill
patients. ICU Management & Practice 2019; 19 (2).
3. Green M, Marzano V, Leditschke A, Mitchell I, Bissett B. Mobilization of
intensive care patients: a multidisciplinary practical guide for
clinicians.Journak of Multidisciplinary Healthcare 2016: 9; 247-256
183
4.1.5. Kliniczne podstawy fizjoterapii z kardiologii i kardiochirurgii

kierunek:
Moduły wprowadzające / Student zna anatomię, fizjologię układu
wymagania wstępne: sercowo-naczyniowego
Nazwa modułu
Kliniczne podstawy fizjoterapii z kardiologii i
kardiochirurgii
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
30 2
Studia Liczba
20 10 20
Cele modułu:
Student powinien osiągnąć przedmiotowe efekty uczenia się w dziedzinie kardiologii
i kardiochirurgii w szczególności w zakresie etiologii, patomechanizmu,
symptomatologii klinicznej chorób, oceny przedmiotowej i podmiotowej pacjenta
oraz metodyki niezbędnych do planowania i realizacji rehabilitacji kardiologicznej,
wiedzy o podstawowych zabiegach kardiochirurgicznych oraz zabiegach z zakresu
kardiologii interwencyjnej: plastyka tętnic wieńcowych, przezskórne interwencje
wymiany zastawek, ablacja, wszczepianie stymulatorów, CRT, ICD.
Powyższe działania przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych

go ego zajęć nu
184
W1 etiologię, patomechanizm, objawy D.W3 ZT, ST, SŚ
i przebieg najczęstszych chorób w ZP
zakresie: kardiologii i
kardiochirurgii;
W2 ogólne zasady podmiotowego i D.W6 ZT, ST, SŚ
przedmiotowego badania ZP
kardiologicznego;
W3 metody postępowania D.W7 ZT, ST, SŚ
terapeutycznego (leczenie ZP
farmakologiczne, angioplastyka,
operacje kardiochirurgiczne, ICD,
CRT)
Zasady klinicznej oceny stanu
zdrowia pacjenta z chorobą
kardiologiczną na podstawie badań
diagnostycznych. w tym: badania
elektrokardiograficznego (EKG) i
ultrasonograficznego, prób
czynnościowych EKG;
Funkcjonowania,
ICF);

U1 przeprowadzić wywiad z D.U28 ZT, SP
pacjentem kardiologicznym. ZP
Potrafi udzielić porady w zakresie
działań profilaktyczno-
zdrowotnych, wykorzystuje
wychowawcze aspekty promocji
zdrowia oraz aktywności
fizycznej w profilaktyce chorób
układu krążenia. Potrafi
identyfikować problemy
zdrowotne, dobrać metody
diagnostyczne oraz dopasować
metody leczenia do wybranych
schorzeń układu krążenia.
185
KS2 Prezentuje postawę promującą KP_KS 3 ZP SB
zdrowotnymi.

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

(SP) -case study
186
Edukacja
[ZT] multimedialnych, problemowy, konwersatoryjny.
utrwalające, dyskusja.
Treści programowe:
Semestr 1
1. Anatomia i fizjologia układu sercowo-naczyniowego pod kątem realizacji
procedur fizjoterapeutycznych.
układu sercowo-nczyniowego.
3. Badanie podmiotowe, przedmiotowe oraz testy antropometryczne.
4. Testy diagnostyczne nieinwazyjne w kardiologii klinicznej.
5. Testy diagnostyczne inwazyjne w kardiologii klinicznej.
6. Podstawowe zabiegi kardiochirurgiczne.
7. Zabiegi z zakresu kardiologii interwencyjnej: plastyka tętnic wieńcowych,
przezskórne interwencje wymiany zastawek, ablacja, wszczepianie
stymulatorów, CRT, ICD.LVAD.
8. Depresja i stany lękowe w kardiologii.
1. Umiejętność udzielania porad w zakresie działań profilaktyczno-zdrowotnych.
2. Umiejętność identyfikacji czynników ryzyka chorób układu krążenia.
3. Umiejętność identyfikacji problemów zdrowotnych pacjenta kardiologicznego
i dobranie metod leczenia.
4. Ogólne zasady podmiotowego badania kardiologicznego.
5. Przeprowadzanie wywiadu z pacjentem kardiologicznym.
1. Kardiologia. Podręcznik Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.
Ponikowski P. (red.), Hoffman P. (red.), Witkowski A. (red.), Lipiec P. (red.)
wydawca: VM Media Sp z o.o. VM Group sp.k. (Grupa Via Medica) rok
wydania: 2019;
2. R. Piotrowicz, A. Jegier, D. Szalewska, J. Wolszakiewicz, E. Piotrowicz, E.
Smolis-Bąk, P. Dylewicz, Z. Eysymont,M. Gałaszek, M. Łazorczyk, I.
Przywarska, J. Rybicki, E. Straburzyńska-Migaj, J. Tylka, K. Węgrzynowska-
Teodorczyk, A. Wilczek-Banc. Rekomendacje w zakresie realizacji
kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej. Stanowisko Ekspertów Sekcji
187
Rehabilitacji Kardiologicznej i Fizjologii Wysiłku Polskiego Towarzystwa
Kardiologicznego. AsteriaMed Gdańsk 2017;
3. E. Smolis-Bak, B.Kazimierska (red.) Fizjoterapia w kardiologii. Lapisart
Warszawa 2013.
1. Podręcznik Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Choroby serca i
naczyń - TOM I I II. Redakcja A. John Camm, Thomas F. Lüscher, Patrick W.
SerruysWydawnictwo Termedia
ISBN: 83-89825-90-2;
2. Mamcarz A., Janiszewski M., Kuch M., Rehabilitacja kardiologiczna, Medical
Education 2014;
3. Śliwiński Z., Sieroń A., Stanek A., Szczegielniak J., Żak M., Wielka
Fizjoterapia, Elsevier, Urban & Partner, 2014. Tom II.;
4. Nowak Z., Podstawy kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej, PZWL,
Warszawa 2015.
188
4.1.6. Kliniczne podstawy fizjoterapii w medycynie sportowej

kierunek:
wymagania wstępne:
układem ruchu.
Nazwa modułu
Kliniczne podstawy fizjoterapii w medycynie
sportowej
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
20 1
Studia Liczba
10 10 5
Cele modułu:
wybranych jednostek chorobowych w medycynie sportowej oraz podstawowe
wiadomości z zakresu podziału oraz sposobu leczenia obrażeń narządu ruchu.

przedmiotow Treść efektu kierunkow a sprawdzian
ego ego zajęć u
W1 etiologię, patomechanizm, objawy D.W1 ZT, ST, SŚ
i przebieg dysfunkcji narządu ZP
ruchu w zakresie: medycyny
sportowej w stopniu
189
W2 założenia i zasady D.W16 ZT, ST, SŚ
Międzynarodowej Klasyfikacji ZP
Funkcjonowania,
ICF).
U1 stosować Międzynarodową D.U39 ZT, ST
Klasyfikację Funkcjonowania, ZP
Health, ICF);
informacji;

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

190
(SP) -case study
Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład z prezentacją multimedialną, z dużą ilością
[ZT] oryginalnych zdjęć stanów pourazowych oraz wyników
badań obrazowych (RTG, CT, MRI).
Zajęcia praktyczne ćwiczenia, dyskusja, praca w grupach, analiza przypadku.
[ZP]
Treści programowe:
Semestr 1
2. Umiejętność identyfikacji czynników ryzyka chorób układu ruchu w sporcie
a. Urazy stawu biodrowego i miednicy
b. Urazy stawu kolanowego.
c. Urazy podudzia i stawu skokowego.
d. Urazy obręczy barkowej i kończyny górnej.
3. Wybrane patologie kręgosłupa.
4. Umiejętnośc identyfikacji problemów zdrowotnych pacjenta w zakresie
medycyny sportowej i dobranie metod leczenia niefizjoterapeutycznego.
5. Zagrożenia zdrowotne związane z uprawianiem sportu.
6. Medyczne aspekty medycyny sportowej.
7. Ocena predyspozycji fizycznych do uprawiania sportu.
1. Rola i miejsce fizjoterapeuty w zespole medycznym dla potrzeb sportu.
2. Przyczyny, różnicowanie, objawy i przebieg najczęściej występujących
dysfunkcji specyficznych dla traumatologii sportowej.
3. Zasady udzielana pierwszej pomocy pacjentom w ostrych uszkodzeniach
narządu ruchu w sporcie.
4. Etapy gojenia tkanek i metody leczenia za pomocą fizjoterapii.
5. Uszkodzenia chrząstki stawowej, łąkotek, połączeń stawowych, więzozrostów,
191
ścięgien, aparatu torebkowo-więzadłowego.
6. Przeciążenia, obrażenia i dysfunkcje: ręki, stawu łokciowego, obręczy
barkowej, kręgosłupa – u osób uprawiających sport zawodowy lub aktywność
fizyczną rekreacyjną.
7. Sport dzieci, młodzieży oraz osób starszych.
1. Dziak A., Tayara S.: Urazy i uszkodzenia w sporcie. Kasper, Kraków 2000.
2. Jegier A., Nazar K., Dziak A.: Medycyna sportowa, PZWL 2013.
1. Brukner P.: Kliniczna medycyna sportowa. DB Publishing, Warszawa 2012.
2. Donatelli R.: Rehabilitacja w sporcie. Wydawnictwo Elsevier Urban &
3. Klukowski K.: Medycyna sportowa- część 3; Medical Tribune Polska,
Warszawa 2017.
4. McMahon P.: Medycyna sportowa: współczesne metody diagnostyki i
leczenia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
192
4.1.7. Kliniczne podstawy fizjoterapii w neurologii dziecięcej

kierunek:
Moduły wprowadzające / Student zna podstawy Anatomii, Fizjologii,
wymagania wstępne: Biomechaniki
Nazwa modułu
Kliniczne podstawy fizjoterapii w neurologii
dziecięcej
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Studia Liczba
10 10 5
stacjonarne godzin
20 1
Studia Liczba
10 10 5
Cele modułu:
znajomości prawidłowego rozwój psychomotoryczny dziecka, znajomości czynników
ryzyka okołoporodowego. Powinien uzyskać wiedzę z zakresu znajomości etiologii i
obrazu klinicznego wybranych jednostek chorobowych w neurologii dziecięcej, które

przedmiotow Treść efektu kierunkow a sprawdzi
ego ego zajęć anu
W1 etiologię, patomechanizm, objawy i D.W1 ZT, ST, SŚ
przebieg dysfunkcji narządu ruchu ZP
w zakresie: neurologii dziecięcej, w
stopniu umożliwiającym racjonalne
193
Funkcjonowania,
ICF).
U1 ocenić rozwój psychomotoryczny D.U18 ZT ST
dziecka;
U2 przeprowadzić ocenę aktywności D.U19 ZT ST
spontanicznej noworodka i
niemowlęcia;
U3 dokonać oceny poziomu D.U20 ZT ST
umiejętności funkcjonalnych
dziecka w zakresie motoryki i
porozumiewania się w oparciu o
odpowiednie skale;
edukacyjnych;
informacji;

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
194
wszystkich czynności diagnostycznych i terapeutycznych w
formie ustrukturyzowanego zaliczenia praktycznego (SP) -
case study
Edukacja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Etiologiia, patomechanizm, symptomatologia kliniczna (objawy)
najczęstrzych chorób z zakresu neurologii dziecięcej:
a. Dysrafizm rdzeniowy,
b. Mózgowe porażenie dziecięce,
c. Choroby nerwowo-mięśniowe,
d. Zespół Downa, Zespół Retta, Zespół Aspergera, ADHD,
2. Badanie podmiotowe, przedmiotowe.
3. Zakres działań profilaktyczno-zdrowotnych.
1. Umiejętność identyfikacji czynników ryzyka chorób z zakresu neurologii
dziecięcej.
2. Umiejętność identyfikacji problemów zdrowotnych pacjenta z zakresu
neurologii dziecięcej i dobranie metod leczenia niefizjoterapeutycznego.
3. Ogólne zasady podmiotowego i przedmiotowego badania:
4. Rozwój psychomotoryczny dziecka,
195
5. Ocena noworodka wg skali Apgar, ocena dojrzałości noworodka wg skali
Dubowitza,
6. Badanie i ocena poziomu rozwoju psychomotorycznego (m.in MFDR, PDMS-
GM, GMFM),
7. Ocena zaburzeń rozwoju psychomotorycznego (m.in wg.Vojty),
8. Ocena napięcia mięśniowego (skala AS, MAS, Tardieu).
9. Okołoporodowe porażenie splotu ramiennego.
10.Porażenie nerwu twarzowego u dzieci.
1. Kuliński W., Zeman K., Fizjoterapia w pediatrii. PZWL., Warszawa 2012
2. Domagalska-Szopa M., Szopa A., Postępowanie usprawniające w mózgowym
porażeniu dziecięcym. Śląski Uniwersytet Medyczny. Katowice 2018
3. Matya M., Domagalska M., Podstawy usprawniania neurorozwojowego
według Berty I Karela Bobathów. AWK. Katowice 2009.
4. Sadowska L., Neurokinezjologiczna diagnostyka I terapia dziecka z
zaburzeniami rozwoju psychoruchowego. AWF. Wrocław 2001
5. Steinborn B., Neurologia wieku rozwojowego. PZWL. Warszawa 2017
6. Michałowicz R., Mózgowe porażenie dziecięce. PZWL. Warszawa 1993
7. Obuchowicz A., Badanie podmiotowe I przedmiotowe w pediatrii., PZWL.
Warszawa 2016
8. Czochańska J.,Neurologia dziecięca. PZWL. Warszawa 1990
9. Dega W., Milanowska K., Rehabilitacja Medyczna. PZWL. Warszawa 1993
196
4.1.8. Kliniczne podstawy fizjoterapii w neurologii i neurochirurgii

kierunek:
Poziom kształcenia: STUDIA JEDNOLTE
wymagania wstępne:
Nazwa modułu (przedmiot lub Kliniczne podstawy fizjoterapii w neurologii i
grupa przedmiotów): neurochirurgii
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
30 2
Studia Liczba
20 10 20
Cele modułu:
rehabilitacji, wiedzy o podstawowych zabiegach z zakresu neurologii i
neurochirurgii, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych

Forma
zajęć
ego ego nu
W1 etiologię, patomechanizm, D.W1 ZT ST, SP
objawy i przebieg dysfunkcji
narządu ruchu w zakresie:
ortopedii i traumatologii,
197
medycyny sportowej,
reumatologii, neurologii i
neurochirurgii oraz pediatrii,
neurologii dziecięcej, w stopniu
W2 ogólne zasady podmiotowego i D.W6 ZT ST, SP
kardiologicznego,
neurologicznego,
ortopedycznego i
geriatrycznego;
W3 założenia i zasady D.W16 ZT ST, SP
Funkcjonowania,
Functioning Disability and
Health, ICF).
U1 przeprowadzić badanie D.U12 ZP ST, SP
neurologiczne dla potrzeb
fizjoterapii i testy funkcjonalne
przydatne w fizjoterapii
neurologicznej, w tym ocenę
napięcia mięśniowego,
kliniczną ocenę spastyczności
oraz ocenę na poziomie funkcji
ciała i aktywności, w
szczególności za pomocą skal
klinicznych, a także
zinterpretować ważniejsze
badania dodatkowe (obrazowe i
elektrofizjologiczne);
uzupełniania ich przez całe
198
życie.
KS2 Prezentuje postawę promującą KP_KS 3 ZP SB
potrafi ostrzec przed
zagrożeniami zdrowotnymi.

W zakresie wiedzy Egzamin ustny teoretyczny (ST) w formie testu wg CEM:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
W zakresie
Sprawdzian praktyczny (SP) w formie ustnej
umiejętności
Edukacja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Anatomia i fizjologia układu neurologicznego pod kątem realizacji procedur
fizjoterapeutycznych
neurologicznych
199
a. Neurologia dziecięca - MPD
b. dorosłych - SM, udar mózgu, choroba Parkinsona, choroba Aitzheimera,
3. Urazy rdzenia kręgowego - etiologiia, patomechanizm, symptomatologia
kliniczna
4. Badanie podmiotowe, przedmiotowe
5. Wybrane patologie kręgosłupa w badaniu obrazowym – MRI
6. Zespoły bólowe kregosłupa o podłożu neurologicznym – dyskopatie,
spondylozy, wertebroplastyka.
7. Podstawowe zabiegi neurochirurgiczne
1. Kompleksowe Badanie Neurologiczne
2. Badanie Neurologiczne dla potrzeb kinezyterapii i planowania fizjoterapii
3. Ocena kliniczna najczęstszych chorób neurologicznych
1. Opara J. Neurorehabilitacja. Wydawnictwo Elamed. Katowice 2011
2. W. Kozubski, P. Liberski, J. Moryś. Neurologia. Tom 1-2, PZWL
3. Prusiski A. Neurologia Praktyczna. PZWL
4. Kozubski W. Neurologia - Kompendium. PZWL
1. Merritt Neurologia, 1, Edra Urban & Partner
2. Fizjoterapia w Neurologii i Neurochirurgii. PZWL. A. Kwolek
200
4.1.9. Kliniczne podstawy fizjoterapii w onkologii i medycynie paliatywnej
kierunek:
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
Kliniczne podstawy fizjoterapii w onkologii i
medycynie paliatywnej
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
20 1
Studia Liczba
20 - 5
Cele modułu:
Student powinien osiągnąć przedmiotowe efekty uczenia się w dziedzinie onkologii
w szczególności w zakresie etiologii, patomechanizmu, symptomatologii klinicznej
chorób, oceny przedmiotowej i podmiotowej pacjenta oraz metodyki niezbędnych do
planowania i realizacji rehabilitacji onkologicznej, wiedzy o podstawowych
zabiegach z zakresu onkologii. Powyższe działania przyczynią się do osiągnięcia

Forma
przedmiotowe Treść efektu kierunkow sprawdzia
zajęć
go ego nu
W1 etiologię, patomechanizm, objawy D.W3 ZT, ST
zakresie: onkologii i opieki
201
paliatywnej;
Funkcjonowania,
ICF);
KS1 Potrafi dokonać samooceny KP_KS 5 ZT SB
logicznego, zdaje sobie sprawę z
konieczności uzupełniania ich
przez całe życie;
KS2 Prezentuje postawę promującą KP_KS 3 ZT SB
zdrowotnymi.

W zakresie wiedzy Zaliczenie na ocenę– sprawdzian teoretyczny (ST) w formie
testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75% - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91 %-ocena 4,5
92-100 % - ocena 5,0
społecznych
Edukacja
202
[ZT] multimedialnych, problemowy, konwersatoryjny.
Treści programowe:
Semestr 1
1. Etiologia, patomechanizm, symptomatologia kliniczna najczęstrzych chorób
nowotworowych.
2. Podstawowe zabiegi w zakresie leczenia chorób nowotworowych.
3. Aspekt psychologiczny w onkologii i opiece paliatywnej.
5. Umiejętność identyfikacji czynników ryzyka chorób nowotworowych.
6. Umiejętność identyfikacji problemów funkcjonalnych pacjenta
onkologicznego i dobranie postępowania fizjoterapeutycznego.
1. Wójcik A., Pyszora A., Fizjoterapia w Opiece Paliatywnej, PZWL
2. Woźniewski M., Fizjoterapia w Onkologii, PZWL
Fizjoterapia, Elsevier, Urban & Partner, 2014. Tom II
2. Buckup K.,Buckup J., Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni,
PZWL
203
4.1.10. Kliniczne podstawy fizjoterapii w ortopedii i traumatologii
Nazwa jednostki prowadzącej WYŻSZA SZKOŁA REHABILITACJI

kierunek:
wymagania wstępne:
układem ruchu.
Nazwa modułu
Kliniczne podstawy fizjoterapii w ortopedii i
traumatologii
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Studia Liczba
30 30 15
stacjonarne godzin
60 3
Studia Liczba
30 30 15
Cele modułu:
wybranych jednostek chorobowych w ortopedii i traumatologii oraz podstawowe
wiadomości z zakresu podziału oraz sposobu leczenia obrażeń narządu ruchu.

Forma
zajęć
ego ego nu
W1 etiologię, patomechanizm, objawy D.W1 ZT, ZP ST, SŚ
i przebieg dysfunkcji narządu
ruchu w zakresie: ortopedii i
traumatologii, w stopniu
204
W2 ogólne zasady podmiotowego i D.W6 ZT, ZP ST, SŚ
ortopedycznego;
W3 założenia i zasady D.W16 ZT, ZP ST, SŚ
Funkcjonowania,
ICF).
W zakresie umiejętności:
U1 dokonać oceny stanu układu ruchu D.U3 ZP ST, SŚ
człowieka w warunkach statyki i
odcinkowe, miejscowe),
przeprowadzić analizę chodu oraz
zinterpretować uzyskane wyniki;

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
205
case study
Edukacja
wykład z prezentacją multimedialną, z dużą ilością
Zajęcia teoretyczne
oryginalnych zdjęć stanów pourazowych oraz wyników
[ZT]
badań obrazowych (RTG, CT, MRI);
Zajęcia praktyczne ćwiczenia, dyskusja, praca w grupach, analiza przypadku.
[ZP]
Treści programowe:
Semestr 1
1. Anatomia i fizjologia układu narządu ruchu pod kątem realizacji procedur
fizjoterapeutycznych
układu ruchu:
a. Wady wrodzone.
b. Wady postawy.
c. Skoliozy.
d. Jałowe martwice kości.
e. Choroby ścięgien, więzadeł i tkanek miękkich.
f. Choroba zwyrodnieniowa stawów obowodowych.
g. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa.
h. Choroba zwyrodnieniowa krążków międzykręgowych, dyskopatia,
niespecyficzne i specyficzne bóle okolicy kręgosłupa.
i. Osteoporoza. Wertebroplastyka.
j. Przypadki kliniczne
3. Badanie podmiotowe, przedmiotowe
4. Testy diagnostyczne nieinwazyjne w ortopedii klinicznej
5. Testy diagnostyczne inwazyjne w ortopedii
206
6. Podstawowe zabiegi ortopedyczne
2. Umiejętność identyfikacji czynników ryzyka chorób układu ruchu
3. Umiejętnośc identyfikacji problemów zdrowotnych pacjenta ortopedycznego i
dobranie metod leczenia niefizjoterapeutycznego.
a. Wady wrodzone narządu ruchu.
b. Zmiany zwyrodnieniowe narządu ruchu
c. Zespoły zwyrodnieniowe i dysfukcje kręgosłupa.
d. Choroby stawu biodrowego i kolanowego.
e. Zespoły bólowe w obrębie stawu skokowego i stopy.
f. Zespoły bólowe barku.
g. Zespoły przeciążeniowe stawu łokciowego.
h. Zespoły bólowe i dysfunkcje w obrębie nadgarstka i ręki.
i. Osteoporoza.
j. Jałowe martwice kości.
4. Alloplastyka stawów,
5. Metody oceny radiologicznej
6. Ogólne zasady podmiotowego badania ortopedycznego
7. Przeprowadzanie wywiadu z pacjentem ortopedycznym.
Semestr 2
układu ruchu:
a. Urazy i kończyny górnej.
b. Urazy kończyny dolnej.
c. Urazy kręgosłupa i miednicy.
d. Uszkodzenia nerwów obwodowych.
e. Wstrząśnienie mózgu.
1. Etiologiia, patomechanizm, symptomatologia kliniczna chorób urazów
narządu ruchu:
a. Urazowe uszkodzenia chrząstki stawowej, łąkotek, połączeń stawowych,
więzozrostów.
b. Skręcenia stawów, uszkodzenia ścięgien, aparatu torebkowo-
więzadłowego stawów.
c. Złamania (m.in. kości nasady bliższej kości udowej, i ramiennej,
kręgosłupa i miednicy, złamanie dwu i trójkostkowymi podudzia,
złamania miednicy)-podstawy leczenia, zaopatrzenie, gojenie i
powikłania złamań.
d. Złamania u dzieci.
207
e. Urazy kręgosłupa.
2. Amputacje planowane i urazowe, amputacje konwencjonalne i fizjologiczne.
1. Gaździk T. S.(red.): Ortopedia i traumatologia. T.1-2, PZWL, Warszawa 2009.
2. Kruczyński J. - Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja. Wybrane zagadnienia z
zakresu chorób i urazów narządu ruchu dla studentów i lekarzy. 2019, PZWL
Warszawa
3. Nowakowski A., Mazurek T.: Ortopedia i traumatologia: podręcznik dla
studentów medycyny. Wydawnictwo Exemplum, 2017.
1. Dutton M.: Ortopedia Duttona. T.1-4. PZWL, Warszawa 2014.
2. Hepp WR., Debrunner HU.: Diagsnostyka w ortopedii PZWL, Warszawa
2008.
3. Tylman D., Dziak A.: Traumatologia narządu ruchu T.1-2 PZWL, Warszawa
2013.
208
4.1.11. Kliniczne podstawy fizjoterapii w pediatrii

kierunek:
Moduły wprowadzające / Podstawowe wiadomości z zakresu anatomii i
wymagania wstępne: fizjologii
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Kliniczne podstawy fizjoterapii w pediatrii
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
20 1
Studia Liczba
10 10 5
Cele modułu:
Student powinien osiągnąć przedmiotowe efekty uczenia się w dziedzinie pediatrii w
szczególności w zakresie etiologii, patomechanizmu, symptomatologii klinicznej
chorób, oceny przedmiotowej i podmiotowej pacjenta oraz sposobów leczenia i
diagnostyki medycznej. Powyższe działania przyczynią się do osiągnięcia

ego ego zajęć nu
przebieg dysfunkcji w pediatrii, ZP
neurologii dziecięcej, w stopniu
209
Funkcjonowania,
ICF);
U1 przeprowadzić wywiad oraz zebrać D.U17 ZT ST
podstawowe informacje na temat
rozwoju i stanu zdrowia dziecka;
U2 ocenić rozwój psychomotoryczny D.U18 ZT ST
dziecka;
U3 przeprowadzić ocenę aktywności D.U19 ZT ST
niemowlęcia;
sprawę z konieczności uzupełniania
ich przez całe życie.
KS2 prezentuje postawę promującą KP_KS 3 ZT SB
zdrowotnymi.

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
210
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

(SP) -case study
Edukacja
[ZT] multimedialnych, problemowy,

Treści programowe:
Semestr 1
1. Podział i rola fizjoterapii w pediatrii.
2. Rozwój prenatalny, rodzaj porodu I jego wpływ na rozwój dziecka.
3. Etiologia, patomechanizm, symptomatologia kliniczna najczęstrzych zaburzeń
napięcia mięśniowego u dzieci.
4. Badanie podmiotowe, przedmiotowe w pediatrii.
5. Podstawowe zabiegi i badania KTG, pomiary.
6. Rozwój dziecka w normie i w patologii.
7. Ocena neurorozwojowa dziecka w okresie prenatalnym i postnatalnym.
8. Diagnostyka dziecka zagrożonego.
9. Mechanizmy regulujące napięcie mięśniowe u dziecka.
10.Prawidłowa pielęgnacja noworodka normalizująca napięcie mięśniowe.
11.Profilaktyka powikłań podstawowych schorzeń typowych dla wieku
dziecięcego.
211
1. Umiejętność identyfikacji problemów zdrowotnych pacjenta z pediatrii i
dobranie metod leczenia niefizjoterapeutycznego.
2. Czynniki ryzyka przedporodowe, okołoporodowe i poporodowe mające wpływ
na nieprawidłowy rozwój dziecka
3. Ogólne zasady podmiotowego i przedmiotowego badania:
4. Rozwój psychomotoryczny dziecka 0-5 lat,
5. Ocena noworodka: skale oceny Apgar, Dubowitza, Ballarda, Tardieu, siatki
centylowe,
6. Badanie i ocena poziomu rozwoju psychomotorycznego,
7. Profilaktyka: zasady prawidłowego noszenia, podnoszenia,
8. Praca z dokumentacja medyczną.
1. Kuliński W., Zeman K. Fizjoterapia Pediatryczna, PZWL, Warszawa 2012
2. Matyja M.Domagalska M., Podstawy Usprawniania neurorozwojowego
według Berty i Karela Bobathów, AWF Katowice 2015
3. Obuchowicz A Badania podmiotowe I przedmiotowe w pediatrii, PZWL
Warszawa 2016
4. Sadowska L, Neurokinezjologiczna diagnostyka I terapia dzieci z zaburzeniami
rozwoju psychoruchowego. AWF Wrocław 2001
1. Pediatria. W. Kawalec, R.Grenda, M.Ziółkowska . PZWL 2013,
2. Pediatria.Tom Lissauer, Will Carrol. 2019.
3. Wywiad i badanie fizykalne w Pediatrii. A. Dobrzańska, wyd 1
212
4.1.12. Kliniczne podstawy fizjoterapii w psychiatrii

kierunek:
Moduły wprowadzające / Student zna podstawowe terminy, definicje z
wymagania wstępne: zakresu psychopatologii
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Kliniczne podstawy fizjoterapii w psychiatrii
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
20 1
Studia Liczba
20 - 5
Cele modułu:
Student powinien osiągnąć założone przedmiotowe efekty uczenia się, uzyskać
wiedzę i zdobyć umiejętność oceny objawów wybranych jednostek chorobowych w
psychiatrii. Student zna wybrane jednostki chorobowe w psychiatrii. Zna przebieg
chorób psychiatrycznych. Student potrafi zebrać wywiad chorobowy, ocenić stan
pacjenta w stopniu umożliwiającym realizację procesu rehabilitacji, zasięgnąć opinii
ekspertów w przypadku trudności z samodzielnym rozwiązaniem problemu, które

ego ego zajęć nu
W1 etiologię, patomechanizm, objawy i D.W3 ZT ST
przebieg najczęstszych chorób w
213
zakresie: psychiatrii, w stopniu
W2 specyfikę postępowania z pacjentem D.W14 ZT ST
z chorobą psychiczną i zasady
właściwego podejścia do niego;
Funkcjonowania,
ICF).
U1 stosować zasady prawidłowej D.U47 ZT ST
członkami zespołu terapeutycznego;
edukacyjnych;
informacji;

testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
214
(pytania otwarte) student potrafi przeprowadzić badania
niezbędne dla doboru środków postępowania z pacjentem i
w zrozumieniu występujących u pacjenta dysfunkcji
psychicznych.
społecznych
Edukacja
[ZT]: multimedialnych, problemowy, konwencjonalny,
Treści programowe:
Semestr 1
1. Pojęcie normy i patologii zdrowie psychiczne.
2. Etiologia, patomechanizm, symptomatologia kliniczna najczęstszych chorób w
zakresie psychiatrii:
a. Zaburzenia psychiczne.
b. Zaburzenia pamięci i spostrzegania.
c. Zaburzenia myślenia i emocji.
d. Zaburzenia nastroju
e. Zaburzenia świadomości-
f. Schizofrenia.
g. Psychozy.
h. Depresja.
i. Choroba afektywna dwubiegunowa
j. Zaburzenia lękowe.
k. Nerwica natręctw.
l. Fobie
m. Zaburzenia snu, uzależnienia.
n. Psychopatia
o. Wypalenie zawodowe
p. PTSD-post traumatic stress disorder
q. Psychopatologia zjawisk społecznych
r. Zaburzenia osobowości
215
s. Zaburzenia borderline
3. Testy diagnostyczne stosowane w psychiatrii
4. Podstawowe zabiegi stosowane w psychiatrii
5. Komunikacja z pacjentem z zagrożeniem życia
6. Elementy tanatologii
1. Cierpiałkowska, L. (2016) Psychopatologia. Warszawa: Scholar.
2. Oldham John M., Lois B. Morris (1997) Twój Psychologiczny autoportret.
Dlaczego czujesz, kochasz, myślisz, działasz właśnie tak. Warszawa: Wyd.
Czarna Owca
3. Seligman, M.,Walker, E., Rosenhan, D. (2003). Psychopatologia. Poznań:
Zysk i S-ka.
4. Kendall P. (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Gdańsk:
GWP
5. Carson R.C., Butcher J.N. Mineka S. (2003). Psychologia zaburzeń. Gdańsk:
GWP.
6. Wolańczyk T., Komender J. (2005). Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u
dzieci. Warszawa:PZWL.
7. Dudek B. (2009). Zaburzenia po stresie traumatycznym.Gdańsk.GWP.
8. Trylińska-Tekielska E. (2019). Praca w Hospicjum. Predyktory podjęcia pracy
w hospicjum oraz ich konsekwencje w grupie pracowników zawodowych i
wolontariuszy hospicyjnych oraz wolontariuszy zwykłych-Psychologiczny
model Zespołu pracującego w warunkach ekspozycji. Poznań Silva Rerum
9. Trylińska-Tekielska E. (2012) Psycholog w Hospicjum.Warszawa.Scholar
10.Fox D. (2021) Borderline Zycie na krawędzi Gdańsk GWP
1. Namysłowska I. (2007). (red.). Psychiatria dzieci i młodzieży. Warszawa:
PZWL.
2. Wolańczyk T., Komender J. (2005). Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u
dzieci. Warszawa:PZWL.
3. Vasta R., Haith M.M., Miller S.A. (1999). Psychologia dziecka.
Warszawa:WSiP
4. Popielarska A., Popielarska M. (2000). Psychiatria wieku rozwojowego
5. Bee H. (2007). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań:Zysk i S-ka.
6. Sęk H. (2007). Psychologia Kliniczna. Warszawa:PWN
216
4.1.13. Kliniczne podstawy fizjoterapii w pulmonologii

kierunek
Podstawowe wiadomości z zakresu anatomii i
fizjologii układu oddechowego nabyte na I roku
wymagania wstępne:
studiów.
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Kliniczne podstawy fizjoterapii w pulmonologii
przedmiotów):
Forma studiów zorganizowane własna punkt
/liczba godzin/liczba punktów Ogółem
teoretycz praktycz student ów
ECTS:
ne ne a ECTS
Studia
Liczba godzin 20 10 20 2
stacjonarne
Studia 30
niestacjonar Liczba godzin 20 10 20 2
ne
Cele modułu:
Student powinien osiągnąć przedmiotowe efekty uczenia się w dziedzinie
pulmonologii w szczególności w zakresie: etiologii, patomechanizmu,
symptomatologii klinicznej chorób, oceny przedmiotowej i podmiotowej pacjenta
oraz metodyki niezbędnych do późniejszego planowania i realizacji rehabilitacji
pulmonologicznej, wiedzy o podstawowych zabiegach z zakresu pulmonologii.
Powyższe działania przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych
efektów uczenia się oraz pozwolą na planowanie fizjoterapii w dalszym
postępowaniu z pacjentem.

ego ego zajęć nu
217
przebieg najczęstszych chorób w ZP
zakresie: pulmonologii w stopniu
W2 zasady diagnozowania oraz ogólne D.W4 ZT, ST, SŚ
zasady i sposoby leczenia w ZP
zakresie: pulmonologii w stopniu
W3 ogólne zasady podmiotowego i D.W9 ZT, ST, SŚ
pulmonologicznego dla potrzeb
fizjoterapii, ważniejsze badania
dodatkowe i pomocnicze oraz testy
funkcjonalne, przydatne w
kwalifikacji i monitorowaniu
fizjoterapii oddechowej;
Funkcjonowania,
ICF).

U1 przeprowadzić badania D.U33 ZP ZP
oraz zinterpretować wyniki badania
spirometrycznego, badania
wysiłkowego i badania
gazometrycznego;
KS1 nawiązania i utrzymania pełnego KP_KS 1 ZP SB
szacunku kontaktu z pacjentem a
218
kulturowych;
KS2 przestrzegania praw pacjenta i KP_KS 4 ZP SB
zasad etyki zawodowej
KS3 korzystania z obiektywnych źródeł KP_KS 6 ZT, SB
informacji; ZP

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

case study
Edukacja
Zajęcia praktyczne praca w grupach, ćwiczenia przedmiotowe, przedstawienie
[ZP] pracy zaliczeniowej w formie dyskusji
Treści programowe:
219
Semestr 1
1. Anatomia i fizjologia układu oddechowego pod kątem realizacji procedur
2. Etiologia, patogeneza, leczenie, symptomatologia kliniczna najczęstszych
chorób układu oddechowego: restrykcyjnych i obturacyjnych.
3. Badanie podmiotowe, przedmiotowe.
4. Testy diagnostyczne nieinwazyjne i inwazyjne w pulmonologii.
5. Badania czynnościowe ukł oddechowego – spirometria, pletyzmografia, TLco,
6MWT Gazometria krwi tętniczej i jej zaburzenia:hipoksemia, hiperkapnia),
bronchoskopia, bronchofiberosonografia.
6. Podstawowe zabiegi torakoochirurgiczne - VATS, segmentektomia,
lobektomia, pulmonektomia, plerodeza
7. Zabiegi z zakresu pulmonologii interwencyjnej: bronchoskopia,
bronchofiberosonografia.
8. Urządzenia wspomagające przy dranażu oskrzeli: Simeox, asystor kaszlu,
urządzenia do PEP, 0-PEP.
9. Tlenoterapia i wspomaganie oddychania:
10.Tlenoterapia bierna - koncentrator stacjonarny i przenośny
11.NIV, inwazyjne wspomaganie oddychania
1. Umiejętność identyfikacji czynników ryzyka chorób układu oddechowego.
3. Umiejętnośc identyfikacji problemów zdrowotnych pacjenta z zaburzeniami
ukł. oddechowego.
4. Ogólne zasady podmiotowego badania stosowanego w pulmonologii,
przeprowadzenie wywiadu z pacjentem pulmonologicznym.
5. Etiologia, patogeneza, główne metody leczenia, symptomatologia kliniczna
najczęstszych chorób układu oddechowego w tym: choroba dekompresyjna,
choroba wysokogórska.
6. Diagnostyka i metody leczenia niefizjoterapeutycznego w pandemii COVID-
19.
1. Hueter-Becker A., Doelken M. wyd. pol. Szczegielniak J., Badanie kliniczne w
fizjoterapii,Edra Urban & Partner, Wrocław 2018, wyd. 1.
2. Szczegielniak J., Fizjoterapia w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc,
OficynaWydawnicza Politechniki Opolskiej, Opole 2016
3. Demczyszak I., Kuciel-Lewandowska J., Paprocka-Borowicz M., Fizjoterapia
wchorobach układu oddechowego, Górnicki Wydawnictwo Medyczne,
Wrocław 2009
4. Lewko A., Pyszora A., Badanie fizjoterapeutyczne pacjenta z dysfunkcją
układuoddechowego. Wydawnictwo KIF, Warszawa 2020
220
1. Doboszyńska A.: Badania czynnościowe układu oddechowego. Wydawnictwo
2. Piotrowski W.J., Górski P.: Fizjoterapia w pulmonologii. [W:] Fizjoterapia w
wybranych dziedzinach medycyny: kompendium pod red. A. Olszewskiego.
3. Woźniewski M.: Rehabilitacja w chorobach układu oddechowego. [W:]
Rehabilitacja medyczna pod red. A. Kwolka. Wydawnictwo Elsevier Urban &
4. Antczak A. (red.): Pulmonologia. Cz. 1-2. Medical Tribune Polska, Warszawa
2010.
5. Farnik M., Trzaska-Sobczak M., Jastrzębski D., Pierzchała W.: Rehabilitacja w
chorobach układu oddechowego. Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice
2009.
6. Paprocka-Borowicz M., Demczyszak I., Kuciel-Lewandowska. J.: Fizjoterapia
w chorobach układu oddechowego: podręcznik dla studentów licencjatów
wydziałów fizjoterapii. Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2009.
7. Płusa T.: Choroby układu oddechowego. Termedia wydawnictwa Medyczne,
Poznań 2014.
8. Rowińska-Zakrzewska E., Kuś J. (red.): Choroby układu oddechowego.
9. Orlik T.: Fizjoterapia chorych na mukowiscydozę. Wydawnictwo Frel, Nowy
Dwór Mazowiecki 2014.
10.Weinberger S.E., Cockrill B.A., Mandel J.: Choroby płuc. Wydawnictwo
11.Wiatr E., Rowińska-Zakrzewska E., Pirożyński M. (red.): Choroby
śródmiąższowe płuc. Wydawnictwo a-medica press, Bielsko-Biała 2012.
12.Włoch T., Bromboszcz J. (red.): Rehabilitacja pulmonologiczna: wytyczne
AACVPR do programów rehabilitacji pulmonologicznej. Wydawnictwo
ELIPSA-JAIM, Kraków 2012.
13.Fizjoterapia w wybranych chorobach układu oddechowego i chorobach układu
krążenia: skrypt dla studentów kierunku fizjoterapia Akademii Medycznej w
Warszawie, red.J.Juskowa, Warszawa Akad.Med. 2005
221
4.1.14. Kliniczne podstawy fizjoterapii w reumatologii

kierunek:
Student zna podstawy anatomii, biologii
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
(przedmiot lub grupa Kliniczne podstawy fizjoterapii w reumatologii
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
20 1
Studia Liczba
20 - 5
Cele modułu:
reumatologii. Przygotowanie studenta do oceny przedmiotowej i podmiotowej
pacjenta oraz zapoznanie studenta z metodami i formami pracy z pacjentem z
chorobami reumatycznymi niezbędnymi na potrzeby badania i leczenia

Forma
zajęć
ego ego nu
D.W1. etiologię, patomechanizm, objawy D.W1 ZT ST
i przebieg dysfunkcji narządu
ruchu w zakresie: reumatologii w
222
fizjoterapii;
D.W16. założenia i zasady D.W16 ZT ST
Funkcjonowania,
ICF).
edukacyjnych;
KS2 korzystania z obiektywnych KP_KS 6 ZT SB

testu:
Warunki zaliczenia (co najmniej 56% maksymalnej liczby
punktów):
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
W zakresie ocena (SB) na podstawie obserwacji zachowań, dyskusja w
społecznych
Edukacja
223
Treści programowe:
Semestr 1
1. Wprowadzenie, choroby reumatyczne i ich klasyfikacja (ARA z 1983 r,
zmodyfikowana w 1988r) – epidemiologia, patomechanizm, objawy,
monitorowanie stanu chorego, badania laboratoryjne
2. Układowe choroby tkanki łącznej
3. Zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem kręgosłupa
4. Choroba zwyrodnieniowa stawów – pierwotna i wtórna (wrodzona i
pourazowa), epidemiologia, etiopatogeneza, objawy (morfologiczno-
radiologiczne, oraz kliniczne), podział ze wzgl. na lokalizację i czynniki
etiologiczne, obraz kliniczny zmian, patomechanika
5. Choroby metaboliczne i gruczołów dokrewnych, którym towarzyszą choroby
stawów
6. Choroby kości i chrząstek
7. Zmiany pozastawowe
1. K. Księżopolska-Orłowska Fizjoterapia w Reumatologii PZWL 2013
2. M Wisłowska, K. Księżopolska-Orłowska, B. Żuk Anatomia układu ruchu z
elementami diagnostyki Reumatologicznej PZWL 2013
1. Program leczenia usprawniającego pacjentów reumatycznych po impalntacji
endoprotezy stawu kolanowego, A.Prusinowska,P.Turski,M.Bogucki
Reumatologia/Medycyna Rodzinna, Klinika Nowa 2009;16,1-2;38-41
2. Endoprotezoplastyka stawu ramiennego w reumatoidalnym zapaleniu stawów-
leczenie operacyjne i rehabilitacja, A Prusinowska, P Turki, E Przepiórski,P
Małdyk ,K Księżopolska -Orłowska,Reimatologia 2013;51,2,108-112
3. Czasopismo: REUMATOLOGIA
224
4.2. Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu
4.2.1. Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w medycynie
sportowej

kierunek:
Moduły wprowadzające / Student zna kliniczne podstawy fizjoterapii w
wymagania wstępne: ortopedii
Nazwa modułu
Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach
narządu ruchu w medycynie sportowej
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
30 2
Studia Liczba
20 10 20
Cele modułu:
Student powinien osiągnąć założone przedmiotowe efekty uczenia się w zakresie
zasad diagnozowania oraz sposobów leczenia w zakresie dysfunkcji narządu ruchu w
medycynie sportowej oraz planować, dobierać i wykonywać zabiegi z zakresu
fizjoterapii – w zależności od stanu klinicznego i funkcjonalnego pacjenta, które

go ego zajęć nu
W1 zasady diagnozowania oraz ogólne D.W2. ZT, ST, SP, SŚ
225
zasady i sposoby leczenia ZP
najczęstszych dysfunkcji narządu
ruchu w zakresie: medycyny
sportowej w stopniu
U1 przeprowadzić szczegółowe D.U1. ZT, ST, SP, SŚ
badanie dla potrzeb fizjoterapii i ZP
testy funkcjonalne układu ruchu
oraz zapisać i zinterpretować jego
wyniki;
U2 dokonać oceny stanu układu ruchu D.U3. ZT, ST, SP, SŚ
odcinkowe, miejscowe);
U3 dobierać – w zależności od stanu D.U4. ZT, ZT, ZP, SŚ
klinicznego i funkcjonalnego ZP
pacjenta – i wykonywać zabiegi z
zakresu fizjoterapii u osób po
urazach w obrębie tkanek
miękkich układu ruchu leczonych
zachowawczo i operacyjnie, po
urazach w obrębie kończyn
(stłuczeniach, skręceniach,
zwichnięciach i złamaniach)
leczonych zachowawczo i
operacyjnie;
U4 dobierać – w zależności od stanu D.U6. ZT, ST, SP, SŚ
pacjenta – i prowadzić
postępowanie fizjoterapeutyczne
przed- i pooperacyjne u osób po
rekonstrukcyjnych zabiegach
ortopedycznych, w tym po
zabiegach artroskopowych;
U5 instruować pacjentów lub ich D.U7. ZT, ST, SP, SŚ
opiekunów w zakresie ZP
wykonywania ćwiczeń i treningu
medycznego w domu;
U6 stosować zasady prawidłowej D.U47. ZT, ST, SP, SŚ
226
komunikacji z pacjentem oraz ZP
członkami zespołu
terapeutycznego;
informacji.

W zakresie wiedzy Zaliczenie na ocenę, sprawdzian teoretyczny (ST) w
formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

Sprawdzian Praktyczny (SP):
W zakresie umiejętności case study w formie ustnej
Edukacja
227
utrwalające, dyskusja, case study
Treści programowe:
Semestr 1
1. Omówienie treści wykładów, sposobu zaliczenia oraz przedstawienie
obowiązującego piśmiennictwa. Etiologia i patomechanizm najczęstszych
chorób związanych z podejmowaniem aktywności sportowej.
2. Urazy i uszkodzenia sportowe – rodzaje i podział, przyczyny, profilaktyka
pierwotna i wtórna.
3. Badanie sportowo – lekarskie.
4. Badania i testy w sporcie i medycynie sportowej.
5. Ogólne zasady kompleksowego postępowania leczniczego w urazach narządu
ruchu w sporcie. Rodzaje i etapy leczenia. Standardy postępowania w
przypadku urazów tkanek miękkich (RICE, PRICE).
6. Zasady, fazy i etapy fizjoterapii w medycynie sportowej. Profilaktyka urazów i
zmian przeciążeniowych w sporcie.
7. Zalecane zabiegi z zakresu fizjoterapii u osób po urazach w obrębie tkanek
miękkich układu ruchu leczonych zachowawczo i operacyjnie. Zalecenia w
zakresie wykonywania ćwiczeń i treningu medycznego w domu, sposobu
posługiwania się wyrobami medycznymi oraz wykorzystywania przedmiotów
użytku codziennego w celach terapeutycznych.
8. Zalecane zabiegi z zakresu fizjoterapii u osób po urazach w obrębie kończyn
(stłuczeniach, skręceniach, zwichnięciach i złamaniach) leczonych
zachowawczo i operacyjnie.
9. Zalecane zabiegi z zakresu fizjoterapii u osób po urazach po urazach
kręgosłupa bez porażeń oraz w przypadku stabilnych i niestabilnych złamań
kręgosłupa.
1. Umiejętność przeprowadzania wywiadu z pacjentem
2. Umiejętność różnicowania klinicznego
3. Umiejętność diagnozowania klinicznego
4. Umiejętność przeprowadzania testów klinicznych
5. Umiejętność indywidualnego dobrania metod terapeutycznych do potrzeb
pacjenta
6. Umiejętność instruowania pacjenta co do dalszego postępowania
7. Umiejętność doboru pomocy fizjoterapeutycznych do potrzeb pacjenta
8. Umiejętność planowania rehabilitacji
9. Umiejętność komunikacji z pacjentem
10.Umiejętność komunikacji z personelem medycznym
11.Umiejętność przeprowadzania terapii w zespołach bólowych kręgosłupa
228
12.Umiejętność przeprowadzania terapii w schorzeniach tkanek miękkich
kończyny górnej
kończyny dolnej
14.Umiejętność przeprowadzania terapii w schorzeniach nerwów obwodowych
15.Umiejętność przeprowadzania terapii po skręceniach stawów
16.Umiejętność wykorzystania mechanizmu powstawania stanu zapalnego w
praktyce
17.Umiejętność wspomagania pracy układu limfatycznego
1. Frank H Netter, MD, Atlas of Human Anatomy 7th
2. Dee Unglaub Silverthorn, Fizjologia Człowieka. Zintegrowane podejście,
PZWL 2018
Warszawa
studentów medycyny. Wydawnictwo Exemplum, 2017
1. Mescher Anthony L. Histologia Junqueira Podręcznik i atlas, Wrocław, 15,
2020
2. Leon Chaitow, Peter A. Huijing, Robert Schleip, Thomas W. Findley, Powięź
– badanie, profilaktyka i terapia dysfunkcji sieci powięziowej, Edra Urban &
Partner, Wrocław, 1, 2021
3. Leon Chaitow, Metody terapii manualnej w leczeniu dysfunkcji
powięziowych, Edra Urban & Partner 2021
229
KARTA OCENY STUDENTA W TRAKCIE ĆWICZEŃ KLINICZNYCH
Imię i nazwisko studenta, nr albumu:
…………………………………………………………………………………………
…………………...…
Miejsce ćwiczeń klinicznych – nazwa i adres instytucji – pieczątka:
………………………………...……...………………………………………………
………………………………………………………………....………………………
…………………………………………………………………………………………
………………………………...………………………………………………………
………………………..
Termin odbycia ćwiczeń klinicznych:
…………………………………………………………………….…..………………
…………………………………………………………………………………………
…..…..…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
………………………………………….…………….
Osoba prowadząca ćwiczenia kliniczne:
……………………………………………………………………..
Lp. Kryteria 2 pkt 1 pkt 0 pkt Uwagi

Umiejętność organizacji częściowo
1. dokładny z dużą pomocą
pracy dokładny
częściowo
Samodzielność przy samodziel
2. samodziel z dużą pomocą
wykonywaniu zabiegów ny
ny
Sprawność studenta
częściowo
3. podczas wykonywania właściwa niewłaściwa
właściwa
zabiegów
Dobór odpowiedniego
częściowo
4. postępowania właściwa niewłaściwa
właściwa
terapeutycznego
Umiejętność korzystania z
częściowo
5. dokumentacji medycznej i właściwa niewłaściwa
właściwa
formułowania wniosków
nawiązanie
poprawna i
Nawiązanie kontaktu z kontaktu
6. samodziel z pomocą
pacjentem i opiekunami sprawia dużą
na
trudność
7. Przestrzeganie zasad prawidłow częściowo nieprawidłowe
230
organizacji pracy w e prawidłow
zakładzie (higieny pracy, e
BHP, zarządzeń
wewnętrznych)
Ogólna ocena: postawa i
częściowo
8. zachowanie, umiejętności właściwe niewłaściwie
właściwe
pracy w zespole
Suma punktów: ……………….…………
Ocena: ……………………………………….
Legenda:
16 – 15 pkt – ocena bardzo dobra (5,0)
14 – 13 pkt – ocena dobra plus (4,5)
12 – 11 pkt – ocena dobra (4,0)
10 – 9 pkt – ocena dostateczna plus (3,5)
8 pkt – ocena dostateczna (3,0)
7 – 0 pkt – ocena niedostateczna (2,0)
231
4.2.2. Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w ortopedii i
traumatologii
kierunek:
wymagania wstępne: ortopedii i traumatologii
Nazwa modułu
narządu ruchu w ortopedii
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
90 5
Studia Liczba
40 50 35
Cele modułu:
ortopedii oraz planować, dobierać i wykonywać zabiegi z zakresu fizjoterapii – w
zależności od stanu klinicznego i funkcjonalnego pacjenta, które przyczynią się do

go ego zajęć nu
W1 zasady diagnozowania oraz ogólne D.W2 ZT, ST, SP, SŚ
232
traumatologii, w stopniu
W2 ogólne zasady podmiotowego i D.W6 ZT, ST, SP, SŚ
ortopedycznego;
U1 przeprowadzić szczegółowe D.U1 ZT, ST, SP, SŚ
badanie dla potrzeb fizjoterapii i ZP
wyniki;
U2 przeprowadzić analizę D.U2 ZT, ST, SP, SŚ
biomechaniczną z zakresu prostych ZP
i złożonych ruchów człowieka w
dysfunkcjach układu ruchu;
U3 dokonać oceny stanu układu ruchu D.U3 ZT, ST, SP, SŚ
U4 dobierać – w zależności od stanu D.U4 ZT, ZT, ZP,
klinicznego i funkcjonalnego ZP SŚ
urazach w obrębie tkanek miękkich
układu ruchu leczonych
operacyjnie, po urazach kręgosłupa
bez porażeń oraz w przypadku
stabilnych i niestabilnych złamań
kręgosłupa;
U5 dobierać – w zależności od stanu D.U5 ZT, ST, SP, SŚ
233
zakresu fizjoterapii osób po
amputacjach planowanych
(postępowanie przed- i
pooperacyjne) oraz urazowych,
prowadzić naukę chodzenia w
protezie oraz postępowanie po
amputacjach kończyn górnych, w
tym instruktaż w zakresie
posługiwania się protezą;
U6 dobierać – w zależności od stanu D.U6 ZT, ST, SP, SŚ
zabiegach artroskopowych i po
endoprotezoplastyce;
U7 instruować pacjentów lub ich D.U7 ZT, ST, SP, SŚ
opiekunów w zakresie ZP
medycznego w domu, sposobu
posługiwania się wyrobami
medycznymi oraz
terapeutycznych;
U9 planować, dobierać – w zależności D.U14 ZT, ST, SP, SŚ
od stanu klinicznego i ZP
funkcjonalnego pacjenta – i
wykonywać zabiegi z zakresu
fizjoterapii u osób po
uszkodzeniach nerwów
obwodowych, w polineuropatiach,
w chorobach o podłożu nerwowo-
mięśniowym, w chorobach
pierwotnie mięśniowych oraz w
różnych zespołach bólowych;
U10 stosować Międzynarodową D.U39 ZT, ST, SP, SŚ
Klasyfikację Funkcjonowania, ZP
234
Functioning, Disability and Health,
ICF);
U11 stosować zasady prawidłowej D.U47 ZT, ST, SP, SŚ
komunikacji z pacjentem oraz ZP
członkami zespołu
terapeutycznego;
U13 planować, dobierać i modyfikować D.U49 ZT, ST, SP, SS
programy rehabilitacji pacjentów z ZP
różnymi dysfunkcjami narządu
ruchu w zależności od stanu
klinicznego, funkcjonalnego i
psychicznego (poznawczo-
emocjonalnego) chorego, jego
potrzeb oraz potrzeb opiekunów
faktycznych.
informacji;

formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
235
Edukacja
utrwalające, dyskusja, case study
Treści programowe:
Semestr 1
1. Badanie podmiotowe i przedmiotowe.
2. Metody oceny radiologicznej - przypadki kliniczne.
3. Wykonywanie testów klinicznych.
4. Diagnostyka I terapia w zespołach bólowych kręgosłupa.
5. Diagnostyka I terapia w schorzeniach tkanek miękkich kończyny górnej.
6. Diagnostyka I terapia w schorzeniach tkanek miękkich kończyny dolnej.
7. Diagnostyka I terapia w schorzeniach nerwów obwodowych.
8. Diagnostyka I terapia po skręceniach stawów.
9. Działania w "przeciążeniach" mięśniowych oraz mechanizm powstawania
urazu u sportowców.
10.Stan zapalny, jego stadia i możliwości wspomagania technikami manualnymi.
11.Obrzęki pourazowe i ich ewakuacja. Działanie na układzie limfatycznym.
12.Wykonywanie Technik manualnych w obrębie narządu ruchu.
13.Planowanie dalszego postępowania klinicznego.
14.Instruowanie w zakresie ćwiczeń, pielenacji, aktywności życia codziennego.
15.Klasyfikacja chorób narządu euchu.
16.Komunikacja z pacjentem.
17.Komunikacja z innym personelem medycznym.
18.Dobór pomocy ortopedycznych.
1. Umiejętność przeprowadzania wywiadu z pacjentem.
236
2. Umiejętność różnicowania klinicznego.
3. Umiejętność diagnozowania klinicznego.
4. Umiejętność przeprowadzania testów klinicznych.
5. Umiejętność indywidualnego dobrania metod terapeutycznych do potrzeb
pacjenta.
6. Umiejętność instruowania pacjenta co do dalszego postępowania.
7. Umiejętność doboru pomocy fizjoterapeutycznych do potrzeb pacjenta.
8. Umiejętność planowania rehabilitacji.
9. Umiejętność klasyfikowania chorób narządu ruchu.
10.Umiejętność komunikacji z pacjentem.
11.Umiejętność komunikacji z personelem medycznym.
12.Umiejętność przeprowadzania terapii w zespołach bólowych kręgosłupa.
kończyny górnej.
kończyny dolnej.
15.Umiejętność przeprowadzania terapii w schorzeniach nerwów obwodowych.
16.Umiejętność przeprowadzania terapii po skręceniach stawów.
17.Umięjętność wykorzystania mechanizmu powstawania stanu zapalnego w
praktyce.
18.Umiejętnosć wspomagania pracy układu limfatycznego.
1. Frank H Netter, MD, Atlas of Human Anatomy 7th
2. Dee Unglaub Silverthorn, Fizjologia Człowieka. Zintegrowane podejście,
PZWL 2018
Warszawa
studentów medycyny. Wydawnictwo Exemplum, 2017
1. Mescher Anthony L. Histologia Junqueira Podręcznik i atlas, Wrocław, 15,
2020
2. Leon Chaitow, Peter A. Huijing, Robert Schleip, Thomas W. Findley, Powięź
– badanie, profilaktyka i terapia dysfunkcji sieci powięziowej, Edra Urban &
Partner, Wrocław, 1, 2021
3. Leon Chaitow, Metody terapii manualnej w leczeniu dysfunkcji
powięziowych, Edra Urban & Partner 2021
237
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...………………………………………………………………
…………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
Osoba prowadząca ćwiczenia
kliniczne:………………………………………………………………………...

Umiejętność organizacji częściowo z dużą
1. dokładny
pracy dokładny pomocą
częściowo
Samodzielność przy samodziel z dużą
2. samodziel
wykonywaniu zabiegów ny pomocą
ny
częściowo
właściwa
zabiegów
częściowo
właściwa
terapeutycznego
częściowo
właściwa
nawiązanie
poprawna i
na
trudność
7. Przestrzeganie zasad prawidłow częściowo nieprawidło
238
organizacji pracy w e prawidłow we
zakładzie (higieny pracy, e
BHP, zarządzeń
wewnętrznych)
częściowo
właściwe
pracy w zespole
Ocena: ……………………………………….
Legenda:
239
4.2.3. Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w neurologii i
neurochirurgii
kierunek:
wymagania wstępne: neurologii
Nazwa modułu
narządu ruchu w neurologii i neurochirurgii
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
90 5
Studia Liczba
40 50 35
Cele modułu:
neurologii i neurochirurgii oraz planować, dobierać i wykonywać zabiegi z zakresu

przedmiotow Treść efektu kierunkow a sprawdzi
ego ego zajęć anu
W1 zasady diagnozowania oraz ogólne D.W2 ZT ST, SŚ
zasady i sposoby leczenia
240
ruchu w zakresie: neurologii,
neurochirurgii w stopniu
nieprzytomnym, po urazie
wielomiejscowym i
wielonarządowym, z uszkodzeniem
kręgosłupa i rdzenia kręgowego,
kończyny górnej i kończyny dolnej,
w zakresie bezpiecznego stosowania
metod fizjoterapii;
W3 ogólne zasady podmiotowego i D.W6 ZT ST, SŚ
kardiologicznego, neurologicznego,
ortopedycznego i geriatrycznego;
U1 przeprowadzić szczegółowe badanie D.U1 ZP SP, SŚ
dla potrzeb fizjoterapii i testy
funkcjonalne układu ruchu oraz
zapisać i zinterpretować jego wyniki;
U2 przeprowadzić analizę D.U2 ZP SP, SŚ
biomechaniczną z zakresu prostych i
złożonych ruchów człowieka w
U3 dokonać oceny stanu układu ruchu D.U3 ZP SP, SŚ
U4 instruować pacjentów lub ich D.U7 ZP SP, SŚ
opiekunów w zakresie wykonywania
ćwiczeń i treningu medycznego w
terapeutycznych;
241
U5 przeprowadzić badanie D.U12 ZP SP, SŚ
neurologiczne dla potrzeb fizjoterapii
i testy funkcjonalne przydatne w
fizjoterapii neurologicznej, w tym
ocenę napięcia mięśniowego,
kliniczną ocenę spastyczności oraz
ocenę na poziomie funkcji ciała i
aktywności, w szczególności za
pomocą skal klinicznych, a także
zinterpretować ważniejsze badania
dodatkowe (obrazowe i
U6 planować, dobierać – w zależności D.U13 ZP SP, SŚ
od stanu klinicznego i
fizjoterapii u osób z objawami
uszkodzenia pnia mózgu, móżdżku i
kresomózgowia, ze szczególnym
uwzględnieniem udaru mózgu,
parkinsonizmu, chorób
demielinizacyjnych oraz zabiegi z
złamaniach kręgosłupa z
porażeniami, a także prowadzić
postępowanie ukierunkowane na
łagodzenie zaburzeń troficznych i
wydalniczych, pionizację i naukę
chodzenia lub poruszania się na
wózku osób po urazach kręgosłupa;
fizjoterapii u osób po uszkodzeniach
nerwów obwodowych, w
polineuropatiach, w chorobach o
podłożu nerwowo-mięśniowym, w
chorobach pierwotnie mięśniowych
oraz w różnych zespołach bólowych;
U8 układać pacjenta w łóżku oraz D.U15 ZP SP, SŚ
wykonywać kinezyterapię w łóżku u
pacjentów z uszkodzeniem układu
242
nerwowego, wykonywać pionizację i
naukę chodzenia, a także prowadzić
reedukację ruchową kończyny górnej
u osób po udarach mózgu;
U9 instruować pacjentów z chorobami D.U16 ZP SP, SŚ
neurologicznymi w zakresie
wykonywania ćwiczeń w domu,
sposobu posługiwania się wyrobami
medycznymi oraz wykorzystywania
przedmiotów użytku codziennego w
celach terapeutycznych;
U10 stosować Międzynarodową D.U39 ZP SP, SŚ
ICF);
U12 podejmować działania mające na D.U48 ZP SP, SŚ
celu poprawę jakości życia pacjenta,
w tym pacjenta w okresie
terminalnym, z zastosowaniem
sprzętu rehabilitacyjnego;
U13 planować, dobierać i modyfikować D.U49 ZP SP, SŚ
programy rehabilitacji pacjentów z
różnymi dysfunkcjami narządu ruchu
oraz chorobami wewnętrznymi w
zależności od stanu klinicznego,
funkcjonalnego i psychicznego
(poznawczo-emocjonalnego)
chorego, jego potrzeb oraz potrzeb
opiekunów faktycznych.
edukacyjnych;
243
informacji;

formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
Sprawdzian śród semestralny (SŚ)

Edukacja
Forma zajęć Metody dydaktyczne:
Treści programowe:
Semestr 1
1. Zasady planowania kinezyterapii w neurologii i neurochirurgii.
2. Pojęcie klinimetrii. Ocena pacjenta neurologicznego za pomocą wybranych
skal: skala Aschwortha, skale udarów; ocena wg Webstera, UPDRS, skala
Kurtzkego, etc., skale jakości życia.
244
3. Omówienie objawów uszkodzeń w obrebie ośrodkowego i obwodowego
układu nerwowego w odniesieniu do badania pacjenta i planowania terapii.
4. Wprowadzenie do diagnostyki topograficznej układu nerwowego, w
kontekście umiejętności oceny stanu neurologicznego pacjenta oraz
opracowania planu usprawniania na tej podstawie.
5. Zasady fizjoterapii w uszkodzenie nerwów obwodowych (zespoły z
uwięźnięcia, polineuropatie); neuromobilizacje.
6. Zasady fizjoterapii u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym.
7. Zasady fizjoterapii w chorobie Parkinsona, zespole parkinsonowskim.
8. Wykorzystanie NDT-Bobath I PNF do terapii pacjentów z zaburzeniami
neurologicznymi.
9. Fizjoterapia w zaburzeniach równowagi oraz w zawrotach głowy układowych i
nieukładowych.
10.Fizjoterapia po zabiegach operacyjnych w obrębie jamy czaszki, guzy mózgu i
rdzenia.
11.Fizjoterapia po zabiegach operacyjnych w obrębie rdzenia kręgowego; metoda
McKenziego.
12.Fizjoterapia w zaburzeniach napięcia mięśniowego.
13.Balneoklimatologia w neurologii I neurochirurgii.
1. Badanie pacjentów ze schorzeniami ośrodkowego i obwodowego układu
nerwowego zgodnie z zasadami ICF.
2. Planowanie terapii pacjentów ze schorzeniami ośrodkowego i obwodowego
układu nerwowego zgodnie z najnowszymi doniesieniami i wytycznymi.
3. Prowadzenie terapii pacjentów ze schorzeniami osrodkowego i obwodowego
układu nerwowego.
4. Badanie pacjentów i planowanie terapii po zabiegach operacyjnych w obrębie
jamy czaszki, guzów mózgu i rdzenia oraz po zabiegach operacyjnych w
obrębie rdzenia kręgowego; metoda McKenziego.
5. Diagnostyka fizjoterapeutyczna i dobieranie schematu terapii w przypadku
pacjentów z zawrotami głowy o różnej etiologii.
1. Sliwiński Z., Sieroń A.: Wielka Fizjoterapia 1-3, Edra Urban & Partner,
Wrocław 2014,
2. Stępień A.: Neurologia, Medical Tribune, Polska 2014
3. Kozubski W., Liberski P. P.: Neurologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2008.
4. Prusiński A.: Neurologia praktyczna. Wydawnictwo lekarskie PZWL,
Warszawa 2007.
5. Kozubski W., Liberski P. P. (red.): Neurologia: podręcznik dla studentów
medycyny. T. 1-2. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
6. Kwolek A.: Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii. Wydawnictwo
245
7. Lehmann-Horn F.: Neurologia: diagnostyka i leczenie. Wydawnictwo Elsevier
Urban&Partner, Wrocław 2004.
8. Rowland L. P. (red.): Neurologia Merritta. T. 1-3. Wydawnictwo Elsevier
Urban&Partner, Wrocław 2008.
9. Kozubski W.(red.): Neurologia i neurochirurgia, Elsevier Urban&Partner,
Wrocław 2006.
10.Lennon S., Stokes M., Kwolek A. (red.): Fizjoterapia w rehabilitacji
neurologicznej. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2006.
1. Pruszewicz A.: Zaburzenia otlayngologiczne w neurologii, w: Choroby układu
nerwowego pod redakcją Kozubski W., Liberski P.; PZWl, Warszawa, 2004
2. Członkowska A.: Leczenie w neurologii – kompendium. Wydawnictwo
lekarskie PZWL, Warszawa 2005.
3. Opara J.: Neurorehabilitacja. Wydawnictwo Elamed, Katowice 2011.
4. Podemski R.: Kompendium neurologii. Wydawnictwo Via Medica, Gdańsk
2008.
5. Pozycje artykułów poświęconych fizjoterapii/rehabilitacji.
246

…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………...……...……………………………………………………………………
………………………….
…………………………………………………………………………………………
………………………...………………………………...……………………………
……………………………………………………
…………………………………………………………………..………………..……
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
kliniczne:………………………………………………………………………..
L
Kryteria 2 pkt 1 pkt 0 pkt Uwagi
p.
1. dokładny
częściowo
Samodzielność przy samodziel z dużą
2. samodziel
wykonywaniu zabiegów ny pomocą
ny
Sprawność studenta podczas częściowo
3. właściwa niewłaściwa
wykonywania zabiegów właściwa
częściowo
właściwa
terapeutycznego
częściowo
właściwa
nawiązanie
poprawna i
na
trudność
7. Przestrzeganie zasad prawidłow częściowo nieprawidło
247
organizacji pracy w zakładzie e prawidłow we
(higieny pracy, BHP, e
zarządzeń wewnętrznych)
częściowo
właściwe
pracy w zespole
Ocena: ……………………………………….
Legenda:
248
4.2.4. Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w
reumatologii
kierunek:
Kliniczne podstawy fizjoterapii w reumatologii
wymagania wstępne:
Nazwa modułu
narządu ruchu w reumatologii
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
30 2
Studia Liczba
15 15 20
Cele modułu:
zasad diagnozowania oraz sposobów leczenia chorób w reumatologii oraz planować,
dobierać i wykonywać zabiegi z zakresu fizjoterapii – w zależności od stanu
klinicznego i funkcjonalnego pacjenta, które przyczynią się do osiągnięcia

Forma
zajęć
ego ego nu
249
ruchu w zakresie: reumatologii, w
fizjoterapii;
U1 przeprowadzić szczegółowe D.U1 ZP SP, SŚ
badanie dla potrzeb fizjoterapii i
wyniki;
biomechaniczną z zakresu
prostych i złożonych ruchów
człowieka w warunkach
prawidłowych i w dysfunkcjach
układu ruchu;
opiekunów w zakresie
medycznymi oraz
terapeutycznych;
U5 przeprowadzić testy funkcjonalne D.U8 ZP SP, SŚ
przydatne w reumatologii, takie
jak ocena stopnia uszkodzenia
stawów i ich deformacji, funkcji
ręki oraz lokomocji u pacjentów z
chorobami reumatologicznymi;
250
fizjoterapii u pacjentów z
chorobami reumatologicznymi,
chorobami przyczepów mięśni,
zmianami
zwyrodnieniowowytwórczymi
stawów oraz ograniczeniami
zakresu ruchu lub pozastawowymi
zespołami bólowymi o podłożu
reumatycznym;
U7 wykonywać pionizację i naukę D.U10 ZP SP, SŚ
chodzenia pacjentów z chorobami
reumatologicznymi, a także
usprawnianie funkcjonalne ręki w
chorobie reumatoidalnej;
U8 instruować pacjentów z chorobami D.U11 ZP SP, SŚ
reumatologicznymi w zakresie
sposobu posługiwania się
wyrobami medycznymi, w tym
poprawiającymi funkcję chwytną;
Health, ICF);
członkami zespołu
terapeutycznego;
celu poprawę jakości życia
pacjenta, z zastosowaniem sprzętu
rehabilitacyjnego;
251
informacji;
KS3 wdrażania zasad koleżeństwa KP_KS 15 ZP SB
KS4 Przestrzegania tajemnicy KP_KS 3 ZP SB
zawodowej
KS5 przyjęcia odpowiedzialności KP_KS 17 ZP SB

formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

252
Edukacja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Wprowadzenie do fizjoterapii w reumatologii.
2. Omówienie podstawowych pojęć.
3. Zasady i zalecane leczenie fizjoterapeutyczne z uwzględnieniem
przeciwwskazań, okresu choroby oraz zmian w narządzie ruchu u pacjentów z:
4. układowowymi chorobami tkanki łącznej,
5. chorobami zapalymi stawów z zajęciem kręgosłupa
6. chorobami zwyrodnieniowymi stawów obwodowych i kręgosłupa,
7. reumatyzmem tkanek miękkich.
8. Ocena zniszczenia stawów wg Seyfrieda i wydolności czynnościowej
pacjentów wg Goftona.
1. Umiejętność przeprowadzenia wywiadu oraz samodzielna ocena stopnia
zaawansowania choroby (w oparciu o zdjęcia rentgenowskie i objawy
kliniczne).
2. Umiejętność badania przedmiotowego pacjentów z uwzględnieniem:
oglądania, badania palpacyjnego, pomiarów liniowych i kątowych narządu
ruchu i stopnia nasilenia dolegliwości bólowych oraz przeprowadzania
klinicznych testów diagnostycznych.
3. Ocena wydolności czynnościowej chorego, aktywności ruchowej i jakości
życia chorych przy wykorzystaniu kwestionariuszy monitorujących postęp
poszczególnych schorzeń.
4. Umiejętność, samodzielnego zaplanowania zabiegów fizjoterapeutycznych na
danym etapie choroby u pacjenta z chorobą reumatyczną.
5. Prowadzenie ćwiczeń usprawniających z pacjentami w oparciu o zalecenia (z
uwzględnieniem przeciwwskazań).
1. Zimmermann Górska I.: Terapia w chorobach reumatycznych, PZWL
Warszawa 20182.
253
2. Księżopolska – Orłowska K.: Fizjoterapia w reumatologii, PZWL Warszawa
20143.
3. Snaith M.L. (red. wyd. pol. Filipowicz-Sosnowska A.). ABC reumatologii.
PZWL Warszawa 20074.
4. Rosławski A.: Reumatologia w pytaniach i odpowiedziach, AWF Wrocław
2000
254
…………………………………………………………………………………………
……….………………..
…………………………………..……...………………………………………………
………………………..
…………………………………………………………………………………………
………………………...
……………………………………..………………………………...…………………
………………………..
……………………………………..
……………………………………………...…………………………..………………
………………………..
……………………………………………………………………….…..……………
…………………………
…………………………………………………………………………..……………
………………………….
…………………………………………………………………………………………
………………………...

kliniczne:………………………………………………………………………...

pracy dokładny
częściowo
ny
częściowo
właściwa
zabiegów
częściowo
właściwa
terapeutycznego
Umiejętność korzystania
z dokumentacji częściowo
medycznej i właściwa
255
poprawna i nawiązanie
Nawiązanie kontaktu z
6. samodziel z pomocą kontaktu sprawia
pacjentem i opiekunami
na dużą trudność
Przestrzeganie zasad
organizacji pracy w częściowo
prawidłow
7. zakładzie (higieny pracy, prawidłow nieprawidłowe
e
BHP, zarządzeń e
wewnętrznych)
częściowo
właściwe
pracy w zespole
Ocena: ……………………………………….
Legenda:
256
4.2.5. Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w wieku
rozwojowym
kierunek:
wymagania wstępne: pediatrii i neurologii dziecięcej
Nazwa modułu
narządu ruchu w wieku rozwojowym
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
80 5
Studia Liczba
40 40 45
Cele modułu:
wieku rozwojowym oraz planować, dobierać i wykonywać zabiegi z zakresu

Forma
zajęć
ego ego nu
W1 zasady diagnozowania oraz D.W2 ZT, ZP ST, SP, SŚ
ogólne zasady i sposoby leczenia
257
ruchu w zakresie:pediatrii w
fizjoterapii;
U1 przeprowadzić ocenę aktywności D.U19 ZP ST, SP, SŚ
niemowlęcia;
U2 dokonać oceny poziomu D.U20 ZP ST, SP, SŚ
odpowiednie skale;
U3 przeprowadzić kliniczną ocenę D.U21 ZP ST, SP, SŚ
podwyższonego lub obniżonego
napięcia mięśniowego u dziecka
w tym spastyczności i sztywności;
U4 przeprowadzić kliniczną ocenę D.U22 ZP ST, SP, SŚ
postawy ciała, w tym badanie
skoliometrem Bunnella, oraz
punktową i biostereometryczną
ocenę postawy ciała, a także
zinterpretować wyniki tych ocen;
U5 na podstawie zdjęcia RTG D.U23 ZP ST, SP, SŚ

kręgosłupa wyznaczyć kąt Cobba,
kąt rotacji według jednego z
przyjętych sposobów oceny,
dokonać oceny wieku kostnego na
podstawie testu Rissera oraz
zinterpretować ich wyniki i na tej
podstawie zakwalifikować
skoliozę do odpowiedniego
postępowania
U6 planować, dobierać – w D.U24 ZP ST, SP, SŚ
zależności od stanu klinicznego i
prowadzić postępowanie
fizjoterpeutyczne u dzieci i
258
młodzieży z chorobami układu
ruchu, takimi jak: wady
wrodzone, wady postawy ciała,
jałowe martwice kości;
prowadzić postępowanie przed- i
pooperacyjne u dzieci leczonych
operacyjnie;
fizjoterapeutyczne u dzieci i
młodzieży z zaburzeniami
ruchowymi pochodzenia
ośrodkowego, mózgowym
porażeniem dziecięcym, z
dysrafizmem rdzeniowym, z
chorobami nerwowo-
mięśniowymi, z
okołoporodowymi uszkodzeniami
splotów i nerwów obwodowych, z
neuroi miogennymi zanikami
mięśni (atrofiami i dystrofiami
mięśniowymi);
U9 instruować opiekunów dzieci w D.U27 ZP ST, SP, SŚ
zakresie tzw. pielęgnacji
ruchowej, oraz dzieci i ich
terapeutycznych;
U10 podejmować działania mające na D.U48 ZP ST, SP, SŚ
pacjenta, w tym pacjenta w
okresie terminalnym, z
zastosowaniem sprzętu
259
rehabilitacyjnego;

formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

Edukacja
260
Treści programowe:
Semestr 1
1. Wprowadzenie do fizjoterapii w wieku rozwojowym, omówienie
podstawowych pojęć.
2. Ocena aktywności spontanicznej noworodka i niemowlęcia.
3. Ocena poziomu umiejętności funkcjonalnych dziecka w zakresie motoryki i
porozumiewania się w oparciu o odpowiednie skale.
4. Kliniczna ocena podwyższonego lub obniżonego napięcia mięśniowego u
dziecka w tym spastyczności i sztywności.
5. Kliniczna ocena postawy ciała, w tym badanie skoliometrem Bunnella, oraz
punktowa i biostereometryczną ocena postawy ciała, wyznaczanie kątów
Cobba, kątów rotacji, ocena wieku kostnego na podstawie testu Rissera.
6. Planować i dobierać odpowiednie postępowanie fizjoterapeutyczne pacjenta ze
skoliozą, w tym zaopatrzenie ortopedyczne.
7. Postępowanie fizjoterpeutyczne u dzieci i młodzieży z chorobami układu
ruchu, takimi jak: wady wrodzone, wady postawy ciała, jałowe martwice kości.
8. Postępowanie przed- i pooperacyjne u dzieci leczonych operacyjnie.
9. Postępowanie fizjoterapeutyczne u dzieci i młodzieży z zaburzeniami
ruchowymi pochodzenia ośrodkowego, mózgowym porażeniem dziecięcym, z
dysrafizmem rdzeniowym, z chorobaminerwowo-mięśniowymi, z
okołoporodowymi uszkodzeniami splotów i nerwów obwodowych, z neuro- i
miogennymi zanikami mięśni (atrofiami i dystrofiami mięśniowymi).
10.Wyroby medyczne oraz wykorzystywania przedmiotów użytku codziennego
w celach terapeutycznych.
1. Ćwiczenia doskonalące umiejętność oceny neurorozwojowej w odniesieniu do
prawidłowego rozwoju dziecka na podstawie filmów i case study (karta
pacjenta).
2. Ćwiczenia umiejętności posługiwania się skalami do oceny motoryki,
komunikacji, napięcia mięśniowego.
3. Ćwiczenia doskonalące umiejętność oceny postawy ciała - posługiwanie się
skoliometrem Bunnella, zastosowanie punktowej i biostereometrycznej oceny
postawy w praktyce.???
4. Dobór postępowania fizjoterapeutycznego u dzieci z dysrafizmem rdzeniowym
w zależności od rodzaju, poziomu uszkodzenia i stopnia porażeń i
niedowładów oraz wieku dziecka.
5. Dobór ćwiczeń w chorobie Perthesa, Osgood – Schlatter, Scheuermann’a,
Blount’a, w zależności od stadium choroby.
6. Dobór postępowania fizjoterapeutycznego w wadach wrodzonych narządu
ruchu - kręcz szyi, wady klatki piersiowej, dysplazja i zwichnięcie stawu
biodrowego, stopa końsko - szpotawa, stopa końska, wrodzone wady kończyn.
261
7. Dobór postępowania fizjoterapeutycznego w MPD, chorobach nerwowo-
mięśniowych, uszkodzeniach splotów i nerwów obwodowych.
8. Ćwiczenia w przekazywaniu instruktarzu dla opiekunów w zakresie pielęgnacji
ruchowej, prowadzenia ćwiczeń w warunkach domowych oraz posługiwania
się się wyrobami medycznymi.
1. Kasperczyk T., Wady postawy ciała, diagnostyka i leczenie, Kraków Kasper,
2001rok.
2. Kuliński W, Zeman K., Fizjoterapia pediatryczna, PZWL, Warszawa 2012 rok
3. Matyja M., Domagalska M., Podstawy usprawniania neurorozwojowego
według Berty I Karela Bobathów, AWF Katowice, 2015 rok.
4. Czochańska J., Badanie i ocena neurorozwojowa niemowląt i noworodków,
Folium, Lublin 1995 rok.
5. Tylman D. Patomechanika bocznych skrzywień kręgosłupa, Servus, Warszawa
1995 rok
1. Hausmanowa – Petrusewicz I., Choroby mięśni, PWN, Warszawa 1993
2. Adler S., Beckers D., Buck M., PNF w praktyce, DB Publishing 2014
3. Souchard P., Fizjoterapeutyczna metoda globalnych wzorców posturalnych,
Urban&Partner, Wrocław 2002
262

…………………………………………………………………………..……………
………………………….

…………………………………………………………………………..……………
………………………….
…………………………………………………………………………..……………
………………………….
…………………………………………………………………………..……………
………………………….
…………………………………………………………………………..……………
………………………….

……………………………………………………………………….....………………
………………………..
…………………………………………………………………………...……………
…………………………
…………………………………………………………………………..……………
………………………….
…………………………………………………………………………..……………
………………………….

kliniczne:………………………………………………………………………...

pracy dokładny
częściowo
ny
częściowo
właściwa
zabiegów
częściowo
właściwa
terapeutycznego
5. Umiejętność korzystania właściwa częściowo niewłaściwa
263
z dokumentacji właściwa
medycznej i
nawiązanie
poprawna i
na
trudność
prawidłow
e
BHP, zarządzeń e
wewnętrznych)
częściowo
właściwe
pracy w zespole
Ocena: ……………………………………….
Legenda:
264
4.3. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych
4.3.1. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych w chirurgii

kierunek:
wymagania wstępne: chirurgii
Nazwa modułu
Fizjoterapia kliniczna w chorobach
wewnętrznych w chirurgii
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
30 2
Studia Liczba
15 15 20
Cele modułu:
zasad diagnozowania oraz sposobów leczenia chorób wewnętrznych w chirurgii oraz
planować, dobierać i wykonywać zabiegi z zakresu fizjoterapii – w zależności od
stanu klinicznego i funkcjonalnego pacjenta, które przyczynią się do osiągnięcia

Forma
przedmiotowe Treść efektu kierunkowe sprawdzia
zajęć
go go nu
ogólne zasady i sposoby
leczenia w najczęstszych
265
chorobach w zakresie: chirurgii
fizjoterapii;
U1 dobierać – w zależności od D.U5 ZP SP, SŚ
stanu klinicznego i
fizjoterapii osób po
amputacjach kończyn górnych,
w tym instruktaż w zakresie
U2 planować, dobierać – w D.U37 ZP SP, SŚ
zależności od stanu klinicznego
i funkcjonalnego pacjenta – i
wykonywać zabiegi
fizjoterapeutyczne u pacjentów
z czynnościowymi i
organicznymi chorobami
naczyń obwodowych oraz
pacjentów po amputacji z
przyczyn naczyniowych;
DU3 wdrażać strategię wczesnego D.U38 ZP SP, SŚ
uruchamiania pacjenta po
zabiegu na jamie brzusznej lub
klatce piersiowej, wykonywać
zabiegi fizjoterapeutyczne
rozprężające płuca i ułatwiające
oczyszczanie oskrzeli,
instruować w zakresie
profilaktyki wczesnych i
późnych powikłań
pooperacyjnych oraz udzielać
zaleceń dotyczących
pooperacyjnej fizjoterapii
ambulatoryjnej;
266
D4 stosować zasady prawidłowej D.U47 ZP SP, SŚ
członkami zespołu
terapeutycznego;
D5 podejmować działania mające D.U48 ZP SP, SŚ
na celu poprawę jakości życia
rehabilitacyjnego;
D6 planować, dobierać i D.U49 ZP SP, SŚ
modyfikować programy
rehabilitacji pacjentów z
ruchu oraz chorobami
wewnętrznymi w zależności od
stanu klinicznego,
chorego, jego potrzeb oraz
potrzeb opiekunów
faktycznych.
edukacyjnych;
KS3 nawiązania i utrzymania KP_KS1 ZP SB
pełnego szacunku kontaktu z
pacjentem, a także okazywania
zrozumienia dla różnic
światopoglądowych i
kulturowych;

267
testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

W zakresie Sprawdzian Praktyczny (SP):
umiejętności case study w formie ustnej
Edukacja
(ZT) multimedialnych, problemowy,
Zajęcia praktyczne praca w grupach; ćwiczenia przedmiotowe; pokaz czynności
(ZP) z objaśnieniem; ćwiczenia kliniczne, instruktaż, nauczanie
przypadku, dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Wstęp - wprowadzenie do przedmiotu.
2. Zasady stosowania fizjoterapii pacjentów przed i po zabiegach chirurgicznych,
w zależności od przyczyn, lokalizacji i rozległości – zapobieganie
zniekształceniom i redukcja bólu.
3. Zabieg operacyjny jako poważne obciążenie psychofizyczne chorego, czynniki
ryzyka pooperacyjnych powikłań, przyczyny i rodzaje powikłań krążeniowo-
oddechowych i naczyniowych.
4. Cele i zadania fizjoterapii w chirurgii.
268
5. Metody fizjoterapii w chirurgii.
6. Cele i zadania fizjoterapii w okresie przedoperacyjnym.
7. Cele i zadania fizjoterapii we wczesnym i późnym okresie pooperacyjnym.
8. Fizjoterapia pacjentów po operacji w obrębie jamy brzusznej, po operacjach
naczyniowych, chorych ze stomią, chorych po amputacjach naczyniowych
kończyn.
9. Fizjoterapia w powikłaniach pooperacyjnych.
10.Profilaktyka pierwotna i wtórna powikłań pooperacyjnych w układzie
krążeniowo- oddechowym: w zakrzepicy żył głębokich, zatorowości płucnej,
zapaleniu płuc oraz odleżynach.
1. Garden O.J., Bradbury A.W., Forsythe J.L.R., Parks R.W.: Chirurgia:
podręcznik dla studentów. Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław
2009.
2. Jacyna-Onyszkiewicz A., Wesołowski A.: Podstawy fizjoterapii w chirurgii.
Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji, Poznań 2011.
3. Karpel E., Jałowiecki P. (red.): Ogólne powikłania pooperacyjne.
4. Noszczyk W.: Chirurgia. Repetytorium. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2009.
5. Woźniewski M. (red.): Fizjoterapia w chirurgii. Wydawnictwo Lekarskie
6. Woźniewski M., Kołodziej J. (red.): Rehabilitacja w chirurgii. Wydawnictwo
1. Brongel L., Lasek J., Słowiński K. (red.): Podstawy współczesnej chirurgii
urazowej. Wydawnictwo Medyczne, Warszawa 2008.
2. Głuszek S. (red.): Chirurgia: podręcznik dla studentów nauk o zdrowiu.
Wydawnictwo Czelej, Lublin 2008.
3. Zollinger R.N.: Zollinger. Atlas zabiegów chirurgicznych. Wydawnictwo
4. Lewandowski G.L. Masaż kobiety w ciąży i niemowlęcia. ANNAŁ, Łódź
2007.
269

…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...

…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...

kliniczne:………………………………………………………………………..

pracy dokładny
częściowo
ny
częściowo
właściwa
zabiegów
częściowo
właściwa
terapeutycznego
Umiejętność korzystania z częściowo
dokumentacji medycznej i właściwa
270
nawiązanie
poprawna i
na
trudność
prawidłow
e
BHP, zarządzeń e
wewnętrznych)
częściowo
właściwe
pracy w zespole
Ocena: ……………………………………….
Legenda:

271
4.3.2. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych w geriatrii

kierunek:
wymagania wstępne: geriatrii
Nazwa modułu
wewnętrznych w geriatrii
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
30 2
Studia Liczba
15 15 20
Cele modułu:
zasad diagnozowania oraz sposobów leczenia w zakresie chorób wewnętrznych w
geriatrii oraz planować, dobierać i wykonywać zabiegi z zakresu fizjoterapii – w
zależności od stanu klinicznego i funkcjonalnego pacjenta, które przyczynią się do

Forma
zajęć
ego ego nu
w najczęstszych chorobach w
zakresie: geriatrii w stopniu
272
W2 ogólne zasady podmiotowego i D.W6 ZT i ST, SP, SŚ
geriatrycznego;
U1 instruować pacjentów lub ich D.U7 ZT, ZP ST, SP, SŚ
medycznymi oraz
terapeutycznych;
U2 przeprowadzić całościową ocenę D.U44 ZT, ZP ST, SP, SŚ
geriatryczną i interpretować jej
wyniki;
U3 dobierać i wykonywać zabiegi z D.U45 ZT, ZP ST, SP, SŚ
zakresu fizjoterapii geriatrycznej
oraz instruować osoby starsze w
zakresie wykonywania ćwiczeń w
domu oraz stosowania różnych
form rekreacji;
U4 podejmować działania mające na D.U48 ZT, ZP ST, SP, SŚ
rehabilitacyjnego;
U5 planować, dobierać i D.U49 ZT, ZP ST, SP, SŚ
rehabilitacji pacjentów z różnymi
dysfunkcjami narządu ruchu oraz
chorobami wewnętrznymi w
potrzeb opiekunów faktycznych.
273
edukacyjnych;
zawodowej
własnego i innych osób.

formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

Edukacja
274
Treści programowe:
Semestr 1
1. Wprowadzenie do fizjoterapii w geriatrii. Omówienie podstawowych pojęć.
2. Usprawnianie pacjenta geriatrycznego w zakładzie rehabilitacji leczniczej.
3. Zasady diagnozowania oraz ogólne zasady i sposoby leczenia z zakresu
fizjoterapii w najczęstszych chorobach w zakresie geriatrii.
4. Planowanie i dobór fizjoterapii pacjentów geriatrycznych.
5. Ogólne zasady podmiotowego i przedmiotowego badania geriatrycznego,
całościowa ocena geriatryczna.
6. Terapia w warunkach domowych, zasady planowania przestrzeni i adaptacji
otoczenia na potrzeby osób starszych.
7. Nauka posługiwania się wyrobami medycznymi oraz wykorzystywania
przedmiotów użytku codziennego w celach terapeutycznych.
8. Stosowanie różnych form rekreacji pacjenta geriatrycznego, poprawa jakości
życia pacjenta.
1. Zasady planowania i programowania fizjoterapii pacjentów geriatrycznych, w
zależności od poziomu zmian inwolucyjnych poszczególnych układów i
narządów, procesów poznawczych, stanu klinicznego i funkcjonalnego.
2. Ocena kliniczna i funkcjonalna pacjenta geriatrycznego z wykorzystaniem
skal geriatrycznych.
3. Zasady planowania i programowania fizjoterapii u osób w wieku podeszłym,
m.in. z osteoporozą, sarkopenią, zespołem kruchości, upośledzeniem wzroku i
słuchu, zespołami otępiennymi, zespołami jatrogennymi.
4. Zasady postępowania fizjoterapeutycznego w chorobach układu ruchu u
pacjenta geriatrycznego.
5. Zasady postępowania fizjoterapeutycznego w chorobach sercowo –
naczyniowych u pacjenta geriatrycznego.
6. Pacjent geriatryczny z cukrzycą – postępowanie terapeutyczne.
7. Choroba Alzheimera – opieka i postępowanie terapeutyczne.
8. Depresja u osób w podeszłym wieku – postawy osób starszych i podejście
terapeutyczne.
9. Zaburzenia równowagi i lokomocji, upadki – postępowanie terapeutyczne i
profilaktyka.
10.Odleżyny, hipokineza u pacjenta geriatrycznego – postępowanie terapeutycze.
275
1. Barinow – Wojewódzki A., Fizjoterapia w chorobach wewnętrznych, PZWL,
Warszawa, 1, 2013.
2. Gucionne A.A., Wong R.A., Avers D., (red. wyd. polskiego: Żak M., Śliwiński
Z.) Fizjoterapia Kliniczna w geriatrii, Elsevier Urban & Partner, 2014, cz. I, II,
III.
3. Skrzek A., Wieczorowska – Tobis K., Fizjoterapia w geriatrii, PZWL,
Warszawa 2019, wyd. 2
4. Borowicz A., Wieczorowska – Tobis K., Fizjoterapia w geriatrii – Atlas
ćwiczeń, PZWL, Warszawa 2021.
1. Kostka T., Koziarska – Rościszewska M.: Choroby wieku podeszłego, PZWL,
Warszawa 2009.
2. Gąsowski J., Piotrowicz K.: Geriatria. Wybrane zagadnienia, Medycyna
Praktyczna, 2020.
276

…………………………………………………………………………………………
………………………...

…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...

…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...

kliniczne:………………………………………………………………………...

pracy dokładny
częściowo
ny
częściowo
właściwa
zabiegów
częściowo
właściwa
terapeutycznego
5. Umiejętność korzystania z właściwa częściowo niewłaściwa
277
nawiązanie
poprawna i
na
trudność
prawidłow
e
BHP, zarządzeń e
wewnętrznych)
częściowo
właściwe
pracy w zespole
Ocena: ……………………………………….
Legenda:

278
4.3.3. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych w ginekologii i
położnictwie
kierunek:
Moduły wprowadzające / zakresu: anatomii, fizjologii, patologii ogólnej,
wymagania wstępne: kliniczne podstawy w ginekologii i
położnictwie
Nazwa modułu
wewnętrznych w ginekologii i położnictwie
przedmiotów):
ECTS:
ne ne a ECTS
Liczba
godzin
30 2
Studia Liczba
15 15 20
Cele modułu:
Fizjoterapii klinicznej w chorobach wewnętrznych z zakresy ginekologii i
położnictwa. Zapoznanie studentów z anatomiczno-czynnościowymi podstawami
uroginekologii oraz z fizjoterapią w dysfunkcjach dna miednicy, które przyczynią się
do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych efektów uczenia się.

Forma
przedmiotow Treść efektu kierunkowe sprawdzia
zajęć
ego go nu
279
W1 zasady diagnozowania oraz D.W4 ZT ST, SŚ
zakresie: ginekologii i
położnictwa w stopniu
stosowanie środków fizjoterapii
Health, ICF)
U2 planować, dobierać i wykonywać D.U40 ZP SP, SŚ
zabiegi fizjoterapeutyczne po
porodzie mające na celu
likwidowanie niekorzystnych
objawów, w szczególności ze
strony układu krążenia, kostno-
stawowego i mięśniowego
U3 instruować kobiety ciężarne w D.U41 ZP SP, SŚ
zakresie wykonywania ćwiczeń
przygotowujących do porodu i w
okresie połogu
U4 wykonywać zabiegi D.U42 ZP SP, SŚ
fizjoterapeutyczne u osób z
nietrzymaniem moczu oraz
instruować je w zakresie
wykonywania ćwiczeń w domu;
funkcjonalnego pacjenta –
i wykonywać zabiegi z zakresu
fizjoterapii kobiet po mastektomii,
w tym postępowanie w przypadku
obrzęku limfatycznego i
upośledzenia funkcji kończyny
górnej
280
członkami zespołu
terapeutycznego
pacjenta z zastosowaniem sprzętu
rehabilitacyjnego
kulturowych
KS2 Wykonywania zawodu, będąc KP_KS2 ZP SB
świadomym roli, jaką
fizjoterapeuta pełni na rzecz
społeczności lokalnej i
społeczeństwa
KS3 Przestrzegania tajemnicy KP_KS3 ZP SB
zawodowej
deficytów i potrzeb edukacyjnych
KS5 wdrażania zasad koleżeństwa KP_KS15 ZP SB
KS6 formułowania opinii dotyczących KP_KS16 ZP SB
zawodowej
281

formie testu:
0-55 % - ocena 2,0
56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

Edukacja
Zajęcia teoretyczne wykład informacyjny; wykład problemowy
(ZT)
Zajęcia praktyczne praca w grupach; ćwiczenia przedmiotowe; pokaz
(ZP) czynności z objaśnieniem; ćwiczenia kliniczne, instruktaż,
nauczanie przez uczestnictwo w pracy, ćwiczenia
utrwalające, analiza przypadku, dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Zasady diagnozowania oraz ogólne zasady i sposoby leczenia w najczęstszych
chorobach w zakresie: ginekologii i położnictwa, w stopniu umożliwiającym
282
racjonalne stosowanie środków fizjoterapii
2. Budowa miednicy i mięśni dna miednicy
3. Fizjologia mikcji
4. Diagnostyka dna miednicy (Pad test, KGoal, EMG, badanie per vaginam i per
rectum), trening MDM
5. Strategia wczesnego uruchamiania pacjenta po zabiegu na jamie brzusznej,
instruktaż w zakresie profilaktyki wczesnych i późnych powikłań
pooperacyjnych,
6. Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności
i Zdrowia (International Classification of Functioning, Disability and Health,
ICF)
7. Planowanie, dobieranie i wykonywanie zabiegów fizjoterapeutycznych po
porodzie mające na celu likwidowanie niekorzystnych objawów, w
szczególności ze strony układu krążenia, kostno-stawowego i mięśniowego
8. Omówienie metodyki ćwiczeń realizowanych w zakresie wykonywania
ćwiczeń przygotowujących do porodu i w okresu połogu,
9. Omówienie metodyki zabiegów fizjoterapeutycznych u osób z nietrzymaniem
moczu
10.omówienie metodyki ćwiczeń stosowanych u osób z nietrzymaniem moczu w
zakresie wykonywania ćwiczeń w domu,
11.Omówienie zasad planowania i dobierania ćwiczeń oraz wykonywania
zabiegów z zakresu fizjoterapii kobiet po mastektomii, w tym postępowanie w
przypadku obrzęku limfatycznego i upośledzenia funkcji kończyny górnej,
12.Zasady prawidłowej komunikacji z pacjentem oraz komunikacji z innymi
członkami zespołu terapeutycznego,
1. Fijałkowski W., Michalczyk H., Markowska R., Sadowska L.: Rehabilitacja w
położnictwie i ginekologii. Wydawnictwo AWF, Wrocław 1998.
2. Kozłowska J., Curyło M.: Rehabilitacja w ginekologii i położnictwie: część
praktyczna. Wydawnictwo AWF, Kraków 2013.
3. Opala T. (red.): Ginekologia: podręcznik dla położnych, pielęgniarek i
fizjoterapeutów. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
4. Panay N. Duta R., Ryan A., Broadbent J.A.M.: Położnictwo i ginekologia.
5. Szuniewicz D. (red.): Fizjoterapia w ginekologii i położnictwie. Wydawnictwo
1. Czekanowski R.: Zarys położnictwa i ginekologii oraz mastologia z
elementami fizjokinezykoterapii i rehabilitacji. Wydawnictwo Borgis,
Warszawa 2013.
2. Ćwiek D. (red.): Szkoła rodzenia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
283
2010.
3. Norwitz E., Schorge J. (red.): Położnictwo i ginekologia w zarysie.
4. Słomko Z. (red.): Ginekologia. T. 1-2. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2008
284
4.3.4. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych w kardiologii i
kardiochirurgii
kierunek:
Przed przystąpieniem do modułu student
posiada wiedzę z zakresu: anatomii
Moduły wprowadzające / prawidłowej i funkcjonalnej, kinezyterapii,
wymagania wstępne: fizjologii ogólnej i wysiłku fizycznego. Student
zna kliniczne podstawy fizjoterapii w
kardiologii i kardiochirurgii.
Nazwa modułu
wewnętrznych w kardiologii i kardiochirurgii
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
80 5
Studia Liczba
40 40 45
Cele modułu:
zasad diagnozowania oraz sposobów leczenia chorób wewnętrznych w kardiologii i
kardiochirurgii oraz planować, dobierać i wykonywać zabiegi z zakresu fizjoterapii –
w zależności od stanu klinicznego i funkcjonalnego pacjenta, które przyczynią się do

Forma
przedmiotowe Treść efektu kierunkow sprawdzia
zajęć
go ego nu
285
W1 zasady diagnozowania oraz ogólne D.W4 ZT, ZP ST, SŚ
kardiochirurgii w stopniu
W2 ogólne zasady podmiotowego i D.W6 ZT, ZP ST, SŚ
kardiologicznego;
W3 wyniki testów wysiłkowych w D.W8 ZT, ZP ST, SŚ
fizjoterapii kardiologicznej (test na
ergometrze rowerowym, bieżni
ruchomej, testy marszowe, test
spiroergometryczny), skalę
niewydolności serca NYHA (New
York Heart Association) oraz
wartości równoważnika
metabolicznego MET;
fizjoterapii u pacjentów z
niewydolnością serca,
nadciśnieniem, chorobą
niedokrwienną serca, po zawale
serca, zaburzeniami rytmu serca i
nabytymi wadami serca;
fizjoterapii u pacjentów
zakwalifikowanych do operacji
serca, po zabiegach
kardiochirurgicznych, z
wszczepionym stymulatorem serca
oraz po leczeniu metodami
kardiologii interwencyjnej;
286
U3 instruować pacjenta w zakresie D.U31 ZP SP, SŚ
wykonywania ćwiczeń
oddechowych i technik
relaksacyjnych w fizjoterapii
kardiologicznej;
U4 instruować pacjenta z chorobami D.U32 ZP SP, SŚ
układu krążenia w zakresie
wykonywania ćwiczeń ruchowych
w domu oraz aktywności
fizycznej, jako prewencji wtórnej;
wykonywać zabiegi
fizjoterapeutyczne u pacjentów z
czynnościowymi i organicznymi
chorobami naczyń obwodowych
oraz pacjentów po amputacji z
U6 wdrażać strategię wczesnego D.U38 ZP SP, SŚ
uruchamiania pacjenta po zabiegu
na klatce piersiowej, wykonywać
zabiegi fizjoterapeutyczne,
instruować w zakresie profilaktyki
wczesnych i późnych powikłań
pooperacyjnych oraz udzielać
zaleceń dotyczących
ambulatoryjnej;
Health, ICF);
członkami zespołu
terapeutycznego;
287
pacjenta, w tym pacjenta w okresie
różnymi chorobami wewnętrznymi
w zależności od stanu klinicznego,
opiekunów faktycznych;
informacji;
wielonarodowościowym;
KS4 przestrzegania tajemnicy KP_KS 3 ZP SB
zawodowej;
własnego i innych osób;

formie testu:
288
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

Edukacja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Wprowadzenie do fizjoterapii w kardiologii i kardiochirurgii. Omówienie
podstawowych pojęć.
2. Zasady fizjoterapii u pacjentów po ostrych zespołach wieńcowych w etapie
szpitalnym.
3. Zasady fizjoterapii u pacjentów po wybranych zabiegach kardiochirurgicznych
w etapie szpitalnym.
4. Zasady fizjoterapii u pacjentów po implantacji stymulatorów, kardiowerterów-
defibrylatorów w etapie szpitalnym.
5. Zasady fizjoterapii u pacjentów z niewydolnością serca w etapie szpitalnym.
6. Zasady fizjoterapii u pacjentów kardiologicznych w II etapie rehabilitacji.
7. Zasady fizjoterapii u pacjentów kardiologicznych w III etapie rehabilitacji
289
8. Zalecane formy aktywności fizycznej u pacjentów kardiologicznych.
9. Specyfika fizjoterapii u osób w podeszłym wieku ze schorzeniami
kardiologicznymi.
1. Podstawowe zasady BHP stosowane w oddziale klinicznym. Zapoznanie ze
specyfiką pracy w oddziale kardiologicznym i kardiochirurgicznym. Kontakt z
pacjentem.
2. Ćwiczenia u pacjentów po zabiegach kardiochirurgicznych.
3. Ćwiczenia u chorych po ostrych zespołach wieńcowych.
4. Ćwiczenia u chorych z niewydolnością serca.
5. Ćwiczenia wydolnościowe i oporowe u pacjentów z wybranymi chorobami
układu krążenia.
1. „Rekomendacje w zakresie realizacji kompleksowej rehabilitacji
kardiologicznej”, Wyd. AsteriaMed, Gdańsk 2017, wydanie I
2. E. Smolis-Bak, B.Kazimierska (red.) Fizjoterapia w kardiologii. Lapisart
Warszawa 2013
1. Kuch M., Janiszewski M., Mamcarz A. (red.) Rehabilitacja kardiologiczna.
Medical Education oficyna wydawnicza Warszawa 2014
2. Szczeklik A., Tendera M. [red] Kardiologia. Tom I i II, Medycyna Praktyczna
Kraków 2010
290

…………………………………………………………………………………………
……….………………..

…………………………………………………………………………………………
……….………………..
…………………………………………………………………………………………
……….………………..
…………………………………………………………………………………………
……….………………..
…………………………………………………………………………………………
……….………………..

…………………………………………………………………………………………
……….………………..
…………………………………………………………………………………………
……….………………..
…………………………………………………………………………………………
……….………………..
…………………………………………………………………………………………
……….………………..

kliniczne:………………………………………………………………………...

1. dokładny
częściowo
Samodzielność przy samodzieln z dużą
2. samodzieln
wykonywaniu zabiegów y pomocą
y
częściowo
właściwa
zabiegów
częściowo
właściwa
terapeutycznego
5. Umiejętność korzystania z właściwa częściowo niewłaściwa
291
nawiązanie
poprawna i
6. samodzieln z pomocą
a
trudność
organizacji pracy w
częściowo nieprawidło
7. zakładzie (higieny pracy, prawidłowe
prawidłowe we
BHP, zarządzeń
wewnętrznych)
częściowo
właściwe
pracy w zespole
Ocena: ……………………………………….
Legenda:
292
4.3.5. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych w onkologii i
medycynie paliatywnej
kierunek:
wymagania wstępne: fizjologii ogólnej. Student zna kliniczne
podstawy fizjoterapii w onkologii i medycynie
paliatywnej.
Nazwa modułu Fizjoterapia kliniczna w chorobach
(przedmiot lub grupa wewnętrznych w onkologii i medycynie
przedmiotów): paliatywnej
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
30 2
Studia Liczba
15 15 20
Cele modułu:
zasad diagnozowania oraz sposobów leczenia chorób wewnętrznych w onkologii i
medycynie paliatywnej oraz planować, dobierać i wykonywać zabiegi z zakresu

Forma
zajęć
ego ego nu
293
W1 zasady diagnozowania oraz ogólne D.W4 ZT, ZP ST, SŚ
zakresie: onkologii i medycyny
paliatywnej;
U1 wdrażać strategię postępowania D.U38 ZP SP, SŚ
terapeutycznego pacjenta po
leczeniu chirurgicznym,
chemioterapeutycznym i
radioterapeutycznym z powodu
choroby nowotworowej;
Potrafi dobrać odpowiednie metody
pionizacji (czynną lub z
wykorzystaniem odpowiednich
sprzętów tj podnośnika) pacjenta z
zaawansowaną chorobą
nowotworową; Potrafi dobrać i
dopasować odpowiednie
zaopatrzenie ortopedyczne u
pacjentów z przerzutami do kości;
ICF);
fizjoterapii kobiet po mastektomii,
w tym postępowanie w przypadku
górnej;
potrafi dokonać prawidłowej
diagnostyki w obszarze doboru
odpowiednich technik pracy z
obrzękiem limfatycznym, zna
metody wchodzące w skład
294
Kompleksowej Terapii Obrzęku;
potrafi dokonać instruktażu dot.
profilaktyki powstawania obrzęku
limfatyczne;
członkami zespołu
terapeutycznego;
pacjenta, w tym pacjenta w okresie
Ma umiejętność rozróżnienia
działań fizjoterapeutycznych w
warunkach opieki domowej i
stacjonarnej pacjenta w terminalnej
fazie choroby nowotworowej;
Potrafi przeciwdziałać skutkom
trwałego unieruchomienia w łóżku;
ma umiejętność zastosowania
odpowiednich technik
zmniejszających dolegliwości
bólowe pacjenta z zaawansowaną
chorobą nowotworową;
wewnętrznymi związanymi z
występowaniem choroby
nowotworowej w zależności od
stanu klinicznego, funkcjonalnego i
faktycznych;
KS1 wie o potrzebie wsparcia rodziny KP_KS 5 ZP SB
chorego,
dostrzegania i rozpoznawania
295
edukacyjnych;
informacji;
KS4 przestrzegania praw pacjenta i KP_KS3 ZP SB
zasad etyki zawodowej;

formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
Edukacja
296
Treści programowe:
Semestr 1
1. Badanie przedmiotowe i podmiotowe.
2. Diagnozowanie i planowanie postępowanie fizjoterapeutycznego u pacjentów
na różnym etapie leczenia choroby nowotworowej.
3. Planowanie postępowania terapeutycznego u pacjentek po zabiegu mastektomi.
4. Diagnozowanie I postępowanie terapeutyczne u pacjentów z obrzękiem
limftycznym. Kompleksowa terapia obrzęku limfatycznego. Fizjoprofilaktyka.
5. Planowanie postępowania terapeutycznego u pacjentów z chorobą
nowotworową w obrębie OUN.
6. Diagnozowanie i planowanie postępowania fizjoterapeutycznego u pacjentów
posiadających objawy wynikające z choroby nowotworowej tj. ból, duszność,
zmęczenie, zaparcia, przerzuty nowotworowe, objawy neurologiczne.
1. Nauka bezpiecznego sposobu transferu chorych (praca z podnośnikiem,
transfer na wózek, obroty, pionizacja).
2. Zaopatrzenie ortopedyczne pacjentów z przerzutami do kości.
3. Metody pracy z obrzękiem limfatycznym.
4. Badanie przedmiotowe, podmiotowe, wywiad.
5. Planowanie terapii.
1. Wójcik A., Pyszora A., Fizjoterapia w Opiece Paliatywnej, PZWL
2. Woźniewski M., Fizjoterapia w Onkologii, PZWL
Fizjoterapia, Elsevier, Urban & Partner, 2014. Tom II
2. 2. Buckup K.,Buckup J., Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni,
PZWL
297

…………………………………………………………………………………………
………………………...

…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...

…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...

kliniczne:………………………………………………………………………...
Lp
.
pracy dokładny
Samodzielność przy częściowo
2. samodzielny z dużą pomocą
wykonywaniu zabiegów samodzielny
częściowo
właściwa
zabiegów
częściowo
właściwa
terapeutycznego
5. Umiejętność korzystania właściwa częściowo niewłaściwa
298
z dokumentacji właściwa
medycznej i
nawiązanie
Nawiązanie kontaktu z poprawna i kontaktu
6. z pomocą
pacjentem i opiekunami samodzielna sprawia dużą
trudność
organizacji pracy w
częściowo
7. zakładzie (higieny pracy, prawidłowe nieprawidłowe
prawidłowe
BHP, zarządzeń
wewnętrznych)
zachowanie, częściowo
8. właściwe niewłaściwie
umiejętności pracy w właściwe
zespole
Ocena: ……………………………………….
Legenda:
299
4.3.6. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych w pediatrii

kierunek:
wymagania wstępne: pediatrii
Nazwa modułu
wewnętrznych w pediatrii
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
60 4
Studia Liczba
30 30 40
Cele modułu:
zasad diagnozowania oraz sposobów leczenia w zakresie pediatrii oraz planować,
dobierać i wykonywać zabiegi z zakresu fizjoterapii – w zależności od stanu
klinicznego i funkcjonalnego pacjenta, które przyczynią się do osiągnięcia

ego go zajęć nu
W1 zasady diagnozowania oraz ogólne D.W2 ZT, ST, SŚ
ruchu w zakresie: pediatrii, w
300
fizjoterapii;
medycznymi oraz
terapeutycznych;
U2 dokonać oceny poziomu D.U20 ZP SP, SŚ
odpowiednie skale;
U3 przeprowadzić kliniczną ocenę D.U21 ZP SP, SŚ
napięcia mięśniowego u dziecka w
tym spastyczności i sztywności;
operacyjnie;
U5 instruować opiekunów dzieci w D.U27 ZP SP, SŚ
zakresie tzw. pielęgnacji ruchowej
oraz dzieci i ich opiekunów w
terapeutycznych;
U6 planować i dobierać ćwiczenia D.U43 ZP SP, SŚ
krążeniowo-oddechowe dla dzieci i
młodzieży – w zależności od stanu
klinicznego i funkcjonalnego
301
pacjenta – oraz instruować
opiekunów dzieci i młodzież w
zakresie wykonywania tych
ćwiczeń;
informacji;

formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

302
Edukacja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Wprowadzenie do fizjoterapii w pediatrii, omówienie podstawowych pojęć.
2. Zasady diagnozowania oraz postępowania fizjoterapeutycznego w zakresie
pediatrii.
3. Wyroby medyczne oraz sposoby wykorzystywania przedmiotów użytku
codziennego w celach terapeutycznych.
4. Ocena poziomu umiejętności funkcjonalnych dziecka w zakresie motoryki i
porozumiewania się w oparciu o skale.
5. Kliniczna ocena podwyższonego lub obniżonego napięcia mięśniowego u
dziecka w tym spastyczności i sztywności.
6. Postępowanie fizjoterapeutyczne przed i pooperacyjne u dzieci leczonych
operacyjnie.
7. Postępowanie fizjoterapeutyczne stosowane u dzieci i młodzieży z chorobami
układu krążeniowo-oddechowego w zależności od stanu klinicznego i
funkcjonalnego pacjenta.
8. Postępowanie fizjoterapeutyczne stosowane u dzieci i młodzieży z
dysfunkcjami narządu ruchu oraz chorobami wewnętrznymi w zależności od
stanu klinicznego, funkcjonalnego i psychicznego (poznawczo-emocjonalnego)
chorego.
1. Umiejętność identyfikacji problemów zdrowotnych pacjenta z pediatrii i
dobranie metod leczenia fizjoterapeutycznego.
2. Czynniki ryzyka przedporodowe, okołoporodowe i poporodowe mające wpływ
na zaburzenie napięcia mięśniowego.
3. Ogólne zasady podmiotowego i przedmiotowego badania.
4. Badanie i ocena sylwetkowa z uwzględnieniem fizjologii rozwoju dziecka.
5. Profilaktyka i fizjoterapia stopy płaskiej i płasko koślawej.
6. Praca z dokumentacja medyczną.
303
1. Kuliński W.,Zeman K. Fizjoterapia Pediatryczna, PZWL, Warszawa 2012
2. Obuchowicz A Badania podmiotowe I przedmiotowe w pediatrii, PZWL
Warszawa 2016
3. Sadowska L, Neurokinezjologiczna diagnostyka I terapia dzieci z zaburzeniami
rozwoju psychoruchowego. AWF Wrocław 2001.
1. Pediatria. W. Kawalec, R.Grenda, M.Ziółkowska . PZWL 2013,
2. Pediatria. Tom Lissauer, Will Carrol. 2019.
3. Wywiad i badanie fizykalne w Pediatrii. A. Dobrzańska, wyd 1
304

…………………………………………………………………………………………
…………………….…..

…………………………………………………………………………………………
…………………….…..
…………………………………………………………………………………………
…………………….…..
…………………………………………………………………………………………
…………………….…..
…………………………………………………………………………………………
…………………….…..

…………………………………………………………………………………………
…………………….…..
…………………………………………………………………………………………
…………………….…..
…………………………………………………………………………………………
…………………….…..
…………………………………………………………………………………………
…………………….…..
kliniczne:………………………………………………………………………...

pracy dokładny
częściowo
właściwa
zabiegów
częściowo
właściwa
terapeutycznego
częściowo
5. z dokumentacji właściwa niewłaściwa
właściwa
medycznej i
305
nawiązanie
6. z pomocą
trudność
organizacji pracy w
częściowo
prawidłowe
BHP, zarządzeń
wewnętrznych)
zespole
Ocena: ……………………………………….
Legenda:
306
4.3.7. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych w psychiatrii
Nazwa jednostki
prowadzącej kierunek:
Przed przystąpieniem do modułu student posiada
wiedzę z zakresu: anatomii prawidłowej i
funkcjonalnej, kinezyterapii, fizjologii ogólnej.
wymagania wstępne:
Student zna kliniczne podstawy fizjoterapii w
psychiatrii.
Nazwa modułu
Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych
w psychiatrii
przedmiotów):
Forma studiów Zajęcia zorganizowane Praca liczba
/liczba godzin/liczba Ogółem własna punktów
punktów ECTS: teoretyczne praktyczne studenta ECTS
Studia Liczba
15 15 20
stacjonarne godzin
30 2
Studia Liczba
15 15 20
Cele modułu:
zasad diagnozowania oraz sposobów leczenia chorób wewnętrznych w psychiatrii
oraz planować, dobierać i wykonywać zabiegi z zakresu fizjoterapii – w zależności
od stanu klinicznego i funkcjonalnego pacjenta, które przyczynią się do osiągnięcia

Forma
zajęć
go go nu
307
zakresie: psychiatrii w stopniu
U1 stosować zasady prawidłowej D.U47 ZT, ZP ST, SP, SŚ
członkami zespołu
terapeutycznego;
U2 podejmować działania mające na D.U48 ZT, ZP ST, SP, SŚ
rehabilitacyjnego;
U3 planować, dobierać i D.U49 ZT, ZP ST, SP, SŚ
edukacyjnych;
kulturowych;
308

formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

case study w formie ustnej
Edukacja
Treści programowe:
Semestr 1
309
1. Specyfika kompleksowej rehabilitacji w psychiatrii.
2. Relacja fizjoterapeuta pacjent psychiatryczny (prawidłowy kontakt,
zrozumienie, akceptacja, tolerancja,empatia, szacunek).
3. Rola fizjoterapii w leczeniu zaburzeń psychicznych.
4. Zasady rehabilitacji w psychiatrii.
5. Rehabilitacja psychiatryczna = środowiskowa (pomoc, leczenie, edukacja,
wsparcie, opieka).
6. Rehabilitacja zawodowa (Warsztaty terapii zajęciowej).
7. Psychoedukacja pacjenta i rodziny (komunikacja, wsparcie).
8. Fizjoterapia w zaburzeniach snu.
9. Prawa pacjenta psychiatrycznego
1. Formy pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi.
2. Metody rehabilitacji chorych psychicznie (trening umiejętności
społecznych,artreterapia,muzykoterapia, dramaterapia, choreoterapia,
rehabilitacja ruchowa, atywność fizyczna – rekreacja, sport).
3. Postępowanie fizjoterapeutyczne w zaburzeniach psychotycznych.
4. Postępowanie fizjoterapeutyczne w zaburzeniach nastroju (depresja, choroba
afektywna – dwubiegunowa) – rola aktywności fizycznej, Trening autogenny
Schultza, Trening Jacobsona
5. Fizjoterapia w schizofrenii.
6. Postępowanie fizjoterapeutyczne w zaburzeniach lękowych.
7. Postępowanie fizjoterapeutyczne w zaburzeniach psychotycznych związanych
z procesem starzenia (depresja, zespoły otępienne).
8. Postępowanie fizjoterapeutyczne w uzależnieniach.
9. Fizjoterapia w zaburzeniach snu.
1. Florkowski A. Fizjoterapia w psychiatrii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2012.
2. Bilikiewicz A. Psychiatria podręcznik dla studentów medycyny. Wydawnictwo
lekarslie PZWL. Warszawa 2008.
3. Heitzman J.Psychiatria . Podręcznik dla studiów medycznych PZWL,
Warszawa, 2007
1. Bilikiewicz A. Landowski J. Radziwiłowicz Piotr Psychiatria repetytorium
Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 2008.
2. Kaplan B.J., SadoockB>J> Sadock: Psychiatria kliniczna. Wydawnictwo
Elsevier Urban& Partner Wrocław 20004
3. Kępiński A., Poznanie chorego. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007.
310
311

…………………………………………………………………………………………
………………………...

…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...

…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...

kliniczne:………………………………………………………………………...
Lp
.
pracy dokładny
częściowo
właściwa
zabiegów
częściowo
właściwa
terapeutycznego
częściowo
5. z dokumentacji właściwa niewłaściwa
właściwa
medycznej i
312
nawiązanie
6. z pomocą
trudność
organizacji pracy w
częściowo
prawidłowe
BHP, zarządzeń
wewnętrznych)
zespole
Ocena: ……………………………………….
Legenda:
313
4.3.8. Fizjoterapia kliniczna w chorobach wewnętrznych w pulmonologii

kierunek:
wymagania wstępne: fizjologii ogólnej i wysiłku fizycznego. Student
zna kliniczne podstawy fizjoterapii w
kardiologii i kardiochirurgii.
Nazwa modułu
wewnętrznych w pulmonologii
przedmiotów):
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
40 2
Studia Liczba
20 20 10
Cele modułu:
zasad diagnozowania oraz sposobów leczenia chorób wewnętrznych w pulmonologii
oraz planować, dobierać i wykonywać zabiegi z zakresu fizjoterapii – w zależności
od stanu klinicznego i funkcjonalnego pacjenta, które przyczynią się do osiągnięcia

go ego zajęć nu
314
W1 zasady diagnozowania oraz D.W4 ZT, ST, SŚ
ogólne zasady i sposoby leczenia ZP
kardiochirurgii, pulmonologii,
chirurgii, ginekologii i
położnictwa, geriatrii, psychiatrii,
intensywnej terapii, onkologii i
medycyny paliatywnej, w stopniu
W3 wyniki testów wysiłkowych w D.W8 ZT, ST, SŚ
fizjoterapii kardiologicznej i ZP
pulmonologicznej (test na
ergometrze rowerowym, bieżni
ruchomej, testy marszowe, test
niewydolności serca NYHA
(New York Heart Association)
oraz wartości równoważnika
metabolicznego MET;
U3 instruować pacjenta w zakresie D.U31 ZP SP, SŚ
wykonywania ćwiczeń
oddechowych i technik
relaksacyjnych w fizjoterapii
kardiologicznej;
na jamie brzusznej lub klatce
piersiowej, wykonywać zabiegi
fizjoterapeutyczne rozprężające
płuca i ułatwiające oczyszczanie
oskrzeli, instruować w zakresie
profilaktyki wczesnych i późnych
powikłań pooperacyjnych oraz
udzielać zaleceń dotyczących
ambulatoryjnej;
315
Health, ICF);
członkami zespołu
terapeutycznego;
rehabilitacyjnego;
U10 planować, dobierać i D.U49 ZP SP, SŚ
rehabilitacji pacjentów z różnymi
dysfunkcjami narządu ruchu oraz
edukacyjnych;
316
zawodowej

formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

Edukacja
317
Treści programowe:
Semestr 1
1. Wprowadzenie do fizjoterapii w pulmonologii. Omówienie podstawowych
pojęć.
2. Zasady fizjoterapii u pacjentów po wybranych zabiegach pulmonologicznychw
etapie szpitalnym.
3. Zalecane formy aktywności fizycznej u pacjentów pulmonologicznych
4. Specyfika fizjoterapii u osób z zaburzeniami układu oddechowego.
1. Podstawowe zasady BHP stosowane w oddziale pulmonologicznym.
Zapoznanie ze specyfiką pracy.
2. Ćwiczenia u pacjentów po zabiegach pulmonologicznych
3. Program leczniczy dla pacjentów z wybranymi chorobami układu
oddechowego.
1. Paprocka-Borowicz M., Demczyszak I., Kuciel-Lewandowska J.: Fizjoterapia
wydziałów fizjoterapii. Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2009.
2. Płusa T.: Choroby układu oddechowego. Termedia Wydawnictwa Medyczne,
Poznań 2014.
3. Rowińska-Zakrzewska E., Kuś J.(red.): Choroby układu oddechowego.
4. Szczegielniak J. (red.): Fizjoterapia w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc
(POChP). Wydawnictwo Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej, Opole
2016.
5. Antczak A. (red.): Pulmonologia. T.1-2. Medical Tribune Polska, Warszawa
2010.
6. Włoch T., Bromboszcz J.(red.): Rehabilitacja pulmonologiczna: wytyczne
Elipsa-Jaim, Kraków 2012.
chorobach układu oddechowego. Wydawnictwo Śląski Uniwersytet Medyczny,
Katowice 2009.
8. Lewko A., Pyszora A., Badanie fizjoterapeutyczne pacjenta z dysfunkcją
układu oddechowego. Wydawnictwo KIF, Warszawa 2020. [dostęp on-line
https://kif.info.pl/file/2020/12/Badanie-fizjoterapeutyczne_18.12.pdf].
9. Rosławski A., Woźniewski M.: Fizjoterapia oddechowa. Wrocław
Wydawnictwo AWF, 2001.
318
1. Khan M.G., Lynch J.P. III: Choroby płuc: diagnostyka i terapia. Wydawnictwo
2. Weinberger S.E., Cockrill B.A., Mandel J.: Choroby płuc. Elsevier Urban &
3. Wiatr E., Rowińska-Zakrzewska E., Pirożyński M.: Choroby śródmiąższowe
płuc. Wydawnictwo a-medica press, Bielsko-Biała 2012.
319

…………………………………………………………………………………………
………………………...

…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...

…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
…………………………………………………………………………………………
………………………...
kliniczne:………………………………………………………………………...

1. dokładny
częściowo
Samodzielność przy samodzieln z dużą
2. samodzieln
wykonywaniu zabiegów y pomocą
y
częściowo
właściwa
zabiegów
częściowo
właściwa
terapeutycznego
częściowo
właściwa
poprawna i nawiązanie
Nawiązanie kontaktu z
6. samodzieln z pomocą kontaktu
pacjentem i opiekunami
a sprawia dużą
320
trudność
organizacji pracy w
częściowo nieprawidło
7. zakładzie (higieny pracy, prawidłowe
prawidłowe we
BHP, zarządzeń
wewnętrznych)
częściowo
właściwe
pracy w zespole
Ocena: ……………………………………….
Legenda:
321
4.4. Diagnostyka funkcjonalna i programowanie rehabilitacji
4.4.1. Diagnostyka funkcjonalna i programowanie rehabilitacji w
chorobach wewnętrznych w chirurgii

kierunek:
Kliniczne podstawy fizjoterapii oraz
fizjoterapia kliniczna w chorobach
wymagania wstępne:
wewnętrznych.
Nazwa modułu Diagnostyka funkcjonalna i programowanie
(przedmiot lub grupa rehabilitacji w chorobach wewnętrznych w
przedmiotów): chirurgii
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
30 2
Studia Liczba
10 20 20
Cele modułu:
zasad diagnozowania oraz ogólnych zasad postępowania z pacjentem z chorobami
wewnętrznymi w zakresie chirurgii, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych

go ego zajęć nu
322
zakresie: chirurgii w stopniu
W3 zasady kwalifikacji do zabiegów D.W10 ZT ST, SŚ
operacyjnych oraz podstawowe
zabiegi operacyjne, w tym
amputacje z przyczyn
naczyniowych, i zabiegi z zakresu
chirurgii małoinwazyjnej;
U1 dobierać – w zależności od stanu D.U5 ZP SP, SŚ
pacjenta zabiegi z zakresu
fizjoterapii osób po amputacjach
planowanych (postępowanie
przed- i pooperacyjne) oraz
urazowych,
operacyjnie;
wykonywać zabiegi
fizjoterapeutyczne u pacjentów z
czynnościowymi i organicznymi
chorobami naczyń obwodowych
oraz pacjentów po amputacji z
323
ambulatoryjnej;
Health, ICF);
informacji;
kulturowych;
324
formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

Edukacja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Wstęp do diagnostyki funkcjonalnej – różnice diagnostyki funkcjonalnej i
klinicznej.
2. Dokumentacja dla potrzeb fizjoterapii: skale, testy, kwestionariusze
charakterystyczne dla danych jednostek chorobowych.
3. Wykorzystanie diagnostyczne nowoczesnej aparatury i przyrządów
325
pomiarowych.
4. Zaburzenia wpływające na celność diagnozy.
5. Podstawowe założenia diagnostyki funkcjonalnej w chirurgii.
6. Fizjoterapeutyczna ocena stanu funkcjonalnego pacjenta przed i po zabiegach
chirurgicznych.
7. Metody diagnostyki funkcjonalnej stosowane w ocenie pacjenta przed i po
zabiegach chirurgicznych.
8. Zasady dobierania i planowania metod fizjoterapii na podstawie dokumentacji
medycznej.
pomiarowych do planowania fizjoterapii.
10.Zasady planowania terapii na podstawie diagnostyki „holistycznej”.
11.Interdyscyplinarność, w odniesieniu do terapii pacjenta.
12.Zasady doboru i planowania terapii u pacjentów przed i po zabiegach
chirurgicznych.
1. Tworzenie dokumentacji; kart pacjenta i raportów na potrzeby fizjoterapii.
2. Badanie funkcjonalne, doskonalenie umiejętności diagnostycznych.
3. Weryfikacja postawionej diagnozy i postępów leczenia.
4. Zasady planowania i doboru metod fizjoterapeutycznych na podstawie
dokumentacji medycznej, badania funkcjonalnego pacjentów z chorobami
wewnętrznymi.
5. Weryfikacja i kontrola postępów leczenia.
1. Barinow-Wojewódzki A.: Fizjoterapia w chorobach wewnętrznych.
2. Buckup K., Buckup J.: Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni:
badanie, objawy, testy. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
3. Hueter-Becker A., Doelken M.: Badanie kliniczne w fizjoterapii.
Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2018.
4. Maxey M., Magnusson J.: Pooperacyjna rehabilitacja pacjentów
ortopedycznych. Wydawnictwo DB Publishing, Błonie 2018.
5. Ronikier A. (red.): Diagnostyka funkcjonalna w fizjoterapii. Wydawnictwo
6. Woźniewski M., Kołodziej J. (red.): Rehabilitacja w chirurgii. Warszawa:
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006.
7. Woźniewski M. (red.): Fizjoterapia w chirurgii. Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, Warszawa 20
1. Głuszek S. (red.): Chirurgia: podręcznik dla studentów wydziałów nauk o
zdrowiu. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2008.
2. Noszczyk W.: Chirurgia: repetytorium. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
326
Warszawa 2009.
3. Fibak J.: Chirurgia: repetytorium. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
2010.
327
chorobach wewnętrznych w ginekologii i położnictwie
kierunek:
wymagania wstępne:
wewnętrznych
Diagnostyka funkcjonalna i programowanie
rehabilitacji w chorobach wewnętrznych w
ginekologii i położnictwie
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
32 2
Studia Liczba
12 20 18
Cele modułu:
zasad diagnostyki i postępowania z pacjentem z chorobami wewnętrznymi w
ginekologii i położnictwie, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych

go ego zajęć nu
328
zakresie: ginekologii i
położnictwa, w stopniu
U1 instruować pacjentów w zakresie D.U16 ZP SP, SŚ
terapeutycznych;
U2 planować, dobierać i wykonywać D.U40 ZP SP, SŚ
zabiegi fizjoterapeutyczne po
porodzie mające na celu
likwidowanie niekorzystnych
objawów, w szczególności ze
strony układu krążenia, kostno-
stawowego i mięśniowego;
stanu klinicznego, funkcjonalnego
i psychicznego (poznawczo-
faktycznych.
329
formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0


Edukacja
Treści programowe:
Semestr 1
klinicznej.
pomiarowych.
330
5. Podstawowe założenia diagnostyki funkcjonalnej w ginekologii i położnictwie.
6. Fizjoterapeutyczna ocena stanu funkcjonalnego pacjenta ginekologicznego.
7. Metody diagnostyki funkcjonalnej stosowane w ocenie pacjenta
ginekologicznego.
medycznej.
12.Zasady doboru i planowania terapii u pacjentów ginekologicznych.
wewnętrznymi w ginekologii.
1. Bręborowicz G.H. (red.): Położnictwo i ginekologia. T.1-2. Wydawnictwo
2. Chmielewska D. (red.): Fizjoterapia w zachowawczym leczeniu nietrzymania
moczu u kobiet. Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego, Katowice
2014.
3. Kozłowska J., Curyło M.: Rehabilitacja w ginekologii i położnictwie: część
praktyczna. Wydawnictwo AWF, Kraków 2013.
4. Opala T. (red.): Ginekologia: podręcznik dla położnych, pielęgniarek i
fizjoterapeutów. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
5. Szukiewicz D. (red.): Fizjoterapia w ginekologii i położnictwie. Wydawnictwo
6. Tanzberger R., Kuhn A., Mobs G., Baumgartner U.: Dno miednicy: fizjologia,
patologia, diagnostyka: koncepcja Tanzberger. Wydawnictwo Edra Urban &
1. Czekanowski R.: Zarys położnictwa i ginekologii oraz mastologia z
elementami fizjokinezykoterapii i rehabilitacji. Wydawnictwo Borgis,
Warszawa 2013.
2. Fijałkowski W., Michalczyk H., Markowska R., Sadowska L.: Rehabilitacja w
położnictwie i ginekologii. Wybrane fazy rozwoju wewnątrzłonowego i
profilaktyka uszkodzeń okołoporodowych dziecka i matki. Wydawnictwo
AWF, Wrocław 1998.
331
3. Panay N., Dutta R., Ryan A., Broadbent J.A.M.: Położnictwo i ginekologia.
Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2006.
332
chorobach wewnętrznych w geriatrii
kierunek:
wymagania wstępne:
wewnętrznych
(przedmiot lub grupa rehabilitacji
przedmiotów): w chorobach wewnętrznych w geriatrii
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
Studia stacjonarne 14 36 22,5
godzin
40 2,5
Studia Liczba
14 36 22,5
Cele modułu:
zasad diagnozowania oraz postępowania z pacjentem z chorobami wewnętrznymi w
geriatrii, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych efektów
uczenia się.

Forma
zajęć
ego ego nu
333
geriatrycznego;
udaru mózgu, parkinsonizmu, a
także prowadzić postępowanie
ukierunkowane na łagodzenie
zaburzeń troficznych i
chodzenia
U2 instruować pacjentów D.U16 ZP SP, SŚ
geriatrycznych w zakresie
terapeutycznych;
Health, ICF);
U6 przeprowadzić całościową ocenę D.U44 ZP
geriatryczną i interpretować jej
wyniki;
U15 dobierać i wykonywać zabiegi z D.U45 ZP SP, SŚ
zakresu fizjoterapii geriatrycznej
oraz instruować osoby starsze w
domu oraz stosowania różnych
form rekreacji;
334
stanu klinicznego, funkcjonalnego
i psychicznego (poznawczo-
faktycznych.

formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

Edukacja
335
Treści programowe:
Semestr 1
klinicznej.
pomiarowych.
5. Podstawowe założenia diagnostyki funkcjonalnej w geriatrii.
6. Fizjoterapeutyczna ocena stanu funkcjonalnego pacjenta geriatrycznego.
geriatrycznego.
medycznej.
12.Zasady doboru i planowania terapii u pacjentów geriatrycznych.
wewnętrznymi.
1. Borowicz A. M., Wieczorkowska-Tobis K.: Fizjoterapia w geriatrii. Atlas
ćwiczeń. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.
2. Galus K. (red.).: Geriatria: wybrane zagadnienia. Wydawnictwo Elsevier
3. Grodzicki T., Kocemba J., Skalska A. (red.): Geriatria z elementami
336
gerontologii ogólnej: podręcznik dla lekarzy i studentów. Wydawnictwo Via
Medica, Gdańsk 2007.
4. Guccione A.A., Wong R.A., Avers D.: Fizjoterapia kliniczna w geriatrii.
6. Osiński W.: Gerokinezjologia. Nauka i praktyka aktywności fizycznej w wieku
starszym. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.
8. Skrzek A., Wieczorowska-Tobis K.: Fizjoterapia w geriatrii: podstawy i nowe
trendy. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020.
1. Janus E., Bac A., Kulis A., Smrokowska-Reichamnn A.: Terapia zajęciowa w
geriatrii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
2. Kostka T., Koziarska-Rościszewska M.: Choroby wieku podeszłego.
3. Kozdroń E.: Program rekreacji ruchowej osób starszych: skrypt dla studentów
wychowania fizycznego i instruktorów rekreacji ruchowej. Wydawnictwo
AWF, Warszawa 2008.
4. Marchewska A., Dąbrowski Z., Żołądź J.A. (red.): Fizjologia starzenia się:
profilaktyka i rehabilitacja. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
5. Wieczorkowska-Tobis K., Kostka T., Borowicz A. (red.).: Fizjoterapia w
geriatrii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.
337
4.4.4. Diagnostyka funckcjonalna i programowanie rehabilitacji w
chorobach wewnętrznych w kardiologii i kardiochirurgii
kierunek:
wymagania wstępne:
wewnętrznych
Nazwa modułu
rehabilitacji
w chorobach wewnętrznych w kardiologii i
przedmiotów):
kardiochirurgii
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
60 3,5
Studia Liczba
20 40 27,5
Cele modułu:
diagnozowania oraz zasad postępowania z pacjentem z chorobami wewnętrznymi w
kardiologii i kardiochirurgii, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych

Forma
przedmiotowe Treść efektu kierunkow sprawdzian
zajęć
go ego u
338
chorobach w zakresie:
kardiologii i kardiochirurgii w
racjonalne stosowanie
środków fizjoterapii;
W2 zasady postępowania z D.W5 ZT ST, SŚ
pacjentem: nieprzytomnym,
po urazie wielomiejscowym i
wielonarządowym, w zakresie
bezpiecznego stosowania
metod fizjoterapii;
W3 ogólne zasady podmiotowego D.W6 ZT ST, SŚ
i przedmiotowego badania
kardiologicznego;
W4 zasady interpretacji wyników D.W7 ZT ST, SŚ
badań dodatkowych w
diagnostyce chorób układu
krążenia i w fizjoterapii
kardiologicznej, w tym:
badania
elektrokardiograficznego
(EKG) i ultrasonograficznego,
prób czynnościowych EKG,
klinicznej oceny stanu
zdrowia pacjenta z chorobą
kardiologiczną według
różnych skal, w zakresie
metod fizjoterapii;
W4 wyniki testów wysiłkowych w D.W8 ZT ST, SŚ
fizjoterapii kardiologicznej i
pulmonologicznej (test na
ergometrze rowerowym,
bieżni ruchomej, testy
marszowe, test
niewydolności serca NYHA
(New York Heart Association)
oraz wartości równoważnika
metabolicznego MET;
339
U1 instruować pacjentów w D.U16 ZP SP, SŚ
zakresie wykonywania
ćwiczeń w domu, sposobu
medycznymi oraz
wykorzystywania
przedmiotów użytku
codziennego w celach
terapeutycznych;
U2 przeprowadzić podstawowe D.U28 ZP SP, SŚ
pomiary i próby
czynnościowe, z
zachowaniem zasad
bezpieczeństwa, w tym
pomiar tętna, pomiar ciśnienia
tętniczego, test marszowy, test
wstań i idź (get up and go),
próbę czynnościową na bieżni
ruchomej według protokołu
Bruce’a oraz według
zmodyfikowanego protokołu
Naughtona oraz próbę
wysiłkową na
cykloergometrze;
zależności od stanu
pacjenta – i wykonywać
zabiegi z zakresu fizjoterapii u
pacjentów z niewydolnością
serca, nadciśnieniem, chorobą
niedokrwienną serca, po
zawale serca, zaburzeniami
rytmu serca i nabytymi
wadami serca;
pacjentów zakwalifikowanych
340
do operacji serca, po
zabiegach
kardiochirurgicznych, z
wszczepionym stymulatorem
serca oraz po leczeniu
metodami kardiologii
interwencyjnej;
U6 instruować pacjenta z D.U32 ZP SP, SŚ
chorobami układu krążenia w
zakresie wykonywania
ćwiczeń ruchowych w domu
oraz aktywności fizycznej,
jako prewencji wtórnej;
Health, ICF);
U planować, dobierać i D.U49 ZP SP, SŚ
różnymi chorobami
wewnętrznymi w zależności
od stanu klinicznego,
funkcjonalnego i
potrzeb oraz potrzeb
działalności zawodowej, w
tym w kategoriach
bezpieczeństwa własnego i
innych osób.
341
formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

Edukacja
multimedialnych, problemowy.
Treści programowe:
Semestr 1
klinicznej.
pomiarowych.
342
5. Podstawowe założenia diagnostyki funkcjonalnej w kardiologii i
kardiochirurgii.
6. Fizjoterapeutyczna ocena stanu funkcjonalnego pacjenta kardiologicznego.
kardiologicznego.
medycznej.
12.Zasady doboru i planowania terapii u pacjentów kardiologicznych.
wewnętrznymi.
1. Brombowicz J., Dylewicz P.: Rehabilitacja kardiologiczna: stosowanie
ćwiczeń fizycznych. ELIPSA-JAIM, Kraków 2009.
3. Kuch M., Janiszewski M., Mamcarz A.: Rehabilitacja kardiologiczna. Medical
Education Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2014.
4. Mandecki T. (red.): Kardiologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
2005.
5. Nowak Z.: Podstawy kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej.
6. Piotrowicz R., Jegier A., Szalewska D., Wolszakiewicz J., Piotrowicz E. i
współ.: Rekomendacje w zakresie realizacji kompleksowej rehabilitacji
kardiologicznej. AsteriaMed, Gdańsk 2017.
8. Smolis-Bąk E., Kazimierska B. (red.).: Fizjoterapia w kardiologii.
Wydawnictwo Lapisart, Warszawa 2013.
9. Straburzyńska-Migaj E., Bednarz B., Piotrowicz R.: Testy wysiłkowe:
stanowisko ekspertów Sekcji Rehabilitacji Kardiologicznej i Fizjologii
Wysiłku, Sekcji Elektrokardiologii Nieinwazyjnej i Telemedycyny, Sekcji
343
Kardiologii Sportowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.
Wydawnictwo VM Media, Gdańsk 2016.
10.Śliwiński Z., Sieroń A.: Wielka fizjoterapia. T2. Elsevier Urban & Partner,
Wrocław 2014.
11.Wysokiński A. (red.): Kardiologia zabiegowa. Wydawnictwo Lekarskie
1. Barinow-Wojewódzki A.: Fizjoterapia w chorobach wewnętrznych.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
2013.
2. Houghton A. R., Gray D.: EKG - jasno i zrozumiale. Wydawnictwo α-medica
press, Bielsko-Biała 2010.
3. Laflamme D.: Kardiologia. Kompendium. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2016.
4. Marschall S., Runge E., Ohman M.: Kardiologia Nettera. T1-2. Wydawnictwo
5. Olszewski J. (red.).: Fizjoterapia w wybranych dziedzinach medycyny:
kompendium. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.
6. Siva A., Noble M.: Kardiologia. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner,
Wrocław 2004.
344
chorobach wewnętrznych w onkologii i medycynie paliatywnej
kierunek:
wymagania wstępne:
wewnętrznych
przedmiotów): onkologii i medycynie paliatywnej
ECTS:
ne ne ta ECTS
Liczba
godzin
38 2
Studia Liczba
10 28 12
Cele modułu:
zasad diagnostyki oraz postępowania z pacjentem z chorobami wewnętrznymi w
onkologii i medycynie paliatywnej, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych

Forma
przedmiotow Treść efektu kierunkow sprawdzian
zajęć
ego ego u
345
chorobach w zakresie:
onkologii i medycyny
paliatywnej, w stopniu
fizjoterapii;
U1 instruować pacjentów w D.U16 ZP SP, SŚ
zakresie wykonywania ćwiczeń
w domu, sposobu posługiwania
się wyrobami medycznymi oraz
terapeutycznych;
zależności od stanu klinicznego
i funkcjonalnego pacjenta – i
fizjoterapii kobiet po
mastektomii, w tym
postępowanie w przypadku
górnej;
U3 podejmować działania mające D.U48 ZP SP, SŚ
na celu poprawę jakości życia
pacjenta w tym pacjenta w
okresie terminalnym z
rehabilitacyjnego
różnymi chorobami
stanu klinicznego,
potrzeb opiekunów
faktycznych.
346
działalności zawodowej, w tym
w kategoriach bezpieczeństwa

formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

Edukacja
347
Treści programowe:
Semestr 1
klinicznej.
pomiarowych.
5. Podstawowe założenia diagnostyki funkcjonalnej w onkologii.
6. Fizjoterapeutyczna ocena stanu funkcjonalnego pacjenta onkologicznego.
onkologicznego.
medycznej.
12.Zasady doboru i planowania terapii u pacjentów onkologicznych.
13.Pacjent paliatywny.
wewnętrznymi.
1. Ciałkowska-Rysz A., Dzierżanowski T. (red.): Medycyna paliatywna.
Wydawnictwa Medyczne Termedia, Poznań 2019.
2. Deptała A. (red.): Onkologia w praktyce. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2015.
3. Mastrullo M., Maestri A.: Fizjoterapia w trakcie i po leczeniu raka piersi.
5. Woźniewski M. (red.): Fizjoterapia w onkologii. Wydawnictwo Lekarskie
348
6. Woźniewski M., Kornafel M. (red.): Rehabilitacja w onkologii. Wydawnictwo
7. Wójcik A., Pyszora A. (red.): Fizjoterapia w opiece paliatywnej.
1. de Walden-Gałuszko K., Ciałkowska-Rysz A. (red.): Medycyna paliatywna.
2. Kinghorn S., Gaines S. (red.): Opieka paliatywna. Wydawnictwo Elsevier
349
chorobach wewnętrznych w psychiatrii
kierunek:
wymagania wstępne:
wewnętrznych
Nazwa modułu
Diagnostyka i programowanie rehabilitacji w
chorobach wewnętrznych w psychiatrii
przedmiotów):
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
32 2
Studia Liczba
12 20 18
Cele modułu:
zasad diagnostyki i postępowania z pacjentem z chorobami wewnętrznymi w
psychiatrii, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych efektów
uczenia się.

ego ego zajęć nu
W1 etiologię, patomechanizm, objawy i D.W3. ZT ST, SŚ
przebieg najczęstszych chorób w
350
zakresie: psychiatrii w stopniu
W2 zasady diagnozowania oraz ogólne D.W4. ZT ST, SŚ
najczęstszych chorobach w zakresie
psychiatrii w stopniu
W3 specyfikę postępowania z pacjentem D.W14. ZT ST, SŚ
z chorobą psychiczną i zasady
właściwego podejścia do niego;
U1 stosować zasady prawidłowej D.U47. ZP SP, SŚ
U2 planować, dobierać i modyfikować D.U49. ZP SP, SŚ
różnymi problemami psychicznymi
KS1 przestrzegania praw pacjenta i zasad KP_KS 4 ZP SB
etyki zawodowej;

formie testu:
351
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

Edukacja
Treści programowe:
Semestr 1
klinicznej.
pomiarowych.
5. Podstawowe założenia diagnostyki funkcjonalnej w psychiatrii.
6. Fizjoterapeutyczna ocena stanu funkcjonalnego pacjenta psychiatrycznego.
psychiatrycznego.
352
medycznej.
12.Zasady doboru i planowania terapii u pacjentów psychiatrycznych.
wewnętrznymi w psychiatrii.
1. Florkowski A. (red.).: Fizjoterapia w psychiatrii. Wydawnictwo Lekarskie
2. Grzywa A., Karakuła H.: Rehabilitacja psychiatryczna W: Kwolek A. (red.):
Rehabilitacja medyczna. T2. Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner,
Wrocław 2009, s. 645-685.
3. Jarema M. (red.).: Psychiatria: podręcznik dla studentów medycyny.
4. Kaplan H.I., Sadock B.J., Sadock V.A.: Psychiatria kliniczna. Wydawnictwo
5. Levi M.: Zarys psychiatrii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010
6. Wright P., Stern J., Phelan M.: Psychiatria: sedno. T.1-2. Wydawnictwo
1. Freyberger H.J., Schneider W., Stieglitz R-D. (red.): Kompendium psychiatrii,
psychoterapii, medycyny psychosomatycznej. Wydawnictwo Lekarskie
2. Jarema M. (red.).: Analiza przypadków klinicznych w psychiatrii: leczenie
farmakologiczne w praktyce polskich lekarzy. Wydawnictwo Lekarskie
3. Kępiński A.: Poznanie chorego. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007.
353
chorobach wewnętrznych w pulmonologii
kierunek:
wymagania wstępne:
wewnętrznych
przedmiotów): pulmonologii
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
30 2
Studia Liczba
10 20 20
Cele modułu:
diagnostyki i zasad postępowania z pacjentem z chorobami wewnętrznymi w
pulmonologii, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych

ego go zajęć nu
354
zakresie: pulmonologii, w stopniu
pulmonologicznego dla potrzeb
fizjoterapii, ważniejsze badania
dodatkowe i pomocnicze oraz testy
funkcjonalne, przydatne w
kwalifikacji i monitorowaniu
fizjoterapii oddechowej;
U1 przeprowadzić podstawowe D.U28 ZP SP, SŚ
pomiary i próby czynnościowe, z
zachowaniem zasad
bezpieczeństwa, w tym pomiar
tętna, pomiar ciśnienia tętniczego,
test marszowy, test wstań i idź (get
up and go), próbę czynnościową
na bieżni ruchomej według
protokołu Bruce’a oraz według
zmodyfikowanego protokołu
Naughtona oraz próbę wysiłkową
na cykloergometrze;
U3 przeprowadzić badania D.U33 ZP SP, SŚ
oraz zinterpretować wyniki
badania spirometrycznego, badania
wysiłkowego i badania
gazometrycznego;
wykonywać ćwiczenia w różnych
chorobach układu oddechowego
(ostrych i przewlekłych), w
chorobach z przewagą zaburzeń
restrykcyjnych oraz w chorobach z
przewagą zaburzeń obturacyjnych;
U5 instruować pacjenta z chorobą D.U36 ZP SP, SŚ
355
układu oddechowego w zakresie
wykonywania ćwiczeń w domu
oraz stosowania środków
prewencji wtórnej;
ambulatoryjnej;
ICF);
356
formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

Edukacja
Treści programowe:
Semestr 1
klinicznej.
pomiarowych.
357
5. Podstawowe założenia diagnostyki funkcjonalnej w pulmonologii.
6. Fizjoterapeutyczna ocena stanu funkcjonalnego pacjenta pulmonologicznego.
pulmonologicznego.
medycznej.
12.Zasady doboru i planowania terapii u pacjentów pulmonologicznych.
1. Tworzenie dokumentacji; kart pacjenta i raportów na potrzeby fizjoterapii
2. Badanie funkcjonalne, doskonalenie umiejętności diagnostycznych
3. Weryfikacja postawionej diagnozy i postępów leczenia
wewnętrznymi w pulmonologii
5. Weryfikacja i kontrola postępów leczenia
2. Lewko A., Pyszora A.: Badanie fizjoterapeutyczne pacjenta z dysfunkcją
układu oddechowego. Biblioteka wiedzy i praktyki fizjoterapeuty, KIF 2020
(dostępny tylko on-line).
3. Paprocka-Borowicz M., Demczyszak I., Kuciel-Lewandowska J.: Fizjoterapia
wydziałów fizjoterapii. Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2009.
5. Rowińska-Zakrzewska E., Kuś J.: Choroby układu oddechowego.
6. Szczegielniak J.: Fizjoterapia w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc.
Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej, Opole 2016.
7. Włoch T., Brombosz J. (red.).: Rehabilitacja pulmonologiczna. Wytyczne
ELIPSA-JAIM, Kraków 2012.
1. Doboszyńska A, Wrotek K.: Badanie czynnościowe układu oddechowego.
chorobach układu oddechowego. Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice
358
2009.
3. Rosławski A., Woźniewski M.: Fizjoterapia oddechowa. Wydawnictwo AWF,
Wrocław 2001
359
chorobach wewnętrznych w wieku rozwojowym
kierunek:
Kliniczne podstawy fizjoterapii pediatrii i
neurologii dziecięcej, fizjoterapia kliniczna w
dysfunkcjach narządu ruchu w wieku
wymagania wstępne:
rozwojowym i fizjoterapia kliniczna w
chorobach wewnętrznych w pediatrii
przedmiotów): wieku rozwojowym
Zajęcia Praca
Ogółe własna
m Teoretycz praktycz student w ECTS
ECTS:
ne ne a
Studia Liczba
60 100 65
stacjonarne godzin
160 9
Studia Liczba
60 100 65
Cele modułu:
diagnostyki i zasad postępowania z pacjentem w wieku rozwojowym, które

Forma
zajęć
ego ego nu
360
ruchu w wieku rozwojowym
U1 przeprowadzić wywiad oraz zebrać D.U17 ZP SP, SŚ
podstawowe informacje na temat
rozwoju i stanu zdrowia dziecka;
U2 ocenić rozwój psychomotoryczny D.U18 ZP SP, SŚ
dziecka
U3 przeprowadzić ocenę aktywności D.U19 ZP SP, SŚ
niemowlęcia;
U4 dokonać oceny poziomu D.U20 ZP SP, SŚ
odpowiednie skale;
napięcia mięśniowego u dziecka w
tym spastyczności i sztywności;
postawy ciała, w tym badanie
skoliometrem Bunnella, oraz
punktową i biostereometryczną
ocenę postawy ciała, a także
zinterpretować wyniki tych ocen;
U7 na podstawie zdjęcia RTG D.U23 ZP SP, SŚ
kręgosłupa wyznaczyć kąt Cobba,
kąt rotacji według jednego z
przyjętych sposobów oceny,
dokonać oceny wieku kostnego na
podstawie testu Rissera oraz
zinterpretować ich wyniki i na tej
podstawie zakwalifikować skoliozę
do odpowiedniego postępowania
361
młodzieży z chorobami układu
ruchu, takimi jak: wady wrodzone,
wady postawy ciała, jałowe
martwice kości;
operacyjnie;
młodzieży z zaburzeniami
ruchowymi pochodzenia
ośrodkowego, mózgowym
porażeniem dziecięcym, z
dysrafizmem rdzeniowym, z
chorobami nerwowo-mięśniowymi,
z okołoporodowymi
uszkodzeniami splotów i nerwów
obwodowych, z neuroi
miogennymi zanikami mięśni
(atrofiami i dystrofiami
mięśniowymi);
U11 instruować opiekunów dzieci w D.U27 ZP SP, SŚ
zakresie tzw. pielęgnacji ruchowe
oraz dzieci i ich opiekunów w
terapeutycznych;
362
ICF);
U13 planować i dobierać ćwiczenia D.U43 ZP SP, SŚ
krążeniowo-oddechowe dla dzieci i
młodzieży – w zależności od stanu
pacjenta – oraz instruować
opiekunów dzieci i młodzież w
zakresie wykonywania tych
ćwiczeń;
edukacyjnych;
zasad etyki zawodowej.

formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

363
Edukacja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Metody oceny zaburzeń rozwoju psychoruchowego u dziecka w fazie
prenatalnej, noworodkowej, niemowlęcej, poniemowlęcej.
2. Diagnostyka funkcjonalna w chorobach układu nerwowego u dzieci, testy
funkcjonalne stosowane u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym.
3. Zasady oceny funkcjonalnej u dzieci z przepukliną oponowo-rdzeniową.
4. Diagnostyka funkcjonalna dzieci w chorobach narządu ruchu.
5. Zasady oceny funkcjonalnej dzieci z chorobami nerwowo-mięśniowymi.
6. Diagnostyka funkcjonalna w chorobach układu krążeniowo-oddechowego,
badania czynnościowe układu oddechowego.
7. Diagnostyka funkcjonalna w chorobach reumatycznych i onkologicznych.
8. Diagnostyka funkcjonalna chorób tkanki łącznej u dzieci, planowanie
fizjoterapii.
9. Zasady oceny wydolności fizycznej u dzieci.
10.Testy i tabele rozwojowe, zasady prowadzenia dokumentacji
fizjoterapeutycznej.
11.Zasady planowania i dobierania metod terapeutycznych u dziecka z
zaburzeniami rozwoju u psychoruchowego w fazie prenatalnej, noworodkowej,
niemowlęcej, poniemowlęcej.
12.Zasady planowania i dobierania metod terapeutycznych w chorobach układu
nerwowego u dzieci, testy funkcjonalne stosowane u dzieci z mózgowym
porażeniem dziecięcym.
13.Zasady planowania i dobierania metod terapeutycznych u dzieci z przepukliną
oponowo-rdzeniową.
14.Zasady planowania i dobierania metod terapeutycznych u dzieci z chorobami
narządu ruchu, nerwowo-mięśniowymi, układu krążeniowo-oddechowego, w
chorobach reumatycznych i onkologicznych, tkanki łącznej.
15.Zasady prowadzenia dokumentacji fizjoterapeutycznej.
1. Kamienie milowe rozwoju psychoruchowego. Ocena funkcjonalna niemowląt
364
wg metod neurofizjologicznych.
2. Metody oceny zaburzeń napięcia mięśniowego po wczesnym i odległym urazie
ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.
3. Skale oceny funkcjonalnej stosowane u dzieci z uszkodzeniem mózgu.
4. Diagnoza funkcjonalna dzieci wiotkich, metody oceny w okresie
niemowlęcym, wczesnodziecięcym, przedszkolnym i szkolnym.
5. Metody oceny sprawności i wydolności fizycznej u dzieci z ograniczoną
możliwością poruszania się.
6. Testy diagnostyczne stosowane u dzieci z chorobami nerwowo-mięśniowymi.
7. Testy oceny funkcjonalnej stosowane u dzieci do oceny narządu ruchu w
schorzeniach ortopedycznych i reumatycznych.
8. Metody oceny sprawności i wydolności fizycznej u dzieci z nabytymi i
przewlekłymi schorzeniami narządu ruchu.
9. Możliwości oceny wydolności układu krążenia i oddechowego w schorzeniach
układu oddechowego i chorobach serca.
10.Metody oceny funkcjonalnej dzieci przewlekle chorych, ocena tolerancji
wysiłku, testy diagnostyczne.
11.Zasady planowania i dobierania metod terapeutycznych u dziecka z
zaburzeniami napięcia mięśniowego po wczesnym i odległym urazie
ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, z uszkodzeniem mózgu,
dzieci wiotkich.
12.Zasady planowania i dobierania metod terapeutycznych u dzieci z ograniczoną
możliwością poruszania się, z chorobami nerwowo-mięśniowymi, w
schorzeniach ortopedycznych i reumatycznych, z nabytymi i przewlekłymi
schorzeniami narządu ruchu, w schorzeniach układu oddechowego i u dzieci
chorobami serca.
1. Domagalska-Szopa M., Szopa A.: Postępowanie usprawniające w mózgowym
poważeniu dziecięcym. Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice 2018.
2. Hellbrugge T., Lajosi F., Schamberger R., Rautenstrauch T. i wsp.:
Monachijska Funkcjonalna Diagnostyka Rozwojowa. Pierwszy rok życia.
Promyk Słońca, Wrocław 2016.
3. Hellbrugge T., Coulin S., Heib-Begemann E., Lajosi F., Menara D.,
Schamberger R., Schirm H., Ernst B., Ernst W., Otte H., Kohler G., Egelkraut
H.: Monachijska Funkcjonalna Diagnostyka Rozwojowa. Drugi i trzeci rok
życia. Promyk Słońca, Wrocław 2016.
4. Kulinski W., Zeman K.(red.).: Fizjoterapia w pediatrii. Wydawnictwo
5. Lehnert-Schroth Ch., Grobl P.: Trójpłaszczyznowa terapia skolioz:
oddechowo-ortopedyczny system według Schroth: koncepcja
fizjoterapeutyczna leczenia skrzywień kręgosłupa. Wydawnictwo Edra Urban
6. Maciąg-Tymecka I. (red.): Rehabilitacja w chorobach dzieci i młodzieży:
365
diagnostyka funkcjonalna, programowanie rehabilitacji, metody leczenia
fizjoterapeutycznego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
7. Matyja M., Domagalska M.: Podstawy usprawniania neurorozwojowego wg
Berty i Karela Bobathów. AWF Katowice, Katowice 2009.
8. Obuchowicz A.: Badanie podmiotowe i przedmiotowe w pediatrii.
9. Sadowska L. (red.): Neurofizjologiczne metody usprawniania dzieci z
zaburzeniami rozwoju. Wydawnictwo AWF, Wrocław 2004.
10.Szmigiel Cz., Kiebzak W. (red.): Podstawy diagnostyki i rehabilitacji dzieci i
młodzieży niepełnosprawnej. T.1-2. Wydawnictwo AWF, Kraków 2010.
11.Trzcińska S.: Nowoczesna diagnostyka skolioz. PZWL Wydawnictwo
12.Zukunft-Huber B.: Trójpłaszczyznowa manualna terapia wad stóp u dzieci.
Wydawnictwo Elsewier Urban &Partner, Wrocław 2013.
Warszawa 2012.
2. Kasperczyk T.: Wady postawy ciała, diagnostyka i leczenie. Kasper, Kraków
2001.
366
dysfunkcjach układu ruchu w neurologii i neurochirurgii
kierunek:
fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu
wymagania wstępne:
ruchu
(przedmiot lub grupa rehabilitacji w dysfunkcjach układu ruchu w
przedmiotów): neurologii i neurochirurgii
Zajęcia Praca
Ogółe własna
ECTS:
ne ne ta
Liczba
godzin
84 4,5
Studia Liczba
24 60 28,5
Cele modułu:
zasad diagnozowania oraz ogólnych zasad postępowania z zakresy neurologii i
neurochirurgii, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych

przedmiotowe Treść efektu kierunkowe a sprawdzia
go go zajęć nu
367
ruchu w zakresie: neurologii,
neurochirurgii w stopniu
przedmiotowego badania,
neurologicznego,
wyniki;
układu ruchu;
U3 dokonać oceny stanu układu D.U3 ZP SP, SŚ
ruchu człowieka w warunkach
statyki i dynamiki (badanie
ogólne, odcinkowe, miejscowe),
U4 przeprowadzić badanie D.U12 ZP SP, SŚ

neurologiczne dla potrzeb
fizjoterapii i testy funkcjonalne
przydatne w fizjoterapii
neurologicznej, w tym ocenę
napięcia mięśniowego, kliniczną
ocenę spastyczności oraz ocenę
na poziomie funkcji ciała i
aktywności, w szczególności za
pomocą skal klinicznych, a także
zinterpretować ważniejsze
badania dodatkowe (obrazowe i
368
uszkodzenia pnia mózgu,
móżdżku i kresomózgowia, ze
udaru mózgu, parkinsonizmu,
chorób demielinizacyjnych oraz
osób po złamaniach kręgosłupa z
porażeniami, a także prowadzić
postępowanie ukierunkowane na
łagodzenie zaburzeń troficznych i
chodzenia lub poruszania się na
wózku osób po urazach
kręgosłupa;
fizjoterapii u osób po
uszkodzeniach nerwów
obwodowych, w
polineuropatiach, w chorobach o
podłożu nerwowo-mięśniowym,
w chorobach pierwotnie
mięśniowych oraz w różnych
zespołach bólowych;
U7 instruować pacjentów z D.U16 ZP SP, SŚ
chorobami neurologicznymi w
terapeutycznych;
369
Health, ICF);
edukacyjnych;

formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

Edukacja
Zajęcia teoretyczne [ZT] wykład informacyjny, z elementami
prezentacji multimedialnych,
problemowy.
Zajęcia praktyczne [ZP] praca w grupach, ćwiczenia
370
przedmiotowe, ćwiczenia utrwalające,
dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
klinicznej.
pomiarowych.
5. Podstawowe założenia diagnostyki funkcjonalnej w neurologii i neurochirurgii.
6. Fizjoterapeutyczna ocena stanu funkcjonalnego pacjenta neurologicznego.
neurologicznego.
medycznej.
12.Zasady doboru i planowania terapii u pacjentów neurologicznych.
wewnętrznymi.
1. Adler S., Beckers D., Buck M.: PNF w praktyce: ilustrowany przewodnik.
Wydawnictwo DB Publishing, Warszawa 2014.
3. Goodman C., Heick J., Lazaro R.: Diagnoza różnicowa dla fizjoterapeutów:
kiedy kierować pacjenta do innego specjalisty? DB Publishing, Warszawa
2019.
371
5. Kozubski W., Liberski P. P. (red.): Neurologia. Tom 1-2, Podręcznik dla
studentów medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
6. Kozubski W. (red.): Neurologia: kompendium. Wydawnictwo Lekarskie
7. Kwolek A. (red.): Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii. Wydawnictwo
8. Lennon S., Stokes M.: Fizjoterapia w rehabilitacji neurologicznej.
9. Lindsay K. W., Bone I.: Neurologia i neurochirurgia. Wydawnictwo Elsevier
Urban & Partner, Wrocław, 2012.
10.Mikołajewska E.: Metoda NDT-Bobath w neurorehabilitacji dla osób
dorosłych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
11.Prusiński A.: Neurologia praktyczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2007.
12.Ronikier A.(red.): Diagnostyka funkcjonalna w fizjoterapii. Wydawnictwo
13.Rowland L. P. (red.): Neurologia Merritta. T1-3. Wydawnictwo Elsevier Urban
& Partner, Wrocław 2008
1. Fitzgerald M. J. T., Gruener G., Mtui E.: Neuroanatomia. Wydawnictwo
Elsevier Urban & Partner, Wrocław, 2008.
2. Rosiński M.: Rehabilitacja: nauka chodu. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2015.
3. Turner Ch., Bahra A., Cikurel K.: Neurologia. Wydawnictwo Elsevier Urban
& Partner, Wrocław 2008
372
dysfunkcjach narządu ruchu w medycynie sportowej
kierunek:
wymagania wstępne:
ruchu
(przedmiot lub grupa rehabilitacji w dysfunkcjach narządu ruchu w
przedmiotów): medycynie sportowej
ECTS:
ne ne a ECTS
Liczba
godzin
35 2,5
Studia Liczba
15 20 27,5
Cele modułu:
zasad diagnozowania oraz postępowania z pacjentem z dysfunkcjami układu ruchu w
medycynie sportowej, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych

Forma
przedmiotow Treść efektu kierunkowe sprawdzian
zajęć
ego go u
W1 zasady diagnozowania oraz D.W2. ZT ST, SŚ
373
leczenia najczęstszych
dysfunkcji narządu ruchu w
zakresie: medycyny sportowej
W2 ogólne zasady podmiotowego D.W6. ZT ST, SŚ
ortopedycznego;
badanie dla potrzeb
fizjoterapii i testy
funkcjonalne układu ruchu
oraz zapisać i zinterpretować
jego wyniki;
prawidłowych i w
ogólne, odcinkowe,
miejscowe); przeprowadzić
analizę chodu oraz
zinterpretować uzyskane
wyniki;
stanu klinicznego i
fizjoterapii u osób po urazach
w obrębie tkanek miękkich
układu ruchu leczonych
zachowawczo i operacyjnie,
po urazach w obrębie kończyn
374
operacyjnie;
stanu klinicznego i
fizjoterapeutyczne przed- i
pooperacyjne u osób po
zabiegach artroskopowych i
po endoprotezoplastyce;
wykonywania ćwiczeń i
treningu medycznego w
domu, sposobu posługiwania
się wyrobami medycznymi
oraz wykorzystywania
terapeutycznych;
tym w kategoriach
innych osób.

formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
375
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0


Edukacja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Diagnostyka i programowanie fizjoterapii w najczęstszych urazach w
sportowych
charakterystyczne dla wybranych urazów sportowych.
pomiarowych
4. Interdyscyplinarność, w odniesieniu do terapii pacjenta.
dokumentacji medycznej, badania funkcjonalnego pacjentów z dysfunkcjami
narządu ruchu w medycynie sportowej
376
1. Bac A., Jankowicz-Szymańska A., Liszka H., Wódka K.: Diagnostyka narządu
ruchu w fizjoterapii. Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2022.
2. Brotzman S.B., Wilk K.E.: Rehabilitacja ortopedyczna. T. 1-2. Wydawnictwo
3. Brukner P.: Kliniczna medycyna sportowa. DB Publishing, Warszawa 2011.
4. Donatelli R. (red.).: Rehabilitacja w sporcie. Elsevier Urban & Partner,
Wrocław 2011.
5. Dziak A., Tayara S.: Urazy i uszkodzenia w sporcie. Wydawnictwo „Kasper”,
Kraków 2000.
6. Lennard T. A., Crabtree H.M.: Sportowe urazy kręgosłupa. Elsevier Urban &
7. McMahon P.: Medycyna sportowa. Współczesne metody diagnostyki i
8. Nowakowski A., Mazurek T. (red.): Ortopedia i traumatologia. Podręcznik dla
studentów medycyny. Wydawnictwo Exemplum, Poznań 2017.
1. Jegier A., Nazar K., Dziak A.: Medycyna sportowa. Wydawnictwo Lekarskie
2. McGinnis P. M.: Biomechanika w sporcie i ćwiczeniach ruchowych.
3. Tylman D., Dziak A. (red.).: Traumatologia narządu ruchu. Tom 1-2.
377
dysfunkcjach narządu ruchu w ortopedii i traumatologii
kierunek:
wymagania wstępne:
ruchu
(przedmiot lub grupa rehabilitacji w dysfunkcjach narządu ruchu w
przedmiotów): ortopedii i traumatologii
Zajęcia Praca
Ogółe własna
m teoretycz praktycz student w ECTS
ECTS:
ne ne a
Studia Liczba
24 60 28,5
stacjonarne godzin
84 4,5
Studia Liczba
24 60 28,5
Cele modułu:
zasad diagnozowania oraz postępowania z pacjentem z dysfunkcjami układu ruchu w
ortopedii, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych efektów
uczenia się.

ego go zajęć nu
378
traumatologii w stopniu
kończyny górnej i kończyny
dolnej, w zakresie bezpiecznego
kardiologicznego,
neurologicznego, ortopedycznego;
wyniki;
układu ruchu;
urazach w obrębie tkanek
miękkich układu ruchu leczonych
379
operacyjnie;
zakresu fizjoterapii osób po
amputacjach kończyn górnych, w
tym instruktaż w zakresie
zabiegach artroskopowych i po
endoprotezoplastyce;
medycznymi oraz
terapeutycznych;
faktycznych;
380

formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

Edukacja
381
Treści programowe:
Semestr 1
klinicznej.
pomiarowych.
5. Podstawowe założenia diagnostyki funkcjonalnej w ortopedii.
6. Fizjoterapeutyczna ocena stanu funkcjonalnego pacjenta ortopedycznego.
ortopedycznego.
medycznej.
12.Zasady doboru i planowania terapii u pacjentów ortopedycznych.
narządu ruchu
1. Bac A., Jankowicz-Szymańska A., Liszka H., Wódka K.: Diagnostyka narządu
ruchu w fizjoterapii. Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2022.
2. Białoszewski D. (red.).: Fizjoterapia w ortopedii. Wydawnictwo Lekarskie
3. Brotzman S.B., Wilk K.E.: Rehabilitacja ortopedyczna. T. 1-2. Wydawnictwo
5. Dutton M.: Ortopedia Duttona. T.2-4. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2014.
6. Gaździk T. (red.).: Ortopedia i traumatologia. T 1-2. Wydawnictwo Lekarskie
382
7. Goodman C., Heick J., Lazaro R.: Diagnoza różnicowa dla fizjoterapeutów.
Kiedy
kierować pacjenta do innego specjalisty? DB Publishing, Warszawa 2019.
Warszawa 2007.
10.Kiwerski J. (red.): Schorzenia i urazy kręgosłupa. Wydawnictwo Lekarskie
11.Kwolka A. (red.): Rehabilitacja medyczna. Tom 1-2. Wydawnictwo Elsevier
12.Kruczyński J., Szulc A. (red.).: Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja.
13.Maxey L., Magnusson J.: Pooperacyjna rehabilitacja pacjentów
ortopedycznych. Wydawnictwo DB Publishing, Błonie 2019.
14.Nowakowski A., Mazurek T. (red.): Ortopedia i traumatologia. Podręcznik dla
studentów medycyny. Wydawnictwo Exemplum, Poznań 2017.
15.Śliwiński Z., Sieroń A. (red.).: Wielka fizjoterapia. T 1. Wydawnictwo
16.Tylman D., Dziak A. (red.).: Traumatologia narządu ruchu. Tom 1-2.
1. Bac A., Jankowicz-Szymańska A., Liszka H., Kaczor S.: Fizjoterapia w
dysfunkcjach stopy i stawu skokowo-goleniowego. Wydawnictwo Lekarskie
2. Gaździk T. (red.).: Podstawy ortopedii i traumatologii narządu ruchu.
3. Gaździk T. (red.).: Ortopedia i traumatologia. Podręcznik dla studentów
medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
4. Greene W.B.: Ortopedia Nettera. Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner,
Wrocław 2007.
383
dysfunkcjach narządu ruchu w reumatologii
kierunek:
wymagania wstępne:
ruchu
rehabilitacji w dysfunkcjach narządu ruchu w
reumatologii
ECTS:
ne ne a ECTS
Liczba
godzin
35 2,5
Studia Liczba
15 20 62,5
Cele modułu:
zasad diagnozowania i postępowania z pacjentem z dysfunkcjami układu ruchu w
reumatologii, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych

Forma
zajęć
go go nu
384
zakresie: ortopedii i
traumatologii, medycyny
sportowej, reumatologii,
neurologii, neurochirurgii oraz
pediatrii, neurologii dziecięcej,
W2 zasady postępowania z D.W5 ZT ST, SŚ

pacjentem: nieprzytomnym,
wielonarządowym, z
uszkodzeniem kręgosłupa i
rdzenia kręgowego, kończyny
górnej i kończyny dolnej, w
zakresie bezpiecznego
W3 Ogólne zasady podmiotowego D.W6 ZT ST,SŚ
kardiologicznego,
neurologicznego,
ortopedycznego i
geriatrycznego;

badanie dla potrzeb
fizjoterapii i testy
funkcjonalne układu ruchu
oraz zapisać i zinterpretować
jego wyniki;
prawidłowych i w
385
ogólne, odcinkowe,
miejscowe), przeprowadzić
analizę chodu oraz
zinterpretować uzyskane
wyniki;
wykonywania ćwiczeń i
treningu medycznego w domu,
wykorzystywania
terapeutycznych;
U5 przeprowadzić testy D.U8 ZP SP, SŚ
funkcjonalne przydatne w
reumatologii, takie jak ocena
stopnia uszkodzenia stawów i
ich deformacji, funkcji ręki
oraz lokomocji u pacjentów z
chorobami
reumatologicznymi;
pacjentów z chorobami
reumatologicznymi,
chorobami przyczepów
mięśni, zmianami
zwyrodnieniowo
wytwórczymi stawów oraz
ograniczeniami zakresu ruchu
lub pozastawowymi zespołami
bólowymi o podłożu
reumatycznym;
U7 instruować pacjentów z D.U11 ZP SP, SŚ
chorobami reumatologicznymi
w zakresie wykonywania
ćwiczeń w domu, sposobu
386
medycznymi, w tym
poprawiającymi funkcję
chwytną;
osób po uszkodzeniach
nerwów obwodowych, w
polineuropatiach, w chorobach
o podłożu nerwowo-
mięśniowym, w chorobach
pierwotnie mięśniowych oraz
w różnych zespołach
bólowych;
potrzeb oraz potrzeb
tym w kategoriach
innych osób.

387
W zakresie wiedzy i Egzamin teoretyczny (ST) w formie testu wg CEM:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

Sprawdzian Praktyczny zaliczenie praktyczne wszystkich czynności
(SP) diagnostycznych w formie ustrukturyzowanego
zaliczenia praktycznego.
Edukacja
Treści programowe:
Semestr 1
klinicznej.
pomiarowych.
5. Podstawowe założenia diagnostyki funkcjonalnej w reumatologii.
6. Fizjoterapeutyczna ocena stanu funkcjonalnego pacjenta reumatologicznego.
388
reumatologicznego.
medycznej.
12.Zasady doboru i planowania terapii u pacjentów reumatologicznych.
narządu ruchu w reumatologii.
2. Księżopolska-Orłowska K. (red.): Fizjoterapia w reumatologii. Wydawnictwo
3. Puszczewicz M. (red.).: Reumatologia. Wydawnictwo Medical Tribune Polska,
Warszawa 2010.
4. Rosławski A.: Ćwiczenia lecznicze w chorobach reumatycznych.
5. Zimmermann-Górska I.: Choroby reumatyczne: podręcznik dla studentów.
6. Zimmermann-Górska I. (red.): Reumatologia kliniczna. T1-2. Wydawnictwo
7. Zimmermann-Górska I. (red.): Terapia w chorobach reumatycznych.
1. Bolanowski J., Wrzosek Z.: Choroby reumatyczne: podręcznik dla studentów
fizjoterapii. Wydawnictwo AWF, Wrocław 2007.
2. Coote A., Haslam P.: Ortopedia i reumatologia. Wydawnictwo Elsevier &
Urban Partner, Wrocław 2007.
3. Wisłowska M., Księżopolska-Orłowska K., Żuk B.: Anatomia układu ruchu z
elementami diagnostyki reumatologicznej: kompendium. Wydawnictwo
389
5. Przedmioty do wyboru
5.1. Badanie dodatkowe dla potrzeb fizjoterapii
Nazwa jednostki
Moduły wprowadzające / Student zna podstawy biologii medycznej, fizjologii,
wymagania wstępne: kinezyterapii, fizjoterapii ogólnej, patologii ogólnej.
Nazwa modułu (przedmiot
Badanie dodatkowe dla potrzeb fizjoterapii
lub grupa przedmiotów):
Studia Liczba
15 25 10
stacjonarne godzin
40 2
Studia Liczba
15 25 10
Cele modułu:
wykorzystania i interpretacji badań dodatkowych stosowanych w poszczególnych
dziedzinach fizjoterapii, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych

Kod efektu Form Forma
Kod efektu
Treść efektu kierunkow a sprawdzian
przedmiotowego
ego zajęć u
W1 rodzaje metod obrazowania, A.W2 ZT, ST, SP
zasady ich przeprowadzania ZP
i ich wartość diagnostyczną
(zdjęcie RTG,
ultrasonografia, tomografia
komputerowa, rezonans
magnetyczny);
390
W2 wyniki testów wysiłkowych D.W8 ZT, ST, SP
w fizjoterapii ZP
kardiologicznej i
pulmonologicznej
U1 przeprowadzić badanie dla D.U1 ZT, ST, SP
potrzeb fizjoterapii oraz ZP
zapisać i zinterpretować
jego wyniki;
U2 na podstawie zdjęcia RTG D.U23 ZT, ST, SP
kręgosłupa wyznaczyć kąt ZP
Cobba, kąt rotacji według
jednego z przyjętych
sposobów oceny, dokonać
oceny wieku kostnego na
podstawie testu Rissera
oraz zinterpretować ich
wyniki i na tej podstawie
zakwalifikować skoliozę do
odpowiedniego
postępowania
U3 przeprowadzić badania D.U33 ZT, ST, SP
czynnościowe układu ZP
oddechowego,
kardiologicznego w tym
spirometrię oraz
zinterpretować wyniki
badania spirometrycznego,
badania wysiłkowego i
badania gazometrycznego;
KS1 dostrzegania i KP_KS 5 ZP SB
rozpoznawania własnych
samooceny deficytów i
potrzeb edukacyjnych;
391
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

study
sprawdzianu praktycznego
Edukacja
Zajęcia teoretyczne [ZT]: wykład informacyjny, problemowy, konwersatoryjny.
uczestnictwo w pracy, ćwiczenia utrwalające, analiza
przypadku, dyskusja
392
Treści programowe:
Semestr 1
1. Ocena parametrów antropometrycznych.
2. Interpretacja elektrokardiogramu w zakresie potrzeb fizjoterapeuty.
3. Protokoły stosowane w testach wysiłkowych.
4. Parametry i interpretacja testu spiroergometrycznego.
5. Zasady wykonywania i interpretacja badania metodą Holtera.
6. Zasady wykonywania i interpretacja badania echokardiograficznego.
7. Badania laboratoryjne
8. Badanie radiologiczne (RTG) w ortopedii.
9. Rezonans Magnetyczny (MRI) w ortopedii.
10.Ultrasonografia (USG) w ortopedii.
11.Inne badania obrazkowe mające zastosowanie w diagnostyce ortopedycznej.
12.Badania laboratoryjne w diagnostyce ortopedyczne
1. Umiejętność oceny diagnostyki dodatkowej dla potrzeb fizjoterapii
2. Piotrowicz R., Jegier A., Szalewska D. i wsp.: Rekomendacje w zakresie
realizacji Kompleksowej Rehabilitacji Kardiologicznej. Stanowisko Ekspertów
Sekcji Rehabilitacji Kardiologicznej Polskiego Towarzystwa kardiologicznego.
Aster Media, Gdańsk 2017.
3. Greenspan A. (red.): Diagnostyka obrazowa w ortopedii, Medipage, Warszawa
2011.
4. Kuch M., Janiszewski M., Mamcarz. A.: Rehabilitacja kardiologiczna. Medical
Education Oficyna Wydawnicza, Warszawa 20014.
5. Sieroń D.(red.) Diagnostyka obrazowa w fizjoterapii i rehabilitacji, PZWL,
Warszawa 2017.
6. Keats T.E., Anderson M.W. Atlas prawidłowych obrazów RTG imitujących
stan patologiczny. Elsevier Urban & Partner, Wrocław
1. Bromboszcz J., Dylewicz P.: Rehabilitacja kardiologiczna: stosowanie ćwiczeń
fizycznych.Wydawnictwo ELIPSA-JAIM, Kraków 2009.
2. Pruszyński B. (red.).: Radiologia. Diagnostyka obrazowa Rtg, TK, USG, MR i
medycyna nuklearna. PZWL, Warszawa 2008.
3. Smolis-Bąk E., Kazimierska B.: Fizjoterapia w kardiologii. Lapisart,
Warszawa 2015.
4. Ronikier A.: Diagnostyka funkcjonalna w fizjoterapii. Wydawnictwo
Lekarskie PZWL, Warszawa 2012
393
394
5.2. Dietetyka w fizjoterapii
Nazwa jednostki
Student zna podstawy fizjologii, biochemii
wymagania wstępne:
Dietetyka w fizjoterapii
Studia Liczba
30 - 20
stacjonarne godzin
30 2
Studia Liczba
30 - 20
Cele modułu:
oceny stanu odżywienia i stylu żywienia pacjentów w różnych jednostkach
chorobowych, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych

przedmiotowe Treść efektu kierunkowe a sprawdzian
go go zajęć u
zna budowę anatomiczną układu A.W1.
pokarmowego organizmu
ludzkiego i podstawowe
W1
zależności pomiędzy ich
budową i funkcją w warunkach
zdrowia i choroby,
W2 podstawowe procesy A.W7
395
narządowym i ustrojowym, w
organizmie zdrowym oraz w
przebiegu niektórych chorób;
U1 podejmować działania C.U17 ZT ST
promujące zdrowy styl życia
na różnych poziomach oraz
zaprojektować program
profilaktyczny w zależności
od wieku, płci, stanu zdrowia
oraz warunków życia
pacjenta, ze szczególnym
uwzględnieniem aktywności
fizycznej.
edukacyjnych;

W zakresie wiedzy: Sprawdzian teoretyczny (ST) w formie testu:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
społecznych
396
Edukacja
[ZT]
Treści programowe:
Semestr 1
1. Niezbędne składniki odżywcze i pokarmowe.
2. Podstawowe pojęcia: wartość odżywcza, strawność, przyswajalność,
biodostępność.
3. Zapotrzebowanie na składniki odżywcze a normy żywienia i zalecenia
żywieniowe.
4. Przemiana materii i energii u człowieka, bilans energetyczny, nadwaga i
otyłość, wskaźniki i zapobieganie.
5. Rola i przemiany białka, węglowodanów, kwasów tłuszczowych oraz witamin.
6. Zasady żywienia różnych grup populacyjnych, podobieństwa i różnice.
7. Dietoprofilaktyka i przykłady diet w wybranych schorzeniach.
8. Żywienie rekonwalescentów.
9. Wzbogacanie żywności i suplementacja diety składnikami odżywczymi jako
strategie racjonalizacji żywienia.
10.Metody oceny stanu odżywienia organizmu.
11.Gospodarka wodno – elektrolitowa oraz równowaga kwasowo – zasadowa
organizmu.
12.Propozycje jadłospisów z uwzględnieniem diet alternatywnych na
poszczególnych etapach rehabilitacji
1. Ciborowska H.: Dietetyka żywienie zdrowego i chorego człowieka.
2. Gawęcki J. (red.): Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu.
3. Gawęcki J., Roszkowski W. (red.): Żywienie u progu i u schyłku życia.
Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Poznań 2013.
4. Gawęcki J., Roszkowski W. (red.): Żywienie człowieka a zdrowie publiczne.
5. Grzymiastawski M., Gawęcki J. (red.): Żywienie człowieka. Zdrowego i
chorego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
1. Jarosz M., (red.): Normy żywienia człowieka dla populacji polskiej -
397
nowelizacja. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2015.[Dostęp online
2. http://www.izz.waw.pl/attachments/article/33/NormyZywieniaNowelizacjaIZZ
2012.pdf]
3. Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K., Przygoda B.: Wartość odżywcza
wybranych produktów spożywczych i typowych potraw. Wydawnictwo
4. Langley-Evans S.: Żywienie wpływ na zdrowie. Wydawnictwo Lekarskie
5. Włodarek D., Lange E., Kozłowska L., Głąbska D.: Dietoterapia.
398
5.3. Fizjoterapia pacjentów po urazie rdzenia kręgowego
Nazwa jednostki
Student zna: testy funkcjonalne, podstawy anatomii,
Moduły wprowadzające / biomechaniki, kinezyterapii, zaopatrzenia
wymagania wstępne: ortopedycznego, posługuje się nazewnictwem
medycznym.
Fizjoterapia pacjentów po urazie rdzenia kręgowego
Studia Liczba
20 20 10
stacjonarne godzin
Studia Liczba 40 2
20 20 10
Cele modułu:
wiedzy na temat przyczyn, mechanizmów i rodzajów uszkodzeń rdzenia kręgowego
oraz rolą fizjoterapii w leczeniu tego typu urazów, a także leczeniu następstw i
stanów specyficznych dla urazów rdzenia, które przyczynią się do osiągnięcia

Kod efektu Forma
Kod efektu Forma
Treść efektu kierunkoweg sprawdzian
przedmiotowego zajęć
o u
W1 zasady postępowania z D.W5 ZT, ZP ST, SP
pacjentem z
uszkodzeniem
399
kręgosłupa i rdzenia
kręgowego w zakresie
metod fizjoterapii;
U1 planować, dobierać – w A.U26 ZT, ZP ST, SP
klinicznego i
funkcjonalnego pacjenta
– i prowadzić
postępowanie
fizjoterapeutyczne u
pacjentów z
uszkodzeniem
kręgosłupa i rdzenia
kręgowego
ograniczeń,
edukacyjnych;
KS2 korzystania z KP_KS 6 ZP SB
obiektywnych źródeł
informacji;

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
400
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

study
Edukacja
Forma zajęć Metody dydaktyczne:
[ZT]
pracy, ćwiczenia utrwalające, analiza przypadku, dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Wiadomości wstępne na temat urazów kręgosłupa i rdzenia kręgowego
(przyczyny, mechanizmy,
2. Rodzaje uszkodzeń rdzenia kręgowego, klasyfikacja następstw, podstawy
leczenia chirurgicznego I zachowawczego w różnych okresach, specyfika
urazów w odcinku szyjnym, piersiowo-lędźwiowym, nieurazowe uszkodzenia
rdzenia kręgowego);
3. Badanie i pomiary funkcjonalne, oparte na ICF w rehabilitacji i fizjoterapii
osób po URK;
4. Przebieg rehabilitacji w różnych okresach i kontekstach leczenia, od stanu
ostrego po rehabilitacje środowiskową, rola poszczególnych członków zespołu
rehabilitacyjnego, w tym fizjoterapeuty;
5. Fizjoterapia oddechowa;
6. Skostnienia neurogenne jako problem w rehabilitacji: rola fizjoterapii w
zapobieganiu i leczeniu; odleżyny jako problem w rehabilitacji:
7. Rola fizjoterapii w zapobieganiu i leczeniu; zaburzenia wydalnicze w
rehabilitacji osób z uszkodzenia rdzenia:
8. Rola fizjoterapii w zapobieganiu i leczeniu; zaburzenia funkcji układu
pokarmowego u osób z uszkodzenia rdzenia:
9. Rola fizjoterapii w zapobieganiu i leczeniu; zaburzenia metaboliczne I
401
wewnątrzwydzielnicze u osób z URK:
10.Rola fizjoterapii w zapobieganiu i leczeniu; zmiany zwyrodnieniowe
kręgosłupa jako następstwo uszkodzenia rdzenia;
11.Zaopatrzenie ortotyczne: pionizatory, ortozy, technologie poprawiające funkcje
ręki, wózki inwalidzkie;
12.Zastosowanie robotów w rehabilitacji osób z uszkodzeniem rdzenia;
rekonstrukcje chirurgiczne (mio-, neurotranspozycje, artordezy, itd.) w
poprawie funkcji ręki osoby z tetraplegią;
13.Pacjent po operacji naprawczej rdzenia kręgowego - znaczenie fizjoterapii;
14.Rola neuromodulacji i elektrostymulacji funkcjonalnej;
15.Zaburzenia seksualne, rehabilitacja seksualna;
16.Readaptacja psychospołeczna i zawodowa,
17.Sport osób z uszkodzeniem rdzenia, starzenie się z konsekwencjami
uszkodzenia rdzenia
1. Badanie i pomiary funkcjonalne, oparte na ICF w rehabilitacji i fizjoterapii
osób po URK;
2. Możliwości funkcjonalne i samoobsługowe osób po urazach rdzenia
kręgowego (URK)
3. Ćwiczenia siłowe dla osób po URK
4. Ćwiczenia równowagi dla osób po URK
5. Usprawnianie w przemieszczaniu się wózkiem inwalidzkim
1. Kiwerski J. (red.) Schorzenia i urazy kręgosłupa. PZWL Wydawnictwo
Warszawa 2014. wyd.2
2. Kiwerski J. E.: Urazy kręgosłupa- poradnik dla terapeuty i opiekuna.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL,Warszawa 2018.
3. Kiwerski J. (red.) Rehabilitacja medyczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2011.
4. Tasiemski T.: Usprawnianie osób po urazie rdzenia kręgowego: nauczanie
techniki jazdy wózkiem inwalidzkim, przewodnik dla terapeutów.
Wydawnictwo Elamed, Katowice 2013
1. Kwolek A. (red.) Rehabilitacja medyczna. Tom 1-2. Elsevier Urban & Partner
Wydawnictwo Wrocław 2013, wyd.2
2. Morgulec-Adamowicz N.: Aktywność fizyczna w procesie usprawniania osób
z uszkodzeniem rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym. Wydawnictwo
Akademii Wychowania Fizycznego, Warszawa 2007.
3. Stryła W.: Ćwiczenia priopriorecepcji w rehabilitacji. Wydawnictwo Lekarskie
4. Woźniewski M., Dąbrowska G.: Fizjoterapia w chirurgii. Wydawnictwo
402
5. Strugała M., Talarska D.: Rehabilitacja i pielęgnowanie osób
niepełnosprawnych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013
403
5.4. Fizjoterapia w osteoporozie
Nazwa jednostki
Moduły wprowadzające / Student zna podstawy anatomii, fizjologii,
wymagania wstępne: kinezyterapii i fizykoterapii
Fizjoterapia w osteoporozie
Studia Liczba
20 20 10
stacjonarne godzin
40 2
Studia Liczba
20 20 10
Cele modułu:
patofizjologii osteoporozy,diagnostyki osteoporozy oraz zasad leczenia metod
fizjoterapeutycznych stosowanych w terapii pacjentów z osteoporozą, które

Kod efektu
Treść efektu kierunkowe a sprawdzian
przedmiotowego
go zajęć u
W1 etiologię, patomechanizm, D.W1 ZT, ST, SP
objawy i przebieg ZP
zaburzeń mineralizacji
tkanki kostnej, w stopniu
umożliwiającym
404
W2 zasady diagnozowania D.W2 ZT, ST, SP
oraz ogólne zasady i ZP
sposoby leczenia
pacjentów z zaburzeniami
mineralizacji tkanki
kostnej w stopniu
umożliwiającym
środków fizjoterapii
U1 planować, dobierać – w D.U9 ZT, ST, SP
zależności od stanu ZP
klinicznego i
funkcjonalnego pacjenta –
i wykonywać zabiegi z
zakresu fizjoterapii u
pacjentów z zaburzeniami
mineralizacji tkanki
kostnej
informacji;

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
405
study
Edukacja
[ZT]
przypadku, dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Fizjologia i metabolizm tkanki kostnej.
2. Budowa i funkcje tkanki kostnej.
3. Biologiczne mechanizmy przebudowy tkanki kostnej.
4. Przydatność markerów obrotu kostnego w ocenie dynamiki zmian kostnych.
5. Ocena densytometryczna procesów przebudowy tkanki kostnej.
6. Znaczenie witaminy D w profilaktyce osteoporozy.
7. Diagnostyka narządu ruchu w osteoporozie.
8. Metody fizjoterapeutyczne stosowane w terapii pacjentów z osteoporozą.
1. Ocena densytometryczna procesów przebudowy tkanki kostnej.
2. Diagnostyka narządu ruchu w osteoporozie.
3. Metody fizjoterapeutyczne stosowane w terapii pacjentów z osteoporozą.
1. Bartl R..: Osteoporoza: jak wzmocnić kości dzięki diecie i aktywności
fizycznej: profilaktyka, diagnostyka, leczenie. Klub dla Ciebie - Bauer-
Weltbild Media, Warszawa 2009
2. Brotzman B.: Osteoporoza: ocena, postępowanie i fizjoterapia. W: Brotzman
B., Wilk K..
406
3. Rehabilitacja ortopedyczna. Elsevier Urban & partner, Wrocław 2010
4. Czerwiński E. (red.): Osteoporoza problem interdyscyplinarny. Wydawnictwo
Lekarskie PZWL, Warszawa 2015
5. Janiszewsk M.: Fizjoterapia w osteoporozie. Drukarnia i Wydawnictwo
Akademickie Wyższej Szkoły Społeczno-Przyrodniczej im. Wincentego Pola,
Lublin 2008
6. Kasprzak W. (red.): Fizjoterapia kliniczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2011
7. Marcinowska-Suchowierska E. (red.): Osteoporoza. Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, Warszawa 2014
8. Pluskiewicz W. (red.): Osteoporoza. Medical Tribune Polska, Warszawa 2015
9. Stodolny J.: Osteoporoza: jak zapobiegać jej wystąpieniu, jak żyć, kiedy już
jest. Wydawnictwo ZLNatura, Kielce 2012
10.Wieczorowska-Tobis K., Kostka T., Borowicz A. M.(red.): Fizjoterapia w
geriatrii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 201
1. Białoszewski D. (red.): Fizjoterapia w ortopedii. Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, Warszawa 2014
2. Jarosz M.: Osteoporoza: porady lekarzy i dietetyków. Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, Warszawa 2007
3. Paprocka - Borowicz M., Zawadzki M.: Fizjoterapia w chorobach układu
ruchu: podręcznik dla studentów licencjatów wydziałów fizjoterapii. Górnicki
Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2007
4. Zimmerman - Górska I. (red): Choroby reumatyczne. Wydawnictwo Lekarskie
PZWL,Warszawa 2007
407
5.5. Fizjoterapia w sporcie
Nazwa jednostki
Student zna podstawy ogólnej fizjoterapii
wymagania wstępne:
Fizjoterapia w sporcie
Studia Liczba
15 15 20
stacjonarne godzin
30 2
Studia Liczba
15 15 20
Cele modułu:
mechanizmów i skutków urazów sportowych. Nabycie umiejętności programowania i
przeprowadzania zabiegów fizjoterapeutycznych po urazach sportowych, które

Kod efektu
przedmiotowego
ego zajęć u
W1 etiologię, patomechanizm, D.W1 ZT, ST, SP
objawy i przebieg ZP
zakresie: medycyny
sportowej, w stopniu
fizjoterapii;
408
W2 zasady diagnozowania oraz D.W2 ZT, ST, SP
ogólne zasady i sposoby ZP
zakresie: medycyny
sportowej, w stopniu
fizjoterapii;
U1 dokonać oceny stanu D.U.3 ZT, ST, SP
układu ruchu człowieka w ZP
warunkach statyki i
odcinkowe, miejscowe)
oraz zinterpretować
uzyskane wyniki;
U2 dobierać – w zależności od D.U4 ZT, ST, SP
stanu klinicznego i ZP
wykonywać zabiegi z
zakresu fizjoterapii u osób
po urazach w obrębie
tkanek miękkich układu
ruchu leczonych
zachowawczo i
operacyjnie, po urazach w
obrębie kończyn
zwichnięciach i
złamaniach) leczonych
zachowawczo i operacyjnie
U3 dobierać – w zależności od D.U6 ZT, ST, SP
stanu klinicznego i ZP
fizjoterapeutyczne przed- i
pooperacyjne u osób po
rekonstrukcyjnych
zabiegach ortopedycznych,
w tym po zabiegach
artroskopowych;
409

W zakresie wiedzy i Sprawdzian teoretyczny (ST) w formie testu w:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

ustrukturyzowanego zaliczenia praktycznego (SP) –
case study
społecznych podczas wykonywania zadań praktycznych oraz
podczas sprawdzianu praktycznego.
Edukacja
Zajęcia teoretyczne [ZT] wykład informacyjny, problemowy, konwersatoryjny.
przypadku, dyskusja
Treści programowe:
410
Semestr 1
1. Urazy i uszkodzenia sportowe – rodzaje i podział, przyczyny, profilaktyka
pierwotna i wtórna.
2. Ogólne zasady fizjoterapii w zespołach przeciążeniowych i po urazach w
sporcie.
3. Profilaktyka urazów i zespołów przeciążeniowych w sporcie.
4. Etiologia, patogeneza, diagnostyka i leczenie zespołów przeciążeniowych i
urazów sportowych.
5. Fizjoterapia w zespołach przeciążeniowych i po urazach barku i ramienia.
6. Fizjoterapia w zespołach przeciążeniowych i po urazach łokcia i
przedramienia.
7. Fizjoterapia w zespołach przeciążeniowych i po urazach nadgarstka i dłoni.
8. Fizjoterapia w zespołach bólowych i po urazach szyjnego, piersiowego i
lędźwiowo-krzyżowego odcinka kręgosłupa.
9. Fizjoterapia w zespołach przeciążeniowych i po urazach miednicy i kończyn
dolnych
1. Fizjoterapia w zespołach przeciążeniowych i po urazach barku i ramienia.
2. Fizjoterapia w zespołach przeciążeniowych i po urazach łokcia i
przedramienia.
3. Fizjoterapia w zespołach przeciążeniowych i po urazach nadgarstka i dłoni.
4. Fizjoterapia w zespołach bólowych i po urazach szyjnego, piersiowego i
lędźwiowo-krzyżowego odcinka kręgosłupa.
5. Fizjoterapia w zespołach przeciążeniowych i po urazach miednicy i kończyn
dolnych
1. Brykner P., Khan K.: Kliniczna medycyna sportowa. Wydawnictwo DB
Publishing, Warszawa 2011.
2. Brandon L.: Anatomia w urazach sportowych, ćwiczenia i rehabilitacja.
Wydawnictwo MUZA SA, Warszawa 2012.
3. McMahon P. J. (red.): Medycyna sportowa. Współczesne metody diagnostyki i
4. Dziak A., Tayara S.: Urazy i uszkodzenia w sporcie. Wydawnictwo Kasper,
Warszawa 2000.
5. Jegier A., Nazar K., Dziak A.: Medycyna sportowa. Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, Łódź 2013.
6. Klukowski K.: Medycyna sportowa. Cz. 1-2. Wydawnictwo Medical Tribune,
Warszawa 2011.
7. Donatelli R.: Rehabilitacja w sporcie. Wydawnictwo Elsevier Urban&Partner,
Wrocław 2011.
8. Jegier A., Krawczyk J.: Wybrane zagadnienia medycyny sportowej.
411
1. Elphinston J.: Stabilność, sport oraz wydajność ruchowa: biomechanika
praktyczna i systematyczny trening dla osiągnięcia wydajności ruchowej i
zapobiegania urazom. Wydawnictwo WSEIT, Poznań 2016.
2. Białoszewski D.: Fizjoterapia w ortopedii. Wydawnictwo PZWL, Warszawa
2014.
3. Dega W. Ortopedia i rehabilitacja. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
412
5.6. Korekcja wad postawy
Nazwa jednostki
medycznym.
Korekcja wad postawy
Studia Liczba
15 30 5
stacjonarne godzin
45 2
Studia Liczba
15 30 5
Cele modułu:
Student powinien osiągnąć założone przedmiotowe efekty uczenia się z zakresu wad
postawy i skolioz. Przygotowanie studenta do oceny przedmiotowej i podmiotowej
pacjenta oraz zapoznanie studenta z metodami i formami pracy z pacjentem
niezbędnymi na potrzeby badania i leczenia fizjoterapeutycznego, które przyczynią

Kod efektu
Treść efektu kierunkoweg a sprawdzian
przedmiotowego
o zajęć u
W1 budowę anatomiczną A.W1 ZT, ST, SP
poszczególnych układów ZP
413
funkcją w warunkach
zdrowia i choroby,
a w szczególności
układu narządów ruchu;
W2 rodzaje metod A.W2 ZT, ST, SP
obrazowania, zasady ich ZP
przeprowadzania
i ich wartość
diagnostyczną (zdjęcie
RTG, ultrasonografia,
tomografia komputerowa,
rezonans magnetyczny);
W3 mianownictwo A.W3 ZT, ST i SP
anatomiczne niezbędne do ZP
opisu stanu zdrowia;
W4 metody oceny czynności A.W10 ZT, ST i SP
poszczególnych narządów ZP
i układów oraz
możliwości ich
wykorzystania do oceny
stanu funkcjonalnego
pacjenta w różnych
W5 mechanizmy zaburzeń C.W2 ZT, ST, SP
strukturalnych i ZP
funkcjonalnych
wywołanych chorobą lub
urazem;
W6 metody oceny zaburzeń C.W4 ZT, ST, SP
strukturalnych i ZP
funkcjonalnych
wywołanych chorobą lub
urazem, narzędzia
diagnostyczne i metody
oceny stanu pacjenta dla
potrzeb fizjoterapii,
metody oceny
budowy i funkcji ciała
pacjenta oraz
jego aktywności
w różnych stanach
chorobowych;
414
W7 zasady doboru środków, C.W5 ZT, ST, SP
form i metod ZP
terapeutycznych w
zależności od rodzaju
dysfunkcji, stanu i wieku
pacjenta;
U1 rozpoznawać i A.U1 ZT, ST, SP
lokalizować na ZP
anatomicznych
zasadnicze struktury
ludzkiego ciała, w
tym elementy układu
ruchu, takie jak elementy
układu kostno-
stawowego, grupy
mięśniowe i
U2 palpacyjnie lokalizować A.U2 ZT, ST, SP
wybrane elementy ZP
budowy anatomicznej i
ich powiązania ze
strukturami sąsiednimi, w
tym kostne elementy
będące miejscami
przyczepów mięśni i
więzadeł oraz punkty
pomiarów
antropometrycznych,
mięśnie powierzchowne
oraz ścięgna i wybrane
wiązki naczyniowo-
nerwowe;
U3 wypełniać dokumentację C.U2 ZT, ST, SP
stanu zdrowia pacjenta i ZP
programu zabiegów
fizjoterapeutycznych;
U4 przeprowadzić D.U1 ZT, ST, SP
szczegółowe badanie dla ZP
potrzeb fizjoterapii i testy
funkcjonalne układu
415
ruchu oraz zapisać i
zinterpretować jego
wyniki;
U5 przeprowadzić kliniczną D.U22 ZT, ST, SP
ocenę postawy ciała, w ZP
tym badanie
skoliometrem Bunnella,
oraz punktową i
biostereometryczną ocenę
postawy ciała, a także
zinterpretować wyniki
tych ocen;
U6 na podstawie zdjęcia D.U23 ZT, ST, SP
RTG kręgosłupa ZP
wyznaczyć kąt Cobba,
kąt rotacji według
jednego z przyjętych
sposobów oceny,
dokonać oceny wieku
kostnego na podstawie
testu Rissera oraz
zinterpretować ich wyniki
i na tej podstawie
zakwalifikować skoliozę
do odpowiedniego
postępowania
klinicznego i
– i prowadzić
postępowanie
fizjoterpeutyczne u dzieci
i młodzieży z chorobami
układu ruchu, takimi jak:
wady wrodzone, wady
postawy ciała, jałowe
martwice kości;
klinicznego i
416
– i prowadzić
postępowanie przed- i
pooperacyjne u dzieci
leczonych operacyjnie;
informacji;
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

study
społecznych. podczas wykonywania zadań praktycznych oraz podczas
sprawdzianu praktycznego
Edukacja
[ZT]
417
przypadku, dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Definicje: prawidłowej postawy, wad i błędów postawy
2. Cechy prawidłowej postawy
3. Przyczyny powstawania wad postawy (wady wrodzone i nabyte).
4. Wady kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej
5. Wady klatki piersiowej
6. Wady kończyn w tym kolan i stóp.
7. Wady wrodzone kręgosłupa (rodzaje, diagnostyka obrazowa i kliniczna,
objawy, leczenie).
8. Definicja skoliozy wg SRS, SOSORT
9. Cechy charakteryzujące skoliozę idiopatyczną
10.Etiologia, epidemiologia i objawy skolioz idiopatycznych
11.Klasyfikacje skolioz w tym SOSORT, Cobba i King-Moe
12.Diagnostyka skolioz (analiza badania radiologicznego- pomiar kata Cobba i
rotacji Raimondiego, badanie kliniczne, test Adamsa)
13.Zasady leczenia zachowawczego w oparciu o trójpłaszczyznowość zaburzeń
postawy ciała
14.Fizjoterapia w leczeniu operacyjnym skolioz
15.Nowoczesna diagnostyka komputerowa postawy ciała
16.Metody i koncepcje leczenia skolioz
17.Zastosowanie parametrów sumujących w kompensacyjnym leczeniu skolioz.
18.Zaopatrzenie ortopedyczne w skoliozach I wadach postawy
1. Badanie palpacyjne wybranych punktów anatomicznych ciała
2. Badanie postawy ciała
3. Badanie mięśni i ich różnicowanie
4. Dokumentacja medyczna
5. Analiza deformacji postawy ciała pacjenta ze skoliozą I wada postawy
6. Analiza diagnostyka obrazowej I nowoczesnego badania komputerowego
(raporty badań) oraz program terapii
7. Zasady leczenia pacjenta ze skoliozą i wada postawy
8. Dobór indywidualnego program leczenia dla pacjenta ze skolioza i wada
postawy.
9. Diagnostyka kończyn dolnych – obliczenia kątowe.
418
1. Trzcińska S. Nowoczesna diagnostyka skolioz. PZWL. Warszawa 2022.
2. Kotwicki T, Śliwiński Z. Diagnostyka skolioz idiopatycznych. Wielka
Fizjoterapia, Red. Śliwiński Z, Sieroń A. Wydawnictwo Elsevier Urban &
Partner. Wrocław 2014
3. Marciniak W., Szulc A.: Wiktora Degi Ortopedia i rehabilitacja. T. 2.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL,Warszawa 2008
4. Kasperczyk T.: Wady postawy ciała. Diagnostyka i leczenie. Firma Handlowo-
Usługowa "Kasper",Kraków 2004
5. Kokosz M. Metody kinezyterapeutyczne. Kinezyterapia. Red. Zembaty A.
Wydawnictwo Kasper. Kraków 2003;2:207-445.
419
5.7. Masaż w ortopedii
Nazwa jednostki
Student zna podstawy fizjoterapii ogólnej
wymagania wstępne:
Masaż w ortopedii
Studia Liczba
15 25 10
stacjonarne godzin
40 2
Studia Liczba
15 25 10
Cele modułu:
masażu leczniczego w ortopedii. które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych

Kod efektu
przedmiotowego
ego zajęć u
W1 teoretyczne, metodyczne i C.W7 ZT, ST, SP
praktyczne podstawy ZP
masażu w ortopedii
W2 wskazania i C.W8 ZT, ST, SP
przeciwwskazania do ZP
stosowania masażu w
ortopedii
420
U1 zaplanować, dobrać i C.U8 ZT, ST, SP
wykonać zabiegi z zakresu ZP
masażu w ortopedii;
U2 wykazać zaawansowane C.U10 ZT, ST, SP
pozwalające na
zastosowanie właściwej
techniki z zakresu masażu
w ortopedii

W zakresie wiedzy i Sprawdzian teoretyczny (ST) w formie testu wg C:
0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

case study
Edukacja
421
przypadku, dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Masaż w zespołach bólowych kręgosłupa szyjnego, piersiowego i
lędźwiowego
2. Masaż w wadach wrodzonych narządu ruchu
3. Masaż w urazach narządu ruchu
4. Masaż w zmianach zwyrodnieniowych narządu ruchu
5. Masaż po urazach ośrodkowego układu nerwowego i urazach nerwów
obwodowych
6. Masaż w zespołach przeciążeniowych stawów kolanowych i biodrowych
7. Masaż w zespole bolesnego barku
8. Masaż w zespołach przeciążeniowych stawów łokciowych i stawów
nadgarstkowych.
1. Masaż izometryczny
2. Masaż centryfugalny
3. Normalizacja napięcia mięśniowego za pomocą masażu
4. Masaż po urazach I kontuzjach
5. Masaż przed I po zabiegach chirurgicznych I ortopedycznych
6. Masaż blizny pooperacyjnej
7. Masaż przy przerwaniu ciągłości tkanek
8. Masaż kontrlateralny
1. Fizjoterapia w ortopedii – Dariusz Białoszewski – wydawnictwo PZWL 2014
2. Podstawy fizjoterapii Tom 1 i 2 – Janusz Nowotny – wydawnictwo Kasper
Kraków 2004
3. Masaż w wybranych jednostkach chorobowych Tom 1,2 i 3 – Adam
Zborowski – wydawnictwo A-Z Kraków 2011
4. Klasyczny masaż leczniczy – Leszek Magiera – wydawnictwo BIO-STYL
Kraków 2012
5. Masaż leczniczy. Badanie i leczenie mięśniowo – powięziowych punktów
spustowych – redakcja wydania I polskiego Edward Saulicz – wydawnictwo
ElSEVIER Urban & Partner Kraków 2006
422
6. Podręcznik medycyny manualnej Atlas zabiegów – miednica, kręgosłup
piersiowy, lędźwiowy I żebra – Zbigniew Arkuszewski – wydawnictwo
ELIPSA Kraków 2007
1. Rehabilitacja medyczna – Jerzy Kiwerski – wydawnictwo PZWL 2006
2. Bóle i dysfunkcje kręgosłupa – A. Dziak – wydawnictwo Medicina Sportiva
2007
3. Wiktor Dega, Alfons Senger; Ortopedia I rehabilitacja Tom 1 I 2:
Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 1996
4. Klaus Buckup: Testy kliniczne w badaniu kości, stawów I mięśni:
Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 2020
423
5.8. Masaż w pediatrii
Nazwa jednostki
Moduły wprowadzające / Student zna podstawy masażu klasycznego,
wymagania wstępne: anatomii, fizjoterapii klinicznej w pediatrii.
Masaż w pediatrii
Studia Liczba
15 25 10
stacjonarne godzin
40 2
Studia Liczba
15 25 10
Cele modułu:
masażu leczniczego w pediatrii. które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych

Kod efektu
przedmiotowego
ego zajęć u
masażu w pediatrii
stosowania masażu w
pediatrii
424
masażu w ortopedii;
pozwalające na
techniki z zakresu masażu
w ortopedii

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

case study
425
Edukacja
przypadku, dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Analiza układu dotykowego dziecka -świat zmysłów niemowlęcia.
2. Poziomy integracji sensorycznej - rozwój sensomotoryczny dziecka.
3. Masaż w pediatrii. Stymulacja przez dotyk. Dlaczego warto masować
niemowlęta?
4. Funkcja masażu w pediatrii.
5. Zasady masażu dziecięcego w wieku rozwojowym – różnice w budowie tkanek
dziecka, a dorosłego.
6. Diagnostyka i podział odruchów.
7. Masaże stosowane u dzieci z zaburzeniami sensorycznymi.
8. Masaż dziecka w wybranych jednostkach chorobowych.
9. Wskazania i przeciwwskazania do masażu noworodka i niemowlęcia.
10.Różne formy i metody masażu stosowane w wieku rozwojowym.
1. Metodyka masażu dziecięcego. Zastosowanie różnych technik masażu w
zależności o celu terapeutycznego. Pozycjonowanie dzieci w czasie zabiegu
masażu.
2. Masaż leczniczy u dzieci w leczeniu zniekształceń szyi: wrodzony kręcz szyi
pochodzenia mięśniowego, wrodzony kręcz szyi pochodzenia kostnego, kręcz
szyi nabyty i nawykowy. Etiopatologia.
3. Masaż leczniczy u dzieci w leczeniu deformacji kończyn dolnych: dysplazja i
wrodzone zwichnięcie biodra, biodro szpotawe; kolano koślawe i szpotawe.
Etiopatologia.
4. Masaż leczniczy u dzieci w leczeniu deformacji kończyn dolnych: stopa
końska, szpotawa, końskoszpotawa, koślawa, płasko-koślawa, piętowa,
wydrążona. Etiopatologia.
5. Masaż leczniczy u dzieci w leczeniu zaburzeń napięcia mięśniowego, wady
postawy: skoliozy funkcjonalne, strukturalne, kręgozmyk. Etiopatologia.
Masaż leczniczy u dzieci w leczeniu porażenia splotu barkowego.
Etiopatologia.
426
6. Masaż leczniczy u dzieci w leczeniu zniekształceń kręgosłupa: plecy płaskie,
okrągłe, wklęsłe, okrągło-wklęsłe. Etiopatologia.
7. Masaż leczniczy u dzieci w leczeniu deformacji klatki piersiowej: klatka
piersiowa kurza, klatka piersiowa lejkowata, choroba Sprengela. Etiopatologia.
Masaż leczniczy u dzieci w leczeniu chorób układu oddechowego.
Etiopatologia. 22-24. Masaż leczniczy u dzieci w leczeniu wczesnodziecięcym
zaburzeń perystaltyki jelit. Etiopatologia. 25-27. Masaż leczniczy u dzieci w
leczeniu młodzieńczego przewlekłego zapalenia stawów. Etiopatologia.
8. Masaż leczniczy u dzieci w leczeniu wybranych jałowych martwic kości.
Etiopatologia.
1. Bartelmus E.: Masaż i inne techniki manualne stosowane u dzieci w
zaburzeniach sensorycznych, Elamed Media Group, Katowice 2019
2. Kaczara J. Masaż niemowlęcia, Metoda Shantala ASTRUM, Wrocław 2006,
2009
3. Włodzisław Kukliński, Krzysztof Zeman, Teresa Orlik : Fizjoterapia w
pediatrii : Wydawnictwo lekarskie PZWL Warszawa: 2012
4. Kavanagh W.: Masaż i refleksoterapia dla dzieci i niemowląt, ADAM,
Warszawa 2008
1. Bartelmus E.: Masaż w pediatrii, Elamed Media Group, Katowice 2015
2. Lewandowski G. Masaż kobiety w ciąży i niemowlęcia, Annał, 2007
3. Schlőmer B.: Baby Massage, Mosaik Verlag, a division of Velagsgruppe
Random House, Műnchen, Germany 2001
4. Zborowski A. Masaż w wybranych jednostkach chorobowych. T I, II. AZ
Kraków 1997, 2006, 2010, 2011
5. Klaus Buckup: Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni:
Wydawnictwo lekarskie PZWL: Warszawa 2020
427
5.9. Medycyna manualna
Nazwa jednostki
medycznym.
Medycyna manualna
Studia Liczba
15 15 20
stacjonarne godzin
30 2
Studia Liczba
15 15 20
Cele modułu:
środków i metod stosowanych w terapii manualnej, które przyczynią się do

Kod efektu
Treść efektu kierunkoweg a sprawdzian
przedmiotowego
o zajęć u
W1 teoretyczne, metodyczne i F.W2 ZT, ST, SP
terapii manualnej
W2 wskazania i C.W.8 ZT, ST, SP
przeciwskazania do ZP
wykonywania zabiegów z
428
zakresu terapii manualnej
pozwalające na
techniki z zakresu terapii
manualnej
informacji;

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

case study
Edukacja
429
przypadku, dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Wprowadzenie do medycyny manualnej. Rys historyczny oraz wybranych
systemów i szkół terapii manualnej (Cyriax, Kaltenborn, Lewit, Hartman,
Maitland).
2. Cel oraz znaczenie terapii manualnej w leczeniu pacjentów z dysfunkcjami
narządu ruchu.
3. Miejsce terapii manualnej we współczesnej fizjoterapii.
4. Omówienie technik terapii manualnej (mobilizacji, manipulacji, trakcji,
neuromobilizacji, głębokiego masażu poprzecznego).
5. Przeciwwskazania do wykonywania zabiegów terapii manualnej.
6. Wskazania do wykonywania zabiegów terapii manualnej ze szczególnym
wskazaniem wybranych technik zabiegowych.
7. Anatomia palpacyjna w obrębie kręgosłupa.
8. Anatomia palpacyjna w obrębie kończyny górnej.
9. Anatomia palpacyjna w obrębie kończyny dolnej.
10.Diagnostyka dla potrzeb terapii manualnej w obrębie kręgosłupa i stawów
krzyżowo-biodrowych.
11.Terapia manualna w obrębie kręgosłupa i stawów krzyżowo-biodrowych.
12.Diagnostyka dla potrzeb terapii manualnej w obrębie kończyny górnej.
13.Terapia manualna w obrębie kończyny górnej.
14.Diagnostyka dla potrzeb terapii manualnej w obrębie kończyny dolnej.
15.Terapia manualna w obrębie kończyny dolnej.
16.Metody fizjoterapeutyczne wspomagające efektywność zabiegów terapii
manualne
1. Diagnostyka i terapia manualna w obrębie kręgosłupa i stawów krzyżowo-
biodrowych.
2. Diagnostyka i terapia manualna w obrębie kończyn.
3. Metody fizjoterapeutyczne wspomagające efektywność zabiegów terapii
manualnej
1. Arkuszewski Z.: Podręcznik medycyny manualnej: atlas zabiegów - kręgosłup
430
szyjny. Wydawnictwo ELIPSA-JAIM, Kraków 2006.
2. Arkuszewski Z.: Podręcznik medycyny manualnej: atlas zabiegów - miednica,
kręgosłup lędźwiowy,kręgosłup piersiowy, żebra. Wydawnictwo ELIPSA-
JAIM, Kraków 2006.
3. Frisch H.: Terapia manualna: poradnik wykonywania ćwiczeń. Wydawnictwo
4. Gibbons P.: Manipulacje kręgosłupa, klatki piersiowej i obręczy biodrowej w
osteopatii. Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2011.
5. Kaltenborn F.: Kręgosłup - badanie manualne i mobilizacja: w ramach
Ortopedycznej Terapii Manualnej wg koncepcji Kaltenborna i Evjentha.
Wydawnictwo Rolewski, Toruń 1998.
6. Kaltenborn F.: Manualne mobilizacje stawów kończyn: badanie manualne i
mobilizacja stawów: szkolenie podstawowe. Wydawnictwo Rolewski, Toruń
1998.
7. Kasperczyk T. Mucha D. (red.): Podstawy terapii manualnej: praca zbiorowa.
Wydawnictwo Jet, Kraków 2012
8. Lewit K.: Terapia manualna w rehabilitacji chorób narządu ruchu,
Wydawnictwo ZL NATURA, Kielce 2001.
9. Olson K.: Terapia manualna kręgosłupa, Wydawnictwo Elsevier Urban &
10.Wolf U.: Ilustrowany atlas terapii manualnej. Wydawnictwo M-Media,
Warszawa 2012
1. Buckup K.: Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni. Warszawa:
PZWL; 2014
2. Chaitow L.: Manipulacje czaszkowe na tkankach kostnych i tkankach
miękkich: teoria i praktyka. Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław
2009
3. Evjenth O.: Lokalizacja objawów w obrębie kręgosłupa i kończyn.
Wydawnictwo Rolewski, Toruń 2002
4. Jorritsma W.: Anatomia na żywym człowieku: wstęp do terapii manualnej.
Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2009
5. Muscolino JE.: Badanie palpacyjne układów mięśniowego i kostnego z
uwzględnieniem punktów spustowych, stref odruchowych i stretchingu.
Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław
431
5.10. Neuropsychologia kliniczna
Nazwa jednostki
Student zna podstawy psychologii, fizjologii
wymagania wstępne:
Neuropsychologia kliniczna
Studia Liczba
30 - 20
stacjonarne godzin
30 2
Studia Liczba
30 - 20
Cele modułu:
zaburzeń pracy mózgu oraz konsekwencji i problemów z nich wynikających dla
funkcjonowania pacjentów, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych

Kod efektu
przedmiotowego
ego zajęć u
W1 budowę anatomiczną układu A.W1 ZT ST
nerwowego i podstawowe
zależności pomiędzy jego
budową i funkcją w
warunkach zdrowia i
choroby,
W2 etiologię, patomechanizm, D.W1 ZT ST
432
objawy i przebieg choroby
w przebiegu chorób
neurologicznych;
KS1 dostrzegania i KP_KS 5 ZT SB

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
społecznych
Edukacja
[ZT]
Treści programowe:
Semestr 1
1. Miejsce i rola neuropsychologii wśród innych nauk.
2. Zarys budowy i funkcji mózgowia.
433
3. Asymetria półkul mózgowych.
4. Mózg a umysł.
5. Plastyczność mózgu.
6. Współczesne techniki badania ośrodkowego układu nerwowego.
7. Zaburzenia uwagi i innych funkcji wykonawczych.
8. Zaburzenia mowy – afazje.
9. Zaburzenia pamięci i demencje.
10.Zaburzenia percepcji.
11.Globalne i wybiórcze zaburzenia świadomości.
12.Zaburzenia emocji i osobowości jako następstwa uszkodzeń mózgu.
13.Zaburzenia związane z uszkodzeniami poszczególnych płatów mózgowych.
1. Domańska, Ł., Borkowska, A. R. (2008). Podstawy neuropsychologii
klinicznej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
2. Herzyk, A. (2012). Neuropsychologia kliniczna wobec zjawisk świadomości i
nieświadomości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
3. Pąchalska M.: (2008). Rehabilitacja neuropsychologiczna: procesy poznawcze
i emocjonalne. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
4. Walsh, K. (1998). Neuropsychologia kliniczna. Warszawa: Wydawnictwo
Naukowe PW
1. Borkowska A.R., Domańska Ł.: Neuropsychologia kliniczna dziecka :
wybrane zagadnienia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
2. Jodzio K. (red.): (2009). Neuropsychologia: współczesne kierunki badań.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
3. Łojek E., Bolewska A. (2008). Wybrane zagadnienia rehabilitacji
neuropsychologicznej. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
434
5.11. Nowoczesne metody multimedialne w procesie fizjoterapii
Nazwa jednostki
Student zna: podstawy anatomii, biomechaniki,
kinezyterapii, posługuje się nazewnictwem
wymagania wstępne:
medycznym.
Nazwa modułu (przedmiot Nowoczesne metody multimedialne w procesie
lub grupa przedmiotów): fizjoterapii
Studia Liczba
30 - 20
stacjonarne godzin
30 2
Studia Liczba
30 - 20
Cele modułu:
nowoczesnych metod multimedialnych, które mogą być wykorzystywane w pracy
fizjoterapeuty. Nabycie umiejętność wykorzystania różnych narzędzi
informatycznych w pracy fizjoterapeuty, które przyczynią się do osiągnięcia

Kod efektu Forma
Kod efektu Forma
Treść efektu kierunkow sprawdzian
przedmiotowego zajęć
ego u
W1 podstawowe formy i B.W8 ZT ST, SP
sposoby przekazywania
informacji z
wykorzystaniem środków
435
dydaktycznych w zakresie
nauczania fizjoterapii,
prowadzenia szkoleń i
doskonalenia zawodowego;
W2 narzędzia informatyczne i B.W21 ZT ST, SP
statystyczne służące do
opracowywania i
przedstawiania danych oraz
rozwiązywania problemów.

W zakresie wiedzy i Sprawdzian teoretyczny (ST) i zaliczenie praktyczne
umiejętności (SP) – stworzenie strony internetowej i
zaprezentowanie jej.
Edukacja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Usługi internetowe.
2. Urządzenia i testy do sprawdzania koordynacji wzrokowo- ruchowej
(przykłady).
3. Zagrożenia w internecie oraz zagrożenia dla zdrowia spowodowane pracą przy
komputerze.
436
4. Prawo autorskie. Przykłady stron zawierających darmowe obrazki i zdjęcia.
5. Tworzenie filmów. Przykłady stron/programów do obróbki filmów. Aplikacja
na urządzenia mobilne, która nagrywa ekran.
6. Grafika menadżerska i prezentacyjna. Wykorzystanie programu PowerPoint do
tworzenia prezentacji multimedialnej zawierającej dźwięk, film oraz animacje
zmiany czcionki. Techniki konstruowania slajdów. Przygotowanie pokazu
prezentacji.
7. Kreatory stron internetowych (przykłady). Projektowanie i edytowanie stron
WWW z elementami multimedialnymi za pomocą wizualnego edytora kodu
HTML. Wstawianie obiektów multimedialnych, aplikacji, obrazu i dźwięku na
stronę.
1. Tom Negrino: PO prostu PowerPoint, 2007 PL, Helion, 2008.
2. Aleksandra Tomaszewska-Adamarek: Tworzenie stron WWW, Ilustrowany
przewodnik, Helion, 2007.
3. Robin Williams, John Tollet: Projektowanie stron WWW. Jak to zrobić?,
Helion, 2004
4. Phillip Crowder: Tworzenie stron WWW, Helion, 2008
1. Aleksandra Tomaszewska: PowerPoint 2016 PL. Gliwice: Wydawnictwo
Helion,
2. Marek Kasperski, Anna Boguska-Torbicz: Projektowanie stron WWW, Helion,
2008
437
5.12. Odnowa biologiczna w sporcie
Nazwa jednostki
Student zna podstawy anatomii, fizjologii
wymagania wstępne:
Odnowa biologiczna w sporcie
Studia Liczba
15 15 20
stacjonarne godzin
30 2
Studia Liczba
15 15 20
Cele modułu:
metod odnowy biologicznej, zasad doboru i stosowania adekwatnych do obciążeń
środków odnowy biologicznej z uwzględnieniem procesów fizjologicznych i
biochemicznych w organizmie podczas wysiłku sportowego, zabiegów w odnowie
biologicznej, które przyczynią się do osiągnięcia nadrzędnych kierunkowych

Kod efektu
przedmiotowego
ego zajęć u
odnowy biologicznej;
438
stosowania zabiegów z
zakresu odnowy
biologicznej;
odnowy biologicznej;
U2 obsługiwać aparaturę do C.U12 ZT, ST, SP
wykonywania zabiegów z ZP
zakresu odnowy
biologicznej

0-55 % - ocena 2,0

56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0

case study
W zakresie kompetencji ocena [SB] na podstawie obserwacji zachowań
społecznych studenta podczas wykonywania zadań praktycznych
439
oraz podczas sprawdzianu praktycznego.
Edukacja
Zajęcia teoretyczne [ZT] wykład informacyjny, problemowy,
konwersatoryjny.
przypadku, dyskusja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Pojęcie odnowy biologicznej, zadania, metody i środki; fizjologiczne podstawy
odnowy biologicznej.
2. Sport wyczynowy- charakterystyka struktury procesu treningowego,
programowanie wspomagania.
3. Diagnoza zmian zmęczeniowych, kontrola działań wspomagających.
4. Żywienie - wspomaganie dietetyczne przed, podczas i po treningu, wspomaganie
farmakologiczne.
5. Psychologiczne metody odnowy biologicznej, wspomaganie procesów
wypoczynkowych zachodzących w układzie nerwowym.
1. Praktyczne zastosowanie odnowy biologicznej wybranych dyscyplinach sportu.
2. Metody odnowy biologicznej: masaż sportowy: (masaż izometryczny,
kontralateralny, centryfugalny, próżniowy), wskazania i przeciwwskazania,
celowość stosowania masażu, refleksoterapia; aromaterapia.
3. Taping w profilaktyce oraz leczeniu schorzeń i urazów narządu ruchu u
sportowców.
4. Zastosowanie bodźców fizykalnych w celu usprawniania transportu metabolitów
wysiłkowych, zwalczanie bólu będącego wynikiem treningu.
5. Techniki rozciągania mięśni jako środek profilaktyki urazowej, wspomaganie
leczenia urazów sportowych.
6. Relaksacja - ćwiczenia koncentrująco – relaksacyjne, joga, trening psychiczny w
sporcie, relaksacja progresywna (stopniowana) Jacobsona; trening mentalny w
procesie treningu sportowego, modyfikacja pobudzenia emocjonalnego, trening
izometryczny Franklina; trening autogenny metodą Schultza
1. Brykner P., Khan K.: Kliniczna medycyna sportowa. Wydawnictwo DB
440
Publishing, Warszawa 2011.
2. Dziak A., Tayara S.: Urazy i uszkodzenia w sporcie. Wydawnictwo Kasper,
Warszawa 2000.
3. Jegier a., Nazar K., Dziak A.: Medycyna sportowa. Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, Łódź 2013.
4. Gieremek K., Dec L.: Zmęczenie i regeneracja sił. Odnowa biologiczna.
Katowice, P.H. HAS - MED.2007
5. Magiera L., Walaszek R.: Masaż sportowy z elementami odnowy biologicznej.
wyd. Biosport, Kraków 2003
6. Pawelec R., Szczuka E., Laber W.: Metodyka masażu w odnowie biologicznej.
Agencja Usługowo- Handlowa "AGIW", Wrocław 2011.
7. Słoniak R. Tittinger T.: Taping rehabilitacyjny w sporcie, Rzeszów 2011
1. Słoniak R., Tittinger T.: Taping rehabilitacyjny stawu skokowego, Rzeszów 2009.
2. Lennaard T. A., Crabtree H. M.: Sportowe urazy kręgosłupa. Wydawnictwo
Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2008
441
5.13. Turystyka i rekreacja wieku geriatrycznego
Nazwa jednostki
medycznym.
Turystyka i rekreacja wieku geriatrycznego
Studia Liczba
30 - 20
stacjonarne godzin
30 2
Studia Liczba
30 - 20
Cele modułu:
Student powinien osiągnąć założone przedmiotowe efekty uczenia się z zakresu roli i
znaczenia turystyki i rekreacji w życiu osób starszych oraz nabycie umiejętności
właściwego planowania aktywności ruchowej dla osób starszych. które przyczynią

Kod efektu
przedmiotowego
ego zajęć u
W1 zasady doboru różnych C.W11 ZT ST
form turystyki oraz
rekreacji terapeutycznej w
procesie leczenia i
442
podtrzymywania
sprawności osób w wieku
geriatrycznym
KS1 dostrzegania i KP_KS 5 ZT SB

0-55 % - ocena 2,0
56-67% - ocena 3,0
68-75 % - ocena 3,5
76-83% - ocena 4,0
84-91% - ocena 4,5
92-100% - ocena 5,0
Edukacja
Treści programowe:
Semestr 1
1. Ogólna wiedza o starości - definicje starości, trendy demograficzne i
niepełnosprawność związaną ze starością;
2. Fizjologia starzenia się; tolerancja wysiłku w wieku podeszłym; konsekwencje
hipokinezji; czynniki środowiskowe utrudniające i ułatwiające
funkcjonowanie;
443
3. Stan zdrowia osób starszych i zdolności adaptacyjne;
4. Zagadnienia psychologiczne u osób w podeszłym wieku w kontekście
turystyki i rekreacji;
5. Wybrane czynniki osobowe i styl życia osób starszych w Polsce;
funkcjonowanie społeczne osób starszych;
6. Ocena funkcjonalna osoby starszej;
7. Promocja zdrowia osób starszych - wybrane zagadnienia; historia I rozwój,
czynniki kształtujące i typy turystyki i rekreacji; uwarunkowania socjalno-
ekonomiczno-
8. Demograficzne udziału osób starszych w turystyce i rekreacji;
9. Oddziaływanie środowiska naturalnego u osób starszych; potrzeby i
preferencje czynniki kształtujące poziom konsumpcji w zakresie turystyki I
rekreacji;
10.Turystyka a szanse zapobiegania marginalizacji osób w podeszłym wieku,
11.Oferta turystyczna dla seniorów W Polsce i za granicą; wskazania i
przeciwwskazania do obciążania różnymi formami aktywizacji fizycznej oraz
oddziaływań fizykalnych osób starszych
1. Galus K. (red.): Geriatria : wybrane zagadnienia. Elsevier Urban & Partner,
Wrocław 2010.
2. Guccione A.A., Wong R.A., Avers D.: Fizjoterapia kliniczna w geriatrii.
Elsevier Urban & Partner,Wrocław 2014.
3. Parnicka U., Parnicki F.: Aktywny senior: teoria i praktyka. Państwowa
Wyższa Szkoła Zawodowa im.Szymona Szymonowica. Wydawnictwo
Officina Simonidis, Zamość 2013.
4. Marchewka A., Dąbrowski Z., Żołądź J.A., Fizjologia starzenia się.
Profilaktyka i Rehabilitacja. PWN,Warszawa 2015.
5. Merska M. Znaczenie aktywności ruchowej dla osób w starszym wieku,
Almamer Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 201
1. Dąbrowski A, 2006, Zarys teorii rekreacji ruchowej, Almamer Wyższa Szkoła
Ekonomiczna, Warszawa
2. Nowocień J., Zuchora K. (red.) Aktywność fizyczna i społeczna osób trzeciego
wieku. Fundacja Centrum Edukacji Olimpijskiej, AWF Warszawa 2012
3. Kozdroń E., Program rekreacji ruchowej osób starszych. AWF Warszawa 2004
4. Osiński W., Gerokinezjologia. Nauka i Praktyka Aktywności Fizycznej w
Wieku Starszym. PZWL,Warszawa 2013
5. Grzelak-Kostulska E., Hołowiecka B., 2012, Turystyka osób starszych w
Polsce: uwarunkowania społeczno-demograficzne [w:] Rapacz A. (red.)
Wyzwania współczesnej polityki turystycznej: problemy polityki turystycznej,
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Nr 259,
Wrocław, s. 95-
444

Sylabus Dla Kierunku Fizjoterapia

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sylabus Dla Kierunku Fizjoterapia

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Wyższa Szkoła Rehabilitacji w Warszawie

Sylabus dla kierunku fizjoterapia

Zakładane przedmiotowe efekty uczenia się i ich powiązanie z efektami

Potwierdzenie osiągnięcia efektów uczenia się:

0-55 % - ocena 2,0

Zaliczenie praktyczne wszystkich

Nazwa jednostki prowadzącej

Zakładane przedmiotowe efekty uczenia się i ich powiązanie z efektami

Potwierdzenie osiągnięcia efektów uczenia się:

0-55 % - ocena 2,0

Nazwa jednostki prowadzącej

Zakładane przedmiotowe efekty uczenia się i ich powiązanie z efektami

Potwierdzenie osiągnięcia efektów uczenia się:

0-55 % - ocena 2,0

Nazwa jednostki prowadzącej

Zakładane przedmiotowe efekty uczenia się i ich powiązanie z efektami

0-55 % - ocena 2,0

Sprawdzian śród semestralny (SŚ):

Nazwa jednostki prowadzącej

Zakładane przedmiotowe efekty uczenia się i ich powiązanie z efektami

Potwierdzenie osiągnięcia efektów uczenia się:

0-55 % - ocena 2,0

Nazwa jednostki prowadzącej

Zakładane przedmiotowe efekty uczenia się i ich powiązanie z efektami

Potwierdzenie osiągnięcia efektów uczenia się:

0-55 % - ocena 2,0

Nazwa jednostki prowadzącej

Zakładane przedmiotowe efekty uczenia się i ich powiązanie z efektami

Potwierdzenie osiągnięcia efektów uczenia się:

0-55 % - ocena 2,0

Sprawdzian śród semestralny (SŚ) - zaliczenie wszystkich

Podstawowa diagnostyka z zakresu biologii medycznej:

Nazwa jednostki prowadzącej

Zakładane przedmiotowe efekty uczenia się i ich powiązanie z efektami

Potwierdzenie osiągnięcia efektów uczenia się:

0-55 % - ocena 2,0

Sprawdzian śród semestralny (SŚ) - zaliczenie

Nazwa jednostki prowadzącej

Zakładane przedmiotowe efekty uczenia się i ich powiązanie z efektami

0-56 % - ocena 2,0

Sprawdzian śród semestralny (SŚ):

Nazwa jednostki prowadzącej

Zakładane przedmiotowe efekty uczenia się i ich powiązanie z efektami

KS2 jest zorientowany na poszerzanie ZT, SB

Potwierdzenie osiągnięcia efektów uczenia się:

0-55 % - ocena 2,0

Sprawdzian śród semestralny [SŚ] –zaliczenie

Nazwa jednostki prowadzącej

Zakładane przedmiotowe efekty uczenia się i ich powiązanie z efektami

Potwierdzenie osiągnięcia efektów uczenia się:

0-55 % - ocena 2,0

Nazwa jednostki prowadzącej

Zakładane przedmiotowe efekty uczenia się i ich powiązanie z efektami

Potwierdzenie osiągnięcia efektów uczenia się:

Sprawdzian śród semestralny (SŚ) - zaliczenie

Nazwa jednostki prowadzącej

Zakładane przedmiotowe efekty uczenia się i ich powiązanie z efektami

Potwierdzenie osiągnięcia efektów uczenia się:

0-56 % - ocena 2,0

Sprawdzian śród semestralny (SŚ) - zaliczenie wszystkich

Zakładane przedmiotowe efekty uczenia się i ich powiązanie z efektami

Potwierdzenie osiągnięcia efektów uczenia się:

Sprawdzian śród semestralny (SŚ) - zaliczenie wszystkich

Nazwa jednostki prowadzącej