The five senses

Vision: light (what we experience)

Hearing: sounds
Tastes:
Smell:
Touch: pressure, temperature, pain

Vision is the most important because “our brain has more neurons devoted to
vision than to hearing, taste or smell”.
Perception: the process of organizing and making sense of the stimuli in our
surroundings
- We heavily rely on the visual sense
- Much knowledge about perception

Principles of Grouping
Perceptual illusions: misconceptions or interpretations of stimuli that do not
correspond to the sensations received.
Why do strong impressive affect your memory (make you remember it for a long
time)

Chap: Memory
Encoding: mã hóa
Storage: lưu trữ
Retrieval: truy xuất
1/ Encoding
Mã hóa refers to việc tạo ra các biểu diễn thông tin trong tâm trí để nó có thể
được đặt vào ký ức của chúng ta
Ex: Daniel mã hóa các con số bằng cách hình dung từng con số có hình dạng, màu
sắc và kết cấu khác nhau. Một biểu diễn tinh thần sống động như vậy giúp lưu trữ
các con số trong bộ nhớ của anh ta.
2/ Storing
Storing is the process of placing encoded information into relatively permanent
mental storage for later recall.
Thông tin mới được lưu trữ bằng cách liên kết với thông tin cũ hoặc thông tin
quen thuộc sẽ dễ nhớ hoặc truy xuất hơn nhiều.
3/ Retrieving
Retrieving is the process of getting or recalling information that has been placed
into short-term or long-term storage.
Three types of memory
1/ Sensory memory (trí nhớ giác quan)
Sensory memory refers to an initial process that receives and holds environ-
mental information in its raw form for a brief period of time from an instant to
several seconds
Ví dụ, sau khi đến tai bạn, âm thanh của nghệ sĩ guitar được lưu giữ trong bộ nhớ
giác quan trong một hoặc hai giây. Điều bạn làm tiếp theo sẽ quyết định điều gì
xảy ra với âm thanh của người chơi guitar trong trí nhớ giác quan của bạn. Nếu
bạn không còn chú ý đến những âm thanh này trong trí nhớ giác quan, chúng sẽ
tự động biến mất không một dấu vết. Tuy nhiên, nếu bạn chú ý đến âm nhạc của
nghệ sĩ ghi-ta, thông tin thính giác trong trí nhớ giác quan sẽ được chuyển vào
một quá trình ghi nhớ khác gọi là trí nhớ ngắn hạn
2/ Short-term memory
Trí nhớ ngắn hạn, còn được gọi là trí nhớ làm việc, đề cập đến một quá trình khác
chỉ có thể chứa một lượng thông tin hạn chế- trung bình là 7 items - chỉ trong một
khoảng thời gian ngắn-2 đến 30 giây
Sau khi một lượng thông tin hạn chế được chuyển vào bộ nhớ ngắn hạn, hoặc bộ
nhớ đang hoạt động, nó sẽ ở đó trong tối đa 30 giây. Nếu trong thời gian này, bạn
tham gia nhiều hơn vào thông tin, chẳng hạn như ngân nga theo điệu nhạc, thì
thông tin sẽ lưu lại trong bộ nhớ ngắn hạn trong một khoảng thời gian dài hơn.
Tuy nhiên, bản nhạc sẽ biến mất sau một thời gian ngắn trừ khi nó được chuyển
vào bộ nhớ vĩnh viễn, được gọi là bộ nhớ dài hạn
3/ Long-term memory
Trí nhớ dài hạn đề cập đến quá trình lưu trữ lượng thông tin gần như không giới
hạn trong thời gian dài.

Memory processes
1/ Sensory memory
Paying or not paying attention to something determines what is remembered and
what is forgotten. Imagine listening to a lecture. All the information that enters
your sensory memory remains for seconds or less. If you do not pay attention to
information in sensory memory, it is forgotten. If you pay attention to particular
information, such as the instructor’s words, this information is automatically
transferred into short-term memory.
2/ Short-term memory
If you do not pay attention to information in short-term memory, it is not encoded
and is forgotten. If you do pay attention by rehearsing the information, such as
taking notes, the information will be encoded for storage in long-term memory.
That’s why it helps to take lecture notes
3/ Long-term memory
Information that is encoded for storage in long-term memory will remain there on
trên cơ sở tương đối lâu dài. Whether or not you can recall the instructor’s words
from long-term memory depends partly on how they are encoded. This means
that poor class notes may result in poor encoding and poor recall on exams. .
How is information processed and transferred into long-term memory?
Iconic Memory ( trí nhớ biểu tượng)
Iconic memory is a form of sensory memory that tự động lưu giữ thông tin hình
ảnh for about a quarter of a second or more; as soon as you shift your attention,
the information disappears. (The word icon means “image.”)
You don’t “go blind” when both eyes close completely during a blink (about 1/3
seconds) because the visual scene is briefly held in iconic memory. When your
eyes reopen, you don’t realize that your eyes were completely closed during the
blink because “you kept seeing” the visual information that was briefly stored in
iconic memory. Without iconic memory, your world would disappear into
darkness during each eye blink
Echoic memory (bộ nhớ tiếng vang)
Bộ nhớ tiếng vang là một dạng Sensory memory chứa thông tin thính giác trong 1
hoặc 2 giây.
Bộ nhớ tiếng vang giữ âm thanh trong thời gian ngắn.
Ex: suppose you are absorbed in reading a novel and a friend asks you a question.
You stop reading and ask, "What did you say?” As soon as those words are out of
your mouth, you realize that you can recall, or play back, your friend's exact
words. You can play back these words because they are still in echoic memory.
Functions of Sensory memory
1/ Prevents being overwhelmed: Sensory memory helps không bị choáng ngợp
bởi quá nhiều thông tin, kích thích đến vì mọi thông tin giác quan mà bạn not pay
attention sẽ biến mất trong vài giây

2/ Gives decision time: Sensory memory gives you a few seconds to decide
whether some incoming sensory information is interesting or important.
Information you pay attention to will automatically be transferred to short-term
memory.
3/ Provides stability, playback, and recognition
Iconic memory makes things in your visual world appear smooth and continuous,
such as “seeing” even during blinking. Echoic memory lets you phát lại thông tin
thính giác, such as holding separate sounds so that you can recognize them as
words.
Short-term memory/ Working memory: Short-term memory có 2 đặc điểm là
limited duration & limited capacity.
Limited duration
You can keep information longer in short-term memory by using maintenance
rehearsal.
Maintenance rehearsal refers to việc thực hành lặp lại hoặc diễn tập thông tin
một cách có chủ ý để nó tồn tại lâu hơn trong trí nhớ ngắn hạn. However, during
maintenance rehearsal, việc cứ lặp đi lặp lại cùng 1 việc, sẽ khiến new information
không thể nhập vào short-term memory.
Limited capacity
Short-term memory chỉ có thể nhớ đc 7 items or bit, plus or minus two.
Interference: results when new information enters short-term memory and
overwrites or đẩy thông tin đã có ở đó ra ngoài.
Ex: Nếu như đang cố nhớ 1 số điện thoại và ai đó hỏi bạn 1 câu hỏi, thì câu hỏi đó
sẽ cản trở hoặc xóa sạch số điện thoại.
One way to prevent interference là thông qua rehearsal. However, once we stop
rehearsing, the information in short-term memory may disappear. Although short-
term memory has limited capacity and duration, it is possible to increase both.
Thông qua việc sử dụng chunking.

Chunking
Chunking là kết hợp các mục thông tin riêng biệt thành một đơn vị hoặc đoạn lớn
hơn, sau đó ghi nhớ các đoạn thông tin thay vì các mục riêng lẻ.
Ex: để nhớ số điện thoại gồm 11 chữ số 16228759211, chúng tôi chia nó thành
bốn phần: 1-622-875-9211.
Functions of Short-term memory
1/ Attending
Hãy tưởng tượng bạn đang lái xe với đài đang bật trong khi một người bạn ngồi ở
ghế hành khách đang nói về ngày cuối tuần. Một lượng lớn thông tin đang đi vào
bộ nhớ giác quan của bạn, nhưng bạn tránh được tình trạng quá tải kích thích vì
thông tin đến sẽ tự động biến mất sau vài giây trừ khi bạn chú ý đến nó. Thời
điểm bạn chú ý đến thông tin trong bộ nhớ giác quan, thông tin đó sẽ đi vào bộ
nhớ ngắn hạn để xử lý thêm. Ví dụ, trong khi bạn của bạn đang nói chuyện, bạn
không chú ý đến radio cho đến khi bài hát yêu thích của bạn vang lên và đi vào trí
nhớ giác quan. Khi bạn chú ý, bạn sẽ nghe thấy đài phát thanh, mặc dù nó đã phát
liên tục. Một chức năng của trí nhớ ngắn hạn là nó cho phép chúng ta chú ý một
cách có chọn lọc đến thông tin liên quan và bỏ qua mọi thứ khác. Sau khi thông tin
đi vào bộ nhớ ngắn hạn hoặc đang hoạt động, một số điều có thể xảy ra.
2/ Rehearsing
Sau khi thông tin đi vào bộ nhớ ngắn hạn, nó thường chỉ tồn tại trong vài giây trừ
khi bạn rehearsal. Một chức năng khác của trí nhớ ngắn hạn là nó cho phép bạn
lưu giữ thông tin trong một khoảng thời gian ngắn cho đến khi bạn quyết định
phải làm gì với thông tin đó. Nếu bạn không thấy khả năng lưu trữ, hãy lặp lại
thông tin trong bộ nhớ ngắn hạn, bạn sẽ tăng cơ hội lưu trữ thông tin đó.
3/ Storing
Việc diễn tập thông tin không chỉ lưu giữ thông tin đó trong trí nhớ ngắn hạn mà
còn giúp lưu trữ hoặc mã hóa thông tin trong trí nhớ dài hạn.
Long-term memory: Storing
Encoding is the process of transferring information from short-term to long-term
memory by paying attention to it, repeating or rehearsing it, or forming new
associations.
Long-term memory: đề cập đến quá trình lưu trữ lượng thông tin gần như không
giới hạn trong thời gian dài với khả năng retrieving hoặc ghi nhớ thông tin đó
trong tương lai.
Retrieving is the process of selecting information from long-term memory and
transferring it back into short-term memory.
Long-term memory có khả năng lưu trữ gần như vô hạn, bất cứ thứ gì được lưu
trữ đều có khả năng tồn tại suốt đời, miễn là thuốc hoặc bệnh tật không làm hỏng
mạch bộ nhớ của não
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng nội dung và độ chính xác của những ký ức
dài hạn có thể thay đổi và biến dạng theo thời gian và không phải lúc nào cũng
chính xác như mọi người nghĩ.
The primacy effect refers to better recall, or improvement in retention, of
information presented at the beginning of a task.
The recency effect refers to better recall, or improvement in retention, of
information presented at the end of a task.
The primacy-recency effect refers to better recall of information presented at the
beginning and end of a task.
Cơ bản là mình sẽ nhớ đc tốt hơn những thứ ở đầu list và cuối list. Và sẽ thường
quên những thứ ở giữa list.
Ex : subjects showed better recall (70%) for the first items presented, which is the
primacy effect. The primacy effect xảy ra vì các đối tượng có nhiều thời gian hơn
để luyện tập các mục đầu tiên, điều này làm tăng cơ hội chuyển các mục này vào
bộ nhớ dài hạn. Hãy nhớ rằng diễn tập có hai chức năng: lưu giữ thông tin lâu hơn
trong bộ nhớ ngắn hạn và thúc đẩy quá trình mã hóa – chuyển thông tin vào bộ
nhớ dài hạn.
In addition, subjects showed better recall (60%) for the last items presented,
which is the recency effect.
Declarative memory involves memories for facts or events, such as scenes,
stories, words, conversations, faces, or daily events. We are aware of and can
recall, or retrieve, these kinds of memories.
There are 2 kinds of declarative memory:
Semantic memory is a type of declarative memory and involves knowledge of
facts, concepts, words, definitions, and language rules.
Ex: “Which bird cannot fly?” asks you to remember a fact, which involves semantic
(sah-MAN-tick) memory. Most of what you learn in classes (facts, terms,
definitions) goes into semantic memory.
Episodic memory is a type of declarative memory and involves knowledge of
specific events, personal experiences (episodes), or activities, such as naming or
describing favorite restaurants, movies, songs, habits, or hobbies.
Ex: “What did you eat for breakfast?” asks you to remember an event, which
involves episodic (ep-ih-SAW-dick) memory. Most of your college activities and
experiences go into episodic memory
Nondeclarative memory
Procedural memory (Trí nhớ thủ tục), also called non-declarative memory (trí nhớ
phi khai báo), involves memories for motor skills (playing tennis), some cognitive
skills (learning to read), and emotional behaviors learned through classical
conditioning (fear of spiders). We cannot recall or retrieve procedural memories.
EX: Mặc dù bạn có thể chơi quần vợt và sợ nhện, nhưng bạn không thể giải thích
cách bạn kiểm soát cơ bắp của mình để chơi quần vợt hay tại sao bạn lại khiếp sợ
một con bọ nhỏ bé (thường vô hại) như vậy, đó là do motor skills and emotional
feelings được lưu trữ trong procedural memory.
Repressed Memories
Repression (Kìm nén) là quá trình tâm trí đẩy ký ức về một số sự kiện gây tổn
thương hoặc đe dọa vào sâu trong vô thức. Khi ở trong vô thức, ký ức bị kìm nén
không thể lấy lại được theo ý muốn và có thể ở đó cho đến khi có thứ gì đó giải
phóng nó và người đó nhớ lại nó.

Module 10: Learning

Operant conditioning, also called instrumental conditioning, is a kind of learning
in which an animal or human performs some behavior, and the following
consequence (reward or punishment) increases or decreases the chance that an
animal or human will again perform that same behavior.
Ex: if Bart performed a particular behavior, such as picking up a teddy bear, the
consequence that followed-getting a rewarding apple- increased the chance that
Bart would again pick up the teddy bear.
The law of effect states that các hành vi dẫn đến hậu quả tích cực sẽ được củng
cố, trong khi các hành vi dẫn đến hậu quả tiêu cực sẽ yếu đi.
An operant response is a response that can be modified by its consequences and
is a meaningful unit của hành vi đang diễn ra that can be easily measured.
Một ví dụ đơn giản về operant condition xảy ra khi một con chuột trong hộp thử
nghiệm vô tình ấn vào một thanh. Nếu lần nhấn thanh được theo sau bởi thức ăn,
hậu quả này làm tăng khả năng chuột sẽ nhấn thanh lần nữa. Khi chuột nhấn
thanh nhiều lần hơn, sẽ có nhiều thức ăn hơn, do đó làm tăng khả năng chuột tiếp
tục nhấn thanh (được biểu thị bằng đường màu đỏ đi lên trong hình bên dưới).

Shaping is a procedure in which một người thử nghiệm successively reinforces

behaviors that lead up to or approximate the desired behavior.
Superstitious behavior(Hành vi mê tín dị đoan) là một hành vi có tần suất gia tăng
vì sự xuất hiện của nó vô tình kết hợp với việc cung cấp a reinforcer.
Operant conditioning vs Classical conditioning
1/ GOAL: The goal of operant 1/ Goal: The goal of classical
conditioning is to increase or decrease conditioning is to create a new
the rate of some response, which response to a neutral stimulus (một
usually involves shaping. kích thích trung tính)
2/ VOLUNTARY RESPONSE: behavior 2/ Involuntary response: có thể lấy vd
của chủ thể là voluntary response vì he là 1 phản xạ sinh lý vì nó được kích
can perform it theo ý muốn. He must hoạt hoặc gợi ra bởi một số kích thích
first perform a voluntary response và do đó được gọi là phản ứng không
before getting a reward tự nguyện.
 3/ Emitted Response 3/ Elicited response: kích thích vô điều
kiện tạo ra phản ứng vô điều kiện
4/ Contingent on behavior: Hiệu suất 4/ Conditioned response: phản ứng có
của phản ứng phụ thuộc vào những điều kiện
hậu quả gì sẽ xảy ra tiếp theo,
reinforcer must occur immediately
after the desired response. Nếu
reinforcer xảy ra quá muộn, kết quả có
thể là điều kiện của những phản ứng
không mong muốn or mê tín
5/ Consequences: in operant 5/ Expectancy: animals & humans học
conditioning, động vật hoặc con người được mối quan hệ có thể dự đoán
học được rằng việc thực hiện một số được giữa các kích thích
hành vi sẽ dẫn đến hậu quả (phần
thưởng hoặc hình phạt), do đó, làm
tăng hoặc giảm cơ hội thực hiện lại
hành vi đó.

Reinforcement là hậu quả xảy ra sau một hành vi và làm tăng khả năng hành vi đó
sẽ xảy ra lần nữa.
Ví dụ, một trong những lý do chính khiến bạn học hành chăm chỉ cho kỳ thi là để
đạt điểm cao (reinforcement). Hệ quả của việc đạt điểm cao sẽ làm tăng khả năng
bạn sẽ học tập chăm chỉ cho các kỳ thi trong tương lai.
+ Positive reinforcement: refers to việc trình bày một tác nhân kích thích làm tăng
khả năng một hành vi sẽ xảy ra lần nữa
Ví dụ: nếu bạn xin tiền một người bạn và nhận được nó, thì số tiền đó là một
positive reinforcer sẽ làm tăng cơ hội bạn xin lại.
+ Negative reinforcement: đề cập đến một kích thích gây khó chịu mà việc loại bỏ
chúng sẽ làm tăng khả năng response trước đó xảy ra lần nữa
EX: Nếu uống một viên aspirin làm bạn hết đau đầu (kích thích khó chịu hoặc khó
chịu), thì phản ứng của bạn khi uống một viên aspirin được củng cố một cách tiêu
cực bởi vì nó làm giảm cơn đau đầu và do đó làm tăng khả năng bạn sẽ dùng một
viên aspirin trong tương lai.
(*)Note: cả positive & negative reinforcers đều làm tăng tầng suất phản hồi mà
chúng tuân theo
Beside positive & negative, we also have:
+ Primary reinforcers: such as food
+ Secondary reinforcers: such as money and coupons
A primary reinforcer là 1 kích thích, such as food, water, or sex, that is mang lại
cảm giác thỏa mãn bẩm sinh không cần học hỏi
Một giáo viên của trường đã sử dụng biện pháp secondary reinforcer khi cô ấy
đưa cho mỗi đứa trẻ một phiếu giảm giá để đổi lấy phần thưởng thú vị nếu chúng
ăn trái cây và rau trong bữa trưa. Phiếu giảm giá là một ví dụ về secondary
reinforcer
Pica là một chứng rối loạn hành vi, thường thấy ở những người chậm phát triển
trí tuệ, liên quan đến việc ăn những đồ vật không ăn được hoặc các chất không
lành mạnh. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng về thể chất bao gồm
ngộ độc chì, tắc nghẽn đường ruột và ký sinh trùng.
Positive punishment đề cập đến việc đưa ra một kích thích gây khó chịu sau một
phản ứng. Kích thích gây khó chịu làm giảm khả năng phản ứng sẽ tái diễn
Noncompliance nghĩa là trẻ từ chối làm theo chỉ dẫn, thực hiện yêu cầu hoặc tuân
theo mệnh lệnh của cha mẹ hoặc người chăm sóc.
Time-out removes reinforcing stimuli sau một phản ứng không mong muốn. Việc
loại bỏ này làm giảm khả năng phản hồi không mong muốn sẽ tái diễn.
Negative punishment đề cập đến việc loại bỏ một kích thích reinforcement sau
một phản ứng. Việc loại bỏ này làm giảm khả năng response sẽ lặp lại.
Schedule of reinforcement
1/ Continuous reinforcement: Reinforcement that follows every response (cứ mỗi
1 lần response thì đc 1 reinforcement)
2/ Partial reinforcement: Reinforcement does not follow every response (ex: cứ
mỗi 5 lần response thì đc 1 reinforcement)
- Ratio schedule:
+ Fixed ratio: Fixed-ratio schedule means that a reinforcer occurs only after a fixed
number of responses are made by the subject.
+ Variable ratio: Reinforcer occurs không cố định
- Interval schedule:
+ Fixed interval: Fixed-interval schedule means that a reinforcer occurs following
the first response that occurs after một khoảng thời gian cố định
Ex : Nếu một người lướt sóng cứ đúng 30s sẽ có 1 cơn sóng đến (reinforcement)
để anh ta lướt (response) thì anh ta đang ở trong một fixed interval
+ Variable-interval schedule : means that a reinforcer occurs following the first
correct response after an average amount of time has passed
(*) Note:
Dangers of punishment?
- Generalized inhibiting effect: Tác dụng ức chế tổng quát
- May lead to dangers of child abuse (có thể dẫn đến nguy cơ lạm dụng trẻ
em)
- Learning to dislike
 - Self-defeat
Nếu cha mẹ thay đổi sang cách nuôi dạy con ít trừng phạt hơn. Mức độ hung hăng
của con cái họ sẽ giảm
How to administer punishment more effectively
Not use physical punishment
-Positively reinforce appropriate behavior to take place
-Not mix punishment and rewards for the same behavior
-Not back down if you have once begun to punish (pleading, begging)
Observational learning: Learning/behavior that changes through
observing/imitating others’ behaviors (thông quan sát/bắt chước người khác)
Social cognitive theory nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quan sát, bắt chước
và tự thưởng cho bản thân trong việc phát triển và học hỏi các kỹ năng xã hội,
tương tác cá nhân và nhiều hành vi khác.
Chap intelligence
Thinking: When answering, we scan images stored in our memory to answer the
questions
Cognitive Psychologist: examines thinking by investigating on how people solving
problems, making decisions, understand the world, using language and
communicate their thoughts to others, etc.

What advantages of using concepts in thinking?

- Reducing load of memory
- Developing ability to communicate
 Easy communication with much information
- Allowing to predict the world
Problem solving methods : Problem solving liên quan đến việc tìm kiếm một số
quy tắc, kế hoạch hoặc chiến lược giúp chúng ta đạt được một mục tiêu nhất định
hiện nằm ngoài tầm với.
+ Using algorithms: Algorithms là một tập hợp cố định các quy tắc, nếu tuân theo
đúng, cuối cùng sẽ dẫn đến một giải pháp.
Ex : Ví dụ, học chơi cờ liên quan đến việc tuân theo các algorithms xác định cách
các quân cờ di chuyển và kết quả của các nước đi đó. Lý do tương đối ít người
chơi cờ vua trở thành đại kiện tướng như Kasparov là do khả năng học và sử dụng
các algorithms của mỗi người là khác nhau.
Heuristics là các quy tắc ngón tay cái, hoặc các lối tắt tinh thần thông minh và sáng
tạo, giúp giảm số lượng thao tác và cho phép một người giải quyết vấn đề một
cách dễ dàng và nhanh chóng.
The availability heuristic says that we rely on information that is nổi bật hơn or
easily recalled and bỏ qua other information that is available but ít nổi bật hoặc
đáng chú ý hơn
What are advantages and disadvantages of using algorithms and/or heuristics
approaches for problem solving?
Advantages of Algorithms:
1. Precision: Algorithms provide a precise, step-by-step method to solve a
problem. They ensure consistency in decision-making and can produce accurate
and reliable results when applied correctly.

2. Efficiency: Well-designed algorithms can optimize resource utilization, reduce

redundant calculations, and solve problems in a time-efficient manner. They often
provide the most optimal solution based on the given constraints.

3. Replicability: Algorithms are deterministic, meaning that they produce the same
output given the same input every time they are executed. This allows for easy
replication and testing of the solution.

4. Scalability: Algorithms can handle large-scale problems and datasets effectively.

As long as the algorithm's time and space complexity is reasonable, it can be
applied to solve problems of various sizes.

Disadvantages of Algorithms:
1. Rigidity: Algorithms are based on fixed rules and procedures, which may not be
adaptable to changing circumstances or unexpected scenarios. They might
struggle to handle complex and dynamic problems that require flexibility.

2. Complexity: Developing complex algorithms can be time-consuming and

challenging, particularly for highly intricate problems. Designing efficient
algorithms for certain types of problems, such as NP-complete problems, is known
to be extremely difficult.

3. Information requirements: Some algorithms rely heavily on specific data inputs

or assumptions. If the required data is unavailable or inaccurate, the algorithm's
effectiveness can be compromised.

Advantages of Heuristics:
1. Flexibility: Heuristics allow for more flexibility in problem-solving by offering
general guidelines or rules of thumb. They can adapt to varying situations and
provide practical solutions that may not be the optimal solution but are
acceptable in practice.

2. Speed: Heuristics tend to provide quicker solutions since they focus on finding
satisfactory outcomes rather than exhaustively searching for the optimal solution.
They are useful when time constraints are a priority.

3. Simplicity: Heuristics are often simpler to understand and implement compared

to complex algorithms. They are practical for solving less structured problems or
situations where a precise algorithm is not available.

Disadvantages of Heuristics:
1. Lack of optimality: Heuristics do not guarantee finding the optimal solution.
They may provide satisfactory solutions but fall short of the best possible
outcome. The trade-off for speed and flexibility is sometimes sacrificing
optimality.

2. Subjectivity: Heuristics rely on human judgment and intuition, which can

introduce biases and inconsistencies. Different individuals may apply different
heuristics, leading to varying solutions and outcomes.

3. Incomplete problem coverage: Heuristics might not consider all possible

scenarios or potential solutions. They often work well for well-defined problems
but can struggle when faced with complex or novel situations.

In practice, a combination of algorithms and heuristics is often employed to

maximize the advantages of both approaches while mitigating their
disadvantages. The choice of which approach to use depends on the nature of the
problem, available resources, time constraints, and the desired level of optimality.
What are differences between problem solving and decision making ?
PS: process of finding a solution to something that needs to change or a deviation
from what we expect to happen
DM: process of choosing from among alternatives to move the company up and
forward, to change what we have been doing to support a strategy that promises
innovation and growth.
Chap: Intelligence
Intelligence: the cognitive abilities of an individual to learn from experience, to
reason well, and to cope with the demands of daily living
Is intelligence general or specific abilities?

Gardner’s multiple intelligence challenge the traditional IQ test because it just

only focus on math & science.

Chap: Personality
Chap: Adolescence & Aldulthood
Generation gap between Parents & children
Authoritarian parents (Các bậc cha mẹ độc đoán) cố gắng uốn nắn, kiểm soát và
đánh giá hành vi và thái độ của con cái họ theo một tiêu chuẩn ứng xử đã định,
usually an absolute standard that comes from religious or respected authorities.
Ex: Đối với những bậc cha mẹ này, vâng lời là một đức tính tốt, và họ trừng phạt
và sử dụng kỷ luật khắc nghiệt để giữ cho thanh thiếu niên tuân theo các quy tắc
của họ. Con trai từ các gia đình độc đoán được cho là tương đối thù địch, trong
khi con gái được cho là tương đối phụ thuộc và phục tùng.
Authoritative parents (Cha mẹ có thẩm quyền) cố gắng chỉ đạo các hoạt động của
con cái họ một cách hợp lý và thông minh. Họ hỗ trợ, yêu thương và cam kết,
khuyến khích cho và nhận bằng lời nói, and discuss their rules and policies with
their children.
Ex: Authoritative parents đánh giá cao việc thể hiện và độc lập nhưng cũng đòi hỏi
khắt khe. Con cái của những bậc cha mẹ như vậy thường có năng lực. Ngoài ra,
các bé gái hướng đến thành tích và các bé trai thân thiện và hợp tác.
Permissive parents (Cha mẹ dễ dãi) ít kiểm soát hơn và cư xử với thái độ không
trừng phạt và chấp nhận đối với những bốc đồng, mong muốn và hành động của
con cái họ; họ tham khảo ý kiến của con cái về các quyết định chính sách, ít đòi hỏi
và có xu hướng sử dụng lý trí hơn là quyền lực trực tiếp.
EX: Những cô gái có cha mẹ như vậy ít quyết đoán hơn về mặt xã hội và cả con trai
và con gái đều ít hướng đến thành tích hơn.
Effect Of Parenting styles
Mỗi một trong ba phong cách nuôi dạy con cái đều có pros & cons khác nhau.
Authoritarian parents, những người rất khắt khe, được hưởng lợi bằng cách ngăn
ngừa các vấn đề về hành vi của thanh thiếu niên but at some cost to adolescents,
những người có xu hướng tuân thủ hơn và có lòng tự trọng thấp hơn.
Authoritative parents, những người nêu rõ các giá trị của họ, sẽ được hưởng lợi
khi có sự tương tác yêu thương và hỗ trợ giữa cha mẹ và con cái, điều này càng
mang lại lợi ích cho thanh thiếu niên của họ, những người có xu hướng thân thiện,
hợp tác và hướng đến thành tích hơn.
Permissive parents benefit by having to make fewer demands and enforcing fewer
rules but at some cost to adolescents, những người có thể ít quyết đoán hơn về
mặt xã hội và ít định hướng thành tích hơn.
Mặc dù phong cách nuôi dạy con cái ảnh hưởng đến sự phát triển của thanh thiếu
niên, nghiên cứu mới cho thấy anh chị em có thể có ảnh hưởng mạnh nhất đến
việc chúng ta trở thành người như thế nào về lâu dài. Điều này không quá ngạc
nhiên, vì chúng ta trải qua thời thơ ấu mỗi ngày với anh chị em của mình và họ
vẫn ở trong cuộc sống của chúng ta rất lâu sau khi cha mẹ rời bỏ chúng ta. Thông
qua tất cả các cuộc xung đột giữa anh chị em, chúng ta học cách thương lượng.
thỏa hiệp và duy trì các mối quan hệ lâu dài, điều này có thể giúp chúng ta có
những mối quan hệ thành công khi trưởng thành, chẳng hạn như mối quan hệ với
vợ/chồng/bạn đời và đồng nghiệp.

Chap: Stress
Stress
Panic disorder (Rối loạn hoảng sợ) được đặc trưng bởi các cơn hoảng sợ tái diễn
và bất ngờ Người đó trở nên quá lo lắng về việc có một cơn hoảng loạn khác đến
nỗi sự lo lắng dữ dội này cản trở hoạt động tâm lý bình thường
Stress là cảm giác lo lắng hoặc đe dọa xuất hiện khi chúng ta diễn giải hoặc đánh
giá một tình huống vượt quá khả năng giải quyết thỏa đáng của nguồn lực tâm lý
của chúng ta
Primary appraisal (Đánh giá sơ bộ ) đề cập đến đánh giá ban đầu, chủ quan của
chúng ta về một tình huống, trong đó chúng ta cân bằng các yêu cầu của một tình
huống căng thẳng tiềm ẩn với khả năng đáp ứng các yêu cầu này của chúng ta
Ví dụ: có thể có ba đánh giá chính khác nhau khi trải qua nhịp tim nhanh. Nếu một
bác sĩ cho bạn uống thuốc để điều trị chứng đau đầu và nói rằng ban đầu bạn sẽ
cảm thấy tim mình đập thình thịch, thì đánh giá ban đầu của bạn về tim đập
nhanh của bạn là nó không liên quan (mối quan tâm thực sự của bạn là cơn đau
đầu) và do đó hầu như không gây căng thẳng. Nếu bạn đang chạy marathon và
cảm thấy tim mình đập nhanh, đánh giá ban đầu của bạn là tích cực và chủ yếu là
không căng thẳng vì điều đó khiến bạn cảm thấy dễ chịu.
A harm/loss appraisal of a situation means that you đã phải gánh chịu some
damage or injury.
Bởi vì việc đánh giá thiệt hại/tổn thất gợi ra những cảm xúc tiêu cực, such as fear,
depression, fright, and anxiety, you will feel stressed; and the more intense your
negative emotions are, the more stress- ful and overwhelming the situation will
seem.
A threat appraisal (Đánh giá về mối đe dọa ) của một tình huống có nghĩa là thiệt
hại/tổn thất chưa xảy ra nhưng bạn biết nó sẽ xảy ra trong tương lai gần.
A challenge appraisal (Đánh giá thách thức) có nghĩa là bạn có tiềm năng đạt
được hoặc phát triển cá nhân nhưng bạn cũng cần huy động năng lượng thể chất
và nguồn lực tâm lý của mình để đáp ứng tình huống khó khăn
What is effective/ineffective coping with stress? Give example
Ineffective coping: Withdrawal (seek refuge) (trốn tránh), Aggression (sự gây hấn),
defense mechanism
1. **Avoidance:** Ignoring or avoiding stressors can lead to increased tension and
unresolved issues over time.
2. **Substance Abuse:** Relying on alcohol, drugs, or other substances to cope
with stress can worsen the situation and lead to addiction.
3. **Overeating or Undereating:** Using food as a way to cope can lead to
unhealthy eating patterns and potential weight gain or loss.
4. **Procrastination:** Delaying tasks to avoid stress might provide short-term
relief but can lead to increased pressure later.
5. **Excessive Screen Time:** Spending excessive time on electronic devices or
social media can isolate you and contribute to stress.
6. **Negative Self-Talk:** Engaging in self-criticism and negative self-talk can
worsen your emotional state and self-esteem.
7. **Suppression of Emotions:** Ignoring or suppressing your emotions instead of
processing them can lead to emotional distress.
8. **Excessive Working:** Overworking without breaks or balance can lead to
burnout and increased stress.
9. **Blaming Others:** Placing blame on others without taking responsibility for
your own actions can lead to strained relationships and increased stress.
10. **Ruminating:** Constantly dwelling on negative events or thoughts can
magnify stress and anxiety.
Effective coping: Managing stress reactions (relaxing activities), removing sources
of stress, cognitive coping (change one’s thinking/interpret)
Ex:
1. **Healthy Lifestyle:** Engage in regular physical activity, eat a balanced diet,
and ensure adequate sleep to support your body's ability to handle stress.
2. **Mindfulness and Meditation:** Practice mindfulness and meditation to help
calm the mind, reduce anxiety, and improve focus.
3. **Deep Breathing:** Practice deep breathing exercises to trigger the body's
relaxation response and reduce stress hormones.
4. **Time Management:** Prioritize tasks, set realistic goals, and organize your
schedule to minimize overwhelm and increase productivity.
5. **Social Support:** Connect with friends, family, or support groups to share
your feelings and receive emotional support.
6. **Hobbies and Interests:** Engage in activities you enjoy to provide a positive
outlet for stress and promote relaxation.
7. **Problem-Solving:** Identify the root causes of your stress and develop
effective strategies to address or manage those issues.
8. **Positive Self-Talk:** Challenge negative thoughts and replace them with
positive affirmations to improve your outlook and reduce stress.
9. **Setting Boundaries:** Learn to say "no" when necessary and establish
healthy boundaries to prevent overcommitting and feeling overwhelmed.
10. **Seeking Professional Help:** If stress becomes overwhelming or chronic,
consider seeking the help of a mental health professional.
Humanistic Therapy
Creating an environment => clients feel accepted => find solutions for themselves
=>Showing empathy toward clients
Human beings possess an innate tendency to improve and to determine their lives
through the decisions they make
Humanistic therapy, often referred to as humanistic-existential therapy, là một
cách tiếp cận tập trung vào sự tự nhận thức, phát triển cá nhân và tự thực hiện
của cá nhân. Nó nhấn mạnh tầm quan trọng của thời điểm hiện tại và trải nghiệm
chủ quan của khách hàng. Một số tính năng chính của liệu pháp nhân văn bao
gồm:
1. **Client-Centered Approach:** Developed by Carl Rogers, this approach places
a strong emphasis on the therapeutic relationship. The therapist provides an
empathetic, nonjudgmental, and supportive environment for the client to explore
their thoughts and feelings.
2. **Self-Actualization:** Humanistic therapy believes that every individual has
the innate drive to reach their full potential and self-actualize. The therapist's role
is to help clients uncover their strengths and resources to achieve personal
growth.
3. **Holistic Perspective:** Humanistic therapy considers the individual as a
whole, including their thoughts, emotions, behaviors, and experiences. It aims to
integrate all aspects of the person's life into the therapeutic process.
4. **Focus on the Present:** Instead of delving into the past, humanistic therapy
primarily focuses on the present moment and the client's current experiences and
challenges.
5. **Empowerment:** Humanistic therapists empower clients by encouraging
them to take responsibility for their choices and actions. This encourages a sense
of autonomy and control over their lives.
6. **Techniques:** Humanistic therapy uses techniques like active listening,
reflective dialogue, and open-ended questions to facilitate self-exploration and
self-discovery.
Roger’s client-centered therapy/nondirective therapy
+ People are basically good and possess an innate drive toward self-actualization
+ Clients are responsible for themselves
Therapist: NOT give advice… or encourage clients to make choices
Therapist: responses to help clients self-understanding
Clients solve problems by themselves
Therapist’s attitudes: deep respect for the client
Cognitive therapy
=>Treating chứng rối loạn và trầm cảm
=> Thay đổi nhận thức lệch lạc của clients => loại bỏ các hành vi không phù hợp
Liệu pháp nhận thức, còn được gọi là liệu pháp nhận thức-hành vi (CBT), là một
phương pháp hướng tới mục tiêu, tập trung vào việc xác định và thay đổi các kiểu
suy nghĩ và hành vi tiêu cực góp phần gây ra đau khổ về cảm xúc. Được phát triển
bởi Aaron T. Beck, liệu pháp nhận thức dựa trên tiền đề rằng suy nghĩ của chúng
ta ảnh hưởng đến cảm xúc và hành vi của chúng ta. Một số tính năng chính của
liệu pháp nhận thức bao gồm:
1. **Cognitive Restructuring:** The primary focus of cognitive therapy is to
identify and challenge distorted or irrational thought patterns that contribute to
negative emotions. Clients learn to reframe their thoughts in a more balanced and
realistic manner.
2. **Goal-Driven:** Cognitive therapy is structured and goal-oriented. Clients
work with their therapists to set specific goals for treatment and work on
strategies to achieve those goals.
3. **Homework and Skills Practice:** Clients are often assigned homework
assignments and tasks to practice new skills and apply cognitive techniques in
real-life situations.
4. **Collaborative Approach:** Therapists and clients work collaboratively to
identify cognitive distortions, develop coping strategies, and monitor progress.
5. **Behavioral Interventions:** In addition to addressing thoughts, cognitive
therapy often incorporates behavioral interventions to target maladaptive
behaviors and reinforce positive changes.
6. **Time-Limited:** CBT is usually a time-limited therapy, meaning it is designed
to be relatively short-term and focused on achieving specific goals within a limited
number of sessions.
Rational-Emotive Behavior Therapy
As ABC framework
A: Activating event
B: Irrational Beliefs (shoulds, musts, oughts)
C: Consequences
=>Directive therapy: Change clients’ NEGATIVE thoughts (IRRATIONAL beliefs) =>
POSITIVE thoughts
Cialdini's six Principles of persuasion
Robert Cialdini, một nhà tâm lý học xã hội, đã giới thiệu 6 nguyên tắc thuyết phục
trong cuốn sách "Influence: The Psychology of Persuasion" của ông. Những
nguyên tắc này mô tả các tác nhân tâm lý ảnh hưởng đến việc mọi người nói "có"
với các yêu cầu hoặc đề xuất. Những nguyên tắc này được sử dụng rộng rãi trong
tiếp thị, bán hàng và các bối cảnh giao tiếp khác nhau. Dưới đây là sáu nguyên tắc:
1. **Reciprocity:** This principle is based on the idea that people feel obligated to
repay others for what they have received. When someone gives you something or
does you a favor, you're more likely to comply with their requests in return.
Businesses often offer free samples or gifts to trigger this principle.
2. **Commitment and Consistency:** Once people make a commitment or take a
small step towards a certain goal, they are more likely to continue in that direction
to remain consistent with their initial commitment. This principle is often used in
marketing strategies that encourage customers to make small commitments
before making a larger purchase.
3. **Social Proof:** People tend to look to the actions of others in uncertain
situations to determine their own behavior. This principle suggests that if others
are doing something, it must be the right thing to do. Testimonials, user reviews,
and showing that a product or idea is popular are ways to leverage social proof.
4. **Authority:** People are more likely to comply with requests from those who
are perceived as authoritative figures or experts in a particular field. This principle
is used when endorsements come from professionals or when presenting
credentials and expertise.
5. **Liking:** People are more likely to be persuaded by those they like and can
relate to. Building rapport, finding common ground, and using similarity or
familiarity can enhance the liking principle.
6. **Scarcity:** When something is perceived as rare or in short supply, people
tend to place a higher value on it and are more motivated to take action to obtain
it. Limited-time offers, exclusive deals, and emphasizing scarcity can trigger this
principle.
Human sexuality: Differences about sex orientation and marriage
Human sexuality is a complex and multifaceted aspect of human identity that
encompasses sexual orientation, gender identity, and various dimensions of
intimate relationships, including marriage. Let's explore the differences in sexual
orientation and marriage:
**Sexual Orientation:**
Sexual orientation refers to an individual's enduring pattern of emotional,
romantic, and sexual attractions to people of the same and/or different gender.
Here are some of the key orientations:
1. **Heterosexuality:** Individuals who are primarily attracted to people of the
opposite gender are considered heterosexual.
2. **Homosexuality:** Individuals who are primarily attracted to people of the
same gender are considered homosexual or gay (for men) and lesbian (for
women).
3. **Bisexuality:** Individuals who are attracted to people of both their own
gender and other genders are considered bisexual.
4. **Pansexuality:** Individuals who are attracted to people regardless of their
gender identity are considered pansexual.
5. **Asexuality:** Individuals who experience little or no sexual attraction to
others are considered asexual.
Sexual orientation is a fundamental aspect of one's identity and is not a choice.
It's important to respect and acknowledge the diversity of sexual orientations
within society.
**Marriage:**
Marriage is a social and legal institution that involves a formalized union between
two individuals, typically recognized by the state or society. It serves as a
framework for various types of intimate partnerships, and attitudes toward
marriage have evolved over time. Key differences related to marriage include:
1. **Legal Recognition:** In many societies, marriage comes with legal rights and
responsibilities, including inheritance rights, medical decision-making, and tax
benefits.
2. **Traditional vs. Non-traditional Marriages:** While traditional marriage often
involves a heterosexual union, attitudes have shifted to recognize and legalize
same-sex marriages. Many countries now permit same-sex couples to marry and
enjoy the same legal rights as opposite-sex couples.
3. **Monogamy vs. Non-monogamy:** Monogamous marriage involves an
exclusive partnership between two individuals, while non-monogamous
relationships can include polyamory (consensual multiple romantic partners) or
open relationships (agreed-upon outside sexual experiences).
4. **Arranged vs. Love Marriages:** Different cultures have different customs
regarding marriage. Arranged marriages involve families or intermediaries
arranging partnerships, while love marriages are based on mutual affection and
choice.
5. **Civil vs. Religious Marriage:** Civil marriage is a legal contract recognized by
the state, while religious marriage often involves a ceremony conducted by a
religious authority within a particular faith tradition.
6. **Divorce and Dissolution:** Divorce is the legal termination of a marriage,
allowing individuals to end their marital relationship. The ease of obtaining a
divorce and the legal rights of individuals during divorce can vary widely by
jurisdiction.
Điều quan trọng là phải nhận ra rằng các mối quan hệ và hôn nhân có thể có nhiều
hình thức khác nhau và thái độ xã hội đang phát triển để trở nên hòa nhập và tôn
trọng hơn đối với các công đoàn và quan hệ đối tác đa dạng. Sự hiểu biết và chấp
nhận các xu hướng tính dục khác nhau và các lựa chọn về mối quan hệ góp phần
tạo nên một xã hội hòa nhập và công bằng hơn.