เอกสารประกอบการสอน

วิชาวิทยาศาสตร์ ม.2 ภาคเรียนที่ 1

เรื่อง ความเข้มข้นของสารละลายในหน่วยร้อยละ

1
 ความเข้มข้นของสารละลายในหน่วยร้อยละ
ความเข้มข้นของสารละลาย เป็นค่าที่แสดงให้ทราบถึงปริมาณของตัวละลายที่มีอยู่ในปริมาณของสารละลาย
การบอกความเข้มข้นของสารละลายในหน่วยร้อยละหรือเปอร์เซ็นต์

ความเข้มข้นของสารละลายในหน่วยร้อยละ

1. ร้อยละโดยมวลต่อมวล หรือร้อยละโดยมวล หรือเปอร์เซ็นต์โดยมวล (มวลต่อมวล) เป็นการบอกมวล

ของตัว ละลายในสารละลาย 100 กรัม เช่น สารละลายเกลื อแกงเข้มข้นร้อยละ 10 โดยมวล
หมายความว่า มีเกลือแกงละลายอยู่ 10 กรัม ในสารละลาย 100 กรัม แสดงว่ามีน้าเป็นตัวท้า
ละลายเท่ากับ 90 กรัม เป็นต้น นิยมใช้กับสารละลายที่ทังตัวละลายและตัวท้าละลายเป็นของแข็ง
มวลตัวถูกละลาย(กรัม)
% โดยมวล/มวล หรือ % โดยมวล = x 100
มวลสารละลาย(กรัม)

2. ร้อยละโดยปริมาตรต่อปริมาตร หรือร้อยละโดยปริมาตร หรือเปอร์เซ็นต์โดยปริมาตร (ปริมาตรต่อ

ปริมาตร) เป็นการบอกปริมาตรของตัวละลายที่ละลายในสารละลาย 100 หน่วยปริมาตร เช่น
สารละลายแอลกอฮอล์เข้มข้นร้อยละ 25 โดยปริมาตร หมายความว่า มีแอลกอฮอล์ 25 ลูกบาศก์
เซนติเมตร ละลายอยู่ในสารละลาย 100 ลูกบาศก์เซนติเมตร กรัม แสดงว่ามีน้าเป็นตัวท้าละลาย
เท่ากับ 75 ลูกบาศก์เซนติเมตร เป็นต้น นิยมใช้กับสารละลายที่ทังตัวละลายและตัวท้า ละลายเป็น
ของเหลว
ปริมาตรตัวถูกละลาย(cm3 )
% โดยปริมาตร/ปริมาตร หรือ % โดยปริมาตร = x 100
ปริมาตรสารละลาย(cm3 )

3. ร้อยละโดยมวลต่อปริมาตร หรือเปอร์เซ็นต์โดยมวลต่อปริมาตร (มวลต่อปริมาตร) เป็นการบอกมวล

ของตัว ละลายในสารละลาย 100 หน่ว ยปริมาตร ซึ่งโดยทั่ว ไปมวลตัว ละลายมีห น่วยเป็นกรัม
และปริ มาตรของสารละลายมีห น่ ว ยเป็นลู กบาศก์เซนติเมตร เช่น น้าเชื่อมเข้มข้นร้อยละ 15
โดยมวลต่อปริมาตร หมายความว่า มีน้าตาลทราย 15 กรัม ละลายในสารละลายปริมาตร 100
ลูกบาศก์เซนติเมตร เป็นต้น นิยมใช้กับสารละลายที่เป็นของเหลวโดยมีของแข็งเป็นตัวละลาย
มวลตัวถูกละลาย(กรัม)
% โดยมวล/ปริมาตร = x 100
ปริมาตรสารละลาย(cm3 )
หน่วยที่เป็น % จ้าว่าตรงเศษต้องเป็นตัวถูกละลาย ตัวส่วนต้องเป็นสารละลายนะ

2
สารละลายเข้มข้น คือ สารละลายที่มีปริมาณตัวละลายมาก

สารละลายเจือจาง คือ สารละลายที่มีปริมาณตัวละลายน้อย

สารละลายอิ่มตัว คือ สารละลายที่ไม่สามารถละลายตัวละลายได้อีกต่อไป ณ อุณหภูมิขณะนัน ซึ่ง ถ้าใส่ตัว

ละลายเพิ่มลงไปอีก จะเหลือตะกอนอยู่ที่ก้นภาชนะ หรือหมายถึงสารละลายที่มีปริมาณตัวถูกละลายอยู่เต็มที่
จนไม่ส ามารถละลายต่ อ ไปได้ อีกแล้ ว ณ อุณหภูมิขณะนั น สารละลายไม่ อิ่ มตัว หมายถึง สารละลายที่
ตัวถูกละลายสามารถจะละลายในตัวท้าละลายได้อีก

3
 แบบทดสอบประเมินความเข้าใจ
จงตอบคาถามต่อไปนี้

1. เมื่อเติมเอทานอลจ้านวน 50 cm3 ในน้ากลั่น 150 cm3 สารละลายที่ได้มีความเข้มข้น ร้อยละโดยปริมาตร

เป็นเท่าไร

ตอบ ____________________________________________________________________________

2. เมื่อผสมน้าตาลกลูโคส 15 g ในน้า 60 g จงค้านวณหาความเข้มข้น เป็นร้อยละโดยมวล

ตอบ ____________________________________________________________________________

3. น้ า ส้ ม สายชู 50 g มี ก รดแอซิ ติ ก ละลายอยู่ 2.2 g ถ้ า น้ า ส้ ม สายชู มี ค วามหนาแน่ น 1.13 g/ cm3

จงค้านวณหาความเข้มข้นของน้าส้มสายชูนี เป็นร้อยละโดยมวลต่อปริมาตร

ตอบ ____________________________________________________________________________

4. ถ้าต้องการเตรียมสารละลายยูเรีย เข้มข้นร้อยละ 15 โดยมวลต่อปริมาตร จ้านวน 500 cm3 จะต้องใช้ยูเรีย

กี่กรัม

ตอบ ____________________________________________________________________________

5. ถ้าต้องการทองเหลือง จ้านวน 2 kg จะต้องใช้ทองแดง และสังกะสีอย่างละกี่กรัม ถ้าทองเหลืองที่ต้องการ

เตรียม มีทองแดง 65 % และสังกะสี 35% โดยมวล
ตอบ ____________________________________________________________________________

6. เมื่อละลายจุ น สี 7 กรั ม ในน้ า ได้ส ารละลายที่มีปริมาตร 250 ลู กบาศก์เซนติเมตรสารละลายจุ น สี นี

มีความเข้มข้นเท่าใดในหน่วยร้อยละโดยมวลต่อปริมาตร
ตอบ ____________________________________________________________________________

7. ถ้านักเรียนมีกลูโคส 36 กรัม จะสามารถเตรียมสารละลายกลูโคสร้อยละ 8 โดยมวลต่อปริมาตรได้มากที่สุด

จ้านวนกี่ลูกบาศก์เซนติเมตร

ตอบ ____________________________________________________________________________

4
8. น้าส้มสายชู 500 cm3 มีกรดแอซีติกละลายอยู่ 50 cm3 น้าสายชูมีความเข้มข้นร้อยละเท่าไหร่

ตอบ ____________________________________________________________________________

9. โลหะผสมชนิดหนึ่ง 60 กรัม มีสังกะสีอยู่ 45 กรัม มีทองแดงอยู่ 15 กรัม โลหะผสมนีมีสังกะสีอยู่ร้อยละ

เท่าไรโดยมวลต่อมวล

ตอบ ____________________________________________________________________________

10. พายุเตรียมสารละลายโดยละลายสาร C 6 g ในน้า 20 cm3 สารละลายของพายุมีความเข้มข้นร้อยละ

เท่าไรโดยมวลต่อปริมาตร

ตอบ ____________________________________________________________________________

5
 เฉลยแบบทดสอบประเมินความเข้าใจ
1. ตอบ ร้อยละ 25 โดยปริมาตร
2. ตอบ ร้อยละ 20 โดยมวล
3. ตอบ ร้อยละ 4.97 โดยมวลต่อปริมาตร
4. ตอบ จะต้องใช้ยูเรีย 75 กรัม
5. ตอบ จะต้องใช้ทองแดง 1,300 กรัม และสังกะสี 700 กรัม
6. ตอบ ร้อยละ 2.8 โดยมวลต่อปริมาตร
7. ตอบ 450 ลูกบาศก์เซนติเมตร
8. ตอบ ร้อยละ 10 โดยปริมาตร
9. ตอบ ร้อยละ 75 โดยมวล
10. ตอบ ร้อยละ 30 โดยมวลต่อปริมาตร