Đề: Lấy ví dụ và phân tích hành động xã hội theo 4 kiểu của Theo M.

Weber

Hành động được hiểu theo 2 nghĩa:

 Việc làm cụ thể của con người nhằm mục đích nhất định
 Làm việc cụ thể nào đó, ít nhiều quan trọng, một cách có ý thức, có mục đích.

⇒ Hành động là một việc làm nào đó có tính mục đích của con người

Hành động xã hội là một khái niệm cơ bản của xã hội học, được nhiều tác giả đề cập
đến nghiên cứu của mình.

Theo xã hội học, hành động xã hội là sự trao đổi trực tiếp giữa các cá nhân với nhau,
cũng như các khuôn mẫu quan hệ đã được cấu trúc hóa bên trên các nhóm, tổ chức,
thiết chế xã hội. Thực chất hành động xã hội là 1 hình thức hoặc cách thức giải quyết
mâu thuẫn các vấn đề xã hội, được tạo ra bởi các phong trào, các tổ chức,...

Đối với quan điểm của Marx Weber: “Hành động xã hội là hành động mà chủ thể gán
cho nó những ý nghĩa chủ quan nhất định. Ý nghĩa chủ quan đó hướng tới người khác
trong quá trình hành động và định hướng hành động của chủ thể”

⇒ Không phải hành động nào cũng được gọi là hành động xã hội. Khi hành động của
cá nhân không có sự định hướng tới người khác thì hành động đó không phải hành
động xã hội.

Theo Max Weber, hành động xã hội được chia làm 4 kiểu:

Hành động hợp lý về mục đích (Hành động duy lý - công cụ): Kiểu hành động duy
lý có mục đích hay còn gọi là kiểu hành động mang tính công cụ (Instrumental
Actions): Hành động được thực hiện với sự cân nhắc, tính toán, lựa chọn công cụ,
phương tiện, mục đích sao cho có hiệu quả cao nhất.

Ví dụ: Một người muốn mở một cửa hàng kinh doanh, họ phải cân nhắc kỹ lưỡng về
việc

 Mặt bằng ở đâu cho tiện người qua lại;

 Tiền vốn đầu tiên là bao nhiêu?;
 Mở cửa hàng kinh doanh thì buôn bán những thứ gì, về lĩnh vực gì?; thuê
người làm việc hay không?;
 Lựa chọn những sản phẩm sinh hoạt thiết yếu với người dân như đồ dùng sinh
hoạt, đồ dùng cá nhân, đồ dùng học sinh...;
 Sử dụng những phương tiện truyền thông gì để quảng cáo về cơ sở kinh doanh
mới mở, để mọi người biết rộng rãi?.
 Tính toán hợp lý về lợi nhuận.

Hành động hợp lý về giá trị (Rational Actions): là hành động phù hợp với chuẩn
mực của xã hội. Hành động được thực hiện vì bản thân hành động (mục đích tự thân).
Ví dụ: Sự giàu có không phải ai cho ai được, mà phải tự mình cố gắng, tự lực làm
việc, tích lũy và thành công thì sẽ trở nên giàu có, sung túc, đầm ấm, có sức khỏe,
thành đạt trong cuộc sống.

Hành động theo truyền thống (Traditional Actions): Là những hành động tuân thủ
những thói quen, nghi lễ, phong tục tập quán, truyền thống đã được truyền lại từ đời
này qua đời khác.

Ví dụ:

 Từ thời xưa ông cha ta đã dạy: “Chuồn chuồn bay thấp thì mưa, bay cao thì
nắng, bay vừa thì râm”. Đây là câu thành ngữ được đúc rút từ những kinh
nghiệm về tự nhiên. Hiện nay, mặc dù đã có những đài thiên văn để dự báo thời
tiết nhưng chúng ta vẫn có thể dựa vào tự nhiên để đoán được thời tiết hôm nay
như thế nào. Nếu chuồn chuồn bay cao thì nắng rất to, bay vừa thì trời râm mát,
bay thấp là là mặt đất thì trời sẽ mưa.
 Cha mẹ hay bắt con cái phải lập gia đình trước năm 30 tuổi.

Hành động theo tình cảm: bộc phát hành động theo cảm xúc, tình cảm nhiều hơn,
không có sự cân nhắc, xem xét, phân tích mối quan hệ giữa công cụ, phương tiện và
mục đích hành động. Nhưng không phải tất cả mọi hành động của con người theo cảm
xúc đều là hành động duy cảm, chỉ có những hành động mà cảm xúc đó có liên quan
đến người khác, ảnh hưởng đến người khác.

Ví dụ:
 Các cầu thủ Việt Nam ăn mừng khi vô địch AFF Suzuki Cup 2018.
 Học sinh buồn bã vì bị điểm thấp trong kỳ thi tuyển sinh.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] t. f. e. Wikipedia, "Social action," 2023: https://en.wikipedia.org/w/index.php?

title=Social_action&action=history.

[2] S. L. Notes, "What is Social Action Definition, Types & Elements with
Examples,": https://studylecturenotes.com/what-is-social-action-definition-types-
elements-with-examples/.
[3] R. Priya, "Types of Social Action According to Max Weber," Your Article
Library: https://www.yourarticlelibrary.com/sociology/types-of-social-action-
according-to-max-weber/43755.

[4] Tập thể giảng viên Khoa Xã hội học, Trường ĐHKHXH&NV, ĐHQG-HN
(2016). "Giáo trình Xã hội học đại cương". Hà Nội: Đại học Quốc gia

[5] 123doc, "Lý thuyết hành động xã hội của Mark Weber," 2014:
https://123docz.net/document/1572102-ly-thuyet-hanh-dong-xa-hoi-cua-mark-
weber.htm.