SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT CHUYÊN

QUẢNG NAM NĂM HỌC 2021-2022

HDC CHÍNH THỨC HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN NGỮ VĂN (CHUNG)

(Bản hướng dẫn này gồm 03 trang)

A. HƯỚNG DẪN CHUNG

- Giám khảo cần nắm bắt được nội dung trình bày của thí sinh để đánh giá một
cách tổng quát bài làm, tránh đếm ý cho điểm. Cần chủ động và linh hoạt khi vận dụng
Hướng dẫn chấm này.
- Đặc biệt trân trọng những bài viết có cách diễn đạt chặt chẽ, mạch lạc, giàu hình
ảnh và cảm xúc; có cách nhìn riêng, cách trình bày riêng, sáng tạo nhưng hợp lý.
- Điểm toàn bài là tổng số điểm của ba câu, không làm tròn số và tính lẻ đến 0.25
điểm.
B. ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM

Câu 1. (2.0 điểm)

Nội dung yêu cầu Điểm

a. Nêu tên tác phẩm, tên tác giả.
- Tác phẩm: Đoàn thuyền đánh cá 0.5
- Tác giả: Huy Cận 0.5
b. Xác định từ được dùng theo nghĩa gốc, từ được dùng nghĩa chuyển và phương thức
chuyển nghĩa.
- Từ được dùng theo nghĩa gốc: trăng, mây 0.5
- Từ được dùng theo nghĩa chuyển: bụng; chuyển theo phương thức ẩn dụ 0.5

Câu 2. (3.0 điểm)

Nội dung yêu cầu Điểm
I. Yêu cầu về kĩ năng: 0.5
- Thí sinh biết cách làm bài văn nghị luận xã hội.
- Bài văn có bố cục 3 phần và cách trình bày hợp lí; Hệ thống luận điểm rõ ràng,
lập luận chặt chẽ; Có cách diễn đạt trôi chảy; Không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt
câu.
II. Yêu cầu về kiến thức: 2.5
Học sinh có thể sắp xếp, trình bày theo nhiều cách, nhưng cần đảm bảo một số ý cơ
bản mang tính định hướng dưới đây:
1. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Khát vọng sống đẹp 0.5
2. Triển khai vấn đề nghị luận. 2.0
a. Giải thích:
- Khát vọng sống đẹp: Khát khao hướng đến lối sống có ý nghĩa. 0.25
+ Đối với bản thân: Sống có ước mơ, hoài bão; có niềm tin và nỗ lực vươn lên.
Trang 1/3
 + Đối với mọi người: Sống tử tế, sống vì cộng đồng.

b. Bàn luận: 1.0

-Ý nghĩa của khát vọng sống đẹp:
+ Khát vọng sống tạo cho con người nguồn động lực lớn lao để phấn đấu vươn lên
trong học tập, công việc. Từ đó, con người sẽ khẳng định được bản thân.
+ Khát vọng sống đẹp giúp con người sẵn sàng cống hiến, hi sinh, làm được những điều
ý nghĩa. Nhờ vậy con người có được niềm hạnh phúc, được mọi người yêu quý, được xã
hội trân trọng.
+ Nếu ai cũng có khát vọng sống đẹp, xã hội sẽ văn minh tiến bộ, giàu tình người.
- Phê phán những người sống không có khát vọng; sống vị kỉ, an phận.
- Không chỉ có khát vọng sống đẹp, mà còn phải biến thành hành động đẹp (làm những
việc hữu ích cho mọi người, cho quê hương, đất nước…) và lan tỏa khát vọng ấy đến 0.5
cộng đồng.
c. Bài học nhận thức và hành động:
- Hiểu được sự cần thiết của việc nuôi dưỡng khát vọng sống đẹp. 0.25
- Tích cực học tập và rèn luyện để hiện thực hóa khát vọng.
Câu 3. (5 điểm)
Nội dung yêu cầu Điểm
I. Yêu cầu về kĩ năng: 0.5
- Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kỹ năng để viết bài nghị luận văn học.
- Bài văn có bố cục và cách trình bày hợp lí; Hệ thống luận điểm rõ ràng, lập luận
chặt chẽ; Có cách diễn đạt trôi chảy; Không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.
II. Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có thể sắp xếp, trình bày theo nhiều cách, 4.5
nhưng phải xuất phát từ tác phẩm Những Ngôi sao xa xôi và phù hợp với yêu cầu đề
ra. Sau đây là một số ý cơ bản mang tính định hướng:
1. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Nhân vật Phương Định trong truyện ngắn
0.5
Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê.
2. Triển khai vấn đề nghị luận. 4.0
2.1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm: 0.5
- Lê Minh Khuê là cây bút nữ chuyên viết về truyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm lí
tinh tế, sắc sảo, đặc biệt tâm lí nhân vật nữ. Trong chiến tranh, hầu hết sáng tác viết 0.25
về cuộc sống, chiến đấu ở tuyến đường Trường Sơn.
-Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê viết năm 1971, lúc cuộc
0.25
kháng chiến chống Mĩ diễn ra ác liệt.
2.2 Cảm nhận về nhân vật Phương Định: 3.0
2.2.1. Hoàn cảnh sống, chiến đấu ác liệt, hiểm nguy 0.25
- Phương Định ở trong một cái hang dưới chân cao điểm, chiến đấu tại một vùng
trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. 0.25
-Là một trinh sát mặt đường (cùng với chị Thao và Nho); Công việc gian khổ, hiểm
Trang 2/3
nguy (quan sát địch ném bom, đo và ước tính khối lượng đất đá cần san lấp, đánh
dấu vị trí những quả bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom).
2.2.2. Phương Định là cô gái thanh niên xung phong duyên dáng có tâm hồn 1.0
trong sáng, yêu đời.
- Nhạy cảm quan tâm đến hình thức, tự tin về vẻ đẹp của mình; biết các anh lính
để ý, cô tự hào về điều đó nhưng tỏ ra kín đáo.
- Vui thích, say sưa và nhớ da diết những kỉ niệm về thành phố quê hương khi đón
nhận cơn mưa đá bất ngờ.
- Thích hát, mê hát, thuộc nhiều bài và bịa lời mà hát.
2.2.3. Phương Định là nữ thanh niên xung phong có tinh thần dũng cảm, gan dạ, 1.5
sẵn sàng hi sinh và có tình đồng đội gắn bó.
- Tinh thần dũng cảm, gan dạ, sẵn sàng hi sinh (thể hiện trong lần phá bom)
+ Không đi khom mà đàng hoàng bước tới quả bom.
+ Hết sức tập trung, bình tĩnh và cẩn thận thực hiện việc phá bom cho đến thao
tác cuối cùng.
+ Đối mặt với hiểm nguy, Phương Định không sợ chết, chỉ sợ không hoàn thành
nhiệm vụ.
- Tình đồng đội gắn bó: Chăm sóc tận tình khi Nho bị thương.
2.3. Đánh giá chung: 0.5
- Nội dung:
+ Phương Định là hình ảnh đẹp của thanh niên xung phong trên tuyến đường
Trường Sơn. 0.25
+ Nhân vật Phương Định đã góp phần phong phú hóa hình tượng cao đẹp của con
người Việt Nam trong chiến đấu.
- Nghệ thuật:
+ Sử dụng ngôi kể thứ nhất phù hợp nhằm khắc họa thế giới nội tâm của nhân vật. 0.25
+ Miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế; ngôn ngữ trẻ trung, sinh động.
------ Hết ------

Trang 3/3