Professional Documents
Culture Documents
WITAJ DALI by Kolo
WITAJ DALI by Kolo
WITAJ DALI by Kolo
Napisał:
Andrzej Kolo
CHARAKTERY
GALA: Żona Salvadora Dali, starsza od niego o 10 lat, zarazem jego modelka
i zarządzająca finansami. Stylizuje się na muzę artysty; manieryczna w
sposobie bycia, gestykulacji, mowie. Nosi eleganckie ubiory i wachlarz.
AKT I
Scena 1
GALA
Kochanie!
DALI
Halo? Och, John, kurator z muzeum Nowym Jorku. Nagroda
dla mnie? Gratulacje, to dobry wybór. Mam zaakceptować ją
osobiście? Nie będziemy w stanie uczestniczyć w ceremonii.
Jest mi bardzo przykro. Za chwilę Wyjeżdżamy.
GALA (głośno)
Niech ją nam prześle. Za chwilę mamy lot.
GALA
Kochanie, przyjdź tutaj. Pomóż mi w pakowaniu.
GALA
Nic nie słyszę! Czy dalej jesteś nagi?
DALI (głośno)
Tak, powtarzam ci, że szef policji nowojorskiej wierzy, że
Hiszpanie będą zachwyceni powrotem ich rodaka Salvadora
Dali z jego piękną żoną, Galą.
GALA
Teraz słyszę. Ma rację! Hiszpanie są fantastyczni, z wyjątkiem
tego ich potwornego Lissymusa. Przyjdź tutaj, nawet nago.
DALI
Generalissimusa. Idę…idę. Ale zamknij oczy.
GALA
Jak przyjaciele przestaną nas odwiedzać, to może zdążymy.
DALI
Przychodzą życzyć nam udanej podróży (pauza). Ach nasze
ostatnie godziny w Nowym Jorku.
GALA (emocjonalnie)
Ostatnie chwile w hotelu Saint Regis, naszym gnieździe
miłości, szalonych prywatek i kłótni, przez wiele lat.
5.
TAJNIAK
Świeża kawa dla państwa. Dziękujemy za bycie wspaniałymi
gośćmi hotelu Saint Regis. My, kelnerzy, będziemy państwa
miło wspominać.
DALI
Dziękujemy za światowej klasy serwis. Jak się pan nazywa?
TAJNIAK
Przepraszam, ale jeszcze nie posiadam nazwiska.
GALA
Zwariowałeś, dałeś mu sto dolarów napiwku, za dwie małe
kawy? Czy jesteśmy tak zrujnowani, że musimy imponować
ludziom? Nigdy przedtem nie widziałam tego kelnera.
DALI
Droga, żono, Galinko, dałem mu nie sto, lecz dwieście.
Będę miał wystawę w Barcelonie, i nowy zastrzyk pieniędzy.
Mój napiwek, być może, pozwoli córce tego kelnera na pójście
na wyższą uczelnię. A kelner mnie zapamięta, jako człowieka
majętnego.
GALA
Jasnowidz, wie, że kelner ma córkę? Nagle polubiłeś wyższe
uczelnie? Z tej jednej cię przecież wykopali. Roztrwoniłeś
nasze miliony, a teraz wyrzucasz nasze ostatnie pieniądze.
DALI
Najmilsza Galinko, jeszcze nie ustaliliśmy kto je roztrwonił.
Poza tym, to przestańmy się sprzeczać do czasu wejścia do
samolotu. Potem będziemy kontynuować kłótnie. Jesteś przecież
moją muzą, modelką, kontrolerem finansowym, a nawet
półboginią.
6.
DALI
Oczywiście, że jesteś moją półbo… znaczy, boginią. Wierz mi,
tak bardzo cię kocham, że mogę umrzeć dla ciebie.
GALA
O tak? Jak szybko?
DALI
Halo, tu mówi Dali. Nie przyjmujemy więcej gości. Samolot
na nas czeka. Kto? Marylin? O, ta Marylin. Eskortować ją
do nas. Droga Galinko, nadchodzi Marylin!
GALA
Och, ta Marilyn, oszalałeś na punkcie tej blond gwiazdki.
Teraz nie mam wyboru. Muszę się zrobić na blondynkę.
DALI
Otworzyć na oścież!
MARYLIN
Witam króla surrealistów. Och, chyba zemdleję, król wita mnie
na kolanach? Więc już jestem sławna!
MARYLIN
Seks symbol – na pewno nie znakomita aktorka?
DALI
Oczywiście, że seks… przepraszam, znakomita aktorka!
7.
MARYLIN
Kochani, media głoszą, że opuszczacie Amerykę, więc
zatrzymałam się, by życzyć wam dobrych wiatrów oraz
wręczyć prezent, kwiat kamelii. Przynosi ludziom
szczęście oraz ich ochrania.
GALA (zdziwiona)
Witaj, Marylin. Jakże miło cię widzieć!
DALI
Otrzymaliśmy kwiat kamelii od Marylin, który przynosi
nieszczęście, przepraszam - szczęście
MARYLIN
Przyrzekam, na każdą wizytę u was przyniosę wam nowy
kwiat szczęścia.
GALA
Kiedy był jeszcze małym brzdącem, pojechał z rodzicami na
plaże Port Cadaques, gdzie malował morze. Jakiś niemiecki
artysta malarz, który był tam na wakacjach zobaczył jego
obrazek i rzekł do jego ojca: „Pana syn to utalentowany
chłopak”.
8.
DALI
O Nie, nie. On powiedział: „Pana synek jest geniuszem”,
po czym podarował mi pędzle i farby olejne, zachęcając
do wyrzucenia kredek.
DALI
Niestety, profesorowie z akademii nie docenili mojego
geniuszu. Już wtedy wiedziałem więcej o kubizmie
niż oni kiedykolwiek.
DALI
To najlepsze, co się mogło przydarzyć Dalemu. Gdybym ukończył
akademię, zostałbym przeciętnym malarzem tyle, że z dyplomem.
GALA
Był młodym, zagubionym artystą bez żadnej przyszłości,
- na szczęście spotkał mnie.
MARYLIN
To wygląda mi na miłość od pierwszej potrzeby.
DALI
Przepraszam … miasta Figueres.
GALA
Zabrałam go do centrum europejskiej sztuki, Paryża. Tam
przedstawiłam go elicie artystycznej – surrealistom.
DALI
Grupie poetów i malarzy zmagających się ze swą tożsamością.
Zaakceptowali mnie w nadziei, że przyniosę im sławę i uznanie.
9.
GALA
Początkowo uznawali Salvadora, jako ich członka, ale potem
stwierdzili, że jest zbyt ekstrawagancki i kontrowersyjny.
MARYLIN
Media uwielbiają kontrowersje!
GALA
Wtedy, kupiłam mu drogie farby i pędzle i dzięki temu został
najbardziej znanym surrealistą w Paryżu.
MARYLIN
Potem, ten wyrzucony z akademii artysta podbił całą Francję.
DALI
A teraz Dali podbije swoje miasto Figueres, potem Katalonię
i w końcu całą Hiszpanię i to bez jednego wystrzału.
DALI
Helo, kto Andy? Och ten Warhol. Eskortować go do nas.
MARYLIN (zaniepokojona)
Warhol to ten fotograf, który mnie prześladuje. Lepiej
sobie pójdę. Za każdym razem, kiedy jestem w Nowym Jorku,
on też jest w Nowym Jorku. Policja powinna się nim zająć.
DALI
Marilyn, Andy mieszka w Nowym Jorku.
MARYLIN
Ale maluje portrety słynnym aktorkom, ale nigdy mnie.
DALI
Nie martw się. Otrzyma reprymendę za swą nikczemność.
DALI
Można wchodzić!
ANDY
Czy mogę rozzzmawiać z królem surrrrrealizmu?
DALI (dumnie)
Stoisz przed jego majestatem.
GALA (wstaje)
Witaj Andy, miło cię widzieć. A to jest nasza przyjaciółka
Marylin.
ANDY
Chciałbym wam życzyć szczęśliwego powrrrotu do Hiszpanii. Za
chwile mam werrrnisaż swojej wystawy, więc będę się
streszczał. To jest prrrezent dla ciebie, Salwadorze. Laska,
którą niegdyś używał włóczęga Charlie Chaplin.
DALI
Co za oryginalna laska. Wygląda na ekologiczną. Mucio gracias,
Andy.
ANDY
Media roznoszą wieści o waszym powrrrocie do Hiszpanii.
Do jakiego miasta jedziecie?
DALI
Do Figueres, gdzie się Dali urodził.
GALA
Do Barcelony gdzie Dali się nie urodził.
ANDY
Ciekawe, że meeeedia nie podają przyczyny wyjazzzdu.
DALI
Przyczyna jest prosta. Dali wraca, aby się jeszcze bardziej
wzbogacić i przekazać to bogactwo swojej ukochanej żonie Gali.
DALI
ANDY
Wiwat panna Marrrilyn!
ANDY
Portret będzie tak niezwykły, jak przyszła sława aktorki.
Przepraszam, lecz muszę biec na swój werrrnisaż, a pannę
Marylin zaprrraszam na sesję fotograficzną. Wam, przyjemnej
podrrróży.
DALI
Andy, dziękuję za laskę oraz wizytę. Zapraszamy
do Hiszpanii?
MARYLIN (z radością)
Ten Andy to jest wspaniały fotograf!
DALI
Andy jest malarzem, który komponuje obrazy na bazie swych
zdjęć. Ciekawe, czy to jest prawdziwa laska Charlie Chaplina,
Wygląda mi na kawałek kija, który Chaplin znalazł w parku.
MARYLIN
Kochany, w życiu nie widziałam tak pięknej laski!
MARYLIN (zdezorientowana)
MARYLIN
Chyba mnie nie zjesz?
DALI
Nie, bo jestem wegetarianinem.
MARYLIN
Kochany, mam pytanie, w jakim języku ty i żona rozmawiacie
w domu?
DALI
Rozmawiamy z sobą łamanym francuskim lub angielskim.
MARYLIN
A jakiego języka używacie w czasie kłótni.
DALI
Gala kłóci się ze mną w swoim narodowym języku – rosyjskim,
a ja z nią w moim – katalońskim. W czasie kłótni zupełnie
nie rozumiemy, czym się obrażamy.
MARILYN
I to jest sekret przetrwania waszego małżeństwa.
MARYLIN
Nie interesuje mnie romans ze starym facetem. Kochany,
serce mnie boli na myśl o twoim wyjeździe. Ameryka zostanie
pustynią surrealizmu jak ty nas opuścisz.
DALI
Nie martw się Marylin. Ameryka będzie wreszcie normalnym
krajem, jak Dali wyjedzie. Wybacz, że pakuję swoją bieliznę
romansując z tobą. Bielizna jest czysta.
13.
MARYLIN
O tak, zapakuj ją, gdyż możesz kiedyś odkryć, że ktoś
sprzedaje twoje majtki na publicznej aukcji za milion.
MARYLIN
Wybacz, twoja żona ma pierwszeństwo do zagrania sprzedawczyni
twojej bielizny w tym arcydziele.
GALA
Widać, że mój mąż jest zajęty i nie wyjechał beze mnie. Więcej
pożegnalnych telegramów z recepcji (podaje je Dalemu).
DALI
Niestety istnieje także niezwykły problem. Moje płótna są
wysprzedane.
MARYLIN
Tutaj jest kilka z nich. Kochany, jesteś naprawdę genialny!
DALI
Mam w głowie jeden obraz. Cena jest trzy tysiące. Jakkolwiek
dla ciebie cena będzie tylko dwa tysiące dziewięćset
dziewięćdziesiąt dziewięć.
MARYLIN
Cena jest dobra. Gdzie go trzymasz?
DALI
Jak rzekłem, mam go w głowie. (stuka się w głowę)
14.
MARYLIN
Czyli chcesz mi sprzedać pomysł na obraz, a ja go namaluje.
Bo jak twój pomysł można będzie oprawić?
MARYLIN
Kupuję go i płacę gotówka trzy tysiące.
DALI
Nie , nie, tylko dwa tysiące dziewięćset dziewięćdziesiąt
dziewięć. Nie chcę, abyś przepłacała.
MARYLIN
Kochany, najlepiej to sprzedaj go do muzeum pomysłów.
MARYLIN
Można sobie wyobrazić wasz przylot na lotnisko. Czerwony
dywan, kwiaty, przemówienia oraz setki waszych entuzjastów.
GALA (czyta)
Miłej podróży życzy muzeum w Nowym Jorku. Stop. Muzeum w
Paryżu. Stop. Muzeum w Tokio. Stop. Życzenia od Walta Disneya
Stop. I od Pabla Picassa. Stop. Jest jeden z twojego kraju.
„Drogi Salvadorze, podczas podroży do Europy radzę ci ominąć
Hiszpanię, jeśli nie chcesz w paść w kłopot jak twój
przyjaciel Garcia Lorka. Podpisane: xxx.
DALI
Autor to zwykły psychol.
DALI
Tak, ale przez pomyłkę.
GALA
Nie chcę zostać wdową przez pomyłkę waszej policji. Jedź sam.
MARYLIN
Po co jedziecie tam, gdzie strzelają do niewinnych ludzi?
DALI
To mógł być żart mojej esk - narzeczonej. Lubiła czarny humor.
GALA (gestykuluje)
To teraz mi o niej mówisz? Jak jej było na imię?
GALA
I mam w to wierzyć?
MARYLIN
Kochani, czy to ważne, co się stało w przeszłości? Ważne,
że teraz wracacie do swej drogiej Barcelony.
DALI
Do drogiego Figueres.
MARYLIN
I dzięki kwiatowi kamelii będziecie szczęśliwi.
DALI
Odnośnie szczęścia, Dali zapomniał zabrać jego pół miliona
spod materaca
MARYLIN (głośno)
Jeśli ktoś by mi sprezentował taki materac, uwielbiałabym
go bez granic.
GALA
Zobacz, Marylin, kiedy włoży normalne spodnie, to nawet
wygląda przystojnie.
16.
MARYLIN
Tak, ale Dali jest przystojny w spodniach i bez nich.
MARYLIN
Jak to skąd, z media o tym huczą.
GALA
Dziękujemy, Marylin, za kamelię. Będzie dekorowała jego
studio w Barcelonie.
DALI
Będzie zaszczytem, jeśli nas odwiedzisz w moim studio
w Figueres, gdzie twój kwiat będzie nam przynosił szczęście.
MARYLIN
Wtedy jak ten wasz Generamus zdecyduje się umrzeć.
DALI
Generalissimus.
DALI
Zapomniałem wypić cappuccino.
GALA
Jest już zimne i dałeś za nie napiwek. Czy masz bilety
na lot?
DALI
Dali nie wie gdzie są bilety.
DALI
Myślę, że mam je w bermudach.
GALA
A jeśli nie?
17.
DALI
To polecimy na gapę!
AKT 1
Scena 2
MAJA
Hej, czy pani puściły nerwy? Chodzi o spotkanie z mecenasem?
IZABELA
Jestem Izabela Canto, prokurator zatrudniony przez Ligę
Artystycznej Poprawności. Tak, mam spotkanie z mecenasem.
MAJA
Wraca z sądu i będzie tutaj wkrótce. Ta pani „Liga” to
postrach wszystkich artystów! Proszę usiąść.
IZABELA
Dziękuję.
MAJA
Mecenas wraca z sądu i będzie tutaj wkrótce. Proszę
usiąść.(Maja wstaje, entuzjastycznie) Hej, ja pana znam.
Pan jest tym bogatym i sławnym artystą, który właśnie
powrócił z Ameryki. Jaki miał pan lot?
DALI (siada)
Cudowny! Trzymaliśmy nasz przylot w tajemnicy, lecz na
terminalu w Barcelonie tłum ludzi zaczął skandować: „Niech
żyje Dali, niech żyje Dali i Gala”. Stacje telewizyjne
błagały nas o wywiad. Otoczył nas tłum reporterów.
MAJA
Kto to jest Gala?
DALI
Gala, a zdrobniale, Galinka, to moja wspaniała małżonka!
MAJA (siada)
Proszę się nie martwić. Nasze Biuro dla Niezamożnych zapewnia
biednym i bezdomnym bezpłatną pomoc prawną, z wyjątkiem
separatystów.
MAJA
To straszne stracić miliony w jedną noc. Czy wszystko
stracone?
MAJA
Ile tysięcy?
DALI (wstaje)
To zależy, lecz nie w tym momencie. Sprawdzę czy agenci
Generalissimusa mnie szpiegują.
MAJA (z zachwytem)
Pan jest pierwszym celebrytą, którego spotkałam w życiu.
Aż się trzęsę z podekscytowania. Hej, czy ma pan ochotę…
na kawę?
DALI (siada)
Tak, kawa jest mile widziana. Podaj mi surrealistyczną: dwie
łyżeczki płonącego cukru, porcja mrówek, i bez cytryny.
MAJA
Mamy tylko przeciętną, brazylijską, bez mrówek, za to wsypię
dużo cukru.
DALI
Przeciętna jest Ok. To ważne dla mnie, abym chociaż czasem
czuł się przeciętnym. Dziękuję, Maju.
DALI (zdziwiony)
Izabela? Izabela. Czy to ty, czy mój surrealistyczny sen?
Co tutaj robisz najmilsza?
DALI
Prawie dwie dekady. Piękna jak zwykle. Najmilsza, powiedz,
czy ukończyłaś studia prawnicze?
DALI
Niebo mi cię zesłało! Mam duży problem. Mecenas tej agencji
ma zbyt dużo klientów i nie ma czasu na moją sprawę. Jakieś
gamonie z Ligii Artystycznej Poprawności oskarżają mnie
o coś, czego nie zrobiłem. Czy możesz zostać moim obrońcą?
Sprezentuję ci swój obraz za tą pomoc, w cenie około miliona.
DALI (zdziwiony)
A co dokładnie?
IZABELA
Porzuciłeś mnie dla innej kobiety!
DALI
Och, wiesz, jacy są faceci. Czyli już mnie nie kochasz?
IZABELA (emocjonalnie)
Oczywiście, że nie, ale byłeś moją pierwszą miłością.
Zostawiłeś mnie, młodą studentkę prawa, dla tej matrony
z Paryża, lecz wyniknęła z tego jedna pozytywna rzecz…
DALI
Jestem dumny, że wywarłem tak pozytywny wpływ na twoje życie.
IZABELA
Wiele lat upłynęło od czasu twego wyjazdu. Nie dałeś znaku
życia. Wyglądam jak nieszczęśliwa kobieta. Powinniśmy raczej
celebrować twój powrót. Świat zna cię jako wielkiego
hiszpańskiego artystę i nie martwi się, że skrzywdziłeś młodą,
niewinną studentkę, która cię kochała do szaleństwa.
DALI
Wygląda na to, że nie będziesz mnie bronić.
IZABELA
Nie, jestem prokuratorem w twojej sprawie, a moim celem jest
skazać cię, i założyć kajdanki na twoje ręce.
DALI
Co? Założyć kajdanki na ręce, które cię kiedyś pieściły?
IZABELA
Tak, na te same ręce.
DALI
Witaj bogini idealnego rewanżu, chylę czoła przed tobą.
IZABELA
Teraz tylko najlepszy w mieście mecenas może cię z tego
wyciągnąć, w innym wypadku ja wymierzę sprawiedliwość.
DALI
Czy mogę chociaż wiedzieć jakie są oskarżenia?
IZABELA
Moralno-etyczne wykroczenia, walka z normalnością i inne.
Zresztą poznasz wszystkie zarzuty podczas rozprawy.
DALI (siada)
Wszyscy myślą, że jestem milionerem, a mnie nawet nie stać
na adwokata.
IZABELA
Poproś o pomoc tę wiekową damę, z którą się ożeniłeś.
DALI
Gala liczy na moje pieniądze. Namówiłem ją do powrotu do
Hiszpanii, gdyż wierzyłem, że się tu odbudujemy finansowo.
IZABELA
Wykalkulowałeś wtedy, że będzie lepszym materiałem na żonę
niż ja, więc nie narzekaj.
DALI
Najmilsza, proszę cię, nikt nie powinien wiedzieć, że u mnie
jest krucho z pieniędzmi, zwłaszcza Generalissimus.
IZABELA
Nie powiem mu tego, jeśli zostanę przez ciebie przeproszona.
22.
DALI
Przeproszona, ale za co?
MAJA (z uśmiechem)
Hej, kawa nie jest bezpłatna. Może pan mi za nią zapłacić,
malując dla mnie morski pejzaż z Cadaquez.
DALI
Niestety, młodym dziewczynom maluję tylko akty, jak to robił
mistrz Goya, jak jego: „Maja Naga” lub „Maja Ubrana”.
Co preferujesz?
MAJA (siada)
Preferencja należy do mistrza!
IZABELA
Pan Dali przyznał ekskluzywne prawo do pozowania swojej
ukochanej żonie.
MAJA
Hej, malarze wolą malować młode dziewczyny jak ja, a nie ich
stare, kraczące żony.
IZABELA
Młode dziewczyny lubią starszych panów przez wzgląd na
ich życiowe doświadczenie.
MAJA
O nie, nie, przez wzgląd na ich głęboką kieszeń.
IZABELA
Sądziłam, że surrealiści kochają koszmary. (pauza) Nie mogę
ci poradzić w sprawach prawnych, nie pozwala mi na to mój
kod moralny, lecz mogę ci pomóc w walce z bezsennością.
IZABELA
Kupiłam te pastylki w czasie wakacji w Maroku. Są zrobione
z rzadkiej pustynnej rośliny. Najlepszy środek na bezsenność.
Zachowaj je.
DALI (bierze pudełeczko)
Dziękuję.
IZABELA
Weź jedną pastylkę, kiedy nie możesz spać. Zrobisz się senny.
Ale uważaj, bo jeśli weźmiesz więcej – będziesz miał
halucynacje.
DALI
To jest to, co Dali potrzebuje, halucynacje!
IZABELA
Dlaczego bierzesz pastylkę teraz? Nie jesteś w Hiszpanii
szczęśliwy?
DALI
Izabelo, moja żona Galinka potrzebuje mnie w jednym kawałku,
a nie rozerwanego na setki kawałków przez domowej roboty
bombę. Rozumiesz?
24.
IZABELA
To są nasze realia. Jeśli bomba wybuchnie, to oboje umrzemy.
Gdy wyjechałeś zdobywać sławę i bogactwo, my tutaj
ryzykowaliśmy życie dla naszych zasad. Jeśli bomba eksploduje
teraz, to umrę nigdy nie będąc kochaną przez mężczyznę, który
chciałby mnie poślubić (siada).
DALI
Nie martw się, najmilsza. Osiągnęłaś dużo. Byłaś moją
narzeczoną a teraz jesteś moim prokuratorem. Umrzesz z
honorem! Lecz ja muszę przed śmiercią zostawić żonie dużą
fortunę, godną bycia żoną wielkiego Salvadora Dali.
TAJNIAK (wchodzi)
Czy ktoś z was chciałby nabyć bilety na korridę, za bezcen?
TAJNIAK
To będzie korrida wszechczasów! Osławiony torreador Antonio
przebije byka szpadą z niezwykłą precyzją. Super rozrywka dla
was, ludzi sfatygowanych.
TAJNIAK
Ludzie, jeśli tej corridy nie zobaczycie, będziecie żałować
tego do końca swego marnego żywota.
MAJA
To podejrzany facet. Tak wrogo patrzył na naszego celebrytę,
pana Dalego.
DALI (siada)
Laski to moja pasja. Mój lokaj znowu popełnił gafę. Wybrał
złą laskę na to spotkanie.
MAJA
Hej, może się pomylił niechcący.
DALI
Zrobił to raczej chcący. Prosiłem go o tę mahoniową z Indii,
a on mi dał ekologiczną Charlie Chaplina.
IZABELA
Ty się nic nie zmieniłeś!
DALI
Cały świat wie, że Dali posiada dużą kolekcję długich wąsów
oraz drogich lasek a każda symbolizuje coś innego.
IZABELA
A jaką laską będziesz się bronił na swojej rozprawie?
DALI
Na rozprawie Dali będzie się bronił laską ze złotą rączką,
co znaczy, że dobrze prosperuje. Jeśli zdecyduję się na
srebrną, to będzie oznaczać, że finansowo jestem ok i żona
dalej mnie kocha.
IZABELA
Przejdźmy do ważniejszych spraw niż laski. Mamy dowód,
że twoja żona planuje założyć sprawę o rozwód. Poza tym
kto mógłby żyć z człowiekiem, który ma dużą kolekcje
lasek, lecz pusto w kieszeni (siada).
IZABELA (wystraszona)
Salvador, proszę, nie bądź większym wariatem niż jesteś!
AKT II
Scena 1
SĘDZIA
Zaczynamy. Wysoki sąd rozpoczyna przewód sądowy przeciw panu
Salvadorowi Dali. Na wniosek Biura Prawnego dla Niezamożnych
przewód będzie prowadzony nie w budynku sądowym lecz w tym
Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Czy jest tutaj pan Salvador Dali?
DALI (głośno)
Tak, świat mnie określa jako Salvador Dali, lecz moje
nazwisko brzmi: Salvador Domènec Felipe Jacinto Dali.
SĘDZIA
Czy można zwracać się do Pana: Salvador?
DALI
Salvador? O tak, Salvador jest ok. Ale jak jestem rozebrany
to lepiej mnie wołać Adam.
SĘDZIA
To jest pani prokurator, Izabela Canto. Reprezentuje ona Ligę
Artystycznej Poprawności. A to nasz Strażnik Józef But, były
policjant, odznaczony w walkach z separatystami. A ja jestem,
Jose Nutra, sędzia prowadzący.
28.
DALI
Miło poznać wysoki sąd, ale bardzo przepraszam, dzisiaj nie
mam czasu. Podaję instrukcje moim obrazom, jak się mają
zachować na wernisażu. Niech sąd powróci innym razem.
STRAŻNIK
To sąd ustala datę rozprawy, a nie przestępca.
DALI
Przestępca? Kto tu jest przestępcą?(Dali powoli rozgląda się
wokół). Lepiej opuście moją wystawę, inaczej was podam do
sądu.
SĘDZIA
My właśnie jesteśmy sądem. Czy ma pan adwokata?
DALI
Mój mecenas nie ma czasu na bzdury. A w ogóle Dali będzie
prezentował samego siebie.
IZABELA
Nie zgadzam się na taki scenariusz, wysoki sądzie.
DALI
Scenariusz? Co to jest próba sztuki scenicznej?
SĘDZIA
Sprawdzamy, czy pan nadaje się do prezentowania siebie.
Pytanie, ile sztuk napisał Sofokles oraz ile z nich zdobyło
pierwsze miejsce w konkursach?
DALI (myśli)
Sofokles napisał 123 sztuki a 18 z nich zdobyło pierwsze
miejsce w konkursach.
SĘDZIA (myśli)
Zgadza się. Może pan się reprezentować.
IZABELA
Oskarżony jest posądzony o poważne przestępstwa i nie
zasługuje na samoobronę.
DALI
Przestępstwa? To jest zwykła konfabulacja.
STRAŻNIK
Wysoki sądzie, przestępca nie jasno się wyraża.
To mu powiększy karę.
SĘDZIA
Zezwalam panu na samoobronę, do czasu przyjazdu pana obrońców.
DALI
Jeśli chodzi o ścisłość – to jestem niewinny.
SĘDZIA
Jak już powiedziałem, pana wstępny status jest: niewinny.
Werdykt zostanie ogłoszony po przedstawieniu sądowi wszystkich
faktów. (Do Izabeli) Proszę rozpocząć przewód.
IZABELA
Wysoki sądzie, Salvador Dali jest gwałcicielem artystycznego
kodu oraz normalności. Liga Artystycznej Poprawności ma na to
dowody. Jeśli zostanie zasądzony, otrzyma wyrok 10-ciu lat.
SĘDZIA (zdziwiony)
Jak to, Pani wstępny dokument oskarżenia określa
karę tylko do pięciu lat!
IZABELA (urażona)
Tak, ale w międzyczasie popełni on dodatkowe przestępstwa,
które sąd powinien także ukarać.
SĘDZIA
Jak powiedziałem, nie każemy nikogo za zbrodnie jeszcze nie
popełnione.
IZABELA
Oskarżony jest wyjątkowo niebezpiecznym łamaczem prawa i
wiadomo, że dalej będzie popełniał przestępstwa. Po uznaniu
jego skandali, za przestępstwa, łatwo otrzyma 10 lat. Mam
nadzieję, że będzie odpowiadał na moje pytania bez zbytecznych
zawiłości.
DALI
Przecież w prawej mam laskę.
STRAŻNIK
Ja, tutaj jest twoje nazwisko, będę mówił prawdę, prawdę
i tylko prawdę
DALI
Ja, tutaj jest twoje nazwisko, będę mówił prawdę, całą
prawdę i tylko… prawdę.
IZABELA
Pierwsze pytanie do oskarżonego, czym Salvador Dali różni
się od wariata?
DALI
Tym, że wariat wie, że jest normalny, a Salvador Dali
wie, że jest wariatem (śmieje się).
SĘDZIA
Wariatem? Rozprawa powinna być odwołana. Martwię się
o stan zdrowia psychicznego pana Dalego.
IZABELA
Nie ma mowy. Oskarżony tylko udaje wariata. Dobrze wiemy,
że świadomie kopiował obrazy swoich ulubionych mistrzów,
w tym naszego Diego Velázqueza, Rafaela z Włoch oraz
Vermera z Holandii. To była zamierzona kradzież.
DALI
To jest tromtadracja.
IZABELA
Tak, to jest to kradzież sekretów artystycznych i
wykorzystanie ich w malarstwie jest intelektualnym
przestępstwem. Czy oskarżony przyznaje się do winy?
DALI (z uśmiechem)
O nie, nie! Dali ich nie ukradł. Tylko je sobie pożyczył
– na pięćdziesiąt lat, bez odsetek!
31.
IZABELA
Kolejny zarzut: widziano oskarżonego, jak używał plastikowego
czerwonego homara jako słuchawkę telefoniczną. Dla
surrealistów może to być zabawne, lecz dla wielu obywateli
naszego kraju, jest to pogwałcenie podstawowych praw homarów.
IZABELA
Czy oskarżony przyznaje się, że pogwałcił podstawowe prawa
stworzeń oceanicznych?
DALI
Sam się już ukarałem, wysoki sądzie. Zabroniłem sobie jedzenia
smacznych homarów z cebulą. Teraz jem samą cebulę.
IZABELA
Kiedy oskarżony miał pierwszą wystawę w galerii?
IZABELA
Kiedy oskarżonego zapisano do Królewskiej Akademii
w Madrycie?
DALI
Miałem 16 lat… i dwa dni.
IZABELA
Oskarżony fałszywie twierdzi, że ma najsłynniejsze wąsy
na świecie. Posiadamy dowody, że jego wąsy są woskowane.
STRAŻNIK
Nielegalne woskowanie, przedłuży mu wyrok o pół roku.
DALI
Gwoli dokładności, moje wąsy są najsłynniejsze w świecie
tylko, że w kategorii wąsów woskowanych.
DALI
Ja tylko kopiowałem wąsy mistrza Diego Velázqueza z XVI
wieku. To on powinien iść za kraty za to, że oszukałem świat.
DALI
Dali otrzymuje, najnowszą wersję konstytucji wszechświata.
To wszystko!
DALI
Gdyż mam kryształową czaszkę. Jest 13 takich czaszek
na świecie. Kiedyś się zjednoczą dla obrony ludzkości.
SĘDZIA
Unieważniam!
DALI (zrozpaczony)
Skąd mogę wiedzieć? Nigdy nie zaglądałem do wnętrza
swojej głowy.
SĘDZIA
Nie mogę określić pana kryształową czaszkę jako unikat
światowy, lepiej skieruję pana na prześwietlenie głowy.
DALI
Czy panu się podobają?
33.
TAJNIAK(z uśmiechem)
Nie, nie są w moim guście! Czy to pan je malował?
DALI
Tak można skonstatować.
TAJNIAK
Jeśli tak, to mi się bardzo, a bardzo podobają. Mają
dobry wymiar finansowy.
DALI
Dyplomatyczna zmiana gustu. A jakie jest pana nazwisko?
TAJNIAK
Niestety, nie posiadam nazwiska, ale jestem znanym
kolekcjonerem sztuki. Mogę dobrze sprzedać te malunki.
DALI
W jakiej przestrzeni?
TAJNIAK (radośnie)
Tutaj, lokalnie na pchlim targu. Czy pan wyrazi zgodę,
abym je zebrał dzisiaj na sprzedaż?
DALI
Dziękuję, nie ma takiej potrzeby.
DALI
Jestem ambiwalentny jeśli chodzi o sprzedaż moich bohomazów.
SĘDZIA
Są to pana ulubione zwierzęta, czy ulubione dzieci?
DALI
Protestuję!
SĘDZIA
Unieważniam!
DALI
To są drogie mi zwierzęta, i traktuję je jak swoje dzieci,
do czasu narodzin własnych.
IZABELA
Za co oskarżony został wyrzucony z grupy surrealistów?
DALI
Miałem silną grypę w czasie zebrania grupy. Byłem zajęty
sprawdzaniem swojej temperatury. Myślę, że usunęli mnie
z powodu wysokiej gorączki.
STRAŻNIK (salutuje)
Według mnie, surrealiści wyrzucali chorych członków.
SĘDZIA (zirytowany)
Strażnik, jeśli jeszcze raz otworzysz buzię, to cię wydalę
z tego… muzeum.(do Izabeli) Proszę.
DALI
Tak to jest prawda. Chciałem zaoszczędzić trochę bogactwa
na deszczowe dni.
STRAŻNIK
To jest kłamstwo! Ma nie być deszczu przez dugi czas.
DALI
A czy pani prokurator bierze kąpiel w sukience?
IZABELA (zmieszana)
Oskarżony, znany ze swych narcystycznych wypowiedzi
stwierdził, że jest geniuszem sztuki nowoczesnej.
DALI
Ile lat dajecie za bycie geniuszem?
IZABELA
Jeśli geniusz nie obrazi Generalissimusa, to tylko dostaje
ostrzeżenie.
DALI
Dali nigdy nie konstatował, że jest tylko geniuszem.
Dali jest bezdyskusyjnym geniuszem sztuki nowoczesnej!
DALI
Ja tylko usuwam wredną muchę z mojego obrazu.
STRAŻNIK
Do nadajnika zniżonym głosem.
DALI (urażony)
To są moje obrazy i mam prawo usuwać z nich każdego owada.
STRAŻNIK
Mówię po raz ostatni, odejdź od tego malowidła!
36.
DALI
Będziesz strzelał? Ja codziennie myślę o śmierci!
IZABELA
Oskarżony złamał prawo, usuwając muchę za pomocą paznokcia,
zamiast ekologicznego środka.
SĘDZIA
Skazuję pana Dalego na 100 dni pomocy dla biednych a dla
Strażnika wystąpię o medal zasług za obronę sztuki.
STRAŻNIK
Dziękuję wysoki sądzie. Zawsze lubiłem sztukę nowoczesną.
(do nadajnika) Tu 07. Nie wysyłajcie posiłków. Wandal
został ukarany przez sędziego a ja dostanę złoty medal.
DALI (rozpaczliwie)
Salwador Dali to jest niezwykle zły malarz. Velázquez,
Vermeer i Rafael są najlepsi. O nie, nie Dali!
STRAŻNIK
W końcu przestępca puścił farbę!
DALI
Nie wiem co mi opadło, ale mogę nie dożyć wyroku.
STRAŻNIK
Zgon przed ogłoszeniem wyroku jest karalny.
37.
DALI
A ile lat dajecie za umieranie?
SĘDZIA
My tylko karzemy ludzi żywych.
IZABELA
Pośpieszmy się dopóki oskarżony żyje. A oto plansza A,
reprodukcja „Mona Lisy”. Plansza B ukazuje jej zbezczeszczenie
przez oskarżonego (reprodukcja Mona Lisy z wąsami) . Czy
oskarżony przyznaje, że domalował wąsy „Mona Lisie” Leonarda
i w ten sposób ją zniesławił?
DALI
Zgłaszam sprzeciw!
SĘDZIA
Sprzeciw w pozycji siedzącej - unieważniam!
DALI
Chciałem dodać „Mona Lisie” splendoru!
DALI
Jeśli nawet zniesławiłem jakieś zwierzę w tym filmie, to
nadal było to wielkie wydarzenie w Paryżu.
STRAŻNIK (zmieszany)
Nie będę więcej przeszkadzał. Słowo honoru!
IZABELA
Jak oskarżony porównuje siebie do swego przyjaciela, Pabla
Picassa? Tylko bez narcystycznych odpowiedzi!
38.
DALI (dumnie)
Nie ma porównania! Pablo jest tylko… istotą ludzką.
SĘDIA
Jeśli Salvador Dali nie jest istotą ludzką, to czy my,
istoty ludzkie, mamy prawo go sądzić?
IZABELA
Oczywiście, że mamy prawo, nawet jeśli jest istota nieludzko
- nadludzką.
SĘDZIA
Dlaczego, jako istota nadludzka, starał się pan
spotkać z nierówną sobie ludzką osobą Picassa?
STRAŻNIK
Nie mamy wyjścia, musimy go dla nich powiększyć.
IZABELA
Jak oskarżony porównuje siebie do innych współczesnych
malarzy?
DALI
Nie ma porównania. Kiedy Dali maluje, oceany szumią
z radości. Kiedy inni malarze malują, to tylko woda
do golenia w mojej szklance się rozpryskuje.
STRAŻNIK
Słyszałem, ze kiedy Dali maluje, to kanał ściekowy
zalewa mu studio.
DALI
Gdyż Galinka jest moją ukochaną żoną.
DALI
Attention, ahtung! Uwaga ludzkie istoty, prezydenci, oraz
dyktatorzy - mody oczywiście. To jest moja agentka, modelka,
oraz ukochana żona Gala, Gala, Gala!
GALA
Ok, chciałam zobaczyć twoją wystawę, lecz tak trudno jest
znaleźć to muzeum. Dom towarowy znajdę znacznie szybciej.
GALA
Twoi goście wyglądają jak laureaci poezji. Mój pierwszy mąż
Paul Éluard był surrealistycznym poetą, ale nie komunistą.
O nie, nie! Przynajmniej na początku.
GALA
Ok. Sędziowie są jak poeci, też piszą… tylko że wyroki.
(zalękniona) Ok, czy coś jest nie tak??
SĘDZIA
Och, wszystko jest tak, szanowna pani. To tylko proces
pani męża, Salvadora Domènec Felipe Jacinto Dalego.
DALI
Oni chcą skazać mnie na karę więzienia. To wszystko!
GALA (zdziwiona)
Nie mogą uwięzić tak przystojnego człowieka jak ty. A za co?
DALI
Za bycie geniuszem. Idioci są dla nich ok!
GALA
Kara więzienia, za to, że się jest geniuszem? Możesz być
pewien, kochanie, że będę cię odwiedzać w każdy wtorek.
Jeśli nie we wtorek, to obiecuję – przyjadę w czwartek.
40.
IZABELA
Jestem zadowolona, że będzie pani odwiedzać swego męża
w więzieniu przez całe 10 lat.
GALA (nerwowo)
Ale mój mąż przyniósł sławę i splendor waszemu krajowi.
GALA (cicho)
W jakim sensie?
IZABELA (ciszej)
Pani mu pozuje bezpłatnie, a modelki zarabiają duże pieniądze,
pozując surrealistom.
GALA
Ok. Widać, że ten drań mnie wykorzystywał. Następnym razem
zanim zdejmę sukienkę, zażądam zapłaty w banknotach –
to jest zanim chwyci za… pędzel. Sprawiedliwość musi być!
IZABELA (ciszej)
Pani Galu, sprawiedliwość jest po pani stronie. Czy mąż
przyznał się, że miał narzeczoną, studentkę prawa, zanim
panią poślubił?
GALA (ciszej)
Nie miał żadnej. Dziewczyny go nie chciały, ponieważ
miał zbyt dużego…dużego wąsa.
IZABELA
Tak jest, wysoki sądzie. Pozostał tylko finałowy dzień
rozprawy.
GALA
Tak, mój mąż zarobił miliony w Ameryce, ale gdy je roztrwonił,
to zabrał mnie z sobą do tej biednej Hiszpanii, i tym ciężkim
okresie, nie mogłam kupić nowych kreacji i biżuterii.
41.
GALA (kont.)
Wydawał setki dolarów na napiwki dla kelnerów, nawet
za mała kawę. Muszę wrócić do Nowego Jorku.
DALI
Pierwszym mecenasem jest żona Gala, która od dzisiaj,
jest przeciwko mnie. Drugim jest szybko-mówiąca sekretarka
Biura Adwokackiego dla Niezamożnych, Maja.
SĘDZIA
Wobec braku sprzeciwu propozycję zatwierdzam.
STRAŻNIK
Żona i sekretarka dla niezamożnych, to wymarzony zespół
adwokacki.
DALI
Ten mundurowy ma rację, te panie z łatwością mnie wyciągną
z tej dezynwoltury.
DALI (myśli)
Pierwszy to Andy Warhol, malarz z Ameryki. Drugi to Pablo
Picasso z Francji. Też dobry malarz oraz Marylin Monroe.
Ta będzie kiedyś sławna!
IZABELA
Tak, podczas ustnego egzaminu z historii sztuki w akademii,
wtedy młody i nieznany Salvador Dali, ubliżył trzem
profesorom. Powiedział do nich, cytuję: „Jesteście mniej
inteligentni niż ja”
42.
DALI
O nie, nie, Dali rzekł: „Jestem definitywnie bardziej
inteligentny niż was troje”.
IZABELA (głośno)
Oskarżony stwierdził… NAS troje?
STRAŻNIK
Według mnie, on nas ma za bałwanów!
SĘDZIA
Pan Dali nie mówi o NAS trojgu, on mówi o ICH trzech.
DALI
To jest oczywista tromtadracja tego samozwańczego sądu.
A może to Dali jest utrapieniem społeczeństwa i powinien
skończyć za kratami.(pauza) Lecz tak już jest, jeśli
społeczeństwo nie rozumie artysty, to stara się go zniszczyć.
DALI
Co to za arogancki gang sądowy, rości sobie prawo do ścigania
mnie, znanego artystę, zamiast ścigać siebie samych -
faszystów i kolaborantów Generalissimusa.
43.
AKT III
Scena 1
DALI
Moja droga plażo Port Cadaques. Dali uwielbia cię. Zachwycają
go twoje promienie słońca i chłodny powiew znad morza. Nie
mogę zasnąć, Gwardia Cywilna może mnie aresztować nawet tu na
plaży. Nie winię Gali, że jest niezadowolona, lecz nie powinna
opuszczać tego piekła beze mnie. Jeden faszysta, dwóch
faszystów, trzech faszystów, czterech (zasypia).
DALI (w półśnie)
Miałem surrealistyczny sen, że mój przyjaciel Andy przyleciał
z Nowego Jorku, z wizytą.
DALI
Witaj, Andy, na świeżym powietrzu plaży Port Cadaques.
DALI (kont.)
Twoja wizyta jest dla mnie zaszczytem. Jak się tu wziąłeś?
Nie jesteś przecież globtroterem.
ANDY
Czy to jest dziwne aby odwiedzić największego surrrealistę
na świecie -Salvadorrra Dali?
DALI
Andy, przestań być dyplomatą. Jaka jest przyczyna – zobaczyć
walkę byków?
44.
ANDY
Nie toleruję zabijania zwierząt dla rozrywki tłumów. Prasa
rozpisuje się na temat twoich problemów z prawem Hiszpanii,
więc czułem się w obowiązku przyjechać, aby cię obronić.
DALI (siadają)
Jak mnie tutaj znalazłeś? Nie masz mojego adresu i nie znasz
hiszpańskiego.
ANDY
To było proste. Poszedłem do muzeum w Barrrcelonie,
narysowałem twoje wąsy na kartce papieru i pokazałem
kuratorrrce. Śmiejąc się, wskazała na słońce i rzekła: plaża
w Port Cadaques. Tak więc jestem tutaj. Nie widzę twojej muzy.
DALI
Mamy problemy małżeńskie. Rozwód jest na horyzoncie.
ANDY
Przestań żarrrtować. Byliście nierozłączni!
DALI
Andy, mam także sprawę sądową z powództwa jakiejś dziwnej
Ligii Artystycznej Poprawności. Gala jest tym załamana.
ANDY
Salwadorze, powinniście się spakować i wrrracać do Stanów.
DALI
Andy, to nie jest łatwe. Hiszpania jest moim domem. Powstałem
z katalońskiej ziemi, nie amerykańskiej. Amen.
DALI
I do ziemi wrócimy, amen. Dlatego muszę zostać tutaj
i umrzeć tutaj. Odnośnie obcych krajów, opowiem ci,
śmieszny epizod ze statku, kiedy płynąłem do Ameryki.
ANDY
Złapałeś rrrekina rękoma.
DALI
Nie, nie, siedziałem na pokładzie statku wpatrzony w horyzont.
Inny pasażer siedział nieopodal i wpatrywał się w dal.
Przypominał mi sławnego muzyka. Podszedłem więc do niego
i powiedziałem: „Pan wygląda jak renomowany polski pianista –
Paderewski”.
45.
DALI (kont)
Odpowiedział: „Jeśli wyglądam jak Paderewski, to jest szansa,
że nim jestem”. „Ale pan, przypomina mi znanego, hiszpańskiego
malarza Salvadora Dali”. To ciekawe – odpowiedziałem – gdyż
moja żona twierdzi tak samo”.
DALI
Otrzymaliśmy tam lekcję wolności. Maestro Paderewski użył jej
dla odnowienia demokracji w swym kraju, Polsce, której potem
został premierem.
ANDY
Kiedy wasz dyktator odejdzie, Hiszpanie wybiorą artystę,
Salvadora Dali, na prrrezydenta kraju. I ten nowy prezydent
przywróci wam demokrację. (Andy filmuje Dalego)
DALI
Andy, takie historie znajdziesz tylko w filmach
hollywoodzkich.
GALA (żartobliwie)
Ok, mogę zostać pierwszą damą prezydenta Salvadora Dali!
Trzeba by się przenieść do górskich jaskiń i rozpocząć
rewolucję przeciw obecnej władzy. Witaj Andy! Najwyższy
czas, abyś opalił swą bladą twarz promieniami naszego słońca.
GALA
Dbam sama o siebie, gdyż na męża nie mogę liczyć. Nie płaci
mi za pozowanie. Inni surrealiści płacą wysokie sumy modelkom.
ANDY
Salvador, co się z tobą dzieeeje? Przestanę być Twoim
entuzjastą jak nie zaczniesz płacić żonie za pozzzowanie.
Pół miliona za sesje.
46.
GALA
Jako kobieta wykorzystana przez męża, muszę sama dbać
o urodę, sama chodzić na zakupy, a nawet samotnie pić
wino dla zdrowia.
ANDY
Ale może dlatego kwitniesz.
ANDY
Wyglądasz, jakbyś nie spał przez tydzień. Żartuję,
przystojny jak zawsze.
GALA
Ok, przyniosłam coś orzeźwiającego dla was chłopcy.
DALI
Andy, zapytaj damy, czy ten napój jest bezpieczny do picia.
ANDY (siada)
Oczywiście, Scotch-Whisky z lodem, produkcji USA.
DALI
Muszę cię wyprowadzić z błędu, Andy. Scotch-Whisky jest
produkcji amerykańskiej, ale lód (z dumą) jest wyprodukowany
…w Hiszpanii.
ANDY
Wiem, wiem, to był rrrewelacyjny lód!
DALI
Pablo Picasso, który ma mnie odwiedzić, chętnie by się
orzeźwił tą wodą.
47.
GALA
Widzisz Andy, jak szybko woda działa na starą głowę.
Upewnij się czy ma go tu odwiedzić Picasso, a nie Papież?
GALA
Ok, ten napis dotyczy plaż piaskowych, a ta jest kamienista.
DALI
Andy, a gdzie jest nasza koleżanka Marylin Monroe? Zgłosiłem
ją jako świadka mojej rozprawy.
GALA
Wiadomo! Tylko seksowa blondynka może dostarczyć
rozrywki mistrzowi surrealizmu. Wasz gość nadjeżdża,
więc ja się ewakuuję.
DALI
Nie wpadajmy w panikę. Mamy dodatkowy koc dla gościa.
ANDY
Muszę cię rozczarować, Salvadorze, lecz Marrrilyn dostała
rolę w Hollywood i nie będzie twoim świadkiem.
DALI
Nic nowego, i tak zjawiłaby się spóźniona.
ANDY
Przyleciałem, aby pomóc Salwadorowi rozzzwiązać jego
problemy z hiszpańskim prawem, bo nie ma go kto bronić.
DALI
Nieprawda, zaangażowałem wspaniałą obronę, panią Galę Dali,
która mnie ostatnio nienawidzi oraz sekretarkę Maję.
48.
ANDY
Mój pomysł wymaga politycznej niepoprawności, tudzież
wielu intryg, ale nie korupcji.
GALA
Czyli, nikt nie umiera i wszyscy robią pieniądze.
Ale, czy to jest konspiracja?
ANDY
W waszym kraju wszystko jest konspiracją. Mój pomysł ma
charakter pokojowy. Po prostu sfilmuję te typy, które
dręczą Salvadora, po czym pokażę ich odrażające twarze
w amerykańskiej telewizji.
ANDY
Och jaaak najbardziej!
DALI
Jeśli chodzi o twój pomysł, Andy, to bądź pewien, że pewna
dama będzie go trzymać w sekrecie, nawet do czasu kolacji.
GALA
Odgrzewany dowcip surrealistów. Posłuchajmy dobrej muzyki.
DALI
To jest flamenco, taniec hiszpańskich Cyganów,
zobaczcie.
DALI
To jest zbyt męczące na mój wiek.
GALA (wstaje)
Teraz ja wam pokażę jak tańczyła flamenco moja rosyjska mama.
ANDY
Rosyjska balerrriana teatru „Bolszoj”!.
DALI (głośno)
Pomocy, pomocy, Dali tonie!
GALA
Ok. Powiedz mu Andy, że tonie od czasu przyjazdu do Hiszpanii.
Niech lepiej się zamknie i tonie w ciszy.
DALI (wstaje)
Dobrze, na twoją prośbę przestaje.
ANDY
Drodzy, zbliża się czas obiadu. Sugeruję restaurrrację
“Latający Łosoś”.
DALI
Tylko zupę pomidorową marki Campbell oraz tłuste frytki.
ANDY
Nie, nie, wybieram kuchnię śródziemnomorską!
DALI
Andy, czyś ty postradał zmysły? Masz masę śródziemnomorskich
restauracji w Nowym Jorku, które są lepsze niż tutejsze
podróbki.
DALI
Nie, Dali zamówi indyka gotowanego w czekoladzie przez
osiem godzin. O nie! Tylko przez siedem, oraz ciepłe
lody.
DALI
Tak, jeśli ją przyprowadzisz przed godziną policyjną.
ANDY (siada)
To prawda, godziny policyjne - specjalność dyktatorrrów.
51.
DALI
W końcu żyjemy pod jego rządami(głośniej). Pewnego dnia ten
system represji runie i nasz kraj będzie wolny.
DALI
Na łowienie prawdziwych ryb?
TAJNIAK
My w Hiszpanii nie hodujemy sztucznych ryb.
DALI
Licencja wypadła mi do wody i ją zjadła ryba.
(Andy filmuje wodę).
TAJNIAK
Myślałem, że rekin? Pańska godność?
DALI
Nie mam żadnej godności, gdyż zamordowałem kilka płócien.
TAJNIAK
Zamordował pan… kogo? (pauza) Nie mogę akceptować przyznania
się do morderstwa bez znajomości pana godności. Czy ma pan
przy sobie prawdziwą broń palną?
DALI
Żałuję, że nie mam broni palnej, bo bym ją zaraz użył.
TAJNIAK
A domowej roboty bombę?
GALA
On ma dom, ale nie bombę, panie władzo. Podaj władzy
nazwisko. Nie jest takie złe.
52.
DALI
Jestem jego wysokość Salvador.
TAJNIAK
Znam geografię. Salvador jest krajem w południowej Ameryce.
Więc jest pan nielegalnym uchodźcą, łowiącym nasze legalne
ryby. Czy chce pan wiedzieć ile za to dajemy lat!
GALA (uprzejmie)
Panie władzo, a jakie jest pana nazwisko?
STRAŻNIK
Ja nie mam nazwiska
GALA
A nazwisko tej wędki jest; zabawka dla seniorów.
TAJNIAK
Chwileczkę. Widziałem go w wiadomościach. (podejrzliwie)
Salvador Dali?
DALI (wystraszony)
Tak to prawda – nosorożce są za tobą.
TAJNIAK
Mogę poprosić o autograf, maestro Dali?
DALI
Pamiętam – jestem Dali, jeden. Jedyny.
TAJNIAK
Żartuję. Witamy państwa w słonecznej Hiszpanii. Adios.
53.
Tajniak salutuje i odchodzi.
ANDY
Salwadorze, jesteś niezłym aktorrrem. Brawo!
DALI
Potrafię zgrywać wariata.
GALA
Ok. Tego człowieka widzę wszędzie, w Nowym Jorku, w muzeum
i nawet tu na plaży. Wygląda jak agent waszego dyktatora.
DALI
O tak, każdy tu jest agentem Generalissimusa, nawet dzieci.
GALA (siada)
Ok, telegramy. (przekazuje listy do Dalego)
DALI
Następny list jest od mojej obrończyni, Mai.
ANDY (czyta)
„Mój sławny i celebrowany panie Dali. Z przyjemnością będę
pana bronić podczas rozprawy. Jestem tylko asystentką
mecenasa, lecz znam prrrawo nie gorzej niż on, toteż
z łatwością pana obronię. Pana gorąca wielbicielka. Maja
Bolero. Postscriptum: Pani prokurator Izabela Canto poleciła
stanowemu więzieniu w Barcelonie przygotowanie wygodnej
celi dla antyrządowego artysty, który wrrrócił z Ameryki”.
GALA (ironicznie)
To pięknie, znanemu artyście dają wygodną celę.
DALI
Nie rób z siebie królowej dramatu. Znałem tę dziewczynę
przed tobą.
GALA
Nie wytrzymam tego. Jutro opuszczam to piekło. Już mnie nie
zobaczysz, ty zboczeńcu.(Andy filmuje akcje)
DALI
Nie mogę więcej liczyć na ludzkie stworzenia. Zawiodły mnie.
Jeśli świat nie rozumie Dalego, to jest coś nie tak z tym
światem.
AKT III
Scena 2
DALI
Kto przeszkadza w sesji malarskiej Dalego? Wygląda mi na
Picassa.
DALI (z entuzjazmem)
Najwięksi hiszpańscy artyści spotkali się. Gdzie są media,
prasa, stacje telewizyjne?
PABLO (cicho)
Tss! Nie tak głośno, mój amigo. Pisałeś, że chcesz rozmawiać
osobiście, więc jestem.
DALI
Pablo, mam same problemy. Gala chce się ze mną rozwieść
i wrócić do Ameryki. Jakaś gang Artystycznej Poprawności
wytoczył mi proces o wyimaginowane przestępstwa.
Straszą mnie więzieniem. Nawet Generalissimus mnie zwalcza
Czy możesz być moim świadkiem w nadchodzącym procesie?
DALI
On ściga cię z powodu namalowania „Guerniki”. To było dzieło
sztuki, a nie polityczny manifest.
PABLO
Nie polityczny manifest? Generalissimus poprosił swojego
dobrego przyjaciela Adolfa Hitlera: „bądź moim gościem, wyślij
swoje samoloty i zbombarduj jakieś miasto w Hiszpanii”.
I Hitler wysłał swoje nowoczesne bombowce i w czasie kilku
godzin zrównał z ziemią piękne miasto Guernica, zabijając
tysiące niewinnych ludzi, łącznie z kobietami i dziećmi.
DALI
To była jego nieludzka zbrodnia.
PABLO
Namalowałem ten obraz w hołdzie dla niewinnych, pomordowanych
mieszkańców miasta Guernika. Mój amigo, przyszedłem zaoferować
ci pomoc finansową.
DALI
Dziękuję, Pablo, ale nie oddałem ci pożyczki na moją pierwszą
podróż do Ameryki.
DALI (głośno)
Na szczęście moja żona nie ma co obliczać. Dziękuje!
PABLO (z uśmiechem)
Ja także mam rosyjską żonę. Muszę iść. Jestem ukontentowany,
że cię zobaczyłem, mój amigo. Nie jest bezpiecznie dla mnie
tutaj. Przekaż Gali uściski ode mnie. I nie było mnie tutaj!
PABLO
Mam nadzieję, że cię uniewinnią. Żegnaj amigo!
DALI
Adios. (Pablo wychodzi z walizką). Dali nie mógł zaakceptować
tak materialnej rzeczy jak – pieniądze, to hiszpański honor!
DALI (rozradowany)
Dzień dobry. Witam dostojnych gości w naszej kawiarni
„Paranoja”. Maszynka do kawy jest tutaj, każdy sam sobie
robi kawę i pije ją… gratis, zanim przyjedzie kelner.
Także serwują tu herbatę ziołową, sok pomarańczowy oraz
ich specjalność, kawę paranoja. Od picia tej kawy,
tylko jeden klient dostał paranoję, a to byłem ja!
DALI
Maluję tło do portretu dostojnej głowy mojej żony Gali. Kiedy
przyjedzie, dodam do tego jej gorące usta i gorącą resztę.
SĘDZIA
A tytuł?
DALI (wzniośle)
„Potrójny hołd dla mojej żony, Galinki”.
58.
IZABELA
Oskarżony jest posądzony o…
DALI
Wiem, o walkę z normalnością?
IZABELA
Tak, ale też o fałszerstwa obrazów, a także o pogwałcenie
kodu artystycznego.
DALI (siada)
To chyba jest jakaś porno-sztuka teatralna na temat
gwałcenia kodu?
DALI (myśli)
Trzydzieści osiem.
DALI
Moi obrońcy, to moja żona Gala oraz Maja – asystentka
adwokata, utkwiły w korku. Czy będzie ok jeśli w czasie
przesłuchania Dali będzie malował portret swej żony
z pamięci?
SĘDZIA
Jak powiedziałem, hiszpańska konstytucja nie zabrania
malowania z pamięci, z wyjątkiem tematów antyrządowych.
(do Strażnika). Trzeba zaprzysiąc pana Dali.
DALI
W lewej trzymam laskę.
STRAŻNIK
Ja, tutaj twoje nazwisko, będę mówił prawdę, całą prawdę
i tylko prawdę.
DALI
Ja, tutaj moje nazwisko Dali, będę mówił prawdę, całą prawdę
i tylko tą prawdę, że wygram tą rozprawę.
DALI
Dali się urodził bardzo, bardzo dawno temu.
STRAŻNIK
Nie możliwe, ludzie nie żyją tak długo.
IZABELA (siada)
Oskarżony otrzymał zamówienie od Generalissimusa na portret
jego wnuczki i dalej twierdzi, że jest przez niego zwalczany.
Czy to nie jest oszczerstwo naszego władcy?
DALI (siada)
Nigdy nie otrzymałem od Generalissimusa na piśmie
stwierdzenia, że jest moim przyjacielem, toteż nie
mam gwarancji, że nie każe mnie jutro aresztować.
IZABELA
Kolejny zarzut, w wieku lat sześciu oskarżony marzył,
aby zostać nie artystą, lecz kucharzem?.
DALI
Nie, Dali nie marzył, aby być kucharzem, lecz kucharką.
SĘDZIA
A w wieku siedmiu lat?
DALI
W wieku lat siedem Dali marzył, aby zostać Napoleonem.
I teraz jego ambicja rośnie i rośnie.
SĘDZIA
A kim pan chce być teraz?
DALI
Teraz chcę być tylko… Salvadorem Dali, ale wierzcie mi,
to jest bardzo trudne. Czekają mnie drakońskie kary
za bycie sobą.
IZABELA
Czy kiedyś oskarżony żałował, że mieszka na naszej planecie
Ziemia? (Izabela przyrządza sobie kawę).
DALI
Tak, zwłaszcza, gdy idę ulicą i nikt nie zwraca na mnie uwagi.
Czuję się wtedy, jakbym był nikim.
SĘDZIA
Co pan robi w takiej nieprzyjemnej sytuacji?
DALI
Dali nosi z sobą dzwonek i dzwoni, krzycząc: uwaga, istoty
ludzkie – Salvador Dali nadchodzi!
SĘDZIA (wstaje)
Jak wiemy, pana obrońcy są w korku, więc sąd poprosi świadków
do przesłuchań. (Sędzia zagląda do aktów) Pierwszy świadek,
Marylin Monroe. Czy ta kobieta jest tutaj?
DALI
Przepraszam, ale Marylin jeszcze robi makijaż.
SĘDZIA
Rozumiem, następny jest Pablo Picasso. Czy ten człowiek jest
tutaj?
DALI
Pablo nie chciał przekroczyć francuskiej granicy, nielegalnie.
SĘDZIA
To jest rozsądne, a jakiś Andy Warhol? (chwila oczekiwania)
61.
IZABELA
To oczywiste, dlaczego nikt nie chce świadczyć za oskarżonym.
DALI
To jest mój świadek koronny, Andy Warhol. Niezły malarz z
Nowego Jorku. Będzie kiedyś słynny przez piętnaście minut.
SĘDZIA (zdenerwowany)
Strażnik, skazuję cię na karę wykonania pięciu pompek za
ciągłe przeszkadzanie, od teraz. Pan Dali przesłucha swojego
świadka.
ANDY
Yeeeeeeeeh!
STRAŻNIK
Wykonując pompki, podnosi rękę.
SĘDZIA
Strażniku, za ciągle przeszkadzanie skazuję cię na dziesięć
pompek. (Strażnik wykonuje pompki). Pani prokurator, świadek
przechodzi w pani ręce.
IZABELA
Czy świadek się zgadza, że oskarżony Salvador Dali powinien
zostać uwięziony na pięć lat. I czy nie lepiej byłoby dla
niego, gdyby otrzymał dziesięć?
ANDY
Aaaa… eeee….uuuu
SĘDZIA
Jak powiedziałem, zatwierdzam.
IZABELA
Czy, aby oswobodzić nasz kraj od Generalissimusa?
DALI
Attention, ahtung! Uwaga Senatorowie, prezydenci, królowie,
kniaziowie oraz wszystkie żywe istoty, to jest moja urocza
żona, obrończyni oraz bezpłatna modelka, Gala, Gala, Gala!
63.
GALA (do Dalego)
Witam, witam, widać, że twoja eks-kochanka jest tutaj (gest
głową w stronę Izabeli). To dobrze, że cię zamknie na klika
lat. Witam sędziów z wysokiego sądu, w pogrzebowej czerni.
A ty (wzniośle do Dalego) genialny malarzu, zacząłeś portret
swojej obrończyni, Gali!
DALI
Najmilsza, jak dobrze, że jesteś. Muszę skończyć twój portret
dzisiaj, pomimo wielu zakłóceń ze strony jakiejś ligi.
GALA
Ok, namaluj mnie w diamentowym naszyjniku królowej
angielskiej oraz w jej szafirowych kolczykach.
IZABELA (wstaje)
Kontynuujemy rozprawę przeciw oskarżonemu. W restauracji
w Nowym Jorku narysował on muchę na białym obrusie. Kelner
sądził, że mucha jest prawdziwa, starał się ją odgonić – bez
powodzenia. Wiadomo, był to nieetyczny akt. Czy oskarżony
przyznaje się do moralnego znęcania się nad tym kelnerem?
DALI (malując)
To mucha była winna. Nikt jej nie zezwolił, aby lądowała
na moim stole.
GALA
Ok. jako naoczny świadek mogę poświadczyć, że nie zezwoliłabym
nawet królewskiej musze lądować na jego ciele (wskazuje na
Dalego).
IZABELA
Przejdźmy do poważniejszych wykroczeń. Prokuratura ma dowody
na to, że lata temu oskarżony przewiózł swoje obrazy
z Hiszpanii do Ameryki.
IZABELA
Oskarżony zakupił stary okręt wojenny od rządu hiszpańskiego
i załadował swe obrazy na niego. Przed wypłynięciem na ocean
Atlantycki wystrzelił z armat serię amunicji.
SĘDZIA (wystraszony)
Jak to? Żywej amunicji?
IZABELA
Wielu rybaków na brzegu wystraszyło się. Do obecnego dnia
mają emocjonalne blizny. (do Dalego) Czy oskarżony przyznaje
się do winy, że wystrzelił żywe pociski, kiedy nikt mu nawet
nie wypowiedział wojny.
DALI
Chciałem dać do zrozumienia, że ich król Salvador Dali żegluje
w dal do nowego świata. Urzekającego świata Hollywood, aby
pracować z takimi sławami, jak: Walt Disney, Alfred Hitchcock
oraz Marylin Monroe.
GALA (zdecydowanie)
Nie, nie Marylin Monroe!
SĘDZIA (niezdecydowany)
Zdecydowanie uchylam.
65.
DALI
Na wypadek, gdyby statek został zatopiony przez moich wrogów,
Dali uratowałby chociaż kilka swych dzieł.
IZABELA
Obrończyni z taką urodą zazwyczaj nie znają prawp! (do Dalego)
Czy to prawda, że oskarżony delektował się myślą dokonania
zamachu na naszego wodza, Generalissimusa, i jakiej broni
chciałby użyć?
DALI
Broni? Użyłbym pistoletu.
SĘDZIA
Ale małego czy dużego?
DALI
Takiego… na wodę!
STRAŻNIK
Za ten głupi żart, dałbym mu ekstra rok.
SĘDZIA
Ależ nie, jeśli pan Dali użyje swego mentalnego zdrowia jako
obronę.
IZABELA
Chciałabym zbadać stosunek oskarżonego do młodych artystów.
Jaką radę dałby im, aby odnosili sukcesy?
IZABELA (z furią)
Mam już dosyć tych narcystycznych złudzeń, nonszalanckich
wyskoków oraz infantylnych wybuchów oskarżonego. Osądzony
za swe zbrodnie spędzi lata za kratkami.
GALA
Powinnaś być dumna z jego artystycznych osiągnięć, zamiast
go bezpodstawnie oskarżać, Ok? Zygmunt Freud powinien cię
poddać psychoanalizie, czy nie masz neurozy!
TAJNIAK (ostro)
To jest publiczna kawiarnia, a ty ze swoją rozprawą
zjeżdżaj do sądu!
STRAŻNIK (głośno)
Jakie jest twoje nazwisko?
TAJNIAK (głośno)
Nie mam nazwiska.
MAJA (wstaje)
Hej, zajmijmy się sprawą niewinnego pana Salvadora Dali.
Jako jego obrończyni oskarżam wysoki sąd, że jest stronniczy.
MAJA
Nasze Biuro Adwokackie dla Niezamożnych zdobyło dokument
z Królewskiej Akademii Sztuki w Madrycie, który wyjaśnia,
dlaczego pan Dali został wydalony z tej uczelni.
67.
IZABELA
Samo wydalenie ze studiów było dla oskarżonego karą.
MAJA
Hej, ten list podpisany przez rektora szkoły podaje, że
Salvador Dali został wydalony z akademii, ponieważ odmówił
bycia egzaminowanym przez trzech profesorów, którzy nie byli
specjalistami od sztuki współczesnej. I miał prawo to zrobić.
GALA
Oskarżacie Salvadora, że werbalnie obraził trzech profesorów.
Jest to totalnym kłamstwem. On nigdy nie obraził ani jednego
z nich, ok?
IZABELA
Nigdy nie zamierzałam malować i konkurować z oskarżonym.
MAJA
Hej, ktoś tu ma amnezję.
IZABELA
Tak, to moje nazwisko.
68.
GALA
Ok, w naszej bibliotece, poszukując materiałów na temat
aktywności artystycznej tego miasta, znalazłam artykuł
w „Gazeta Arte” sprzed dwudziestu dwóch lat, zatytułowany:
„Wystawa Malarstwa Izabeli Canto”.
IZABELA
O, tak! Zapomniałam o tym, ale zebraliśmy się tutaj, aby
osądzić Salvadora Dali, a nie czytać artykuły o moich
sukcesach
MAJA (do Sędziego)
Wysoki sądzie, ten artykuł musi zostać włączony jako
dowód na motyw – na podstawie zarządzenia trzydzieści trzy.
MAJA
Prawo medialnych przepisów sekcji M. nie wymaga prywatnej
zgody na czytanie publicznych tekstów, z artykułami prasowymi
włącznie.
GALA (czyta)
„Wystawa obrazów młodej amatorki Izabeli Canto w kolegialnej
galerii zgromadziła wielu jej przyjaciół z jej szkoły prawnej
oraz rodzinę. Większość prac artystki była kopią stylu malarzy
impresjonistycznych”.
ANDY
Nieeetyczne kopiowanie.
GALA (czyta)
„Nadmiar kolorów sprawiał wrażenie jakości, pomimo że malarka
nie ma znajomości praw koloru, rysunku i kompozycji.
Podsumowując: ta młoda artystka ma dużo ambicji, lecz,
niestety, brakuje jej talentu. Moja rada dla niej – skończ
studia prawnicze”. Podpisany Marco Silvero, krytyk sztuki.
MAJA
Jako obrońca pana Dalego uważam, że my i goście z widowni
teatru mogą zdecydować czy pan Dali jest winny lub nie
poprzez głosowanie. Paragraf sześćdziesiąt dziewięć zezwala
na uformowanie alternatywnego jury złożonego z osób
które są tu w kawiarni, czyli miejsca publicznego.
IZABELA (głośno)
Nawet jeśli użyjemy paragrafu sześćdziesiąt dziewięć, to mogę
cię zapewnić – oskarżony nie ma szansy. Ludzie wiedzą o jego
przestępstwach i mają go dosyć.
STRAŻNIK
Według mnie, jeśli oddacie swe głosy przeciw temu przestępcy,
zapewniam was, już dzisiaj znajdzie się w swojej celi.
IZABELA
Każda osoba ma jeden głos. Oskarżony, Salvador Dali, nie ma
prawa głosowania.
SĘDZIA (głośno)
Zaczynamy głosowanie. Każdy, kto ma lat osiemnaście lub
więcej, oddaje jeden głos jako ławnik alternatywny. Zaczynamy!
Kto jest za tym, że pan Dali jest winny – ręka w górę!
STRAŻNIK
Sędzia zapytuje, kto jest za TAK, ręka w górę!
SĘDZIA
A kto wierzy, że pan Dali jest niewinny?
STRAŻNIK (uradowany)
Aresztuję zbrodniarza i wiozę go do paki.
IZABELA
Zasłużył na dziesięć lat, zamiast pięć.
GALA
Wybory są celowo sfałszowane! Za to Sędzia powinien
dostać pięć lat!
SĘDZIA
Proszę państwa, zaszła pomyłka techniczna. Powtarzamy
głosowanie, kto jest za tym, że Salvador Dali jest winny.
SĘDZIA
A kto jest za tym, że Salvador Dali jest niewinny?
DALI
Co się stało?
ANDY
Wygrrrałeś!
DALI (radośnie)
Niech wszystkie dzwony dzwonią! Dali odniósł zwycięstwo!
DALI (entuzjastycznie)
Dzwońcie do prasy, telewizji i mediów. Powiedzcie światu.
Salvador Dali jest niewinny!
STRAŻNIK
To była farsa a nie rozprawa. Skończyłem z surrealistami!
72.
STRAŻNIK
Lecz nie skończyłem ze zdrajcami Generalissimusa. Co masz
w torbie, bombę?
STRAŻNIK (w panice)
Och no, no, no…
GALA
Czuję się o wiele lepiej, kiedy nie widzę mundurowych.
DALI
Po pierwsze, nie oskarżony, ale Maestro Dali. Poza tym mogę
podpisać ten papier tylko swoim drogim piórem.
GALA
Ok, to jest twoje złote pióro, kochanie. Złóż podpis
niewinności.
SĘDZIA
Powodzenia, Maestro Dali!
MAJA (krzyczy)
Hej, wszystkie stacje telewizyjne są już tutaj, łącznie
z BBS, ale ja nie udzielam wywiadów, o nie, nie.
GALA
Ok. Robiłam to dla ciebie, mój najdroższy.
DALI (wstaje)
Dali może jest paranoidalnym ekscentrykiem i halucynogennym
szarlatanem, ale bardzo cię kocha!
GALA (ogląda)
Co za piękny portret! To jest dzieło sztuki. Ale nie jestem
podobna.
DALI
Nie chodzi o to, żeby portret był podobny do ciebie,
tylko abyś ty, była podobna do portretu.
GALA
Kochanie, czy ożenisz się ze mną jeszcze raz?
DALI
Jeszcze raz? Najpierw chciałaś mnie rzucić i powrócić do
Ameryki, a teraz chcesz mnie poślubić, drugi raz?
Jak wiesz, jestem goły, bez grosza.
GALA
Ok, byłam żoną bogatego Salvadora Dali a teraz, dla zmiany,
chcę poślubić biednego Salvadora. Zostanę tutaj z tobą
kochany. Będziemy szczęśliwi do końca naszych dni.
DALI
Ale gdzie w Barcelonie?
GALA
Ależ skądże, tylko w tej twojej wiosce, przepraszam, mieście,
Figueres.
GALA
Pozwolę ci być głowią domu. Ja tylko będę dawać rozkazy.
DALI
Maju, chciałbym także tobie z całego serca podziękować
za tak profesjonalną i przede wszystkim bezpłatną obronę.
MAJA
O nie, nie. Ta obrona nie była bezpłatna! Może pan za nią
zapłacić, malując mój portret.
GALA (zaniepokojona)
Kochanie, czy jesteś tutaj?
DALI
Patrzy w sufit, trzymając rękoma swe wąsy.
MARYLIN (radośnie)
Witaj Dali! To ja, Marylin!
DALI
To mój drogi świadek!
KONIEC