Professional Documents
Culture Documents
تاثیر استرس در تغییرات وزن بدن
تاثیر استرس در تغییرات وزن بدن
تاثیر استرس در تغییرات وزن بدن
تاثیرات استرس
محمدعوض دانیال
۱۰۱۱-۱۱-۲۱
فهرست
استرس چیست؟ 4 ...........................................................................................................................................................................
انواع استرس 4 ..................................................................................................................................................................................
عوارض استرس روی اعضای مختلف بدن 7 ...............................................................................................................................
نقش استرس در تغییر وزن بدن 21 ............................................................................................................................................
استرس و افزایش وزن 21 ..............................................................................................................................................................
تاثیر استرس در کاهش وزن 21 ...................................................................................................................................................
چگونه استرس را مدیریت کنیم؟ 21 ...........................................................................................................................................
منابع 11 .............................................................................................................................................................................................
استرس چیست؟
استرس موقعیتی می باشد که موجب بروز یک عکس العمل بیولوژیکی خاص می شود .زمانی که شما متوجه
تهدید یا یک چالش می شوید ،مواد کیمیایی و هورمون ها در سراسر بدنتان ،به طور ناگهانی ،باال می روند .استرس
سبب بروز عکس العمل جنگ یا گریز در بدن ،به منظور مبارزه با عامل استرس زا یا فرار از آن می شود .معموال،
بعد از این عکس العمل ،بدن باید آرام شود .استرس مداوم و بیش از حد می تواند در طوالنی مدت ،تاثیر منفی بر
صحت بدن داشته باشد .به عبارت دیگر زمانی که شما با تنش ناگهانی مواجه می شوید ،مغز دستور می دهد تا
در بدن ،مواد کیمیایی و هورمون هایی همچون آدرنالین و کورتیزول ترشح شود .این اتفاق سبب می شود تا ضربان
قلب باالتر رفته و خون به تمامی اندام ها برسد .همچنین ،انرژی بدن افزایش یافته و می توانید روی کارهای مهم
تان تمرکز کنید .تنش یا استرس سطوح متفاوتی داشته و سازگاری با آن ،در هر فرد متفاوت می باشد.
انواع استرس
قطعا هر کسی یک بار هم که شده در زندگی خود استرس را تجربه کرده است .برای نمونه استرس کانکور ،استرس
شب امتحان ،استرس کاری و… در کل استرس انواع مختلفی دارد که عبارت اند از:
استرس حاد
.3استرس مزمن
وقتی برای مدت طوالنی در معرض استرس شدید هستید ،به استرس مزمن دچار خواهید شد .استرس بلند مدت
می تواند تاثیر منفی بر صحت بدن شما داشته و موجب موارد زیر شود که شامل:
اضطراب
افسردگی
استرس مزمن می تواند به مریضی های دیگری همچون سردرد ،ناراحتی معده و مشکالت خواب نیز منجر شود.
عالئم استرس می تواند منشا فیزیکی یا روانی داشته باشد.همانطور که گفته شد ،استرس موقت می تواند برای
انسان مفید باشد ،ولی اگر به صورت مزمن و طوالنی مدت باشد ،می تواند موجب مشکالت فراوانی برای شخص
شود.همانطور که عوامل استرس زا در افراد مختلف متنوع است ،عوارض آن نیز متفاوت خواهد بود.
یک فرد در صورت داشتن استرس با موارد ذیل مواجه خواهد شد ،اگرچه که بعید است همهی این عالئم در یک
فرد ظاهر شود .این عالئم عبارت است از:
-سردرد مزمن در نقاط مختلف بدن
سردرد استرسی ،که همچنین به عنوان سردرد عصبی شناخته می شود ،به دلیل فشار عضالت در سر ،صورت و
گردن به وجود می آید .بعضی عالئم سردرد عصبی عبارتند از:
اکثر موارد ممکن است سبب به وجود آمدن سردرد عصبی شود ،اما گرفتگی عضالت ،ناشی از اضطراب و نگرانی
خواهد بود.
تصور می شود استرس فیزیکی ممکن است بر میزان زخم شما تاثیر بگذارد .این استرس می تواند ناشی از موارد
زیر باشد که شامل:
معموال ،سوزش و درد زخم معده نیز می تواند موجب استرس شود.
بدن در شرایط استرسزا هورمون بیشتری ترشح میکند .این هورمونها باعث میشوند که فشار خون بهطورموقت
افزایش یابد ،ضربان قلب سریعتر و رگهای خونی باریکتر شوند .هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد استرس
بهتنهایی سبب فشار خون مزمن میشود؛ اما عکس العملهای ناسالم به استرس میتواند خطر ابتال به فشار خون
باال ،حمالت قلبی و سکتههای مغزی را افزایش دهند .برخی از رفتارها با فشار خون باالتر ارتباط دارند؛ مانند:
تاثیر استرس بر بدن میتواند به شکل چشمگیری فشار خون را افزایش دهد؛ اما وقتی استرس از بین میرود ،فشار
خون بهحالت عادی باز میگردد .بااینوجود ،قرارگیری در شرایط استرسزا و افزایش مکرر فشار خون در
طوالنیمدت میتواند همانند فشار خون مزمن ،به رگهای خونی ،قلب و کلیهها آسیب برساند.
-عوارض استرس برای سیستم هاضمه
کبد فرد در زمان استرس قند خون زیادی تولید می کند که سبب افزایش انرژی می شود .اگر دچار استرس مزمن
باشید ،بدنتان احتماال قادر نخواهد بود که گلوکز اضافی را دفع کند و استرس مزمن گاهی اوقات خطر ابتال به
دیابت نوع 1را افزایش می دهد .افزایش هورمون های استرس سبب نفس های تند و افزایش ضربان قلب می شود
که روی سیستم هضمی تاثیر گذار است و فرد در این زمان ها دچار مشکالتی همچون رفلکس معده می شود،
چرا که اسید معده اش افزایش پیدا می کند .همانطور که در مطالب فوق گفته شد ،استرس می تواند خطر رشد
باکتری ها در معده را نیز افزایش دهد و استرس همچنین در حرکت غذا ها در بدن تاثیر گذار است و گاهی اوقات
موجب اسهال یا قبضیت می شود و در این دوران ممکن است مشکالتی مانند حالت تهوع ،استفراغ یا دل درد را
تجربه کرده باشید.
استرس میتواند منجربه ترشح بیشازحد برخی هورمونها ،افزایش سرعت تنفس و ضربان قلب شود؛ همهی این
موارد میتوانند سیستم هاضمهی شما را دچار اختالل کنند .همچنین به دلیل افزایش اسید معده ،احتمال سوزش
سر دل (رفلکس اسید معده) بیشتر است .استرس سبب بروز زخم معده نمیشود؛ اما میتواند خطر ابتال به آن را
افزایش دهد و باعث فعال شدن زخمهای موجود شود.
استرس همچنین می تواند بر نحوهی حرکت غذا در سیستم هضمی شما تأثیر بگذارد و منجر به اسهال یا قبضیت
شود .همچنین ممکن است به دنبال استرس مزمن تهوع ،استفراغ یا درد معده را تجربه کنید.
مغز و روده با هم در ارتباط هستند .در واقع ،نیورونهای زیادی با روده مرتبطند .روده تا حدودی تحت کنترل
سیستم عصبی مرکزی یا مغز و نخاع است .استرس میتواند سبب افزایش احساس درد ،نفخ یا ناراحتی در رودهها
شود .استرس همچنین میتواند بر سرعت حرکت غذا در بدن نیز تأثیر بگذارد و منجر به مشکالت هاضمهی مانند
اسهال و قبضیت شود .عالوهبراین ،استرس میتواند باعث اسپاسم ماهیچهها در روده شود که میتواند دردناک
باشد.
در یکی از آزمایشاتی که در این زمینه انجام شده است ،موشهای جوان را به مدت 1۲دقیقه در قفس با دو موش
مسنتر قرار دادهاند و در این مدت موشهای جوان توسط موشهای مسن مورد تهاجم قرار گرفتهاند .بررسی
موشهای جوان نشان داد که سطح کورتیزول آنها تا شش برابر بیشتر از موشهایی بود که برخورد اجتماعی
استرسزا را تجربه نکرده بودند .بررسیهای بیشتر نشان داد یک هفته بعد از این آزمایش تعداد حجرات عصبی
موشهای جوان کاهش چشمگیری داشته است.
بهنظر میرسد هورمون کورتیزول و اضافهوزن ناشی از آن عمدتاً بر روی چربیهای ناحیهی شکم و باسن تأثیر
بگذارد .متأسفانه این نوع چربیها خطر بیشتری برای صحت دارند.
استرس یکی از عوامل عمدهای است که میتواند وزن شما را افزایش یا کاهش دهد .هنگامیکه بدن زیر فشار قرار
دارد ،مغز باعث ترشح هورمونهای مختلفی میشود .این هورمونها عادات غذایی شما را بر هم میزنند و باعث
میشوند که هوس غذاهای شیرین یا شور کنید ،و اشتهای شما را افزایش یا کاهش میدهند .بعضی از افراد ،آنقدر
به استرس حساس هستند که حتی مقدار بسیار کمی استرس باعث میشود هوس شکالت کنند یا در خوردن
غذاهای فست فود زیاده روی کنند.
هنگامیکه ما تحت استرس هستیم ،بدنمان سرشار از هورمون استرس یعنی کورتیزول و آدرنالین و همچنین
هورمون آزادکننده کورتیکوتروپین ) (CRHمیشود .ترکیب هورمونهای استرس ،انرژی بدن را فورا افزایش
میدهند .این امر در ابتدا منجر به کاهش یا از بین رفتن اشتها میشود .اما از آنجایی که شما این انرژی را با
دویدن یا راه رفتن سریع مصرف نمیکنید ،در پایان دچار گرسنگی شدید میشوید .از بین سه هورمون استرس،
کورتیزول تا مدت زیادی بعد از اینکه علت استرس برطرف شد ،همچنان باال باقی میماند .این هورمون ،دردهای
گرسنگی را افزایش خواهد داد و باعث میشود که بیشتر غذا بخورید .سطح باالی کورتیزول ،اغلب منجر به انباشته
شدن چربی در اطراف ناحیه شکمی میشود .استرس بیش از حد ،میتواند باعث غذا خوردن احساسی نیز بشود.
هنگامیکه سطح کورتیزول باالست ،ما معموال هوس کربوهیدرات میکنیم .به همین دلیل است که برخی از مردم
بطور غیر ارادی ،بعد از خوردن کربوهیدرات ،احساس بهتری پیدا میکنند .آنها بخاطر آرام شدن به غذا روی
میآورند.
بعالوه هنگامیکه استرس داریم ،معموال بدترین انتخابهای غذایی را انجام میدهیم .دلیلش این است که تمام این
هورمونها ،ما را وادار میکنند که بخاطر تسکین اعصاب فرسودهمان ،غذاهای شیرین ،شور و پرچرب را انتخاب
کنیم .و اگر شما به انتخاب مواد غذایی نامناسب ادامه دهید ،در نهایت غذاهای پرکالری میخورید که نمیتوانید
آنها را بسوزانید ،و این امر ،منجر به افزایش وزن میشود.
,اکثر افراد معموال زمانی که تحت استرس قرار میگیرند ،دچار افزایش وزن میشوند .اما در بعضی موارد ،بر عکس
آن اتفاق میافتد و افراد ،کاهش وزن پیدا میکنند! هنگامیکه استرس دارید ،مضطرب میشوید و هنگامیکه
مضطرب هستید ،در یک زمان در مورد میلیونها چیز فکر میکنید و تمرکزتان را بر احساسات اصلی مانند
گرسنگی از دست میدهید .اضطراب ،منجر به کاهش وزن ناخواسته میگردد ،و باعث میشود اشتهایتان را از
دست بدهید یا علی رغم غذا نخوردن در تمام طول روز ،احساس سیری کنید .به این دلیل است که افراد مضطرب
میتوانند از وعدههای غذایی صرفنظر کنند ،بدون آنکه حتی پس از آن پرخوری کنند.
در حال حاضر کاهش وزن برای بعضی از افراد ،مهمتر از استرس داشتن است .این درست نیست! هنگامیکه شروع
به حذف وعدههای غذایی میکنید و مقدار زیادی وزن از دست میدهید ،بدن شما شروع به ضعیف شدن میکند.
اندامهای شما بطور موثر کار نخواهند کرد ،انرژیتان را از دست میدهید ،و دچار اختالالت خوردن و مشکالت
صحی مختلف میشوید
-کورتیزول و متابولیسم
حتی اگر غذاهای سرشار از چربی و قند نمی خورید ،کورتیزول نیز متابولیسم شما را کند می کند و کاهش وزن
را دشوار می سازد .در سال ،1۲21محققان پوهنتون ایالتی اوهایو با زنان در مورد استرسی که روز گذشته قبل
از خوردن یک وعده غذایی پرچرب و پر کالوری تجربه کرده بودند ،مصاحبه کردند .پس از اتمام وعده غذایی،
دانشمندان میزان متابولیسم زنان (میزان سوزاندن کالوری و چربی) را اندازه گیری کردند و سطح قند خون،
کلسترول ،انسولین و کورتیزول آنها را بررسی کردند.
محققان دریافتند که به طور متوسط ،زنانی که یک یا چند عامل استرس زا را در طول 14ساعت قبل گزارش
کرده اند 2۲4 ،کالوری کمتر از زنان بدون استرس می سوزانند .این می تواند منجر به افزایش وزن 4۹۴۴کیلو
گرمی در یک سال شود .زنان استرس زا همچنین سطح انسولین باالتری داشتند ،هورمونی که به ذخیره سازی
چربی کمک میکند.
-کم خوابی
بسیاری از افراد در هنگام استرس مشکل خواب را گزارش می دهند .و تحقیقات کم خوابی را با متابولیزم کندتر
مرتبط می دانند .احساس خستگی بیش از حد همچنین می تواند اراده را کاهش دهد و به عادات غذایی ناسالم
کمک کند.
برای بسیاری از افراد ،استرس می تواند تاثیر مستقیم بر وزن آنها داشته باشد .این که آیا باعث کاهش وزن یا
افزایش وزن می شود از فرد به فرد و حتی وضعیت به وضعیت متفاوت است .در بعضی موارد ،استرس ممکن است
منجر به عدم مصرف غذا در وعده های غذایی و انتخاب غذاهای بی ارزش شود .برای دیگران ،استرس ممکن است
موجب شود که آنها به طور کامل اشتهایشان را از دست بدهند .اغلب این تغییرات موقتی است .وقتی عامل استرس
از بین می رود وزن شما ممکن است به حالت طبیعی خود برسد .در ادامه یاد می گیرید که چگونه استرس می
تواند عملکرد داخلی بدن شما را مختل کند ،چگونه کاهش وزن وابسته به استرس را مدیریت کنید و هنگام
مراجعه به دکتور عالئم مربوطه را به دکترتان بگویید .عالئم کاهش وزن شما با استرس مرتبط است
استرس می تواند بیش از کاهش وزن غیر منتظره مشکالت دیگری نیز ایجاد کند .سایر عالئم استرس عبارتند از:
سردرد
خستگی
هنگامی که تحت فشار قرار می گیرید ،شما ممکن است رفتارهای متفاوتی نسبت به گذشته داشته باشید ،مانند
کار کردن وسط ناهار و یا دیر از خواب بلند شدن .این اختالالت می توانند عکس العمل داخلی بدن شما را نسبت
به استرس بدتر کنند .هنگامی که شما تحت استرس قرار می گیرید ،بدن شما به حالت پاسخ “جنگ یا گریز” می
رود( .پاسخ جنگ یا گریز ،یک عکس العمل فیزیولوژیک است که جانوران در پاسخ به ادراکاتشان نسبت به
موقعیتهای خطرناک ،حمله ،یا در اقدام برای نجات خود نشان میدهند ) .این مکانیزم فیزیولوژیک به بدن شما
می گوید که به یک تهدید دریافت شده پاسخ دهد .بدن شما خود را با آزاد کردن هورمون هایی مانند آدرنالین و
کورتیزول آماده می کند .آدرنالین بدن شما را برای فعالیت شدید آماده می کند ،اما می تواند میل شما به خوردن
را نیز کاهش دهد .در همین حال ،سیگنال های کورتیزول به طور موقت عملکردهای غیر ضروری در طول بحران
را سرکوب می کند .این شامل پاسخ های هضمی ،معافیتی و سیستم تولید مثل شما می شود.
Hyperstimulationمی تواند منجر به ناراحتی هضمی شود بدن شما در طول پاسخ “جنگ یا گریز” هضم را
تسریع می کند ،بنابراین می تواند بر روی پاسخ دادن به عامل استرس تمرکز کند .این می تواند به مشکالت
سیستم هضمی منجر شود ،مانند:
اسهال
قبضیت
استرس مزمن می تواند این عالئم را تقویت کند و منجرب مریضی های دیگری مانند سندرم روده تحریک شود.
این تغییرات در سیستم هاضمه شما ممکن است سبب کاهش مصرف مواد غذایی شده و منجرب کاهش وزن
شود .شما ممکن است هیچ میلی به غذا خوردن نداشته باشید .قدرت استرس به گونه ای ممکن است شما را
مجبور می کند که درباره چیز دیگری فکر نکنید .این ممکن است عادت های غذایی شما را تحت تاثیر قرار دهد.
شما ممکن است احساس گرسنگی نکنید و یا ممکن است فراموش کنید که غذا بخورید و تمامی این عوامل
موجب کاهش وزن می شود Hyper stimulation .می تواند توانایی بدن شما برای پردازش و جذب مواد
مغذی را تحت تاثیر قرار دهد .هنگامی که شما استرس می گیرید ،بدن شما غذا را به طور متفاوتی فرآوری می
کند .استرس بر عصب واگوس شما تاثیر می گذارد ،که بر چگونگی هضم بدن ،جذب و متابولیزم مواد غذایی تاثیر
می گذارد .این اختالل ممکن است باعث التهاب ناخواسته شود .تیک عصبی کالوری می سوزاند
برخی از افراد از فعالیت فیزیکی برای رفع استرس استفاده می کنند .اگرچه تمرین بدنی همراه با اندورفین می
تواند استرس را کاهش دهد ،فعالیت های بدنی بیشتر می تواند باعث کاهش وزن غیر منتظره شود.
گاهی اوقات تنش باعث حرکت ناخودآگاه می شود ،مثل ضربه زدن به پا یا انگشت .این تیک ها ممکن است به
بدن شما آسیب برساند ،اما آنها همچنین کالوری را می سوزانند .اختالل خواب بر تولید کورتیزول تاثیر می گذارد
استرس می تواند بر خوابیدن و بیدار ماندن تاثیر بگذارد .همچنین می تواند کیفیت خواب شما را تحت تاثیر قرار
دهد ،منجر به احساس تنبلی و خستگی شما شود .این اختالالت می تواند تولید کورتیزول را تحت تاثیر قرار دهد
که می تواند بر متابولیزم شما تاثیر بگذارد .عادت های غذایی شما نیز ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد .هنگامی
که کاهش وزن باعث نگرانی می شود .گرچه کاهش یک یا دو پوند به طور معمول موجب نگرانی نمی شود ،از
دست دادن وزن غیر منتظره یا ناخواسته به بدن شما آسیب می زند.
اگر پنج درصد از وزن کلی بدن خود را در طول ۶تا 21ماه از دست داده اید ،به دکتور مراجعه کنید.
شما همچنین باید به دکتور مراجعه کنید اگر شما:
وقتی استرس دارید ،رفتارهای سالم احتماالً درست غذا خوردن و ورزش منظم می توانند به راحتی از بین بروند.
حفظ یک برنامه و/یا روتین می تواند به تبدیل این رفتارهای سالم به یک عادت و مبارزه با تغییرات وزن مرتبط با
استرس کمک کند.
در اینجا چند استراتیژی وجود دارد که می تواند به شما کمک کند چرخه استرس و افزایش وزن را بشکنید:
سعی کنید از مصرف غذاهای زیر اجتناب کنید تا استرس شما کاهش یابد:
به جای سفارش غذای آماده از رستوران ها از بازار محلی مواد غذایی سالم خریداری کنید و خودتان غذا درست
کنید .اگر بخواهید آشپزی نکنید ،به بازدید از بخش غذاهای تازه در بازار مراجعه کنید .در برخی از فروشگاه
های مواد غذایی برای صبحانه ،غذاهای گرم نیز وجود دارد ،به طوری که شما می توانید ساندویچ های تخم مرغ
برای صبحانه بخورید به جای مصرف قند و شیرینی جات .اگر ورزش میکنید ،بعد از غذا خوردن به خوردن یک
میان وعده عادت کنید .خوردن پس از تمرین تنها راه بازگرداندن انرژی سوزانده شده است .ترک یک میان وعده
یا وعده غذایی کوچک ممکن است به نظر بی ضرر باشد ،اما می تواند منجر به عوارض جانبی ناخوشایند مانند
سرگیجه و کاهش قند خون شود .سوزاندن کالوری بیشتر از مصرف شما همچنین می تواند باعث کاهش وزن
غیر منتظره شود.
-آووکادو
-موز
-کره بادام زمینی
-آجیل
-کیک های برنجی
-ماست یونانی
پرتقال و هویج حاوی آنتی اکسیدان های تقویت کننده سیستم معافیتی هستند .سبزیجات برگ سبز دارای
ویتامین Bهستند که به تنظیم اعصاب کمک می کند .دانه های کامل شامل کربوهیدرات های پیچیده ای برای
افزایش سروتونین هستند .افزایش میزان سروتونین شما ممکن است اثر آرام بخش داشته باشد .ماهی قزل آال و
تن ماهی حاوی اسیدهای چرب امگا 1است که می تواند به کاهش استرس کمک کند.
آجیل و دانه نیز حاوی اسیدهای چرب امگا 1هستند که موجب کاهش استرس می شود .سعی کنید از غذاهایی
که می توانند قند خون شما را پایین آورد و احساس بدی کنند اجتناب کنید اگر چه غذاهایی با قند زیاد می تواند
انرژی زا باشند ،اما از دست دادن آن اجتناب ناپذیر است .وقتی قند جریان خون شما را ترک می کند ،ممکن
است احساس بدتری نسبت به گذشته داشته باشد .غذاهایی با چربی باال و سدیم نیز ممکن است باعث استرس
شود.
-خوردن آگاهانه را تمرین کنید.
تمرکز روی چیزی که می خورید (بدون حواس پرتی) ممکن است به کاهش استرس ،کاهش وزن و جلوگیری از
افزایش وزن کمک کند .یک مطالعه نشان داد که زنان دارای اضافه وزن که بر اساس استرس و تمرینات تغذیه
مبتنی بر ذهن آگاهی که داشتند ،بهتر می توانستند از خوردن احساسی اجتناب کنند و سطح استرس کمتری
داشته باشند که به مرور زمان منجر به کاهش چربی شکم شد.
راهبردهای کاهش استرس را در زندگی روزمره خود بگنجانید .خواه از یوگا لذت می برید یا با خواندن یک کتاب
خوب آرامش پیدا می کنید .سعی کنید دواهای استرس زا مانند نفس عمیق کشیدن ،گوش دادن به موسیقی یا
پیاده روی را به برنامه روزانه خود اضافه کنید .انجام این کار می تواند سطح کورتیزول شما را کاهش دهد و به
شما در مدیریت وزن کمک کند.
این امر بسیار مهم است که دوستان واقعی داشته باشید ،کسانی که بتوانید به آنها اعتماد کنید و از شما حمایت
کنند .کسانی که عاشقتان هستند و شما را میپذیرند ،افرادی که به شما گوش میکنند و نصیحتتان میکنند،
اما قضاوت نمیکنند دوستان حقیقیتان هستند .همچنین این که برای فردی دیگر دوستی حقیقی باشید ،میتواند
خیلی رضایت بخش باشد.
Block JP, He Y, Zaslavsky AM, Ding L, Ayanian JZ. Psychosocial stress and
change in weight among US adults. Am J Epidemiol. 2009;170(2):181–192.
doi:10.1093/aje/kwp104
Goldstein DS. Adrenal responses to stress. Cell Mol Neurobiol.
2010;30(8):1433–1440. doi:10.1007/s10571-010-9606-9
Yau YH, Potenza MN. Stress and eating behaviors. Minerva Endocrinol.
2013;38(3):255–267.
Kiecolt-Glaser JK, Habash DL, Fagundes CP, Andridge R, Peng J, Malarkey WB
& Belury MA. Daily stressors, past depression, and metabolic responses to high-
fat meals: A novel path to obesity. Biol Psychiatry. 2015; 77(7):653–660.
doi:10.1016/j.biopsych.2014.05.018
Leow S, Jackson B, Alderson JA, Guelfi KJ & Dimmock JA. A role for exercise
in attenuating unhealthy food consumption in response to stress. Nutrients. 2018;
10(2):176. doi:10.3390/nu10020176
Wagner HS, Ahlstrom B, Redden JP, Vickers Z, Mann T. The myth of comfort
food. Health Psychol. 2014;33(12):1552-1557. doi:10.1037/hea0000068
Daubenmier J, Kristeller J, Hecht FM, et al. Mindfulness intervention for stress
eating to reduce cortisol and abdominal fat among overweight and obese women:
An exploratory randomized controlled study. J Obes. 2011;2011:651936.
doi:10.1155/2011/651936
Burke LE, Wang J, Sevick MA. Self-monitoring in weight loss: A systematic
review of the literature. J Am Diet Assoc. 2011;111(1):92-102.
doi:10.1016/j.jada.2010.10.008
Jović A, Marinović B, Kostović K, Čeović R, Basta-Juzbašić A, Bukvić Mokos
Z. The Impact of Pyschological Stress on Acne. Acta Dermatovenerol Croat.
2017 Jul;25(2):1133-141. PMID: 28871928.
Acute Psychosocial Stress Reduces Cell Survival in Adult Hippocampal
Neurogenesis without Altering Proliferation
Yau, Y. H., & Potenza, M. N. (2013). Stress and eating behaviors. Minerva
endocrinologica, 38(3), 255–267.
Abraham, S. B., Rubino, D., Sinaii, N., Ramsey, S., & Nieman, L. K. (2013).
Cortisol, obesity, and the metabolic syndrome: a cross-sectional study of obese
subjects and review of the literature. Obesity (Silver Spring, Md.), 21(1), E105–
E117. https://doi.org/10.1002/oby.20083
مجله صحت دکترساینا- تاثیر مخرب استرس بر بدن | استرس با بدن چه میکند؟12
(drsaina.com)
(psychodarman.com) روانشناسی و رواندکتوری: سایکو درمان- استرس و افزایش وزن
عالئم و عوارض آن روی بدن | دکتر ریحانه رمضانی نژاد،استرس
(drramezaninezhad.com)
https://www.healthline.com/health/stress/stress-weight-loss#takeaway
(mahbangroup.com) گروه دوایی مهبان- تاثیر استرس در کاهش وزن
(iranstore.org) ایران استور- نقش استرس در تغییر وزن بدن
Mohammad Ewaz Danyal