Professional Documents
Culture Documents
BÁO CÁO NHÓM 1 19Nh33 ứng dụng scada trong công nghiệp sản xuất và truyền tải điện
BÁO CÁO NHÓM 1 19Nh33 ứng dụng scada trong công nghiệp sản xuất và truyền tải điện
ĐỀ TÀI:
ỨNG DỤNG SCADA TRONG CÔNG NGHIỆP
SẢN XUẤT & TRUYỀN TẢI ĐIỆN
LỜI CÁM ƠN
Việc làm các hệ thống mini Scada, đã giúp em có được những kiến thức tổng
hợp , vì hệ thống mini Scada liên quan đến những kiến thức thực tế và thiết thực.
Tuy nhiên do còn hạn chế về kiến thức, hạn chế về kinh nghiệp tế , thời gian
làm báo cáo, nên tập báo cáo này còn không thể tránh khỏi những sai xót, kính mong
cô góp ý chỉ bảo thêm , để báo cáo được hoàn thiện hơn.
Chúng em xin cám ơn đến cô Nguyễn Thị Kim Trúc đã giảng dạy, hướng dẫn
chúng em trong suốt thời gian qua.
Chúng em xin chân thành cám ơn!
MỤC LỤC
Hình 1.1b Hình ảnh mô hình tông quan nhà máy sản suất và truyền tải điện ........... 6
Hình 1.2. Sơ đồ kiến trúc phần cứng trong hệ thống SCADA .................................. 9
Hình 1.3b Giao tiếp giữa Plc với thiết bị chấp hành ............................................... 11
2.2 phương pháp phân cấp và truyền thông cho các cấp ........................................ 12
2.3 Chương trình giao tiếp giữa PLC với đồng hồ ................................................... 15
Hình 3.1a Sơ đấu đấu dây giữa PLC với thiết bị chấp hành .................................. 15
2.4 Xây dựng phần mềm cho hệ thống và truyền thông. ......................................... 22
Hình 4.1 . Màn hình HMI điều khiển, giám sát ....................................................... 23
Hình 4.2 Màn hình HMI có thể hiển thị trạng thái, thông số thiết bị ..................... 23
Hình 4.3 Wall Display của phòng Điều Độ Điện lực .............................................. 24
Hình 4.4 Mô hình ứng dụng scada trong sản xuất .................................................. 24
Sensor&Actuators Modbus
level: RTU
Hình 1.1a Mô hình tổng quan của hệ thống Scada
Hình 1.1b Hình ảnh mô hình tông quan nhà máy sản suất và truyền tải điện
Trong hệ thống điều khiển giám sát thì HMI là một thành phần quan trọng không
chỉ ở cấp điều khiển giám sát mà ở các cấp thấp hơn người ta cũng cần giaodiện người
máy để phục vụ cho việc quan sát và thao tác vận hành ở cấp điều khiển cục bộ. Vì lý
do giá thành, đặc điểm kỹ thuật nên các màn hình vận hành (OP– Operator Panel), màn
hình sờ (TP – Touch Panel), Multi Panel … chuyên dụng được sử dụng nhiều và chiếm
vai trò quan trọng hơn
1.2 Chức năng và vai trò của Scada
Mỗi hệ thống sản xuất công nghiệp thường được tổ chức theo nhiều cấp quảnlý.
Mỗi cấp có nhiệm vụ đo lường, thu thập và điều khiển giám sát riêng lên từngđối tượng
cụ thể của hệ thống. Chính vì thế việc SCADA cho một hệ thống sản xuấtcông nghiệp
cũng được phân ra từng cấp SCADA cụ thể, tuỳ vào quy mô của từngcấp mà có những
yêu cầu cụ thể khác nhau song nói chung mỗi cấp SCADA là phảithực hiện những dịch
vụ sau:- Thu thập số liệu từ xa (qua đường truyền số liệu) các số liệu về sản xuất vàtổ
chức việc lưu trữ trong nhiều loại cơ sở số liệu (số liệu về lịch sử sản xuất,về sự kiện
thao tác, về báo động…).
- Điều khiển và giám sát hệ sản xuất trên cở sở các dữ liệu đã thu thập được.- Thực
hiện công tác truyền thông số liệu trong và ra ngoài hệ (đọc/viết số liệuPLC, trả lời các
bản tin yêu cầu từ cấp trên về số liệu, về thao tác hệ).
- Nhìn chung SCADA là một sự kết hợp giữa phần cứng và phần mềm theomột
phương thức truyền thông nào đó để tự động hoá việc quản lý giám sát,điều khiển cho
một đối tượng công nghiệp. Và ta nhận thấy rằng xu thế tựđộng hoá là một xu thế không
thể tránh khỏi do vậy việc áp dụng bài toánSCADA là một việc làm tất yếu nếu chúng
ta không muốn tụt hậu trong sảnxuất.
Vai trò của nó là rất rõ ràng, SCADA giúp ta thu thập rất chính xác vềhệ thống từ
đó có thể đưa ra các quyết định đúng đắng về hệ, đồng thời tacũng dễ dàng trong công
tác điều khiển và ra quyết định. Việc làm này sẽgiảm đáng kể việc chi phí về vấn đề
nhân lực, về vận hành điều này gópphần đáng kể trong việc giảm giá thành sản phẩm,
tăng sức cạnh tranh
Để điều khiển, các máy chủ sẽ gửi tín hiệu yêu cầu xuống các PLC, từ đó
cho phép các PLC gửi tín hiệu điều khiển trực tiếp xuống các thiết bị chấp hành
thực thi nhiệm vụ
Dữ liệu truyền tải trong hệ SCADA có thể là dạng liên tục (analog), dạng số
(digital) hay dạng xung (pulse)
Giao diện cơ sở để vận hành tại các thiết bị đầu cuối là một màn hình giao
diện đồ họa GUI (Graphical User Interface) dùng để hiển thị toàn bộ hệ thống điều
khiển giám sát hoặc các thiết bị trong hệ thống. Tại một thời điểm, dữ liệu được
hiện thị dưới dạng hình ảnh tĩnh, khi dữ liệu thay đổi thì hình ảnh này cũng thay đổi
theo.
Trong trường hợp dữ liệu của hệ thống biến đổi liên tục theo thời gian, hệ
SCADA thường hiện thị quá trình thay đổi dữ liệu này trên màn hình giao diện đồ
họa (GUI) dưới dạng đồ thị.
Một ưu điểm lớn của hệ SCADA là khả năng xử lí lỗi rất thành công khi hệ
thống xảy ra sự cố. Nhìn chung, khi có sự cố hệ SCADA có thể lựa chọn một trong
các cách xử lí sau:
Sử dụng dữ liệu cất giữ trong các PLC trong các hệ SCADA có các PLC có
dung lượng bộ nhớ lớn, khi hệ thống hoạt động ổn định dữ liệu sẽ được sao lưu vào
trong bộ nhớ của PLC. Do đó, khi hệ thống xảy ra lỗi thì các PLC sẽ sử dụng tạm
dữ liệu này cho đến khi hệ thống hoạt động trở lại bình thường.
Sử dụng các phần cứng dự phòng của hệ thống: hầu hết các hệ SCADA đều
được thiết kế thêm các bộ phận dự phòng, ví dụ như hệ thống truyền thông hai
đường truyền, các PLC đôi hoặc hai máy chủ…do vậy, các bộ phận dự phòng này
sẽ được đưa vào sử dụng khi hệ SCADA có sự cố hoặc hoạt động offline (có thể cho
mục đích bảo dưỡng, sửa chữa, kiểm tra…)
Khi các thiết bị đang vận hành vi phạm các giới hạn cho phép của các thông
số kỹ thuật hoặc bị sự cố, hệ thống tự động đưa ra các tín hiệu cảnh báo dạng
chuông, còi; hiển thị nội dung sự kiện cảnh báo bằng những dòng lệnh theo màu sắc
và nhấp nháy.
Điều này giúp cho các kỹ sư điều hành hệ thống điện có những hành
động ứng xử kịp thời để đưa các thiết bị trở lại trạng thái vận hành bình thường
hoặc đưa các thiết bị dự phòng vào hoạt động thay thế nhằm đảm bảo cho hệ thống
điện vẫn làm việc ở trạng thái ổn định và kinh tế.
Tất cả các sự kiện xảy ra đối với các thiết bị trên hệ thống điện, đối với các chế
độ vận hành hệ thống điện đều được lưu trữ tự động theo trật tự thời gian, có độ chính
xác đến từng mili giây(ms), có thể
tâm đến thiết bị đầu cuối; Xử lý việc lựa chọn phương thức giao thức kết nối, đường
truyền tin vật lý,…
- Máy tính chủ HIS (History Server): là một bộ dữ liệu về tất cả các thông tin trong
quá trình vận hành hệ thống điện. HIS được xây dựng theo công nghệ Client-Server.
HIS sẽ có khả năng lưu trữ dữ liệu về tất cả các thông tin đưa ra từ hệ thống “Real-time”
về hệ thống điện.
- Máy tính chủ WEB (Web Server): máy chủ cài đặt các chương trình phục vụ các
ứng dụng Web. Web Server có khả năng tiếp nhận request từ các trình duyệt web và gửi
phản hồi đến client thông qua giao thức HTTP hoặc các giao thức khác.
- Máy tính chủ SCADA & DMS: Là máy chủ ứng dụng có nhiệm vụ nhận dữ liệu
thời gian thực từ hệ thống SCADA. Xử lý dữ liệu đầu vào, thực hiện bài toán DMS theo
thời gian thực. Tiếp nhận các yêu cầu từ người dùng và thực hiện các yêu cầu và trả về
kết quả.
- Máy tính chủ quản lý kênh truyền Modem 3G: Thiết bị thu phát dữ liệu trên cơ
sở mạng dữ liệu di động giúp truyền phát dữ liệu từ các thiết bị đầu cuối tới máy chủ và
ngược lại.
- Máy tính kỹ sư Engineering: dùng để bảo trì, cấu hình hệ thống, sửa chữa những,
lập trình mới khi có một hệ thống nào đó được thêm vào hệ thống SCADA của Thừa
Thiên Huế như một TBA, LBS hay RMU,… được kết nối với SCADA.
- Máy tính vận hành (Operator Console 1, Operator Console 2): đối với phân cấp
Operator, công ty cho phép phân cấp này có quyền giám sát, điều khiển đóng cắt thiết
bị, tăng/giảm nấc phân áp, điều khiển hệ thống làm mát của MBA.
- Hệ thống Wall Display: hiển thị các sơ đồ lưới điện, nhiệm vụ công việc, cảnh
báo, sự kiện,… giúp cho người vận hành có thể giám sát, điều khiển dễ dàng.
- Hệ thống phục vụ kết nối các thiết bị: HUB, Switch, Router,…
- Các thiết bị phụ trợ khác: Clock GPS (tất cả các thành phần của hệ thống SCADA
(TBA, RTU, IED, LBS…) đều được đồng bộ về mặt thời gian bằng thiết bị đồng hồ
định vị toàn cầu GPS)…
b. Hệ thống truyền thông
Hình 1.3b Giao tiếp giữa Plc với thiết bị chấp hành
Gồm các thiết bị thông tin liên lạc để truyền dữ liệu giữa TTĐK và bộ phận tự động
hóa trạm, các thiết bị trên LĐPP (Recloser, LBS, RMU...)
Trong hệ thống thông tin của SCADA , giao thức đang sử dụng để kết nối các IED
tại các TBA là: IEC61850, Modbus, DNP; giao thức đang sử dụng để kết nối từ TBA
đến các trung tâm SCADA: IEC60870-5-101/104; giao thức đang sử dụng để kết nối
các thiết bị trên LĐPP: IEC60870-5-101/104, DNP.
c. Các thiết bị đầu cuối (RTU/Converter)
RTU/ Converter
RTU/Converter có nhiệm vụ thu thập dữ liệu từ các thiết bị hiện trường, xử lý những
tín hiệu này và gửi về TTĐK, những tín hiệu này được hiển thị trên màn hình HMI dưới
dạng 1 cảnh báo, sự kiện hay trạng thái vận hành của thiết bị. Đồng thời, nhận lệnh từ
TTĐK qua hệ thống truyền thông và đưa chúng đến các thiết bị điện tử tại hiện trường
để thực hiện lệnh của điều độ viên.
2.2 phương pháp phân cấp và truyền thông cho các cấp
• Cấp chấp hành: Các chức năng chính của cấp chấp hành là đo lường, dẫn động và chuyển đổi
tín hiệu trong trường hợp cần thiết. Thực tế, đa số các thiết bị cảm biến hay chấp hành cũng có
phần điều khiển riêng cho việc thực hiện đo lường/truyền động được chính xác và nhanh nhạy.
Các thiết bị thông minh (có bộ vi xử lý riêng) cũng có thể đảm nhận việc xử lý và chuẩn bị
thông tin trước khi đưa lên cấp trên điều khiển.
• Cấp điều khiển: Nhiệm vụ chính của cấp điều khiển là nhận thông tin từ các bộ cảm biến, xử
lý các thông tin đó theo một thuật toán nhất định và truyền đạt lại kết quả xuống các bộ chấp
hành. Máy tính đảm nhận việc theo dõi các công cụ đo lường, tự thực hiện các thao tác như ấn
nút mở/đóng van, điều chỉnh cần gạt, núm xoay,… Đặc tính nổi bật của cấp điều khiển là xử lý
thông tin. Cấp điều khiển và cấp chấp hành hay được gọi chung là cấp trường (Field level) chính
vì các bộ điều khiển, cảm biến và chấp hành được cài đặt trực tiếp tại hiện trường gần kề với
hệ thống kỹ thuật.
PLC S7 1200
• Cấp điều khiển giám sát: Có chức năng giám sát và vận hành một quá trình kỹ thuật, có nhiệm
vụ hỗ trợ người sử dụng trong việc cài đặt ứng dụng, thao tác theo dõi, giám sát vận hành và xử
lý những tình huống bất thường. Ngoài ra trong một số trường hợp, cấp này còn thực hiện các
bài toán điều khiển cao cấp như điều khiển phối hợp, điều khiển trình tự và điều khiển theo
công thức. Việc thực hiện các chức năng ở cấp điều khiển và giám sát thường không đòi hỏi
phương tiện, thiết bị phần cứng đặc biệt ngoài máy tính thông thường.
Hình 3.1a Sơ đấu đấu dây giữa PLC với thiết bị chấp hành
Hình 4.2 Màn hình HMI có thể hiển thị trạng thái, thông số thiết bị
Dữ liệu từ các trạm biến áp và các nhà máy điện được chia làm ba loại chính:
– Dữ liệu trạng thái: trạng thái các máy cắt, dao cách ly, dao tiếp địa, trạng thái
vị trí các khoá điều khiển từ xa/ tại chỗ v.v… Cảnh báo của các bảo vệ .
– Dữ liệu tương tự: Công suất tác dụng MW, phản kháng MVAr, điện áp, dòng
điện, vị trí nấc biến áp, tần số v.v…
– Dữ liệu tích luỹ theo thời gian: Điện năng kWh, kVArh v.v…
2. Điều khiển:
Lệnh điều khiển từ hệ thống SCADA của trung tâm điều độ hoặc từ Local HMI tại
trạm thông qua kênh truyền gửi đến PLC ,các lệnh điều khiển có thể là:
– Lệnh đóng cắt máy cắt, dao cách ly, dao tiếp địa (open/close).
– Các lệnh điều khiển chạy dừng (Run/Stop) các nhóm quạt, lệnh giải trừ
Lockout, lệnh Reset LED…
3.Giám sát:
Dữ liệu thu thập từ các trạm về trung tâm điều khiển sẽ được máy tính xử lý:
– Hiển thị trên các sơ đồ, bảng biểu và các dạng đồ thị xu hướng.
– Đối với dữ liệu trạng thái (máy cắt, dao cách ly, cảnh báo v.v…) khi phát hiện
ra có sự thay đổi trạng thái hệ thống SCADA sẽ phát cảnh báo bằng âm thanh và dòng
thông báo để lôi kéo sự chú ý của người vận hành.
– Đối với dữ liệu giá trị đo xa, dữ liệu nhận được sẽ được kiểm tra so sánh với
các ngưỡng dưới và ngưỡng trên (đã được định trước), nếu giá trị đo được bị vi phạm
thì hệ thống sẽ phát cảnh báo cho người vận hành.
- Qua dự án này nhóm em sẽ cần rất nhiều hướng để cải thiện thêm về hệ thống.
- Hướng phát triển của nhóm em sẽ tập trung về việc đưa dữ liệu lên Web để quản lí…
Ứng dụng SCADA có thể được thực hiện trên quy mô lớn trong hệ thống điện để
tăng hiệu suất, độ tin cậy và độ bền của chúng. Việc tích hợp giải pháp SCADA sẽ
giúp các hệ thống điện hoạt động cực kỳ hiệu quả và thông minh, có thể giám sát và
kiểm soát tất cả các hoạt động và quy trình liên quan . Vì vậy, chúng tôi có thể kết
luận rằng điều cần thiết là ngành điện phải tối ưu hóa hệ thống của họ, nhờ vào những
giải pháp công nghệ hiện đại