Chương 1: Khái niệm
1. Cột mốc lịch sử
2. Tổng quan
Cost cn trực tiếp: 12%; Cost nvl trực tiếp: 45%; Cost khác: 43%.
Bộ phận sx = trái tim nhà máy, Hđ thiết kế pp và định mức cv = trái tim của sx.
Nc pp cần: thiết kế, sáng tạo, chọn pp sx, quy trình, thiết bị, kỹ năng best =>
quan hệ người – máy đạt hiệu quả. Trách nhiệm: Xác định trước định mức, bù
trừ hợp lý cho công nhân. Quy trình: Xđ vđề, chia nhỏ cv, phân tích thao tác,
xác định pp thực hiện thao tác ok nhất, đảm bảo pp đc thực hiện. Thiết kế cv
phải phù hợp vs task của trạm, tăng khả năng sx và bvệ nlđ. Định mức: kết quả
cuối cùng của nc pp tg và tk/đo lường cv. Cơ sở của định mức: PP, tk/đl cv, sự
mệt mỏi, cá tính/kỹ năng nlđ, sự cố delay. Các kỹ thuật xđ định mức: nc bấm
giờ, lựa chọn data tính toán, lấy mẫu cv, ước lượng data quá khứ, data định
mức có sẵn. Kq định mức: cơ sở tính lương, tính cost -> lợi nhuận, xđ năng
suất, hiệu suất, hoạch định sx.
3. Nhu cầu nc pp, đm và tkcv
Huấn luyện lính trong WW1, thử nghiệm tâm lý đóng góp nhiều trong tkcv
(Harvard tại Western Electric), nc về vận động con ng trong nhiều điều kiện
khác nhau (UB nc sự mệt mỏi CN tại Anh), nghiên cứu sk trong đk áp lực cv
căng thẳng (Bộ Hải Quân Anh)
Nc con ng phải quan tâm tới tk kgian làm việc, cải thiện chất lượng ckỳ sống.
4. Mục đích ncpp và đmcv: Giảm tg hoàn thành cv, cải tiến chất lượng, độ tin
cậy của sp, xác định nvliệu trực/gián tiếp phù hợp vs sp, dv -> duy trì tài
nguyên, giảm cost, đảm bảo tính sẵn sàng của tnguyên, an toàn và sk nlđ
Chương 2: Công cụ trong tkcv
1. Công cụ thăm dò
a. Bảng kiểm tra: Để lưu trữ data, hsơ các hđ trong qk, cho phép thấy đc các xu
hướng hoặc hình mẫu 1 cách khách quan. Là dạng lưu trữ đơn giản 1 số pp tkê
data cần thiết để xđ thứ tự ưu tiên của skiện. Mục đích: kiểm tra phân bố số
liệu của 1 chỉ tiêu của qtrình sx; kiểm tra các dạng, vị trí, nguồn gốc khuyết tật;
ktra xác nhận cv. Bảng ktra bao gồm: danh mục sk, cột/hàng trống để đánh dấu
sk => trình bày đơn giản, thu thập/phân tích nhanh, dễ.
b. Đồ thị Pareto: Là bđồ cột để ploại nn/ntố ảnh hưởng và có tính tới tầm
qtrọng của chúng đvs sp => xđ các vđề qtrọng nhất, còn dùng để đánh giá và
cải tiến clượng. Hình thức: thứ tự giảm dần tần suất trái -> phải, phân bố tích
lũy. Tập trung nguồn lực giải quyết các vđ chính (80% thiệt hại do 20%
nguyên nhân).
c. Biểu đồ nhân quả (xương cá or Ishikawa): Liệt kê những nn dẫn đến kết quả
(là công cụ đc dùng nhiều nhất trong việc tìm nn và khuyết tật sx). Giúp lên ds
và xếp loại nn tiềm ẩn nhưng ko cho pp để loại trừ. Hình thức: Đầu cá là kq,
xương cá chứa các nn thường đc phân loại thành con ng, máy, vật tư, pp. NN
đc chia nhỏ tới mức liệt kê tối thiểu. Phân tích nn từ đó tìm ra giải pháp.
d. Biểu đồ GANTT: Thể hiện tg hoàn thành mong đợi của các cv khác nhau.
Trục hoành -> tg; các khối nằm ngang -> cv. Độ dài khối = tg hoàn thành mong
đợi. Xđ đc thành phần cv phía trước/sau việc điều độ.
e. Sơ đồ PERT: Là 1 sơ đồ lưới (network) – dạng đường găng (critical path)
giúp kế hoạch, kiểm soát tiến độ, cải thiện điều độ
dung sai?, nhân công làm tốt?,cải tiến?, chi phí và chất lượng cải thiện? => đơn
giản hóa ttác, cải tiến, loại bỏ,… Lợi ích: tiết kiệm, ko delay, ko cần training
cn. thông qua giảm cost và sự hài lòng KH. Hình thức: Các nút – cv; các dây –
tg cần thiết; lập ra các ước lượng tg lạc quan, trung bình, bi quan r tạo biểu đồ
pb xs.
f. Bảng hd ptích cv/mtr làm việc: Xđ vđ trong khu vực/bp làm việc dựa trên
data định lượng đc chọn. Qsát cn, cv, mtr -> xđ yếu tố ảnh hưởng -> lựa chọn
tool và ptích data.
2. Công cụ mã hóa phân tích
a. Lưu đồ qtrình thao tác (OPC): Là sự sx thứ tự hđ, giám sát, tg thực hiện và
vật tư sd từ ngliệu -> đóng gói thành phẩm. Mô tả đường đi của các thành
phần, lắp ráp chính phụ. Trình bày chi tiết lắp ghép, dung sai, đặc tính kt. Ký
hiệu: vòng tròn 3/8 inch – hoạt động; hình vuông 3/8 inch – giám sát. Mục
đích: Xđ hđ, giám sát, vật tư, di chuyển, delay,…trong hđ chi tiết, biểu diễn
trình tự, thể hiện mối lh giữa chi tiết, phân biệt chi tiết mua-làm, cung cấp
thông tin nhân công, tg hoàn thành, giám sát.
b. Lưu đồ quá trình (FPC): Chi tiết hơn OPC về mặt di chuyển, không dùng
cho lắp ráp. FPC ptích và ptriển qtrình di chuyển của thành phần hệ thống or
chuyền lắp ráp, tập trung vào Non value added và value added action của từng
trạm. Ký hiệu: HĐ (O), Ktra (□); Dchuyển (→); Trì hoãn (D); Lưu trữ (𝛻). Chỉ
có HĐ là VA còn lại đều là NVA. Hình thức: Gồm các cột liệt kê cv, cột phân
loại cv thành 1 trong 5 action trên, cột tg, khoảng cách và cột pp đề nghị. Các
cách loại NVA action: sắp xếp lại trật tự cv, vị trí nhân công; thay đổi pp làm
việc, tbị; tk lại form hồ sơ; cải tiến training và giám sát; Giải thích rõ chức
năng cho nviên; loại bỏ bước ko cần thiết; kết hợp các bước trong quá trình.
c. Biểu đồ kiểm soát: Kiểm soát sự biến thiên, giám sát qtrình theo tg, cho
phép điều chỉnh qtrình, phát hiện xu hướng và tình trạng ngoài kiểm soát của
qtrình.
3. Công cụ định lượng, qh công nhân – máy
a. Phục vụ đồng thời: Trong trường hợp lý tưởng, số máy đc giao đc tính như
sau:𝑁 =
𝑙+𝑚
trong đó N là số máy giao cho cn, l là tổng tg công nhân lắp đặt
𝑙
và tháo chi tiết trên 1 máy, m là tổng thời gian máy chạy tự động.
𝑙+𝑚
Ở điều kiện thực tế 𝑁1 ≤ với N1 là số máy giao min, w là tổng tg công
𝑙+𝑤
nhân (ko ảnh hưởng tới máy). Thời gian chu kỳ cn phục vụ N1 máy là l+m (cn
ko bận ở cả ck).
Tổng chi phí mong muốn:
(𝐾1 + 𝑁1 𝐾2 )(𝑙 + 𝑚)
𝑇𝐸𝐶𝑁1 =
𝑁1
Trong đó, K1 là mức lương công nhân (đồng/đvtg), K2 là chi phí máy
(đồng/đvtg)
Với N2 = N1 + 1 máy, có 1 vài máy nhàn rỗi. Ck tg là N2.(L+w). Tổng chi phí
mong đợi của N2 máy là:
𝑇𝐸𝐶𝑁2 = (𝐾1 + 𝑁2 𝐾2 )(𝑙 + 𝑤)
TEC nào thấp hơn thì chọn số lượng máy đó.
b. Phục vụ ngẫu nhiên: Giả sử mỗi máy ngừng làm việc (no yêu cầu) ở tg
ngẫu nhiên trong ngày và xs tg ngừng máy là p, xs tg máy chạy là q=1-p. Xs
số máy dừng đc tính bằng pp nhị thức P(M/N máy dừng) = 𝐶𝑁𝑀 . 𝑝 𝑀 . 𝑞𝑁−𝑀
𝑙+𝑚
Tỷ lệ tg làm việc/tg máy chạy = F =
1−𝑡𝑔 𝑚á𝑦 𝑑ừ𝑛𝑔
𝐾 +𝑁.𝐾
TEC/chi tiết = 1 2
với:
𝑅
K1 = mức lương/h của cn; K2 = chi phí/h của máy; N = số máy; R là số chi
tiết sx từ N máy/giờ = N/F
c. Cân bằng chuyền: Xđ số công nhận hợp lý trên chuyền tương tự xđ số công
nhân trên trạm, dùng sơ đồ nhóm quá trình để giải quyết.
Chương 3: Phân tích thao tác
1. Mục đích Trả lời: mức cần thiết của thao tác?, sự khắt khe của dung sai?
Nhân công làm tốt? cải tiến? chi phí và chất lượng cải thiện  đơn giản hóa
ttac, cải tiến, loại bỏ,..Lợi ích: tiết kiệm, ko delay, không cần tranining cn.
2. Thiết kế chi tiết Cải tiến tk, cost tk min: đơn giản hóa tk, giảm số chi tiết,
giảm số thao tác, chiều dài q trình, dùng vật liệu tốt, mở rộng dung sai, tk để
chết tạo, lắp ráp ez.
3. Dung sai và đặc tính kỹ thuật Xu hướng kết hợp các đtkt cần thiết khi pt
sản phẩm. Dung sai càng nhỏ, chi phí càng tăng.
4. Vật liệu Lưu ý các vđ: tìm vl rẻ, dễ gia công; tiêu chuẩn hóa; tận dụng vl,
tbị, công cụ tiết kiệm; tìm ncc tốt nhất.
5. Điều độ sx và qtrình Chú ý tới năng suất, giảm stress, mệt mỏi, nhàm
chán, máy đa năng, gia công nhiều cnăng. Thời gian dùng cho xs chia thành 3
bước: Kiểm soát và kế hoạch tồn kho; Chuẩn bị các thao tác; Qtrình sx. Cần
lưu ý: Sắp xếp lại các thao tác (nhất là thao tác cơ khí = tay), lợi ích từ tb cơ
khí; vận hành các tbck hiệu quả hơn; sx gần vs hình dáng sp, dùng robot.
6. Công việc chuẩn bị và công cụ Tg cb (qtrọng trong job shop): tg cb bắt
đầu sx, tg dừng do hỏng. Các cv cb: Hd thủ tục, bản vẽ, dụng cụ,…, hiệu
chỉnh máy móc.
Cách giảm tg cb: Thực hiện cv ngay khi tbị đang vận hành; Hệ thống công
nghệ nhóm (các chi tiết cùng họ gom về 1 nhóm, điều độ sx tối ưu dựa trên
các máy đa năng/chuyên dụng); Dùng cơ cấu kẹp chặt nhanh, hiệu quả hơn;
Giảm hiệu chỉnh máy và dùng các mẫu để hiệu chỉnh nhanh; Dùng hết công
suất máy; Dùng công cụ hiệu quả hơn.
7. HT vận chuẩn VL bao gồm sự cđộng và tg, vị trí, sl, kg. HTVCVL phải
đảm bảo di chuyển mang tính ck; cung cấp nvl, chi tiết đúng nơi, tg, sl; nvl đc
phân phối ở vị trí ko có bất lợi; phải lưu ý ko gian lưu trữ (cả tảm thời và ko
hđ). Băng tải, tự động,.. => giảm tg vận chuyển.
Cost năng lượng/năm = 0,746.N.F.H.C.1/E trong đó, N - công suất (mã lực),
0,746 - hệ số HP->Watt, F - % tải toàn phần, H – số giờ hđ/năm, E – hiệu quả,
C – chi phí nl.
Chương 4: Thiết kế công việc thủ công
1. Giới thiệu
Tk gồm: Việc sd cơ thể con ng, sắp xếp bố trí workplace, tk tool,…
Sinh trắc + sinh lý = nhân trắc và tkcv
2. Ntắc cơ bản trong tkcv
Lực lớn nhất  vận động trong pvi trung bình. Thao tác hiệu quả: Lực co
duỗi ở vị trí tối ưu, cánh tay duỗi thẳng => lực nắm lớn, khuỷu tay cong =>
tay năng vật 1 góc > 900. Phạm vi trung bình của ttác: tư thế phi hành gia ko
trọng lượng, cơ bắp ko co gấp, cơ trong trạng thái thoải mái nhất, tứ chi trung
lập. Lực lớn nhất  cơ di chuyển chậm. Thao tác dùng xung lượng hỗ trợ (di
chuyển nhanh => xl lớn => lực lớn). Thiết kế thao tác phù hợp khả năng cn
(kiểu lực, cơ sd, tư thế thực hiện).
Dùng cơ khỏe cho ttác nặng (chân, thân cho tải nặng; tay cho tải nhẹ). Duy trì
< 15% sức tối đa. Ck làm việc – nghỉ ngơi (ngắn, thường xuyên, ko liên tục).
Tk sao cho hầu hết cn thực hiện đc (chú ý gtính, tuổi, tay thuận, training. Tb
sức nữ khoảng 35-85% sức tb nam. Sức cơ bắp max ở 20t, giảm tuyến tính 20-
25% đến năm 60t). Công việc nhỏ, tinh vi => dùng lực nhỏ. Ko làm cv tinh vi
ngay sau cv nặng. Bđ và kt thao tác = 2 tay đồng thời, di chuyển 2 tay tới lui
đxứng và đồng thời. Thao tác dựa vào nhịp độ tự nhiên của cơ thể. Dùng
đường cong vận động liên tục (ttác xoay tròn quanh khớp, ttác cong nhanh hơn
theo đường thẳng). Dùng vận động cấp thấp (ngón tay, cổ tay, cẳng tay, vai,…).
Hạn chế tối đa thay đổi tầm nhìn.
3. Nghiên cứu sự vận động phân tích qtrình vận động => loại trừ, giảm động
tác thừa, thuận tiện các thao tác cần. 17 vận động cơ bản (Therbligs) gồm:
Search (tìm vật = tay/mắt), Find (tìm thấy, ít dùng), Select (lựa chọn), Grasp
(Nắm), Hold (Giữ), Transport Loaded (chuyển = tay), Reach (Với tay),
Position (Đặt), Preposition (Đặt trước), Assemble (Lắp ráp), Disassemnle
(Tháo dỡ), Use (Dùng tool), Inspect (Xđ chất lượng vật), Release Load (Thả),
Unavoidable Delay (Trì hoãn bất khả kháng), Avoidable Delay (Trì hoãn
thường), Plan (Hoạch định), Rest (Nghỉ ngơi).
Biểu đồ two-hand: là công cụ nc vận động, thể hiện mọi sự hđ cũng như delay
tạo ra bởi đôi tay và mqh giữa các thao tác tay. Từ bđ 2-hand => Thiết lập trình
tự therbligs tốt nhất, phân tích và tìm nn cho các biến động về tg cần thiết của
ttác qtrọng, các delay và tìm cách loại bỏ, tạo 1 ck ttác vs tổn thất tg ít nhất
(cần xđ độ lệch so vs tg min và tìm nn).
4. Công việc thủ công và hd tk
a. Sự tiêu thụ năng lượng: Nl luôn tiêu thụ khi vđ cơ, tùy theo loại cv, tư thế và
kiểu dáng tải nặng. NL tiêu hao = E = 4,9.V(0,21-EO2) ;V là lượng kk hít vào
(l/phút), EO2 là phần Oxy thở ra (0,16-0,18). NL min để cân bằng khi nâng vật
nặng  Giữ đúng trọng tâm cơ thể mà có nhóm cơ lớn nhất. Tư thế có vai trò
quan trọng.
𝑊−5,33
Thời gian yêu cầu nghỉ ngơi: 𝑅 = với W là nl tiêu hao trung bình khi
𝑊−1,33
làm việc (kcal/phút), 1,33 kcal/phút là nl tiêu hao khi nghỉ ngơi.
b. Chỉ dẫn về nhịp tim: tiêu thụ nl càng nhiều  nhịp tim càng cao.
c. Giảm lực nén ở lưng: Xương sống có chữ S, gồm 33 đốt sống (7 cổ, 12 lưng,
5 thắt lưng, 5 hông, 4 cụt). NN gây giảm lực nénL bệnh nghề nghiệp, di truyền,
thuốc lá, béo phì,…Cv nặng thường xuyên làm đĩa đệm yếu theo tg => tích cực
nghỉ ngơi xen kẽ cv.
d. Chỉ dẫn thao tác tay của NIOSH: Trọng lượng g/hạn (RWL) là tải mà mn có
thể nhấc bằng tay. Hầu hết cn trẻ chịu đc 770 lbs hoặc 350kg lực nén trên đĩa
đệm L5/S1. Hơn 75% nữ và 99% năm nâng đc vật nặng đc mô tả bởi RWL,
KQ về nl tiêu hao là 4,7kcal/phút (ko vượt ghạn đề nghị).
RWL = LC.HM.VM.DM.AM.FM.CM
Trong đó: LC là hằng số = 51 (lb); HM – Hệ số ngang = 10/H; VM - hệ số cao
= 1-0,0075.|V-30|; DM – Hs khoảng cách = 0,82 + 1,8/D; AM – hs ko đxứng =
1 – 0,0032.A; FM – hs tần suất = bảng 4.2; CM – hs khớp nối = bảng 4.3. H –
vị trí chiều ngang của tải [10;25] inch; V – vị trí chiều đứng của tải [0;70] inch
or 175 cm; D – chiều cao di chuyển giữa vị trí đầu và vị trí muốn nâng [10;70]
inch; A – góc ko đxứng giữa tay và chân [00;1350].
Hệ số lực nâng (LI): Nguy cơ của việc nâng vật nặng (LI > 1 là nguy hiểm). LI
= Trọng lượng nâng/RWL.
Các bước: (1) Tính RWL cho mỗi cv (STRWL); (2) Tính tần suất Chỉ số nâng
hỗn hợp (CLI): Tập hợp các yêu cầu của nhiều việc
độc lập RWL (FIRWL) bằng cách đặt FM = 1; (3) Tính LI đơn (STLI) = tải
trọng/STRWL; (4) Tính tần suất độc lập LI (FILI) = tải max/FIRWL tw ứng;
(5) CLI cho toàn thể công việc tính bằng
𝐶𝐿𝐼 = 𝑆𝑇𝐿𝐼1 + ∑ ∆𝐿𝐼
1 1 1 1
Với ∑ ∆𝐿𝐼 = 𝐹𝐼𝐿𝐼2 . ( − ) + 𝐹𝐼𝐿𝐼3 . ( − )+⋯
𝐹𝑀1,2 𝐹𝑀1 𝐹𝑀1,2,3 𝐹𝑀1,2
Chương 6: Thiết kế môi trường làm việc
1. Sự chiếu sáng
Ht chiếu sáng là 1 yếu tố qtrong để xđ mtr vi khí hậu trong khu vực làm việc.
Kv sx phải có ht chiếu sáng phù hợp, đảm bảo đủ as chiếu đều, ko có bóng đổ
hoặc phản chiếu ở bề mặt làm việc, thẩm mỹ nội/ngoại thất. Các đại lượng đo
lường as: Cđộ sáng (I), đơn vị candelas (cd); Quang thông (Φ) là lượng as
truyền/đv diện tích, Φ=I.S, đơn vị là lumen; Độ rọi IL = Φ/d2 với d là khoảng
cách từ nguồn tới vị trí rọi, đơn vị là lux; Độ chói L = IL. Lượng phản xạ (%),
đơn vị là foot-lambert (fL);
3 đại lượng của tầm nhìn: Góc nhìn (α) = 3438.h/d với h là chiều cao vật, d là
khoảng cách vật tới mắt, đơn vị là góc phút hay 1/60 độ; Độ tương phản =
(Lmax – Lmin)/Lmax; Độ rọi: Có 2 cách xđ. Một là pp của Hiệp hội kỹ thuật
chiếu sáng Bắc Mỹ (IESNA): xđ cv của nhà máy, dựa vào bảng phân loại mức
độ dùng as nội thất của IESNA tìm độ rọi. Hai là dùng thiết bị đo as, khi đó độ
tương phản = 0,9.(Lmục tiêu/Ltiêu chuẩn).
Nguồn sáng gồm tự nhiên và nhân tạo. Tự nhiên chỉ dùng cho ca làm việc
ngày gồm: Cs bên (cửa sổ), Cs bề mặt (cửa mái), Cs hỗn hợp (cả 2). Nhân tạo
cho cả ngày đêm or trong nhà rộng, nhiều tầng. 2 thông số qtrong để chọn
nguồn sáng là hiệu suất (lượng as/đv công suất – lumen/W) và màu as. Có 3
cách bố trí: trực, gián, hỗn hợp.
2. Tiếng ồn Là âm thanh vang lên ngoài ý muốn, có thể là tiếng ồn cơ học,
tiếng ồn vs tần số và âm lượng kh nhau, liên tục hoặc gián đoạn. Môi trường
truyền sóng âm: rắn, lỏng, khí. Các đại lượng: Vận tốc truyền (v) phụ thuộc
vào mtr, trong kk v=340m/s (1100ft/s). Tần số (f) tai ng nghe đc là 20 – 20000
Hz. Bước sóng (λ) = v/f. Mức cường độ âm (L) đơn vị là dB. Trong hệ trục
Logarith, L = 20.Log(Prms/Pref) với Prms là căn bậc 2 tb áp lực âm thanh (đv:
microbar), Pref là áp lực âm thanh ở ngưỡng nghe đc của ng trẻ ở 1000Hz
(=0,0002 microbar). Khi có nhiều mức âm thì mức âm tổng (LTOT) tính như
sau:
LTOT=10Log(10L1/10+10L2/10+…) vs L1, L2,… là các mức âm khác nhau. Các
giá trị L biểu diễn trên trục số => thang âm lượng.
Tác hại: mệt nhọc, nhức đầu, căng thẳng, ảnh hưởng sk, nslđ, clsp.
Khái niệm lượng âm (noise dose) D = 100.(C1/T1+…Cn/Tn)≤100
Với C là tg trải qua mức âm đang
xét và T là tg cho phép (tra bảng).
Khắc phục: cải tiến ttbị, máy
móc; tập trung các bộ phận, công
đoạn gây ồn => cách ly, cách âm
= dụng cụ vật liệu cách âm; trbị
bảo hộ cho cn.
90−𝑚ứ𝑐 𝑐đ â𝑚 đ𝑎𝑛𝑔 𝑥é𝑡
𝑇 = 8. 2 5
3. Nhiệt độ Vùng có nđộ phù hợp
là vùng cn làm việc 8h với nđộ 66-790F. Nhiệt độ cơ thể tỏa ra 𝑆 = 𝑀 ± 𝐶 ±
𝑅 − 𝐸 trong đó M là nđ do trđổi chất, C là nđ do đối lưu, R do phát xạ, E do
mồ hôi. Biện pháp: Giảm nhịp độ làm việc; Kiểm soát máy móc như thay thbị
nóng, thay nc làm mát; Dùng thbị đặc biệt như màng kl, kính cách nhiệt tránh
bx mặt tr; Trang bị bảo hộ; Tổ chức thông gió tốt; Tổ chức làm việc thay đổi
ca liên tục, đãi ngộ bồi dưỡng.
4. Thông gió Mtr KK trong nhà máy đặc trưng bởi nđ, độ ẩm, tốc độ, hàm
lượng bụi, hóa chất,…Thông gió cần kết hợp ht làm sạch.
Có thông gió tự nhiên (ko tổ chức or có tổ chức = đối lưu, áp lực) và nhân tạo
(thường trong nhà máy có nhiều phòng, vi khí hậu đặc biệt, gồm thông gió
toàn bộ, cục bộ, bộ phận).
5. Dao động ảnh hưởng bất lợi tới sk, sức bền, tuổi thọ công trình, độ chính
xác, chất lượng. Các đại lượng: Biên độ (A) là độ dịch chuyển lớn nhất từ vị
trí tĩnh (inch), vận tốc cđ (vmax) = 2π.s.f inch/s, gia tốc cực đại (amax) =
4π2.s.f2 inch/s2, Độ giật cực đại = 8π3.s.f3 inch/s3 với f là ts, s là độ dịch
chuyển biên độ. Cộng hưởng xảy ra khi ts dđ riêng của hệ = ts lực cưỡng bức
=> Bđ tăng đột ngột, máy bị hỏng trầm trọng. Biện pháp: Thường xuyên bảo
trì, phát hiện, thay thế bộ phận hỏng, mòn (gây lệch tâm khi quay), dùng bộ
giảm chấn, tránh gây cộng hưởng, trang bị bảo hộ, giảm tg lđ và luân chuyển
ca làm.
Chương 5: Thiết kế vị trí làm việc, thiết bị, công cụ
1. Nhân trắc học và thiết kế
Tk ở vị trí cực: Các chỉ tiêu tk bị ghạn ở min or max của 1 pvi lớn để phù hợp
vs mọi người.
Tk có kn hiệu chỉnh: Sd các tb, ptiện có thể hiệu chỉnh, phù hợp vs đám đông
5% nữ, 95% nam (ghế, bàn làm việc, ghế tài xế,..).
Tk theo trị tb: Rẻ nhưng ít lựa chọn, một số vị trí ko thực tế or cost quá cao để
điều chỉnh theo all đặc trưng.
2. Không gian làm việc Hiệu chỉnh chiều cao bề mặt làm việc phù hợp vs cv;
Cung cấp ghế ngồi thích nghi cho ng vận hành, ghế có kn hiệu chỉnh, đệm
-> lập kh -> là 1 phần trong cải tiến entire qtrình. Các pp ptrien đmtg:
chống mỏi cho ng vận hành đứng; Vị trí tool và vliệu nằm trong vùng làm việc
bth; Cố định vị trí tool và vl theo trình tự; Dùng thùng trọng tâm và phân phối
rơi để giảm tg vận chuyển.
3. Thiết kế máy và thiết bị Kết hợp nhiều công đoạn; Bố trí các tb điều khiển
để cn có thể tiếp cận tốt nhất; Dùng gá kẹp giữ tb thay cho tay; Dùng đèn chỉ
dẫn cảnh báo thận trọng; Trưng bày ttin chỉ dẫn phù hợp; Dùng tín hiệu âm
thanh cảnh báo, Dùng chỉ định xúc giác như hình dáng, chữ, mã; Dùng các
thuộc tính điều khiển size, move, điện trở; Đảm bảo thuộc tính phù hợp giữa
các điều khiển và màn hình chỉ thị; Kẹp lớn  đòi hỏi lực, kẹp nhỏ  chính
xác; Tránh kéo dài cơ ở trạng thái tĩnh; Nâng ccụ lâu => các cơ vai, cánh tay,
bàn tay bị tải ở tt tĩnh gây mỏi.
4. Thiết kế công cụ Thực hiện thao tác vặn thep chiều uốn cong của khuỷu,
duy trì cổ tay thẳng; Tránh nén mô, tế bào; Tk cc có thể dùng 2 tay và phổ biến,
ít gây mỏi cơ cục bộ; Tránh hđ lặp lại của ngón tay, lực bấm nút < 2 pounds
(0,9g), dùng 2,3 ngón để giảm tải.
Chương 7: Lựa chọn các pp
1. Công cụ hỗ trợ ra qđịnh
Bảng ra qđ: tiếp cận đc cấu trúc để rút ra sự chủ quan trong rqđ
Còn gọi là bảng hđ rủi ro, rr đc xác định bởi tần suất tai nạn và mức độ ảnh
hưởng.
Kỹ thuật đánh giá theo giá trị: Ứng dụng các số và lập ma trận thưởng phạt,
trọng số cho mỗi lnhuận (0-10), trị số (0-4) đc ký hiệu như các phương hướng
giải quyết đạt lnhuận mong muốn.
Phân tích chi phí-lợi ích: là pp định lượng. Gồm 5 bước: Xđ cái j thay đổi để
tốt hơn -> định lượng chúng thành tiền -> Xđ cost để thực hiện -> Phân bổ cost
theo lợi ích các bước lựa chọn đê tạo ra số tỷ số -> Xđ tỷ số min theo các bước
lựa chọn mong muốn.
Biểu đồ đan chéo (hòa vốn) hữu ích trong qđ sử dụng 2 pp.
Ra qđ đa mục tiêu: Lợi nhuận kỳ vọng ∑𝑁 𝑖=1 𝜋𝑖 𝑃𝑖 với 𝜋𝑖 là mức ln liên quan đến
biến cố i, Pi là xs xảy ra biến cố i, N là số bc có thể.
Các công cụ rqđ kinh tế: PP hoàn vốn khi bán, pp hoàn vốn đầu tư khi đưa ra tỷ
suất, pp giảm giá dòng tiền.
2. Trình bày 1 p/án cần phần tóm tắt bao gồm tóm tắt chung giải thích vđ, kết
luận, đề nghị hướng ptrien,..
3. Lắp đặt pp đc chấp nhận thì lắp đặt, cần theo sát liên tục.
4. Phân tích công việc tiến hành khi pp mới đc gthiệu, trong đó chủ yếu là mô
tả cv: sự giám sát, xđ task, duty, nhu cầu công nhân, nhấn mạnh việc thực hiện
cv đc mô tả.
5. Đánh giá cv xđ sự bồi thường thích dáng cho việc làm đc hoàn thành trên
mỗi cv. 1 KH ĐGCV gồm: Cung cấp vđ cbản để giải thích cho cn; Cung cấp lý
do cho cn cái giá phải trả đã đc điều chỉnh do đổi pp; Tbị kiến thức cb cho việc
giao task cho cn vs năng lực xđ; Hỗ trợ xđ tiêu chuẩn đvs cv khi cn mới đc
dùng; Cung cấp hỗ trợ trong training cv của ng giám sát; Cung cấp những cb
để xđ cơ hội cải tiến. Hệ thống đgcv là biến thể or kết hợp 4 ht chính: pp phân
loại, ht điểm, pp so sánh yếu tố, pp sxếp.
a. Pp đgcv: chuẩn bị thang điểm cho mỗi loại cv -> mô tả thức bậc trong thang
điểm (dùng các yếu tố như loại cv, mức độ ptạp, cần thiết training, duty, nhu
cầu nỗ lực) -> Chuẩn bị mô tả việc làm, phân loại, chia nhỏ cv vào thứ bậc
thích hợp.
b. Ht điểm: So sánh trực tiếp all thuộc tính cv vs thuộc tính cv khác. Trình tự:
Xđ các yếu tố cb cv, chỉ định các ptử trong all cv -> xđ thứ bậc yếu tố->Thiết
lập điểm gán cho mỗi cấp độ yếu tố -> chuẩn bị mô tả cv-> đánh giá = xđ bậc
của yếu tố chứa đựng trong cv - > Tổng điểm cv = tổng điểm mỗi yếu tố ->
chuyển điểm vào tỷ suất tiền lương.
c. Pp so sánh yếu tố: Xđ yếu tố thiết lập qh tổng quát của all cv -> thang đánh
giá (trừ các đv có khái niệm là tiền) -> Cb mô tả cv -> Đgcv từng yếu tố 1 ->
Trả lương dựa trên cv chủ yếu, nhiều yếu tố kh nhau -> Đg những cv kh nhau,
theo từng yếu tố, dựa trên cs giá trị tiền tệ đc gán theo nhiều yếu tố tỏng cv
chính -> Xđ tiền lương = cách thêm gtri tiền tệ của nhiều yếu tố kh nhau.
d. Pp xếp loại đưa ra thứ tự cv theo độ qtrong, phù hợp qh mật thiết vs nhau.
Trình tự: Cb mtả cv -> sắp xếp cv (các phòng ban) theo độ qtrong -> Xđ thứ
bậc, dùng quy trình đồng hạng -> Thiết lập lương theo thứ bậc.
*Các yếu tố đc phân loại thành: Cv yêu cầu yếu tố tinh thần và thể xác, cv
mang lại mệt mỏi tt và tx, những duty yêu cầu, những đk cv thực hiện.
*Hội đồng đánh giá: Chủ tịch thtrực, đại diện hiệp hội, bp giám sát, tổ chức,
đại diện qli => đg all cv đvs từng yếu tố.
*Phân loại cv: Sau khi đg, điểm số cho mỗi cv đc lập thành bảng, số thức bậc
đc xđ đưa vào KH.
* 7 bước trong pp kỹ thuật: Chọn dự án -> Dữ liệu có đc và hiện tại -> Phtích -
> Ptrien pp lý tưởng -> PP hiện tại và thiết lập -> Ptrien ptich cv -> Thiết lập
đm tg -> Theo dõi.
Ước lượng: Nhanh, rẻ, ko yêu cầu nhiều sức, cho ý tưởng ban đầu những yêu
cầu để sx sp. Có thể sai, khó ktr chéo, có thể lỗi tỏng hoạch định, đặt giá và
giao hàng do dùng tiêu chuẩn, gây nhiều vđ nếu tiêu chuẩn quá chặt chẽ, có
thể ko hiệu quả nếu tiêu chuẩn quá lỏng (cost cuối cùng để sx sp cao)
Ngày làm việc hợp lý: Nglí cơ bản là ng làm công đc quyền trả tiền lương
ngày công hợp lý. Đặc điểm: tổng cv đc thực hiện bởi cn chất lượng, tốc độ
làm bth, dùng tg hiệu quả, cv ko bị hạn chế do giới hạn của qtrinh sx.
Các điều kiện khi nc tg gồm nv của nhà ptich (quan sát, đánh giá, xđ tg tiêu
chuẩn), nv của nhà giám sát (thông tin, kiểm tra, giám sát, hỗ trợ), nv của ng
vận hành (thử nghiệm pp, đóng góp, đề xuất) và nv của hiệp hội.
Các thiết bị nc tg: Đồng hồ, camera, bìa cứng, mẫu nctg.
2. Thực hiện việc nghiên cứu
2 Pp bấm giờ: bấm giờ có trở lại 0 (snapback) cho cv dài và bấm giờ liên tục
dành cho cv ngắn.
Thời gian chuẩn NT = OT.R/100 % với OT là tg quan sát bấm giờ tb, R là hệ
số hiệu suất làm việc.
Sự bù trừ cho phép: Gián đoạn cá nhân (đi vs, đi uống nc), sự mệt mỏi và
delay do hỏng dụng cụ, do người giám sát (delay ko tránh khỏi). ĐMTG ST =
NT.(1+bù trừ)
Chương 9: Đánh giá hiệu suất cv
1. Hiệu suất chuẩn ko có khái niệm, định nghĩa = các ví dụ chuẩn quen
thuộc, cung cấp mô tả rõ ràng các đặc tính cn. Các mô tả: cn phù hợp, đủ exp;
cn kết hợp tinh thần và thể chất; cn duy trì mức hquả best; kết hợp và hoàn
thành ở tốc độ best.
2. Những đặc tính đg cơ bản Sự cxác (qtrong nhất); Ht đg đơn giản, súc tích,
gthích ez, đc thlập bảng chuẩn tốt thường tốt hơn htđg phức tạp, cần ytố hiệu
chỉnh và kthuật tính toán dễ nhầm lẫn; đg trạm; ytố đg ngược lại nc tổng thể;
chọn ng thực hiện
3. Những pp đg
a. Ht Westinghouse: Xưa và phổ biến nhất, ptrien bởi Westinghouse Electric
Corporation, nc 4 yếu tố để đg hiệu suất ng thực hiện: Kỹ năng, Nỗ lực, Điều
kiện và Tính ổn định.
Cộng điểm 4 yếu tố + 1 = Hệ số hiệu suất R.
KH đg hiệu suất: quan tâm→sự khéo léo, hiệu quả, dùng thể lực.
b. Đánh giá tổng hợp Morrow năm 1946: xđ hệ số hiệu suất = cách so sánh
tg qsát yếu tố htại vs tg triển khai qua dl ttác cb.
P=Ft/O vs P là hs hiệu suất or sự hthành; Ft là tg tt cb; O là tg qsát tb yếu tố
đvs những yếu tố đc dùng trong Ft.
c. Hs tốc độ: Chỉ xem xét tỷ lệ hthành cv/đvtg. PP đặc biệt nhấn mạnh ng qs
phải hiểu biết hoàn toàn cv trước khi nc.
d. Hs mục tiêu Ptrien bởi Mundel và Danner (1994), loại sự khó khăn ra khỏi
thiết lập tiêu chuẩn tđộ bth cho mỗi cv. R = P.D với P là yếu tố tốc độ, D là
yếu tố độ khó công việc.
e. Ứng dụng hiệu suất 4 tiêu chuẩn: Exp trong nhóm hthành cv; Dùng bảng
chuẩn tổng hợp (benchmarks) dựa theo ít nhất 2 ytố; Chọn ng thực hiện có hs
hthành khoảng 85-115% so vs chuẩn; Dùng gtri tb của 3 or more nc độc lập.
Chương 10: Sự bù trừ cho phép
1. Ứng dụng sự bù trừ: bù cho tg chậm trễ ko qsát đc, áp dụng cho 3 phần:
Tg ck tổng cộng, Tg máy, Tg nỗ lực thao tác tay. Hai pp thường dùng: nc sx
(ghi lại tg và lý do dừng), nc lấy mẫu (lấy gián đoạn nhiều qs ngẫu nhiên).
2. Bù trừ ko đổi: Nhu cầu cá nhân (Nam 5%, Nữ 7%), 4% cho mệt mỏi cb.
3. Bù trừ mệt mỏi thay đổi: Các yt gây mệt: đk làm việc, ồn, nđ, đ/ẩm, tư
thế, cơ bắp cố, buồn, tquát về sk cn => giảm ý chí.
Hệ số mệt mỏi: F=(t-T).100/T vs T là tg định mức, t là tg thực tế.
Các tư thế: Ngồi, Đứng (2%), Khom người (10%). Stress khi nhìn: cv bth, cv
nhỏ-chính xác (2%), cv rất nhỏ-cx (5%). Stress thần kinh: Qtrinh ez (1%), Qt
ko ez, có sự chú ý diện rộng (4%); Đơn điệu: ít, tb(1%), nhiều (4%); Buồn: ít,
tb (2%), nhiều (5%).
4. Bù trừ đặc biệt: Ko tránh khỏi (gián đoạn từ những ng giám sát, nc; ko
đồng nhất vl; kk duy trì dung sai và đtkt; phân công nhiều máy), Bù trừ đặc
biệt (15% thường dùng ở cn thép), Tg tra dầu và vs (10-15p thực hiện).

Chương 8: Nghiên cứu định mức thời gian

1. Những định mức về thời gian
ĐMTG là tg yêu cầu min để thực hiện 1 qtrình đbiệt đc xđ theo những pp khoa
học => tốn bn tg để xs; xđ chi phí, định giá sp; ước lượng tg phân phối sp tới
khách; dự đoán cho các sp tương tự; đo lường cải thiện cải tiến qtrình; cho
phép triển khai kh điều độ, xđ nhân công; cho phép so sánh p/án lựa chọn như
sx sp or mua máy; xđ 1 ngày làm việc hợp lý, tăng năng suất; xđ mua bn máy;
cân bằng dây chuyền lắp ráp. Trình tự: Ptrien tg đm -> thành lập hội đồng qlí
 Chương 11: Việc theo dõi và dùng đm
Xác định hiệu suất lao động: Tỷ lệ giữa số giờ sản xuất có được với số giờ hoạt
động của khu vực sản xuất thể hiện hiệu suất của khu sản xuất đó. Nghịch đảo
của hiệu suất nhân với lương trung bình/giờ cho ta chi phí hàng giờ của sản
xuất định mức. Các chi phí sản xuất có thể chia ra làm bốn nhóm: – các chi phí
vật liệu trực tiếp–các chi phí lao động trực tiếp – chi phí xí nghiệp–phí tổn
chung.
Chi phí vật liệu = Q.(1+Lsc+Lw+Lsh).C-S

Các hình vẽ:

Trạng thái thoải mái trong trạng thái phi trọng lượng

Thiết kế theo trị trung bình: Không gian làm việc

Không gian làm việc bình thường và cực đại cho ng phụ nữ trong khi
đứng