Rodzina a

osiągnięcia szkolne
dzieci i młodzieży

Patrycja Maja Książek

1 Rok POW z TP
Rodzina
Definicja wg GUS :

Dwie lub większa liczba osób, które są

związane jako mąż i żona, wspólnie żyjący
partnerzy (kohabitanci) - osoby płci przeciwnej
lub jako rodzic i dziecko. Tak więc, rodzina
obejmuje parę bez dzieci lub parę z jednym lub
większą liczbą dzieci, albo też samotnego
rodzica z jednym lub większą liczbą dzieci
Rola Rodziny w Edukacji
Rodzina ma pierwszorzędne znaczenie dla rozwoju dziecka wynika to z faktu,
że jest ona pierwszą i najwcześniejszą grupą, z jaką spotyka się dziecko po
przyjściu na świat, ale przede wszystkim z możliwości i rodzaju oddziaływań
istniejących w tym środowisku rozwojowym i wychowawczym.

Przewaga rodziny nad innymi instytucjami wychowawczymi polega na tym, że

rozwój dziecka w rodzinie dokonuje się w sytuacjach naturalnych i dostarcza
bodźców optymalnych dla danego poziomu wieku.
Wpływ struktury rodziny
na osiągnięcia szkolne

Rodzina
Rodzina pełna
adopcyjna

Rodzina
Rodzina niepełna patchworkowa
Rodzina pełna: Składa się z dwojga rodziców (matki i ojca) oraz
dzieci. Jest to tradycyjny model rodziny, który często zapewnia
stabilne środowisko wychowawcze.

Stabilność emocjonalna i finansowa: Dzieci w rodzinach pełnych często

doświadczają większej stabilności emocjonalnej i finansowej, co pozytywnie
wpływa na ich wyniki w nauce.
Większe wsparcie: Obecność dwojga rodziców może zapewniać większe
wsparcie w codziennych zadaniach szkolnych oraz lepszą organizację czasu i
obowiązków.
· Rodzina niepełna: Składa się z jednego rodzica (matki lub ojca) oraz
dzieci. Przyczyny mogą obejmować rozwód, separację, śmierć jednego z
rodziców lub decyzję o samotnym wychowaniu dziecka.

Mniejsza ilość czasu: Samotny rodzic może mieć mniej czasu na wsparcie
edukacyjne dziecka z powodu konieczności łączenia obowiązków zawodowych
i domowych.
Ekonomiczne wyzwania: Rodziny niepełne często borykają się z trudnościami
finansowymi, co może ograniczać dostęp do dodatkowych zasobów
edukacyjnych (np. korepetycje, materiały dydaktyczne).
Wsparcie emocjonalne: Brak jednego z rodziców może wpływać na poczucie
bezpieczeństwa i stabilności emocjonalnej dziecka, co przekłada się na
koncentrację i motywację do nauki.
· Rodzina patchworkowa: Składa się z jednej lub obu osób mających
dzieci z wcześniejszych związków oraz ich wspólnych dzieci. Może
obejmować także nowego partnera jednego z rodziców.

Adaptacja do nowych relacji: Dzieci muszą adaptować się do nowych relacji

rodzinnych, co może być źródłem stresu i wpływać na ich wyniki szkolne.
Konflikty rodzinne: Potencjalne konflikty między członkami nowej rodziny mogą
negatywnie wpływać na atmosferę domową i koncentrację dziecka na nauce.
Dodatkowe wsparcie: Nowi członkowie rodziny mogą jednak również wnieść
dodatkowe wsparcie emocjonalne i materialne.
·Rodzina adopcyjna: Składa się z rodziców adopcyjnych oraz adoptowanych dzieci.
Związane są z nią specyficzne wyzwania i potrzeby emocjonalne.

Specyficzne potrzeby emocjonalne: Dzieci adoptowane mogą potrzebować

dodatkowego wsparcia emocjonalnego, co może wpływać na ich osiągnięcia
szkolne.
Stabilność i bezpieczeństwo: Zapewnienie stabilnego i bezpiecznego
środowiska w rodzinach adopcyjnych może znacząco poprawić wyniki w nauce
dziecka.
Wyzwania związane z tożsamością: Dzieci adoptowane mogą doświadczać
wyzwań związanych z budowaniem swojej tożsamości, co może wpływać na
ich koncentrację i motywację do nauki.
Społeczno-ekonomiczne warunki rodziny

Sytuacja materialna rodziny ucznia może również mieć wpływ na wyniki jakie
osiąga on w szkole. Złe warunki mieszkaniowe, brak własnego miejsca do
nauki i odpoczynku mogą negatywnie wpływać na sukcesy w uczeniu się.
Nie tyle jednak ważny jest metraż mieszkania, ile jego wykorzystanie. Nawet
w małym mieszkaniu z dużą liczbą domowników można dziecku stworzyć
dobre warunki pracy - np. planować dzień, wygospodarować cichy i spokojny
kącik dla dziecka.
Społeczno-kulturowe warunki rodziny
Na powodzenia i niepowodzenia szkolne uczniów ogromny wpływ ma
ogólna kultura domu. Rodzina o wyższym poziomie kulturalnym lepiej
przygotowuje dziecko do szkoły zarówno pod względem rozwoju jego
sprawności intelektualnych jak i nawyków obcowania z dobrami kultury oraz
wyrabia w nim cechy, pozwalające mu łatwiej przystosować się do środowiska
szkolnego.

Z kulturą rodziny wiąże się ściśle wykształcenie rodziców i osób

zamieszkałych w domu rodzinnym dziecka. Poziom wykształcenia stanowi
jeden z najważniejszych, środowiskowych czynników rozwoju psychicznego
dziecka.
Wykształcenie rodziców
Z wyników badań przeprowadzonych przez Instytut Badań Edukacyjnych
wykształcenie rodziców ma znaczący wpływ na edukację dzieci. Wyniki
potwierdzają, że jeśli rodzice mają ukończoną jedynie szkołę podstawową lub
gimnazjum, w połowie przypadków ich dzieci poprzestają na tym samym poziomie
edukacji. Natomiast wśród osób pochodzących z rodzin o wykształceniu wyższym,
75 proc. z nich również osiąga wyższe wykształcenie. Przy rozbieżnościach w
wykształceniu rodziców, ważniejszy okazuje się poziom edukacyjny ojca. W
wypadku gdy głowa rodziny posiada wyższe wykształcenie, ma je także 43 proc.
badanych. Natomiast przy wykształceniu zawodowym jedynie co ósma osoba
zdobyła dyplom uczelni wyższej. Przy wykształconej matce na studia wybiera się
ponad 2/5 dzieci.
Akceptacja lub odrzucenie
Stosunek rodziców do dziecka ma bardzo duże znaczenie w rozwoju dziecka
Akceptacja lub odrzucenie dziecka przez rodziców ma bardzo duży wpływ na
powodzenie w jego pracy szkolnej. Akceptowanie dziecka przez rodziców
sprzyja osiąganiu dobrych postępów szkolnych, a odrzucenie obniża wyniki
nauczania, powodując niepowodzenie dziecka w nauce szkolnej.

Zdaniem Marii Tyszkowej „sytuacja rodzinna stanowi zespół czynników

wywierający bardzo silny wpływ na powodzenie dziecka w pracy szkolnej.
Korzystna sytuacja rodzinna sprzyja uczeniu się, a niekorzystna wpływa
ujemnie na jego przebieg i wyniki”.
 Zaangażowanie rodziców
Zaangażowanie rodziców w edukację dziecka to klucz do
jego sukcesu. Aktywne uczestnictwo, wsparcie i
pozytywne podejście mogą znacząco wpłynąć na rozwój i
osiągnięcia dziecka.
Regularny kontakt z nauczycielami i współpraca nad
osiąganiem jak najlepszych wyników w nauce są istotne.
Rodzice powinni być dobrym wzorem do naśladowania,
ponieważ ich podejście do nauki i pracy wpływa na
postawy dziecka. Promowanie samodzielności, rozwijanie
umiejętności myślenia i rozwiązywania problemów oraz
zachęcanie do podejmowania własnych decyzji są
kluczowe dla rozwoju. Uznanie i nagrody za wysiłki
dziecka motywują do dalszej pracy i nauki.
 Wpływ zaangażowania
rodziców na osiągnięcia w
nauce dzieci

https://www.youtube.com/watch?v=KP6rWSNHSiE
bibliografia
M Tyszkowa: Czynniki determinujące pracę szkolną dziecka.
Warszawa 1964, PWN, s.29

ZNACZENIE RODZINY W WYCHOWANIU DZIECKA

http ://4lo.bialystok.pl/wp-content/uploads/2019/03/znaczenie-
rodziny.pdfideo i audio do prezentacji wideo.

UWARUNKOWANIA RODZINNE POWODZEŃ

I NIEPOWODZEŃ UCZNIÓW W NAUCE SZKOLNEJ
http://www.psp9.radom.pl/docs/publikacje/referaty/wplyw_rodz_na
_post_uczniow.pdf
Dziękuję
Patrycja Maja Książek
1 Rok POW z TP