Zaburzenia osobowości należące do wiązki B

Grupa B zaburzeń osobowości obejmuje narcystyczne, borderline, histrioniczne i antyspołeczne

zaburzenia osobowości. Charakteryzują się one dramatycznym, emocjonalnym i niestabilnym
zachowaniem.

1. Narcystyczne Zaburzenie Osobowości (NPD)

Osoby z narcystycznym zaburzeniem osobowości wykazują wyolbrzymione poczucie własnej

ważności, wyolbrzymiają swoje osiągnięcia i oczekują uznania swojej wyższości przez innych.
Pochłaniają ich fantazje o nieograniczonym sukcesie, mocy i urodzie, przez co wymagają od innych
specjalnego traktowania. Silnie wierzą w swoją wyjątkowość, przez co uważają, że inni im zazdroszczą.
Wykazują brak empatii do innych oraz eksploatują ich dla własnych korzyści.

2. Zaburzenie Osobowości z pogranicza – borderline (BPD)

Borderline zaburzenie osobowości charakteryzuje się ekstremalną niestabilnością emocjonalną oraz

niezwykle intensywnym lękiem przed porzuceniem. Pojawiają się również skrajne wahania w
relacjach interpersonalnych i impulsywność w zachowaniu. Osoby z BPD mają chaotyczny obraz
siebie, często czują wewnętrzną pustkę. Mogą przejawiają skłonność do samookaleczeń i zachowań
autodestrukcyjnych. Relacje z innymi są intensywne i niestabilne, z tendencją do idealizowania i
dewaluowania partnerów na zmianę.

3. Histrioniczne Zaburzenie Osobowości (HPD)

Histrioniczne zaburzenie osobowości cechuje się nadmiernym wyrazem emocjonalnym i stałą

potrzebą bycia w centrum uwagi. Osoby z HPD często dramatyzują, potrafią być uwodzicielskie, a ich
zachowanie bywa uznawane za teatralne i niestosowne. Stale pragną aprobaty innych i poszukują
uznania. Uważają swoje relacje z innymi za głębsze, niż są w rzeczywistości. Często używają swojego
wyglądu fizycznego, aby dodatkowo przyciągnąć uwagę oraz wykazują skłonność do łatwego ulegania
wpływom innych.

4. Antyspołeczne Zaburzenie Osobowości (ASPD)

Antyspołeczne zaburzenie osobowości charakteryzuje się bezwzględnym wzorcem lekceważenia praw

innych oraz norm społecznych. Osoby z ASPD często wykazują manipulacyjne, oszukańcze i
bezwzględne zachowania. Brakuje im empatii, poczucia winy czy wyrzutów sumienia. Mają niską
tolerancję frustracji dlatego przejawiają skłonność do impulsywności czy agresji. Często nie potrafią
utrzymać stabilnych związków i pracy, a ich działania są ukierunkowane na natychmiastowe korzyści
bez uwzględnienia późniejszych konsekwencji.
 Rodzaj zaburzeń
Narcystyczne zaburzenie osobowości i
Histrioniczne zaburzenie osobowości
Zaburzenie osobowości z pogranicza i
Antyspołeczne zaburzenie osobowości
Narcystyczne zaburzenie osobowości i
Zaburzenie osobowości z pogranicza
Histrioniczne zaburzenie osobowości i
Antyspołeczne zaburzenie osobowości
Cechy wspólne
- potrzeba zwracania na siebie uwagi
- nierealistyczna samoocena
- niezaspokojona potrzeba emocjonalna
- pragnienie bycia docenianym
- nierespektowanie granic innych ludzi
- problem z krytyką innych
- impulsywność
- problemy z relacjami interpersonalnymi
- niedostosowanie zachowania, trudność w
panowaniu nad gniewem
- brak namysłu i troski o późniejsze
konsekwencje działań (problem z odraczaniem
gratyfikacji)
- skłonność do kłótliwego zachowania
- niestabilność nastroju
- niemożność utrzymania stabilnych relacji
interpersonalnych
- potrzeba uznania
- dewaluacja innych
- brak empatii
- nadwrażliwość na porzucenie (narcyzm
wrażliwy)
- unikanie relacji z powodu lęku przed
odrzuceniem (narcyzm wrażliwy)
- chwiejność emocjonalna – szybko zmieniające
się emocje
- skłonność do manipulacji innymi
- nadmiernie wyrażana emocjonalność
- brak respektowania ludzkich granic
 Rodzaj zaburzenia Różnice

Histrioniczne zaburzenie osobowości (1) oraz Podatność na wpływy:

Narcystyczne zaburzenie osobowości (2) - silny konformizm, uleganie innym (1)
- mała skłonność do przyjmowania sugestii
innych przez poczucie własnej wyższości (2)

Relacje interpersonalne:
- powierzchowne, w zależności od aprobaty (1)
- eksploracyjne, wykorzystywanie do osiągnięcia
celów (2)

Zachowanie:
- prowokacyjne, uwodzicielskie (1)
- aroganckie, pokazuje wyższość nad innymi(2)

Motywacja:
- poszukiwaniu uwagi i akceptacji (1)
- poszukiwanie podziwu i potwierdzenia swojej
wyjątkowości (2)

Zaburzenie osobowości z pogranicza (1) vs Motywacja:

Antyspołeczne zaburzenie osobowości (2) - potrzeba stabilności (1)
- poszukiwanie zysków osobistych, władzy (2)

Relacje interpersonalne:
- intensywne i niestabilne, idealizacja i
dewaluacja (1)
- wyzyskujące, bez szacunku czy empatii(2)

Cechy emocjonalne:
- intensywne, niestabilne emocje (1)
- emocjonalny chłód (2)

Obraz siebie:
Narcystyczne zaburzenie osobowości (1) i - własna wyjątkowość (1)
Zaburzenie osobowości z pogranicza (2) - niejasny obraz samego siebie (2)

Zachowanie w relacjach interpersonalnych:

- wysoki standard, dewaluacja partnera (1)
- dopasowywanie się do partnera, konformizm
(2)

Bibliografia:

Butcher, J.N., Hooley, J.N., Mineka, S. (2018). Psychologia Zaburzeń. Sopot: GWP.
Cierpiałkowska, L. (2007). Psychopatologia. Warszawa: Scholar.