‫وصخمصدادریساٹکی‪7877،‬‬

‫ت‬
‫(‪I‬باب‪)7877‬‬
‫دنمراجت‬
‫ہصح‪I‬‬

‫ادتباہیئ‬

‫رصتخمونعاؿ‪،‬اقمیمدائرۂاکر‪،‬آاغ ِزافنذ‬ ‫‪7‬۔‬

‫[وسنمخ ُشدہ]‬ ‫‪2‬۔‬

‫وتیحیضشِق‬ ‫‪3‬۔‬

‫اقونؿِ اعمدہہںیموعضرکدہاافلظ‬

‫اینثتسمت‬ ‫‪4‬۔‬

‫وصخمصدادریساکرطہقی‬ ‫‪5‬۔‬
‫تن‬
‫امایعدادریس‬ ‫‪6‬۔‬
‫ن‬
‫زعتئریاقونؿےکافنذےکےیلدادریساکہندبااجبا‬ ‫‪7‬۔‬

‫ہصح‪II‬‬

‫وصخمصدادریسےسقلعتم‬

‫‪---------‬‬

‫باب‪I‬‬

‫اجدیئاداکہضبقاحلصرکےنےسقلعتم‬

‫(اے)ریغوقنمہلاجدیئاداکہضبق‬

‫وصخمصریغوقنمہلاجدیئاداکہضبق‬ ‫‪8‬۔‬

‫ریغوقنمہلاجدیئادےسےبدلخےیکاجےنواےلصخشیکرطػےسدقمہم‬ ‫‪9‬۔‬

‫(یب)وقنمہلاجدیئاداکہضبق‬
 ‫وصخمصوقنمہلاجدیئادیکبازبایب‬ ‫‪71‬۔‬

‫اجدیئاداکامکلہنوہےنیکوصرتںیماقضبیکقحداروکوفریہضبقدےنییکذہمداری‬ ‫‪77‬۔‬

‫باب‪II‬‬

‫اعمدہاتیکوصخمصلیمعتےسقلعتم‬

‫(اے)اعمدہےنجیکاخصلیمعترکایئاجیتکسےہ‬

‫اعمالمتنجںیموصخمصلیمعتاقب ِافنذوہ‬ ‫‪72‬۔‬

‫ن‬ ‫ن‬
‫اعمدہہسجںیمفرقی ُجرویوطررپوموجدہنوہ‬ ‫‪73‬۔‬

‫اعمدہےےکاسےصحیکلیمعتسجںیمریغلیمعتدشہہصحمکوہ‬ ‫‪74‬۔‬

‫اعمدہےےکاسےصحیکلیمعتسجںیمریغلیمعتدشہہصحزبادہوہ‬ ‫‪75‬۔‬

‫اعمدہےےکآزادےصحیکوصخمصلیمعت‬ ‫‪76‬۔‬
‫تن‬
‫اعمدہے ےکےصحیکوصخمصلیمعتےکدرگیاعمالمتاکاماع‬ ‫‪77‬۔‬
‫ن‬ ‫ن ن ت‬ ‫ن‬
‫جریداراکفروخاکرےکالخػبالمکمتیکلماکقح‬ ‫‪78‬۔‬

‫وصخمصوصروتںںیمز ِرالتیفدےنیےکاایتخرات‬ ‫‪79‬۔‬

‫تن‬
‫وصخمصلیمعتںیماصقنؿےکےیفصتاکدعؾاماع‬ ‫‪21‬۔‬

‫(یب)اعمدہاتنجیکوصخمصلیمعتںیہیکاجیتکس‬
‫ن‬
‫وصخمصوطررپبااقب ِافنذاعمدہات‬ ‫‪27‬۔‬
‫ت‬
‫(یس)دعالیکوصادبیدےسقلعتم‬
‫ت‬
‫وصخمصلیمعت یکڈرگیےسقلعتمدعالیکوصادبید‬ ‫‪22‬۔‬

‫(ڈی)سجےکےیلاعمدہاتیکوصخمصلیمعتیکاجیتکسےہ‬

‫وکؿوصخمصلیمعتاحلصرکاتکسےہ‬ ‫‪23‬۔‬

‫(ای)سجےکےیلاعمدہاتیکوصخمصلیمعتیکاجےئ‬
‫تن‬
‫یصخشاماعِ دادریس‬ ‫‪24‬۔‬
‫ت‬ ‫ن ن ت‬ ‫ن‬
‫اسصخشیکاجبےساجدیئادیکفروخےکاعمدہےوجتیکلمںیہرھکاباوجواہںازوخدمیقمےہ‬ ‫‪25‬۔‬
 ‫ت‬ ‫ن‬
‫(افی)سجےکےیلاعمدہاتوصخمصوطررپباذفںیہےیکاجتکسبااانثتسےئریغت‬
‫ن‬
‫دبتیلیےکریغببااقبِافنذ‬ ‫‪26‬۔‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫(یج)سجےکالخػاعمدہاتباوصخلصباذفےیکاجتکسوہں‬
‫ن‬
‫‪27‬۔ فرنیقیاوراؿےکتحتدمیعااخشصےکالخػامدعبتیکلمےسدادریس‬
‫ن‬
‫‪-27‬اے۔ اعمدہۂہٹپداریںیم ُجرویلیمعتیکوصرتںیموصخمصلیمعت‬

‫(اچی)سجےکالخػاعمدہےیکوصخمصلیمعتںیہوہیتکس‬
‫ن‬
‫نجفرنیقیوکلیمعترپوبجمرںیہایکاجاتکس‬ ‫‪28‬۔‬

‫(آیئ)دوعی ٰئراےئوصخمصلیمعتاخرجرکےناکہجیتن‬
‫تن‬ ‫ن‬
‫اجراج{دوعیٰ}رپاماعدقمہم{اعمدہہ}ینکش‬ ‫‪29‬۔‬

‫(ےج)وستہیاجتیکلیمعتےکےیلےلصیفاوردہابات‬

‫وستہیاجتیکلیمعتےکےیلولصیفںاورویتیصدہاباترپزگہتشنشکیساکاالطؼ‬ ‫‪31‬۔‬

‫باب‪III‬‬
‫ن‬
‫اقونینداتسوئراتیکحیحصتےسقلعتم‬
‫ن‬
‫اقونینداتسوئریکحیحصتبکیکاجیتکسےہ‬ ‫‪37‬۔‬
‫ن‬
‫فرنیقیےکارادےےسقلعتمایقس‬ ‫‪32‬۔‬

‫حیحصتےکاوصؽ‬ ‫‪33‬۔‬
‫ن‬
‫حیحصتدشہداتسوئریکوصخمصلیمعت‬ ‫‪34‬۔‬

‫باب‪IV‬‬

‫اعمدہاتیکخیسنتےسقلعتم‬

‫خیسنتاکہلصیفبکوہاتکسےہ‬ ‫‪35‬۔‬
‫ت‬
‫یطلغیکبابوسنمیخ‬ ‫‪36‬۔‬

‫وصخمصلیمعتےکدقمےمںیموسنمیخیکابتمدؽادتساع‬ ‫‪37‬۔‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫دعالاعمدہہوسنمخرکےنواےلفرقیےستفصناکاقتاضرکیتکسےہ‬ ‫‪38‬۔‬
 ‫باب‪V‬‬
‫ن‬
‫داتسوئراتیکخیسنت ےسقلعتم‬

‫خیسنتاکمکحبکدبااجاتکسےہ‬ ‫‪39‬۔‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫داتسوئراتنجیک ُجرویخیسنتیکاجیتکسےہ‬ ‫‪41‬۔‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ِ‬
‫سج رفقیےکےیلداتسوئروسنمخوہاسےسزرالتیفےکاطمےبلاکاایتخر‬ ‫‪47‬۔‬

‫باب‪VI‬‬

‫ارقتسارہیولصیفںےسقلعتم‬

‫ارقتسارِقحاوراقونینتیثیحےسقلعتمدعایتلوصادبید‬ ‫‪42‬۔‬

‫ارقتساراکائر‬ ‫‪43‬۔‬

‫باب‪VII‬‬

‫ووصؽدننکہیکرقتریےسقلعتم‬

‫ووصؽدننکک ناگؿیکوصادبیدیرقتری۔وحباہلومجمعۂااضبادویاین‬ ‫‪44‬۔‬

‫باب‪VIII‬‬
‫ن‬
‫رساکریفراضئےکافنذےسقلعتم‬
‫ن‬
‫‪ 57-45‬۔ حدػدشہ‬

‫ہصح‪III‬‬
‫تن‬
‫امیعدارریس‬
‫ا‬

‫‪----------‬‬

‫‪IX‬باب‬
‫ِ تن‬
‫ااکحؾاماع‬‫ومعیم‬
‫تن‬
‫امیعدادریسےسیکاطعیکاجےئیگ‬‫ا‬ ‫‪52‬۔‬
‫تن‬ ‫تن‬
‫اعریضمکحِامایع۔دوایممکحِامایع‬ ‫‪53‬۔‬
 ‫باب‪X‬‬
‫تن‬
‫دوایممکحِامایعےسقلعتم‬
‫ت‬ ‫تن‬
‫دوایممکحِامایعبکاجریایکاجباےہ‬ ‫‪54‬۔‬
‫تن ت‬
‫مکحِامایعبادیکی‬ ‫‪55‬۔‬
‫تن‬
‫مکحِامایعاکارتسداد‬ ‫‪56‬۔‬
‫تن‬
‫یفنماعمدہےیکااجنؾدیہاکمکحِامایع‬ ‫‪57‬۔‬

‫‪-------‬‬

‫ڈیشوؽ‪[-‬وسنمخدشہ]‬
 ‫نتم‬

‫وصخمصدادریساٹکی‪7877،‬‬
‫ت‬
‫‪I( 1‬باب‪)7877‬‬

‫ن‬
‫[‪7‬فروری‪]7877،‬‬

‫ت ت‬
‫فلتخمااسقؾیکوصخمصدادریسےکقلعتماقونؿیکواضخاورئرمیمےکےیلاٹکی۔‬

‫دیہمت ‪ -‬خ ہک ہی انمس ےہ ہک دویاین دقمامت ںیم اقب ِوصحؽ وصخمص دادریس یک وصخمص ااسقؾ ےس قلعتم اقونؿ ایبؿ ایک‬
‫ت‬
‫اجےئاوراسںیمئرمیمیکاجےئ؛‬
‫ت‬
‫اجبےہ‪-:‬‬
‫اےساس{اٹکی}ےکذرےعیویںوعضایک ا‬

‫ہصح‪I‬‬

‫ادتباہیئ‬

‫رصتخمونعاؿ ‪ -‬ہیاٹکیوصخمصدادریساٹکی‪7877،‬الہکےئک ناگ۔‬ ‫‪7‬۔‬

‫اقمیمدائرۂاایتخر ‪[ 2 -‬اساکدائ ٔرہاکروپرا‪[3‬اجنپب]ےہ۔‬

‫ن‬
‫‪1‬ایبؿ اور اقمدص اور ووجہ ےک ےیل‪،‬دےیھکیزگٹ آػ د‬
‫ایبا‪،7875،‬ہصح‪،V‬ہحفص ‪258‬؛ٹکیلس یٹیمک یک روپرٹ ےک ےیل‪ ،‬دےیھکی ااضیً‪،7876،‬ہصح ‪،V‬ہحفص ‪7445‬؛وکلسن ںیم ابمخ ےک ےیل‪،‬‬
‫اضی‪،7875،‬ااضہف‪،‬احفصت‪987‬اور‪7125‬؛ااضیً‪،7876،‬ہمیمض‪،‬ہحفص۔‪7284‬اورااضیً‪،7877،‬ااضہف‪،‬ہحفص‪777‬۔‬
‫دےیھکیا ً‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اساکدائ ٔرہاکرڈیشوؽںیمدرجاالضعاکاٹکی‪XIV( 7874،‬باب‪)7874‬ےکنشکیس ‪5‬ےکتحتوننشیکفیٹےکذرےعی‪،‬دنمر ذلیاالضعترکدباایگ‪،‬ینعی‪:‬ـ‬

‫ڈیشوڈاالضعدےیھکی‬
‫ن‬
‫‪،7877‬ہصح‪،I‬ہحفص۔‪562‬‬ ‫دےیھکیزگٹآػایدبا‪،‬‬ ‫اجنپب‬
‫‪،7881‬ہصح‪،I‬ہحفص۔‪676‬‬ ‫ااضیً‪،‬‬ ‫دنسھ‬
‫ی‬‫ل‬‫پ‬ ‫ھ‬ ‫پ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ی‬‫ل‬ ‫ھ‬ ‫پ‬
‫ہیاَرپانتوؽےکاخرجدشہالعےقںیم ُ ررارپاسدحتالوگایکایگےہسجدحتہیامشؽبرغیبرسدحیوصہبںیم‪،‬وصخمصدبتویلیںےکتحتالوگےہ؛اور رراےکالعوہاَرپانتوؽ(امشؽبرغیبرسدحی‬
‫ت‬
‫وصہب)ےکاخرج ُشدہالعےق رپاسبارخیاورایسیدبتویلیںےکتحتؤمئروہک ناگوجونافیٹیئیکیئگںیہ‪،‬دےیھکیامشؽبرغبرسدحیوصہب(اَرپانتوؽ)(اخرجدشہالعہق)وقانیناکاضہطب‪7951،‬۔‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫نشکیسیدرہعیئراطونیولباتسچؿوقانیناکاضہطب‪II(7973،‬باب‪،)7973‬اسی۔‪3‬ولباتسچؿںیمباذفرکےناکاالعؿایکایگ۔(‪78‬اتسگ‪7973،‬ےسؤمئروہا)۔‬
‫ت‬
‫ہی ولباتسچؿےک ےٹپ رپ دےی ےئگالعہقاجت رپیھب الوگایک ایگ‪ ،‬دےیھکی ےٹپ رپدےی ےئگالعہق اجت(وقانین اکآرڈر‪(7951،‬یج۔یج۔او۔‪3‬باب ‪75 ( )7951‬اتسگ‪7947،‬ےسؤمئروہا)؛اور‬
‫ن‬
‫ایبا‪75،‬اتسگ‪،7937،‬ہصح‪،I‬ہحفص‪7499‬۔‬ ‫ولباتسچؿےکوافؼدشہالعوقںرپالوگوہا‪،‬دےیھکیزگٹآػ د‬
 ‫ن‬
‫آاغ ِزافنذ ‪ -‬اورہیمکییئم‪7877،‬وکباذفوہک ناگ۔‬

‫‪2[ 4‬۔ وعض ُشدہوقانینیکخیسنت************]‬

‫ت‬
‫وتیحیضقش ‪ -‬ختوموضعباایسؼوابسؼںیماسےکانمیفھچکدرجہنوہ‪،‬اساٹکیںیم‪-‬‬ ‫‪3‬۔‬
‫ن‬
‫'ذہمداری'ںیماقونؿےکتحتاقب ِافنذہرفرضشالمےہ‪:‬‬

‫ہمسقیکواحض‪،‬یفخم‪،‬باریبعتیاامیتنتیکلمشالمےہ‪:‬‬
‫'وفق'ںیم ر‬

‫ہصخشاکاظہری‪،‬باباالشارہ‪،‬باریبعتاًاامیتنتیثیحرانھکشالمےہ۔‬
‫'وتمیل'ںیم ر‬

‫الیثمتت‬
‫ت‬
‫یےناےوکارایضوتیصیک‪"،‬ہیکشہنرکےتوہےئہکوہیبوکاسیکزدنیگتاسرپاسالہنوہفیظ‪70111‬روےپ‬ ‫(اے) ز د‬
‫ت‬
‫ادارکےناکبادنبوہک ناگ"اےےنوتیصوبقؽرکیل۔اےاساٹکیےکونعمںںیماسالہنوےفیظیکدحتیباکوتمیلےہ۔‬

‫(یب) اے‪،‬یباکاقونین‪،‬یبط‪،‬بارواحینہ ریےہ۔ورااسیہ ری افدئہااھٹےتوہےئ‪،‬اےےنھچکامیلافدئہاحلصایکوج یبیھبوکدبا‬

‫ت‬ ‫ن‬
‫اج اباھت۔اساٹکیںیماےسیافدئےیکدحتاے‪،‬یباکوتمیلےہ۔‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫(یس) اے‪،‬یباکاکنیبروہےنیکباب‪،‬اےنپدصقمےکےیلیبےکااکؤبیکاحلاکااشکنػرک ابےہ۔اے‪،‬یبےکےیلاےسیااشکن‬
‫ت‬
‫ػےسافدئہاحلصرکےنیکدحتاساٹکیےکوہفمؾںیموتمیلوہک ناگ۔‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫وابےہ۔اےاساٹکیےکوہفمؾںیم‪،‬دجتیددشہےٹپ اک‬ ‫(ڈی) اے‪،‬وصخمصہٹپدارویںاکرمنہت‪،‬ےٹپ یکاےنپباؾرپدجتیدرک ا‬
‫‪،‬الصےٹپںیمدیپسچلرےنھکواولںےکےیل‪،‬وتمیلوہک ناگ۔‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫(ای) اے ‪ ،‬یئک رشاتک داروں ںیم ےسیسک ات فرؾ ےک ےیل اسامؿ یک جریداری ےک ےیل المزؾ راھک ایگ۔اے‪،‬اےنپ رشاتک‬
‫ت‬ ‫ت ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫داروںےکملعےکریغب‪،‬اؿوکےلہپےسجریدییئگاایشبازاریتمیقرپفرامہرک ابےہنجیکتمیقجریدےتوق مکیھتاوروہاکیفانمعفامکباےہ۔‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫اےاساٹکیےکوہفمؾںیماےسیانمفیکدحتاےنپرشاتکداروںےکےیلوتمیلوہک ناگ۔‬
‫ت‬
‫(افی) اے‪،‬یبیکلینرٹکیفیاکرجینم‪،‬یسلیناکجیبےنچیبواےلاکاکردنہنباج ابےہ‪،‬اوریبیکرمیضےکریغب‪،‬رٹکیفیےکےیلیسےس‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫جیدرپنشیمکاحلصرک ابےہ۔اےاساٹکیےکوہفمؾںیمیبےکےیلاحلصنشیمکاکوتمیلوہک ناگ۔‬‫جیبیک ر‬

‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬

‫رمکی وقانین ( اقونین االصاحت ) آرڈسننی‪XXI( 7961،‬باب ‪ )7961‬دبؽ دباایگ؛اورہی ؤمرہخ ‪ 9‬وجؿ‪ 7961،‬وک بااتسکؿ زگٹ (ریغ ومعمیل) اسی۔‪ 3‬اور دورسےڈیشوؽ‬ ‫‪2‬یدرہعی ر‬
‫ت‬
‫ںیم‪،‬احفصت ‪ 725‬اب‪845‬رپشاعئوہا۔‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪3‬یدرہعی وصخمص دادریس (ئرمیم) اٹکی‪ VI( 2172،‬باب ‪)2172‬ظفل "بااتسکؿ"وک ظفل "اجنپب "ےس دبؽ دبا ایگ؛اور ہی ومرہخ ‪ 77‬فروری‪ 2172،‬وک اجنپب زگٹ(ریغ ومعمیل)‪،‬اسی۔‪2‬‬
‫ت‬
‫ںیم‪،‬احفصت ‪41797‬با‪41798‬رپشاعئوہا۔‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪4‬یدرہعی یخیسنت اور ئریمیم اٹکی‪ XII( 7897،‬باب ‪ )7897‬وسنمخ ایک ایگ؛اور ہی ؤمرہخ ‪ 9‬ارپلی‪ 7987،‬وک رساکری زگٹ‪،‬اجنپب اور اس ےک اقلعتمت‪،‬ہصح ‪،IV‬اسی۔‪ 2‬اور ےلہپ ڈیشوؽ‪،‬‬
‫ت‬
‫ہصح‪I‬ںیم‪،‬احفصت‪ 27‬اب‪67‬رپشاعئوہا۔‬
 ‫ن‬ ‫ن ت‬
‫جیدےناکاعمدہہرکاکچےہ۔اےاساٹکیےکوہفمؾ ںیم‬
‫اے ہیاجےتنوہےئوصخمص زنیم جری ادبےہ ہک یب ےلہپےس ر‬ ‫(یج)‬
‫ن‬
‫ایسیجریدرکدہزنیماکیبیکےیلوتمیلوہک ناگ۔‬
‫ن ت‬
‫(اچی) اےہیاجےتنوہےئ‪،‬یبےسزنیمجری ادبےہہکیسزنیماکاقضبےہ۔اے ‪،‬اسرپیسےک افمداتیکونتیعیکقیقحترک‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ےنںیموک ابیہرک ابےہ۔اےاساٹکیےکوہفمؾںیمافمدیکدحتیسےکےیلوتمیلوہک ناگ۔‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫داتسوئ ےہ سجےک‬
‫ر‬ ‫"ہیفصت باہم" ےس مراد (ایدنی اجینیشن اٹکی‪5‬ںیم اتبیئ یئگ وتیص با وتیص باےم ےک ےمیم ےک العوہ) ات ایسی‬
‫ن‬ ‫ُ‬
‫اجبوہ‪:‬‬ ‫ِ‬
‫ذرےعیوقنمہلباریغوقنمہلاجدیئادرپاجینیشنافمداتاکورای یباویتیصا لاقؽاکہیفصتایکاجےئباہیفصتےیکاجےنوکک میلایک ا‬

‫اعمدہہاٹکیںیماافلظیکرعتفی ‪ -‬اوراساٹکیںیمایبؿامتؾاافلظنجیکرعتفی اعمدہہاٹکی‪78726،‬ںیمیکیئگےہ‪،‬اؿےک‬

‫ینعمویہ رورےیکاجگ ںج وجاا ںیاساٹکیےکذرےعیدےیےئگںیہ۔‬

‫ِ‬
‫وصبرت درگی واحض وطر رپ وعض ایک ایگ وہ‪ ،‬اس اٹکیںیم ھچک یھب ذموکرہ ذلی رور ںیہ ایک‬ ‫اانثتس ‪ -‬وساےئ اس ےک اہجں اس ںیم‬ ‫‪4‬۔‬
‫اجےئک ناگ‪-‬‬
‫ت ن‬
‫(اے) یسکافرارباےمیکو ےسیسکدادریساکقحدانیوجاعمدہہہنوہ۔‬
‫ن‬
‫یسکصخشوکوصخمصلیمعتےکالعوہیسکدادریسےکقحےسرحموؾرک اب‪،‬وجاےسیسکاعمدہےےکتحتاحلصوہ۔‬ ‫(یب)‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫داتسوئراترپ‪]****[7‬ررٹسجنشیاٹکیےکلمعوکاتمئررکبا‬ ‫(یس)‬

‫‪ -‬وصخمصدادریسویںدیاجیتےہ‪-‬‬ ‫وصخمصدادریساکرطہقی‬ ‫‪5‬۔‬

‫(اے) یسکوصخمصاجدیئاداکہضبقےلرکاوراےسدوعےداروکلقتنمرکےک؛‬
‫ن‬
‫(یب) یسکفرقیوکاساکؾیکااجنؾدیہمکحدانیوجیسکذےمداریےکتحتوہرکےناکبادنبوہ؛‬
‫ن‬
‫(یس) یسکفرقیوکااسیاکؾرکےنےسروانکسجوکیسکذےمداریےکتحتوہہنرکےناکبادنبوہ؛‬
‫ن‬
‫(ڈی) یسکز ِرالتیفادارکواےنےکالعوہفرنیقیےکوقحؼاکنیعتاوراالعؿ؛‬

‫(ای)‬ ‫ووصؽدننکہیکانیعتیت۔‬
‫تن‬ ‫تن‬
‫امایعدادریس ‪ -‬نشکیس‪5‬یکقش(یس)ےکتحتدییئگوصخمصدادریسامایعدادریسالہکےئیگ۔‬ ‫‪6‬۔‬
‫ن‬
‫زعتئریاقونؿےکافنذےکےیلدادریساکہندبااجبا ‪ -‬وصخمصزعتئریاقونؿےکافنذیکرغضےسوصخمصدادریسںیہدیاجیتکس۔‬ ‫‪7‬۔‬

‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬

‫‪5‬ابدےیھکیاجینیشناٹکی‪XXXIX( 7925،‬باب‪)7925‬؛اورہیؤمرہخ‪71‬اوتکئر‪7925،‬وکزگٹآػ د‬
‫ایبا‪،‬ہصح ‪IV‬ںیم‪،‬احفصت ‪ 69‬اب‪727‬شاعئوہا۔‬
‫ت‬
‫‪IX6‬باب‪7877‬‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪7‬یدرہعی وصخمص دادریس(ئرمیم) اٹکی‪VI( 2172،‬باب ‪)2172‬ظفل د‬
‫"اینی "وک حدػ ایک ایگ؛اور ہی ؤمرہخ ‪ 77‬فروری‪ 2172،‬وک اجنپب زگٹ ‪،‬اسی۔‪ 3‬ںیم احفصت ‪ 41797‬با‬
‫‪41798‬شاعئوہا۔‬
 ‫ہصح‪II‬‬

‫وصخمصدادریسےسقلعتم‬

‫‪-------------‬‬

‫باب‪I‬‬

‫اجدیئاداکہضبقاحلصرکےنےسقلعتم‬

‫(اے)ریغوقنمہلاجدیئاداکہضبق‬

‫ہطبدویاین‪8‬ںیمرقمرہرطقیِاکرےک‬
‫وصخمصریغوقنمہلاجدیئاداکہضبق ‪ -‬وصخمصریغوقنمہلاجدیئادیکتیکلماکقحدارصخشومجمعۂااض ٔ‬ ‫‪8‬۔‬
‫اطمقبوصخمصریغوقنمہلاجدیئاداکہضبقاحلصرکاتکسےہ۔‬

‫‪9[ 9‬۔ ریغ وقنم ہل اج دیئاد ےس ےب دلخ ےیک اج ےن واےل صخش یک رط ػ ےس دقمہم ‪ -‬ارگ وک یئ صخش اس یک رم یض ےک ریغب ریغ وقنمہل‬
‫اجدیئادےساقونینرطقیِاکرےکالعوہ ےبدلخرکدبااجےئ‪،‬وتوہبااسیکرطػےسوکیئدوعےدار‪،‬باووجداس ےکہکاسدقمےمںیموکیئاور‬
‫قحاقمئایکاجاتکسےہ۔دقمہم‪]***[10‬رکےکاساکہضبقاحلصرکاتکسےہ‪،‬‬
‫ن‬
‫اسنشکیسںیمھچکیھبیسکصخشوکیدرہعیدقمہمایسیاجدیئادیکتیکلماورہضبقاحلصرکےنےسامعنہنرکےک ناگ۔‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اسنشکیسےکتحت‪]12[ 11‬وافیقوکحم[ ‪]***[ 13‬بایسکوصبایئوکحم]ےکالخػوکیئدقمہمہنایکاجےئک ناگ۔‬

‫اسنشکیسےکتحتدائردقمےمرپاجرییسکمکحباڈرگیےکالخػہنوت وکیئالیپیکاجےئیگ‪،‬ہناےسییسکمکحباڈرگییکرظنِباینیک‬
‫ااجزتوہیگ۔‬

‫(یب)وقنمہلاجدیئاداکہضبق‬

‫ت‬
‫‪8‬ابدےیھکیومجمعۂااضبادویاین‪V( 7918،‬باب‪)7918‬۔‬
‫ت‬
‫‪9‬نکیلدےیھکیاجنپبرکاہیداریاٹکی‪XVI( 7887،‬باب‪،)7887‬اسی ‪57‬ںیماجنپبںیمرکاہیدارباں۔‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪10‬یدرہعییخیسنتاورئریمیماٹکی‪XII( 7897،‬باب‪)7897‬اافلظ"ےبدیلخیکبارخیےسھچامہےکادنردائرےیکےئگ"وکوسنمخایکایگ؛اور ہیؤمرہخ‪9‬ارپلی‪7987،‬وکرساکریزگٹ‪،‬اجنپباور‬
‫اسےکاقلعتمت‪،‬ہصح‪،IV‬اسی۔‪2‬اورےلہپڈیشوؽ‪،‬ہصح‪I‬ںیمشاعئوہا۔‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫ایباںیماحفصت‪75‬‬
‫(اینیوقانینیکقیبطت)آرڈر‪7937،‬الصظفل"وکحم "}‪{the Governmnet‬وکےلہپدبالایگاھت؛اورہیؤمرہخمکیارپلی‪7937،‬وکزگٹآػ د‬ ‫ِ‬
‫وکحمدنہ د‬ ‫‪11‬یدرہعی‬
‫ت‬
‫اب‪344‬رپشاعئوہا‪،‬آرلکیٹ ‪3‬اورڈیشوؽ‪I‬۔‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫"رمکی وکحم "}‪{Central Government‬وک دبؽ دبا؛اور ہی ؤمرہخمکی اتسگ‪ 7975،‬وک بااتسکؿ‬
‫ر‬ ‫‪12‬یدرہعی وقانین یک وافیق قیبطت اکآرڈر‪( 7975،‬یپ۔او۔‪ 4‬باب ‪ )7975‬اافلظ‬
‫ت‬
‫زگٹ(ریغومعمیل)آرلکیٹ ‪2‬اورومعیماقیبطتتاکحدوؽںیم‪،‬احفصت ‪ 435‬اب‪466‬رپشاعئوہا۔‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫‪13‬یدرہعی ر‬
‫رمکیاسٹکیاورآرڈسننیآرڈر‪(7949،‬یج۔یج۔او۔‪4‬باب‪)7949‬اافلظ"باجِ ئراطہیناکامندنئہ "}‪{the Crown Representative‬وکحدػایکایگ؛اور ہیؤمرہخ‪28‬‬
‫امرچ‪7949،‬وکبااتسکؿزگٹ(ریغومعمیل)‪،‬آرلکیٹ ‪3‬اورڈیشوؽںیمشاعئوہا۔‬
 ‫‪14‬‬
‫ںیم رقمرہ رطقیِ اکر ےک‬ ‫وصخم صوقنمہلاجدیئاد یکبازبایب ‪ -‬وصخمص وقنمہل اجدیئاد رپےضبق اک قح دارصخش ومجمعۂا اضبا دویاین‬ ‫‪71‬۔‬
‫اطمقبہضبقاحلصرکےک ناگ‬
‫ت‬
‫واضخ‪ - 1‬اسنشکیسےکتحت وک یئوتمیلاسقحدار صخش یکوسد دنم دیپسچلےکےیل اجدیئاداکہضبقاحلصرک اتکسےہسجاکوہ‬
‫وتمیلوہ۔‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫واضخ‪ - 2‬اسنشکیسےکتحتاجدیئادےکوموجدہےضبقےکےیلاتوصخیصبااعریضقحاتدقمےمیکامحبےکےیل اکیف‬
‫ےہ۔‬

‫الیثمتت‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫(اے) اےےناینپزنیمیبوکاسیکزدنیگتےکےیلاوراسےکدعبیسوک‪،‬وتیصیک۔اےرماج ابےہ۔یباجدیئادرپاقضبوہ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫وئاتِتیکلم}وکیسےسواسپےلاتکسےہ۔‬ ‫وئتیکلماکہضبقاحلصرکاتیلےہ۔یباؿ{داتس ر‬ ‫اج ابےہ‪،‬نکیلیس‪،‬یبیکراضدنمیےکریغب‪،‬داتس رِ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫(یب) اےےنفرضےنیلیکاخرطھچکزویراتیبےکباسرےھک۔یبےنقحرےنھکےسلبقاؿوکچیبدبا۔اےےنفرےضیکرمقعمج‬
‫ن‬
‫رک واےئ اور ادا ےیک ریغب ‪ ،‬یب رپ زویرات یک وایسپ اکدقمہم رک دبا ۔ ہی دقمہم اخ ر ج وہ با اچ ےیہویکہکن اے ےضبق اک قحتسم ںیہ ےہ ‪،‬اچےہ وہ اؿ یک‬
‫ت‬
‫افحبتظوحتلیوکینیقیانبےنےکےیل وکیئیھبقحرھکاوہ۔‬

‫اےےنیبیکرطػےسطخووصؽایک۔یبےن اےیکراضدنمیےکریغبیہطخواسپےلایل۔اےےکباسایسیاجدیئاد‬ ‫(یس)‬

‫ےہوجوہاساحلظےسیبےساحلصرکےناکقحدارےہ۔‬
‫ت‬
‫(ڈی) اےاتکوبںاوراکذغاتیکافحتظےکےیلیبوکعمجرکا ابےہ۔یباؿوکمگرکداتیےہاوریسوکلماجیتںیہ‪،‬نکیل اطمہبلرک‬
‫ت‬
‫ےنرپوہیبوکلقتنم رکےنےسا ر ررکداتیےہ‪،‬یب اعمدہہ اٹکی ‪787215،‬ےکتحتاؿوکیسےکوقحؼےک اب عر ےتوہےئواسپاحلصرکاتکس‬
‫ےہ۔‬

‫اے‪،‬اتوگداؾاکرگناؿ‪،‬ھچکاایشوجوہزیدوکلقتنمرکےناکبادنباھت‪،‬نجاکہضبقیبےلاتیلےہ۔اےیبرپاایشےکےیلدقمہم‬ ‫(ای)‬
‫رکاتکسےہ۔‬

‫اجدیئاداکامکلہنوہےن یکوصرتںیماقضب یکقحداروک وفریہضبقدےنییکذہمداری ‪ -‬وکیئصخشسجےکباسوصخمصوقنمہل‬ ‫‪77‬۔‬

‫اایشاکہضبقاوررٹنکوؽاحلص وہ‪،‬سجاکوہامکلہنوہ‪ ،‬دنمر ذلیاعمالمتںیم قحدارصخشوک اسےکوفریےضبقںیمیلقتنمےکےیل اخصوطررپ‬
‫وبجمرایکاجاتکسےہ۔‬

‫(اے) خدوعی ٰیکیئگےشدماعہیلعےکباسدوعےداریکرطػےسااٹنجیباوتمیلےکوطررپریھکیئگوہ؛‬

‫ت‬
‫‪14‬ابدےیھکیومجمعۂااضبادویاین‪V( 7918،‬باب‪)7918‬۔‬
‫ت‬
‫‪15 IX‬باب‪7872‬۔‬
 ‫خزرِالتیفدوعےداروکدوعی ٰ یکیئگاایشےکاصقنؿرپانمسدادریسدے؛‬ ‫(یب)‬
‫ن‬
‫رکبااہتنیئلکشموہاجےئ؛‬
‫خیسکاصقنؿاکیقیقحاسخرہولعمؾ ا‬ ‫(یس)‬

‫خدوعی ٰیکیئگزیچدوعےداریکرطػےسےباجوطررپلقتنمیکیئگوہ؛‬ ‫(ڈی)‬

‫وتاحیضت‬

‫قش(اے)ےسقلعتم‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ویرپاجےتوہےئ‪،‬اےےناانپ رفرچیناینپ ریغوموجدیگںیمیبیکرگناینںیمو ِراٹنجیراھک۔یبےناےیکااجزتےکریغب رفرچینوک‬
‫ن ن ت‬
‫یسےکباسرگویرھکدبا‪،‬اوریسےنہیاجےتنوہےئ ہکیبےکباسرگویرےنھکاکوکیئقحںیہ‪ ،‬رفوخاک ااہتشردےدبا۔یسوکوبجمرایکاجاتکس‬
‫ن‬
‫ےہہکوہفررچیناےوکدےویکہکنوہاےساےےک وتمیلےکوطررپرےھکوہےئاھت۔‬

‫قش(یب)ےسقلعتم‪-‬‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫زیدےناےےکاخدناؿےسہقلعتم اتباکہضبقاحلصرکایل‪،‬سجاک الصرگناؿاےےہ۔زیدوک بیک یلقتنمےکےیلوبجمرایکاج‬
‫اتکسےہ۔‬

‫قش(یس)ےسقلعتم‪-‬‬
‫ن‬
‫اے ات وتمیف رٹنیپ یک ات روئر اور ات باباب ینیچ دلگاونں ےک ات وجڑے اک قح دار ےہ۔ ہی یب ےک ےضبق ںیم ںیہ ۔ ہی زیچںی‬
‫ن‬
‫وصخمصوصخایصتیکو ےس اباقب ِنیعتبازاریتمیقیکاحلمںیہ۔اؿیکاےوکیلقتنمےکےیلیبوکوبجمرایکاجاتکسےہ۔‬

‫باب‪II‬‬

‫اعمدہاتیکوصخمصلیمعتےسقلعتم‬

‫(اے)اعمدہےنجیکوصخمصلیمعترکایئاجیتکسےہ‪-‬‬

‫‪72‬۔ اعمالمتنجںیموصخمصلیمعتاقب ِافنذوہ ‪ -‬اسبابںیموصب ِ‬

‫رتدرگیھچکذموکروہےنےکوسا‪،‬یسکیھباعمدہےیک وصخمص‬
‫ت‬
‫لیمعتدعالیکوصادبیدرپاقب ِافنذوہیگ‪-‬‬
‫ن‬
‫(اے) خایکاجےنواالاکؾ‪ُ ،‬جرویبا ُکلیوطررپ‪،‬وفقاکوہ؛‬

‫خ‪[16‬واہں]اکؾیکدعؾلیمعتےکباعیقیقحاصقنؿےکنیعتاکوکیئایعمروموجدہنوہ؛‬ ‫(یب)‬

‫خ ایکاجےنواالوموعدہاکؾااسیوہہکاسیکدعؾلیمعترپامیلاعموہضانمسدادریسہنوہ؛با‬ ‫(یس)‬
‫ن‬
‫خاعلپاا ًوموعدہاکؾاکامیلاعموہضاحلصہنایکاجاتکسوہ۔‬ ‫(ڈی)‬

‫‪16‬دےیھکی"واہں }‪"{there‬ڑپاھاجےئ۔‬
 ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت ت‬
‫واضخ ‪ -‬باوہکیتقاسےکئرسکعبابہنوہایگوہ‪،‬دعالاےس ریغوقنمہلاجدیئادیکیلقتنمےکیسکاعمدہےیکایسیالخػورزی‬
‫ روررکےیگسجیکامیلاعموےضےس انمسدادریسںیہوہیتکس‪،‬اور ہیہکوقنمہلاجدیئادیکیلقتنمےکیسکاعمدہےیکالخػورزیرپویںداد‬
‫ریسیکاجیتکسےہ۔‬

‫وتاحیضت‬

‫قش(اے)ےسقلعتم‬

‫‪]***[ 17‬‬

‫قش(یب)ےسقلعتم‬
‫ت‬ ‫ن ن ت‬ ‫ن‬
‫اے ےن ات وتمیف رٹنیپ یک ات روئر اور باباب ینیچ دلگاونں اک ات وج ڑا ےنچیب‪ ،‬اور یب ےن رف و خ رک ےن اک افرار ایک۔ اے‪ ،‬یب وک‬
‫اعمدہےیکوصخمصلیمعتےکےیلوبجمررکاتکسےہ‪،‬ویکہکندعؾلیمعترپایلصاسخرےاکادنازہاگلےناکوکیئایعمروموجدںیہ‪-‬‬

‫قش(یس)ےسقلعتم ‪-‬‬
‫ن‬
‫اےےنیبوکاتہرارروےپںیمرھگےنچیباکاعمدہہایک۔یب‪،‬اےوکرھگیکیلقتنمےکےیلااکحامتیکڈرگیاکقحدارےہویکہکناسےنز ِر‬
‫ن‬
‫جریدادارکدباےہ۔‬
‫ت‬
‫اسرپاؿاکروپرنشیےکاٹکی یکرو ےساعدئرکدہوصخمصذہمدارویںےسئر بےکوعض‪،‬اترےولے ینپمزیدیکرےولے ےک‬
‫ت‬
‫زئر اامعتسؽ زنیم ت راہطب ےک ےیل ‪،‬اؿ ےک رےولےےک ذرےعی ات رحمایب راہتس وصخمص اقمامت رپ ڑسک ریمعت رکےن ےک ےیل ‪ ،‬ڑسک یک دھکی‬
‫ِ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫اھبؽےکےیلاسالہنجرچادارکےناوراعمدہہںیموصخمصرکدہاھگٹاوراسڈیئنیکریمعتاکاعمدہہرکیتےہ۔‬
‫ت‬
‫زی اس اعمدہہ یک وصخمص لیمعت یک قح دار ےہ ۔لیمعت ںیم اس ےک افمد یک انمس وطر رپ زرِ التیف ںیہ یک اج یتکس اور دعال یسک‬
‫د‬
‫ن‬
‫وموضعصخشوکرحمایبراہتس‪،‬ڑسک‪،‬اسڈیئناوراھگٹیکریمعتیکرگناینےکےیلرقمررکیتکسےہ۔‬
‫ن ن ت‬ ‫ن‬ ‫ن ن ت‬
‫اےےن ھچکدعتادںیمرےولےےکوصخمصف صفروخرکےناوریبےنجریدےنےکےیلاعمدہہایکاےےنفروخ ےسا ر ررک‬
‫ت ن‬
‫دبا۔یب‪ ،‬اےوکافرارباےم یک وصخمصلیمعتےکےیلوبجمررکاتکسےہ ‪،‬ویکہکنف صیکدعتاد دحمودےہاور ہشیمہامرٹیکںیم دایتسب ںیہر ےت‬
‫ت‬
‫رھکےہوجیسکدورسیرطحاحلصںیہیکاجیتکس۔‬ ‫‪،‬اوراؿاکہضبقیسکہصحداریکتیثیح ا‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫اےےنیبےساسےکےیلات روئرانبےناکاعمدہہایک‪،‬سجےکےیلوہغلبماتہرارروےپادارکےک ناگ۔ روئرنبیئگ‪،‬یباتہرار‬
‫روےپیکادایگیئباشیپ شکرپاےسلقتنمرکےناکقحدارےہ۔‬

‫قش(ڈی)ےسقلعتم‬

‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬

‫‪17‬یدرہعی وافیق وقانین (رظن باین اور االعہیم) اک آرڈسننی‪XXVII( 7987،‬باب ‪ )7987‬حدػ ایک ایگ؛اور ہی ؤمرہخ ‪ 6‬وجالیئ‪ 7987،‬وک بااتسکؿ زگٹ (ریغ ومعمیل)‪،‬اسی۔‪ 2‬اور ‪ 3‬اور‬
‫ت‬
‫دورسےڈیشوؽ‪،‬ہصح ‪،III‬ربمنامشر‪79‬ںیم‪،‬احفصت ‪ 345‬اب‪475‬رپشاعئوہا۔‬
 ‫ت‬
‫اےےنوتقیثےکریغب‪،‬نکیلاقبِدقراعموےضےکوعضیبوکافراریونٹلقتنمایک۔اےدویاہیلوہایگاوریساساکمظتنمرقمروہایگ۔‬
‫ت‬
‫یس‪،‬اےےکذہمداروہےنیکاجینیشنیکبابیب‪،‬یسوکونٹ یکوتقیثرکےنرپوبجمررکاتکسےہ‪،‬اورونٹیکوتقیثہنرکےنرپامیلاعموےضےکےیل‬
‫وکیئڈرگیریغؤمئروہیگ۔‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫‪73‬۔ اعمدہہسجاکفرقیجرویوطررپوموجدہنوہ ‪ -‬باووجداسےکہکاعمدہہاٹکی‪18‬ےکنشکیس‪56‬ںیم ھچکیھب درجوہ‪،‬یسکاعمدہے‬
‫ت ت‬ ‫ت‬
‫یکلیمکتلمکموطررپنکممںیہویکںہکاسیکبارخیرپوموجدہاسےکونعاؿاکوکیئہصحلیمکتےکوقوموجدںیہاھت۔‬

‫‪]*****[ 19‬‬
‫ن‬
‫‪74‬۔ اعمدہہےکاسےصح یکلیمعتسجںیم ریغلیمعتدشہہصحمکوہ ‪ -‬اہجںاعمدہےاکوکیئ فرقی اےنپےصح یکلیمعترکےنےکاقبہن‬
‫ت‬
‫رےہ‪،‬نکیلسجےصحیکلیمعتیکیئگوہ‪،‬رضوریےہہکوہدقرںیملکےسانتسںیماٹوباوہ‪،‬اوررمقںیماعموےضاکارتعاػوہ‪،‬دعالیسکیھب‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫ِ‬
‫رفقیےکدوعےرپ‪،‬سجدحتاعمدہےیکلیمعتوہیتکسوہوصخمصلیمعتاکمکحاوریمکرپزرالتیفدالیتکسےہ۔‬

‫الیثمتت‬
‫ن ن ت‬
‫(اے) اےےن‪711‬ہگیبہعطقارایضیک رفوخےکےیلیبےکاسھتاعمدہہایک۔ہتپالچہک‪98‬ہگیباےےکںیہ‪،‬اوربایقدوہگیب‬
‫ن ن ت‬
‫یسکایبنجےکںیہ‪ ،‬سجےن اا ںی فروخ رکےن ےسا ر ررکدبا۔ہیدوہگیب ‪98‬ہگیبےکاامعتسؽبااافتسدے ےک ےیل رضوریںیہ ‪،‬اور ہن ویں‬
‫اامعتسؽبااافتسدے ےکےیلامہںیہ ہکاؿاک اصقنؿرمقیکوصر تںیموپ راہنایک اجےکس۔یبےکدقمہمرک ےنرپیبوک‪98‬ہگیباوربایقدوہگیب ہن‬
‫ت‬
‫دےنیےکےیل اےوکز ِرالتیف دےنی یکدہابیکاجیتکسےہ؛ اباےےکدقمہمرکےنرپ‪،‬اےوک ‪،‬یلقتنم با ہضبقاحلصرکےنرپ‪،‬یمکےکےیلادایک‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫اجےنوایلز ِرالتیفےسمکرقمرہجریدارییکرمقادارکےنےکےیل یبوک‪،‬دہابیکاجیتکسےہ۔‬
‫ن‬ ‫ن ن ت ن‬
‫(یب) دوالھک روےپ ےک وع ض ات اکمؿ اور زونیمں یک فروخ اور جریداری ےک ات اعمدہے ںیم‪ ،‬ہی اافتؼ وہا ہک فررچیناک‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫اجباچےیہ۔باووجداسےکہکفرنیقیفررچینیکدقررپاافتؼرکےنےکاقبںیہںیہ‪،‬اورباوتدقمےمںیم رفرچینیکدقراگلرک‬ ‫ہصحدقرےکوعضایل ا‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫اوروصخمصلیمعتیکڈرگی ںیمشالم رکتکسںیہ‪،‬با اےساکمؿیک ڈرگی ںیمدحمودرکتکسںیہ‪،‬دعال اعمدہےیکوصخمصلیمعتاکمکحدے‬
‫یتکسےہ۔‬
‫ن‬
‫‪75‬۔ اعمدہےےکےصحیک وصخمصلیمعتسجںیمریغلیمعت ُشدہہصح زبادہوہ ‪ -‬اہجں اعمدہے ںیموکیئ رف قی اےنپلمکم ےصحیک لیمعت‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ںیم اباکؾرےہ‪،‬اور ہصحسج یک لیمعت بالمکم رہیئگوہ‪ ،‬وہلمکماکاتاقب ِوغرہصحوہ‪،‬بااساکز ِرالتیفہنادا ایک اجاتکس وہ‪،‬اوروہوصخمص لیمعت‬
‫ن‬ ‫ت ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫یکڈرگیاحلصرکےناکالہہنوہ۔نکیلدعالیسکاورفرقییکدروخاسرپوک ابیہرکےنواےل رفقیوکاانتانتجوہرکاتکسوہاعمدہےیکوصخمص‬
‫لیمعتاکمکحدےیتکسےہ۔ رشبہکیطدمیعیسکیمک‪،‬با وہےنواےلامتؾاسخرےبااصقنؿےکےیلز ِرالتیفےکےیلوصخمصلیمعتےکامتؾدوعوں‬
‫ےسدربتسداروہاجےئ۔‬

‫ت‬
‫‪18 IX‬باب‪7872‬۔‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪19‬یدرہعیوصخمصدادریس(ئرمیم)اکآرڈسننی‪XXII( 7983،‬باب‪)7983‬حدػایکایگ؛اور ہیؤمرہخ‪21‬ربمتس‪7983،‬وکزگٹآػ د‬
‫ایبا‪،‬اسی۔‪3‬ںیمشاعئوہا۔‬
 ‫الیثمتت‬
‫ن ن ت‬
‫(اے) اےےنیبوک ‪711‬ہگیبرپلمتشم ہعطقارایضیک فروخاک اعمدہہایک۔ ہتپالچہک ‪51‬ہگیب زنیم اےےک‪،‬اور دورسے‬
‫‪51‬ہگیبیسکایبنجےکںیہسجےناؿوکشالمرکےنےسا ر ررکدبا۔اےیبےکالخػ وصخمصلیمعتیکڈرگیاحلصںیہرکاتکس؛نکیلارگیب‬
‫ہقفتمرمقادارکےنرپراضدنموہاجےئ‪،‬اوراےےک‪51‬ہگیباحلصرکےل‪،‬اےیکتلفغبایطلغیکو ےسوخدوکےچنہپاصقنؿےکز ِرالتیفےکامت‬
‫ن‬
‫ؾوقحؼےسدربتسداروہاجےئ‪،‬وتیباےوکجریدیکرمقادارکےنرپ‪51‬ہگیباےسلقتنمرکےنیکدہاباتےکےیل ڈرگیاکقحداروہک ناگ۔‬
‫ن ن ت‬
‫(یب) اےےنیب وک ات اکمؿ اورباغےک اسھتوکیئاالمکات الھک روےپےک وعض فروخرکےن اک اعمدہہایک۔ اکمؿےک‬
‫اافتسدےےکےیلباغامہےہ۔ ہتپالچہک اےباغلقتنمرکےنےکاقب ںیہ۔اےیبےکالخػوصخمصلیمعتیکڈرگیاحلصںیہرکاتکس‪،‬‬
‫نکیلرشطہیےہہک یبےط ُشدہرمقادارکےنرپراضدنموہ‪،‬اوراکمؿاوراالمکوکباغےکریغبےنیل رپ راضدنموہ‪،‬یمکبااسخرےےکےیلبااےیک‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫تلفغباوک ابیہیکو ےساےسےچنہپاصقنؿےکےیلزرِالتیفےکامتؾوقحؼےسدربتسداروہاجےئ۔یباےوکز ِر ر‬
‫جیدادارکےنےکدعبےساکمؿ‬
‫یکیلقتنمیکدہاباتےکےیلڈرگیاکقحداروہک ناگ۔‬

‫‪76‬۔ اعمدہےےکآزادےصحیکوصخمصلیمعت ‪ -‬خاعمدہےاکوکیئہصح وجاسےنوخدایکوہ‪،‬سجیکوصخمصلیمعتیکاجیتکسوہباوہین‬

‫ت‬ ‫ت‬
‫رھکوہسجیکوصخمصلیمعتہنوہیتکسوہ ابںیہوہیناچےیہ‪،‬وتدعال‬ ‫اچےیہ‪،‬اتیہاعمدہےےکیسکدورسےےصحےسدحیلعہاورآزادتیثیح ا‬
‫ت‬
‫ےلہپےصحیکوصخمصلیمعتیکدہابرکیتکسےہ۔‬
‫ت‬ ‫تن‬
‫ام ع ‪ -‬ےلہپنیت با دورسے نشکیس ےک تحت اعم المت ےک الع وہ دعال‬ ‫‪77‬۔ اعمدہے ےک ےصحیک وصخمص لیمعت ےکدرگی اعم الم ت اک ا‬
‫ت‬
‫اعمدہےےکیسکےصحیکوصخمصلیمعتیکدہابںیہرکےیگ۔‬
‫ن ن ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن ن ت‬ ‫ن‬
‫‪78‬۔ جریداراکفروخاکرےکالخػ ابلمکمتیکلماکقح ‪ -‬اہجںوکیئصخش ابلمکمتیکلمےکاسھتوکیئوصخمصاالمک رفوخرکےنبا‬
‫ن‬
‫ےنیلاکاعمدہہرکے‪،‬جریدارباےٹپدار(اسبابںیموصبرتِِدرگیھچکوموجدوہےنےکالعوہ)درجذلیوقحؼرےھکک ناگ۔‬
‫ن‬ ‫ن ن ت‬
‫(اے) ارگ ےنچیبواےلباےٹپدارےن فروخباےٹپ ےکدعب اجدیئادںیموکیئافمداحلص رکایلوہ ‪،‬وتجریدارباہٹپدار اسوکافمدںیم‬
‫ےساعمدہہوپرارکےنرپوبجمررکاتکسےہ؛‬
‫ت‬ ‫ن ن ت‬ ‫ن‬
‫(یب) اہجںدرگیافرادیکراضدنمی تیکلمیکوتقیث ےک ےیل رضوریےہ‪،‬اور وہفروخاکرباےٹپ داریکدروخاسرپ یلقتنمےک‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫بادنبںیہ‪،‬جریدارباےٹپدارویںراضدنمیاحلصرکےنرپاےسوبجمررکتکسںیہ؛‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن ن ت‬
‫ی ےسزبادہہنوہ‪،‬اور‬ ‫(یس) اہجںباعئیسکراکوٹےکریغباجدیئادفروخرکےناکافراررکے‪،‬نکیلاجدیئادرموہہنوہوج ز ِر ر‬
‫ج د‬
‫ن‬
‫جیداراےسرنہمتخرکواےناوررمنہتےساجدیئادواسپےنیلرپوبجمررکاتکسےہ؛‬ ‫باعئےکباسدرتقیقحاےسرصػواسپےنیلاکقحوہ‪ ،‬ر‬
‫ن‬ ‫ن ن ت‬
‫(ڈی) اہجںفروخدننکہ باےٹپداروصخمصلیمعتاکدوعیٰرکے ‪،‬اوردقمہماسیک ابلمکم ک تییکانبرپ اخرجوہاجےئ‪،‬وت دماع‬
‫ن ن ت‬ ‫ن‬
‫ہیلعوکاسیکادایگیئ(ارگوکیئ)اسرپانمعفےکاسھتوایسپاک‪،‬اوراسےکدقمےمےکاجرااجت‪،‬اورایسیادایگیئرپقحِوعد‪ ،‬رفوخبا ےنیلوایلاج‬
‫ن ن‬
‫دیئادےنچیبواےلباےٹپ رپدےنیواےلےکافمدرپانمفاوراجرااجتاکقحاحلصےہ۔‬
‫وصخمصوصروتںںیمزرِالتیفدےنیےکاایتخرات ‪ -‬اعمدہےیکوصخمصلیمعتاکدمیعوکیئصخشاسیکالخػورزیرپباایسیلیمعت‬ ‫‪79‬۔‬
‫ےکالعوہباابتمدؽزرِالتیفاکاقتاضیھبرکاتکسےہ۔‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫ارگاےسییسکدقمےمںیمدعالہلصیفرکیتےہہکوصخمصلیمعتںیہیکاجیناچےیہ‪،‬نکیل رفنیقیےکام نیاعمدہہوہوجدماعہیلعےن‬
‫متخایکوہاوردمیعاسالخػورزیےکےیلزرِالتیفاکقحداروہوتہیاسےکاطمقبز ِرالتیفدولاےئیگ۔‬
‫ت‬
‫ارگ اےسی یسک دقمےم ںیمدعالہلصیف رکےہک وصخمص لیمعت یکاج یناچےیہ ‪،‬نکیل ہی دقمےم ےکااصنػےکےیلاکیف ںیہ ‪ ،‬اور‬
‫ن‬
‫دمیعوکدقمےمیکالخػورزیےکےیلزرِالتیفیھبدبااج اباچےیہ‪،‬وتوہاسےکاطمقب ِ‬
‫زرالتیفدولاےئیگ۔‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اسنشکیسےکتحتدباایگز ِرالتیفاسرطقیِاکرےسنیعتموہک ناگسجیکدعالدہابرکے۔‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫واضخ ‪ -‬وہ وصرت سج ںیماعم دہہ وصخمص لیمعتےکاقبہنرےہوہ اسنشکیسےکتحت دعا ل ےک دائ ٔرہ اایتخروک متخںیہ‬
‫رکیت۔‬

‫الیثمتت‬

‫دورسےریپارگاػےسقلعتم‬

‫ِ‬ ‫ن ن ت‬
‫اےےن اتوسنماچوؽیبوکفروخرکےنےکےیلاعمدہہایک۔یبےناے وکاعمدہےیکلیمعتبازرالتیفیکادایگیئاک بادنب رکےن‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫ےکےیلدقمہمایک۔دعالیکراےئںیماےےن اج رئاعمدہہایکاور‪،‬یبیکرضمتےکےیل‪ ،‬اےس ریغبیسکذعرےکوت ڑدبا‪،‬نکیل ہی وصخمصلیمعت‬
‫انمسدادریسںیہےہ۔وہاےسااسیز ِرالتیفاجریرکےک ناگوجوہانمسےھجمس۔‬

‫رسیتےریپارگاػےسقلعتم‬
‫ن ن ت‬
‫اے ےنیب ےسات رھگ وک‪ 1,000‬روےپںیم فروخرکےن اکاعمدہہایک‪،‬تمیقادارکدییئگاورہضبق مکیونجری ‪ 7877‬وکدباایگ۔‬
‫ن‬
‫اےاےنپےصحےکاعمدہےیکلیمعتںیم اباکؾراہ‪،‬اوریبےنوصخمص لیمعتاورز ِرالتیفاکدقمہمرکدبا‪،‬سجاکاسےکقحںیممکیونجری‪7878‬‬
‫وکہلصیفوہا۔ڈرگیںیموصخمصلیمعتےکمکحےکالعوہاےےکا ر رےکباعیسکاصقنؿیکو ےسزرِالتیفدالبااجاتکسےہ۔‬
‫ت‬
‫واضخےسقلعتم‬
‫ت‬ ‫ن ن ت‬ ‫ن‬
‫جریدار اے ےن اےنپ ک ناگکہ یب وک ٹنٹیپ یک رف وخ ےک اعم دہے یک وصخمص لیمعت ےک ےیل دوعی ٰایک ۔ دقم ےم یک امس ع ےسلبق‬
‫ت‬
‫ٹنٹیپیکدمتمتخوہیئگ۔دعالاعمدہےیکدعؾلیمعتےکےیلز ِرالتیف دولایتکسےہاورارگرضوریوہوت‪،‬اسدصقمےکےیلرعیضدوعے‬
‫ت‬
‫ںیم رئمیمرکیتکسےہ۔‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اے کلبپ ینپمےکڈائررٹکیوںیکوظنمررکدہفراردادیکوصخمصلیمعتےکےیلدقمہمرک ابےہ‪،‬سجےکتحت وہاتوصخمصدعتاد‬
‫ت‬
‫ںیم اجراےئ ف ص اجریےیکاجےناک ‪،‬اورفراردادیک دعؾلیمعتےکوصرتںیمز ِرالتیفاکقحداراھت ۔ دقمہمدائررکےنےسےلہپامتؾف صاج‬
‫ت‬
‫ریرکدےیےئگ‪،‬دعالاسنشکیسےکتحت‪،‬دعؾلیمعتےیکےیلز ِرالتیفادارکیتکسےہ۔‬
 ‫ن‬ ‫تن‬
‫امع ‪ -‬و ہاعمدہہوجوصبرتِِدرگیوصخمص افنذےکےیلانمسوہاےسباذفایکاجاتکس‬‫‪21‬۔ وصخمصلیمعتںیماصقنؿےکےیفصتاکدعؾ ا‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ےہ‪،‬ارگہچاسںیمرمقدرجوہوجالخػورزیرپادایکاجینےہ‪،‬اور ابددنہہفرقیاےسادارکےنرپرایضوہ۔‬

‫لیثمت‬
‫ن‬
‫یسےکتحتاےیکاجبےسزئر ِہٹپاجدیئاددےنیےکےیلاےےنیبےکاسھتاعمدہہایکاورہیہکوہیسےسزئر ِہٹپیکوتقیثےکےیل‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫رضوریاتالسنسئیکدروخاسدےک ناگ‪،‬اورہیہکارگالسنسئاحلصہنایکایگوت‪،‬اےیبوکدسہرارروےپادارکےک ناگ۔اےےن السنسئیکدر‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫وخاسدےنیےسا ر ررکدبااوریبوکدسہرارروےپدےنییکشیپشکیک۔ السنسئےکےیلیسیکراضدنمیےکباووجدیباعمدہےیکوصخمص‬
‫لیمعتاکقحدارےہ۔‬

‫(یب)اعمدہاتنجیکوصخمصلیمعتںیہیکاجیتکس۔‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫وصخمصوطررپبااقب ِافنذاعمدہات ‪ -‬دنمر ذلیاعمدہوںوکباوصخلصباذفںیہایکاجاتکس‪-:‬‬ ‫‪27‬۔‬

‫(اے) ااسیاعمدہہسجیکدعؾلیمعتےکےیلزرِالتیفومزوںدادریسوہ؛‬
‫ن‬
‫ِ‬
‫وصبرتدرگیایسیونتیعرپ‬ ‫(یب) ااسیاعمدہہوجایسیرودادبادعتمدالیصفتتےسقلعتموہباوجفرنیقیذایتاتیلہبااایتخررپبا‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫رصحنموہ‪،‬ہکدعالاسیکالصرشاطئیکوصخمصاکررکدیگوکباذفںیہرکیتکس؛‬
‫ت‬
‫ااسیاعمدہہسجیکرشاطئاکدعالانمسنیقیےکاسھتنیعتںیہرکیتکس۔‬ ‫(یس)‬

‫ااسیاعمدہہوجاینپونتیعںیماقب ِخیسنتوہ۔‬ ‫(ڈی)‬

‫ااسیاعمدہہوجوتمویلںےکاایتخراتےساجتوزوہباوفقیکالخػورزیںیموہ؛‬ ‫(ای)‬

‫(افی) ااسیاعمدہہوجیسکاخصدصقمےکےیلاقمئاکروپرنشی باکلبپ ینپم ےکاامیرپوہ‪،‬بااس ینپمےکرپوومرٹ ےس ایکایگوہ‪،‬وج‬

‫اسےکاایتخراتےساجتوزوہ؛‬

‫ااسیاعمدہہسجیکلیمعترپنیتاسؽےسزبادہوطلیدمتیکلسلسمذہمداریشالموہ؛‬ ‫(یج)‬
‫نن‬ ‫ن‬
‫ااسیاعمدہہ سجےکالصوموضعاک امہہصح‪ ،‬رفنیقی ےکئردترفموہضوہ وہاےنپووجدںیمآےنےسلبقیہ متخوہاکچ‬ ‫(اچی)‬
‫وہ۔‬

‫اور‪[ 20،‬بایثل اٹکی‪]7941 ،‬ںیم ھچکیھبذموکروہےنےک الع وہ‪[ 21 ،‬وموجدہ با آدنئہ االتخافت] وکبایثلےک وحاےل رکےنےک‬
‫ن‬
‫ےیلوکیئاعمدہہباوصخلص ابذفںیہایکاجےئک ناگ؛‪22‬نکیلارگسجصخشےن‪[23‬بایثلےکاعمدہےےکالعوہااسیاعمدہہایکوہسجرپذموکرہاٹکییک‬

‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬

‫‪20‬یدرہعیبایثلاٹکی‪X( 7941،‬باب‪)7941‬دبؽد ابایگ؛اور ہیؤمرہخ‪76‬امرچ‪7941،‬وکزگٹآػ د‬
‫ایبا‪،‬اسی۔‪49‬اوروچےھتڈیشوؽ(مکیوجالیئ‪7941،‬ےسؤمئروہا)ںیم‪،‬احفصت ‪47‬با‬
‫‪52‬رپشاعئوہا۔‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن ن‬
‫ایبا‪،‬ہصح‪،IV‬اسی۔‪27‬ںیم‪،‬احفصت ‪ 57‬اب‪61‬رپشاعئ‬ ‫‪21‬یدرہعی د‬
‫اینیبایثلاٹکی‪IX( 7899،‬باب‪)7899‬اافلظ"یسکاالتخػ "ےسدبؽایگ؛اور ہیؤمرہخ‪4‬امرچ‪7899،‬وکزگٹآػ د‬
‫وہا۔‬
‫داعفتالوگوہں]اوروہاسیکلیمعتےسا ر ررکےیسکاےسیزئر ِثحبےلئسمےکوحاےلےسدقمہمرکےسجرپاسےنروجعرکےناکاعمدہہایک‬
‫وہوتاساعمدہےیکوموجدیگاسدقمےمیکراہںیماحلئرےہیگ۔‬

‫الیثمتت‬

‫ئراےئ(اے)‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫اے‪]****[ 24‬وکحمےکاتالھکروےپرپاچریفدصیکرشحےسفرضدےنیاوریبےنیلاکاعمدہہ ا‬
‫رکبےہ؛‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن ن ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫اےہرارروےپیفےلیھتےکاسحبےسہرارروےپیفےلیھتےکاحلظےساچسیللینےکےلیھتفروخرکےناوریبجریدےناکاعمدہہرکبا‬
‫ےہ‪:‬‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫اے ےس یب وک وصخم ص ا المک یک یلقتنم ےک وعض‪ ،‬یب ےن اے ےک قح ںیم دس ہرار رو ےپ ت اک ات رک یدٹ وھک ےنل اور اے‬
‫ےکڈراٹفیکلیمعتاکاعمدہہایک‪:‬‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫ذموکرہ باالاعمدہوں وک وصخاصً باذف ںیہ ایک اج اتکس‪،‬ویکہکن یلہپ اور دورسی لیثمت ںیم اے اور یب دوونں‪،‬اور رسیتی واضخ ںیم اے‬
‫ن‬
‫یدرہعیالتیفرمقواسپےلاتکسےہ۔‬

‫ئراےئ(یب)‪-‬‬
‫ن‬
‫اےےنیبوکذایتحدامتدےنیاکاعمدہہایک‪:‬‬
‫ن‬
‫اےےنیبوکذایتحدامترپامومررکےناکاعمدہہایک‪:‬‬
‫ن‬
‫اتفنصماے‪،‬ےنات ابرشیب‪،‬ےسیسکادیباکؾوکلمکمرکےناکاعمدہہایک‪:‬‬
‫ن‬
‫یباؿاعمدہاتیکوصخمصلیمعت ابذفںیہرکوااتکس۔‬
‫ن ن‬ ‫ن‬
‫اےےنیباکاکروبارایسیتمیقرپجریدےناکاعمدہہایک سجاکنیعتدوہنیمخت اکر رکںیج ‪،‬ات وکاےاوردورسےوکیب ابمردرکے۔‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫اےاوریبہراتےناتہنیمختاکراک ابؾدبا‪،‬نکیلتمیقاگلےنےسےلہپ‪،‬اےےناینپاجبےسہنیمختاکروکاکرروایئےسروکدبا‪:‬‬

‫ت‬ ‫ن‬
‫وہبےہ‪،‬الوگہنوہںج نج‬ ‫‪22‬اسی۔‪27‬ےک ر‬
‫آجیسیتنیساافلظیسکایسیزگارشباہلصیف بابایثلاکوحاہلدےنیواےلیسکاعمدہے ابیسکاےسیےلصیفرپسجرپومجمعۂااضہطبٔدویاین‪7918،‬اکڈیشوؽ ‪II‬الوگ ا‬
‫ت ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫ایبا‪،‬ہصح‪،IV‬اسی۔‪27‬ںیم‪،‬احفصت ‪ 57‬اب‪61‬رپیفاولقشاعئوہا(دےیھکی‬ ‫اینیبایثلاٹکی‪IX( 7899،‬باب‪)7899‬یکداعفتالوگوہیتںیہ؛اور ہیؤمرہخ‪4‬امرچ‪7899،‬وکزگٹآػ د‬ ‫رپ د‬
‫اُساٹکیاکنشکیس۔‪،)3‬دےیھکیاسڈیشوؽاکریپا۔‪22‬۔‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫ایبا‪،‬اسی۔‪49‬اوروچےھتڈیشوؽںیم‪،‬احفصت ‪ 47‬اب‪52‬رپشاعئوہا۔‬‫‪23‬یدرہعیبایثلاٹکی‪X( 7941،‬باب‪)7941‬شالمایکایگ؛اور ہیؤمرہخ‪76‬امرچ‪7941،‬وکزگٹآػ د‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪24‬یدرہعی وصخمص دادریس(ئرمیم) اٹکی‪VI( 2172،‬باب ‪)2172‬ظفل "وافیق "وک حدػ ایک ایگ؛اور ہی ؤمرہخ ‪ 77‬فروری‪ 2172،‬وک اجنپب زگٹ( ریغ ومعمیل) ‪،‬اسی۔‪ 4‬ںیم احفصت‬
‫ت‬
‫‪ 41797‬اب‪41798‬شاعئوہا۔‬
 ‫‪ ّ 25‬ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫‪26‬‬
‫[چ ک ناگن] ںیم یسک [اہجز]ےکامکل اے اور اہجزرکاےی رپ دےنی واےلصخش ‪،‬یبےک‬ ‫ا‬ ‫یسک دہع باےم ےک فرقی یک اجبےس‬
‫ت‬
‫درایمؿہیےطوہاےہہک‪[ 27‬اہجز]‪[ 28‬الوہر]اجےئک ناگاورواہںاچوؽاباررک اور‪[ 29‬الوہر]ےنچنہپرپاسامؿاکاتاہتیئادارکےکاوررھپدنلؿ‬
‫ںیمامؽیکوحایگلرپدواہتیئادارکےک ناگ‪:‬‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫اےےنیبوکےٹپرپارایضدیاوربارخیِہٹپےسآدنئہنیتاسؽتوصخمصادنازںیماکساکاعمدہہایک‪:‬‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اے ےن یب ےک اسھت اعم دہہ ایک ‪ ،‬ہک اے ےک اسالہن یگشیپ روقؾ دےنی رپ ‪ ،‬یب اعم دہے یک اب رخی ےس اےلگ نیت اسؽ ت اےنپ زئرِ ہضبق‬
‫ارایضرپوصخمصںیلصفاک ناگےئک ناگاوراٹکیئاورایتروہےنرپاےوکلقتنمرکدےک ناگ‪:‬‬
‫ن‬
‫اےےنیبےکاسھتاعمدہہایک‪،‬ہکوہاےساتہرارروےپیکادایگیئےکوعض‪،‬یبےکےیلات روئرایتررکےک ناگ۔‬
‫ت‬
‫اےےنیبےکاسھتوصخمصاکؾیکلیمکتاکاعمدہہایکسجیکرگنایندعالںیہرکیتکس‪:‬‬
‫ن‬
‫اےےنیبےکاسھتاؿامتؾاایشیکفرایمہاکاعمدہہایکنجیکیبوکرضورتوہیگ‪:‬‬
‫ن‬ ‫ت ت‬
‫اےےنیبےکاسھتوصخمصاکمؿ وکرقمرہوقےکےیلرقمرہرکاےی رپ ےنیلاک اعمدہہایک‪"،‬ارگ ڈرائروؾوک وخبایھچرطح‬
‫آراہتسایکاجےئ"اچےہاسںیماینتنیقیداہینشالموہہکاسیکالخػورزیرپز ِرالتیفووصؽیکاجیتکسےہ‪:‬‬
‫ت‬
‫اےیبےکاسھتشادیرکےناکاعمدہہرک ابےہ‪:‬‬

‫ذموکرہباالاعمدہاتیکوصخمصلیمعتںیہیکاجیتکس۔‬

‫ئراےئ(یس)‪-‬‬
‫ن ن ت‬ ‫ن‬
‫ات ررفییشمنٹروؾےک امکل اےےن ‪،‬یبےکاسھتاسیک اایشیک رفوخ ےکےیل ہگج اوررضوریاسامؿ دےنیاکاعمدہہایک۔اے‬
‫ےناےنپاعمدہےیکلیمعتےسا ر ررکدبا۔راہک یکمسقباونتیعاوراسامؿ مہب ےہوتہیاعم ہلز ِرالتیفاکےہہنہکوصخمصلیمعتاک‪ ،‬ویکہکنہگج‬
‫یکونتیعاوررضوریاسامؿاکمجح مہبےہ۔‬

‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬

‫رمکی وقانین ( اقونین االصاحت ) آرڈسننی‪XXI( 7961،‬باب ‪)7961‬ظفل "ہتکلک "}‪{Calcutta‬ےسدبؽ دبا؛اورہی ؤمرہخ ‪ 9‬وجؿ‪ 7961،‬وک بااتسکؿ زگٹ (ریغ ومعمیل)‬ ‫‪25‬یدرہعی ر‬
‫ت‬
‫اسی۔‪3‬اوردورسےڈیشوؽںیم‪،‬احفصت ‪ 725‬اب‪845‬رپشاعئوہا۔‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪26‬یدرہعی وصخمصدادریس(ئرمیم) اٹکی‪VI( 2172،‬باب ‪)2172‬ظفل"رحبیاہجز"}‪{ ship‬وکظفل"اہجز"}‪ {aeroplane‬ےسدبؽایگ؛اور ہیؤمرہخ‪77‬فروری‪2172،‬وکاجنپب‬
‫ت‬
‫زگٹ(ریغومعمیل)‪،‬اسی۔‪4‬ںیماحفصت‪ 41797‬اب‪ 41798‬رپشاعئوہا۔‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪27‬یدرہعیوصخمصدادریس(ئرمیم)اٹکی‪VI( 2172،‬باب‪)2172‬ظفل"رحبیاہجز"}‪{ ship‬وکظفل"اہجز"}‪{aeroplane‬ےسدبؽدباایگ؛اور ہیؤمرہخ‪77‬فروری‪2172،‬وکاجنپب‬
‫ت‬
‫زگٹ(ریغومعمیل)‪،‬اسی۔‪4‬ںیماحفصت‪ 41797‬اب ‪41798‬رپشاعئوہا۔‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪28‬یدرہعی وصخمصدادریس(ئرمیم)اٹکی‪VI( 2172،‬باب‪)2172‬ظفل"رکایچ"}‪ {Karachi‬وکظفل"اہجز"}‪{Lahore‬ےسدبؽد ابایگ؛اور ہیؤمرہخ‪77‬فروری‪2172،‬وک اجنپب‬
‫ت‬
‫زگٹ(ریغومعمیل)‪،‬اسی۔‪4‬ںیماحفصت‪ 41797‬اب‪41798‬رپشاعئوہا۔‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪29‬یدرہعیوصخمصدادریس(ئرمیم)اٹکی‪VI( 2172،‬باب‪)2172‬ظفل"رکایچ"}‪{Karachi‬وکدبؽدباایگ؛اور ہیؤمرہخ‪77‬فروری‪2172،‬وکاجنپبزگٹ(ریغومعمیل)‪،‬اسی۔‪4‬ںیم‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫"روگنؿ "}‪{Rangoon‬وکدبؽد ابایگاھت؛اورہی‬ ‫رمکیوقانین(اقونیناالصاحت)آرڈسننی‪XXI( 7961،‬باب‪)7961‬ظفل َ‬ ‫احفصت‪ 41797‬اب‪ 41798‬رپشاعئوہا‪،‬اسںیمےلہپیدرہعی ر‬
‫ت‬
‫ؤمرہخ‪9‬وجؿ‪7961،‬وکبااتسکؿزگٹ(ریغومعمیل)اسی۔‪3‬اوردورسےڈیشوؽںیم‪،‬احفصت ‪ 725‬اب‪845‬شاعئوہا۔‬
 ‫ئراےئ(ڈی)‪-‬‬

‫اےاوریبےنوصخمصاکروبارںیمرشتکاکاعمدہہایک‪ ،‬اعمدہےںیمرشاتکدارییکدمتنیعتمںیہ۔اساعمدہےیکوصخمص‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫لیمعتںیہیکاجیتکس‪،‬اسےیلہکارگہیوییہنلیمعتایکاج ابوتاےبایبوفراًرشاتکداریلیلحترکتکسےھت۔‬

‫ئراےئ(ای)‪-‬‬

‫ارایضوکاستاسؽےکےٹپرپدےنیےکاایتخرےکاسھتاےوتمیلےہ‪،‬اسےنیبےکاسھتارایضوکاستاسؽےکےٹپ رپدےنیاک‬
‫اعمدہہایک‪،‬اسدہعےکاسھتہکوہےٹپیکدمتےکااتتخؾرپاس یکدجتیدرکےک ناگ۔اعمدہےیکوصخمصلیمعتںیہیکاجیتکس۔‬
‫ن ن ت‬
‫ات ینپمےکڈائررٹکیوں وکےصحداروںےک اتاعؾ االجسیکوظنمریےس اکراخہنفروخرکےناک اایتخرےہ۔اوھنںےنریغبایسی‬
‫ن‬ ‫ن ن ت‬
‫یسکااجزتےکاےسفروخرکےناکاعمدہہایک۔ہیاعمدہہباوصخلصباذفںیہایکاجاتکس۔‬
‫ن ن ت‬ ‫ن‬ ‫ن ن ت‬
‫دووتمویلں‪،‬اےاوریبوکوفقیکاتالھکروےپامیتیلاجدیئادیک رفوخاکاایتخراحلصےہ‪،‬وہیسوکسیتہرارروےپںیم رفوخاک‬
‫ن‬
‫اعمدہہرکےتںیہ۔ہیاعمدہہاانتیہباانمسےہےسیجوفقیکالخػورزییساسیکوصخمصلیمعتںیہرکوااتکس۔‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫اچولاکؿ اعمدہےواےلیسک ینپمےک رئیقددنہک ناگؿہیاعمدہہ رکےتںیہ ہک ینپم اینپلیکشترپ ضعبدعمیناالمک جریدےیگ۔وہاؿ‬
‫االمکیک دقرامیپیئ یکرغضےسانمس اایتحقا یطادقاامتںیہاُاھٹےت اوریفاا تقی اسیک ریغق طاطتمیقادارکےنرپ رایضںیہ۔ وہہییھبےط‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫جیدارتمیقِِجریدںیمےساا ںیھچکرمقدےک ناگ۔ہیاعمدہہباوصخلصباذفںیہوہاتکس۔‬ ‫رکےتںیہہک ر‬

‫ئراےئ(افی)‪-‬‬

‫رصػ رےولے اک ہکیھٹ ایتر رکےن اور اس اکاکؾ رکےن ےک دصقم ےک ےیلاق مئ ات ینپم ےن ات قطعۂاارایض رپ اپک س یک م ِاگل ےن ےک دصقم‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ےساعمدہۂجریداریایک۔ہیاعمدہہباوصخلصباذفںیہوہاتکس۔‬

‫ئراےئ(یج)‪-‬‬

‫اےےنیبوکاےےکایتررکدہرےولےےکوصخمصےصحےکاامعتسؽاکقحدےنیےکےیلاسیکاسؽاکاعمدہہایکوگباہییبیکزنیمرپاھت‪،‬‬
‫ن ن‬ ‫ن‬
‫وہباچےیہ‪،‬اوراےوک انجنیکولطمہبوتابایئفرامہرکےناکیھباہکاجاتکسےہ‬ ‫اورہیہکیبےکباس وصخمصرشا طئرپاسریالنئ رپ بارئرداریاکقح ا‬
‫ت‬
‫‪،‬اور ہی ہکاے وک ات دمتےک دوراؿ وپری رےولے وک ایھچ احل ںیمرانھک اچےیہ ۔ یب وک اس اعمدہے یکوصخمص لیمعت ےس مطلقااًا ر ررک دبا‬
‫اجےئک ناگ۔‬

‫ئراےئ(اچی)‪-‬‬
‫ت‬
‫اےےنیبےکاسھتیساورڈییکزدنویگںںیماسالہنوےفیظاکاعمدہہایک۔ ہتپالچہک‪،‬اعمدہےیکبارخیرپ‪،‬یس‪،‬وجاےاوریبےنارگہچ‬
‫زدنہ رورایک اھت‪،‬وہرماکچاھت۔اعمدہے یکوصخمصلیمعتںیہوہیتکس۔‬
‫ت‬
‫(یس)دعالیکوصادبیدےسقلعتم‬
 ‫ت‬ ‫ت‬
‫‪22‬۔ وصخمصلیمعت یکڈرگی ےسقلعتمدعال یکوصادبید ‪ -‬وصخمص لیمعت یک ڈرگی رک ےن اک دائ ٔرہ اایتخروصادبیدیےہ‪ ،‬اور دعال‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫وہباچےیہ‬
‫ایسیدادریسدےنی یکضحماسےیل بادنبںیہہکہیاج رئےہ؛رگمدعالیکہیوصادبیدقلطم ںیہ ہکلباےساسدقروھٹساورانمس ا‬
‫ہکوہدعایتلراامنہاوصولںرپ ینبوہاوروکرٹآػالیپںیماےس رتہانببااجاتکسوہ۔‬
‫ت‬
‫درجذلیاعمالمتںیمدعالہیوصادبیدبااقدعہاامعتسؽرکیتکسےہہکوصخمصلیمعتیکڈرگیہناجرییکاجےئ۔‬

‫اہجںاےسیاحالتںیماعمدہہوہہکدمیعوکدماعہیلعرپریغافصنمہنافدئہدباایگوہ‪،‬ارگہچدمیعیکرطػےسوکیئدوھہکباطلغ‬ ‫‪I‬۔‬
‫ایبینہنوہ۔‬

‫الیثمتت‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫(اے) اتوصخمصاجدیئادےکباایحت رکاےیداراےےناانپافمدیبوکوفتضیرکدبا۔یسےناسافمدوکجریدےناوریبےنفر‬
‫ت‬ ‫ن ت‬
‫وخرکےناکاعمدہہایک۔اعمدہےیکلیمکتےسلبق‪،‬اعمدہےیکاجبآوریےساےلگدؿاےاتکلہمزمخیکبابہنالےتوہےئرمایگ۔ارگ‬
‫یباوریساستقیقحےساسموباہنوطررپےبربخباباربخ ےھتوتیباساعمدہےیکوصخمصلیمعتاکقحدارےہ۔ارگیبتقیقحےسباربخاوریسباربخ‬
‫ںیہاھتوتاساعمدہےیکوصخمص لیمعتےسیبوکا ر ررکدبااجےئ۔‬
‫ن ن ت‬ ‫ن ن ت‬
‫اےےنیبوکامؽِِاجترتںیمیساکوصخمصافمد رفوخرکےناکاعمدہہایک۔ہیےطوہاہک رفوخاجریرےہیگارگہچہی‬ ‫(یب)‬
‫اظہروہہکیسےکافمدیکامتیلھچکںیہ۔تقیقحںیم‪،‬یسےکافمدیکامتیلاکااصحنروصخمصرشاتکداریےکیہب اھکوتںےکےجیتنرپےہ‪،‬سج‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ںیم وہ ہصح داروں ےک اھب ری رف ےض ےلت ےہ۔ اے وک رف ض داریاک ملع وہ ‪ ،‬نکیل یب وک ہن وہ ۔ اےاک اعم دہے یک وصخمص لیمعت ےس ا ر ر رک دانی‬
‫اچےیہ۔‬
‫ن‬ ‫ن ن ت‬
‫(یس) اے ےن وصخم ص ارایض فرو خ رک ےن ‪ ،‬اور یب ےن جریدےن اک اعمدہہ ایک ۔ الیسب ےس زنیم یک افحتظ ےک ےیل امکل اک‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫رھکےہ۔اےوکاعمدہےیکوصخمصلیمعتےسا ر ررک‬ ‫اھبریجرچرپدنببادنانھرضوریےہ۔یباؿاحالتےسآک ناگہںیہ‪،‬اوراےاسےسیفخم ا‬
‫ن‬
‫اجباچےیہ۔‬
‫دبا ا‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫(ڈی) اےیکاجدیئادالینیمےکےیلرھکدییئگ۔یبےن اےےکولیکیسےسوبیلےکےیلدروخاسیک‪،‬یس اکؾباداہتسنوطررپ‬
‫ن ن ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن ت‬
‫رکبےہ۔وموجدافراد‪،‬ےن رفوخدننکہےکولیکیکوبیلوکدہ ےتھوہےوساچ‪،‬ہکوہرصػاتوبیلاگلےنواالےہاوراسمتقبہن‬ ‫اورکیننےس ا‬
‫یک۔زیچںییبوکمکتمیقںیمدےدںییئگ۔یبوکاعمدہےیکوصخمصلیمعتاکا ر ررکدانیاچےیہ۔‬

‫خدماعہیلعےکےیلاعمدہے یکوصخمصلیمعتںیمھچک ُدوشاریوہوجوہےلہپہندھکیےکس‪،‬ہکبج اس یکدعؾادایگیئےس‬ ‫‪II‬۔‬

‫دمیعوکوکیئ ُدوشاریہنآےئ۔‬

‫‪]*********[ 30‬‬ ‫(ای)‬

‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬

‫‪30‬یدرہعیوصخمصدادریس(ئرمیم) آرڈسننی‪XXII( 7983،‬باب‪)7983‬حدػایکایگ؛اور ہیؤمرہخ‪21‬ربمتس‪7983،‬وکبااتسکؿزگٹ‪،‬اسی۔‪2‬ںیمشاعئوہا۔‬
 ‫ن ن ت‬
‫(افی) اےاوریب‪،‬وتمویلں‪،‬ےنوفقیکاجدیئاددڈیوک رفوخرکےنےکےیلاےنپعفتنمیسےکاسھتاعمدہےںیمشالموہےئ‬
‫ن‬
‫‪،‬اورذایتوطررپاسےکاسھترشموطاھبریراکوٹےساالمکاحبؽرکےنرپاافتؼایک۔ز ِرجریدراکوٹےساالمکاحبؽرکےنےکےیلاکیفںیہ‪،‬‬
‫ن ن ت‬ ‫ت‬
‫وخاہاعمدہےیک ابرخیرپفروخدننکہاےساکیفےھجمس۔ڈیوکاعمدہےیکوصخمصلیمعتےسا ر ررکدانیاچےیہ۔‬
‫ن ن ت‬
‫(یج) االمکےکامکلاے‪،‬ےناےسیبوکفروخرکےناکاعمدہہایک‪،‬اوردہعایکہکاے‪،‬وکاسیکدحدنبیاکبادنبںیہایکاجےئ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫اجب اچےیہ خ‬‫ک ناگ‪ ،‬االمک وایعق اتیتمیقاجدیئادرپلمتشمےہ‪ ،‬سجاکیسکفرقیوکوکیئملعںیہ۔ یبوکاعمدہے یک وصخمصلیمعتےسا ر ررکدبا ا‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫تہکوہباولعمؾاجدیئادےکدوعےےسدربتسدارہنوہاجےئ۔‬
‫ن‬ ‫ن ن ت‬
‫(اچی) اےےنیبےکاسھتوصخمصاجدیئاد رفوخرکےن‪،‬اور وصخمصرےولےانشیٹسےس اینپ اجب اتشاہراہانبےناکاعم‬
‫ت‬
‫دہہایک۔دعبازاںاےرپایعںوہاہکوہریغباقونیناچرہوجیئےیکشاہراہیکریمعتںیہرکاتکس۔شاہراہےکےصحتیبوکاعمدہے یکوصخمصلیمعتاک‬
‫ا ر ررکدانیاچےیہ‪،‬وخاہہیہلصیفوہاوہہکوہشاہراہےکاصقنؿےکےیلزرِالتیفےکاسھتہیقبےصحےکےیلوصخمصلیمعتاکیھبقحدارےہ۔‬
‫ت ت‬
‫(آیئ) اتاکؿےکہٹپ ری ‪ ،‬اےےن اےنپےٹپ دار یبےکاسھتاعمدہہ ایکہک یبےٹپ ےکدوراؿیسک یھبوق اکؿ ںیمبااسےک‬
‫ن‬
‫قلعتم رنیشمیاورٹناب واسپےنیلیک رغضےسونل ےلاتکسےہ‪،‬اور ہی ہکاسےک ونل ںیم درجآر لکیٹ ےسےٹپ ےکاخےمترپ امتیلںیم‬
‫ن‬
‫لقتنمرک ابوہیگ۔ااسیاعمدہہہٹپ ریےکاکروبارےکےیلےبدحاصقنؿدہوہاتکسےہ‪،‬اوریبوکاسیکوصخمصلیمعتےسا ر ررکدانیاچےیہ۔‬
‫ن ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫جیدےناکاعمدہہایک۔اعمدہہارایضتراسیئےک قلعتماستکاھت۔ اسںیم ےسیللن اک‬ ‫(ےج) اےےنیبےسوصخمصارایض ر‬
‫راہتسیھبداھکیئدبااجاتکساھت۔یبوکاعمدہےیکوصخمصلیمعتےسا ر ررکدانیاچےیہ۔‬

‫(ےک) اےےنیبےکاسھتیب ےکدیپاوار ی اکراخےنےس اور ہنںیہکاورےس‪ ،‬اینپاجترتںیماامعتسؽیکضعبوصخمص مسقیک‬

‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫جیدےناکاعمدہہایک۔دعال یبوک اایشیک رفا یمہاک بادنبںیہرکیتکس‪،‬نکیلارگوہ رفمہہنرکے وتاے ابہوہاجےئک ناگ ختہک اسوک‬
‫امتؾاایش ر‬
‫ن‬
‫جیدےنیکااجزتہندیاجےئ۔یبوکاعمدہے یکوصخمصلیمعتاکا ر ررکدانیاچےیہ۔‬ ‫اا ںییسکاورہگجےس ر‬
‫ت‬
‫ااسیاعم ہلسجںیمدعالوصخمصلیمعتڈرگییکانمسوصادبیداامعتسؽرکیتکسےہدرجذلیےہ‪-:‬‬
‫ت‬
‫اہجںدمیعےنوصخمصلیمعتےکاقباعمدہے ےکےجیتنںیماکیفیلمعاکؾرکدباوہبااصقنؿئرداسایکوہ۔‬ ‫‪III‬۔‬

‫لیثمت‬
‫ت‬ ‫ن ن ت‬
‫اےےن یسکرےولے ینپموکارایض رفوخیک‪ ،‬سجےناینپ وہسلےک فلتخماکومں اکاعمدہہایک۔ ینپمےنارایضیلاوراےنپےیل‬
‫اامعتسؽیک۔اکؾیکااجنؾدیہےکےیلاعمدہے یکوصخمصلیمعتیکڈرگیاےےکقحںیمیکاجیتکسےہ۔‬

‫(ڈی)سجےکےیلاعمدہاتیکوصخمصلیمعترکوایئاجیتکسےہ۔‬

‫وکؿوصخمصلیمعتاحلصرکاتکسےہ ‪ -‬اسبابںیمیسکایبؿےکالعوہاعمدہے یکوصخمصلیمعتاحلصیکاجیتکسےہ‪-‬‬ ‫‪23‬۔‬

‫ن‬
‫(اے) اسںیمیسکفرقییکرطػےس؛‬
 ‫ن‬ ‫ن‬
‫یسکیھبفرقی ےکافمدںیمشالم امندنئے‪،‬بارپلپسن‪:‬رشبہکیط‪،‬اہجں یسکاعمدہے ںیم‪،‬یسکفرقیےکےنھکیس‪،‬اہمرت‪،‬‬ ‫(یب)‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫رفض واسپرکےنیکالصحبا وکیئذایت الصح امہ جرووہ‪ ،‬بااہجں اعمدہے ںیم ہیوہ ہک اس اکافمدوفتضیہنوہک ناگ‬
‫ت‬
‫‪،‬اسےکافمدںیمشالمامندنئہ‪،‬بااساکرپلپسن اعمدہے یکوصخمصلیمعتاکقحدارںیہوہک ناگ‪،‬خت ہکاسےکےصح‬
‫یکےلہپیہوصخمصلیمعتہنرکدییئگوہ؛‬

‫اہج ں اعم دہہ شادی ےک اعمدہے رپ ہیفصت ‪ ،‬با ایس ےبنک ےک ولوگں ےک ریغ ینیقی وقح ؼ رپ ات اصم تحل وہ ‪ ،‬اس ےک تحت‬ ‫(یس)‬
‫اافتسدہرکےناکقحداروکیئصخش‪:‬‬
‫ت‬
‫اہجںاعمدہہ ابایحتیسکرکاےیداریکرطػےساسےکاایتخراتیکلیمعتںیمایکایگوہ‪،‬وتبایقآدیم؛‬ ‫(ڈی)‬
‫ت ن‬
‫وارثوعدی اقضب‪،‬اہجںافرار ابہماسےکشیپ َرواماکلؿاک ات دہعوہ وت وارث ِِ وعدی اےسی دہعےک افدئےاکقحدار‬ ‫(ای)‬
‫وہ؛‬
‫ت‬ ‫ت ن‬
‫(افی) ہیقباکوارثوعدی‪،‬اہجںافرار ابہم ااسیدہعوہ‪،‬اوروارثوعدیاس اکقحداروہاوراس یکالخػورزییکدبولاےس‬
‫وکیئامہاصقنؿوہ؛‬

‫خوکیئ کلبپ ینپموکیئ اعمدہہ رک ےاور دعبںیم یسکاورکلبپ ینپمںیم م وہ اجےئ ‪ ،‬وت اسامامضؾےسووجدںیمآےن‬ ‫(یج)‬
‫وایلیئن ینپم؛‬
‫ت‬
‫خ کلبپ ینپم ےکئریق ددنہک ناگؿ اس یک لیکشت ےس ےلہپ ینپم ےک اقمدص ےک ےیل اعم دہے ںیم رشت وہ ں ‪،‬اور ااسی‬ ‫(اچی)‬
‫ن‬
‫اعمدہہ ینپمیکلیکشتیکرشاطئےساج رئوہ۔‬

‫سجےکےیلاعمدہہیکوصخمصلیمعتہنوہیتکسوہ‬ ‫(ای)‬
‫تن‬
‫امعِ دادریس ‪ -‬اعمدہےیکوصخمصلیمعتیسکصخشےکقحںیمںیہیکاجیتکسـ‬
‫یصخش ا‬ ‫‪24‬۔‬

‫(اے) وجاسیکالخػورزیےکےیلز ِرالتیفاحلصہنرکاکسوہ؛‬

‫وجلیمعتےکاقبہنراہوہ‪،‬باوجاقب ِلیمعتاعمدہے یکیسکرش ِطالزؾیکلیمعتیکالخػورزیرکے۔‬ ‫(یب)‬

‫سجےنےلہپیہاینپدادریساکااختنبرکایلوہاوراعمدہے یکہنیبمالخػورزیرپدادریساحلصرکیلوہ؛با‬ ‫(یس)‬

‫سجوک‪ ،‬اعمدہے ےسےلہپ‪،‬ہیملعوہہکاس ےکوقعمدہیلع ےکقلعتموکیئہیفصت (اچےہیسکیھباقب ِدقراعموےضرپہنبابا‬ ‫(ڈی)‬

‫ن‬ ‫ت‬
‫ایگوہ)ایکایگوہاوربےسباذفوہ۔‬

‫الیثمتت‬

‫ئراےئقش(اے)‪-‬‬
 ‫ن‬
‫یبےکاٹنجییکتیثیحےساےےن‪،‬یسےسیباکاکمؿجریدےناکاعمدہہایک۔اےدرالصیبےکاٹنجییکںیہاینپتیثیحےساکؾرک‬
‫ن‬
‫راہےہ۔اےاعمدہے یکوصخمصلیمعت ابذفںیہرکوااتکس۔‬

‫ئراےئقش(یب)‪-‬‬
‫ت ن ن ت‬ ‫ن ن ت‬
‫اےےنیب وکاکمؿ رفوخرکےناور ابرخیِ رفوخےسوصخمصاسالہنرکاےیرپ‪74‬اسؽ ےکےیلرکاہیدارےننباک اعمدہہایک۔اے‬
‫دویاہیلوہایگ۔ہنوہاورہناساکوکیئاجمزامندنئہاعمدہے یکوصخمصلیمعترکوااتکسےہ۔‬
‫ن ن ت‬
‫اےےنیبوکاکمؿاورباغیک رفوخاکاعمدہہایک‪ ،‬سجںیم آرایشئااجشراجدیئادیکورِراہک ‪،‬دقرںیمامہرصنعےھت‪،‬اےےنیبیک‬
‫ن ت‬
‫راضدنمیےکریغبدرخاکٹدےی۔اےاعمدہے یکوصخمصلیمعتںیہرکوااتکس۔‬
‫ت‬
‫رکبےہ۔اے‬
‫اےیبےکاسھتےٹپےکاعمدہے ےکتحتارایضرپاقضباھت‪،‬وہاےسےبدرغیاورالقئِِرضمترطےقیرپاامعتسؽ ا‬
‫اعمدہے یکوصخمصلیمعتںیہرکوااتکس۔‬
‫ن‬
‫اےےنات ابلمکماکم ؿدےنی اوریبےنےنیلاکاعمدہہایک‪ ،‬یبےناکمؿلمکمرکےناورےٹپوکاےےکباسرےنھکاکدہعایک ہکاےاکم‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫ؿیکرممرکےک ناگ‪،‬اعمدہہایک۔یبےناکمؿ ابصقادنازںیملمکمایک‪:‬وہاعمدہے یکوصخمصلیمعت ابذفںیہرکوااتکس‪،‬ارگہچاےاوریبات‬
‫ت‬
‫دورسےرپالخػورزیےکےیلزرِالتیفاکدقمہمرکتکسںیہ۔‬

‫ئراےئقش(یس)‪-‬‬

‫اےےنوصخمصدمتاوروصخمصرکاےی رپاکمؿدےنیاوریبےنےنیلاکاعمدہہایک۔ یبےناعمدہےیکلیمعتےسا ر ررکدبااےےن‬

‫اسرپدقمہمایکاوراس یکالخػورزیےکےیلز ِرالتیفاحلصایک۔اےاعمدہے یکوصخمصلیمعتںیہرکوااتکس۔‬
‫ن ن ت‬ ‫ت‬ ‫ن ن ت‬ ‫ن‬
‫رھک باوجواہںازوخدمیقمےہ ‪ -‬اےےناجدیئادیک رفوخبا‬
‫‪25‬۔ اسصخشیکاجبےساجدیئادیکفروخےکاعمدہےوجتیکلمںیہ ا‬
‫ن‬
‫رکاےیرپدےنیاکاعمدہہایکوجوخاہوقنمہلوہباریغوقنمہلوہ‪،‬ہٹپ ریباباعئےکےیلاعمدہہوصخمصوطررپباذفںیہایکاجاتکس‪-‬‬
‫ن ن ت‬
‫(اے) وجاجدیئادرپیسکتیکلمہنرےنھکاکملعوہےتوہےئیھباسوکرکاےیرپدےنیبا رفوخرکےناکاعمدہہرکے؛‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫(یب) وجارگہچہیےتھجمسوہےئاعمدہہرکےہکاالمکرپاساکانمسقحوموجدےہ‪،‬وہ رفنیقیبادعالیکرطػےس‬
‫ن‬ ‫ن ن ت‬
‫فروخبارکاےیرپدےنییکلیمکتیکرقمرہدمتںیم‪،‬جریدارباےٹپداروکانمساہبشتےسباکقحںیہدےاتکس؛‬

‫سجےناعمدہےےسےلہپ‪،‬اعمدہے ےکوموضعرپہیفصتایکوہ(وخاہوہیسکانمساعموےضےکوعضہنوہ)۔‬ ‫(یس)‬

‫الیثمتت‬
‫ن ن ت‬
‫(اے) اےےنیسیکااجزتےکریغب‪،‬یبوکاالمک رفوخرکےناکاعمدہہایکوجاےاجاتنےہہکاالمکیسیکںیہ۔اےاعمدہے‬
‫ن‬
‫یکوصخمصلیمعت ابذفںیہرکوااتکسارگہچیساسیکوتقیثرپرایضوہ۔‬
 ‫ن ن ت‬
‫(یب) اےےناینپارایضاسرشطرپوتمویلںوکوتیصیکہکوہخاچےہیبیکرحتئریااجزتےس رفوخرکاتکسےہ۔یبےن‬
‫ن ن ت‬ ‫ن ن ت‬
‫اسوتمعق رفوخ یکومعیم ر اض دنمیدےدیوجوتمیلرکںیج ۔ وتمویل ںےن یسےس ارایضیک رف وخاکاعم دہہایک ۔یسےناعمدہے یک‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن ن ت‬
‫لیمعتےسا ر ررکدبا۔یبیکراضدنمییک ریغوموجدیگںیموتمیل ‪،‬یسوکاخص فروخاک اعمدہہ وصخمصوطررپ ابذفںیہرکتکس‪،‬ینعیوجتیکلموہ‬
‫ت‬
‫یسوکدےتکسںیہاسیجہکاقونؿوموجدےہوجہکانمساہبشتےسباکںیہ۔‬
‫ن ن ت‬
‫(یس) اے ےنوصخمصارایضاکاقضبوہےنرپاےس رفوخرکےنےکےیلزیدےساعمدہہایک۔شیتفترکےنرپہیایعںوہاہک‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اجبےہنکیلاسیکوم‬ ‫اےزنیمرپدوعییباکوارثوہےنیکو ےسرک ابےہ‪،‬وجیئکاسؽےلہپ کلاٹوڑاکچاھتاوربامومعؾاےسوفت ُشدہوصتمرایک ا‬
‫تاکوکیئوبثتںیہ۔اےزیدوکاعمدہے یکوصخمصلیمعترپوبجمرںیہرکاتکس۔‬

‫اےےنرطفیاُسناورتبحم ےس‪ ،‬اےنپاھبیئاوراسےکواروث ں وک وصخمص االمک دےنیاکااظتنؾ اوردعبازاں اتایبنج‬ ‫(ڈی)‬

‫ن ت‬
‫ن‬
‫ےس االمکیک رفوخاک اعمدہہایک۔اےذموکرااظتنؾوک سپِتشپڈاؽرک اعمدہے یکوصخمص لیمعت ںیہرکوااتکس‪،‬اور ویںدمایعؿ ےکافمدوک‬
‫اصقنؿںیہاچنہپاتکس۔‬

‫(افی)سجےکےیلاعمدہاتوصخمصوطررپلیمعتںیہرکوایئاجیتکسبااانثتسےئریغت‬
‫ن‬
‫دبتیلیےکریغببااقبِافنذ ‪ -‬اہجںدمیعرحتئریوطررپاعمدہےیکوصخمصلیمعتاچےہ‪،‬سجںیمدماعہیلعےنیمک یشییکوہ‪،‬دمیع‬ ‫‪26‬۔‬
‫ویںولطمہبلیمعتاحلصںیہرکاتکساموساےئدنمر ذلیاعمالمتںیمایسییکیئگدبتیلیےک‪-:‬‬
‫ن‬
‫(اے) اہج ں رف بباارمِ واہعق یکیطلغےس اعمدہہسجیک وصخمصلیمعت ولطمب وہ‪ ،‬رشاطئ ںیماس ےسفلتخموہسجاک ایق س‬
‫ت ت‬
‫دماعہیلعےناعمدہہرکےتوقایکوہ۔‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫(یب) اہجںاسےکاوردمیعےکدرایمؿفر ب‪،‬ارمِِ وایعقیکیطلغ‪،‬بابجعت یکو ےسدماعہیلع اؿانمسحدشاتےکتحت‬
‫اعمدہے ںیمشالموہنجےکائراتدمیعرپڑپںی؛‬

‫اہجںدماعہیلع‪،‬اعمدہے یکرشاطئاجےتناوراساکائرےتھجمسوہےئ‪،‬دمیعیکطلغایبینرپرھبوہسرکےتوہےئاعمدہہ‬ ‫(یس)‬

‫ت‬ ‫ن‬
‫رکےل‪،‬بادمیعیکاجبےسیسکوقؽفراررپ‪،‬وجاعمدہے ںیمشالموہنکیلسجوکوپرارکےنےسوہا ر ررکے؛‬
‫ن‬
‫اہجںفرنیقیاکدصقموکیئوصخمصاقونینہجیتنوہ‪،‬سجےکےیلاعمدہہاسرطحایکایگوہہکوہوتمعقوطررپاحلصہنوہ؛‬ ‫(ڈی)‬
‫ن‬
‫اہجں رفنیقیےناعمدہےاعمدہے رپلمعےکدعباسںیمدبتیلیاکاعمدہہایکوہ۔‬ ‫(ای)‬

‫الیثمتت‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ایںیمہر‬
‫(اے) اے‪،‬یباوریسےن اترحتئررپ دطختسےیک سجںیماوھن ںےناعمدہہایکہکڈی ےس اتہرارروےپ ےکاتب د‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫"ہ‬
‫ات رشت وہ ک ناگ ‪ ،‬ڈی یک اجب ےساے‪ ،‬یب اور یس ہر ات وک ات ہرار روےپ اک ذہم دار انبےن ےک دوعے ںیم اوھنں ےن با بایک ہک اافلظ ر‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ات"یطلغےسشالمےیکےئگےھت؛ارادہہیاھتہکہرات‪،‬اتہراراکرتشمہکبایددےک ناگ۔ڈیویںریغتےکاسھتیہلیمعترکاتکسےہ۔‬
 ‫ت‬ ‫ن‬
‫اےےنیبوکاتراہیشئاکمؿجریدرکرحتئریوطررپاعمدہے یکوصخمصلیمعترپوبجمرایک۔یبےنبابایکہکاسےنہی‬ ‫(یب)‬
‫وبقؽایکاھتہکاعمدہے ںیماتہقحلمنحصشالموہک ناگ‪،‬اوراعمدہےوکاسرطح انبباایگہکوہوکشمکرےہہکنحصشالمےہباںیہ۔اموساےئیب‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫یکاجبےسیکیئگیسکدبتیلیےک‪،‬دعالاعمدہے وکردرکےیگ۔‬

‫(یس) اےےنرحتئریلکشںیمیبےسیسکاھگٹےکاسھتےشقںیمایبؿارایضیکیٹپدےنیاکاعمدہہایک۔اعمدہے رپدطختسےس‬

‫ت‬ ‫ن‬
‫ےلہپ‪،‬یبےنزباینوجتئرایکہکوہاعمدہےںیمدرجیٹپوکاےیک ایسامیپک یکیسکدورسییٹپےکاسھتدبےنلرپآزادوہک ناگ‪،‬اوراےےنباولاضخ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫راضدنمیدی۔بیبےنرحتئریاعمدہے رپدطختسرکدےی۔اموساےئیبیکاجبےسیکیئگدبتیلیےکاےاعمدہے یکوصخمصلیمعتںیہ‬
‫احلصرکاتکس۔‬
‫ت‬
‫ےیلب ایحت ارایض صتخم رک ےن اور اس ےک دعب ول انیقح ےک ےیل صتخم رکےن رپ اب دۂل ایخ ؽ‬
‫اے اور یب ےن یب ےک ا‬ ‫(ڈی)‬
‫ایک۔اوھنںےناعمدہہایکسجیکرشاطئیبوکیقیقحتیکلماطعرکےنیکںیہ۔اسرطحوعضرکدہاعمدہےیکوصخمصلیمعتںیہیکاجیتکس۔‬
‫ت‬
‫(ای) اےےن یب وکوصخمص دمت ت ‪ ،‬ات وسرو ےپام اہہن رپاکمؿرکاےی رپ دےنیےکےیلرحتئریاعمدہہایک ہک ےلہپاسیک‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫رممرکواےئک ناگ۔اکمؿرممےکاقباظہرہنوہا‪،‬انچہچناےےن یبیکراضدنمیےکاسھتوہاکمؿرگارکاسیکہگجاتایناکمؿریمعترکا‬
‫دبا؛یب ےن ‪721‬روےپ اماہہنرکاہیادارکےناکزبایناعمدہہایک۔رھپیبےنرحتئریوطررپاعمدہے یک وصخمصلیمعت ےکےیلدقمہمایک۔ وہ امدعب‬
‫ن‬
‫ےیکےئگزبایناعمدہے ںیمدبتیلیےیکریغباسوکباذفںیہرکوااتکس۔‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫(یج)سجےکالخػاعمدہاتباوصخلصباذفےیکاجتکسوہں‬
‫ن‬
‫‪27‬۔ فرنیقیاوراؿےکتحتدمیعااخشصےکالخػامدعبتیکلمےسدادریس ‪ -‬وساےئاسےکہکاسبابںیموصبرتِِدرگیھچکایبؿوہ‬
‫اؿےکالخػاعمدہہیکوصخمصلیمعترکوایئاجیتکسےہ‪-‬‬
‫ن‬
‫(اے) وکیئہقلعتم رفقی؛‬

‫اعمدہے ےک دعب دیپا ُشدہ قح ےک دوعے دار صخش ےک العوہ یسک دورسےصخش ےک ‪ ،‬ام وساےئ اس لقتنم اہیل ےک سج‬ ‫(یب)‬
‫ن ت‬
‫ےنیسکےشےکوعضایھچنےساورریغبالصاعمدہے ےکملعےکتمیقادایکوہ؛‬

‫یسک اےسی قحِتیکلم ےک تحت دوعے دار صخش وج اعمدہے ےسلبق اوردمیعےک ملع ےکاسھتوہ‪ ،‬ےسج دماع ہیلعےنےب‬ ‫(یس)‬
‫دلخرکدباوہ؛‬

‫خوکیئکلبپ ینپماعمدہےےکدعبیسکاور ینپمںیمدممغوہاجےئوتیئن ینپموجاساعمدہے ےسووجدںیمآےئ؛‬ ‫(ڈی)‬

‫ت‬
‫خیسککلبپ ینپمےک ئریقددنہک ناگؿ ‪،‬اسیکلیکشت ےسےلہپ‪،‬وکیئاعمدہہرکےکچوہں وت وہ ینپم؛ رشبہکیط ینپمےناس‬ ‫(ای)‬
‫اعمدہے یکوتقیثیکوہبااسوکاایتخرایکوہاوراعمدہہلیکشتیکرشاطئےکاطمقبوہ۔‬

‫الیثمتت‬

‫ئراےئقش(یب)‪-‬‬
‫اےےن اتاخص دؿوک وصخمصارایض یبوکلقتنمرکےناک اعمدہہایک‪ ،‬اےاسدؿےبوتیصارایضلقتنمےیکریغب رمایگ۔یباے‬
‫ےکوارباؿباذیرغضامندنئک ناگؿوکاعمدہےیکوصخمصلیمعترپ وبجمررکاتکسےہ۔‬
‫ن‬ ‫ن ن ت‬ ‫ن‬
‫اےےنباچنہرارروےپےکوعضوصخمصارایضیبوک رفوخرکےناکاعمدہہایک۔دعبازاںاےےنھچہرارروےپےکوعضارایض‬
‫یسوکلقتنمرکدیسجوکالصاعمدہےاکملعاھت۔یب‪،‬یسےکالخػاعمدہےیکوصخمصلیمعترکوااتکسےہ۔‬
‫ن ن ت‬ ‫ن‬
‫اےےنیبوکباچنہرارروےپںیمارایض رفوخرکےناکاعمدہہایک۔یبےنارایضاکہضبقاحلصرکایل۔دعبازاںاےےناےسیسوکھچ‬
‫ن ن ت‬ ‫ن‬
‫ہرارروےپںیمفروخرکدبا۔یسےنیبےساسزنیمںیماےنپافمدےسقلعتموکیئااسفتسرںیہایک۔یسےکافمدےکملعےکاسھتاسوکائرادناز‬
‫رکےنےکےیلیباکہضبقاکیفےہ‪،‬اوروہیسےکالخػاعمدہےیکوصخمصلیمعترکوااتکسےہ۔‬
‫ن‬
‫اےےناتہرارروےپےکوعضیبوکاینپھچکاجدیئادوتیصرکےناکاعمدہہایک۔اعمدہےےکوفراًدعباےالبوتیصرمایگ‪،‬اوریس‬
‫ےناسیکاجدیئاداکااظتنؾاھبنسؽایل۔یبیسےکالخػاعمدہےیکوصخمصلیمعترکوااتکسےہ۔‬
‫ن ن ت‬
‫اےےنیبوکوصخمصارایض رفوخرکےناکاعمدہہایک۔اعمدہےیکلیمکتےسلبقاےبالگوہایگاوریساساکرگناؿرقمروہایگ۔‬
‫یبیسےکالخػاعمدہےیکوصخمصلیمعترکوااتکسےہ۔‬

‫ئراےئقش(یس)‪-‬‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اتاج ریاک ابایحترکاہیداراےاوراس ےکدعبیب‪،‬ےن ابایحترکاےیداریےکاایتخراتوکئروےئاکرالےتوہےئیسےساج ری‬
‫ن ن ت‬ ‫ن ن ت‬
‫یک رفوخاکاعمدہہایک‪،‬سج وکآباداکریاکملعاھت رفوخیکلیمکتےسےلہپاےرمایگ۔یسیبےکالخػاعمدہےیکوصخمصلیمعترکوااتکسےہ‬
‫۔‬

‫اےاوریبارایضےکرتشمہکرکاہیدارںیہ‪،‬اؿےکریغمسقنمدشہفصنےسجہروکیئاینپزدنیگںیملقتنمرکاتکسےہ‪،‬نکیلاسقحےک‬
‫ن ن ت‬
‫تحتوجزدنہرےنہواےلوکلقتنموہیگ۔اےےناانپفصنیسوک رفوخرکےناکاعمدہہایکاوررمایگ۔یسیبےکالخػاعمدہےیکوصخمصلیمعت‬
‫رکوااتکسےہ۔‬
‫ن‬
‫اعمدہہہٹپداریںیم ُجرویلیمعتیکوصرتںیموصخمصلیمعت ‪ -‬اسبابیکداعفتےکتحت‪،‬اہجںاتریغوقنمہلاجدیئاد‬
‫ٔ‬ ‫‪-27[ 31‬اے۔‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ےکےٹپاکاعمدہہرحتئریوطررپفرنیقیبااؿیکاجبےسدطختسایکایگوہوتوکیئیھبفرقی‪،‬باووجداسےکہکاعمدہےیکررٹسجنشیرضورییھت‪،‬‬
‫اورررٹسجنشیہنیکیئگ‪،‬دورسےرپاعمدہےیکوصخمصلیمعتاکدوعی ٰرکاتکسےہارگاعمدہہ‪-،‬‬
‫ن‬
‫(اے) اہجںہٹپدارےنوصخمصلیمعتاکدوعی ٰایکوہ‪،‬اسےناجدیئاداکہضبقاعمدہےیک ُجرویلیمعتںیماحلصرکایلوہ؛اور‬

‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬

‫‪31‬یدرہعی ِ‬
‫ا لاقؽ اجدیئاد (ئرمیم) ااضیف اٹکی‪ XXI( 7929،‬باب ‪ )7929‬اسی۔‪- 27‬اے شالم ایک ایگ؛اور ہی ؤمرہخ ‪ 25‬اوتکئر‪ 7929،‬وک اجنپب زگٹ ‪،‬ہصح ‪،IV‬اسی۔‪ 3‬ںیم‪،‬احفصت‬
‫ت‬
‫‪ 733‬اب‪753‬رپشاعئوہا(مکیارپلی‪7931،‬ےسؤمئروہا)‬
 ‫ن‬
‫اہجںہٹپدارےس وصخمصلیمعتاکاطمہبلایکایگوہ‪،‬اسےناعمدہےیک وصخمص ُجروی لیمعتںیماجدیئاداکہضبقےل ایلوہ‪،‬‬ ‫(یب)‬
‫ن‬
‫با‪،‬ےلہپےساقضبوہ‪،‬اعمدہےیک وصخمص ُجرویلیمعت ںیمہضبقاجریرےھک‪،‬اور اعمدہےںیمشیپدقیمےکوطررپوکیئ‬
‫اکؾرکاکچوہ۔‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫بامہاسنشکیسںیمھچکیھبیسکدبؽےکوعضاسلقتنماہیلےکوقحؼاتمئرںیہرکےک ناگ‪،‬ےسجاعمدہےبااسیکوصخمص ُجرویلیمعت‬
‫اکملعہنوہ۔‬

‫اسنشکیساکاالطؼمکیارپلی‪7931،‬ےکدعبےیکےئگاعمدہۂرکاہیداریرپوہک ناگ۔]‬

‫(اچی)سجےکالخػاعمدہےیکوصخمصلیمعتںیہوہیتکس‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫نجفرنیقیوکلیمعترپوبجمرںیہایکاجاتکس ‪ -‬دنمر ذلیاعمالمتںیم یسکفرقیےکالخػاعمدہےیکوصخمصلیمعتںیہرکوایئ‬ ‫‪28‬۔‬
‫اجیتکس‪-:‬‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫(اے) بارخیاعمدہہرپوموجداایشیکتیفیکےکوحاےلےس‪،‬ارگاؿاکوکیئدبؽبالکل اباکیفوہ‪،‬بااؿیکو ےسبادرگیاحالت‬
‫ن ن‬ ‫ن‬
‫ںیمدمیعےن رف بایکوہبا اباج رئافدئہااھٹباوہ؛‬
‫ن‬
‫(یب) ارگاسیکراضدنمیطلغایبینےساحلصیکیئگوہ(اچےہداہتسنوہباوصعمامہن)‪،‬اعمدہےےکتحتااسیفرقیسجیک‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫نباریغافصنمہنرطزِلمع‪،‬بایسکفرقیےکودعےےسوج‬ ‫اجبےساعمدہےیکلیمعتبایقوہاسےسرپدہوپیش‪،‬اھج ا‬
‫درتقیقحوپراہنایکایگوہ؛‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫رکبوہوتاعم‬
‫ارمواہعقیکیطلغباطلغایبینباااچتدییئگوہ‪:‬بامہخاعمدہہیطلغرپاعموہضفرامہ ا‬ ‫(یس) ارگاسیکااجزت ِ‬
‫ن‬
‫وہضایسیداعفتےکدائ ٔرہاکرےکادنردبااجاتکسےہ‪،‬اوراعمدہہاخصوطررپدورسےاعمالمتںیمباذفوہک ناگرشبہکیطہی‬
‫افنذانمسوہ۔‬

‫الیثمتت‬

‫ئراےئقش(یس)‪-‬‬

‫وتیصےکدونیمظتنمںیمےساتاےےن‪،‬اسطلغیمہفیکاینبدرپہکاسوکدورسےومیصیکااجزتاحلصےہ‪،‬یبےساےنپومیص‬
‫ن ن ت‬ ‫ن ن ت‬
‫یکاجدیئادیکفروخاکاعمدہہایک۔یبفروخرپوبجمررکےنےکےیلارصارںیہرکاتکس۔‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن ن ت‬
‫اےےنیسکالینؾاکروکوصخمصارایضیک رفوخیکدہابیک۔دعبازاںاےےنسیبہگیبزنیمیکدحتالینؾاکراکاایتخرمتخرکدبا‪،‬‬
‫ن ن ت‬ ‫ن‬
‫نکیلالینؾاکرےن ابداہتسنوطررپامتؾزنیمیبوک رفوخرکدی‪،‬سجوکوسنمیخاکملعہناھت۔یباعمدہےیکوصخمصلیمعتںیہرکوااتکس۔‬

‫(آیئ)دوعی ٰئراےئوصخمصلیمعتاخرجرکےناکہجیتن‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫تن‬ ‫ن‬
‫‪29‬۔ اجراجِ {دوعیٰ} رپ اماعِ دقمہم {اعم دہہ} ینکش ‪ -‬اعم دہے یک وصخمص لیمعت ےک دوعے با ُجروی دوعےاک ا جرا ج دمیع یک اعم‬
‫تن‬ ‫ن‬
‫دہےبا ُجرویاعمدہے‪،‬وجیھبوصرتوہ‪،‬یکالخػورزیرپز ِرالتیفےکقحاک ا‬
‫امعوہک ناگ۔‬
 ‫(ےج)وستہیاجتیکلیمعتےکےیلےلصیفاوردہابات‬
‫تن‬
‫‪31‬۔ وستہیاجتیکلیمعتےکےیلولصیفںاورویتیصدہاباترپذگہتشونشکیسں اکاالطؼ ‪ -‬اعمدہاتےسقلعتماسبابیکداعفت‪،‬بنعیرر‬
‫ن‬
‫انمس‪،‬یسکےیفصتیکلیمعتےکےیلوتیصباوتیصباےمےکےمیمںیمااعنؾاوردہاباترپالوگوہںیگ۔‬

‫باب‪III‬‬
‫ن‬
‫اقونینداتسوئراتیکحیحصتےسقلعتم‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫وئ اتیقیقح‬
‫وئیکحیحصتبکیکاجیتکسےہ ‪ -‬خ‪،‬دوھہکدیہبافرنیقییکبایمہیطلغےس‪،‬وکیئاعمدہہبادرگیرحتئریداتس ر‬ ‫‪37‬۔ اقونینداتس ر‬
‫ت ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫وئیکحیحصتاکدوعی ٰرکاتکسےہ؛اورارگدعالرپباولاضخبابوہہک داتس‬ ‫ہہنرکںیوتوکیئیھبفرقی‪ ،‬ابذیرغضامندنئہداتس ر‬
‫وطررپاانپدنعہیاظ ر‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫وئیکایتریںیموکیئدوھہکدیہبایطلغےہ‪،‬اوراسرپلمعںیمفرنیقییکیقیقحناکنیعترکدے‪،‬دعالاینپوصادبیدرپوہداتسوئراتدرس‬ ‫ر‬
‫ن ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫رکیتکسےہ ابہک وہ ارادہواحضوہاجےئ‪،‬ہیاکؾ یسکاےسیرسیتےفرقیےکاؿوقحؼوکاتمئرےیکریغب ایکاجےئ سجےن اا ںی کین ناوریسکدبؽ‬
‫ںیماحلصایکوہ۔‬

‫الیثمتت‬
‫ن‬ ‫ن ن ت‬
‫وئیکلیمعتیک۔دو‬
‫(اے) اےےناےنپرھگاوراسےسہقحلمنیتوگداومںیکفروخےکارادےےسیبیکایتررکدہیلقتنمیکداتس ر‬
‫وگداؾوجدوھہکدیہےسشالمےیکےئگ‪،‬یبےناتیسوکدےدبااوردورسارکاےیرپڈیوکدےدبا۔ہنڈیوکاور ہنیسوکدوھہکدیہاکملعاھت۔رص‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫وئیکحیحصتوہیتکسےہ؛نکیلڈیےکےٹپوکاتمئررکےنتاسیکحیحصتںیہیک‬‫ػیسوکدےیےئگوگداؾوکاخرجرکےنتیباوریسےکالخػداتس ر‬
‫اجیتکس۔‬
‫ن‬
‫(یب) یدرہعی ازدوایج دنبوتسب وتمعق ویبی ‪ ،‬یب اک وادل اے‪،‬وتمعق اخودنیس ےک اسھت‪،‬اس ےک نیمظتنم‪،‬رسئرااہؿ اور وتمویلں‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اجبےہاوررساکریمظتنماےےساسالہنوےفیظ‬ ‫رکبےہ۔یسدویاہیل وہرک ا لاقؽرک ا‬
‫وک‪،‬اینپ زدنیگںیم‪5،111‬روےپاسالہنوہفیظادارکےناکدہع ا‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫رکبےہ۔دعال‪،‬باولاضخہیولعمؾوہےن رپہکفرنیقیاکہشیمہ ہیدصقمراہ ہکہیاسالہنوہفیظیباوراسےکںوچںوکو ِر زگر‬ ‫یکادایگیئاکدوعی ا‬
‫ت‬
‫رسباداایکاجےئ‪،‬اسےیفصتاورےلصیفںیمئرمیمرکیتکسےہہکرسئراہوکاسالہنوےفیظےکیسکےصحرپوکیئقحاحلصںیہ۔‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪32‬۔ فرنیقیےکارادےےسقلعتمایقس ‪-‬یسکرحتئریاعمدہےیکحیحصتےکےیل‪،‬دعالوکنیقیوہ اباچےیہہکامتؾفرقیاتافصنمہناور‬
‫ن ت‬
‫دبابداراہناعمدہےاکارادہرےتھکںیہ۔‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت ت‬ ‫ن‬
‫وئاکبلطمایکاھت‪،‬اوراسےکایکوتمعقاقون‬ ‫وئیکحیحصترکےتوقدعالہیوپھچیتکسےہہکداتس ر‬ ‫‪33‬۔ حیحصتےکاوصؽ ‪ -‬یسکرحتئریداتس ر‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫وئیکزباؿاکایکبلطماھت۔‬ ‫یناتنجئےھت‪،‬اورہیرصػاسوساؽتدحمودہنوہہکداتس ر‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫‪34‬۔ حیحصتدشہداتسوئریک وصخمصلیمعت ‪ -‬وکیئ رحتئریاعمدہہےلہپ درسوہ اتکسےہ رھپ ‪،‬ارگ دمیعےن رعیضدوعی ٰںیم ادتساعیکوہاور‬
‫ت‬
‫دعالانمسےھجمسوتاسیکوصخمصلیمعتوہیگ۔‬

‫الیثمتت‬
 ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫اےےنرحتئریوطررپاےنپاتخمریبوکالگےکاجبےئاترقمرہرمقادارکےناکاعمدہہایک۔اعمدہےںیمؤملکاکباؾاورقحیکباب‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫یطلغیھت‪،‬ےسیجارگایسرطحاھجمساج ابوتوہ یبوک امتؾوقحؼےس افرغرکداتیےہ ۔ ارگدعالانمسےھجمس‪،‬وتیباسیکحیحصتاور رمقیکادایگیئےک‬
‫ن‬ ‫ت ت‬
‫مکحاکقحداروہک ناگ‪،‬ےسیجاسیکلیمکتےکوقاسںیمفرنیقیاکارادہاظہروہاوہ۔‬

‫باب‪IV‬‬

‫اعمدہاتیکخیسنتےسقلعتم‬

‫‪35‬۔ خیسنت اک ہلصیف بک وہ اتکس ےہ ‪ -‬رحتئری اعم دہے ‪32‬ںیم ذی رغض صخش اس یک وسنم یخ اک دقمہم رک اتکس ےہ ‪ ،‬اور دنمر ذلی‬
‫ت‬
‫اعمالمتںیمدعالوسنمیخاکہلصیفرکیتکسےہ‪،‬ینعی‪-:‬‬
‫ن‬
‫(اے) اہجںاعمدہہیدرہعیدمیعاکدعلؾبامتخرکےنےکاقبوہ؛‬
‫ت‬
‫(یب) اہجںاعمدہہیسکریغ مہبو ےسریغاقونینوہاوردماعہیلع‪،‬دمیعےسزبادہالممرکے؛‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن ن ت‬
‫رییسک‬‫(یس) اہجں اعمدہۂفروخیک وصخمصلیمعتےکےیلڈرگی ‪،‬با رکاےیرپےنیلاکاعمدہہوہ‪،‬اورجریدارباےٹپدار ےنز ِرج د‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اوررمق‪،‬سجیکادایگیئاکمکحدعالےنایکوہ‪،‬یکادایگیئںیموک ابیہیکوہ۔‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫خجریدارباہٹپدار وقعمدہیلعرپاقضبوہ‪ ،‬اوردعال وک ہیہتپےلچہکہیہضبق طلغےہ‪،‬وتدعالاےسجریدارباہٹپ ددنہہ وک رکاہیباانم‬
‫عف‪،‬ارگوکیئوہ‪،‬ادارکےناکمکحیھبرکیتکسےہوجاساقضبےنووصؽایکوہ۔‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت ن‬
‫ایس اعمےلم ںیم دعال ‪ ،‬یدرہعیمکح اسدقمےمںیمسجںیم ڈرگی یکیئگ وہنکیل لیمعتہنوہ‪ ،‬با وت طلغ اکر فرقی یکدحتاعمےلم‪،‬‬
‫اعمدہےوکوسنمخرکیتکسےہبااسیجہکاعمےلماکااصنػاقتاضرکے۔‬

‫الیثمتت‬

‫ئراےئ(اے)‪-‬‬
‫ت‬ ‫ن ن ت‬
‫اےےناتتیھکیبوک رفوخایک۔استیھکرپرےتاکقحوموجداھتسجاکاےوکئراہِراسذایتملعاھت‪،‬نکیلاسےنہییبےسیفخم‬
‫راھک‪،‬یباعمدہےیکوسنمیخاکقحدارےہ۔‬

‫ئراےئ(یب)‪-‬‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫اتاے ےناینپ ؤملک یب‪،‬اتدنہوویبہ وک اسےک رفضوخاوہں وک رف ب اکریےس اجدیئادلقتنمرکےنرپورالغبا۔ اہیں فرنیقی‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫وئیکوسنمیخیکقحدارےہ۔‬ ‫لایبا لاقؽیکداتس ر‬
‫ئرائروک ابیہرپںیہںیہ‪ ٰ ،‬د‬

‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬

‫ایبا‪،‬ہصح‪،IV‬اسی۔‪3‬ںیم‪،‬احفصت‬
‫ا لاقؽاجدیئاد(ئرمیم)اٹکی‪IV( 7882،‬باب‪)7882‬وہاافلظ"رحتئرںیم "وکوسنمخایکایگ؛اور ہیؤمرہخ‪78‬فروری‪7882،‬وکزگٹآػ د‬ ‫‪32‬اہجںیھب ِ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫‪ 727‬اب‪748‬رپشاعئوہا‪،‬باذفالمعلےہ‪،‬دےیھکیاُساٹکیےکنشکیس‪7‬اور‪2‬۔‬
 ‫ت ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫‪36‬۔ یطلغیکبابوسنمیخ ‪ -‬رحتئریاعمدہے ‪33‬یکوسنمیخاکہلصیفضحمیسکیطلغ یکبابہنوہک ناگ‪،‬ختوہفرقی سجےک الخػ‬
‫ت‬
‫ہلصیفوہدرتقیقحایساحلںیماحبؽہنایکاجاتکسوہےسیجاعمدہہایکیہہنایگوہ۔‬

‫‪37‬۔ وصخمصلیمعتےکدقمےم ںیموسنمیخیکابتمدؽادتساع ‪ -‬رحتئریاعمدہے یک وصخمصلیمعتےکدقمےماک دمیع ابتمدؽادتساعرک‬

‫ت‬
‫اتکسےہہک‪،‬ارگ اعمدہےیک وصخمصلیمعت ںیہیکاجیتکسوتوسنمخاور ردایکاجےئ ؛اوردعال‪،‬ارگاسیکوصخمصلیمعت ےسا ر ررکےوت اس‬
‫یکوسنمیخیکدہاباتاوراسرطحاساکہیفصترکیتکسےہ۔‬
‫ت ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫‪38‬۔ دعال اعمدہہ وسنمخرکےنواےل رفقیےستفصناکاقتاضرکیتکسےہ ‪ -‬خیسنتِاعمدہہ اکہلصیفرکےتوہےئ‪،‬دعال اسفرقیےس‬
‫ن‬
‫ےسجدادریسدییئگوہ‪،‬ااصنػےکاقتوضںےکاطمقبدورسےفرقیوکز ِرالتیفدےنیاکاقتاضرکیتکسےہ۔‬

‫باب‪V‬‬
‫ن‬
‫داتسوئراتیکخیسنت ےسقلعتم‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫وئبالطبااقب ِااطبؽوہ‪،‬ےسجیسکدقرحد ہوہہکارگداتسوئر‬‫‪39‬۔ خیسنتاکمکحبکدبااجاتکسےہ ‪ -‬ویہصخشسجےکالخػرحتئریداتس ر‬
‫ت‬
‫ویسییہریہوتاسوکتخساصقنؿوہک ناگ‪،‬وہاےسبالطبااقب ِااطبؽرکےناکدقمہمرکاتکسےہ؛اوردعالاینپوصادبیدرپاساکہلصیفرکیتکسےہاور‬
‫اےسشیپرکےناکمکحدےیتکسےہاوراس یکخیسنترکیتکسےہ۔‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫ارگداتسوئر‪]****[ 34‬ررٹسجنشیاٹکی‪35‬ےکتحت‪،‬ررٹسج ُشدہوہ‪،‬وتدعالاسیکڈرگیاسارسفوکاراسؽرکےیگسجےک‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫وئررٹسج ُشدہوہ؛اوروہارسفاےنپاھکوتںںیمداتس ر‬
‫وئیکلقنرپونٹ‪،‬اوراسیکخیسنتیکاتیلصدرجرکےک ناگ۔‬ ‫آسفںیمداتس ر‬

‫الیثمتت‬

‫(اے) اترحبیاہجزےکامکل اےےندوھہکدیہےساےساقب ِرفساظہررکےتوہےئ‪،‬اتہمیباکریبوکاساکہمیبرکےنرپ را‬

‫بغرکایل۔یببایسیلیکخیسنتاحلصرکاتکسےہ۔‬

‫(یب) اے ےنیبوک ارایضلقتنمیک ‪ ،‬سجےن یسوکاسیک وتیص رکدی ۔ اس رپڈی ےن ارایض اک ہضبق احلص رک ایل اور ہی ایبؿ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫وئیکخیسنتاحلصرکاتکسےہ۔‬ ‫داتسوئایتررکیلہکہییلقتنمیبوکوروفقوہیئیھت۔یسیلعجداتس ر‬
‫ر‬ ‫رکےتوہےئاتیلعج‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن ن ت‬
‫ہرکےک ہکاسیکزنیمرپامتؾرکاےیداروتیصرپےھت‪،‬اےسیبوک رفوخرکدبا‪،‬اوراےسیدرہعیاتداتسوئر‬ ‫(یس) اے‪،‬ہیاظ ر‬
‫ن‬
‫ؤمرہخمکیونجری‪7877 ،‬وکلقتنمرکدی۔اسدؿےکوفراًدعب‪،‬اےےندوھہکدیہےسیسوک ُجرویارایضاکہٹپؤمرہخمکیاوتکئر‪7876،‬وکاج‬
‫ریرکدبا‪،‬اورےٹپوک‪]****[ 36‬ررٹسجنشیاٹکی‪37‬ےکتحتررٹسجرکاےنےکےیلشیپرکدبا۔یبےٹپیکخیسنتاحلصرکاتکسےہ۔‬

‫‪33‬دےیھکیاسہقبہحفصرپاحہیش ‪7‬۔‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪34‬یدرہعی وصخمص دادریس(ئرمیم)اٹکی‪VI( 2172،‬باب ‪)2172‬ظفل د‬
‫"اینی "وک حدػ ایک ایگ؛اور ہی ؤمرہخ ‪ 77‬فروری‪ 2172،‬وک اجنپب زگٹ ( ریغ ومعمیل) ‪،‬اسی۔‪5‬ںیم احفصت‬
‫ت‬
‫‪ 41797‬اب‪41798‬شاعئوہا۔‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫‪35‬ابدےیھکیررٹسجنشیاٹکی‪XVI( 7918،‬باب‪)7918‬؛اورہیؤمرہخ‪79‬دربمس‪7918،‬وکزگٹآػ د‬
‫ایباںیم‪،‬احفصت ‪ 237‬اب‪246‬رپشاعئوہا۔‬
 ‫ن ن ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫یب وک اے یک اجب ےس وعض رکدہ سیت ہرار روےپ امتیل یک اچر ڈنہویں یکوبقتیل یک وعض وہ ات رحبی اہجز فروخ اور‬ ‫(ڈی)‬
‫لقتنم رکےن رپ راض دنم وہا۔ ڈنہی وعض وہیئ اور وبقؽ رک یل یئگ نکیل رحبی اہجز اعمدہے ےک اطمقب ہن دبا ایگ۔ اے ڈنہویں ںیم ےس یسک ات‬
‫ےکقلعتمیبرپدقمہمرکداتیےہ۔یبامتؾڈنہویںوکوسنمخرکوااتکسےہ۔‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫وئ فلتخم وقح ؼ با فلتخم ذےم داروی ں اک وبثت وہ ‪ ،‬وت دعال ‪ ،‬یسک‬
‫ج وی خیسنت یک اج یتکس ےہ ‪ -‬اہج ں وک یئ داتس ر‬
‫‪41‬۔ داتسوئرات نج یک ُ ر‬
‫ن‬
‫بااقدعہدقمےمرپ‪،‬اسیک ُجرویخیسنترکیتکسےہاورہیقبوکالوگرےنہیکااجزتدےیتکسےہ۔‬

‫الیثمتت‬

‫اےےنیبوکاتباجریایکاسےنوہبیسوکدےدباےسجہتپالچہکہیوتڈیاکےہسجےنایوکدےدبا‪،‬یسیکدصتقییلعجیھت۔‬
‫یسدورسےاعمالمتوکوییہناٹوڑےتوہےئاسدصتقییکخیسنتاکقحدارےہ‪،‬‬
‫ت‬ ‫ت ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫وئوسنم خوہاس ےسز ِر الت یف ےکاطمےبل اک اایتخر ‪ -‬یسکداتس ر‬
‫وئ یک وسنمیخےکےلصیف ےکوق‪ ،‬دعال‬ ‫‪47‬۔ سج رفقی ےک ےیلداتس ر‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫دادریس ُشدہفرقیےسااصنػےکاقتےضےکاطمقبدورسےفرقیوکاعموہضادارکےناکاقتاضرکیتکسےہ۔‬

‫باب‪VI‬‬

‫ارقتسارہیولصیفںےسقلعتم‬
‫ن‬
‫‪42‬۔ ارقتسار ِ قحاوراقونین تیثیح ےس قلعتمدعایتلوصادبید ‪ -‬یسک اق ون ین بصنم ‪ ،‬با یسک اج دیئاد اک قح دار صخش یسک قح ےک نمر با ذی‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫نمصخشےکالخػاےنپبصنمباقحےکےیلدقمہمدائررکاتکسےہ‪،‬اوردعالاینپوصادبیدرپارقتساررکیتکسےہہکوہویںقحدارےہ‪،‬‬ ‫رغض ر‬
‫ن‬
‫اوردمیعوکاسدوعےںیممریدیسکدادریساکدوعی ٰرکےنیکرضورتںیہ‪:‬‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫تن‬
‫ام ع ‪ -‬اب مہ دعال ااسی ارقتسار ںیہ رکے یگ اہج ں دمیع ‪ ،‬ضحم ارقتسا ِر قح ےک الع وہ ر‬
‫م ید وک یئ دورسی داد ریس‬ ‫اس ارقتسار اک ا‬
‫احلصرکےنےکاقبوہنکیلہنرکے۔‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫نمصخش"ےہ‪،‬وج‪،‬ارگوموجدوہ‪،‬‬
‫واضخ ‪ -‬اجدیئاداکوتمیلیسکریغوموجدصخشےکقحےکئرسکع‪،‬قحےسا ر رںیم"ذیرغض ر‬
‫ت‬
‫وتوتمیلوہبا۔‬

‫الیثمتت‬
‫ت‬
‫(اے) اےوصخمصارایضرپاقونیناقضبےہ۔فریبیک ناگؤںےکبادنشوںےنارایضرپراےتےکقحاکاطمہبلایک۔اےارقتساراک‬
‫دوعی ٰرکاتکسےہہکوہاسدوعےےکقحدارںیہںیہ۔‬

‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬

‫‪36‬یدرہعیوصخمصدادریس(ئرمیم)اٹکی‪VI( 2172،‬باب‪)2172‬ظفل د‬
‫"اینی {"}‪Indian‬وکحدػایکایگ؛اور ہیؤمرہخ‪77‬فروری‪2172،‬وک اجنپب زگٹ(ریغومعمیل)‪،‬اسی۔‪5‬ںیم‬
‫ت‬
‫احفصت‪ 41797‬اب‪41798‬شاعئوہا۔‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫‪37‬ابدےیھکیررٹسجنشیاٹکی‪XVI( 7918،‬باب‪)7918‬؛اورہیؤمرہخ‪79‬دربمس‪7918،‬وکزگٹآػ د‬
‫ایباںیم‪،‬احفصت ‪ 237‬اب‪246‬رپشاعئوہا۔‬
 ‫ت ت‬
‫(یب) اےےناینپاجدیئادیب‪،‬یساورڈیوکوتیصرکدی‪"،‬ارگریمیومتےکوقزدنہوہںوتاؿںیمئرائرمیسقتوہیگ‪،‬ورہن‬
‫ت‬
‫اؿےک وموجدںوچںںیم۔"اےسیوکیئےچبوموجدںیہںیہ۔اےیکوتیصےکلیمعتدننکہےکالخػدقمےمںیم‪،‬دعالہیارقتساررکیتکسےہ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫آبایب‪،‬یساورڈیاجدیئادوکمطلقاا ً‪،‬بااؿیکایحتترھکتکسںیہاوروہںوچںےکوقحؼرقمروہےنےسےلہپاؿےکافمداکارقتساررکیتکسےہ۔‬
‫ت ت‬
‫(یس) اےےندہعایک‪،‬ارگوہیسکوق اتالھک روےپےسزبادہ االمک اکقحدار وہ وتوہاسوکوصخمص اواقػوکدےک ناگ۔اس‬
‫االمک ےک وصحؽ ےسےلہپ ‪ ،‬با وفقےک تحت یسک صخشےک قحدار وہ ےنیک دصتقی ےس ےلہپ ‪ ،‬اسےن دہع ےکریغ ینیقی وہےن یک انب رپاک دعلؾ‬
‫ت‬
‫رکاےنےکارقتساراکدقمہمایک۔دعالارقتساررکیتکسےہ۔‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫(ڈی) اے ےن یب وک اجدیئادلقتنم یک سج ںیم اس اک رص ػ زدنیگ ت یہ افم د اھت ۔ یلقتنم یس ےک الخ ػ ریغ ؤم ئر ےہ‪ ،‬وج پحثن ِٹ‬
‫ت‬
‫وارثقحدارےہ۔اےاوریبےکالخػیسےکدقمےمںیمدعالہیارقتساررکیتکسےہہکیسوییہنقحدارےہ۔‬

‫اتےباوالددنہوویبہےناجدیئاداکہصحلقتنمایکینعی وہاسیکاقضبیھت۔وجصخشال االً اجدیئادےکےضبقاکقحداراھت ارگ‬ ‫(ای)‬

‫اسےکدعبوہوارثوہیتوت‪،‬لقتنماہیلےکالخػدقمےمںیم‪،‬ارقتساراحلصرکاتکسےہہکیلقتنماقونینرضورتےکریغبےہاورہیویبہیکزدنیگ‬
‫ےکالعوہاکدعلؾیھت۔‬

‫(افی) اجدیئادرپاقضبدنہوویبہاےنپوتمیفاخودنیکرطػےساتہچبوگدیتیلےہ۔ال االً اجدیئادےکےضبقاکقحدارصخشاسےک‬

‫ت‬
‫ریغبیسکےٹیبےکوافترپ‪،‬ےلباکلےٹیبےکالخػدقمےمںیموگدےنیلوکریغاقونینفراردولاےناکارقتسارےلاتکسےہ۔‬

‫اے وصخم ص اج دیئاد رپ اق ضب ےہ۔یب‪ ،‬ےن اج دیئاد یکتیکلماک دوعی ٰرکےت وہ ےئ اےےس اس یک یلقتنماکدوعی ٰرکدبا۔‬ ‫(یج)‬
‫اےاجدیئادرپےضبقاکارقتسا ِرقحےلاتکسےہ۔‬
‫ت‬
‫(اچی) اےےنیبوکاینپ زدنیگتاجدیئادوتیصیک‪،‬اسےکدعبیبیکویبیاورںوچںےکےیلارگوہںوت‪،‬نکیلارگ یب‪،‬ویبی باںوچ‬
‫ن‬
‫ںےکریغبوافتبااجےئوتیسوک۔یبیک رفیضویبیڈیاورےچبںیہ‪،‬نکیل‪،‬یسںیہاماتنہکیباورڈیےنیھبکشادییکیھت۔ڈیاوراسےکےچب‪،‬یس‬
‫ت‬
‫یکزدنیگںیم‪،‬یسےکالخػارقتسا ِرقحاکدوعی ٰرکتکسںیہہکوہیبیکیقیقحویبیاورےچبںیہ۔‬
‫ن‬
‫‪43‬۔ ارقتساراکائر ‪ -‬اس بابےکتحتایکایگوکیئارقتسار رصػ رفنیقیِدقمہم‪،‬اؿےکذرےعی دمایعؿرپبارتلبیتالوگوہک ناگ‪،‬اور‪،‬اہجں‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫فرنیقیںیمےسوکیئوتمیلوہوتاؿااخشصرپنجےکےیلوہفرنیقیوتمیلوہں‪،‬رشبہکیطارقتساریکبارخیرپوہوموجدوہں۔‬

‫الیثمتت‬

‫اتدنہواےےن‪،‬اتدقمہمسجںیماسیکویبییباوراسیکامں‪،‬دماعہیلعےھت‪ ،‬ںیماتارقتساریکادتساعیکہکاس یکشادی با‬

‫ت‬
‫اضہطبوطررپ یکیئگ اور اتمکحااعدہ ِ‬
‫وقحؼزؿوشیئےکےیل دعالےنمکحاورارقتساررکدبا۔یس‪ ،‬ےنہیدوعی ٰرکےتوہےئہکیباس یکویبی‬
‫ےہ‪،‬اےرپیبیکبازبایبےکےیلدقمہمرکدبا۔اسہقبدقمےمںیمایکایگارقتساریبرپالوگہنوہک ناگ۔‬
 ‫باب‪VII‬‬

‫ووصؽدننکہیکرقتریقلعتم‬
‫ت‬
‫ووصؽدننکک ناگؿیکوصادبیدیرقتری ‪ -‬یسکزئر ِامسعدقمےمںیمووصؽدننکہیکرقتریدعایتلوصادبیدرپوہیگ۔‬ ‫‪44‬۔‬
‫ن‬
‫‪38‬‬
‫ومجمعۂااضبا دویایناکوحاہل ‪ -‬اسیکرقتری اکرطہقیاورہجیتن ‪ ،‬اوراسےک وقحؼ‪،‬اایتخرات‪ ،‬رفاضئاورذےم دارویں‪ ،‬وک ومجمعۂا‬
‫اضبادویاین ےسطبضنمایکاجےئک ناگ۔‬

‫‪[39‬باب‪VIII‬‬
‫ن‬
‫رساکری رفاضئےسافنذےسقلعتم‬

‫****************]‬

‫ہصح‪III‬‬
‫تن‬
‫امیعدارریس‬
‫ا‬

‫‪-----------‬‬

‫باب‪IX‬‬
‫ِ تن‬
‫ااکحؾاماع‬‫ومعیم‬
‫تن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫تن‬ ‫تن‬
‫امیعاطعیکاجےئیگ۔‬ ‫یرہعیاعریضبادوایممکحِ ا‬
‫امیعدادریسدعالیکوصادبیدرپ د‬
‫امیعدادریسےسیکاطعیکاجےئیگ ‪ -‬ا‬ ‫ا‬ ‫‪52‬۔‬
‫ت ت‬ ‫ت ت ن‬ ‫ت‬ ‫تن‬ ‫تن‬
‫امیعوہوہ ابےہوجوصخمصوقبامریداجراےئمکحِدعالتؤمئررےہ۔ہیااکحؾدقمےمںیم‬ ‫‪53‬۔ اعریضااکحؾِامایع‪ -‬اعریضمکحِ ا‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت ت‬
‫بدویاین‪(7918،‬اٹکی‪V‬باب‪])7918‬ےکتحتطبضنمایکاج ابےہ۔‬ ‫یسکیھبوقاجریےیکاجتکسںیہ‪،‬اوراؿوک‪[40‬ومجمعۂااض ا‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫تن‬ ‫تن‬
‫امیع رصػ امسعےکدعب یدرہعیڈرگیاوردقمےم ےکاواصػ رپ اجریایکاج اتکسےہ؛ اسےک‬ ‫دوایممکحِامایع ‪ -‬دوایممکحِ ا‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫وہبوہ۔‬
‫ذرہعیدماعہیلعوکوکیئقحالقتسمًک میلرکےنباوکیئاکؾرکےناکبادنبایکاج ابےہ‪،‬وجدمیعےکوقحؼےکئرالخػ ا‬

‫باب‪X‬‬
‫تن‬
‫دوایممکحِِامایعےسقلعتم‬

‫ت‬
‫‪38‬ابدےیھکیومجمعۂااضبادویاین‪V( 7918،‬باب‪)7918‬‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪39‬یدرہعی وافیق وقانین (رظن باین اور االعہیم)آرڈسننی‪XXVII( 7987،‬باب ‪ )7987‬حدػ ایک ایگ؛اور ہی ؤمرہخ ‪ 6‬وجالیئ‪ 7987،‬وک بااتسکؿ زگٹ (ریغ ومعمیل)‪،‬اسی۔‪ 2‬اور ‪ 3‬اور‬
‫ت‬
‫دورسےڈیشوؽ‪،‬ہصح ‪،III‬ربمنامشر‪79‬ںیم‪،‬احفصت ‪ 345‬اب‪475‬رپشاعئوہا۔‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪40‬یدرہعی وافیق وقانین (رظن باین اور االعہیم)آرڈسننی‪XXVII( 7987،‬باب ‪ )7987‬حدػ ایک ایگ؛اور ہی ؤمرہخ ‪ 6‬وجالیئ‪ 7987،‬وک بااتسکؿ زگٹ (ریغ ومعمیل)‪،‬اسی۔‪ 2‬اور ‪ 3‬اور‬
‫ت‬
‫دورسےڈیشوؽ‪،‬ہصح ‪،III‬ربمنامشر‪79‬ںیم‪،‬احفصت ‪ 345‬اب‪475‬رپشاعئوہا۔‬
 ‫ت‬ ‫تن‬
‫‪54‬۔ دوایممکحِامایعبکاجریایکاجباےہ ‪ -‬اسبابںیمذموکربادرجدرگیداعفت ےکشیپِرظن‪،‬اظہریبایفخموطررپدماعہیلعیکرطػ‬
‫تن‬
‫امیعاجریایکاجاتکسےہ۔‬
‫بایقذےمدارویںیکالخػورزیےکدتارکےکےیلدوایممکحِ ا‬
‫ت‬
‫خہیذہمدارییسکاعمدہےےسدیپا ُشدہوہوت‪،‬دعالاساٹکیےکبابںیمدرجوقادعاورداعفتےساافتسدہرکےیگ۔‬
‫تن‬ ‫ت‬
‫خدماعہیلع ‪،‬دمیعےکاجدیئادےساافتسدےےک وقحؼںیم دماتلخرکے وتدعال دنمر ذلیدقمامتںیم دوایممکحِامایع‬
‫اجریرکیتکسےہینعی‪-:‬‬

‫(اے) خدماعہیلعدمیعیکاجدیئاداکوتمیلوہ؛‬

‫خاسدماتلخےسدیپا ُشدہاصقنؿاکادنازہاگلےناکوکیئایعمرہنوہ؛‬ ‫(یب)‬

‫(یس) خدماتلخویںوہہکامیلز ِرالتیفانمسدادریسہنوہ؛‬

‫ن‬
‫(ڈی) خدماتلخیکو ےسامیلالتیفاحلصہنرکتکساکاغلااکمؿوہ؛‬
‫تن‬
‫امیعونتمعدعایتلاکروایئےکونتعوکروےنکےکےیلرضوریوہ۔‬‫(ای) خمکحِ ا‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫واضخ ‪ -‬اسنشکیسںیماجتریتناؿاالمکوہیگ۔‬

‫الیثمتت‬
‫ت‬
‫(اے) اے ےن یب وک وصخم ص اج دیئاد رک ا ےی رپ دی اور یب ےن اعم دہہ ایک ہک وہ اس ںیم ےس رب اور رجب ی ںیہ ر ےل ک ناگ ۔‬
‫تن‬
‫امیعاکدقمہمرکاتکسےہ۔‬ ‫اعمدہےیکالخػورزیرپ ُکھددایئرکےنےسیبوکروےنکےکےیلاےمکحِ ا‬
‫ن‬ ‫تن‬
‫(یب) وکیئوتمیلوفقیکالخػورزییکدیکمھداتیےہ۔اسےکرشتوتمویلںوکاچےیہ‪،‬ارگوکیئوہں‪،‬مکحِامایعاحلصرکبا‬
‫ت‬ ‫تن‬
‫امیعاحلصرکتکسںیہ۔‬
‫اچےیہاورذیرغضاماکلؿاچںیہوت‪،‬الخػورزیےسروےنکاکمکحِ ا‬

‫ ینپمےکڈائررٹکی اداھررمقبارسامےیےس‪41‬انمعفِف صادارکےنواےلںیہ۔وکیئیھب ہصحداراؿوکروےنکےکےیلمکحِ‬ ‫(یس)‬

‫تن‬
‫امایعاکدقمہمرکاتکسےہ۔‬

‫آگ اور زدنیگ یک ہمیب ینپم ےک ڈائررٹکیدنمسری ہمیب اک ری ںیم وغشمؽ وہےن وک ںیہ۔ف ص داراؿ ںیم ےس وکیئ اؿ وک‬
‫(ڈی)‬
‫نت‬
‫روےنکےکےیلمکحِامایعاکدقمہمدائررکاتکسےہ۔‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫(ای) لیمعتدننکہاےیدرہعی‪،‬دبیلمعبایسلفم‪،‬وتمیفیکاجدیئادوکرطخےںیمڈاؽراہاھت۔دعالاےساباوثںںیمدماتلخےسرو‬
‫تن‬
‫امیعاجریرکیتکسےہ۔‬‫ےنکاکمکحِ ا‬

‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬

‫‪41‬بامہ‪،‬رےولے ینپم‪،‬وصخمص دمت اور وصخمص بادنبویں اور رشاطئ ےک تحت رسامےیںیم ےس ادا رکدہ رسامہی ےک ےصح رپ وسد ادا رک یتکس ےہ‪ :‬دےیھکی د‬
‫اینی رےولے زینپمک اٹکی‪ X( 7895،‬باب‬
‫‪،)7895‬اسی۔‪3‬۔‬
 ‫ن ن ت‬
‫(افی) یب اک اتوتم یلاے وفق یکاجدیئاد ےک ومعمیلےصح یکریخب داشندنماہنفروخ رکےنوکےہ۔‪،‬ارگہچم ےسںیماعموہض‬
‫تن‬ ‫ن ن ت‬
‫امیعاکدقمہمرکاتکسےہ۔‬ ‫انمسدادریسوہوتیھبیب رفوخروےنکےکےیلمکحِ ا‬

‫(یج) اےےنات اجدیئاد یب اوراس ےک ںوچ ں ےک ےیل (شادی با درگی یتمیق وع ض ےک ریغب ) وفق رک دی۔ رھپ اے ےنیس‬
‫ت‬ ‫تن‬ ‫ن ن ت‬ ‫ن ن ت‬
‫امیعےکےیلدقمہمرکتکسںیہ۔‬ ‫وکاجدیئادفروخرکےناکاعمدہہرکدبا۔یباوراس ےکںوچںںیمےسوکیئیھبفروخروےنکےکمکحِ ا‬
‫ت‬
‫اتولیکےکوطررپاےیکالمزمےکدوراؿںیم‪،‬اسےکؤملکیبےسہقلعتمضعباکذغات‪،‬اسےکےضبقںیمآےئ۔‬ ‫(اچی)‬
‫اےےناؿاکذغات یکاعؾ ریہش‪،‬با اؿےکدنمراجت اک ابدہل یسک ایبنجےسرکےنیکدیکمھدی۔یب اےوکویںرکےنےس روےنک ےکےیلمکحِ‬
‫تن‬
‫امیعاکدقمہمرکاتکسےہ۔‬
‫ا‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫(آیئ) اےیباکیبطہ ریےہ۔اسےنرمقاکاطمہبلایکسجاکیبےنا ر ررکدبا۔اےےنبورِرمضیاسیکیئگ ابتحااش‬
‫تن‬ ‫ن‬
‫امیعاکدقمہمرکاتکسےہ۔‬
‫رکےنیکدیکمھدیےہ۔ہیاےےک رفضےکئرالخػےہ‪،‬اوریباسوکویںرکےنےسروےنکےکےیلمکحِ ا‬

‫(ےج) دوہقحلماکمونںےکامکلاے‪،‬ےنات}اکمؿ{یبوکرکاےیرپدےدبااوردعبازاںدورسایسوکرکاےیرپدےدبا۔اکمؿ‬
‫ےکیسوکرکاےیرپدےیوہےئےصح ںیماے اوریسےن ایسی دبتایلیںرشوعرکدںیوجیبوکرکاےیرپدےی اکمؿںیماسےکآراؾاوروکسؿںیم‬
‫تن‬
‫امیعاکدقمہمرکاتکسےہ۔‬
‫راکوٹڈاںیلیگ۔یباا ںیااسیرکےنےسروےنکےکےیلمکحِ ا‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫(ےک) اے اکس اکری ےک ذراعئ ےس قلعتم یسک رصحی اعمدہے ےک ریغب اکس اکری ےک اقمدص ےک ےیل یب وک اقب ِاکس‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫زنیمداتیےہ۔ ےعلض ںیمروایجاکساکریےکذراعئ ےسئرسکع‪،‬یب زنیم ںیماےسیجیب یکاکس یکدیکمھداتیےہوجاسےکےیلاصقنؿدہےہ‬
‫اوراےس اسےکدتارکےکےیلیئکاسؽدراکرںیہ‪،‬اےیتیھکباڑیےکرطقیِاکرےکاطمقباا ںیاامعتسؽرکےنےکےیلاےنپونعمیاعمدہے‬
‫تن‬
‫یکالخػورزیںیمیبوکزنیموبےنےسبازرےنھکےکےیلیسکمکحِامایعاکدقمہمرکاتکسےہ۔‬

‫(الی) اے‪،‬یباوریسرمیضرپ ینبرشاتکںیمرشاتکدارںیہ۔اےےنااسیادقاؾرکےنیکدیکمھدیسجےسرشاتکاکاخہمت‬

‫ت‬
‫نکمماھت‪.‬یباوریس‪،‬رشاتکیکلیلحتےکریغب‪،‬اےوکروےنکےکےیلمکحِااتمیعاکدقمہمرکتکسںیہ۔‬

‫(امی) اے ‪ ،‬یسک دنہو ویبہ وج اےنپ وتمیف وشہر یک اجدیئاد یک امکل ےہ‪ ،‬ااسی رکےن یک یسک انمس و ےک ریغب اجدیئاد ےک ایضع اک‬
‫تن‬ ‫نت‬
‫بےہ۔وتمعقوارثاُےسروےنکےکےیلمکحِامایعاکدقمہمرکیتکسےہ۔‬ ‫باع ا‬
‫ن ت‬ ‫ن‬
‫(انی) اے ‪ ،‬یب اور یس ات ریغ مسقنم دنہو اخدناؿ ےک افراد ںیہ۔ اے اخدناؿ یک اجدیئاد رپ اُج درخ اکاتٹ ےہ‪ ،‬اور اخدناؿ وک‬
‫ت‬ ‫تن‬ ‫ن ن ت‬ ‫ن‬
‫ُجروی وطررپ ئربادرکےکاخدناین ئرونتںںیمےسھچکفروخرکےنیکدیکمھداتیےہ یباوریساےسروےنکیکاخرطمکحِ امایعاک دقمہمرکتکس‬
‫ںیہ۔‬
 ‫ن‬ ‫ت‬
‫(او) ‪[ 42‬رکایچ]ںیم ضعباکم ون ں اک امکل ‪ ،‬اے دویاہیل وہ ا‬
‫اجب ےہ ۔ یب اؿ وک رساکری لیلحتاکر ےس جرید رک ہضبق رک اتیل ےہ۔‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫میددما‬
‫جچرکےنرپوبجمروہاج ابےہ۔یب ر‬ ‫اےاکمونںںیمدالخوہےناوراصقنؿاچنہپےنرپدضبےہاوریباقضبرےنہےکےیلاکیفالمزؾرھکرک ر‬
‫تن‬
‫تلخروےنکےکےیلمکحِامایعاکدقمہمرکاتکسےہ۔‬

‫یسک ک ناگؤںےکبادنشوںےناےیک زنیمرپراےت ےک قحاکدوعی ٰایک۔اؿ ںیمےسیئکےکالخػاتدقم ےمںیم‪،‬اے‬ ‫(یپ)‬

‫تن‬
‫امیعاحلصرکایلہکاسیکزنیماےسییسکقحےسرشموطںیہےہ۔دعبںیمدرگیسداہیویتںےناےرپاےنپراےتےکہنیبمقحوک‬ ‫ےنمکحِ ا‬
‫تن‬ ‫ن‬
‫میدروےنکےکےیلمکحِامایعاکدقمہمرکاتکسےہ۔‬
‫روےنکرپدقمہمرکدبا۔اےاؿوک ر‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫(ویک) ااظتنؾِدقمہمںیمسجںیمیسات رفضوخاہ رفقیںیہےہ‪،‬اےےنیسےکاباوثںےکااظتنؾےکےیلڈرگیاحلصرکیل‬
‫تن‬ ‫ت‬
‫امیعاکدقمہمرکاتکسےہ۔‬
‫۔یبےناس ےکفرےضےکےیلیسےکاباہثاجتےکالخػاکرروایئرشوعرکدی۔اےیبوکروےنکیکاخرطمکحِ ا‬

‫(آر) اےاوریبہقحلم ارایض اوراؿ‪ 43‬ںیم اکونںرپاقضبںیہ۔اےےناینپاکؿ ںیم اسرطح اکؾ ایکہکاےسیب یکاکونں‬
‫تن‬ ‫ت‬
‫ام یعاک‬
‫ت وعیسرکدبا اور یب یکاکونں وک اہسرادےنی واےل ضعبوتسونں ےک ےیل رطخہ دیپارکدبا۔اس وک ااسیرک ےنےسرو ےنک ےکےیل یب مکحِ ا‬
‫دقمہمرکاتکسےہ۔‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫رکبےہ۔یب‪،‬‬
‫اجببےہباریغرضوریوشر ا‬
‫(اسی) اے فریبیرھگےکاقضب‪،‬یبےکیعبطوکسؿ ںیمامدیدماتلخرکےتوہےئیٹنھگ ا‬
‫تن‬
‫اےوکوشررکےنےسروےنکےکےیلمکحِامایعاکدقمہمرکاتکسےہ۔‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫رکبےہیباوریسےکراخوآراؾںیموااتعقًدماتلخرکےنےکےیلاضفآولدہرک‬‫(یٹ) اےےنوجڑپوسےکاتاکمؿںیماکؾ ا‬
‫ت‬ ‫تن‬
‫امیعاکدقمہمرکتکسںیہ۔‬
‫دی۔یباوریسآولدیگوکروےنکےکےیلمکحِ ا‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫اجئاوراس یکالخػورزییکیئگےہ‪،‬یباس‬ ‫اےےنیبیکٹنٹیپیکالخػورزییک۔ارگدعال نئمطموہہک ٹنٹیپ ر‬ ‫(وی)‬
‫نت‬
‫امیعاحلصرکاتکسےہ۔‬ ‫الخػورزیوکروےنکےکےیلمکحِ ا‬
‫ت‬ ‫تن‬
‫امیعاحلصرکاتکسےہ‪،‬باوہکیتق وہاکؾسجےک‬ ‫(وی) اےےن یباکقحِفینصت وچری ایک۔یباسوچریوکروےنکےکےیلمکحِ ا‬
‫قحِفینصتاکدوعی ٰایکایگوہریغاالخیقباوتنیہآزیمہنوہ۔‬
‫تن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫امیعاحلصرکاتکسےہرشب‬
‫رکبےہ۔اامعتسؽدننکہوکروےنکےکےیلیبمکحِ ا‬
‫(ڈویلب) اےباروارطےقیےسیباکاجتریتناؿاامعتسؽ ا‬
‫ت‬
‫ہکیطیبےکاجتریتالعماکاامعتسؽاامیدناراہنوہ۔‬

‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬

‫‪42‬یدرہعی وافیق وقانین (رظن باین اور االعہیم) آرڈسننی‪XXVII( 7987،‬باب ‪)7987‬ظفل "اٹچ ک ناگن "ےسدبؽ د اب ایگ اھت ؛اور ہی ؤمرہخ ‪ 6‬وجالیئ‪ 7987،‬وک بااتسکؿ زگٹ (ریغ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫رمکی وقانین ( اقونین االصاحت ) آرڈسننی‪ XXI( 7961،‬باب‬ ‫ومعمیل)‪،‬اسی۔‪ 2‬اور ‪ 3‬اور دورسے ڈیشوؽ‪،‬ہصح ‪،III‬ریسلی ربمن‪ 79‬ںیم‪،‬احفصت ‪ 345‬اب ‪ 475‬رپ شاعئ وہا اور رھپ یدرہعی ر‬
‫ت‬
‫‪)7961‬ظفل"ہتکلک"ےسدبؽدباایگاھت؛اورہیؤمرہخ‪9‬وجؿ‪7961،‬وکبااتسکؿزگٹ(ریغومعمیل)‪،‬اسی۔‪3‬اوردورسےڈیشوؽںیم‪،‬احفصت‪ 725‬اب‪845‬رپشاعئوہا۔‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ِ‬
‫وصحؽ ارایض (اکںین)اٹکی‪ XVIII( 7885،‬باب ‪)7885‬؛اور ہی ؤمرہخ ‪ 29‬اوتکئر‪ 7985،‬وکرساکری‬ ‫‪43‬زئر ِزنیم اکونں ےک ےیل اکؾ ‪،‬نج یک حطس وک وکحم ےن احلص ایک‪ ،‬دےیھکی‬
‫ت‬
‫زگٹ‪،‬اجنپباوراسےکاقلعتمت‪،‬ہصح‪IV‬ںیم‪،‬احفصت ‪ 77‬اب‪73‬رپشاعئوہا۔‬
 ‫تن‬ ‫ت‬
‫امیعاحلص‬
‫مکح ا‬
‫(اسکی) اتباجراےےنیبوکاسیکااجزتاوروخاشہےکریغباانپرشاتکدارانب اب۔اےوکبازرےنھکےکےیلیب ِ‬
‫رکاتکسےہ۔‬

‫(وایئ) اتاتممز صخشاے ےن‪،‬اخدنایناومررپیبوک وطخط ےھکل۔اےاوریبیکوافتےکدعب یسےن ‪،‬وجہکیباکہیقبرہاجےنواال‬

‫ت‬ ‫ن‬
‫رھکےہ‪،‬اوریسوک اؿےک‬ ‫وجتئشیپیک۔ڈیوج اےاکلیمعتدننکہےہوطخطرپقحِتیکلم ا‬
‫ومیصۂل ےہ‪،‬اےےکوطخطشاعئرکےک ہسیپامکےنیک ر‬
‫تن‬
‫امیعاکدقمہمدائررکاتکسےہ۔‬
‫شاعئوہےنےسروےنکےکےیلمکحِ ا‬
‫ت‬
‫ئبیکدےدی۔دعب‬ ‫(زید) اےاکاتاکراخہنےہاوریباساکاعموؿےہ۔اےنپاکروبارےکدوراؿ‪،‬اےےنیبوکاتیتمیقہیفخ ر‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫ئبیکااشرکےنےس‬ ‫ازاںیبےناےےسرمقاکاطمہبلایکاورا ر ریکوصرتںیم‪،‬اےسات فرقیتعنصاکریسوکااشرکےنیکدیکمھدی۔یبوک ر‬
‫تن‬
‫روےنکےکےیلاےمکحِامایعاکدقمہمرکاتکسےہ۔‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫تن ت‬
‫امیع ابدیکی‪ -‬خ‪،‬یسک رفضیک الخػورزیوکروےنکےکےیل‪،‬یسکاکؾیکااجنؾدیہرپوبجمررکبارضوریوہسجوک دعال‬ ‫‪55‬۔ مکحِ ا‬
‫نت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫باذفرکےنیکالہوہ‪،‬وتدعالاینپوصادبیدرپاسالخػورزیوکسجیکاکشبیکیئگوہ‪،‬روےنکاکمکحِامایعاجریرکیتکسےہ‪،‬اوررضوریادقا‬
‫امتیکاجبآوریرپوبجمریھبرکیتکسےہ۔‬

‫الیثمتت‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫(اے) یئنامعروتںےس‪،‬یبیکروینشتراسیئاوراامعتسؽسجاکقحیبوک‪[44‬ایعم ِدامسعاٹکی‪IX( 7918،‬باب‪7918‬‬
‫ت‬
‫رکب ےہ ۔ یب اےےکالخ ػہنرصػ امعروتں وکانب ےن‪،‬ہکلب رو ینشروےنکواےل ےصحوک ےچین‬
‫)]ہصح‪ IV‬ےکتحتاحلصےہ اے راکوٹدیپا ا‬
‫تن‬
‫امیعاحلصرکاتکسےہ۔‬
‫رکےناکمکحِ ا‬
‫تن‬
‫(یب) اےےنیبیکارایضرپوکےن ئراھےتوہےئاکمؿریمعتایک۔یباینپ ارایضرپ ئرےھوکونں وکرگاےنےکےیلمکحِامایع اک‬
‫دقمہمرکاتکسےہ۔‬
‫ت‬
‫نشکیس ‪ 54‬ںیم و ِر لیثمت (آیئ) واےل اعمےلم ںیم ‪ ،‬دعال یب یک امتؾ رحتئری رماتلس وج اس ےن یبط ہ ری اے ےک‬ ‫(یس)‬
‫رمضیےکوطررپیک‪،‬اضعئرکےناکمکحدییتکسےہ۔‬
‫ت‬
‫نشکیس‪54‬ںیمو ِرلیثمت(وایئ)‪،‬دعالاےےکوطخطاضعئرکےناکمکحدےیتکسےہ۔‬ ‫(ڈی)‬
‫ت‬
‫راتبااتسکؿ ‪45‬ےکباب‪XXI‬‬
‫(ای) اےےنیب ےکبارےںیم وہباںیت شاعئرکےنیکدیکمھدی نجیکاشاعومجمعۂا زعتئ ِ‬
‫تن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ےکتحتاقب ِزساوہیت۔دعالاشاعوکروےنکےکےیلمکحِ ا‬
‫امیعاجریرکیتکسےہ‪،‬باووجداسےکہییبیکاجدیئادےکےیلاصقنؿدہںیہ۔‬

‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬

‫"اینی رٹنکٹکی اٹکی‪{Indian Contract 7872،‬‬ ‫‪44‬یدرہعی وافیق وقانین (رظنِباین اور االعہیم) آرڈسننی‪XXVII( 7987،‬باب ‪ )7987‬اافلظ‪،‬وکہم اور دعد د‬
‫ت‬
‫"}‪Act,1872‬ےسدبؽدباایگ؛اور ہیؤمرہخ‪6‬وجالیئ‪7987،‬وکبااتسکؿزگٹ(ریغومعمیل)‪،‬اسی۔‪2‬اور‪3‬اوردورسےڈیشوؽ‪،‬ہصح ‪،III‬ربمنامشر‪79‬ںیم‪،‬احفصت ‪ 345‬اب‪475‬رپشاعئوہا۔‬
‫ت‬
‫‪45 XLV‬باب‪7861‬۔‬
‫ہرکریہیھتہکیب‬
‫شعئرکےنیکدیکمھدی وجہیاظ ر‬
‫(افی) یباکیبطہ ریوہےتوہےئاےےن‪،‬اسےکاسھترحتئریرماالست ا‬
‫تن‬ ‫ت‬
‫ےناتریغاالخیقزدنیگزگاری۔یباشاعوکروےنکاکمکحِامایعاحلصرکاتکسےہ۔‬
‫ت‬
‫(یج) نشکیس‪ 54‬ںیم و ِرلیثمت(وی)اور(ڈویلب) اوراسنشکیسںیملیثمت (ای)اور(افی)واےلاعمالمت ںیمدعالوچری‬
‫ن‬ ‫ن ن‬
‫ُشدہںیلقن‪،‬اوراجتریتنابات‪،‬ایبباتاوررماالست‪،‬بارتلبیتذموکر‪،‬بافلترکےناکمکحدےیتکسےہ۔‬
‫تن‬ ‫تن‬
‫امیعاجریںیہایکاتکس‪-‬‬
‫‪ 56‬۔ مکحِامایعاکارتسداد ‪ -‬دنمر ذلیںیممکحِ ا‬
‫تن‬ ‫ت‬ ‫تن‬
‫امیعےکےیل دقمہمایکایگوہاسںیمدعایتلاکرروایئ روےنکےکےیل‪ ،‬باوہکیتق اماعفلتخم اونلع‬
‫(اے) سجادارےںیممکحِ ا‬
‫دقمامتےساچبؤےکےیلرضوریہنوہ۔‬
‫تن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫امیعاماگنایگوہ۔‬
‫اسدعالںیمدعایتلاکرروایئوکروےنکےکےیلوجاسدعالےکامتحتہنوہسجےسمکحِ ا‬ ‫(یب)‬
‫ت‬
‫یسکہننقمںیمیسکصخشوکدروخاسرکےنےسروےنکےکےیل؛‬ ‫(یس)‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫یسک ےمکحمےک وعایم فراضئ ںیم دماتلخ رکےن‪[ 47[ 46‬وافیق وکحم]‪ ]***[ 48 ،‬با یسک وصبایئ وکحم]‪ ،‬با یسکریغ‬ ‫(ڈی)‬
‫ت‬
‫یکلموکحمیکوخداتخمراکررواویئںےکاسھت؛‬

‫یسکوفحداریاعمےلمںیماکرروایئےکاوتلاےکےیل؛‬ ‫(ای)‬

‫(افی) اساعمدہےیکالخػورزیوکروےنکےکےیلسجیکوصخمصلیمعتںیہرکوایئاجیتکس؛‬

‫اعفیلکتیکو ےسیسکاےسیارموکروانک‪،‬سجےکبا ِ‬
‫عفیلکتوہےنیکوکیئانمسدلیلہنوہ؛‬ ‫ارمِب ِ‬ ‫(یج)‬
‫ت‬
‫یسکلسلسمالخػورزیوکروےنکےکےیل‪،‬سجںیمدروخاسزگاریکراضدنمیشالموہ؛‬ ‫(اچی)‬

‫(آیئ) خاسکیںؤمئردادریسینیقیوطررپاحلصیکاجیتکسوہاموساےئاامتعدینکشےک؛‬
‫ت ت‬
‫(ےج) خاسلئبااسےکامندنئےاکرط ِزلمعااسیوہوجاےسدعالیکبادیئےسدوررکدے؛‬

‫خاعمےلمںیماسلئاکوکیئذایتافمدہنوہ۔‬ ‫(ےک)‬

‫الیثمتت‬

‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬

‫"وکحمدنہبااقمیموکحم "}‪{The Government of India,or the Local Government‬ےس‬ ‫ِ‬ ‫(اینیوقانینیک قیبطت)آرڈر‪7937،‬اافلظ‬ ‫ِ‬
‫وکحمدنہ د‬ ‫‪46‬یدرہعی‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫ایبا(ریغومعمیل)‪،‬آرلکیٹ ‪3‬اورڈیشوؽ ‪I‬ںیم‪،‬احفصت ‪ 75‬اب‪344‬رپشاعئوہا۔‬
‫دبؽدباایگ؛اور ہیؤمرہخمکیارپلی‪7937،‬وکزگٹآػ د‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫"رمکی وکحم"}‪{Central Government‬ےسدبؽدبا ایگ؛اور ہیؤمرہخمکی اتسگ‪7975،‬وکبااتسکؿ‬
‫ر‬ ‫‪47‬یدرہعی وقانینیکوافیققیبطتآرڈر‪(7975،‬یپ۔او۔‪4‬باب ‪)7975‬اافلظ‬
‫ت‬
‫زگٹ(ریغومعمیل)آرلکیٹ ‪2‬اورومعیماقیبطتتاکحدوؽںیم‪،‬احفصت ‪ 435‬اب‪466‬رپشاعئوہا۔‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫‪48‬یدرہعی ر‬
‫رمکی اسٹکی اور آرڈسننی یک قیبطت آرڈر‪( 7949،‬یج۔یج۔او۔‪ 4‬باب ‪)7949‬اافلظ "ب ِاج ئراطہین اک امندنئہ "}‪{the Crown Representative‬وک حدػ ایک ایگ؛اور ہی‬
‫ؤمرہخ‪28‬امرچ‪7949،‬وکبااتسکؿزگٹ(ریغومعمیل)‪،‬آرلکیٹ ‪3‬اورڈیشوؽںیمشاعئوہا۔‬
 ‫ت‬ ‫تن‬ ‫ت‬
‫(اے) اے ےن اےنپ رشاتک دار یب وک رشا تک داری ےک فرض اور ِ‬
‫وصحؽ اتنجئ ےس رو ےنک ےک ےیلمکحِ امایع یک دروخاس‬
‫تن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫امیعےسا ر ررکےیگ‬ ‫یک۔ہیہتپالچہکاےےنطلغرطےقیےسفرؾاھکوتںوکےضبقںیمراھکاوراؿتیبیکراسیئےسا ر ررکدبا۔دعالمکحِ ا‬
‫۔‬
‫ت ن ن ت ت‬
‫(یب) اے ینیچےکئرنتانب اباور رفوخرک اب ےہاوراؿوک "افشػینیچدعمؿ"اکدر داتیےہ۔ارگہچیفاا تقیاا ںییھبک‬
‫تن‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫امیعاحلصںیہرکاتکس۔‬ ‫ٹنٹیپںیہایکایگاھتبامہیبےناسباؾوکوچریایک۔اےرسہقروےنکےکےیلمکحِ ا‬
‫ن‬ ‫ن ن ت ت‬ ‫ن‬ ‫مپکس ن‬
‫رکبےہہک ہی ابباباایشےک وجہراکآزیمہےہ‪،‬اورایلٰیبط‬ ‫(یس) اےات" پکنباؾ"بایمزیچ ہیایبؿرکےتوہےئ فروخ ا‬
‫ن‬ ‫ن ن ت ن‬
‫وصخایصتاکاحلمےہ۔یبےناسےسیتلمیتلجزیچفروخرک ابرشوعرکدیسجوکاسےنوہباؾ اورلیصفتدیسجےس ولوگںوکہیولعمؾوہ‬
‫تن‬ ‫ن ن ت‬ ‫مپکس ن ن‬
‫امیعےکےیلدقمہمرکدبا۔یبےناظہرایکہک اےاک‬ ‫مکح ا‬ ‫ریرےہںیہ۔اےےن یبوک رفوخےسروےنکےکےیل ِ‬ ‫ےسیج وہاےاک پکنباؾج د‬
‫تن‬ ‫ت‬ ‫مپکس ن‬
‫امیعاحلصںیہرکاتکس۔‬ ‫پکنباؾوسریکوخوبشداررچیبرپلمتشمےہاورھچکںیہ۔اےیکاسلیصفتاکاامعتسؽدرسںیہاوروہمکحِ ا‬
‫ت‬ ‫تن‬
‫ام یع ‪ -‬باووجدنشکیس‪،56‬قش(افی)ےک‪ ،‬اہجں اتاعمدہہ یسکاک ؾوکرک ےنےکاابثیت افرار‬ ‫‪57‬۔ یفنماعمدہے یکااجنؾدیہاک مکحِ ا‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫ابےمرپلمتشموہ‪،‬یسکباسکعلاعمدہےےکاسھت‪،‬با یفخمبا اظہریوطررپ‪،‬لمرکیسکےکاتوصخمصاکؾوکہنرکےنرپ‪،‬احالتنجںیمدعال‬
‫تن‬
‫امیعاجریرکےنےساخرجہنرک‬ ‫اتاابثیتاعمدہےیک وصخمصلیمعترکواےنےکاقبہنوہ اسوکیفنماعمدہےوکااجنؾدےنیےکاتمکحِ ا‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫ےیگ‪:‬رگمرشطہیےہہکاسلئاعمدہےیک‪،‬سجدحتاسرپالوگوہاجبآوریںیم اباکؾرےہ۔‬

‫الیثمتت‬
‫ن ن ت‬ ‫ن‬
‫(اے) اےےنیبوکاتہرارروےپےکوعضوصخمص اکروبار یکڑگپی رفوخرکےناکاعمدہہایک وج اکروباریکہگجےسلصتم‬
‫ن‬
‫ںیہ‪،‬اورمریداساکروباروک‪[49‬الوہر]ںیمالچےنرپاافتؼایک۔یبےناےوکاتوسوےپیکادایگیئیکنکیلاےےن‪[50‬الوہر]ںیماکروباراجری‬
‫تن‬ ‫ت‬
‫راھک۔دعالاےوک وبجمرںیہرکیتکس‪،‬ہکوہاےنپک ناگکہیبےکباسےجیھبنکیلیب اےوک‪[51‬الوہر]ںیماکروباررکےنےسروےنکےکےیلمکحِاما‬
‫یعاحلصرکاتکسےہ۔‬

‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬

‫‪49‬یدرہعی وصخمص دادریس (ئرمیم) اٹکی‪ VI( 2172،‬باب ‪ )2172‬ظفل"رکایچ"}‪{Karachi‬ظفل "الوہر"}‪{Lahore‬ےس دبؽ دبا ایگ؛اور ہی ؤمرہخ ‪ 77‬فروری‪ 2172،‬وک اجنپب‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫زگٹ (ریغ ومعمیل) ‪،‬اسی ۔‪ 6‬ںیم‪،‬احفصت ‪ 41797‬اب ‪ 41798‬رپ شاعئ وہا۔وج ےلہپیدرہعی وافیق وقانین (رظن باین اور االعہیم)آرڈسننی‪XXVII( 7987،‬باب ‪)7987‬ظفل "اٹچ ک ناگن‬
‫ت‬
‫{ "}‪Chittagong‬ےسدبالایگاھت؛اورہیؤمرہخ‪6‬وجالیئ‪7987،‬وکبااتسکؿزگٹ(ریغومعمیل)‪،‬اسی۔‪2‬اور‪3‬اوردورسےڈیشوؽ‪،‬ہصح ‪،III‬ربمنامشر‪79‬ںیم‪،‬احفصت ‪ 345‬اب‪475‬رپشاعئ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫رمکیوقانین(اقونیناالصاحت)آرڈسننی ‪XXI( 7961‬باب‪)7961‬ظفل"وکلکپۂ"ےسدبؽ دباایگ اھتاورہیؤمرہخ‪9‬وجؿ ‪7961‬وک بااتسکؿزگٹ(ریغومعمیل)ںیم اسی ‪2‬‬ ‫وہااوررھپ یدرہعی ر‬
‫ت‬
‫اوردورسےڈیشوؽںیماحفصت‪ 725‬اب‪845‬رپشاعئوہا۔‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪50‬یدرہعی وصخمص دادریس (ئرمیم) اٹکی‪ VI( 2172،‬باب ‪ )2172‬ظفل"رکایچ "}‪{Karachi‬وک ظفل "الوہر "}‪{Lahore‬ےس دبؽ دبا ایگ؛اور ہی ؤمرہخ ‪ 77‬فروری‪ 2172،‬وک‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫اجنپبزگٹ(ریغومعمیل)‪،‬اسی ۔‪6‬ںیم‪،‬احفصت ‪ 41797‬اب‪41798‬رپشاعئوہا۔وجےلہپیدرہعیوافیقوقانین(رظنبایناوراالعہیم)آرڈسننی‪XXVII( 7987،‬باب‪)7987‬ظفل"اٹچک ناگن‬
‫ت‬
‫{ "}‪Chittagong‬ےسدبؽد اب ایگ اھت؛اور ہی ؤمرہخ‪ 6‬وجالیئ‪ 7987،‬وکبااتسکؿزگٹ (ریغومعمیل)‪،‬اسی۔‪2‬اور‪3‬اوردورسےڈیشوؽ‪،‬ہصح ‪،III‬ربمن امشر‪79‬ںیم‪،‬احفصت ‪ 345‬اب ‪475‬رپ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫رمکیوقانین(اقونیناالصاحت)آرڈسننی ‪XXI( 7961‬باب‪)7961‬ظفل"وکلکپۂ"ےسدبؽد ابایگاھتاورہیؤمرہخ‪9‬وجؿ‪7961‬وکبااتسکؿزگٹ(ریغومعمیل)ںیماسی‬ ‫شاعئوہااوررھپیدرہعی ر‬
‫ت‬
‫‪2‬اوردورسےڈیشوؽںیماحفصت ‪ 725‬اب‪845‬رپشاعئوہا‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪51‬یدرہعی وصخمص دادریس(ئرمیم)اٹکی‪VI( 2172،‬باب ‪)2172‬ظفل"رکایچ "}‪{Karachi‬وکظفل"الوہر "}‪{Lahore‬ےسدبؽ دبا ایگ؛اور ہیؤمرہخ‪77‬فروری‪2172،‬وک‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫اجنپبزگٹ(ریغومعمیل)‪،‬اسی۔‪6‬ںیم‪،‬احفصت ‪ 41797‬اب‪41798‬رپشاعئوہا۔وجےلہپیدرہعی وافیقوقانین(رظنبایناوراالعہیم)آرڈسننی‪XXVII( 7987،‬باب‪)7987‬ظفل"اٹچک ناگن‬
 ‫ن ن ت‬
‫(یب) اےےنیبوکاکروباریکڑگپی رفوخرکےناکاعمدہہایک۔رھپاےےنیبیکدواکؿےسہقحلماتلماتلجاکروباررشوعرکدبااور‬
‫تن‬
‫اےنپرپاےنک ناگوکہ ںوک اسےکاسھت وسدااکری اکاہک ۔ہی اس ےکونعمیاعم دہےےکالخػاھت‪،‬اوریبہی مکحِامایعاحلصرکاتکسےہ‪ ،‬ہکاے‬
‫ن‬
‫ک ناگوکہںوکجریداریرکےناکےنہکےسبازرےہاوروکیئااسیاکؾہنرکےسجےکباعیبےسڑگپیواسپیلاجیتکسوہ۔‬
‫ت‬
‫(یس) اےےنیب ےکاسھتاسےک رٹیھتںیمبارہامہ ت ک ناگےناور ولوگںںیمیسکاورہگجرپہنک ناگےناکاعمدہےایک۔یبک ناگےنےک‬
‫تن‬
‫امیعاحلصرکےناکقحدارےہ۔‬ ‫اعمدہےیکوصخمصلیمعتںیہرکوااتکس‪،‬نکیلوہاےوکیسکاوروعایمی رحیک ناگہرپک ناگےنےسروےنکاکمکحِ ا‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫(ڈی) یبےناےےساعمدہہایکہکوہبارہامہتو ِررلککدؽیعمجےساسیکالمزمرکےک ناگ۔اےاعمدہہیکوصخمصلیمعت‬
‫تن‬
‫امیعاکقحدارےہ۔‬ ‫ےکےیلڈرگیاکقحدارںیہےہ۔نکیلوہیبوکیسکرحفیےکاہںو ِررلککاکؾرکےنےسروےنکاکمکحِ ا‬
‫ن‬
‫(ای) اےےنیبےساعمدہہایک ہکوہاےسادارکدہاتہرارروےپےکوعضرقمرہدؿرپ وصخمصاکروباررقمرہافےلصرپرشوع‬
‫ن‬
‫ںیہرکےک ناگ۔یبرمقیکادایگیئںیم اباکؾراہ۔اےوکوصخمصافےلصرپاکروباررشوعرکےنےسںیہرواکاجاتکس۔‬

‫‪[52‬ڈیشوؽ****]‬

‫ت‬
‫{ "}‪Chittagong‬ےسدبؽ دبا ایگ اھت؛اورہی ؤمرہخ‪ 6‬وجالیئ‪ 7987،‬وکبااتسکؿزگٹ(ریغومعمیل)‪،‬اسی۔‪2‬اور‪ 3‬اوردورسےڈیشوؽ‪،‬ہصح ‪،III‬ربمن امشر‪79‬ںیم‪،‬احفصت ‪ 345‬اب ‪475‬رپ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫رمکیوقانین(اقونیناالصاحت)آرڈسننی ‪XXI( 7961‬باب‪)7961‬ظفل"وکلکپۂ"ےسدبؽد ابایگاھتاورہیؤمرہخ‪9‬وجؿ‪7961‬وکبااتسکؿزگٹ(ریغومعمیل)ںیماسی‬ ‫شاعئوہااوررھپیدرہعی ر‬
‫ت‬
‫‪2‬اوردورسےڈیشوؽںیماحفصت‪ 725‬اب‪845‬رپشاعئوہا۔‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪52‬یدرہعی یخیسنت اور ئریمیم اٹکی‪ XII( 7897،‬باب ‪ )7897‬وسنمخ ایک ایگ؛اور ہی ؤمرہخ ‪ 9‬ارپلی‪ 7987،‬وک رساکری زگٹ‪،‬اجنپب اور اس ےک اقلعتمت‪،‬ہصح ‪،IV‬اسی۔‪ 2‬اور ےلہپ‬
‫ت‬
‫ڈیشوؽ‪،‬ہصح‪I‬ںیم‪ ،‬احفصت‪ 27‬اب‪67‬رپشاعئوہا۔‬