3/27/2022

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

Viện công nghệ sinh học và công nghệ thực phẩm
BÀI 3.3:
ĐO LƯỜNG LỰC, KHỐI LƯỢNG VÀ
ÁP SUẤT
3.3.1. ĐO LƯỜNG LỰC
GVC. TS. NGUYỄN ĐỨC TRUNG
VIỆN CÔNG NGHỆ SINH HỌC VÀ CÔNG NGHỆ T HỰC PHẨM
NỘI DUNG BÀI HỌC
 TB đo lực: Khái niệm, cấu tạo,
nguyên lý, mạch đo, lắp đặt
 TB đo khối lượng: Khái niệm và
phân loại
 TB đo áp suất: Khái niệm, cấu tạo,
nguyên lý, các lưu ý
Để học tốt:
Dừng hình: suy ngẫm – ghi chép
So sánh giáo trình: đào sâu kiến thức
Thực hiện chi tiết: tính toán của Ví dụ

MỤC TIÊU TIẾT HỌC KHÁI NIỆM CĂN BẢN F=0

∆x=0
• Những vấn đề cần nắm vững: -Đơn vị lực (N)
F=1
 Khái niệm, -Vectơ:phương, chiều, ∆x=3
 Cấu tạo, nguyên lý độ lớn, điểm đặt: Lắp
 Mạch đo, lắp đặt F=2
đặt đúng KQ đo ∆x=6
chính xác
- Phương pháp đo:
- Lực kế lò xo (TK)
- Cảm biến điện tử

TB Đo lực theo PP điện tử NL: Đo lực dùng tụ điện

Cùng ĐL lực: KQ ≠
Nguyên lý đa dạng: điện trở áp với phương khác
điện, biến dung áp lực, H/Ư Hall
-Tụ điện: mạch đo phức tạp,
không chịu được môi trường ẩm.
H/Ư Hall dễ bị nhiễu: CN ít dùng
- Sử dụng điện trở (piezoresistive
sensor): Tin cậy, phổ biến trong
công nghiệp (TB cân “Load cell”)

1
 3/27/2022

Mạch đo lực dùng tụ điện NL đo lực dùng điện trở

Dùng nguồn dao
động đối xứng:
Điện cực F
Kim loại,
Khá phức tạp
bán dẫn
(MĐ khác dùng
Nhạy F
nguồn 1 chiều) R
F biến thiên
R biến thiên
Qui luật 
Tuyến tính

QH: Lực - Điện trở suất Quan hệ: Lực vs Điện trở
Dưới tác dụng F  Điện trở (R) bị
F lên tinh thể  Các nguyên tử bị thay đổi chủ yếu do điện trở suất (ρ)
đẩy lệch  Các hằng số mạng, cấu
Ảnh hưởng của BĐ diện
trúc vùng năng lượng (dẫn, hoá trị)
tích, chiều dài tới điện
bị thay đổi. Các ứng suất khiến điện
trở (R) là không đáng kể
trở suất (ρ) BD Silic (loại p) như sau
    F
- ƯS nén Tăng điện tíchGiảm ρ

-ƯS kéo Giảm điện tíchTăng ρ
  kF
Kim loại: Các hiệu ứng tương tự
khiến ρ bị biến thiên khi xuất hiện F


Phương trình: Điện trở (F) MẠCH ĐO  MẠCH CẦU

Biến đổi phương trình tính điện trở: -Để XĐ biến đổi của thông số mạch điện
L (R,L,C)  Mạch cầu thường được dùng
R    ln( R)  ln(  )  ln( L)  ln( S )
S
dR d  dL dS Dấu của V 
Vi phan 2 ve    
R  L S Chiều của lực

Xet  R  L S 
    
R  L S 
QH với lực F : R 
  kF
Hoặc áp suất (p) R  M.Cầu vi sai 4 điện trở

2
 3/27/2022

Mạch cầu và cấu hình TBĐ Sự sắp xếp và lắp đặt

Tuỳ theo số lượng và sự xắp sếp Khác với mạch cầu đo nhiệt độ,
điện trở và biến trở trong Loadcell MC đo lực gồm điện trở và biến
 Dạng mạch cầu tương ứng với trở nằm trọn vẹn trong Loadcell
dạng 1, 2 hoặc cả 4 biến trở Loadcell Điện trở Biến trở

Điện trở, biến trở đo lực

đều nằm trong Loadcell

Mạch cầu 2 biến trở Mạch cầu 4 biến trở

Dạng 1 biến trở thường rất ít dùng MC 4 biến trỏ có độ nhạy cao hơn
1 R
V0  VCC CT chênh áp tổng quát:
2 R R1R3  R2 R4
1 V0 Vcc
 V0  VCC kF ( R1  R2 )( R3  R4)
2
VCC k
u2 
2
 V0  u2 .F  F R1  R3  R  R  CTTQ R
  V0  VCC  VCC kF
R2  R4  R  R  R
 V .k 
 V0  u4 F  2  CC  F  2u2 F  u4  2u2
 2 

Lắp đặt, chỉnh điểm 0 Phân đều tải, KĐ tín hiệu

Việc lắp đặt Lực, khối lượng lớn hơn định mức
cần kết hợp 1 Loadcell  Tăng số Loadcel
hiệu chỉnh
điểm “0”  KQ đo
Bắt chặt  dạng tổng
Chống rung
 KQ sai

Điện áp từ mạch cầu (mV)KĐVS

3

BÀI TẬP VỀ NHÀ
- 2 Loadcell cùng từ 1 nguồn cấp,
và loại biến trở, điện trở. Loadcell
1 và 2 lần lượt dùng mạch cầu 2
dây và 4 dây; đồng thời chịu lực
1kN và 3kN. Tính điện áp từ MC
của Loadcell 2 biết điện áp từ MC
của Loadcell 1 là 2mV
Đáp án: 2x(3/1)x 2mV = 12mV
Tổng kết các ý chính
 Khái niệm, đơn vị nhiệt độ
 Đặc trưng: phân bố, quán tính
 Nguyên lý  phạm vi, sai số
Để đạt kết quả như mong muốn:
 Làm BTVN đầy đủ, tích cực học nhóm
3/27/2022
BÀI TẬP VỀ NHÀ
Đặt đúng
như hình
 Chỉ số
V là 5mV
-Chỉ số V nếu đảo vị trí R4 và R1 ?
-Khi đảo tiếp R2 và R3, chỉ số V ?
HÃY CỐ GẮNG HỌC TẬP TỐT ĐỂ
LUÔN TỰ HÀO: CHÚNG TA LÀ
SINH VIÊN BÁCH KHOA !
- ĐÀO SÂU KIẾN THỨC TRONG
GIÁO TRÌNH, LẶP LẠI CHI TIẾT
VÍ DỤ VÀ LÀM BÀI TẬP
- ĐỌC KỸ GIÁO TRÌNH VÀ HỌC
LIỆU TRƯỚC KHI HỌC BÀI TIẾP