TRƯÒNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP HỒ CHÍ MINH

Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là điểm xuất phát, là phạm trù cơ bản
của chủ nghĩa xã hội khoa học. Việc phát hiện ra sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân được coi là một trong những phát kiến vĩ đại nhất của Mác. Khi đề cập đến vấn
đề này V.Lênin đã từng khẳng định: " Điểm chú ý trong học thuyết của Mác là ở chỗ
nó làm sáng tỏ vai trò lịch sử thế giới của giai cấp vô sản là xây dựng chủ nghĩa xã
hội" vì:
Lý luận về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là một trong những vấn đề
chủ yếu nhất của chủ nghĩa Mác - Lênin. Nó đã được Mác, Ăng-ghen luận chứng một
cách khoa học xuyên suốt trong nhiều tác phẩm và được Lênin tiếp tục phát triển
trong những điều kiện lịch sử mới. Ngay từ cuối năm 1844, trong tác phẩm “Góp phần
phê phán triết học Pháp quyền của Hê-ghen”, lần đầu tiên Mác đã nêu lên vấn đề sứ
mệnh lịch sử của giai cấp vô sản và những điều kiện mà qua đó nó xóa bỏ quan hệ bóc
lột, TBCN, thiếp lập quan hệ xã hội mới. Đến bản “Tuyên ngôn của Đảng Cộng Sản”
và bộ “Tư Bản” thí lý luận về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân đã đ ược phát
triển đến một mức độ nhất định. “Tuyên ngôn của Đảng Cộng Sản” là một sự khái
quát về lý luận phong trào cách mạng của giai cấp công nhân giữa thế kỷ thứ XIX. Bộ
“Tư Bản” đã giải phẫu xã hội tư bản chủ nghĩa vạch rõ cơ sở kinh tế của cơ cấu xã hội
và những xu hướng tiếp tục phát triển của nó, đặt cơ sở cho việc giải thích vai trò của
giai cấp công nhân trong việc tạo ra những giá trị vật chất, trong việc thủ tiêu phương
thức sản xuất tư bản chủ nghĩa và xây dựng xã hội mới. Đến thời kỳ này, nhiều phạm
trù, khái niệm cơ bản nhất đã được xác lập và về sau nó sẽ được tiếp tục phát triển.

Trong điều kiện mới Lênin đã phát triển lý luận Mác-xít về giai cấp công nhân
như là “điều chủ yếu của học thuyết Mác”1. “Trong tất cả mọi giai đọan đấu tranh vì
một thế giới mới, vì chủ nghĩa cộng sản, giai cấp công nhân là lãnh tụ của phong trào

1
V.I Lê-nin toàn tập, Tập 23. NXB Tiến Bộ Maxcơva, 1980. Trang 1.

Nguyễn Văn Hải chủ nghĩa xã hội khoa học

Page 1
 TRƯÒNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP HỒ CHÍ MINH

cách mạng, là người lãnh đạo của nhân dân lao động”2. Lê-nin đã cụ thể hóa sự lãnh
đạo của giai cấp công nhân trong điều kiện của cách mạng vô sản và chuyên chính vô
sản.

Lý luận chủ nghĩa Mác Lê-nin về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân được
thể hiện ở một số luận điểm cơ bản sau:

Giai cấp công nhân là người đào mồ chôn chủ nghĩa tư bản và người sáng tạo
ra xã hội mới.
Giai cấp công nhân là người lãnh đạo trong phong trào cách mạng giải phóng
của quần chúng bị áp bức trong xã hội hiện tại.
Lợi ích giai cấp tư sản và vô sản là đối lập và không điều hòa được. Cuộc đấu
tranh của giai cấp vô sản chống giai cấp tư sản là tất yếu và sẽ dẫn đến chuyên chính
vô sản. Trong những điều kiện nhất định, giai cấp công nhân có thể tham gia lãnh đạo
cách mạng tư sản, như là sự chuẩn bị tiền đề cho cách mạng vô sản.
Giai cấp vô sản phải hiểu rõ sứ mệnh lịch sử của mình. Chủ nghĩa Mác Lê-nin
là điều kiện ắt có, cơ bản để giai cấp vô sản từ giai cấp “tự nó” chuyển thành giai cấp
“vì nó”
 Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Nội dung khái quát:
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là xóa bỏ chế độ tư bản chủ nghĩa, xóa
bỏ chế độ người bóc lột người, giải phóng giai cấp công nhân, nhân dân lao động và
toàn thể nhân loại khỏi mọi sự áp bức, bóc lột, nghèo nàn, lạc hậu, xây dựng xã hội
cộng sản chủ nghĩa văn minh.
Nội dung thực chất:
Về kinh tế: Xóa bỏ chế độ chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất xây dựng chế
độ công hữu về tư liệu sản xuất, nâng cao năng suất lao động, đáp ứng với nhu cầu
2
V.I Lê-nin toàn tập, Tập 15. NXB Tiến Bộ Maxcơva, 1980. Trang 380.

Nguyễn Văn Hải chủ nghĩa xã hội khoa học

Page 2
 TRƯÒNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP HỒ CHÍ MINH

ngày càng phát triển của xã hội. Nội dung trên chỉ ra mục tiêu cuối cùng của giai cấp
công nhân, nhưng phải được tiến hành từng bước.
Về chính trị: Đập tan Nhà nước tư sản, thiết lập Nhà nước chuyên chính vô sản.
Thực hiện và đảm bảo quyền lực thuộc về nhân dân.
Về xã hội: Xóa bỏ giai cấp bóc lột, tiến tới xóa bỏ giai cấp nói chung, tạo ra sự
bình đẳng trong cống hiến và hưởng thụ.
Tóm lại: Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân bao gồm 4 sự
nghiệp giải phóng: giải phóng giai cấp, dân tộc, người lao động và con người. Sứ
mệnh lịch sử phải được thực hiện trên phạm vi toàn thế giới. Thực hiện nội dung phải
kiên trì, không nóng vội, phải chia làm nhiều giai đoạn, thời kỳ.

Trong thêi ®¹i x· héi nµo, nh÷ng ngêi lao ®éng s¶n xuÊt trong c¸c ngµnh s¶n
xuÊt c«ng nghiÖp, dÞch vô c«ng nghiÖp hay nh÷ng ngêi c«ng nh©n ®Òu cã vai trß
s¸ng t¹o ch©n chÝnh ra lÞch sö vµ lµ nh÷ng ngêi gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh s¸ng t¹o
c«ng cô s¶n xuÊt, gÝa trÞ thÆng d vµ chÝnh trÞ x· héi. Chñ nghÜa x· héi khoa häc
lµ mét trong ba bé phËn cÊu thµnh cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®· nghiªn cøu mét
c¸ch toµn diÖn vÒ c¸c quy luËt chÝnh trÞ x· héi cña qu¸ tr×nh ph¸t sinh, h×nh thµnh
vµ ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi céng s¶n chñ nghÜa. Trong ®ã, chñ
nghÜa x· héi khoa häc ®· tËp chung nghiªn có nh÷ng nguyªn t¾c c¨n b¶n, nh÷ng
®iÒu kiÖn, con ®êng, h×nh thøc, ph¬ng ph¸p ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n ®Ó
thùc hiÖn chuyÓn biÕn tõ chñ nghÜa t b¶n sang chñ nghÜa x· héi.
Tõ vai trß to lín cña giai cÊp c«ng nh©n, viÖc kh¼ng ®Þnh sø mÖnh lÞch sö cña
giai cÊp c«ng nh©n cã ý nghÜa quan träng c¶ vÒ lý luËn lÉn thùc tiÔn.
Tríc sù khñng ho¶ng vµ sôp ®æ cña chñ nghÜa x· héi ë §«ng ¢u vµ Liªn x«, nhiÒu
ngêi ®· béc lé sù dao ®éng vµ hoµi nghi vÒ sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng
nh©n. Bän c¬ héi xÐt l¹i vµ c¸c thÕ lùc chèng céng cã c¬ héi míi ®Ó phñ nhËn sø

Nguyễn Văn Hải chủ nghĩa xã hội khoa học

Page 3
 TRƯÒNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP HỒ CHÍ MINH

mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n, vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n vµ chñ
nghÜa x· héi.
Trong giai ®o¹n míi hiÖn nay, c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®ang diÔn
ra trªn toµn thÕ giíi, chñ nghÜa x· héi ®ang ë trong thêi kú tho¸i trµo, thêi ®¹i ngµy
nay vÉn ®ang lµ thêi ®¹i qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t b¶n lªn chñ nghÜa x· héi trªn ph¹m vi
toµn thÕ giíi cßn ®ang cã nhiÒu biÕn ®éng, tiªu cùc ... th× vÊn ®Ò lµm s¸ng tá sø
mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n ®îc ®Æt ra trë nªn bøc thiÕt h¬n bao giê hÕt,
c¶ trªn hai ph¬ng diÖn: lý luËn vµ thùc tiÔn.
Sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ mét ph¹m trï c¬ b¶n nhÊt cña chñ nghÜa
x· héi khoa häc, do ®ã nã ®· ®îc C.M¸c - Ph.¡ngghen vµ Lªnin nghiªn cøu vµ ph¸t
triÓn hÕt søc hoµn thiÖn trong trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö thÕ giíi. XÐt
trªn ph¬ng diÖn lÞch sö, nh÷ng nhËn ®Þnh vµ lý luËn cña c¸c «ng vÒ giai cÊp c«ng
nh©n cã t¸c dông to lín vµ ®óng ®¾n.Cßn ®èi víi níc ta, vÊn ®Ò trªn ®îc §¶ng ta rÊt
chó träng. V× thÕ, sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n kh«ng chØ thÓ hiÖn râ
trong c¸c v¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc, mµ ®©y cßn lµ mét trong nh÷ng ®Ò
tµi nghiªn cøu khoa häc cña nhiÒu nhµ lý luËn, nhµ nghiªn cøu lÞch sö, vµ cña nhiÒu
thÕ hÖ c«ng nh©n, sinh viªn.
Sù t¸c ®éng cña sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n kh«ng chØ ¶nh hëng tíi
sù chuyÓn biÕn cña lÞch sö thÕ giíi lµ thay ®æi tõ h×nh th¸i kinh tÕ nµy sang h×nh
th¸i kinh tÕ kh¸c, thay ®æi tõ chÕ ®é kinh tÕ nµy sang chÕ ®é kinh tÕ kh¸c ... mµ
cßn lµm thay ®æi t×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi trªn toµn thÕ giíi, nã t¸c ®éng
tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cô thÓ, tíi bé mÆt ph¸t triÓn cña thÕ giíi.

phạm trù sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là phạm trù cơ bạn và quan
trọng, là phạm trù xuất phát của chủ nghĩa xã hội khoa học

Nguyễn Văn Hải chủ nghĩa xã hội khoa học

Page 4