ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Κάπνισμα και υγεία

Καραμίτσος Γιώργος

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Η εισπνεόμενη νικοτίνη, μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα, δεσμεύει τις
παρασυμπαθητικές συνάψεις του εγκεφάλου παρεκτοπίζοντας το
φυσιολογικό νευροδιαβιβαστή, την ακετυλοχολίνη. Αυτό προκαλεί ένα
αίσθημα ευφορίας στον καπνιστή, με ελάττωση του stress μέσω
έκλυσης ενδορφινών. Μετά από 40 περίπου λεπτά η νικοτίνη
αποβάλλεται και αφήνει άδειες τις συνάψεις, που εκδηλώνεται με
ανησυχία και άγχος από τον καπνιστή. Η εκ νέου εισπνοή νικοτίνης
αίρει το δυσάρεστο αίσθημα. Αυτή η διαδικασία οδηγεί τον καπνιστή
στην εξάρτηση από το τσιγάρο, που συνδέεται απόλυτα με το κεντρικό
νευρικό σύστημα.

Τα προϊόντα του τσιγάρου που καίγεται και παράγεται ο καπνός, τον

οποίο εισπνέει ο καπνιστής, μεταφέρουν ανόργανες και οργανικές
ουσίες που είναι τοξικές για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Οι ουσίες αυτές ενοχοποιούνται για τις πολλές και ποικίλες επιπτώσεις
από το μακροχρόνιο κάπνισμα, οι κυριότερες από τις οποίες είναι:

Η βλάβη των αγγείων και της καρδίας

Η βλάβη του πνεύμονα

Η καρκινογένεση

Αξίζει να αναφερθεί ότι μετρήσεις του εκπνεόμενου αέρα κατά το

πρώτο δευτερόλεπτο (FEV1) έδειξαν ότι ο καπνιστής έχει δραματική
πτώση της αναπνοής του σε σχέση με το μη καπνιστή και ότι αυτή
βελτιώνεται σημαντικά αν γίνει έγκαιρη διακοπή του καπνίσματος.
Τελικά, ο καπνός προσβάλλει όλα τα όργανα με επίπτωση στη
ζωτικότητα και στη λειτουργικότητά τους. Μερικές ακόμη παθήσεις και
αρνητικές συνέπειες για τις οποίες ευθύνεται το κάπνισμα είναι οι εξής:

Προσβολή του εμβρύου των εγκύων καπνιστών

Μείωση της σεξουαλικής ικανότητας

Ελάττωση της αναπαραγωγικότητας

Γενετική μετάλλαξη

Τέλος, ο μέσος όρος ζωής των καπνιστών είναι κατά 10 χρόνια

συντομότερος από αυτόν των μη καπνιστών.
 ΤΣΙΓΑΡΟ
Η διαδικασία της ρουφηξιάς ή τζούρας (το τρίτζουρο) προκαλεί ρεύμα
αέρα από το καιόμενο τμήμα του τσιγάρου (καύτρα) προς το στόμα και
ακολούθως τους πνεύμονες του καπνιστή , ο οποίος στη συνέχεια
εκπνέεται από τη μύτη ή το στόμα του , και έτσι η καύση προχωρά
σταδιακά προς το άκρο από το οποίο το τσιγάρο κρατείται. Το τσιγάρο
σιγά σιγά μετατρέπεται σε στάχτη, η οποία τινάζεται με τον αντίχειρα ή
με το δείκτη του χεριού που το κρατάει σε σταχτοδοχείο ή στο κενό. Το
κυριότερο προϊόν της καύσης είναι η πίσσα, αλλά έχει βρεθεί ότι στους
πνεύμονες του καπνιστή μεταφέρονται εκτός από την πίσσα και άλλες
4.000 περίπου χημικές ενώσεις, τοξικές ή μη.

ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ
Το παθητικό κάπνισμα είναι η εισπνοή του καπνού που εκπνέει ο
καπνιστής και του καπνού που απελευθερώνεται από τη καύση του
αναμένου τσιγάρου, της πίπας ή του πούρου. Ο καπνός περιέχει
περίπου 4000 χημικές ουσίες οι περισσότερες από τις οποίες είναι
επικίνδυνες και περίπου 50 είναι γνωστό ότι προκαλούν καρκίνο.

Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει >4.000 χημικές ουσίες, με

διαφορετικές ιδιότητες και επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό, εκ
των οποίων >250 είναι επιβλαβείς και >50 είναι καρκινογόνες.
Επιλέγοντας το κάπνισμα, οι άνθρωποι αυξάνουν τον κίνδυνο
εμφάνισης σημαντικού αριθμού νοσημάτων και μειώνουν το
προσδόκιμο επιβίωσής τους. Το κάπνισμα έχει συσχετιστεί αιτιολογικά
μ’ ένα σημαντικό αριθμό νοσημάτων. Η συσχέτιση αυτή αφορά κυρίως
κακοήθη νεοπλάσματα, καρδιαγγειακά νοσήματα, περιφερειακή
αγγειακή νόσο, υπέρταση καθώς και χρόνια αποφρακτική
πνευμονοπάθεια, χρόνια βρογχίτιδα, πνευμονικό εμφύσημα, βρογχικό
άσθμα.
Το κάπνισμα ευθύνεται ακόμη για την πρόκληση πολλών άλλων
νοσημάτων και διαταραχών ή συμμετέχει στην πρόκληση αυτών. Στα
νοσήματα και στις διαταραχές αυτές συμπεριλαμβάνονται τα νοσήματα
πεπτικού, μυοσκελετικού και συνδετικού ιστού, τα νοσήματα
ουροποιητικού/γεννητικού συστήματος, τα νοσήματα νευρικού
συστήματος και αισθητηρίων οργάνων, η επιβράδυνση των γνωστικών
λειτουργιών και η αρνητική επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα του
οργανισμού.

ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΙΝΗ

Το κάπνισμα επίσης μειώνει τη ροή του αίματος στο μωρό σας. Είναι
αποδεδειγμένο ότι το κάπνισμα στην εγκυμοσύνη, μεταξύ άλλων,
αυξάνει τον κίνδυνο αποβολής, έκτοπης κύησης, αναπτυξιακών
ανωμαλιών, αποκόλλησης πλακούντα, πρόωρου τοκετού, χαμηλού
βάρους του νεογέννητου, αλλά και βλαβών στην καρδιά και στους
πνεύμονες.

ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΝΕΟΙ

Γιατί οι νέοι και οι έφηβοί μας καπνίζουν; Πώς δεν θα ξεκινήσουν και
πώς θα διακόψουν το κάπνισμα; Το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το
Υπουργείο Παιδείας και η Eurolife συντονίζουν τις δυνάμεις τους για την
πρόληψη και διακοπή του καπνίσματος στους μαθητές. Απαραίτητη
προϋπόθεση όμως είναι να γνωρίζουμε τις πραγματικές αιτίες.
Κοινωνική επιρροή/Διασκέδαση: Οι έφηβοι δήλωσαν ότι ξεκίνησαν το
κάπνισμα γιατί οι φίλοι τους κάπνιζαν και τους ενθάρρυναν να το
δοκιμάσουν, ιδιαίτερα σε στιγμές διασκέδασης. Η ομάδα αυτή ήταν
πιθανότερο να έχει γονείς καπνιστές.

Συνδυασμός με άλλες ουσίες: Δεύτερος λόγος αποτέλεσε ο συνδυασμός

του τσιγάρου με άλλες ουσίες, όπως καφές και αλκοόλ.
Συναισθήματα θυμού/ αναστάτωσης: Δυστυχώς πολλές εικόνες που
προωθούν το κάπνισμα συνδέουν το κάπνισμα με αντιμετώπιση
συναισθημάτων. Παραδείγματος χάριν παρουσιάζουν ένα άτομο να
ανάβει τσιγάρο όταν βιώνει έντονα συναισθήματα, όπως θυμό. Αυτή
την εικόνα παρουσίασαν οι νεαροί καπνιστές, δηλαδή ότι καπνίζουν για
να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν κάποια έντονα συναισθήματα που
νιώθουν, όπως θυμό και αναστάτωση.

Συναισθήματα λύπης και άγχους: Παρόμοιο με τον προηγούμενο λόγο,

οι νεαροί καπνιστές φαίνεται να μην έχουν μάθει τρόπους
αντιμετώπισης έντονων συναισθημάτων και πιστεύουν ότι το κάπνισμα
θα τους βοηθήσει στην αντιμετώπιση τους (π.χ. θα φέρει ηρεμία). Το
ενδιαφέρον είναι ότι η νικοτίνη στο τσιγάρο είναι διεγερτική ουσία και
φέρει ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα στον οργανισμό. Επίσης
έρευνες επισημαίνουν ότι οι καπνιστές ως ομάδα τείνουν να
παρουσιάζουν πολύ περισσότερο άγχος ενώ τα επίπεδα άγχους
μειώνονται μετά τη διακοπή του καπνίσματος.

Ευχαρίστηση και χαλάρωση: Πάλι βλέπουμε και σε αυτό το λόγο να

διαφαίνεται ο μύθος ότι το κάπνισμα φέρει ευχαρίστηση (αγνοώντας
όλα τα άσχημα επακόλουθα του).