Bloemkoolwijken

Een oude Utopie in een nieuwe tijd

Janneke Schut
Bloemkoolwijken : de opkomst van het nieuwe utopia

Soort van hoofdvraag: In hoeverre voldoet de bloemkoolwijk aan de verwachtingen en

doelstellingen die gesteld waren voor het herstellen van de stedelijke kenmerken die
verloren waren gegaan door het modernisme?

kunt je ook richten op de representatie, de renderings, van die wijken. Wat is het
ideaal dat ze laten zien?
Totaal: 2800

Introductie: 300 : 153

De bloemkoolwijk, de woonerfwijk uit de jaren 1970 en 1980 staan bekend als
gezinsvriendelijk en als dankt zijn naam aan haar vertakte wegenstructuur, een doolhof. De
woonbuurten zitten als ‘roosjes’ aan het eind van een gezamenlijke tak. Het vele groen,
stapvoets-rijdend verkeer en kronkelende wegen maken het een excentriek
stedenbouwkundig structuur. Dit type wijk positioneerde zich tegen de moderniteit van veel
prefab woonwijken van na de Tweede Wereld Oorlog uit de jaren zestig. De wijk moest niet
gecentraliseerd zijn rondom de auto en het verkeer, maar rondom de mens zelf, zoals de
oude historische binnensteden deden. De menselijke schaal en ‘spontane’ vorm van
stedenbouw vormden een reactie op het strakke en technocratische stedenbouwkundig
ontwerp van de jaren zestig stempelbouw (Abrahamse, 2019).

In dit essay wordt onderzocht in hoeverre de bloemkoolwijk voldoet aan de verwachtingen

en doelstellingen die gesteld waren voor het herstellen van de stedelijke kenmerken die
verloren waren gegaan door het modernisme?

Alinea 1: voorgeschiedenis Histrosiche context : kritiek moderne woningbouw. 1000

Kopjes :
- Moderne woningbouw jaren 50/60 :300 : 119

In de jaren ’60 van de vorige eeuw behoorde woningsnood tot een van de Volksvijanden van
Nederland. De woningbouwproductie na de tweede wereldoorlog kwam aanvankelijk maar
vrij langzaam op gang, maar schoot omhoog in de jaren zestig. Als model voor deze groei
werd in de jaren vijftig en zestig teruggegrepen op vooroorlogse modernistische.
stedenbouwkundige ideeën. Dit werd mogelijk gemaakt door een reorganisatie van het
bouwbedrijf die snelle bouw van grote aantallen woningen mogelijk maakte. 1De architecten
die in de woningbouw werkten waren veelal voorstander van bouwsystemen. Industriële
prefab-en systeembouw werden de norm en vormden het uitgagnspunt voor de bouw. Dit
zorgde voor grote uniformering van de nieuwe woonwijken en straten plannen. De
bebouwing werd georganiseerd in woonwijken.

- Daarbij werd de traditionele stadsstructuur met straten en gesloten bouwblokken

losgelaten. Onder invloed van modernistische ideologie, onder meer gedreven door
1
7, file:///Users/janneke/Downloads/opkomst_en_ontwikkeling_van_de_bloemkoolwijk.pdf
 de noodzaak om de woonomgeving gezonder te maken, werd in stadsuitbreidingen
een strikte scheiding van functies doorgevoerd: woonwijken werden door
infrastructuur en brede groene gordels gescheiden van hun omgeving. Wonen,
werken en (in mindere mate) recreatie werden ondergebracht in gescheiden
territoria.

Mensen wenden zich tegen dit modernisme: Forum bijv :450

Alinea 2: ontstaan + stedenbouwkundige strucuur: hoe zit het in elkaar: 1000

- Psychologische beleving en esthetiek van de stad: 300
- Vorm en functie van de bloemkoolwijk: 7000

Vanaf het midden van de jaren zeventig werd laagbouw voor de Nederlandse
uitbreidingswijken de norm. Dit werd mogelijk door de toename van het welvaart, de
invoering van de (individuele) huursubsidie in 1975 en ook door een ander overheidsbeleid.
De nieuwe vorm van beleid zorgde voor de oprichting van de stichting Nieuwe Woonvormen
(1968) en voor meer aandacht voor experiementele woningbouw. 2 Zo werden de
Kubuswoningen in Helmond en Rotterdam gemotiveerd.

Informatie bloemkoolwijk:
- Op de auto gericht: verweg van het stad centrum
- Dichthied van de bebouwing wisselt erg.
- het organisch georganiseerde geheel is belangrijker dan de expressie van het
individuele gebouw
- De structuur van de wijken uit de jaren zeventig contrasteert sterk met die van
oudere naoorlogse wijken. Deze hadden een hiërarchisch geordende maar open,
doordringbare structuur: vanaf de hoofdontsluitingen voor auto en openbaar vervoer
werden de wijken doorsneden door een orthogonaal, overzichtelijk stelsel van wegen
en paden voor de verschillende verkeerssoorten, van lokaal autoverkeer tot fietsers
en voetgangers. De wijken waren omgeven door infrastructuur en groen, maar
hadden tegelijkertijd een duidelijk gezicht naar buiten. De bloemkoolwijken werden
opgedeeld in kleine eenheden, ruimtes en volumes, in een schikking die werd
gekenmerkt door een maximale mate van onregelmatigheid. Lange lijnen werden
vermeden, doorgaande routes verdoezeld en doorzichten over te lange afstanden
warden vermeden.
- Een ringweg rond of door de wijk, vanaf daar veelal slingerende doodlopende straten
naar de clusters van woonerven. : woonerf weer terug naar de straat als
ontmoetingsplek

Alinea 3: voorbeeld wijken: welke idealen is nu nog steeds zichtbaar + kritiek : 500

- Niet functionalisme
2
16, file:///Users/janneke/Downloads/opkomst_en_ontwikkeling_van_de_bloemkoolwijk.pdf
 - Weing identikiteit
-
Alinea 4: hoe is het daar nu ?? Nog steeds goed :500

Conclusie : 500