BÀI 3 ĐẤT NƯỚC CON NGƯỜI TRUNG QUỐC

(1) Thiệu Hưng là thị trấn nước từ xa xưa

浙江省绍兴市是一座有着几千年历史的文化古城，这里历史上有
过无数的名人，而这里的明山秀水更是吸引了无数的游人。 绍兴河道
密集，家家面河，户户临水。站在高处俯视全城，黑瓦、粉墙、青石
板都镶嵌在大小河道之中。
Thành phố Thiệu Hưng, tỉnh Chiết Giang là một thành phố văn hóa cổ
kính có lịch sử hàng nghìn năm, có vô số danh nhân trong lịch sử, phong
cảnh hữu tình nơi đây đã thu hút vô số khách du lịch.
这里的路面、小桥、河岸全由青石板铺成。沿河两侧鳞次 栉比
的店铺民居，面街的外墙多用板壁、板门构造，一眼看 去就知是陈年
老屋，令人深感岁月变化。在追求快节奏生活的 今天，人们遵循着以
往的生活方式，日出而作，日落而息，保 持着那份精密与安详。小桥、
流水、人家，汇成了典型的江 南水乡风光。泛舟东湖，穿行于悬崖峭
壁之下，可以领略到 “坐井观天”的趣味。而烟波浩淼、碧涛万顷的
鉴湖则更是富 于诗情画意。水乡绍兴的水是从哪儿来的呢?
Những con đường, cây cầu và bờ sông ở đây đều được lát bằng những
phiến đá xanh. Có những dãy cửa hàng và nhà ở dọc hai bên bờ sông. Các bức
tường bên ngoài nhìn ra đường hầu hết được làm bằng ván và cửa ra vào, có thể
nhận ra đó là những ngôi nhà cổ, khiến người ta cảm nhận sâu sắc sự thay đổi.
tăng ca. Trong quá trình theo đuổi nhịp sống nhanh ngày nay, con người tuân
theo lối sống trước đây, làm việc lúc bình minh và nghỉ ngơi lúc hoàng hôn,
duy trì sự chính xác và yên tĩnh đó. Những cây cầu nhỏ, dòng nước chảy và nhà
dân kết hợp tạo thành khung cảnh thị trấn nước Giang Nam điển hình. Chèo
thuyền trên Hồ Đông và dạo bộ dưới những vách đá, bạn có thể trải nghiệm
cảm giác thú vị “ngồi giếng ngắm trời”. Hồ Jianhu với những con sóng mù mịt
bao la và những con sóng xanh bao la lại càng thơ mộng và đẹp như tranh vẽ.
Nước ở Thiệu Hưng, một thị trấn nước, đến từ đâu?
绍兴，在地理位置上，是长江三角洲最南边的一个地区。 这个
地区，在地质年代中间常常发生一种现象，在地质学上叫 做海进海退：
就是一个时期海水升高了，海水进来;又一个时 期，海水低下去了，
海水就退出去了。经过一番变动以后，这 个地区就变成一块沼泽地。
这儿的土是咸的，因为海水进来都 是咸水。所以这儿被人们叫做穷山
恶水。第一次对这里的山水进行改造的是古代越国的国王勾践。他带
领他的人民，从山区跑到平原上，进行大规模的围堤工程。围堤的目
的是保护淡 水，因此在越王勾践的时候，绍兴这一平原地区的南部，
就筑 了很多很多的堤。这些堤都是分散的。到了后汉，当时绍兴有
一位很值得纪念的太守叫做马臻，他把越王勾践时代遗留下来的堤，
金部连了起来。积蓄起山水，成为一个人工湖泊，这个 人工湖泊就是
现在的鉴湖。鉴湖在全盛时期有两百多平方公 里。从此绍兴的风景就
改观了，穷山恶水变成了青山绿水。在 绍兴，关于水的传说有很多，
其中流传最广的恐怕就是大禹治 水了。相传早在四千多年以前的尧舜
时代经常发生特大洪水， 尧帝命一个叫做鲧的人负责治理。鲧用堵的
办法治水九年没 有进展。帮助尧处理国家事务的舜一怒之下杀了鲧，
又命鲧的 儿子禹替父治水。禹认真总结了父亲失败的教训，改用疏导
的方法，通山川，疏江河，经过十三年时间，终于把洪水制 伏。后来，
大禹到会稽巡视，病死在这里，会稽山下的大禹陵 便是他的葬身之地。
大禹治水时留下的水利工程如今已难考 证，但大禹治水的传说则代代
相传，一直激励着后世子孙。
Thiệu Hưng, về mặt địa lý, là vùng cực nam của đồng bằng sông Dương
Tử. Ở khu vực này thường xảy ra một hiện tượng ở giữa thời gian địa chất.
Trong địa chất gọi là tiến và lùi: nước biển dâng lên, nước biển tràn vào; nước
biển rút đi. Sau một số thay đổi, khu vực này đã trở thành một đầm lầy. Đất ở
đây mặn vì nước biển tràn vào và mặn. Vì vậy nơi đây được gọi là nơi nghèo
khó. Người đầu tiên biến đổi cảnh quan ở đây là Gou Jian, vị vua của Vương
quốc Yue cổ đại. Ông đã dẫn dắt nhân dân từ miền núi xuống đồng bằng thực
hiện những công trình kè bờ quy mô lớn. Mục đích của đê là để bảo vệ nguồn
nước ngọt. Vì vậy, dưới thời trị vì của vua Goujian nước Việt, nhiều con đê đã
được xây dựng ở phía nam vùng đồng bằng Thiệu Hưng. Những bờ kè này nằm
rải rác. Vào thời Hậu Hán, có một vị thái thú rất đáng nhớ tên là Ma Zhen ở
Thiệu Hưng. Ông đã nối những con đê còn sót lại từ thời vua Goujian của nước
Yue với tỉnh Jin. Nước trên núi được tích tụ lại biến thành hồ nhân tạo này nay
là hồ Kiến Hồ. Hồ Jianhu có diện tích hơn 200 km2 vào thời hoàng kim. Kể từ
đó, khung cảnh Thiệu Hưng đã thay đổi, núi sông cằn cỗi biến thành núi xanh
nước xanh. Ở Thiệu Hưng có rất nhiều truyền thuyết về nước, trong đó truyền
thuyết được lưu truyền rộng rãi nhất có lẽ là việc kiểm soát lũ lụt ở Dayu. Theo
truyền thuyết, ngay từ hơn 4.000 năm trước vào thời Nghiêu và Thuấn, vua
Nghiêu thường xuyên xảy ra lũ lụt nghiêm trọng. Gun đã sử dụng các phương
pháp ngăn chặn để kiểm soát lũ lụt suốt 9 năm mà không đạt được tiến triển gì.
Shun, người đã giúp Yao xử lý các vấn đề quốc gia, đã giết Gun trong cơn tức
giận và ra lệnh cho con trai của Gun là Yu đi kiểm soát lũ lụt cho cha mình. Yu
cẩn thận đúc kết những bài học thất bại của cha mình và chuyển sang phương
pháp chuyển hướng, nối núi và nạo vét sông. Sau mười ba năm, cuối cùng anh
cũng kiểm soát được lũ lụt. Sau đó, Dayu đến thăm Kuaiji và chết vì bệnh tật
tại đây. Lăng Dayu dưới chân núi Kuaiji là nơi chôn cất ông. Rất khó để xác
minh các dự án bảo tồn nước do Dayu để lại khi ông kiểm soát lũ lụt. Tuy
nhiên, truyền thuyết về việc Dayu kiểm soát lũ lụt đã được truyền từ thế hệ này
sang thế hệ khác và luôn truyền cảm hứng cho các thế hệ tương lai.
(2) Tháp Cửu Nhạn
九眼楼长城位于北京市延庆县四海镇火焰山上，距延庆县城 43.6
公里。它修建于公元 1543 年，距今已有 450 多年。明成祖永乐皇帝登基
以后，迁都北京，并在昌平天寿山下修建皇陵。 为了保卫国都和皇陵，
加强北京的防务，朝廷加大修建长城的规模，明朝中后期达到了高峰。现
在看到的八达岭至九眼楼长城，就修建于这个时期。九眼楼为双层方型，
造型优美，别具一格；峰巅独立，十分壮观。楼的下部用不太规则的石条
砌成，上砌青砖，白灰勾缝。楼高 7.8 米，长宽各为 13 米。主室为砖砌
拱形，四面各有一门，门高 2 米。毎面有九个嘹望孔，故称九眼楼。据秦
皇岛三位步行考察长城者说，九眼楼长城在万里长城上就有四个惟一:
Cửu Nhạn Lầu Trường Thành nằm trên Núi Lửa ở thị trấn Tứ Hải,
huyện Diên Khánh, Bắc Kinh, cách huyện Diên Khánh 43,6 km. Nó được
xây dựng vào năm 1543 sau Công nguyên, cách đây hơn 450 năm. Sau khi
Hoàng đế Vĩnh Lạc Minh Thành Tổ (người sáng lập triều đại nhà Minh)
lên ngôi, ông dời đô về Bắc Kinh và xây dựng lăng mộ hoàng gia dưới chân
núi Thiên Thọ ở Trường Bình. Để bảo vệ thủ đô và các lăng mộ hoàng gia,
đồng thời tăng cường khả năng phòng thủ của Bắc Kinh, triều đình đã
tăng quy mô xây dựng Vạn Lý Trường Thành, đạt đến đỉnh cao vào giữa
và cuối thời nhà Minh. Từ Bát Đạt Lĩnh đến Cửu Nhãn Lầu mà chúng ta
thấy ngày nay được xây dựng trong thời kỳ này. Tháp Cửu Nhãn có hình
vuông hai tầng, hình dáng đẹp, phong cách độc đáo; đỉnh tháp độc lập và
rất hoành tráng. Phần dưới của tòa nhà được xây dựng bằng những dải đá
không đều, bên trên có gạch màu xanh lam và các khớp nối màu trắng
xám. Tòa nhà cao 7,8 mét, dài 13 mét và rộng 13 mét. Gian chính xây hình
vòm bằng gạch, mỗi bên có cửa, cao 2m. Mỗi bên có chín lỗ quan sát nên
được gọi là Tháp Cửu Nhạn. Theo ba người đi dạo để khảo sát Trường
Thành ở Tần Hoàng Đảo, Cửu Nhãn Lầu Trường Thành ở Vạn Lý
Trường Thành có 4 điều độc nhất:
一、敌楼规模位居长城之首;
1. Quy mô của tháp canh đứng đầu Trường Thành;

二、长城上惟一一个有九个睐望孔的敌楼;
 2. Tháp canh duy nhất trên Vạn Lý Trường Thành có 9 lỗ quan sát;

三、长城上惟一一处有题诗碑的敌楼，现已发现碑石 15 块，碑文
多为明朝将领巡视时留下的壮美诗篇;
3. Tháp canh duy nhất trên Vạn Lý Trường Thành có khắc một bài
thơ, 15 tấm bia đã được tìm thấy. Hầu hết các chữ khắc đều là những bài
thơ tuyệt vời do các tướng quân nhà Minh để lại trong quá trình kiểm tra
của họ;
四、这里是内外长城惟一的连接点，它西接 八达岭，东连古北口。
山上内外长城均用片石干垒，虽已坍塌，仍可见当年的规模。其用料之多，
规模之大，令人叹为观止。 九眼楼所在的山为火焰山，又叫火药山。民
间传说九眼楼下有一口金锅，可以喷火吐金，故名火焰山。又传说山上有
一碾盘，唐朝樊梨花曾用其碾制火药。现在，山上还有硫、磷、铜等矿物
质，人们认为，是做火药的余渣，所以该山又叫火药山。九眼楼周围生态
环境极好，林木覆盖率达 85%以上。山中地下水非常丰富，动植物种类资
源繁多。动物有野鸡、狍子、 野兔等几十种，深山密林甚至还有金钱豹
出没。植物有柞树、 桦树、油松、山杏等几百种。这里是个天然的大氧
吧，是个消夏避署、寻幽访古的绝妙去处。
4. Đây là điểm kết nối duy nhất bên trong và bên ngoài Trường
Thành. Nó được kết nối với phía tây Bát Đạt Lĩnh và phía đông Cổ Bắc
Khẩu. Trên núi trong và ngoài Trường Thành đều sử dụng đá phiến xếp
chồng lên. Dù tường thành đã sụp đổ nhưng vẫn có thể nhìn thấy quy mô
của năm đó. Số lượng vật liệu được sử dụng và quy mô thật ngoạn mục.
Ngọn núi nơi có Cửu Nhãn Lầu là núi Hỏa Diệm, còn được gọi là Núi Hỏa
Dược. Theo dân gian, dưới Cửu Nhãn Lầu có một chiếc nồi vàng có thể
phun ra lửa và vàng nên có tên là Núi Lửa. Người ta cũng kể rằng trên núi
có một chiếc cối xay mà Phạm Lệ Hoa dùng để nghiền thuốc súng vào thời
nhà Đường. Ngày nay trên núi vẫn còn các khoáng chất như lưu huỳnh,
phốt pho, đồng. Người ta cho rằng đó là cặn thuốc súng nên núi còn có tên
là Núi Hỏa Dược. Môi trường sinh thái xung quanh Cửu Nhãn Lầu rất
tuyệt vời, với tỷ lệ rừng che phủ hơn 85%. Ngọn núi này rất giàu nước
ngầm và có nguồn tài nguyên động thực vật đa dạng. Có hàng chục loại
động vật bao gồm gà lôi, hươu nai, thỏ rừng, v.v. Thậm chí còn có báo hoa
mai ở vùng núi sâu và rừng rậm. Có hàng trăm loài thực vật, bao gồm cây
sồi, cây bạch dương, cây thông Trung Quốc và cây mai núi. Đây là một lá
phổi hành tinh tự nhiên, một nơi hoàn hảo để nghỉ hè và khám phá quá
khứ.
 (3) Cảnh đêm tuyệt đẹp của thành cổ Lệ Giang
云南丽江是个美丽的地方，那里有玉龙雪山、虎跳峡等许多享誉
天下的风景地，可我却对丽江古镇的夜景情有独钟。 古镇上的街道全
是用五彩石铺砌，不但平坦干净，而且晴天不扬尘，雨天不积水。镇
上每条街道的一侧都伴有小溪，潺溽流水沿街穿巷。水边有杨柳，柳
下有小桥，大有“东方威尼斯”的韵味。而这些景色在晚上的灯光下
则愈发显得美丽诱人。小镇上沿街底楼几乎都是店铺，晚上家家门口
都亮起一盏盏距离均匀的小灯，好似群星密布。虽然没有上海南京路、
淮海路的霓虹灯和大灯箱，却让人感到一种温馨、自然、舒适。 沿着
这灯火，逛逛一家家充满纳西族悠久历史文化气息的小店，真是别有
风味。
Lệ Giang, Vân Nam, là một nơi tuyệt đẹp. Có nhiều danh lam thắng
cảnh nổi tiếng thế giới như Núi tuyết Ngọc Long và Hẻm núi Hổ Khiêu,
nhưng tôi đặc biệt thích cảnh đêm của Phố cổ Lệ Giang. Các đường phố
trong phố cổ đều được lát đá nhiều màu sắc, không chỉ bằng phẳng, sạch
sẽ mà còn không có bụi vào ngày nắng và không có nước vào ngày mưa. Ở
một bên mỗi con đường trong thị trấn đều đi kèm một con suối nhỏ, dòng
nước róc rách ríu rít chảy dọc các con phố đi qua các ngỏ hẻm. Có những
hàng dương, hàng liễu bên dòng nước và một cây cầu nhỏ dưới những
hàng liễu, mang đậm nét thi vị của “Venice phương Đông”. Những khung
cảnh này càng hiện lên đẹp đẽ, hấp dẫn hơn dưới ánh đèn về đêm. Trong
thị trấn nhỏ, hầu như đều có cửa hàng ở tầng trệt dọc theo con phố. Vào
ban đêm, những ngọn đèn nhỏ cách đều nhau trước cửa mỗi ngôi nhà sáng
lên, rất giống như một bầu trời đầy sao. Mặc dù không có đèn neon và hộp
đèn lớn trên đường Nam Kinh Thượng Hải, Hoài Hải nhưng nó khiến mọi
người cảm thấy ấm áp, tự nhiên và thoải mái. Dọc theo các cây đèn, đi dạo
qua các cửa hàng nhỏ chứa đầy hơi thở của lịch sử và văn hóa lâu đời của
người Naxi, thật vô cùng đặc biệt.
小店中最吸引人的是卖木刻画的，店主将已刻好的大小形状不一的
木刻画挂在墙上，供人们挑选，自己则坐在一边埋头雕刻着。我在一位女
青年经营的店铺里驻足观赏了很久。她的店里不仅那美丽的画吸引了我，
还有那摆放着的几只用草绳编织的椅子实在惹人喜爱。我忍不住在这可爱
的草椅上坐了下 来，一边欣赏木刻画，一边和女主人聊天。女主人和丈
夫都是 土生土长的纳西族人，夫妇俩拜师学艺后开了这家小店。和其他
店一样，他们刻的都是些有着纳西族传统文化习俗的画面， 如纳西面具、
纳西族文字、纳西族人视为保护神的大鹏鸟，还有小镇风景等。虽然是手
工木刻，却十分细腻精致，让人爱不释手。到这里来的中外游客大都会带
上几幅回家，所以尽管小镇上类似的店几乎占了一大半，但还是经常供不
应求，像他们夫妇俩在旅游旺季就不得不挑灯夜战，加班加点。
Điều hấp dẫn nhất ở quán nhỏ là quầy bán tranh khắc gỗ, người bán
treo trên tường những bức tranh khắc gỗ với nhiều kích cỡ, hình dạng
khác nhau để mọi người lựa chọn, trong khi ngồi đắm mình vào việc chạm
khắc. Tôi dừng lại và quan sát hồi lâu trong một cửa hàng do một phụ nữ
trẻ mở. Không chỉ những bức tranh đẹp trong tiệm của cô thu hút tôi mà
cả những chiếc ghế đan bằng dây rơm cũng thật dễ thương. Tôi không
khỏi ngồi xuống chiếc ghế cỏ xinh xắn này, chiêm ngưỡng những bức
tranh khắc gỗ và trò chuyện với bà chủ nhà. Vợ chồng bà chủ đều là người
bản địa của bộ tộc Naxi. Cặp đôi mở cửa hàng nhỏ này sau khi theo học
một giáo viên. Giống như các cửa hàng khác, tất cả họ đều khắc những
bức tranh phản ánh văn hóa và phong tục truyền thống của người Naxi,
chẳng hạn như mặt nạ Naxi, nhân vật Naxi, con chim roc được người Naxi
coi là vật bảo vệ, còn có phong cảnh thị trấn nhỏ. Tuy là tác phẩm chạm
khắc gỗ thủ công nhưng lại rất tinh xảo, khiến người ta không thể bỏ
xuống. Hầu hết khách du lịch Trung Quốc và nước ngoài đến đây đều
mang vài bức tranh về nhà nên dù có gần một nửa số cửa hàng tương tự
trong thị trấn, nhưng nguồn cung thường vượt quá nhu cầu, những cặp vợ
chồng như họ phải đốt dầu làm việc đến nửa đêm, làm thêm giờ.
带着心爱的木刻画，告别了店主，我步入了四方街。四方街是古镇
的中心，这里灯火特别亮，也特别热闹。那天正好是“火把节”，每条街
道的家家小店门口都扎着一小堆燃烧着的木柴，而四方街的中央则扎起了
高高大大的木柴团。街上的居民们围着红红的火焰唱歌跳舞，好一派节日
景象，引得我们这些游客都情不自禁加入了这欢乐的人群。
Mang theo những bức tranh khắc gỗ yêu thích của mình, tôi tạm
biệt người chủ cửa hàng và bước vào đường Tứ Phương. Đường Tứ
Phương là trung tâm của phố cổ. Ánh đèn ở đây rất rực rỡ và sống động.
Hôm đó tình cờ là "Lễ hội đốt đèn", một đống củi đốt nhỏ được chất trước
cửa mỗi cửa hàng nhỏ trên mỗi con phố, và một đống củi cao và lớn được
chất ở trung tâm đường Tứ Phương. Người dân trên đường ca hát và nhảy
múa quanh những ngọn lửa đỏ rực. Đó là một khung cảnh lễ hội khiến du
khách chúng tôi không khỏi hòa mình vào đám đông hân hoan.
东街是一条饮食街，生意相当红火。这里既有丽江的各种特色小吃，
也有正宗的意大利比萨饼、德国牛排等西餐。游客们一般都喜欢临街而坐，
这样可以边欣赏夜景，边聆听街旁小溪的流水声，边享受各色美味的食品，
悠闲自在，乐趣无穷。
 Đường Đông là con đường ẩm thực có hoạt động kinh doanh rất
phát đạt. Tại đây bạn có thể tìm thấy nhiều món ăn nhẹ đặc biệt từ Lệ
Giang, cũng như pizza Ý chính thống, bít tết Đức và các món ăn phương
Tây khác. Khách du lịch thường thích ngồi quay mặt ra đường để vừa
ngắm cảnh đêm, nghe tiếng suối chảy bên đường, vừa thưởng thức đủ món
ăn ngon, nhàn nhã, vui bất tận.
参加了节日活动，品尝了食品，还可以去听听纳西古乐。 小镇上
有好几处可以欣赏到纳西古乐，其中以宣科先生主持的古乐队最有味道。
宣科先生是丽江的名人，学问很大，会说一口流利的英语。他带领的乐队
大部分都是七八十岁的纳西老人，曾多次应邀赴外国演出，在世界上不少
地方已小有名气。 宣科先生说起话来自然朴实，却也不乏幽默诙谐，不
时赢得观众的阵阵掌声。古乐不容易听懂，也不一定好听，但经过宣科先
生的介绍，倒也能觉出这特殊的乐曲里有一种特殊的神韵吸引着人们，难
怪许多外国游客也都听得津津有味。
Tôi đã tham gia các hoạt động lễ hội, nếm thử đồ ăn và nghe nhạc cổ
Naxi. Có một số địa điểm trong thị trấn mà bạn có thể thưởng thức âm
nhạc cổ Naxi, trong đó thú vị nhất là ban nhạc cổ do ông Tuyên Khoa tổ
chức. Ông Tuyên Khoa là một người nổi tiếng ở Lệ Giang. Ông là người
rất am hiểu và nói tiếng Anh lưu loát. Hầu hết các ban nhạc do ông lãnh
đạo đều là những người lớn tuổi Naxi ở độ tuổi 70 và 80. Họ đã nhiều lần
được mời biểu diễn ở nước ngoài và đã trở nên nổi tiếng ở nhiều nơi trên
thế giới. Bài phát biểu của ông Tuyên Khoa rất tự nhiên, giản dị nhưng
cũng đầy hài hước, thỉnh thoảng lại nhận được những tràng pháo tay reo
hò của khán giả. Nhạc cổ không dễ hiểu, cũng có thể chưa chắc đã hay
nhưng sau lời giới thiệu của ông Tuyên Khoa, tôi có thể cảm nhận được
trong thứ âm nhạc đặc biệt này có một sức hấp dẫn đặc biệt nào đó khiến
nhiều du khách nước ngoài cũng nghe một cách thích thú.
古镇的夜晚到处洋溢着淳朴、亲切、温暖的气息，如果不
是赶时间，我真想在这里租一间小屋，住上几天。
Phố cổ tràn ngập bầu không khí giản dị, thân thiện và ấm áp về
đêm. Nếu không vội, tôi rất muốn thuê một căn nhà gỗ ở đây và ở lại vài
ngày.