TSTRÂN THIMINHHUÊ

GT.000002709

GIÁO TRÍNH

PHÁT TRIEN CHÜdNG TRINH

GIÁO DUC MAM NON

I NGUYEN
IOCLIÉU

371

NHÀ XUÁT BÂN DAI HOC THÁI NGUYÊN

 DAI HOC THAI NGUYEN
TRUONG DAI HQC SU PHAM

TS. t r A n THI MINH HUE

G I A O T R iN H

PHAt TRIEN CHlTONG TRINH

GIAO DUC MAM NON

(Dung trong dao tao sinh vien nganh Giao due Mam non)

NHA XUAT BAN DAI HOC THAI NGUYEN

NAM 2017
 - , 01-47
MA SÔ: - ■— - ■■■—
DHTN-2017
 LÖI NÓI DÀU

Giào trình Phàt trièn chuang trình giào due màm non duac bièn soan
theo chuang trình dào tao ngành Giào due Màm non, dàp irng yèu càu phàt
trièn chuong trình dào tao và dòi mai quà trình dào tao cùa Truòng Dai hoc Su
pham - Dai hoc Thài Nguyèn. Giào trình duac xày dung theo càch tièp càn su
phàt trièn nhàn càch, hoat dòng cùa tré và chuang trình giào due càp hoc màm
non hièn hành, nhùng xu thè phàt trièn cùa chuang trình giào due màm non
trèn thè giói và xu thè phàt trièn giào due màm non cùa Vièt Nam hièn nay.
Giào trình duac càu trùc thành 03 chuang nói dung, t|p trung vào nhùng
phàm chàt và nàng lue co bàn, còt lòi mà sinh vièn phài hinh thành duac theo
tièp càn chuàn dàu ra cùa mòn hpc. Cu thè: Chuang 1 - dinh huòng noi dung
khài quàt nhàt vè phàt trièn chuang trình giào due màm non; Chuang 2 - tàp
trung vào vàn dè thièt kè và tò chùc càc chuang trình giào due cho tré, xày
dung và sù dung mòi truòng giào due dè thuc hièn chuang trình giào due màm
non; Chuang 3 - tàp trung vào vàn dè dành già thuc hièn chuang trình giào due
tai càc co sà giào due màm non.
Tòi hy vpng giào trình là tài lièu hùu ich cho sinh vièn và giàng vièn
giàng day ngành Giào due Màm non, hoc vièn cao hpc và càc nhà nghièn cùu
vè giào dyc hpc màm non, càc bàc cha me có con tu 0 dèn 6 tuoi.
Tòi xin chàn thành càm an su tao dièu kièn cùa Ban Giàm hièu Nhà
truòng, su dòng góp y kién cùa càc nha khoa hpc tham già hpi dòng thàm dinh
giàp trình, chùng tòi mong muòn tièp tue nhàn dupc su góp y vè chuyèn mòn,
hpc thuàt và thuc tién dè làn tài bàn có chàt lupng tòt han.
Tràn trpng!
Tàc già

3
 MUC LUC

CHUONG 1. NHÍTNG VÁN DÉ CHUNG VÉ PHÁT TRIÉN

C'Hl'ONG TRLNH GIÁO D yC MAM NON 6
1.1 Chuang trinh giáo duc mám non.................................................................. 6
1.1.1. Khái niém chuang trinh giáo duc....................................................... 6
1.1.2. Khái niém chuang trinh giáo duc mám non.................................... 8
1.2. Khái niém phát trién chucrng trinh giáo duc mám non................................ 9
1.3. Co so khoa hpc vé phát trién chuang trinh giáo duc mám non................ 11
1.3.1. Ca so ly luán vé phát trién chuang trinh giáo duc mám non ....... 11
1.3.2. Thuc tién phát trién chuang trinh giáo duc mám non................... 34
1.3.3. Du báo vé xu huóng phát trién chuang trinh giáo duc mám non
a Viét Nam ..................................................................................................... 44
CHU'ONG 2. TÓ CHÍTC HOAT B 0N G PHÁT TRIÉN CHlTONG
TRINH GIÁO 1)1, C MÁM NON 48
2.1 Mót só ván dé vé láp ké hoach thuc hién chuang trinh giáo duc mám non 48
2.1.1. Khái niém láp ké hoach giáo dyc mám n o n ................................... 48
2.1.2. Phán loai ké hoach giáo duc mám non ..............................................50
2.1.3. Y nghía cüa viéc láp ké hoach thuc hién chuang trinh giáo duc
mám non ..........................................................................................................50
2.1.4. Nguyén tac xáy dung ké hoach thuc hién chuang trinh giáo duc
mám non ..........................................................................................................52
2.2. Phát trién chuang trinh giáo duc nhá trucmg theo nám hoc cho timg do tuói ... 55
2.2.1. Muc tiéu phát trién chuang trinh giáo duc nhá trucmg.....................55
2.2.2. Quy trinh phát trién chuang trinh giáo duc nhá truóng ....................55
2.3. Phát trién chuang trinh giáo duc theo tháng cho tré duái 3 tuói ................ 62
2.3.1. Muc tiéu phát trién chuang trinh giáo duc theo tháng .....................62
2.3.2. Quy trinh phát trién chuang trinh giáo duc theo tháng ....................62
2.4. Phát trién chuang trinh giáo duc theo chú dé cho tré 3 dén 6 tuói ............. 68
2.4.1. Chü dé giáo duc vá phát trién chuang trinh giáo duc tích hap
theo chú d é .......................................................................................................68
2.4.2. Muc tiéu phát trién chuang trinh giáo duc theo chú d é .....................70

4
 2.4.3. Quy trình phàt trièn chuang trinh giào due theo chù d è ..................70
2.4.4. Phàt trièn chuang trình giào due theo su k ièn ................................. 86
2.4.5. Phàt trièn chuang trình giào due theo chù dè phàt sinh................ 89
2.5. Xày dung và thuc hièn kè hoach giào due trong ngày ............................... 92
2.5.1. Nhùng luu y khi làp kè hoach .......................................................... 92
2.5 2. Càu trùc kè hoach ..............................................................................93
2.6. Xày dung và thuc hièn kè hoach hoat dòng chàmsóc, giào due tré ...... 97
2.6.1. Quy trình xày dung kè hoach hoat dòng giào d u e ........................... 97
2.7 Thièt kè và tò ehire mòi truòng giào due ó truòng màm non.................... 99
2.7.1. Khài nièm, y nghìa cùa vièc xày dung mòi truòng giào due
trong truòng màm n o n ................................................................................. 99
2.7.2. Nguyèn tàc chung cùa vièc thièt kè mòi truòng giào due ò
truòng màm non ......................................................................................101
2.7.3. Thiét kè mòi truòng giào due chocàc hoat dòng ò truòng màm non 103
CHÜÖNG 3. DÀNH GIÀ TH l/C HIÉN CHÜÖNG TRÌNH GIÀO
D\JC MÀM N O N ............................................................................................118
3.1. Khài nièm, muc dich, y nghìa.................................................................. 118
3 1.1 Khài nièm ......................................................................................118
3.1.2. Muc dich cùa dành g ià ..................................................................119
3.1.3. Y nghìa cùa dành già.................................................................... 120
3.2. Npi dung dành g ià .................................................................................... 120
3.2.1. Dành già su phàt trièn cùa tré....................................................... 121
3.2.2. Dành già vi$c lò cliiic hoat dQng chäm sóc, giào due tré cùa
giào v ièn ................................................................................................... 124
3.2.3. Dành già ho^t dpng quàn li nhà truòng....................................... 125
3.2.4. Dành già co sa vàt chat cùa truòng màm non .............................126
3.3. Phuang phàp dành già............................................................................. 127
3.4. Hinh thùc dành g ià................................................................................... 128
Phu lue 1. Ke hoach nàm hpc (Mau giào 5-6 tuoi)........................................ 130
Phu lue 2. Xày dung ké hoach giò hoc và chù d è .......................................... 154
Phu lue 3. Kè ho^ch theo càc giò sinh hoat.................................................... 156
Phu lue 4. Kè ho^ch tò chùc hoat dòng có chù dich...................................... 161
 Chtfcfng 1
--------------- ■---------------
NHLfNG VAN DÈ CHUNG
VÈ PHÂT TRIÉN CHÜONG TRÎNH GIAO D yC MÀM NON

1.1. CHUONG TRINH GIAO DUC MAM NON

1.1.1. Khâi niêm chuong trinh giao due

Thuât ngù chuong trinh giâo due (curriculum) dâ xuât hiên tù nàm 1820
nhung sang nhùng nàm 20 cûa thê ki XX, à Mî mai bât dâu co nhùng cu q c
thào luân vê chuang trinh; dàc biêt tù cuôi nhùng nàm 50, vân dê chuong trinh
và H luàn chuang trinh trà thành trung tâm chù ÿ cùa khoa hoc giào duc Mî,
cùa càc nuàc noi tiêng Anh, sau do lan sang khu vue càc nuôc noi tiêng Duc,
tiêng Phâp

Théo Phénix (1962), chuang trinh bao gôm toàn bp kiên thùc do càc mon
hpc cung câp. Hilda Taba (1962) dmh nghîa chuang trinh hpc là mpt bàn kê
hoach hpc tàp, gôm 4 yêu tô: 1) Tuyèn bô mue dich và myc tiêu cy thê; 2) Lya
chpn và càu trùc npi dung; 3) Càc chiên lupc giàng day, càch hpc phù hpp và
4) Hç thông dành già kêt quà hpc tàp.

Théo Tanner (1975), chuang trinh là càc kinh nghiçm (experiences) hoc
tàp dupe hucmg dân và kê hoach hoâ, veri càc kêt quà hoc tàp duoc xâc dinh
truàc và hinh thành thông qua viêc thiét làp kiên thùc và kinh nghiçm mot càch
cô hê théng duôi sy huàng dân cùa nhà truàng nhàm tao ra cho nguài hpc su
phàt triên liên tyc vê nàng lyc xà hpi, nàng lyc câ nhân Tàc già Albert, I.Oliver
cho rang chuang trinh bao gôm 4 yêu tô ca bàn: Càc mon hoc; càc hoat dông,
kinh nghiêm hoc tàp; càc dich mi và hoat dông "ân ” Càc mon hpc, hoat dpng,
kinh nghiçm hpc và càc dich vu là nhùng phân hiên nhiên cùa chuang trinh,
khài niêm haat dpng “ân” là nhùng già tri vàn hoâ tô chùc cùa nhà truàng, xà
hôi v.v...

6
 Tác già Ronald C.Doll (1996) cho rang: “Chuang trinh giào duc cûa nhà
triràng là nói dung giào duc và càc hoat dông chính thùc và không chính thùc;
quà trinh triên khai npi dung hoat dpng, thông qua dó ngirai hpc thu nhàn dupe
kiên thùc và su hiêu biêt, phàt triên càc kÿ nàng, thài dô, tinh càm và càc già tri
dao duc duài su to chùc cûa nhà truàng”. Theo White (1995), chuang trinh là
mot kê hoach giào duc phàn ành càc mue tiêu giào duc, dào tao mà nhà truàng
theo duôi. Bàn kê hoach dô cho biêt nói dung, phuang phàp day và hoc cân
thiêt dê dat duçc mue tiêu dê ra.

Tim Wentling (1993) dinh nghîa: “Chuang trinh là bàn thiêt kê tông thê
cho mpt hoat dông dào tao. Hoat dpng dô cô thê là mot khoà hpc trong thài
gian vài già, mpt ngày, mpt tuân hpàc vài nàm. Bàn thiêt kê tông thè dô cho ta
biêt nôi dung cân dào tao, chi rp nhùng gì cô thê kÿ vpng à nguài hpc sau khi
kêt thùc khpâ hpc, phàc hpa qui trinh thuc hiên npi dung dàp tap, phuang phàp
dào tao và càch thùc kiém tra, dành già kêt quà hpc tâp và tpàn bp câc vân dê
cûa bàn thiêt kê này dupe sâp xêp theo mot thài gian biêu chàt chê”.

Co cùng quan diém, tàc già RaphTyler cho ràng chuang trinh gôm 4 yêu
tô co bàn: 1) Mue tiêu dào tao; 2) Npi dung dàp tap; 3) Phuang phàp hay qui
trinh dàp tap và 4) Dành già kêt quà dào tao.

Theo Portelli (1987), dà có han 120 dinh nghîa vé chuang trinh trong các
tài li eu chuyên ngành vê chuang trinh giào duc.

Chüng tôi cho rang: Chuang trinh giào duc là su trinh bày cô hê thông
mpt ké hpach téng thé càc hoat dpng giào duc dupe to chúc trong mpt môi
truàng su pham, trong mpt thài gian xàc dinh, trong dô nêu lên càc mue tiêu
hpc tâp mà nguài hpc cân dat dupe, xàc dinh rô pham vi, mire dô nôi dung giào
duc, càc phuang phàp, phuang tiçn, càch thuc tô chúc, càch thirc dành già kêt
quà giào duc cüng nhu nhùng diêu kiçn nhàm dat duac càc mue tiêu giâo duc
dâ de ra.

7
 1.1.2. Khái niêm chuong trinh giáo duc mâm non

Chuong trinh giáo duc mâm non là sir trinh bày có hê thông mot kê
hoach tông thê càc hoat dông châm sóc, giáo duc trè tù 3 thàng dên 6 tuôi duac
tô chúc trong ca sà giáo duc mâm non trong mot thài gian xàc dinh, trong dô
nêu lên càc mue tiêu tré mâm non cân dat duçrc, xác dinh rô pham vi, mùc dô
nôi dung giáo duc, các phuang phàp, phuang tien, cách thùc tô chúc, cách thùc
dánh già kêt quà chàm sóc, giáo duc cüng nhu nhùng diêu kiên nhàm dat duac
càc mue tiêu giào duc mâm non dà dê ra

Chuang trinh giào duc mâm non là dê cuang vê kê hoach hành dông su
pham tâc dông trên tré mâm non gôm nhùng thành tô mue tiêu giáo duc, nôi
dung, phuang phàp, càc hoat dông giáo duc, dành già kêt quâ giào duc và càc
diêu kiên dê thuc hiên chuang trinh Nhùng thành tô ca bàn câu thành chuang
trinh cô quan hê chat chê và ành huông lân nhau. Chuang trinh cung câp
nhùng dinh huàng chàm sóc, giào duc tré ca bàn nhât cho giào viên và nhà
quàn lÿ giáo duc mâm non Chuang trinh gôm nhiêm vu châm sóc, nuôi duông
và nhùng hoat dông diên ra trong và ngoài lap suôt thài gian tré ó truông và su
phôi hap vài gia dinh, xà hçi. Chuang trinh vùa mang tinh hoach dinh theo kê
hoach cüa nguài lán, vùa mang tinh tu chon theo nhu câu, húng thù cûa tré.

Càc câp dô cùa chuang trinh giào duc mâm non:

Ö câp dô rông nhât là chuang trinh giào duc mâm non cùa quôc gia do
B ô G iáo dyc và D ào t?o ban hành,

Câp dô thù hai là chuang trinh giào duc mâm non cùa túng d¡a phuang
(chuang trinh giáo duc mâm non cùa sà, phông giào duc gàn vài nhùng dàc thù
dia phuang).

Câp dô thù ba là chuang trinh giào duc cùa nhà truàng gàn vài dàc thù môi
truàng và diêu kiên giáo duc, nhùng yêu tô bàn sàc riêng cüa truàng mâm non.

Câp dô thù tu là chuang trinh giào duc cùa tùng dp tuôi gàn vài càc lînh
vue giáo duc phàt triên theo dô tuôi; chuang trinh giào duc theo thàng/chu dê,
theo tuân, theo ngày; chuang trinh cùa hoat dông giào duc Cân cú vào cách
xac dinh chuong trinh giao due nhu tren, chuong trinh giao due mam non co
chu the quan ly phat trien va thuc hien bao gom:

Chu the tryc tiep

STT Ten chirong trinh To chu-c
Quan ly
thyc hi^n
Chuong trinh giao due mam non Bo Giao due Vu Giao due
1
quoc gia va Dao tao Mam non
So, Phong
Chuong trinh giao due mam non
2 Giao due va Hieu truong
dia phuong
Dao tao
To truong
3 Chuong trinh giao due nha trucrng Hieu trucmg
chuyen mon

Chuong trinh giao due cua nhom/lop

To truong
4 theo thang/chu de/tuan/ngay/hoat dong Giao vien
chuyen mon
giao due

1.2. KHAINIEM PHAT TRIEN CHUONG TRINH GIAO DUC MAM NON

Thuat ngu phat trien chuong trinh (curriculum development) co khi duoc
hieu la lam chircmg trinh (curriculum making) hay thiet ke chircmg trinh, xay
dung chircmg trinh (curiculum design")

Phat trien chircmg trinh giao due mam non la mot qua trinh lien tuc dieu
chinh, bo sung, cap nhat, lam moi toan bo hoac mot so thanh to cua chuong
trinh giao due mam non, bao dam kha nang phat trien va on dinh tuong doi cua
chuong trinh da co, lam cho viec trien khai chuong trinh theo muc tieu giao
due dat ra dat duoc higu qua tot nhat, phu hap vai dac diem va nhu cau phat
trien cua xa hoi va phat trien cua ca nhan tre. Phat trien chuong trinh giao due
mam non bao gom xay dung chuong trinh, to chuc thuc hien, danh gia, chinh
sua va hoan thien chuong trinh.

9
 Quá trinh phát triên chuong trinh giáo duc mâm non trong thuc tiên duo'c
thuc hiên ô 4 câp dô:

Câp dô thù nhât, phát triên chuong trinh giáo duc mâm non là quá trinh
nghiên cùu, thiêt kê, xây dung và quân li thuc hiên chuong trinh giáo duc mai
thay thê cho chuong trinh giáo duc cü, không côn phù hap và không dáp úng
duac yêu câu giào duc mâm non trong thuc tiên dât nuôc và xu thê phát triên
giào duc cüa thê gicri Kêt quà cüa quá trinh phát triên chuong trinh ô câp dô
này së tao ra mot chuong trinh giáo duc tông thé do Bô Giáo duc và Dào tao
ban hành cho câp hoc mâm non cûa quôc gia. Chuong trinh giào duc tông thê
cung câp nhung nói dung côt loi, chuân mue, tuong dôi ôn dinh theo theri gian,
là chuong trinh khung cô tinh chât bât buôc thuc hiên dôi vói càc co so giáo
duc mâm non trong câ nuôc

Câp dô thù hai, phát triên chuong trinh giáo duc mâm non duoc hiêu là
tù chuong trinh khung do Bq Giào duc và Dào tao ban hành, tùng dja phuong
(Sô Giào duc và Dào tao, Phông Giáo duc và Dào tao) nghiên cùu, thiêt kê, xây
dung và quàn li thuc hiçn chuong trinh giáo duc chi tiêt, eu thê, phù hop vói
thuc tiên dja phuong.

Câp dô thù ba, phát triên chuong trinh giào duc mâm non duoc hiêu là tù
chuong trinh giào duc mâm non dia phuong (Sô Giáo duc và Dào tao, Phông
Giào duc và Dào tao) nhà truông nghiên cùu, thiêt kê, xây dung và quàn H thuc
hiçn chuong trinh giào duc chi tiêt, eu thê, phù hop vói thuc tiên môi truông và
d ieu kiçn g iáo d uc c û a n h à tiu ô n g - gyi là c h u o n g ululi g ià o duc n h à U uong.
Chuong trinh giào duc nhà truông dâm bào thuc hiên duoc mue tiêu giào duc
chung dê ra, dáp ùng nhu câu giào duc mâm non cûa dia phuong và tiêp cân
duoc vói xu thê phát triên cûa giáo duc mâm non song chùa dung và thê hiçn
triêt li riêng cûa nhà truóng, gàn vói diêu kiên giào duc cûa nhà truông. Theo
OECD (1979), "Phát triên chuong trinh nhà truông là mot quà trinh trên ca sô
càc hoat dông bên trong nhà truông hoàc trên co sô nhu câu cüa nhà truông
trong viêc thuc thi chuong trinh giào duc nhàm tao ra su phân quyên, tràch
nhiçm và su kiêm soàt giùa chinh quyên trung uong và dia phuong dê nhà
truông cô duoc quyên tu chû hop phàp vê hành chinh, nghê nghiêp dê cô thê tu
quàn li quá trinh phát triên chuong trinh”.

10
 Cáp dó thú tu, phát trien chuong trinh giáo due mám non dirac hiéu lá tú
chuong trinh giáo due cúa nhá truong, giáo vién xáy dung vá tó chúc thuc hién
chuong trinh chám sóc, giáo due tré ó mót lóp hoc ó mót dó tuói cu thé theo
nám hoc (cu thé hóa thánh chuong trinh giáo due theo tháng dói vói tré duói 3
tuói vá chuong trinh giáo due theo chv dé dói vói tré 3 dén 6 tuói); mót tuán.
chuong trinh giáo due theo mót neáv hay mót hoat dóns siáo due cu thé). Cóng
tác phát trién chucmg trinh ó cáp do náy yéu cáu giáo vién phái xác dinh duoc
muc tiéu giáo due can dat; lúa chon nói dung cu thé cüa chú dé giáo due dé xáy
dung ké hoach vá trién khai thuc hién chú dé giáo due cho túng theri diém thich
hop vói nhüng nói dung, phuong pháp vá hinh thúc tó chúc thuc hién phú hop
vói diéu kién cüa lóp vá nhu cáu, húng thú, vón kinh nghiém vá khá náng hién
có cúa tré; phát trién chuong trinh hoat dóng giáo due cu thé lá su diéu chinh,
bó sung, thay dói chuong trinh hoat dóng cúa tré dua trén két quá quan sát,
dánh giá tré trong các hoat dóng háng ngáy. Chuong trinh ó dáy duoc hiéu lá
tát cá nhüng gi dién ra trong thoi gian giáo vién lám viéc cúng tré. Chát luong
phát trién chuong trinh ó cáp dó 4 phu thuóc truc tiép váo náng luc phát trién
chuong trinh giáo due cúa giáo vién mám non.

Dú tiép can khái niém phát trién chuong trinh ó cáp dó khác nhau nhung
phát trién chuong trinh luón duoc hiéu lá mót quá trinh lién tuc, két quá cüa nó
lá tao ra mót chuong trinh giáo due tói uu hon, hoán thién han so vói chuong
trinh hién hánh. Chuong trinh mói náy dáp úng duoc tót hon nhüng yéu cáu
phát trién cúa tré.

1.3. CO SÓ KHOA HOC VE PHÁT TRIÉN CHUÜNG TRÍNH GIÁO

DUC MÁM NON

1.3.1. Ctf ser ly luán ve phát trién chuong trinh giáo due mám non

1.3.1.1. Các hoc thuyét cffbán v é tré ern

a. Hoc thuyét xa hói, van hóa cúa L.S Vugótsky

L.S Vugótsky cho ráng tré em tu cáu trúc nhán thúc cúa minh vá óng tin
váo khá náng bén trong cúa tré dói vói viéc hoc; txrong tác xa hói trong các
quan hé gia dinh, truong hoc, cóng dóng vá van hóa dóng vai tro quan trong

11
dói vái viéc hoc vá su phát trién cüa cáu truc nhán thúc, ánh huóng tnrc tiép
dén phát trién ca thé vá tám lí cüa tré.

Su phát trién cüa tré vúa lá két quá cüa quá trinh tré hóa nháp váo mói
truáng van hóa, vúa thé hién quá trinh tré llnh hói kinh nghiém tú mói truáng
van hóa. Nguái lón vá giáo vién dóng vai tró trung gian huáng dán vá üng hó
tré; hiéu tré, dón truóc su phát trién cüa tré, có ky náng vá phuang pháp tó
chúc hoat dóng giáo due phü hop dé phát trién nhán cách. Hoc thuyét náy nhán
manh dén nhúng bói cánh xa hói hién tai dói vái viéc hoc táp vá nhán thúc,
cüng nhu vai tró cüa van hóa trong su phát trién cüa tré

b. Hoc thuyét tám Jí xa hói cita Erik Erikson (1963)

Erik Erikson báng các nghién cúu cüa minh da kháng djnh su hinh thánh
vá phát trién nhán cách tré trong 8 nám dáu dói chju ánh huóng manh me bói
mói truóng xa hói, ó gia dinh vá nhá truáng. Cách giao tiép vá úng xú cüa
nguái lán ánh huóng dén su phát trién cüa tré. Néu tré sóng trong mói truáng
xa hói khóng thuán lgi, thay vi tré phát trién tinh tin cáy, dpc lap, óc sáng kién,
tré sé mát niém tin, nghi ngá vá luón mác lói, do váy, giáo vién can nhay cám,
lám guong cho tré noi theo vá giüp tré kiém ché hánh vi khóng phü hop.

Ong cüng dé xuáng nhúng yéu cáu dói vái láp hoc chuán muc dó lá: Tré
cáng nhó tuói thi ti lé giáo vién cáng tháp vi tré nhó cán su óm áp, yéu thuong,
chám sóc thuóng xuyén cüa nguái lán, dó lá diéu kién quan trong cho su phát
trien cam giác an toan, tin cay ó tre v á la c a s á p h á t trien tinh cám , xa hpi ban
dáu; Cung cáp nhiéu co hói cho tré dé tré tu lúa chon các hoat dóng chai, các
vát liéu chai vá ban chai, tú dó phát trién tinh dóc láp, chü dóng; Cung cáp
nhiéu co hói vá thái gian dü dé cho tré khám phá, lén ké hoach vá thuc hién các
giai doan chai sé phát trién tinh sáng tao vá náy sinh nhúng y tuáng chai mái.

c. Hoc thuyét hánh vi cua B.F. Skinner (1953) vá Albert Bandura (1963)

Hoc thuyét hánh vi cho ráng bán chát cüa viéc hoc ó tré nhó lá thóng qua
su bát chuóc vá quan sát nguái khác. Tré hoc hánh vi mái báng cách bát chuác
ban lá nhúng tré dang có hánh vi dúng dán dóng thái, quan sát ban dang bi phat
vi hánh vi khóng phü hop dé tu diéu chinh minh Skinner cho ráng các yéu tó

12
quan trong trong phát trién nhän cách cho tré lá tö chúc möi trircrng vá tao ra
các tính huóng giáo duc. Viéc hpc dién ra lién tue lá két quá cúa su khích lé
trong möi truóng. Nhúng loi khen nggi tré nhó dói veri hánh vi thich hgp sé có
hiéu quá tót han su trung phat tré hoac cám doán hánh vi khóng mong muón ó
tré. Do dó, cha me vá giáo vién cán coi trong vá khen ngoi các hánh vi dúng
cüa tré. Ong con phé phán lóp hpc truyén thong áp dat muc dich cúa xä hói,
cúa giáo vién lá chính má khóng quan tám dén nhu cáu cúa tré em.

d. Hoc thuyél phát trién nhán thúc cua Jean Piaget (1963)

Hoc thuyét cúa J. Piaget thúa nhán tré nhó có vai tró tích cuc trong su
phát trién nhán thúc cúa minh thong qua quá trinh giao tiép tích cuc veri möi
truóng vát chát vá möi truóng xä hpi. Öng chia quá trinh phát trién nhán thúc
cúa con nguói thánh 4 giai doan, trong dó nhán manh hai giai doan quan trpng
lá giai doan giác dóng (nhá tré) vá giai doan tién thao tác (máu giáo). Ö lúa
tuói mau giáo, tré dä chuyén tú kiéu tu duy truc quan hánh döng sang kiéu tu
duy truc quan hinh tuemg nén chcri lá hinh thúc co bán giúp tré phát trién. Ong
cho ráng tri thúc náy sinh tú hoat dóng vá nhán manh: Nhá truóng mói yéu cáu
hoat dóng thuc su, lao dóng hón nhién, xáy dung trén nhu cáu, húng thú cá
nhán nhung khóng phái lá dé tré em muón lám gi thi lám. Hoat dóng cúng
nhau, hop tác giúa tháy vá tró, hop tác giúa tró vá tró, hoat dóng cá nhán két
hap vái hoat dpng nhóm có tác dung to lón trong phát trién tri thóng minh nói
riéng, giúp tré phát trién toán dién nhán cách nói chung.

Dóng góp quan trpng nhát cüa hpc thuyét lá giúp các bác cha me vá giáo
vién hiéu ráng tré em lá nguói hpc tích cuc, su suy nghí cúa tré nhó vé co bán
khác nguói lón; các quá trinh suy nghT cúa tré nhó chiu ánh huóng cúa các giai
doan phát trién nhán thúc vá nhúng kinh nghiém truóc dó cúa tré ó gia dinh vá
truóng mám non; nguói lón khóng thé non nóng thúc dáy su phát trien dó má
cán dé nó phát trién theo trinh tu riéng. Viéc dánh giá su phát trién tri tué cúa
tré khóng chí dua váo su trá lói cúa tré dói vói cáu hói trac nghiém; các nhá
giáo duc cán cho phép tré có nhiéu co hpi vá thói gian dé khám phá, thí
nghiém, thao tác vói các vát liéu; vai tró cúa giáp vién vá nguói lón lá khai thác
các tinh huóng vá vát liéu trong mói truóng; cung cáp vát liéu vá thách thúc

13
cüng nhu khai gai các y tuóng, khuyèn khích tré chai qua dó kich thích su tu
duy và su giao tièp ùng xù cùa tré.

e. Hoc thuyét sinh thái cua U. Bronfenbrenner (1979)

Hoc thuyét sinh thái nghién cúu vé mói truóng sinh thái nguói vá các
mói quan hé qua lai cùa mòi truóng xung quanh mòt nguói dang truóng thành.
Dòi vói su hình thành và phát trién nhàn cách cùa tré, mòi truóng truc tiép
trong dó nhùng mòi quan hé cùa tré vói già dình, truóng màm non và ban bè
rät quan trong.

Các hoc thuyét trén dà dua ra su giài thích vé quá trinh hoc và vé cách
thúc chiém lTnh tri thúc cùa tré màm non, giúp các nhà nghièn cúu tré em vàn
dung dé xày dung chuang trinh giáo due dàp ùng nhu càu và dàc diém phát
trién cùa tré.

1.3.1.2. Dàc diém phát trién cùa tré màm non

Nhùng dàc diém chung: Tré em lón khòn thòng qua quá trinh tàng truóng
và phát trién; Mqì tré em déu tuàn theo mòt sa dò vói nhùng giai doan tàng
truóng, phát trién nhàt dinh vé màt co thè, tàm ly và xà hòi; Su tàng truóng,
phát trién cùa tré duoc coi là bình thuóng khi xoay quanh mòt già tri trung binh
nàm trong mòt pham vi có giói han thuòc sò dòng cùa nhóm dòi chiéu; Mói tré
có nhùng dàc diém cá bièt trong quá trinh tàng truóng và phát trién, Su hình
thành nàng lue mói cùa tré chi duoc thuc hién khi có nhu càu thòi thùc: Tré có
nhu càu co bán là duoc yéu mén, an toàn, chàp nhàn trong già dình, còng dòng
và nhu càu duoc chai, tìm hiéu mòi truóng xung quanh, bóc lò suy nghf, tình
càm, Su tàng truóng, phát trién cùa tré có tình nhanh, nhay và mém déo.

Dàc diém phát trién cua tre duxri 3 tuoi (tuoi nhà tré)

Vé thè chàt: Chiéu dài co thè khi mói sinh khoàng 50 cm dèn cuòi nàm
thù 3 dat khoàng 93-94 em; càn nàng khi mói sinh khoàng 3 dèn 3,5 kg, dèn
cuòi nàm thù 3 tré nàng khoàng 14 dèn 15 kg; tré nhanh chóng chiém lTnh và
dièu khièn duoc các vàn dòng nhu lày, bò, cuòi nàm dàu có thè tu di; nàm thù
2 và 3 có thè hình thành các vàn dòng nàng cao nhu chay nhày, leo trèo, bò,
truàn qua chuóng ngai vàt... Nào tré sa sinh nàng 370 dên 390g, chièm 12 dén
13% trong luang ca thè, phât triên nhanh trong nàm dâu, dên 1 tuoi trpng
luang nào tàng gâp dôi khi mài sinh; hoat dông cüa hê thông tin hiêu thú nhât
chiêm uu thè, tù giùa tuôi thú hai tra di, su hinh thành cùa ngón ngú giùp tré
sù dung hê thông tin hiêu thú hai, tré có xu huóng bièu dat mong muòn, nhu
càu bang lai nói.

Vê tàm ly: Khi mài sinh, tré chua có khà nàng nhàn thùc, hàu hét càc
phàn xa là phàn xa không dièu kiên. Dên tháng thú 3, tré có thè nhàn bièt duac
càc àm thanh, dàn dàn tré so sành, phàn bièt duac càc dò vàt khàc nhau; tré bièt
tu duy, suy luàn don giàn khi dèn nàm thú 3. Ngón ngú cüng phát triên manh,
mot tuôi, tré bât dâu tâp nói và chi nói duac mot vài tú dan giàn thì dén cuòi
nàm thú ba, vón tú cüa tré có thè dat khoàng 1200 dèn 1300 tú, tré bièt sù dung
vôn tú phú hap trong càc hoàn cành giao tiép. Dai sông tình càm cüa tré duoc
hinh thành (hai thàng, xuât hièn nhúng phùc càm hón hò; duoc 3 tuoi, tré dà có
tat cà nhúng trang thái khàc nhau cüa con nguói: Buòn, vui, yéu, ghét...). Vè
quan hç xà hòi, tú chô môi quan hè cüa tré chi giói han trong già dình dèn chô
mò ròng vói càc ban cüng nhóm lóp, co giào ò truòng màm non.

Tré 0 dén 12 thâng tuôi có nhu càu duoc giao luu truc tièp vói nguòi lón,
duoc yèu mên, an toàn, chap nhàn trong già dình và công dông; hoat dông chú
dao là hoat dông giao luu xùc càm tnic tièp. Tré 12 dén 36 thàng tuôi có nhu
câu hoat dông vói dò vàt, tìm hiêu môi truòng xung quanh, chai và bôc 10 tình
càm, thài dò vói nguòi thân, ban bé; hoat dông chü dao là hoat dông vói dò vàt.

Tú 2,5 dên 3 tuôi, vói su xuât hiên cüa cài tòi cà nhàn, tré bàt dâu hinh
thành tu ÿ thúc - yéu té dâu tiên khàng dinh tình xà hôi, tinh chü thé cùa con
nguòi, nhân càch bàt dâu hinh thành.

Dgc diêm phât triên cùa tré tù 3 dên 6 tuôi (tuôi mâu giào)

Vé thé chat: Co thé cùa tré phát triên manh tuy nhiên su tàng truòng có
phân châm han so vói tuôi nhà tré và có su phât triên không dông dêu.

15
 Thé tang: Dên cuòi dò tuôi, tré trai, cân nàng tù 16,0 dên 26,6kg; chiéu
cao tu 106,4 dên 125,8cm; Tré gài, cân nàng tù 15,0 dén 26,2kg; chiéu cao tù
104,8 dên 124,5cm. Hê xuang dang côt hoá nhanh xong con mêm và có tinh
chât dàn hôi.

Hê co: Co Ion phát triên manh nhung co nhô chua phàt triên do dó tré
thich nhùng vân dông manh, dòi vói vàn dông nhô dòi hôi ti mi thi tré không
thich và khó khàn khi thuc hién, cù chi vung vè, chua chinh xàc

Hé tuàn hoàn: Tim cùa tré nàng gàp 4 dén 5 làn khi mài sinh, mach dàp
có chàm di so vói lúe mài sinh nhung vàn nhanh hon so vói nguai lón vi thè
tré dé xùc dông manh, dé bi mét khi tham già càc hoat dông

Nào nàng gàp 3 làn so vói lúe mói sinh, hàu hét càc dày thàn kinh déu
duoc mealin hoà... kich thuóc cùa nào tàng lén, càc té bào tièp tue phàn hoá,
hoat dông cùa hê thàn kinh phát triên manh do dó càc phàn xa có diêu kiên
duoc hinh thành nhanh chóng, chuc nàng diêu khiên cúa vó bàn càu dai nào
tàng lén so vói trung khu ducri vó, vi thè tré có khà nàng kiêm chê, tu diêu
chinh lai nói và hành vi.

Hoat dông cúa hai hê thông tin hièu cüng có su thay dòi dàng ké trong dó
hê thông tin hiêu thù hai dà tàng lén rò œt, hç thông tin hiêu thú nhàt vàn
chiêm uu thé do dó ó tuôi màu giào nhùng kich thich truc tièp vào giàc quan dé
loi cuôn su tàp trung chú y, húng thú, nhu càu cùa tré.

Ve tàm li: Nhùng càu tao tàm li dàc trung cua con nguòi dà duoc hinh
thành truóc dày tièp tue phát triên manh. Vói su giào due cùa nguòi lón, càc
chùc nàng tàm lÿ duoc phât triên, hinh thành co so ban dâu cúa nhàn cách.

Ngón ngir Trong suòt lúa tuôi mâu giào, ngón ngú cúa tré tiép tue phát
triên manh: Ngú âm hoàn thiên dàn, vôn tú mà rông, tré sú dung tuang dôi
dùng ngú phàp tiêng me dé dé lînh hôi nên vàn hoà dàn tpc, giao luu vói nhúng
nguòi xung quanh, dê tu duy. Su phàt triên ngôn ngú cùa tré mâu giào diên ra
trong môi quan hê vói su phùc tap hoá hoat dông cúa tré và su biên dôi càc
quan hé vói nguòi xung quanh, dàc bièt là trong giao tièp. Pham vi, nói dung
và dôi tuang giao tiêp duac ma rpng nên ngôn ngú cùa tré có thêm nhúng tri
16
thúc phong phú, da dang vá có tính tu chú han tuói nhá tré. Han núa, viéc phát
trién ngón ngú cúa tuöi máu giáo có lién quan chät che dén su phát trién tu
duy, djc biét lá kiéu tu duy truc quan hinh tuang - kiéu tu duy bät däu có lap
luán trong óc nén ngón ngú thuc su tro thánh ca só cho các quá trinh tám ly,
giúp cho dói söng tinh thán cúa tré phát trién lén mót chát luang mái. Tré máu
giáo 5 dén 6 tuói da có khá näng hiéu y nghia cúa các tú vung thóng dung, phát
ám gán dúng nhu phát ám cúa nguói lón. Tré dä biét sú dung ngú diéu mót
cách phú hop vói nói dung giao tiép hay nói dung chuyén ké. Tré thuóng sú
dung ngú diéu ém ái dé biéu hién tinh cám yéu thuang triu mén, nguac lai khi
gián dú tré dúng ngú diéu thó vá manh. Khá näng náy duoc thé hién khá ró khi
tré ké nhúng cáu chuyén má tré thích cho nguói khác nghe.

Von tú cúa tré máu giáo tích luy duoc khá phong phú, khóng chi vé danh
tú má cón cá dóng tú, tính tú, lién tú ... Két thúc tuói máu giáo, tré có khoáng
3000 dén 5000 tú, trong dó có nhiéu tú khoa hoc. Tré näm duoc von tú trong
tiéng me dé dú dé dién dat các mät trong dói sóng háng ngáy. Ngón ngú cúa tré
thé hién mót trinh dó phát trién tuang dói cao, khóng nhúng vé phuong dién
ngón ngú má cá vé phuong dién tu duy. Cuói tuói máu giáo, tré dä nói cho
nguoi khác hinh dung duoc nhúng diéu tré djnh mó tá má khóng can dua váo
tinh huóng cu thé truóc mät. Kiéu ngón ngú náy lá ngón ngú ngú cánh mang
tính rö ráng, khúc chiét. Mót kiéu ngón ngú khác cüng phát trién a cuoi dó tuói
máu giáo dó lá kiéu ngón ngú giái thích, tré có nhu cáu giái thích cho các ban
cüng tuói v¿ nQi dung iró chai, cách tao ra dó chai vá nhiéu chuyén khác. Ngón
ngú giái thích yéu cáu phái có tính chät ché vá mach lac do dó cón goi lá ngón
ngú mach lac, kiéu ngón ngú mach lac có y nghia hét súc quan trong dói vói
viéc hinh thánh nhúng moi quan hé qua lai trong nhóm tré vá vói nhúng nguói
xung quanh, dác biét lá dói vói su phát trién trí tué. Nhin chung, tré dä biét
dúng ngú diéu phú hop vói hoán cánh giao tiép vá däc biét lá nói dúng hé
thóng ngú pháp phúc tap bao góm nhúng qui luát ngón ngú tinh vi nhát vé
phuong dién cú pháp vá phuong dién tu tú, dién dat mach lac, thoái mái. Tré dä
thuc su näm duoc tiéng me dé.

17
 Tuy nhiên trong thuc tê, không phài tré nào cüng dat duoc nhùng thành
Uru vê ngôn ngù nhu trên. Vân con tré phát âm sai (nói ngong, nói läp), dùng tù
sai, nói tróng khóng. Vi vây, tré cán duoc uón nan kip thôi, hoc hôi thêm ô
truàng, qua giao tiép vói nguói xung quanh dé sù dung tiéng mç dé mach lac,
thành thao, dúng và có vân hoà.

Tri nhô: Nàng lue ghi nhô và nhó lai cúa tré phát trién manh. Tuy vây,
tré thuông ghi nhô nhùng gi tré thích và gây duoc ân tu ong manh më rô rçt, tri
nhô không chû dinh vân chiêm uu thé. Nhiéu công trinh nghiên cùu cho thây
tré eàng tich eue hoat dông vói do vât bao nhiéu càng ghi nhô tôt, su ghi nhô
cúa tré mang tính truc quan hinh tugng, nhùng tài liçu truc quan tré duoc ghi
nhô tôt hon so vói tài liéu ghi bàng ngôn ngù. Tré mâu giáo ghi nhô nhùng
kiên thùc tré hiéu tôt hon ghi nhó mày môe, tuy nhiên ghi nhô mày môc ô lúa
tuôi này chiêm vai trô quan trpng. Tré mâu giáo 5 dén 6 tuoi bên canh tri nhô
hinh tuang dà hinh thành tri nhô khài quát tuy su khâi quàt này moi chi dua
vào dâu hiéu bên ngoài cùa su vât. Ghi nhô có chù dinh bàt dâu duoc hinh
thành và duoc tàng tiên rô rçt có vai trô quan trong dé tré kiên tri theo duôi
mue dich hoc tâp, quyêt dinh chât luong ghi nhô tài lieu hoc tàp sau này cúa tré.

Tu duy: Ô tuôi mau giáo, tu duy truc quan hinh tuang phát trién manh và
chiém uu thé dà tré giúp giài quyét duoc bái toán thuc tien thuàng gàp trong
cuôc sóng. Dây duoc xem là mpt buôc ngoàt co bàn, dô là su chuyén tu duy tú
binh diçn bên ngoài vào binh diên bên trong theo ca chê nhâp tâm dua vào
n h ù n g h in h ành cùa su v â t v à h iç n tuçm g tro n g c u p c sông. S o dï c ó s\r c h u y én
doi này là do tré tich eue hoat dông vói do vât, hoat dông dô duoc làp lai nhiéu
lân lâu dân duoc nhâp tâm thành nhùng hinh ành, biêu tuang tâm lÿ. Hon nùa,
viçc nây sinh hoat dông vui choi mà trung tâm là trô chai dông vai theo chù dê
giúp tré hinh thành chùc nàng ki hiéu tuang trung có y thúc và dàc biét ngôn
ngù phàt trién là mpt nguyên nhân quan trong thùc dây su phát trién tu duy ó
tré. Do nhu câu nhân thúc dang phát trién manh nên bên canh su phát trién tu
duy truc quan hinh tuang vân manh më nhu truôc dây côn xuât hiên thêm mot
kiéu tu duy truc quan hinh tuong mói phú hop vói khá nàng và nhu câu phát
trién cúa tré, dô là kiéu tu duy truc quan so do. Kiéu tu duy này giúp tré lïnh
hôi tri thúc ô trinh dó khái quát cao tú dó hiéu duoc bàn chât cùa su vât.
18
 Su phât triên tu duy làm cho tré dat toi trinh dô tu duy à binh diên bên
trong, giüp tré nhân thuc dupe bàn chât cüa su vât hiçn tuçng, dây goi là giai
doan chuyên tù tu duy hinh tuang lên mot kiêu tu duy moi khâc vê chât là tu
duy logic. Tu duy tnic quan so dô phât triên cao së dân tré dên nguâng cüa tu
duy trùu tuong giüp tré hiêu nhùng biêu diên sa dô khâi quât mà sau này su
hinh thânh khâi niêm së duoc tiên hành dua trên dô.

Nhùng dàc diêm trên dâ tao diêu kiên thuân lai dé tré cam thu tôt nhùng
hinh tuong dep duoc xây dung nên trong câc tâc phâm nghê thuât. Dông thôi,
chüng cüng tao ra nhùng tiên dé cân thiêt dê làm này sinh nhùng yêu to ban
dâu cüa tu duy trùu tuong ò tré.

Tuong tuong: Tré mâu giâo có tri tuòng tuong rât phong phü, tré tua nhu
ton tai dông thôi trong hai thé giói: Thè giói thuc tai và thé giai tuàng tuong
riêng cüa tré duoc thé hiên trong câc trô chai dàc biêt là trô chai dông vai theo
chü dê, trong tranh vë và trong viêc nghî ra truyên cô tich, trong hoat dpng tao
hinh... Tri tuàng tuang cüa tré duoc hinh thành chü yêu trong câc trô chai,
trong khi chai tré hoat dông soi nôi, hêt minh và chü dông nhu chinh cuôc sông
thât cüa chüng. Vài tri tuàng tuong, tré tich eue suy nghî, tim tài, ma uac; nhà
cô tri tuàng tuong tré có thé song vô tu, trong sâng vói tuôi tho cüa minh.
Trong hoat dông vui choi, tri tuông tuong duoc phât triên thêm mot buôc càn
bàn, chuyên tù binh diên bên ngoài vào binh diên bên trong. Nêu truóc dây quâ
trinh tuàng tuang cüa tré gàn lien vói dô chai và hành dông chcri, vói tinh
huông choi truóc mât thi bây già nhùng vât thay thé cüng nhu trong hành dông
choi không nhât thiét phâi có, tré dà biêt hinh dung nhùng câi dô trong hoat
dông tri tué, biêt xây dung tinh huong moi trong tri tuông tuong cüa minh.

Cuòi tuôi mâu giâo, tri tuàng tuong có thê dua vào nhùng biêu tuong
không giông nhau, thâm chi khâc hân nhau dê thay thê. Su biên dôi hiên thuc
trong tri tuông tuong cüa tré không chi diên ra bàng câch kêt hop câc biéu
tuong mà con diên ra bàng câch gàn cho câc dôi tuang nhùng thuôc tinh mà
chüng không cô.

19
 Tuàng tuong cüa tré 3 dên 6 tuôi phân làn là không chû dinh, nhüng
hinh ânh tuàng tuong trong sang, tràn dày xüc câm. Dên cuoi tuôi mau giâo,
tuàng tuong cô chû dinh moi duoc hinh thành, dàc biçt là trong câc hoat dông
mang tinh sâng tao nhu vê, nàn, lap ghép xây dung... tré cô khâ nàng hành
dông theo mue dich dä tu dàt ra tù truôc song do vôn kinh nghiêm, von ngôn
ngü côn han chê nên tuàng tuong cüa tré mang tinh chât tài tao, thu dông. Su
phât triên ngôn ngü cô y nghîa quan trong, làm cho tuàng tuong phong phü
hon, sât thuc hon.

Tinh câm: Nhà viêc mà rông quan hç xà hpi, hiêu biét, khâm phâ duoc
thé gioi xung quanh mà dài song tinh càm cüa tré mâu giâo cô mot buàc
chuyên bién manh mê, phong phü và sâu säe hon so voi ltia tuoi truôc. Tré rât
dê xüc càm, thèm khât su triu mên, yêu thuong, lo so truoc nhüng thâi dô thà
a, lanh nhat cûa nhüng nguài xung quanh doi voi minh, tré bât dâu quan tâm
tài ban trong nhôm, toi nhüng em bé, thâm chi tré côn biêu lô tinh càm cûa
minh doi vài dông vât, cô cây. Tré rat nhay câm truoc hiên thuc, xüc càm cüa
tré này sinh nhanh chông nhung chua ôn dinh và bên vüng. Tinh câm cûa tré
bôc lô rât chân thuc, hôn nhiên, phât trién theo xu huàng ngày càng on dinh
phong phü và sâu sac hon dàc biêt à cuoi dô tuoi. Câc lo^i tinh càm câp cao
nhu tinh câm djo düc, tinh càm tri tuç, tinh câm thâm mÿ, tinh câm nghîa vu
cüng dang duoc hinh thành và phât triên.

Tu ÿ thüc: Tiên dê cûa y thüc bàn ngà là viêc tâch minh ra khôi nguài
khâc dà duoc hinh thành à cuoi tuôi nhà tré. Khi môi buoc vào tuôi mau giâo,
su nhân thüc, hiéu biêt cüa tré vê bàn thân và nhüng phâm chât cüa minh côn
han ché nhung dên cuéi tuoi mâu giâo tré dà hiéu duoc vê bàn thân minh vài
nhüng phâm chât và khâ nàng, thâi dô üng xü cüa nhüng nguài xung quanh dôi
xü vôi tré và nguyên nhân tai sao minh lai cô hành dông này hay hành dông
khâc... Tu ÿ thüc duoc thê hiên rô nhât trong viêc tré tu dânh giâ su thành
công, thât bai, dânh giâ vê nhüng uu diém, khuyét diém, vè khâ nàng và su bât
lue cüa minh. Tré mau giâo thuàng lînh hôi chuân mue và quy tàc hành vi nhu
là thuoc do dé dânh giâ nguài khâc và dânh giâ bàn thân nhung do tinh càm
côn chi phôi manh nên không cho phép tré dùng thuàc do ây dê dânh giâ mot
câch khâch quan. Dên cuôi tuoi mâu giâo, tré cô kÿ nàng so sânh minh vài
20
nguòi khâc, diêu này là co so dê tir dânh giâ mot câch düng dan và cùng là co
sô dê tré noi guong nguòi tôt, viêc tôt.

Tu y thùc cüa tré mâu giâo duoc biêu hiên rô trong su phât triên giói
tinh. Tré không nhùng nhân ra minh là trai hay gài mà con biêt rô ràng nêu
minh là trai hay gài thi hành vi phài thê hiên nhu thé nào cho phù hop vói giói
tinh cüa minh. Nhùng bé trai thuòng bàt chuóc cù chi cüa bô, bé gài bât chuóc
dàng diêu cüa me. Tu y thùc cüa tré mâu giâo duoc xâc dinh rö ràng, giüp tré
diêu khién và diêu chinh hành vi cüa bàn thân cho phù hop vói chuân mue, qui
tàc xà hôi, tù dò mà hành vi cüa tré mang tinh xà hôi; tinh chü thè trong nhân
câch dâm nét hon truóc giüp tré thuc hiên câc hành dông mot câch chü tâm
hon, câc quâ trinh tâm lÿ mang tinh chü dinh rô rêt, tré dà biêt dät mue dich và
lâp kê hoach hành dông. Nhò dô, khâ nàng tu diêu khién và diêu chinh hành vi
cüa tré bòi mot mue dich dà duoc y thùc bàt dâu duoc hinh thành ò cuòi dô
tuôi, dây là co só và diêu kiên tat yêu dê tré tham gia vào hoat dông hoc tâp ó
truòng phô thông.

Nhùng yêu tô sinh hoc, tâm li và xà hôi trên phât triên trong môi quan hé
thông nhât biên chùng vói nhau tao nên câu trüc nhân câch cüa tré mâu giâo.
Dô vùa là co só, tiên dê quan trong dé tô chùc câc dang hoat dông cho tré vùa
là kêt quâ cüa viêc tré tham gia vào câc dang hoat dông xà hôi.

1.3.1.3. Quan âiêm tiêp cân trong phât triên chutmg trinh giâo duc
mâm non

a, Tiêp cân mue tiêu

Quan diêm tiêp cân này xuât hiên ó Mï bât dâu tù nhùng nàm 40 cüa thê
ki XX, do câc tâc già Tyler, Mager và Poham xây dung. Câch tiêp cân này
nhân manh khâu quan trong là xây dung mue tiêu giâo duc.

Theo Bloom (1956), có thê chia mue tiêu giâo duc thành ba lïnh vue sau dây:

• Mue tiêu nhân thùc (cognititive)

• Mue tiêu kî nàng (psychomotor and skills)

• Mue tiêu thâi dô (attitude)

21
 Bloom chia mue tiêu nhân thüc làm 6 bâc: Nhâ, hiéu, âp dung, phân îich,
tông hop, dânh già. Theo câc tâc già nuóc ngoài, mue tiêu cu thè cô 3 bô phân
eâu thành: Diêu kiên (conditions); nôi dung cân làm (performance); mue dô
chuân mue (standarts).

Trong xây dung chuong trinh giâo duc màm non, câeh tiép cân mue tiêu
coi trong xuât phât diêm cüa viêc xây dung chuong trinh giâo duc truóc hêt
phâi xâc dinh duoc mue dich, mue tiêu cüa chuong trinh chung, mue tiêu cüa
dô tuôi và lînh vue giâo due phât tri en. Mue tiêu châm soc, giâo duc tré cân
duoc xâc dinh rô vê kiên thüc, kÿ nàng, thâi dô cân duoc rèn luyên, hinh thành
cho tré. Dua trên co so mue tiêu dà xâc dinh dê quyét dinh viêc lua chon nôi
dung kiên thüc, phuong phâp, chiên luoc giâo duc và hinh thuc kiem tra dânh
già. Mue tiêu là co sô lua chon nôi dung giâo duc, dong thôi là tiêu chuân dê
dânh già két quâ giâo duc trên tré và hiêu quà cüa chuong trinh giâo duc. Mue
tiêu giâo duc cüng là mue tiêu dàu ra (learning outcomes) cüa quâ trinh giâo
duc thè hi en ô nhüng thay doi vê nhân thüc, thâi dô và nàng lue hành dpng cüa
tré tù lüc bàt dâu tham gia vào chuong trinh giâo duc dén lüc két thüc chuong
trinh giâo duc. Chucmg trinh giâo duc duoc thiét ké trên co so mue tiêu giâo
duc tao ra mot “khuôn mâu chuân”. Cân eu vào mue tiêu eu the, giâo viên và
tré lua chon nôi dung kién thüc, phuong phâp, kî thuât to chürc, phuong tiên
phü hop nhàm dat duoc mue tiêu; viêc dânh giâ mue dô dat chuân cüng sé
duçic tien hành mpt câch ch in h x âc, khoa hpc. B ê n canh nhüng u u diém n h u
phân tich ò trên, xây dung chucmg trinh theo câch tiép cân mue tiêu cô nhuoc
diém là âp dung mot quy trinh công nghê dào tao trên co sò mue tiêu xâc dinh
cüng nhàc khô cô thé duy tri lâu; khâ nâng tièm ân cüa câ nhân tré không duoc
quan tâm phât huy, nhu câu và sô thich riêng cüng khô cô thê duoc dâp ûng.
Nhiêu chuyén gia vê chuong trinh giâo duc cho rang câch tiêp cân theo mue
tiêu tao ra quy trinh giâo duc chàt chë, dê kiém tra, dânh già song con cûng
nhàc, khuôn mâu, dông nhât trong quâ trinh giâo duc, chua chü y dên su da
dang, khâc biçt cüa nhân tó nguòi hoc, môi truòng, xâ hôi.

22
 b. Tiép cán nói dung

Quan diém tiép cán náy nhán manh muc tiéu chuong trinh chính lá nói
dung kién thúc, giáo due lá quá trinh truyén thu nói dung kién thúc. Vi váy,
diéu quan tám truóc hét vá quan trong nhát trong khi xáy dung mót chuong
trinh giáo due lá khói luong vá chát lugng kién thúc truyén thu. Nhuoc diém dé
nhán tháy lá lám cho tré thu dóng, phu thuóc váo giáo vién, hoat dóng mót cách
máy móc, thiéu su khám phá, thiéu chú dóng, mang tính dóng loat. Cách tiép
cán náy có thé dán dén viéc day tré mót cách nhói nhét kién thúc má khóng
tính dén nhu cáu, kinh nghiém cúa tré.

c. Tiép cán phát trien

Quan diém tiép cán phát trién hay cón gpi lá cách tiép cán quá trinh cho
giáo due lá su phát trién coi chuong trinh giáo due lá quá trinh (Curriculum as
process and education as development). Giáo due lá su phát trién vói y nghia lá
phát trién con ngucri, phát trién moi tiém náng, kinh nghiém cúa con nguói dé
giúp ho có thé lám chú dirgc bán thán, kháng djnh duge chính minh trong thuc
té, thích úng chú dóng, sáng tao. Xáy dung chuong trinh giáp due theo tiép cán
phát trién chú trpng dén su phát trién hiéu biét ó nguói hpc han lá chú trpng
truyén thu npi dung kién thúc da dupc xác dinh tú truóc. Xáy dung chuong
trinh thep cách tiép cán phát trién, các chuyén gia phát trién chuong trinh cho
ráng tré khóng thé hpc tát cá nhúng gi có trong quá trinh giáo due cúa nhá
truóng. Vi váv. chuong trinh cán phái duoc xáy dung lám sao dé tao ra san
phám có the duong dau vói nhúng dói hói cúa xa hpi trong bói cánh luón thay
dói. Chuong trinh xáy dung theo cách tiép can náy giúp tré phát trién duoc tói
da các tó chát san có, phát huy duoc náng luc tiém án, dáy lá su khác biét vói
quan diém tiép cán theo muc tiéu vói nét dác trung lá cúng nhác, khuón máu.

Vói quan diém giáo due lá phát trién, chuong trinh giáo due lá quá trinh,
các nhá phát trién chuong trinh chú trong nhiéu dén khía canh nhán van cúa
chuong trinh giáo due, cúa tré vói nhu cáu, só thích, húng thú riéng vá dáy
cüng duoc xem lá xuát phát diém cúa viéc xáy dung chuong trinh. Xáy dung
chuong trinh theo cách tiép cán phát trién tao ra ly thuyét vé phuong pháp day

23
hpc và giáo duc chú dông “láy tré lám trung tâm”. Trpng dó, vai trò giáo viên
chuyén thánh nguói huáng dân (instructpr), tré dupe rèn luyên cách tu hpc, tu
phát hiên vá giài quyet ván dé, tu diêu chính quá trinh tu giàp duc cúa minh vói
su giúp dò cúa giáo viên. Chuong trinh nhán manh viéc hpc cúa tré nhu mpt
quá trinh tác dpng tuong hó; giáo viên chuán bi cho tré môi truóng hpc tâp
thông qua khám phá trái nghiém tích cue vá su tác dpng qua lai giùa tré và
nguòi lón, giùa tré vói nhùng tré khàc và giùa tré vói nguyén vàt liéu; Hoat
dóng hoc tàp và dò dùng hoc tâp càn phài cu thè, chàn thuc và gàn güi vói cuòc
song cùa tré; Chuang trình cung càp cho tré mót pham vi, só thích và khà nàng
phát triên ròng hon pham vi mà nhóm lúa tuôi yêu cáu; Nguòi lón duoc chuân
bi de tiép xúc vói các nhu cáu cúa tré có só thích và khà nàng dác biét so vói
nhùng tré binh thuóng; Giáo viên cung cáp các hoat dóng và nguyên vát liéu;
giáo viên tàng dò khó và tàng dò phùc tap cúa nói dung vá dua ra các hoat
dóng có sùc hâp dân, thu hút tré dóng thòi giúp tré phát trién su hiéu biét vá
các kî náng; tao ra các co hói dé tré lúa chpn hoat dpng, lúa chpn các nguyén
vát liéu và thiét bi, lúa chpn thòi gian, thòi diém khám phá thòng qua su loi
cuôn mot cách tích eue; giáo viên tao dieu kién và dia diém cho tré hoat dóng
vói nguyên vât liçu và mó ròng viéc hoc cùa tré bang cách dàt càu hòi hoàc gpi
y, kích thích tré tu duy. Nhiêu chuyèn già giáo duc cho rang cách tiép cân náy
có nhiêu uu diêm hon so vói cách tiép cân npi dung và mue tiéu vi chuang
trinh xây dung theo cách tiép cân phát triên giúp hinh thánh ó tré tính chú dông
và chú trpng dén su phát trién nhân cách, tính sáng tao, nàng lue giài quyét van
dé trong tính huóng thuc cùa cuòc song cùa tré.

d. Tiép cán tích hop, tiép cân tuong hô và tiép cân tách biét.

Tiêp cân tích hop: Tích hop là mot tién trinh tu duy và nhân thùc mang
tính chat phát triên tu nhiên cùa con nguòi trong moi lïnh vue hoat dông. Quan
diém tích hop cho phép con nguòi nhân ra nhùng diêu then chót và các môi
liên hé hùu ca giùa các thành tô trong hé thong và trong tién trinh hoat dông
thupc mpt lïnh vue nàp dô, dan con nguòi dén nhùng phát kiên mai, phát trién
nhiêu loai hinh hoat dông, tao môi truóng áp dung nhùng dièu lïnh hôi duoc
vào thuc tiên, nhà vây tác dông và làm thay dôi thuc tiên. Lÿ thuyêt tích hop

24
dugc úng dung vào giáo duc tró thành mot quan diêm giào duc phô biên trên
thè giói và ó Viêt Nam hiên nay. Nhùng chuong trinh giáo duc duoc xây dung
theo quan diêm tich hop dâ khàng dinh rang khi dùng truóc nhu câu giâi quyêt
mâu thuân kiên thúc cùa tinh huông hoc tâp, tré không chi giâi quyêt theo
huong truc tuyên hay nói suy mà có thè con giài quyêt bang cách úng dung
linh hoat khâ näng lien hôi kiên thúc; thông qua dò hình thành nhùng kiên
thúc, kì näng mài, phát triên nhúng näng lue cân thiêt. Tich hop không phâi là
dàt canh nhau, liên kêt vói nhau mà là xâm nhâp, dan xen các dôi tuong hay
các bô phân cùa dôi tuong vào nhau tao thành mot chinh thê. Thuc tiên cuôc
sông cho thây tat cá các yêu tô xâ hôi, tu nhiên và khoa hoc cùa môi truong
dan quyçn vào nhau tao thành môi truong sông phong phù cùa tré. Xuât phát tú
quan diêm này mà chuong trinh giáo duc tré nhô duoc xây dung theo nguyên
tac tich hop theo chù dé. Giáo duc tich hop và day hoc tich hop nhân manh
viêc kêt hop nhiêu nói dung giáo duc (xâ hôi, tu nhiên, khoa hoc) thông qua
các hoat dông tich eue cùa cá nhân tré vói môi truông sông cùa minh. Trong
cách hoc này, tré hoc mot cách tu nhiên, không có giói han tuyêt dói vê thôi
gian, không gian và mon hoc.

Phát triên chuong trinh giáo duc mâm non theo quan diêm này, tré duoc
nhin nhân nhu mot thuc thè tron ven Tré sông và lînh hôi kiên thúc trong mot
môi truông tông thê. Tât cá các yêu tô xâ hôi, tu nhiên và khoa hoc cùa môi
truông dan quyên vào nhau tao thành môi truông sông phong phù cùa tré. Giáo
duc tich hop và day hoc tich hop nhân manh viêc két hop npi dung giáo duc
thông qua các hoat dông tich eue cùa cá nhân tré vói môi truông sông; tré hoc
mot cách tu nhiên, không có giói han tuyêt dôi vê thôi gian, không gian và mon
hoc. Mot hoat dông vùa thùc day mot mât phát trién nào dày và cüng tàc dông
dên các mat phát triên khâc. Tich hop duoc thuc hiên theo nhiêu cách khác
nhau, trong xây dung và thuc hiên chuong trinh giáo duc mâm non, tich hop
duoc thuc hiên theo chù dé và tich hop trong mot hoat dông.

Tiêp cân tuong hô: Trong chuong trinh duoc xây dung theo quan diêm
này, su hoc duoc thuc hiên xoay quanh mot y tuóng (hay chù dê trung tâm).

25
Tuy nhién, ducrng nhu các hoat dpng vá trái nghiém cúa tré khóng phái lúe náo
cüng nhám cüng có vá mó róng kién thúc cúa tré ve chú dé trung tám dó cho
dú chúng có lién quan dén nhau.

Tiép cán cách biét: Theo quan diém náy, các hoat dóng trái nghiém cúa
tré trong chuong trinh duoc xáy dung mót cách tách biét, ít lién quan dén nhau.
Trong chuong trinh náy cüng cán thiet, nhát lá doi vori lính vuc cho tré lám
quen vói tác phám van hoc, giáo duc thé chát, toán.

e. Tiép cán binh dáng vá tiép cán phán biét

Tiép cán binh dáng: Quan diém náy thúa nhán su khác biét cá thé giüa
các tré nhu giói tính, lúa tuói, dán tóc, ngón ngú, hoán cánh sóng, xuát
thán... Chuong trinh tao co hói vá diéu kién cho tát cá các tré duoc hoc táp
vá phát trién.

Tiép cán phán biét (hay chuyén biét): Theo quan diém náy, nói dung,
hinh thúc, phuong pháp thuc hién chuong trinh duoc thiét ké cho túng nhóm
tré khác nhau nhu tré chám phát trién, tré có náng khiéu, tré tán tát, tré dán tóc
thiéu so...

1.3.1.4. Hinh thúc thiét ké chuong trinh giáo duc mám non

a. Chuong trinh khung

Chuong trinh khung lá kiéu chuong trinh duoc thiét ké trong dó thé hién
muc tiéu giáo duc mám non; cu thé hóa các yéu cáu vé nuói duóng, chám sóc,
giáo duc tré em ó túng dó tuói; quy djnh viéc to chúc các hoat dóng nhám tao
diéu kién dé tré phát trién vé thé chát, tinh cám, trí tué, thám mí, cách thúc
dánh giá su phát trién cúa tré em ó lúa tuói mám non.

Chuong trinh khung có thé duoc xáy dung vá thuc hién ó cap dó quóc
gia, día phuong, nhá truong.

Ó cap dó róng nhát lá chuong trinh khung giáo duc mám non cáp quóc
gia; chuong trinh cung cáp npi dung co bán, cót 15i, chuán muc thuc hién trong
toán quóc, lá cán cú dé trién khai vá chi dao cóng tác chám sóc, nuói duong tré

26
tai co sô giâo duc mâm non, dông thôi là cân cù dê dào tao, bôi duông giâo
viên mâm non, tàng cuong câc co sô vât chât và dàm bào câc diêu kiçn thuc
hiên chucmg trinh giâo duc mâm non co chât luong.

b. Chucmg trinh tô chirc theo mon hoc

Dây là kiêu thiêt kê và tô chùc chuong trinh ra dôi sôm nhât và hiên nay
vân duoc sù dung, càn goi là kiêu chuong trinh truyên thông.

Chuong trinh tô chùc theo mon hoc: Là kiêu chucmg trinh trong dô nôi
dung và kî nâng lînh hôi duoc chia thành lînh vue riêng biçt goi là mon hoc.
Môi mon hoc cô mot logic riêng và viêc hoc và hoc diên ra theo mot trinh tu do
chuyên gia xây dung chuong trinh quyêt dinh. Chucmg trinh thiêt kê theo kiêu
này mang tinh dông và do quÿ thôi gian cô han nên không thê dua vào chuong
trinh nôi dung môi câp nhât và thiêt thuc cho nguôi hoc mot câch kip thôi. Dôi
vôi trê mâm non, su phân chia mot câch rành mach ranh giôi giùa câc mon hoc
là không phù hop vôi dâc diêm phât triên mang tinh tông thê cùa trê.

c. Chucmg trinh duoc tô chut theo chu dê giâo duc

Chuong trinh duoc tô chùc theo chû dê giâo duc là kiêu chuong trinh
duoc thiêt kê theo lînh vue kiên thùc rpng, câc lînh vue riêng lè duoc tich hop
theo nôi dung xoay quanh mot chü dê. Tuy nhiên, chuong trinh thiêt kê theo
kiêu này cô thê cô han chê là trê hinh thành câc kiên thùc bê nôi liên quan dên
chù dê mà thiêu kiên thùc và kî nâng sâu. Do dô, dê phât huy uu diêm cüa
chuong trinh tich hop theo chû dè và han chê duoc nhuoc diém, dôi hôi giâo
viên phài cô trinh dô chuyên sâu và cô tinh sang tao cao dé cô thé lua chon thôi
diêm cùng nhu hoat dông thich hop cho viêc khâm phâ chü dé và lua chon thôi
diêm cùng nhu nôi dung hoat dông dê cung câp và hinh thành cho trê kî nâng
mang tinh hê thông và nhùng hiêu biêt sâu.

d. Chuxmg trinh duxxc tô chùc theo su kiên

Chuong trinh duoc to chùc theo su kiên là kiéu chuong trinh duoc xây
dung và tô chùc thuc hiên dua trên nhùng su kiên gân gui vôi cuôc song cûa
trê và vân dê mà trê quan tâm. Kiêu chuong trinh này tao ra quan hê giùa nôi

27
dung chuang trình và cuôc sông, giúp tré có khà nàng van dung nçi dung dà
hoc dê giâi quyêt càc vân dê trong cuôc sông hàng ngày. Do dô, chuong trinh
kiêu này cô mot sô iru diêm là: Làm cho viêc hoc cûa tré trô nên y nghîa, Làm
cho tré cô khà nàng thích ûng tôt; tré tu tin rüt ra kinh nghiêm bàn thàn và hoc
hôi lân nhau. Tuy nhiên, viêc xây dung chuong trinh theo kiêu này rât khô dôi
vói giào viên trong lua chon nôi dung giào duc thich hop

e. Chuxmg trinh Chrçrc tô chûc theo hoat dông

Càc chuong trinh giào duc duoc tô chûc theo hoat dông nhàm khâc phuc
su thu dông và don diêu trong hoc tàp cüng nhu khâc phuc su tàch roi khôi nhu
câu và môi quan tâm cûa tré trong chuong trinh truyên thông Trong giai doan
dàu khi thuc hiên kiêu chuang trinh này, tré em duoc phép tu do theo duôi
nhùng sô thich và ham muôn cûa minh thông qua tim hiêu, khàm phà, thi
nghiêm. Tuy nhiên, khô khàn cûa viêc thuc hiên chuang trinh là làm thé nao dê
kêt hop mot càch cô hiêu quà hoat dông. Khi hoat dông hoc tàp càng phuc tap,
càng nàng cao thi càng trô nên khô khan hon. Mac dù vây, viêc tô chûc thuc
hiên chuong trinh theo kiêu hoat dông cô ành huông sâu sàc dên quà trinh xây
dung và thuc hiên chuong trinh trong nhùng nâm gân dây.

Ngoài ra, con ton tai nhiêu kiêu thiêt kê chuang trinh khàc, môi mot
chuang trinh cô thê xây dung trên co sô cûa nhiêu quan diêm tiêp cân khàc
nhau. V içc lua c hpn càc quan dicm ticp cân khi x ây d y n g c h u o n g trinh phy
thuôc vào mue dich giào duc tré, däc biêt là quan diêm vê su hoc và su phàt
triên cûa tré ó nguòi xây dung chuang trinh. Thâm chi trong mot ngày hoat
dông cûa tré ô truông mâm non cüng cô thê kêt hop nhiêu càch tiêp cân khàc
nhau: Cô thôi diêm thuc hiên theo càch tiêp cân truyên thông, cô thôi diêm
thuc hiên tiêp cân cà nhân; cô lúe tré phài hoat dông theo y tuông và su huông
dân cûa nguói lón, nhung cô lúe tré duoc tu khôi xuông hoat dông cûa minh
theo sô thich. Nhu vây, viêc vân dung càc quan diêm, càc càch tiêp cân trong
xây dung và phàt triên chuang trinh rât linh hoat, không nhât thiêt chi theo mot
càch tiêp cân nhât dinh.

28
 1.3.1.5. Quy trinh phàt triên chuffng trinh giào duc mâm non

a. Quy trinh phàt triên chuxmg trinh giào duc dào tao

Nghiên ciru vê quy trinh phàt triên chuang trinh chuang trinh giào duc
mâm non cân dua trên nhùng nghiên cùu chung vê quy trinh phât triên chuang
trinh giào duc và dào tao.

Nâm 1926, Rugg dà phâc hoa hoat dông phàt triên chuang trinh nhu mot
quà trinh gôm 3 buôc: [1] Xâc dinh mue tiêu ca bân; [2] Chon lua càc hoat
dông và tài liêu giàng day; [3] Xây dung mô hinh cô hiêu quà nhât.

Dên nâm 1950, Ralp Tyler hoàn thiên quy trinh thành bon giai doan,
gôm: [1] Myc dich mà câc nhà truông dat duoc, [2] Nhùng hoat dông cân thiêt
dê dat duoc mue dich cüa giâo dyc; [3] Câch thùc dê tô chùc hoat dông cô hiêu
quà; [4] Càch thùc dê cô thê xàc dinh duoc cûa câc myc tiêu giâo duc.

Nâm 1962, mô hinh xây dyng, phàt triên chuang trinh day hoc cûa Tyler
duoc Taba phât triên gôm bày giai doan chinh: [1] Dành già nhu câu; [2] Xây
dung câc mue tiêu; [3] Chon lua nôi dung; [4] Säp xêp nói dung; [5] Chon lua
càc yêu câu hoc tâp; [6] Tô chùc câc hoat dông hoc tâp; [7] Xâc dinh dôi tupng
và phuong phàp dành giâ. Dôi vói môi giai doan, Taba dê ra câc buôc nhô và
càc tiêu chi tuang ùng.

Tiêp cân vân dê phât triên chuang trinh dào tao, Tim Wenting chia quâ
trinh dào tao thành ba giai doan chinh: Giai doan chuân bi; giai doan thuc thi
và giai doan dành già. Giai doan chuân bi duoc xem nhu giai doan phàt triên
chuang trinh dào tao, giai doan này gôm càc buôc: [1] Xâc dinh nhu càu dào
tao, [2] Xàc dinh mue tiêu dào tao; [3] Säp xêp nôi dung dào tao; [4] Lua chon
phuong phàp và la thuât dào tao; [5] Xàc dinh nguôn lue cho quâ trinh dào tao;
[6] Säp xêp và lên kê hoach cho càc bài day; [7] Lira chon và dào tao ra càc
nguyên liçu hô tro cho quâ trinh dào tao; [8] Lua chon và xây dung càc hinh
thùc kiêm tra dành già kêt quâ hoc tâp; [9] Thù nghiêm và chinh li lai chuong
trinh dào tao. Nhu vây theo Tim Wentling, phàt triên chuang trinh dào tao là
quà trinh thiêt kê chuang trinh dào tao. Sân phâm cûa quà trinh này là mot bân
kê hoach mô tà chuang trinh dào tao vói dày dû mue tiêu, nôi dung dào tao,
phuang pháp dáo tao, các phuong tién ho tro dáo tao vá cách dánh giá két quá
cüa nguói hoc. Tuy nhién chuang trinh dáo tao sao khi dua váo thuc thi, duoc
dánh giá thi nhüng thóng tin phái hói dó luón duoc sú dung ngay trong các giai
doan cüa quá trinh dáo tao dé hoán thién chuong trinh khi két thúc mót chu ki
sau, cúng vói viéc phán tích các nhu cáu mói vé dáo tao. Cú thé, chuong trinh
dáo tao duoc hoán thién vá khóng ngírng phát trien cúng vói quá trinh dáo tao.
Phát trién chuong trinh dáo tao vi váy lá mót quá trinh lién tuc khép kín, kháu
no tác dóng dén kháu kia.

Tü viéc nghién cúu các quan diém trén cho tháy, quá trinh phát trién
chuang trinh giáo duc vá dáo tao co bán góm 5 buóc: [1] Phán tích tinh hinh;
[2] Xác djnh muc dích vá muc tiéu cüa chuang trinh; [3] Thiét ké chuang trinh;
[4] Thuc thi chuong trinh; [5] Dánh giá chuang trinh. Các buóc phát trién
chuang trinh tao thánh quá trinh lién tyc vá khép kín nhu sau:

Cách sáp xép nhu trén muón nhán manh phát trién chuong trinh giáo duc
dáo tao lá mót quá trinh lién tuc hoán thién vá phát trién, kháu no ánh huóng
dén kháu kia. Chúng ta khóng thé tách roí mót kháu má khóng xem xét dén su
tác dóng hüu co cúa các kháu khác. Toán bó nhüng viéc lám náy bao góm giai
doan thiét ké chuong trinh, thuc thi vá dánh giá chuang trinh. Tuy nhién, viéc

30
dánh già chuang trình khòng chi chà dên giai doan kêt thúc chuang trinh mài
thuc hiên mà nó dugc thuc hiên trong moi khâu. Ngay cà khi thuc thi, chuang
trinh eu thê së bôc lô nhùng han chê hay nhuac diêm do giào viên tu nhân ra
hoâc qua ÿ kiên dóng góp dông nghiêp, cha me tré tù dó giáo viên diêu chinh
hay hoàn thiên chuang trinh cho phù hop.

Nguài giáo viên, nguài xây dung và quân lÿ chuong trinh thuông phâi
luôn tu dánh già chuang trinh à moi khâu qua môi hoat dông, chû dê, nàm dê
vào nâm hoc sau, kêt hop vói khâu phân tich dánh già tinh hinh, diêu kiên mài,
diêu chinh hoàn thiên hoâc xây dung lai chuang trinh giáo duc mói. Cù nhu
vây chuong trinh giào duc së liên tue duoc hoàn thiên và phàt triên không
ngùng cùng vói quá trinh giáo duc.

Khi nhin nhân viçc xây dung chuang trinh duôi quan diêm cûa phàt triên
chuang trinh giáo duc, chuang trinh soan thào cân phâi cô tinh linh hoat, mêm
déo cao. Tue là phài cho nguài thuc thi chuong trinh, nguài day cô quyên chû
dông diêu chinh, sùa dôi trong pham vi nhât dinh cho phù hop vói hoàn cành
eu thê nhâm dat duoc myc tiêu dê ra. Do dô, xây dung hay phàt triên chuang
trinh giào duc không chi là tràch nhiêm cùa nhà nghiên cùu, nhà quàn li thuc
hiên mà con cûa cà giào viên, nhùng nguài thuc thi chuang trinh. Sa dô sau
dây kêt hop các yéu tô cân quan tâm cûa mot chuong trinh:

31
 Tré em: Lá trung tám cúa chucrng trinh. Su phát trién hoat dóng cúa tré
duoc coi lá mót phán quan trong trong su phát trién chung cúa tré.

N qí dung giáo duc: Giáo duc kién thúc, thái dó, kí náng thich hop trén co
so nhúng gi tré da biét, nhúng gi tré cán biét, nhúng gi tré muón biét.

Bói cánh: Bao góm con nguói, ván hóa, dán tóc, giói tính, nhu cáu cúa
tré, mói truóng, su kién... trong mói truóng sóng cúa dúa tré.

b. Quy trinh phát trién chucrng trinh giáo duc mám non

Xuát phát tú dác thú nói dung dáo tao vá dói tuong sú dung giáo trinh,
trong giói han thóng tin cúa giáo trinh náy, chúng tói táp trung nghién cúu quy
trinh phát trién chuong trinh giáo duc cáp dó nhá truóng gán vói cóng viéc truc
tiép cúa nguói giáo vién vá cán bó quán ly giáo duc ó co só giáo duc mám non.

Van dyng quy trinh trén váo nghién cúu quá trinh phát trién chuong
trinh giáo dyc mám non có thé khái quát quy trinh phát trién chuong trinh giáo
dyc mám non nói chung ó cáp dó nhá truóng góm các buóc sau:

[1], Phán tích tinh hinh Sau khi chuong trinh quóc gia da duoc ban
hánh chính thúc, nhá truóng, giáo vién mám non tó chúc nghién cúu dác
diém tinh hinh phát trién kinh té, xa hói, ván hóa cúa dja phuong noi truóng
dóng, diéu kién thuc té cúa truóng lóp vé co só vát chát, dói ngü giáo vién,
diéu kién tái chính, nhu cáu, su quan tám cúa gia dinh vá cóng dóng dói vói
cóng tác chám sóc, giáo duc tré ó truóng mám non; dác biét lá nhu cáu vá su
phát trién cúa tré.

[2], Xác dinh cách tiép cán vá hinh thúc thiét ké chucmg trinh giáo duc

- Xác dinh cách tiép cán xáy dung chuong trinh: Thiét ké chuong trinh
theo cách tiép cán náo trong các cách tiép cán - tiép cán myc tiéu, tiép cán
phát trién, tiép cán nói dung, tiép cán tích hop, tiép cán tuong hó, tiép cán
tách biét...

- Xác dinh hinh thúc thiét ké chuong trinh: Thiét ké chuong trinh theo
kiéu náo trong các kiéu chuong trinh hién có - chuong trinh khung hay chuong
trinh hoat dóng, chuong trinh su kién .

32
 [3], Xác dinh muc tiéu giáo duc chung vá muc tiéu cu thé theo các lính
vuc giáo duc phát trién phú hop vói diéu kién thuc tién

- Xác djnh muc tiéu giáo duc chung cüa nhá truóng theo nám hoc, theo
giai doan, muc tiéu giáo duc chung cúa do tuói.

- Xác dinh muc tiéu giáo duc cu thé cúa các línhvuc giáoduc: Phát trién
thé chát; phát trién nhán thúc; phát trién ngón ngú; phát triéntinhcám, kí náng
xa hói vá phát trién thám my.

[4], Thiét ké hoat dóng chám sóc, giáo duc tre

- Thiét ké hé thóng hoat dóng chám sóc tre: Tó chúc án, tó chúc ngú, vé
sinh, Chám sóc súc khóe vá dám báo an toán, phóng tránh tai nan thuong tich
cho tré.

- Thiét ké hé thóng hoat dóng giáo duc tré: Hoat dóng giáo duc phát trién
thé chát (phát trién ván dóng, giáo duc dinh duóng vá súc khóe...); Hoat dóng
giáo duc phát trién nhán thúc (khám phá khoa hoc, khám phá xa hói, lám quen
vói Toán); Hoat dóng giáo duc phát trién ngón ngú (Lám quen tác phám ván
hoc; Lám quen chú cái); Hoat dóng giáo duc phát trién tinh cám, kí náng xa hói
(tinh cám, xúc cám; kí náng xá hói); Hoat dóng giáo duc phát trién thám my
(Tao hinh, Am nhac).

[5], Tó chúc hoat dóng chám sóc, giáo duc tré

Can cú váo hé thóng ké hoach da xáy dyng, tó chúc thuc hién các hoat
dóng theo tién trinh thói gian vá diéu kién dám báo viéc thuc hién linh hoat,
hiéu quá, dat duoc muc tiéu giáo duc dé ra.

[6], Dánh giá két quá thuc hién chuemg trinh.

Nhu trén da trinh báy, dánh giá duoc thuc hién thuong xuyén a moi
kháu, sau mói hoat dóng chám sóc, giáo duc tré, sau mói ngáy, mói tuán, mói
tháng, mói chú dé, mói nám hoc. Két quá dánh giá két hop vói nghién cúu tinh
hinh mói sé lá co só dé giáo vién diéu chinh các hoat dóng chám sóc, giáo duc

33
tré; giáo vién vá cán bô quàn li diéu chinh và hoàn thiên chuong trinh cho mot
chu ki moi.

Su phân chia các buóc nhu trên chi mang tính tuong dôi. Trong thuc tê,
các buóc phát triên chucmg trinh luôn cô môi quan hê qua lai vói nhau, ành
huóng toi nhau, thâm chi dan xen váo nhau, cán bô quàn li và giáo viên mâm
non cân hiêu nhùng buóc này dê ván dung mot cách linh hoat, sáng tao vào
viêc phát triên và to chúc thuc hiçn chuong trinh giáo duc mâm non cho phù
hop vói diêu kiên thuc tê cùa dia phuong, truóng, lóp, phù hop vói tré nhäm
góp phân náng cao chât luong chám sóc giáo duc tré.

1.3.2. Thyc tien phát triên chirong trinh giáo dyc mâm non

1.3.2.1. Kinh nghiçm các mr&c vê ph át triên ch m m g trinh giáo du

mâm non

Ö Mÿ và Anh, Hiêp hôi Giáo duc tré mâm non không khuyên khích các
truóng mâm non phâi theo mot chuong trinh mà hp cung câp su huóng dân và
dua trên nguôn tài liêu phong phù giáo viên duoc chù dông chon nôi dung,
cách thúc vá su dánh già phù hop vói tré. Spodek (1990), nhà Giáo duc nguôi
Mÿ cho ráng nguói lón chùng ta không thé quyêt dinh day tré cái gì (nói dung)
mà quén di tré em hoc thè nào, bòi vi “hoc nhu thé nào” lièn quan nhièu dén
phuong pháp. Nói dung chuong trinh (hpc cái gì), các quá trinh hoc (hoc nhu
thé nào), các chién luoc giàng day (dity nhu thé nào), môi truóng (hoàn cành
hpc) và các chién lupe dánh già (cho biét viçc hoc tâp xày ra nhu thé nào) là
nhùng van de có quan hç qua lai vói nhau và tao nèn chuong trinh giáo due
mâm non (Brekdekamp, 1992).

Ö Ùc, chuong trinh giáo dyc màm non duoc thiét ké theo huóng quan
tàm dén lua chon nói dung phù hop vói nhu câu và môi truóng sóng cùa tré.
Tré em duoc khuyên khích phát triên khà náng tu chám sóc bán thân và tính
sáng tao ngay tù lùa tuoi nhà tré. Trong giò hoc, tré em sé có nhùng hoat dông
vui chai tâp thè vói câc trang thiêt bi, dô chai trong nhà, ngoài trai duoc thiét
ké chiéu cao, dò cùng và các góc canh phù hop vói các em và dàm bào mùc an
toán tói da (Theo Tina Bruce (1991) - chuyên già giáo duc mâm non).

34
 New Zealand là mòt trong nhùng nuóc có nén giào due tièn tièn trèn thè
giói và thuóng xuyèn duac xèp vào top càc nuóc có nèn giào due tòt nhàt thè
giói. Chucrng trình giào due màm non cùa New Zealand duac dành già là tài
lièu giào due màm non hàng dàu thè giói và duac coi là tài lièu có già tri quòc
té. Muc tièu lón cùa giào due màm non New Zealand là giùp tre tir tin vào bàn
thàn, khóe manh ve thè chàt và tàm hón, có kha nàng giao tièp và tón trong tri
thùc. Tré màm non ó New Zealand duac tham già chuang trình giào due dè
hình thành ky nàng tu tìm hièu dièu mình quan tàm, bièt chuyèn tàm vào
còng vièc cùa mình; dòi màt vói khó khan và tìm càch giài quyèt ó muc dò
nhàt dinh; tré hoc càch thè hièn y tuóng và chiù tràch nhiém vói y tuóng
tuóng cùa mình.

Ó Dòng Nam Chàu A, theo càc chuyèn già giào due, thè ky 21, trong
dièu kièn hòi nhàp khu vuc và thè giói, càc nuóc cài thièn chàt luong giào due
màm non bang càch trao dòi phuong thirc dào tao giào vièn màm non và giói
thièu nhùng hình thùc nuòi day tré tòt nhàt dà duac quòc tè thùa nhàn mà vàn
bào tòn vàn hóa tùng nuóc. Thuc tè cho thày Singapore, Malaysia, Thài Lan dà
àp dung phuong phàp giào due cùa thè giói nhung vàn giù duac bàn sàc vàn
hóa riéng cùa tùng dàn toc và ho dua càc chuang trình giào due nhà tré và
truóng màu giào huóng dèn thuc hièn chuàn nhàn càch còng dàn toàn càu cho
tré màm non.

Chuang trình dòi mai hè thóng giào due màm non cùa Hàn Quóc tù nàm
1997 cùng dà ghi nhàn mài truòng giào due dàu dói dóng vai Uò llliél yéu
trong vièc xày dung nèn tàng phàt trién tóng thè cùa con nguói. Vói y nghìa ay,
giào due màm non duac coi là lình vuc dàu tu tòt nhàt và hàng thàng càc nhà
tré tai dày déu duoc thanh tra vé moi màt tù giàng day, thiét bi, bèp àn, vè
sinh... mòt càch nghièm ngàt. Chuang trình giào due tré màm non có thè duoc
so sành giòng nhu “mang nhèn”. Trong mang nhèn dò, tré thè hièn hùng thù
cùa bàn thàn mót càch tu nhièn khóng có su sàp dàt, càc góc choi duoc kèt hop
mòt càch vò thùc trong toàn bò hoat dóng cùa tré. Nhùng giào vièn cho ràng
càc yèu tó càu thành nèn quà trình giào due tré duac kèt hop dan l&i giòng nhu
mót mang nhèn lành làn khóng bi dùt quàng.

35
 Tác già Christine Chen - nhà sáng lâp và Chü tjch Hiêp hôi các nhà giáo
duc mâm non Singapore (AECES), Chú tich Hiêp hôi giáo duc mâm non Thê
giôi (ACEI) cho ràng phong trào câp tiên nhin nhân giáo duc là mot quà trinh
xà hôi và lôp hoc dupe tô chùc nhu mot công dông trong dó hoc sinh hoc cách
công tác vói nhau và vói thây cô giáo. Theo dò, tré em dén truóng vói các kién
thùc sàn có tir kinh nghiém sông cùa minh. Giáo duc là huóng các em vê cuòc
sông, xà hôi, trô thành công dàn toàn càu cùng nhu là mòt nguòi con tòt ó già
dình. Giáo duc câp tiên day tré các kÿ nàng cúa thê kÿ 21 vói 3 kÿ nàng: Giao
tiêp - Cçng tác - Sáng tao. Giáo duc bao gôm hoc vê mòi truóng, hoc hôi vê
công dông quanh minh, hoc hôi vê nhùng con nguôi dang làm viêc. Theo
Christine Chen, nhùng phuang phàp, tiêp cân tiên tiên và các xu thê trong giáo
duc mâm non cüa thê giôi dang duac Singapore và các nuóc áp dung trong xây
dung chuong trinh giào duc mâm non là mô hinh Bank Street, Montessori và
da tri tuê-

1.3.2.2. Phát triên chuffng trinh giáo duc mâm non à ViçtNam

Qua han 60 nam hinh thành và phát triên, câp hçc mâm non dên nay dà
trai qua bon loai chuang trinh dô là: Chuang trinh cài tiên; Chuang trinh câi
cách, Chuang trinh dôi mai; Chuang trinh mai

a. Chircmg trinh giáo duc mâm non cài tiên

Ra dai truôc nam 1980, chuang trinh giáo duc duac câu triic theo hai nói
dung giáo duc và giáo duòng. Han chê lón nhât cüa chuang trinh dô là: Quy
trinh lên lôp diên ra cùng nhàc theo kiêu 5 khâu 3 buôc (On dinh tô chùc; Day
tré; Nhân xét tuyên duang), Phuang phàp giâng day mang tính áp dät, giáo
viên nâng vê mô tâ; câ lóp duy nhât chi cô mot loai dô dùng, giâo viên vùa làm
vùa giâng giâi cho tré nghe. Dây là thôi kÿ phô thông hoâ mâu giào.

b. Churmg trinh giào duc mâm non cài càch

Ra dôi nam 1986, myc tiêu cúa chuang trinh là trang bj kiên thùc và hinh
thành kÿ nâng cho tré, nói dung dé câp dên 2 mât: Châm sóc sùc khôe và giáo
duc phát triên. Nôi dung giào duc phát triên duac tô chùc theo 4 hoat dông ca

36
bàn là hoat dòng vui chai, hoat dòng hoc tàp; hoat dòng lao dòng, ngày hòi
ngày lè. Trong dó, hoat dpng vui chai gòm 7 loai trò chai: Trò chai dòng vai,
trò chai xày dung làp ghép, trò chai hoc tàp, trò chai àm nhac, trò chai vàn
dpng, trò chcri dòng kich, trò chai din gian. Hoat dòng hoc tàp gòm 7 mòn hoc:
Am nhac, Tao hình, Làm quen vói Toàn, Làm quen mòi truóng xung quanh,
Làm quen vói tàc phàm vàn hoc, Thè due; Làm quen chú cài (màu giào 5-6
tuoi). Chuang trinh này dà làm cho càc tièt hoc duac mèm hoà. Dàc bièt ó
chuang trinh này trành khòng sù dung thuàt ngù “day” - “hoc”. Mòi mòn hoc
npi dung duac xày dung theo mpt logie riéng lé, dòc làp dàm bào tinh hè
thòng, tinh ké thùa phàt trièn lièn tue giùa càc loai tièt cüng nhu càc dp tuoi
khàc nhau.

Vi dy 1: Mòn Tao hình có 3 loai tièt: Tièt màu (day tré ve ò tò); Tiét dè
tài (ve càc loai phuang tièn giao thòng); Tièt theo y thich (ve dò chai tàng ban).

Vi du 2: Mòn Tpàn: Npi dung vè hình dang: Lúa tuoi màu giào 3 - 4 :
Day tré nhàn bièt gpi tèn mpt sò hình hình hpc; Lúa tuoi màu giào 4 - 5 : Tìm
hièu dàc dièm dàc trung cùa càc loai hình; Lúa tuoi mau giào 5 - 6 : Phàn bièt
dàc dièm dàc trung cùa càc khòi càu, khòi try, khpi vuòng, khòi chú nhàt...

Chuang trinh dua npi dung càc bài hpc cu thè và phàn phòi chuang trinh
thuc hièn càc bài hpc cho túng giai doan, tùng thàng trong nàm hpc. Phàn
huóng dàn thuc hièn dua ra phuang phàp thuc hièn tùng loai bài, loai tièt có
kèm theo càc bài soan gpi y mpt càch chi tièt. Dày vùa là uu dièm vi càc bài
soan huóng dàn cu thè vè cung càp kièn thùc gì và phuang phàp day tré nhung
cùng là nhuac diém vi huóng dan quà chi tièt dàn dén tình trang àp dung mpt
càch dòng loat, mày móc trong cà nuóc, khóng tình dèn dàc diém, dièu kièn
thuc tièn riéng cùa tùng vùng mién, tùng dia phuang, tùng truóng, lóp cùng
nhu dàc diém khàc nhau cùa tré; han chè su chú dpng, sàng tao cùa giàp vièn
do bi phy thupc vào kè hoach chung cùa truóng và phu thupc vàp tài lièu
huóng dàn gai y; giào vièn chua bièt càch thièt kè và phàt trièn chuang
trinh phù hap vói khà nàng cùa tré; tré lình hpi kièn thùc chù yéu bàng ghi
nhó hoàc nhàc lai làm theo cò mà chua thuc su duac khàm phà, tìm tói và
trài nghièm dè phàt trién nhàn thùc.

37
 c. Chuong trình giào due màm non dói mài

Ra dai nàm 1998, chuong trình dói mài coi trong hình thúc giào due tré,
kièn thúc hình thành cho tré duoc tich hop theo chù dè nhàm phát trién 5 linh
vuc (phát trién thè chát, phát trién nh|n thúc, phát trién ngón ngú, phát trién
tình càm xà hpi và phát trién thàm mi). Chuong trình nhàn manh dói mài mói
truòmg giào due trong nhà truòng, lórp hoc; doi mori ché dò sinh hoat hàng ngày
cùa tré và dói meri ké hoach giào due tré.

- Dói mói vé mói truòng giào due trong truòng, lóp:

Dói vói nhà truòng: Cành quan su pham dep, thàn thién và gàn gùi theo
kiéu cóng vién hoà truòng hpc... Vièc thiét ké cày bóng màt, cày cành, sàn
choi, bài tàp, sàp xép dò choi ngoài tròi, góc thién nhién, vuòn co tich... khoa
hoc dàm bào tinh thàm mi và phù hop vói tré. Dói vói lóp: Càc góc hoat dóng
trong lóp cùng nhu màng chinh cùa chù dè duoc trang tri càc hình ành, càc bài
tàp mó phù hop vói chù dé dang thuc hièn.

- Doi mói ché dó sinh hoat hàng ngày: Thòi gian biéu cùa tré hoat dóng
khóng cùng nhàc, có thè thay doi theo mùa, vùng mién...

- Doi mói ké hoach giào due: Nhà truòng lén thòi gian thuc hièn tùng
chù de cho càc khói, giào vièn càc lóp càn cù vào thòi gian thuc hièn cùa chù
dé dé xày dung muc tiéu chù de; xày dung mang nói dung, mang hoat dóng,
xày dung ké hoach tuàn, ké hoach ngày dya trèn khà nàng cùa tré và diéu kièn
co só vàt chát, trang thiét bj cùa lóp mình.

Mót só món hoc cùng dà thay dói vé hình thùc day. Vi du: Món àm nhac
truóc dày mói bài hàt trài qua 4 loaì tièt. Giào vièn thuc hièn làn luot tù loai
tièt thù nhàt dèn loai tièt thù 4 nhung chuong trình dói mói khóng nhàt thiét
phài thuc hìén làn luot thù tu càc loai tièt nhu chuong trình cài cách mà giào
vièn tu chon bài, só luong bài và chon nói dung trong tàm cùa càc bài phù hop
vói chù dè và phù hop vói khà nàng cùa tré.

38
 Tèn goi mòt só mòn cùng thay dèi. Vi du: Món cho tré Làm quen vói
mòi truòng xung quanh dói tèn là Khám phá khoa hoc và mòi truòng xung
quanh; tièt Àm nhac goi là Hoat dpng giào due àm nhac.

Chuong trình dòi mài khuyèn khich giào vièn sàng tao theo d¡nh huóng
muc tièu giào due trong mòt chü dè. Vi du: Cùng chù dè Bàn thàn, lóp màu
giào 4 - 5 tuoi, giào vièn có thè chon bài “Cài mùi” lày day hàt làm trong tàm
nhung cüng có thè chon bài “Cài mùi” lày vàn dòng làm trpng tàm.

Tré có nhièu co hpi dè thuc hièn càc hoat dòng khàm phà trài nghièm và
tàng cuóng dupc hoat dòng theo nhóm nhò.

d. Chuxxng trình giào dite màm non mài

Chuong trình giào due màm non mài duac Bò Giào due và Dào tao ban
hành kèm theo Thòng tu sò 17/2009/TT-BGDDT ngày 25 thàng 7 nàm 2009
dupc trièn khai dai trà tù nàm 2009 - 2010.

Càu trùc chuong trình có bòn phàn: Phàn mot - Nhùng vàn dè chung,
trình bày muc tièu chung cùa giào due màm non, yèu càu vè npi dung, phuong
phàp giàp due màm npn và dành già su phàt trièn cùa tré; Phàn hai - Chuong
trình giào due nhà tré, trình bày càc npi dung vè muc tièu giào due màm non
dòi vói tuoi nhà tré, 04 lình vyc giào due phàt trien và yèu càu càn dat; ké
hoach thuc hièn (phàn phòi thòi gian, chè dp sinh hoat dòi vói càc dp tuòi); nói
dung giào due gòm npi dung hoat dpng nuói duòng, chàm sóc (tò chúc àn, tò
chùc ngù, vé sinh, cham sóc sue khóe và an toàn cho tré); npi dung càc lình
v\rc và hoat dpng giào due (giào due phàt trièn thè chat (phàt trién vàn dòng,
giào due dinh duòng và sire khòe); giào due phàt trièn nhàn thuc (luyèn tàp
phòi hop giàc quan, nhàn biét); giào due phàt trién ngòn ngù (nghe, nói, làm
quen vói sàch); giào due phàt trièn tình càm, ky nàng xà hpi và thàm my)); kèt
qua mong dai trèn càc màt giào due phàt trièn; càc hoat dóng giào due (hoat
dpng giap luu càm xùc; hpat dòng vói dò vàt, hoat dòng choi; hoat dpng àn,
ngù, vè sinh cà nhàn), phuemg phàp và hình thùc tó chùc hpat dòng giàp due,
tó chùc mói truòng hpat dpng cùa tré (mòi truòng vàt chàt trong phòng nhóm,
ngoài trai và mòi truòng xà hpi); dành già sy phàt trièn cùa tré (dành già hàng

39
ngáy vá dánh giá theo giai doan); Phán ba - Chirottg trinh giáo duc máu giáo,
trinh báy các nói dung vé muc tiéu giáo duc mám non dói vói tuói nhá tré, 05
lính vire giáo duc phát trién vá yéu cáu can dat; ké hoach thuc hién (phán phói
thói gian, ché dp sinh hoat dói vói các dp tuói, nói dung giáo duc góm npi dung
hoat dóng nuói duong, chám sóc (té chúc án, tó chúc ngú, vé sinh, chám sóc
súc khóe vá an toán cho tré); npi dung các lính vuc vá hoat dpng giáo duc (giáo
duc phát trién thé chát (phát trién van dpng, giáp duc dinh duong vá súc khóe);
giáo dyc phát trién nhán thúc (khám phá khoa hpc, lám quen biéu tupng tpán,
khám phá xa hói); giáp dyc phát trién ngón ngú (nghe, nói, lám quen vói viéc
dpc, viét); giáp dyc phát trién tinh cám vá ky náng xa hpi; phát trién thám my);
két quá mong deri trén các mát giáp dyc phát trién; các hoat dóng giáo duc
(hoat dpng vui choi; hoat dpng hpc; hoat dpng lap dpng; hoat dpng an, ngú, vé
sinh cá nhán), phm m gpháp vá hinh thúc tó chúc hpat dpng giáo duc; tó chúc
mói truóng cho tré hoat dóng (mói truóng vát chát trong phóng nhóm, ngoái
trói vá mói truóng xa hói); dánh giá sy phát trién cúa tré (dánh giá háng ngáy
vá dánh giá cuói chú dé vá theo giai doan); Phán bon - Hu&ng dan thuc hién
chuffng trinh, huóng dan tó chúc giáo dyc vá giáo vién thyc hién chuong trinh
giáo dyc.

* líu diém trons xáv dim s chuxms trinh

Vé muc tiéu giáo duc: Myc tiéu chung cúa giáo dyc mám non lá giúp tré
em phát trién vé thé chát, tinh cám, trí tué, thám my, hinh thánh nhúng yéu tó
dáu tién cúa nhán cách, chuán bi cho tré em váo lóp mót; hinh thánh vá phát
trién ó tré em nhúng chúc náng tám sinh lí, náng lyc vá phám chát mang tinh
nén táng, nhúng kí náng sóng cán thiét phú hop vói lúa tuói, khoi dáy vá phát
trién tói da nhúng khá náng tiém án, dát nén táng cho viéc hoc ó các cáp hoc
tiép theo vá cho viéc hoc táp suót dói. Myc tiéu chung cúa giáo dyc mám non
duoc cu thé hóa thánh muc tiéu giáo duc dói vói hai dó tuói: Muc tiéu giáo dyc
tré tú 0 dén 3 tuói (tuói nhá tré) vá muc tiéu giáo dyc tré tú 3 dén 6 tuói (tuói
máu giáo). Muc tiéu giáo duc duoc xáy dyng theo các lính vuc giáo dyc phát
trién. Dói vói tuói nhá tré, có 04 lính vuc giáo dyc phát trién, góm: Thé chát;
nhán thúc; ngón ngú; tinh cám, ky náng xá hói vá thám mí. Dói vói tuói máu

40
giáo, có 05 llnh vuc giáo duc phát trién, góm: Thé chát; nhán thúc; ngón ngú;
tinh cám vá ky náng xa hói; thám mi.

Vé cáu truc chucmg trinh: Chucmg trinh giáo duc mám non o các do tuói
duoc xáy dung theo huóng tích hop vói các thánh tó muc tiéu, nói dung,
phuang pháp, các hoat dóng giáo duc, dánh giá vá diéu kién thuc hién chuang
trinh. Sau phán muc tiéu giáo duc chung cho tré mám non (theo Luát Giáo
duc), chuong trinh giáo duc mám non duoc cáu truc 2 phán: Chucmg trinh
chám sóc, giáo duc tré tuói nhá tré vá Chuang trinh chám sóc, giáo duc tré máu
giáo. Mói phán có 6 phán muc: A - Muc tiéu giáo duc cua dó tuói; B - Ké
hoach thuc hién chuang trinh (phán phói thói gian, ché dó sinh hoat); C - Nói
dung giáo duc (nuói duóng, chám sóc súc khóe, giáo duc phát trién); D - Két
quá mong doi; E - Các hoat dóng giáo duc, hinh thúc tó chúc vá phuang pháp
giáo duc; Diéu kién thuc hién chuang trinh; G - Dánh giá. Cáu truc dám báo
tinh khoa hoc, tinh phát trién vá tính su pham.

Vé ké hoach thuc hién chucmg trinh, góm: Quy dinh phán phói thói gian
trong nám hoc; tháng, tuán; thói gian tó chúc hoat dóng háng ngáy vá phán
phói thói gian trong ché dó sinh hoat dói vói túng dó tuói. Ké hoach thuc hién
chuang trinh trong van bán chuong trinh vúa có tác dung djnh huóng thóng
nhát van dé ca bán cúa xáy dung ké hoach giáo duc vúa có tác d\mg dinh
huóng cho các co quan, bó phán quán ly giáo duc mám non, nhá truóng vá giáo
vién xáy dung ké hoach nám hoc, ké hoach chü dé vá ké hoach hoat dóng cu
thé mót cách linh hoat theo diéu kién thuc tién cúa dia phuang, mói truóng
giáo duc vá dó tuoi cúa tré.

Vé nói dung: Xáy dung xuát phát tú quan diém giáo duc tích hop; quan
diém láy tré lám trung tám; quan diém phát trién vá quan diém giá tri vói tính
toán dién, tính dóng bó cúa nói dung giáo duc trong bác hoc cüng nhu tính ké
thúa tú giai doan giáo duc nhá tré lén mau giáo. Viéc xáy dung nói dung giáo
duc da quan tám dén các dang hoat dóng chú dao gán vói dác diém phát trién
cúa tré ó túng dó tuói vá yéu cáu cán dat cu thé, chuang trinh da huóng dén
viéc tao diéu kién cho tré duoc hoat dóng tích cuc; dáp úng nhu cáu phát trién

41
vá húng thú cüa tré. Nói dung chuong trinh khóng nhán manh váo viéc cung
cáp kién thúc, kí náng don lé má theo huóng tích hgp, két hgp thóng nhát giúa
chám sóc vói giáo duc, giüa các mát giáo duc vói nhau vá durgc thuc hién
thóng qua hoat dóng chü dao phói hpp vói các hoat dóng da dang phú hgp vói
tüng dó tuói. Chuong trinh chú trong den kich thích phát trien các giác quan,
các chúc náng tám, sinh ly, hinh thánh nhüng phám chát, náng lvrc, kí náng
sóng nén táng dé chuán bi cho tré váo hpc lóp 1 vá phát trien tót ó các giai
doan sau.

Cy thé:

Npi dung nuói duong, chám sóc súc khóe da chú trpng hcm so vói
chuang trinh giáo dyc mam non doi mói ve các yéu cáu tó chúc thyc hién nói
dung chám sóc án, ngú, vé sinh, chám sóc súc khóe vá phóng bénh, an toán cho
tré. Bác biét, chuong trinh dua ra các nhiém vy cán thiét nhát má giáo vién
phái thuc hién trong quá trinh chám sóc, nuói duong vá chám sóc súc khóe phú
hop vói tré ó lúa tuói nhá tré vá máu giáo.

Nói dung giáo duc: Chuong trinh chám sóc, giáo dyc mám non mói
khóng cáu truc nói dung theo các hoat dóng giáo duc nhu chuong trinh cü. Npi
dung giáp duc tré tuói nhá tré vá tré máu giáo dupc cáu truc theo các llnh vuc:
Phát trien thé chát; phát trién ngón ngü; phát trién nhán thúc; phát trién tinh
cám xa hpi. Npi dung phát trién thám mí dupc lóng ghép trong npi dung phát
trién tinh cám - xa hói dói vói tré nhá tré Boi vói tré máu giáo, nói dung phát
trién thám mí lá mót lính vyc giáo dyc riéng. Báy lá diém mói vé cáu truc nói
dung trong chuong trinh giáo duc mám non hién nay.

- Muc tiéu cúa túng lính vyc giáo duc bao góm myc tiéu co bán vá yéu
cáu cán dat theo do tuói; Nhiém vy cúa giáo vién; két quá mong doi.

Bói vói tré nhá tré, nói dung giáo dyc duoc thé hién ó 3 dó tuói: 3 - 1 2
tháng, 12- 24 tháng vá 24 - 36 tháng. Bói vói tré máu giáo, nói dung giáo dyc
duoc thé hién ó 3 dó tuói: 3 - 4 tuói, 4 - 5 tuói vá 5 - 6 tuói Trong mói lính vuc
giáo duc, két quá mong doi lá mót nói dung mói vá quan trong giúp cho giáo
vién chú dóng xem xét, dánh giá sy phát trién cúa tré qua quá trinh tác dóng.

42
Dày là co sò dè giào vièn dièu chình nói dung, phuang phàp giào due cho phù
hap vói mùc dò phàt trièn cùa tré.

Vè phucmgphàp giào due: Bòi vói giào due nhà tré, chú trong giao tièp
thuóng xuyèn, thè hièn su yèu thuong và gàn bó cùa nguói lón vói tré; chù y
däc dièm cà nhàn tré dè lua chon phuang phàp giào due phù hap, tao cho tré có
càm giàc an toàn vè thè chàt và tinh thàn; tao dièu kién thuàn loi cho tré duac
tich cuc hoat dòng giao luu càm xùc, hoat dòng vói dò vàt và vui chai, kich
thich su phàt trièn giàc quan và càc chúc näng täm - sinh ly; tao möi truóng
giào due gàn güi vói khung cành già dinh, giùp tré thich nghi vói nhà tré. Bòi
vói giào due màu giào, phuang phàp giào due tao dièu kién cho tré duac trài
nghièm, tìm tòi, khàm phà mòi truóng xung quanh duói nhièu hinh thùc da
dang, dàp ùng nhu càu, hùng thù cùa tré theo phuang chàm “chai mà hoc, hoc
bang chai”; chù trong dèi mài to chúc mòi truóng giào due nhàm kich thich và
tao co hói cho tré tich cuc khàm phà, thù nghièm và sàng tao ó càc khu vyc
hoat dòng; két hap hài hoà giùa giào due tré trong nhòm ban vói giào due cà
nhàn, chú y dàc dièm rièng cùa tùng tré và dièu kién thuc tè dè có phuang phàp
giào due phù hap. Nhin chung, phuang phàp giào due dà dàp ùng duac yèu càu
cùa muc tièu, nói dung giào due và dàc dièm cùa tré.

Vè mói truóng giào due: Chucmg trình giào due màm non quan tàm xày
dung mòi truóng giào due và coi dó là muc tièu, phuong tièn, dièu kién dè giào
due tré. Bièu này dà thè hién su dòi mói vè quan dièm su pham trong xày dung
chuang trinh giào due so voi giai doan truóc.

Vè dánh già tré: Bành già su phàt trièn cùa tré (bao gòm dành già tré
häng ngày và dành già tré theo giai doan) nhàm theo dòi su phàt trièn cùa tré,
làm co sò cho vièc xày dung ké hoach và kip thòi dièu chinh ké hoach giào due
cho phù hap vói tré, vói tinh hình thuc tè dia phuang. Trong dành già có su
phòi hap nhièu phuong phàp, hình thùc dành già; coi trong dành già su tièn bò
cùa tùng tré, dành già tré thuóng xuyèn qua quan sàt hoat dòng häng ngày dè
dàm bào tinh giào due cùa vièc dành già.

43
 1.3.3. Dir báo ve su huóng phát trién chirong trình giào due mám
non ir Vi£t Nam

Phát huy uu dièm; khàc phuc tòn tai cùa chuong trình và cách thúc tó
chúc thuc hién chirang trình hièn hành.

Xày dimg và thvrc hièn muc tièu giào due màm non tièp càn mò hình
nhàn cách “còng dàn toàn càu” và dinh huóng chuang trình giào due hinh
thành nèn táng nhán cách dáp úng mò hinh “còng dàn toàn càu”: Nhàn manh
giào due nàng lue tòng hop, ky nàng sòng, ngòn ngù; phát trièn nhán cách vói
nhùng yéu càu chung có tinh quóc già tiép càn chuàn quòc tè và phát trièn cà
nhàn, bàn sàc rièng cùa tùng tré. Doi mói xày dung và thuc hièn muc tièu giào
due màm non dua vào thuyét tri thòng minh da dang (Multiple Intelligences)
cùa giào su Howard Gardner (Dai hoc Harvard - My) (Vói quan dièm khàng
djnh moi tré dèu có nhùng khà nàng dàc biét càn phài duoc phát hièn và bòi
duòng, Gardner dà phàn loai tri thòng minh gòm: Tri thòng minh có già tri dièn
hinh trong truóng hoc; tri thòng minh gàn vói nghè thuàt và tri thòng minh cà
nhàn. Tri thòng minh cà nhàn bao gom: Ngòn ngù, toàn hoc, àm nhac, thè chàt,
hòi hoa khòng gian, nói tàm và giao tièp xà hpi, tri thòng minh vè tu nhién). Ly
thuyét này giùp càc nhà giào due dòng vièn và kich thich moi nhán tó phát trién
tri nào cùa tré.

Tàng cuóng tu chù cùa truóng màm non trong xày dung và thuc hièn
chuomg trình giào due nhà truóng: Xày dung và thuc hién chuong trình giào
due gàn vói dàc thù mòi truóng giào due nhà truóng, mòi truóng giào due dia
phuong; nhàn manh dèn chuong trình tiép càn su kièn, chuong trình phát sinh;
tàng cuóng cam kèt cùa nhà truóng vè chat luong giào due, dàc biét là chuong
trình hoat dòng cùa tré, chàt luong giào vièn cùng nhu dich vy bán trú dé mang
dén nhùng tièn bò giào due và su chàm sóc phù hop và tòt nhàt dói vói tré.

Tàng cuóng sù dung các phuong phàp giào due tién tièn dang duoc àp
dung phó bièn tai nhùng nuóc phát trién nhu: [1], Phuong pháp tiép cán du àn
(Project Approach) (duoc khói xuóng bòi chuyèn già Lilian Katz (My),
phuong pháp này tao co hòi cho tré duoc theo duói, tim hièu, khám phà vè càc

44
 vân dê mà tré thuc su hùng thü, thüc dây quâ trinh tu nghiên cùu, tu duy dôc
lâp và quan trong nhât là nuôi duông long say mê ò tré vê mot vân dê hoc tâp);
[2], Phuong phâp tiêp cân lên kê hoach - làm - dânh giâ (Plan - Do - Review)
(thupc chucmg trinh High Scope cüa Mÿ, phuong phâp này cho phép tré duoc
tu khòi xuông kê hoach khâm phâ, thuc thi và dânh giâ viêc thuc thi kê hoach
duôi su dân dàt cüa giâo viên); [3], Phuong phâp tiêp cân Reggio Emilia (xuât
phât tù Italy, dang duoc dânh giâ cao và duoc âp dung tai nhùng truông mâm
non tôt ô nhiêu nuôc trên thè giói bòi khâ nàng mô rông cânh cùa cho tri tuông
tuong và sâng tao cûa tré duoc bay bông qua câc hoat dông vê, nàn, sâng tâc
tranh... Loris Malaguzzi (1920-1994) là nguôi sâng lâp ra phuong phâp tiêp
cân Reggio Emilia cô nguôn gôc ô thành phô Reggio Emilia nuôc Y. Phuong
phâp Reggio Emila là mot phuong phâp giâo duc nhân vân, gân güi, nhân
manh dên tâm quan trong cüa giâo duc công dông (community - vai trò phôi
hop, cùng tham già cüa cha me, giâo viên mâm non và tô chüc xâ hpi) và su tu
tim hiêu khâm phâ (inquiry). Kê tù khi ra dôi vào nhùng nâm 1940, dên nay
phuong phâp Reggio Emila dà trài rông khâp thê giôi tai câc truông mâu giâo
và mâm non); [4], Phuong phâp giâo duc Montessori (là mot phuong phâp su
pham giâo duc tré em dua trên nghiên cùu và kinh nghiêm cüa nù bac si và nhà
giâo dyc Y cô tên Maria Montessori (1870-1952). Dây là phuong phâp vói tiên
trinh giâo dyc dâc biêt dua vào viêc hoc qua càm giâc. Nâm 1907, bà bat dâu
su nghiçp là nhà giâo due khi bà duoc mai tô chùc 1 truông trong khu tâi djnh
eu ô chuôt khu vue San Lorenzo, Y. Trong giai doan này, bà dâ quan sât và
nhân thây tré em hoàn toàn bi cuôn hüt bôi câc vât dyng và chat lièu duoc thiêt
kê dê tro giiip su càm nhân cùa giàc quan Tiên sî Montessori tiép tue phat triên
nhùng su tro giùp day hoc chuyên biêt duoc dùng cho nhùng tré trong môi
truông thich hop và ton trong nhùng dâc tinh riêng biêt cùa tré. Phuong phâp
Montessori châp nhân su duy nhât cùa môi tré và cho phép tré phât triên tuÿ
theo nhùng khâ nâng riêng cùa minh và thôi gian riêng cùa minh. Do dô viêc to
chùc câc lop hoc theo mô hinh Montessorri phâi dàm bào su ton trong tinh
riêng biçt cùa moi tré và phâi bo tri phông hoc và bài hoc phù hop nhùng nhu
câu và myc dich cùa môi em. Phuong phâp chù yêu duoc âp dung cho tré nhô
tù 2 - 6 tuôi do câc bàn nâng và su nhay càm duy nhât cùa tré nhô dôi vói câc
diêu kiên trong môi truông); [5], Phuong phâp tiêp cân STEM (STEM là su kêt
hop giùa Science (Khoa hoc), Technology (Công nghê), Engineering (Kÿ

45
thuát), Math (Toán hpc) lá mó hinh giáo duc tién tién dupc khói xuáng vá nhán
rpng tai My váo nhüng dáu tháp nién 90. Giáo duc STEM lá cách tiép cán
trong day vá hpc trong dó tách hpp npi dung vá ky náng khoa hpc, cóng nghé,
ky thuát vá toán hpc. Giáo duc STEM van dung hpc thóng qua thuc hánh,
huóng tré lien hé vói các hién tupng, ván dé, nhu cáu cúa cupe séng, thé giói
vá két hpp vói rén luyen vá ván dung các ky náng cán thiét cúa thé ky 21 nhu
tim thóng tin, láp luán logic, hpp tác, diéu tra, suy nghí tháu dáo, sáng tao, giái
quyét ván dé. Muc tiéu cúa giáo duc STEM lá chuán bi tót hcm cho tré trong
thé ky 21 vá chuán bi nguón nhán luc chp phát trién kinh té xá hpi quoc gia.
Giáo duc STEM dang lá xu huóng toán cáu, dupc các nuóc áp dung tích cuc
váp giáp duc dé phát huy tói da súc sáng tao cúa tré).

Coi trpng phát trién náng luc tó chúc hpat dpng chám sóc, giáo duc theo
huóng tích hpp, phát huy tính tích cuc, chú dpng cúa tré trpng xáy dung vá
thuc hién chuong trinh.

Táng cuóng diéu kién co só vát chát chp các truóng mám non vúng
khó khan.

Quán ly truóng mám npn thep huóng úng dung cóng nghé thóng tin,
quán ly nhán su theo náng luc vá hiéu quá cóng viéc, thep cách tiép cán quán
tr¡ nhá truóng.

46
 CÂU HÔI THÂO LUÁN

[1], Trinh bày khâi niêm chuang trinh giào duc, chuang trinh giào duc
mâm non; phât triên chuang trinh giào duc mâm non.

[2], Phân tich co sa khoa hoc cùa phât triên chuang trinh giào duc
mâm non.

[3], Phân tích các buôc phât triên chuang trinh giào duc mâm non.

[4], Phân tích, dánh giá quá trinh phât triên chuang trinh giâo duc câp
hoc mâm non à Viêt Nam trong lich sù.

BÀI TÁP NGHIÊN CÚTJ

[1]. Dánh già diêm giông và khâc nhau trong câu trúc và nôi dung cùa
chuang trinh giâo duc nhà tré và chuang trinh giâo duc mâu giâo hiên hành.

[2], Nghiên cùu phât hiên thuc trang phât triên chuang trinh giâo duc
mâm non à câp dô nhà truàng, chuang trinh giâo duc thàng/chù dê à mot
truàng mâm non eu thé.

47
 Chtfcfng 2

TÔ CHÍTC HOAT B Q N G
PHÁT TRIÉN CHITÖNG TRÌNH GIÁO D ^C MÀM NON

2.1. M 0T SÔ VÁN DÊ VÈ LÁP KÉ HOACH THI/C HŒN CHÜÖNG

TRÌNH GIÁO DUC MÁM NON

2.1.1. Khái niêm láp ké hoach giáo duc mâm non

Theo tiêp cân khoa hoc quàn lÿ, lâp ké hoach là chúc nàng dàu tiên trong
bón chúc nàng cùa quàn lÿ (lâp kê hoach, to chúc, chi dao và kiêm tra). Lâp kê
hoach là nhiçm vu rât quan trong dói vói môi nhà quàn lÿ bòi vi nó gän liên vói
viçc lua chon mue tiêu và chuong trinh hành dông trong tuong lai, giùp nhà
quàn lÿ dua vào dô dê thuc hiên các chúc nâng con lai nhâm dàm bào dat duoc
càc mue tiêu dé ra.

Cho dên nay, cô rât nhiêu khài niêm vê lâp kê hoach. Dùng trên góc dô ra
quyêt dinh, “lâp kê hoach là mot loai ra quyét djnh dàc thù dé xâc djnh mot
tucmg lai eu thé mà càc nhà quàn lÿ mong muon cho tô chúc cùa ho”.

Lâp ké hoach là quà trinh xàc d¡nh càc mue tiêu và lua chon càc phuong
thùc dê dat duoc câc mue tiêu dô. Kêt quà cùa viçc lâp ké hoach là xây dung
duoc kê hoach thuc hiên hoat dông - toàn bô nhùng diêu vach ra mot càch cô
hç thong vè công viçc du djnh làm trong mot thói gian nhat dinh, vói càch
thùc, trinh tu thôi han tiên hành dé dat duoc mue tiêu.

Lâp ké hoach giào duc mâm non là quà trinh xàc djnh hç thong mue
tiêu càn dat duoc trên tré, xàc dinh và lua chon nôi dung, phuong phàp chàm
sôc, giào duc tré dê thuc hiçn mue tiêu trong khoàng thôi gian nhât dinh và ke
hoach dành già viêc thuc hiên chuong trinh giào duc trong khoàng thôi gian dô.

48
Diêu dô cô nghîa là, khi xây dung kê hoach thuc hiên chuong trinh giâo duc
mâm non, chüng ta phài thuc hiçn càc công viêc sau:

[1] Xàc dinh càc mue tiêu cân dat dupe trên tré trong mot khoâng theri
gian nhàt dinh Nêu là kê hoach thuc hiên chuong trinh theo nam thi mue
tiêu/kêt quà mong dpi dat duoc trên tré vào cuôi näm hoc; nêu là kê hoach thuc
hiên chû dê hay kê hoach hoat dông thi mue tiêu/kêt quà mong doi cân dat
duoc trên tré khi kêt thuc chû dé hay hoat dông. Thôi gian càng ngàn, pham vi
hoat dông càng nhô thi mue tiêu càng phài eu thê. Mue tiêu nàm hpc khâi quât
và bao trùm mue tiêu thâng/chû dê và mue tiêu hoat dông, chi phôi mue tiêu
thâng/chû dê và mue tiêu hoat dpng dông thôi viêc thuc hiên mue tiêu cüa hoat
dông, thâng/chü dê là huông vào thuc hiên mue tiêu nam hpc. Mue tiêu nàm
hoc, mue tiêu thâng và mue tiêu thuc hiên chû dê duoc xàc dinh theo càc lînh
vue giâo duc: Phât triên thê chât, nhân thûc, ngôn ngù, tinh càm - xâ hpi và
thâm mî. Mue tiêu hoat dông gôm mue tiêu vê kiên thûc, kî nàng và thâi dp.

[2] Xàc djnh npi dung chàm sôc, giâo duc tré: Là xàc dinh nhùng câi cân
hinh thành và phât triên cho tré theo mue tiêu giâo duc. Cân eu vào tùng loai
kê hoach mà npi dung hoat dpng chàm sôc, giâo duc tré dupe xâc dinh mpt
câch eu thê. Vi du, trpng kê hoach nàm hpc/kê hoach thâng, nôi dung thê hiên
theo 5 lînh vue phât triên và hé thông càc chû dê thuc hiên trong nàm hpc/trong
thâng; trong kê hoach thuc hién chû dê, npi dung thê hiên ô mang npi dung và
mang hoat dông.

[3] Xâc dinh phuong phâp, biên phâp và diêu kiên dê thuc hiên kê hoach.

[4] Lên kê hoach dânh giâ: Xâc dinh mue dich dânh giâ, npi dung dânh
giâ, phuong phâp và hinh thûc dânh giâ.

Bân kê hoach chi tiêt së dupe eu thé hôa ô mûc dp nào là do mong muôn
và nàng lue xây dung kê hoach cüa chû thê. Kê hoach giâo duc theo nàm thê
hiên tinh khâi quât, kê hoach giâo duc theo thâng/chü dê thuông eu thê hon; kê
hoach hoat dpng thep ngày cüa tré càng chi tiét, eu thê bao nhiêu càng dê thuc
hiên, do dac, cô ÿ nghîa giâo duc và phât triên bây nhiêu.

Npi dung trinh bày cüa bân kê hoach dupe quy djnh theo tùng dang
kê hoach.

49
 2.1.2. Phân loai ké hoach giào duc mâm non

Theo thài gian thuc hiên và mue tiêu, kêt quà mong dçri, kê hoach giào
duc mâm non duoc phân loai thành ké hoach ngân han, trung han, dài han.

Ké hoach dài han: Là ké hoach thuc hiçn trong mot nàm, trong dô xâc
dinh càc lïnh vue hoat dông cùa nhà truàng, mue tiêu, chinh sàch, giài phâp dài
han vé tài chinh, dàu tu, nghiên cùu phât triên... do hiêu truàng lâp và mang
tinh tâp trung cao.

Kê hoach trung han: Là kê hoach thuc hiên trong mpt thàng à tuôi nhà
trè/mpt chû dê à tuôi mâu giàp trpng dp phàc thào càc mue tiêu dupe hoach
dinh trpng chiên lupe cüa nhà truàng theo nhôm tuôi. Kê hoach trung han duoc
xây dung bài tô chuyên mon và giào viên; ké hoach này it tâp trung so vói kê
hoach dài han.

Kê hoach ngân han: Là kê hoach cho mot tuân, ngày hoat dông, tùng
hoat dông eu thé. Là su eu thé hoâ nhiçm vu chàm soc, giâo duc tré dua vào
myc tiêu cûa nàm hoc, chû dé/thàng vào tùng tuân/ngày/hoat dông giào duc.
Càc càn cù xây dung ké hoach phù hop vói diêu kiçn hàng tuân, hàng ngày cùa
giào viên, tré và môi truóng lap hoc, môi truàng ngoài trói ó thài diém dô. Kê
hoach này do giào viên truc tiép phu trách lap xây dung và quàn lÿ thuc hiên.
Ba loai ké hoach trên cô quan hç hùu co vói nhau. Trong dô, ké hoach dài han
giù vai trô trung tâm, chi dao trong hç thóng kê hoach chàm sóc, giào due tré,
là co só dé xây dung ké hoach trung han và ké hoach ngàn han.

2.1.3. Ÿ nghïa cùa viêc lâp ké hoach thux hiçn chmmg trinh giào dyc
mâm non

2.1.3.1. Boi vói nhà quàn li

Viçc lâp kê hoach thuc hiên chuang trinh giâo duc mâm non cûa mot
truàng së giùp càn bô quàn li cô su chi dao thông nhât dôi vói câc bô phân, càc
tâp thê, cà nhân trong toàn truông; thê hiên duac triêt lÿ riêng cûa tùng truông
và nhùng djnh huóng ca bân dê tù dô, giâo viên xây dung và tô chùc thuc hiên
kê hoach trong tùng nhôm, lap cô hiêu quà

50
 Kê hoach thuc hiên chuang trinh giào duc mâm non cùa giào viên và cûa
nhà truông cüng là co so dê các cán bô quàn li cüa truông tu dành già kêt quà
thuc hiên chuang trinh và câp trên kiêm tra dành già chât luong thuc hiên
chuong trinh cùa nhà truông, tù dô càn bô quàn li cô co sô dê rút kinh nghiêm
trong công tàc chi dao thuc hiên chuong trinh trong thôi gian tiêp theo.

Nêu không cô kê hoach thi nhà quàn lÿ cô thê không biêt tô chùc, khai
thàc con nguôi và càc nguôn lue khàc cùa nhà truông mot càch cô hiêu quà,
thàm chi së không cô duoc mot ÿ tuông rô ràng vê cài ho cân tô chùc và khai
thàc. Diêu dô cùng cô nghïa là viêc lâp kê hoach thuc hiên chuong trinh giùp
cho càn bô quàn li và giào viên mâm non cô co sô thuc tiên dê phàt triên
chuong trinh.

2.1.3.2. B oi vói giào viên

Nhiçm vu chàm soc giào duc tré tù 3 thàng dên 6 tuôi cüa nguôi giào
viên rät da dang vê nói dung, phong phú vê hinh thùc tô chùc và liên tue vê
thôi gian, dôi hôi phài duoc tô chùc thuc hiên mot càch khoa hoc. Viêc xây
dung kê hoach chàm soc, giào duc tré nói riêng, lâp kê hoch thuc hiên chuang
trinh giào duc mâm non nói chung vói càc nói dung cu thê, biên phàp rö ràng là
biêu hiên cao cùa tinh khoa hoc. Dô không chi là chùc nàng quan trong cùa
nguôi giào viên mà con là phuong phàp làm viêc khoa hoc dê thuc hiên cô hiêu
quà nhiêm vu chàm sóc, giâo duc tré. Xây dung kê hoach thuc hiên chuang
trinh dông nghîa vói quyêt dinh nhùng viêc phài làm và làm bàng càch nào dê
dat kêt quà tôt nhât nên cô tac dung dinh huông cho công viêc cùa nguôi giào
viên và giùp ho chû dông thuc hiên nhiêm vu, trành duoc tinh trang bi dông,
tùy tiên trong công tâc chàm sóc, giào duc tré, khàc phuc duoc tinh trang chông
chéo, lâp lai, dût doan, rôi rac trong quà trinh thuc hiên chuang trinh giào duc
mâm non và hiçn tuong coi trong hoat dông này, coi nhç hoat dông khàc, dâm
bâo su kêt hop hài hôa, cân dôi, linh hoat câc nói dung, hinh thùc giào duc.

Mât khàc, kê hoach thuc hiên chuang trinh là sàn phâm hoat dông su
pham cùa giào viên mâm non thê hiên su hiêu biêt và kî nàng chuyên mon
nghiêp vu chàm sóc, giào duc tré, thé hièn tinh sàng tao trong lao dông su
pham cüa giào viên mâm non. Vi vây, viêc xây dung kê hoach giùp giào viên
rèn luyèn nàng lue du bào, nàng lue tu duy khoa hoc, nàng lue thièt kè càc hoat
dóng giào due và sàng tao trong còng viéc, khóng ràp khuón mày moc. Kè
hoach thuc hièn chuang trinh cùa nhóm, lóp con có y nghía xày dung tinh thàn
còng dòng trách nhiém, hop tic chàt che và thóng nhàt vói nhau giùa các giào
vièn cùng làm viéc trong qui trinh thuc hièn chucmg trinh.

Làp kè hoach và thuc hièn ké hoach con giùp giào vièn có co só dé tu

dành già chàt luong tò chúc thuc hièn chuong trinh và có co so dè dành già su
phàt trièn, su tién bó cùa tré duói su tàc dóng cùa chuong trinh. Tir dó giào
vién rùt ra bài hoc kinh nghiém và có nhùng dièu chinh phù hop trong còng tàc
to chúc thuc hièn chuong trinh chàm sóc, giào due tré.

2.1.3.3. B oi vài tré màm non

Xày dung ké hoach thuc hièn chuong trinh phài dua trèn nhùng gì quan
sàt duoc trèn tré, dua trèn hiéu biét vé su phàt trién và su hoc cùa tré. Dièu dó
sé giùp tré hình thành duoc nhùng kièn thùc và ky nàng sòng càn thiét mòt
càch khoa hoc và hè thóng; giùp tré phàt trién toàn dièn, dat duoc muc tièu dè
ra trong chuong trinh. Viéc thuc hièn chuong trinh, vi vày, cùng sé tao cho mòi
tré duoc hoat dóng ti eh cue, dàp ùng càc nhu càu và hùng thù cùa tré trong quà
trinh chàm sóc và giào due.

2.1.4. Nguyén t ic xày dung ké hoach thyc hièn chuong trinh giào
due màm non

2.1.4.1. Bàm bào tinh muc tiéu cùa giào due màm non

Muc tièu chung cùa giào due màm non và muc tiéu cu thè cùa tùng dò
tuoi có vai trò dinh huóng cho viéc lua chon nói dung, phuong phàp, hình thùc
tó chùc giào due tré. Vi vày, khi xày dung tùng loai kè hoach thuc hièn chuong
trinh giào due màm non, càn xàe dinh ró muc tièu càn dat duoc dói vói tré và
phài huóng moi hoat dóng vào myc tièu dó. Ngay cà khi thuc hièn chù dé hay
tó chùc mòt hoat dóng giào due cu thè, giào vièn cùng phài xàc dinh rò muc
dìch yèu càu càn dat dói vói tré khi tham già vào càc hoat dóng và két thùc
hoat dóng tré phài hình thành duoc.

52
 Quân triêt nguyên täc vê tinh mue tiêu là viçc thiêt kê chucrng trinh tông
thê cho nâm hoc, chü dê hay hoat dông giâo duc eu thê phài dàm bào giüp tré
phât triên câc mât: thê chât, nhân thûc, ngôn ngü, tinh câm - xà hpi và thâm mî,
huông vào hinh thành nhûng yêu tô dâu tiên cùa nhân câch, chuân bi cho tré
vào lap mot.

2.1.4.2. Dàm bào tinh khoa hoc »’à tinh thuc tiên

Dàm bào tinh khoa hoc trong xây dung kê hoach giâo duc là nguài xây
dung kê hoach phài hiêu rô bàn chât cüa kê hoach, câu trüc và nói dung, nhûng
yêu câu trong xây dung kê hoach, câch thûc thuc hiên và thuc hiên viêc xây
dung kê hoach dua trên nhûng càn cû do. Trong xây dung kê hoach thuc hiên
chuang trinh giâo duc mâm non, giâo viên và càn bô quàn li phài nàm vüng
chuang trinh giâo duc mâm non câp quôc gia, quan diêm chi dao và viçc quàn
li thuc hiên chuang trinh, dàc diêm phât triên tâm - sinh lÿ cûa tré à tùng dp
tuôi dê thuc hiên. Viçc nghiên cûu nâm vüng chuang trinh và hiêu dây dû, sâu
sâc dàc diêm phât triên sinh li, tâm li cüng nhu vôn kinh nghiêm cûa tré dê xâc
djnh npi dung, biçn phâp, hinh thûc tô chûc câc hoat dpng giâp duc mpt câch
hpp li và dôi hôi bât bupc dôi vói mpi giâo viên khi xây dung kê hoach. Tinh
khoa hpc cûa kê hpach côn thê hiçn ô su chinh xâc, rô ràng cûa câc thông tin,
môi liên hê logic và su kêt hpp hài hôa giüa câc hoat dông dpng và tïnh, giüa
hoat dpng chû dao và hoat dpng khâc, qua dô hinh thành hç thông kiên thûc và
kî nàng, cung câp cho tré nhüng kinh nghiêm mang tinh tich hpp cân cho cupe
sông evia tré

Dàm bâo tinh thuc tiên trong xây dung kê hoach là chü thê xây dung kê
hoach phâi càn cû vào diêu kiên eu thé vê nguôn nhân lue, co sô vât chât và
nguôn tài chinh, dàc diêm dpi ngü, dàc diêm xà hpi hôa giâo duc cûa nhà
truông dé xây dung ké hpach chp sât vói tinh hinh, diéu kiên eu thé. Mai
truông mâm npn dêu eô nhüng ké hpach thuc hiên chuang trinh riêng phù hop
vói diêu kiên cüa truông minh moi dàm bâo dupe thuc hiên tôt. Thâm chi ké
hoach thuc hiçn chuang trinh trong tùng giai doan cüng phài dua trên hoàn
cành thuc tiên cüa giai doan dô. Do vây, khi xây dung kê hoach thuc hiên
chuang trinh cho mot nàm hoc, mot thâng, mot chü dê hay mot hoat dông,

53
nguài xây dirng kê hoach cân xem xét kê hoach thuc hiên chuong trinh truôc
dô kêt hop xem xét tinh hinh thuc tien cüa thôi diém sè thuc hiçn ké hoach môi
này dê xây dung kê hoach phù hop.

2.1.4.3. Dâm bâo tinh toàn diçn

Kê hoach không chî dé câp dén 1 hoàc 2 hoat dông chü yéu cûa tré mà
nôi dung kê hoach phài thê hiên duoc tât câ câc hoat dông châm sôc, nuôi
duông và giâo duc tré nhâm tao nên nhûng tâc dông su pham mang tinh tong
hop thông qua viêc tô chùc dây dü câc hoat dông châm sôc giâo duc tré à moi
thôi diêm sinh hoat hàng ngày tù giô don dên giô trà tré.

2.1.4.4. Dàm bào tinh ph ât triên, tinh khâ thi

Thiêt kê câc nôi dung, câc hoat dông giâo duc hàng thâng, hàng ngày,
hàng tuân à truông mâm non phài xuât phât tù tré và vi su phât triên cûa tré. Vi
vây, viêc lua chon nôi dung, xâc djnh yêu câu càn dat, sù dung câc phuong
phâp giâo duc thê hiên trong kê hoach phài ô mùc dô cao hon so voi khâ nàng
hiên cô cùa tré, huông vào “vùng phât trién gân nhât” khuyên khich tré cô thâi
dô tich eue tim tôi, khâm phâ và dat duoc nhûng tiên bô môi.

Npi dung giâo duc trong câc hoat dông phài duoc kê thùa cô chon loc,
kién thùc cung câp cho tré phài mô ri?ng dàn, di tù gân dên xa, tù don giàn dén
phùc tap.

Kê hoach xây dung phài thuc hiên duoc và mang lai két quà tich eue cho
su phât trién cùa tré gân voi diêu kiçn thuc tiên cùa nhà truông, nhôm lôp.

2.1.4. S. Dàm bâo tinh phâp Içnh

Kê hoach tô chùc thuc hiên chuong trinh duoc xây dung trên co sô
chuang trinh châm sôc, giâo duc tré do B q Giâo duc và Dào tao ban hành. Nôi
dung kê hoach là nôi dung hoat dông cùa cô và tré trong thôi gian xâc dinh.
Moi giâo viên không chi cô trâch nhiêm xây dung ké hoach mà phài cô trâch
nhiêm to chùc thuc hiên ké hoach mot câch sâng tao nhâm biên kê hoach thành
hiên thuc, gôp phân nàng cao chât luong, hiêu quà giâo duc tré. Bong thôi câc
câp quàn li cùng phài cô trâch nhiêm quàn li và tao diêu kiên dê giâo viên thuc
hiên cô hiêu quà câc loai ké hoach.
 2.2. PHÁT TRIÉN CHUONG TRÌNH GIÁO DUC NHÀ TRUÒN
THEO NÄM HOC CHO TLTNG DÔ TUÔI

2.2.1. Mue tiêu phát triên chiwng trình giáo duc nhà triròng

Khàc phuc han chê cüa chuong trình giáo dyc hiên hành, nâng cao chât
luçmg hoat dông chám sóc, giáo duc tré ô càc co sà giáo duc mâm non.

Cùng cô co chê phôi hop và tàng cuông vai trò cúa sà, phòng giáo duc và
dào tao, hôi cha me hoc sinh trong các hoat dông phát triên chuong trình giáo
duc cüa truàng mâm non.

Bôi duông nâng lue nghiên cùu khoa hoc, phát triên chuong trình giáo
duc nhà truàng cho cán bô quàn lÿ, giáo viên các truàng mâm non.

2.2.2. Quy trình phát triên chirong trình giáo duc nhà triràng

2.2.2.1. Buác 1. Phân tich tinh hinh thife tiên

Mue tiêu: Xây dung các cán cú khoa hoc và thuc tiên làm co sà cho xây
dung và thuc hiên hiêu quà chuong trình giáo duc theo nàm hoc cüa nhà truàng.

Nôi dung:

- Phân tich tinh hinh thuc tiên vê chinh tri, kinh tê, vân hôa, xâ hôi cùa
dia phuong noi truàng dông

- Phân tich tinh hinh và diêu kiên thuc tê cüa truàng vê dôi ngü giào
viên; khà nâng phát triên cüa tré. so luong tré trên cô, sô luong tré trong lóp; co
sà vât chât phông nhôm, sân choi và thiêt bi, nguyên vàt liêu, dô dùng, dô choi,
diêu kiên tài chinh,

- Nhu câu, su quan tâm cüa gia dinh và công dông dôi vói công tác chám
sóc, giáo duc tré ó truông mâm non và dác biêt là nhu câu và su phát triên cüa
tré trong nàm hoc.

- Càc vàn bân chi dao cüa Bô, sà giáo duc và phông giáo duc vê nhiêm
vu công tác nàm hoc/giai doan vê giáo duc mâm non (mue tiêu trong tâm, kê
hoach - phân phôi thôi luong thuc hiên, biên phàp trong tâm, dôt phâ, ...).

- Mue tiêu chuong trình và mue tiêu cuòi dô tuôi;

 - Nói dung chuang trình, phuang phàp thyc hiên, kêt quà mong dai
theo dò tuôi à tùng lînh \arc giào duc phàt trièn trong chuang trình giào due
màm non.

- Däc dièm cùa su phàt trién chuang trình nhà truàng trong giào due
màm non, xu thè phàt trién cùa giào duc màm non.

- Chùc nàng, nhiêm vu cùa truàng màm non và cùa giào vién trong thuc
hiên nhiêm vu ehàm sóc, giào due tré

+ Phuang phàp thuc hiên:

Càc phuang phàp tò chùc: Nghién cùu van bàn, xây dung ké hoach thuc
hiên, phân còng nhiêm vu và tòng hap, dành già càc thòng tin thu nhàn duac.

Càc phuang phàp cu thè nghién cùu thòng tin: Nghién cùu lÿ luán, quan
sàt, diéu tra giào due bang phiéu/phông vân, tòng kêt kinh nghièm, nghién cùu
truàng hap; thòng ké toán hoc.

2.2.2.2. Bu&c 2. Xác dinh càch tiêp càn và hình thuc thiêt ké

+ Xác dinh cách tiêp cán trong xây dung chuang trình

Sù dung phòi hap càch tiêp cân mue tiêu, nói dung, phàt trién, tích hap,
tuang hô và càch tiêp cân tâch biêt, phát huy uu thè cüa tùng cách tiêp cán
trong xây dung và tô chùc thuc hiên chuang trình

+ Xác djnh hình thùc thiêt kê chuang trinh: Xây dung chuang trinh giâo
duc nhà truàng theo nàm hpc trên dp tuôi theo hình thùc chuang trinh khung.

Câu triic ké hoach thuc hiçn chuomg trinh theo nàm hçc

- Tên truàng mâm non:. .

- Khôi láp: Vi du - Mâu giâo 5 dên 6 tuôi

- Tên ké hoach: KÉ HOACH THUC HIÊN CHUÖNG TRÌNH GIÁO

DUC NÀM HOC

56
 I. Bàc dièm tình hình: Sò lóp; Sò tré/l lóp; sò cò/1 lóp; dièu kièn vàt
chàt, thièt b i...

II. Muc tièu cuòi dp tu pi thep tùng lình vuc phàt trièn

[1], Muc tièu phàt trièn thè chàt

[2], Muc tièu phàt trièn nhàn thùc

[3], Muc tièu phàt trièn ngòn ngù

[4], Muc tièu phàt trièn tinh càm xà hpi

[5], Muc tièu phàt trièn thàm my

in. Npi dung chù yèu

[1]. Nuòi duòng và chàm sóc sue khòe

+ Tó chirc àn (Xày dung chè dp àn, khàu phàn àn phù hpp vói dò tuòi; Sò
bua àn tai co so giào due màm non; Nuóc uòng; Xày dung thuc don hàng
ngày, theo tuàn, theo mùa. .

+ Tó chirc ngù

+ Ve sinh (Vé sinh cà nhàn; Vè sinh mòi trucrng: Vè sinh phòng nhòm, dò
dùng, dò choi; Giù sach nguòn nuóc và xù li ràc, nuóc thài).

+ Chàm sóc sire khòe và an toàn (Khàm sùc khoè dinh ky; Theo dòi,
dành già su phàt trièn cüa càn nàng và chièu cao theo lùatuoi;Phòng chòng
suy dinh duòng, bép phi; Phòng trành càc bènh thuónggap;Theo dòi tièm
chùng; Bào vè an toàn và phòng trành mòt sò tai nan thuóng gap...)

[2] Giào due

+ Giào due phàt trièn thè chàt (phàt trièn vàn dpng, giào due dinh duòng
và sùc khòe...)

+ Giào due phàt trién nhàn thùc (...)

+ Giào due phàt trién ngòn ngù (. ..)

+ Giào due phàt trién tinh càm, kl nàng xà hpi (...)

+ Giào due phàt trièn thàm my (...)

57
 IV. Du kiên các chû dê giào duc và phân phôi thôi gian cho tùng chù dê

Ghi chú (cô thvrc hiçn hay không

STT Tên chû dê Dvr kiên thài gian
thyc hiên, Lí do vi sao?)

Liru y: Trong kê hoach thuc hiên chucmg trinh theo nâm hoc chi nên du
kiên các chû dê thuc hiên trong thài gian tù 30-32/35 tuân, thài gian con lai dê
thuc hiên các chû dê/vân dê phât sinh

V. Biên phàp thuc hiên

VI Du kiên dánh già kêt quà

2.2.2.3. Buàc 3. Xàc djnh mue tiêu giào duc chung và mue tiêu eu t
theo các lînh vue giào duc phât triên

Myc tiêu cuòi môi dô tuôi duoc xàc dinh dua trên mue tiêu cuòi dô tuôi
nhà tré hoàc cuòi tuôi mâu giào trong chuang trinh giào duc mâm non. Dua
trên nhùng mue tiêu này, giào viên và cán bô quàn li xác djnh các mire dô yêu
câu cân dat phù hop vài tùng lùa tuôi.

Dâu hiêu dánh già ô tùng lînh vue eu thê cho tùng dô tuôi cân dua theo
kêt quà mong dai vê su phât triên duoc thê hiçn trong quyên Chuomg trinh
giào duc mâm non và Tài lieu hu&ng dân thuc hiên chuang trinh. Cân cù vào
nhùng myc tiêu này, cân bô quàn li và giào viên diêu chinh theo huông nâng
cao hon hoäc ha thâp yêu câu cho phù hop vói trinh dô phât triên và khâ nâng
cüa tré và kêt quà dánh già su phât triên cûa tré à nàm hoc truàc.

Mue tiêu này không chi là mong dai cùa nhà truàng mà con là mong dai
cùa gia dinh tré. Vi vây, khi xàc djnh xong mue tiêu, nhà truàng cô thê tham
khào y kiên cûa cha mç tré dê thu hût ho tham gia cùng nhà truàng và cô trách
nhiêm trong công tàc chàm soc, giào duc tré nhäm dat duoc myc tiêu dê ra.

58
 2.2.2.4. Birác 4. Thiét k é nói dung, phu<mgpháp và hinh thúc tô chúc

+ Thiét ké nói dung

Dé xác dinh nói dung chü yêu trong tùng lînh vue cho mot dô tuôi cân
can cú vào nói dung theo tùng lînh vue cùa mot dô tuôi eu thê duoc quy dinh
trong chuong trinh giào duc mâm non; Mue tiêu cuòi dô tuôi (dà xác dinh ô
trên); Bac diêm vùng miên, thuc tê dia phuong, truông, lôp, dàc diêm cùa tré
trong lôp.

Nôi dung duoc xác dinh theo các lînh vue giào duc phât triên dê cô su
xuyên suôt tù mue tiêu dên nôi dung. Giáo viên khi xây dung chuong trinh cô
thê luoc bot nhùng nôi dung cao hon hoàc thâp hon so vói khà nàng cùa tré,
không gân gûi vói tré trong lóp hoàc có thè dua thém vào nhùng nói dung giáo
duc phù hop vói khà nàng cùa tré và cùa truòng, lóp.

Khi dà xác dinh duoc nói dung chù yêu trong tùng lînh vue, phái du kiên
duoc các nói dung si triên khai thuc hiên cho tré ô tuôi nhà tré theo thàng và
nói dung sê triên khai thuc hiên theo chù dé cho tré ó tuôi máu giáo tim hiêu
khám phá trong nám hoc bao góm: Tén các nói dung/chú dê, du kiên trinh tu
thuc hiên các nôi dung/chù dê, du kien luong thôi gian thuc hiên tùng nôi
dung/chù dê.

Co sô lua chon nôi dung/chù dê: Mue tiêu cùa chuong trinh; Hùng thù và
khà nàng và kinh nghiêm cùa tré (kién thùc, kî nàng, thai dô...); Biêu kiên to
c h ú c (ch ú y hoat dông thuc hànli, trài nghiêm, hoat dpng sù dung giàc quan), Ÿ
tuông, hùng thù và nàng lue cùa giáo viên; Các su kiên diên ra xung quanh; Su
hô tro cùa cha mç tré.

Các nói dung/chù dê phài duoc sàp xêp tù gân dên xa, tù don giàn dên
phùc tap. Trinh tu sàp xêp các nôi dung/chù dê cùng cân tinh dên tinh kê thùa
giùa nôi dung/chù dê truôc và nôi dung/chù dê sau vê môi truóng giáo duc. Vi
du ô tuôi mâu giáo, chù dê "Thê giôi dông vât" nên thuc hiên sau chù dê "Thê
giói thuc vât" vi mot sô phân cùa chù dê "Thè giôi thuc vât" cô thê duoc sù
dung dê trang tri và thiét ké môi truông hoat dông cho tré trong chù dê "Thé
giôi dông vât".

59
 Thai gian thuc hiên mot nói dung/chû dê nhò không nên kéo dài quâ, tôt
nhât là tir 1 dên 2 tuân tùy thuôc vào hùng thü, khà nàng cùa tré và nguôn tô
chùc hoat dông khâm phâ. Ngoài câc nói dung/chû dê dà duoc du kiên trong kê
hoach thuc hiên chuang trinh theo nâm hoc cho tùng dô tuôi, trong quà trinh
thuc hiên kê hoach cân cô câc nôi dung/chû dê phât sinh gàn vói hùng thû, nhu
câu cùa tré, thuc tiên công tâc chàm sóc, giâo duc tré ô tùng lôp, diêu kiên thuc
tiên cùa nhà truông, dia phuang. Câc chû dê này cô thê là nhùng nôi dung/chû
dê dà duoc diêu chinh do thuc tiên thuc hiên câc nôi dung/chû dê hoàc tù
nhùng vân dê, su kiên xây ra trong cuôc sông hàng ngày cûa tré và xung quanh
tré. Nhu vây, cô thê thây ràng tên nôi dung/chû dê, thôi gian thuc hiên mot nôi
dung/chû dê, sô luang nôi dung/chû dê và trinh tu thuc hiên ô nôi dung/chû dê
câc truông, câc lôp khâc nhau cô thê khâc nhau.

Ban giâm hiêu nhà truông cân cho phép giâo viên câc lôp duoc chû
dông, sâng tao trong lua chon chû dê eu thê thuc hiên trong tùng thôi diêm và
ô câc mùc dô rông hep khâc nhau. Vi du, cô thê ô cùng mot thôi gian câ 2 lôp
mâu giâo 4-5 tuôi dêu thuc hiên chû dê “Dông vât nuôi trong gia dinh” nhung
trong dô mot lôp chon pham vi chû dê hep hon vi tré lôp dò rât yêu thich con
mèo nên giâo viên chon chû dê dê tré khâm phâ trong tuân là “Con mèo”, kê
hoach thuc hiên chuang trinh theo nâm hoc không phài là bât di bât dich mà cô
ctô mà nhât djnh

Câu trûc và hinh thùc thê hiên cùa bàn kê hoach cô thê xây dung theo
câc câch khâc nhau phu thuôc vào tùng truông, tuy nhiên trong bàn kê hoach
phài thê hiên duoc nhùng myc tiêu và nôi dung chû yêu mà giâo viên ô câc
khôi, nhôm, lôp phài thuc hiên trong nâm hoc.

- Lira chon phwcrng phàp su dung: Xâc dinh câc phuang phâp tô chùc
hoat dông phù hop vói yêu câu dô tuôi và nôi dung hoat dông, cân sù dung phôi
hop phucmg phâp thuôc câc nhôm phuang phâp tâc dông bàng tinh càm, truc
quan minh hoa, thuc hành trài nghiêm, dùng loi nói và nêu guang, dânh già

60
 + Thiét ké hoat dóng chám sóc, giáo duc tre vá !ua chon hinh thúc sir
dung phit hop

Dói vói tuói nhá tré: Thiét ké vá tó chúc hoat dóng giao tiép xúc cám truc
tiép, hoat dóng chai táp tu do, hoat dóng chai táp có chü dích, vui chai; án, ngu
vá vé sinh cá nhán vói các hinh thúc tó chúc có muc dích do giáo vién khói
xuáng vá hoat dóng theo y thích cúa tré; hoat dóng trong phóng nhóm vá hoat
dóng ngoái trcri; hoat dóng duófi hinh thúc cá nhán, nhóm nhó vá nhóm Ion.

Dói veri tuói máu giáo: Thiét ké vá tó chúc hoat dóng vui chai, hoat dóng
hoc có chü dích, hoat dóng lao dóng; hoat dóng ngáy hói, ngáy lé, tham quan,
di dao, án, ngú vá vé sinh cá nhán vói các hinh thúc tó chúc có muc dích do
giáo vién khai xuáng vá hoat dóng theo y thích cúa tré; hoat dóng trong phóng
nhóm vá hoat dóng ngoái trói; hoat dóng cá nhán, nhóm vá cá lóp.

2.2.2.5. B uác 5. Tó chúc hoat dóng chám sóc, giáo duc tré

Trén ca só chuang trinh khung da xáy dung, nhá truóng tó chúc cho giáo
vién ó các khói lóp, các nhóm xáy dung ké hoach, tó chúc thuc hién.

Thuc hién ké hoach giáo duc phái dám báo tính linh hoat, mém déo, hiéu quá.

2.2.2.6. B uác 6. Dánh giá két quá thuc hién chuong trinh

Bánh giá két quá thuc hién chuang trinh táp trung váo dánh giá su phát
trién cúa tré. Báy lá quá trinh thu tháp thóng tin vé tré mpt cách có hé thóng vá
phán tích, dói chiéu vói muc tiéu cúa chuang trinh giáo duc mám non nhám
theo dói su phát trién cúa tré vá diéu chinh ké hoach chám sóc, giáo duc tré.

Dói vói tuói nhá tré, dánh giá su phát trién cúa tré qua 02 hinh thúc lá
dánh giá tré sau các hoat dóng háng ngáy vá dánh giá tré sau giai doan (cuoi dó
tuói (6, 12, 18, 24 vá 36 tháng tuoi) dua váo các chi so phát trién cúa tré.

Doi vói tuói máu giáo, dánh giá su phát trién cúa tré qua 02 hinh thúc lá
dánh giá tré sau hoat dóng háng ngáy, dánh giá tré sau giai doan (góm dánh giá
cuói chú dé dua váo muc tiéu cúa chú dé vá dánh giá cuói do tuói - cuói 3, 4, 5
tuói dua váo các chi so phát trién cúa tré).

61
 Can cú vào nhùng yêu càu trong dánh già tré, xáy dung kê hoach và tô
chúc thuc hiçn dánh già tré theo các nói dung vá phuong pháp däc thù cúa túng
loai hinh.

2.3. PHÁT TRIÉN CHUONG TRÌNH GIÁO DUC THEO THÁNG CHO
TRÉ DLTÓI3 TUÓI

2.3.1. Muc tiéu phát trién chinmg trinh giáo duc theo tháng

Dám báo thuc hiçn chát luong hoat dóng chám sóc, giáo due tré duói 3
tuói ó các co so giáo duc mám non theo muc tiéu giáo duc cúa dó tuói.

Cúng có co chê phói hop vá táng cuòmg vai tro cúa ban giám hiçu nhá
tiuòng, tó chuyên mon, giáo vién phu trách lóp, chi hpi cha mç hoc sinh cúa
lóp trong các hoat dóng phát trién chuong trinh giáo duc cúa dó tuói theo nhóm
lóp à truóng mam non.

Bòi duòng náng lue nghién cúu khoa hoc, phát trién chuong trinh giáo
duc theo tháng dói vói tuói nhá tré cho cán bó quán lÿ tô chuyên món, giáo vién
mám non.

2.3.2. Quy trinh phát trien chirong trinh giáo dyc theo tháng

2.3.2.1. B uác 1. Phán tích tinh hinh thuc tién

Muc tiéu: Xáy dung các cán cú khoa hpc vá thuc tien lám co só cho xáy
dung vá thuc hi£n hi$u quá chuang trinh giáo duc trong tháng cho tré.

Npi dung:

- Phán tích tinh hinh thuc tien vá diéu kiçn phát trien cúa dia phuong
noi truóng dóng vé chính tri, kinh té, vän hóa, xä hpi gin vói thói diém tháng
ho?t dóng.

- Phán tích tinh hinh vá dieu kién thuc té cúa truóng vé dói ngü giáo
vién; dác diém cúa tré ó nhóm/lóp vé só luong, thé chât vá tâm lÿ theo dò tuoi;
dác diém cúa giáo vién; co só vát chát phóng nhóm, sán chai vá thiét bj,
nguyén vát liéu, dò dùng, dò chai, diéu kiçn tái chính.

62
 - Nhu câu, sir quan tâm cüa già dinh tré và công dòng dòi vói còng tàc
chám sóc, giáo duc tré ò nhóm/lóp (còng tàc xà hòi hóa giáo duc mám non cúa
nhóm/láp);

- Các ván bán chi dao cúa Bó, só giáo duc vá phóng giáo duc vê nhiém
vu công tác nàm hoc/giai doan vê giáo duc mám non (mue tiêu trong tâm, kê
hoach - phán phôi thôi lugng thuc hiên, biên phàp trong tâm, dôt phà,...).

- Mue tiêu chuang trinh và mue tiêu cuòi dô tuôi;

- Npi dung chuang trinh, phuang phâp thuc hiên, kêt quâ mong dpi
theo dô tuôi ô tùng lînh vue giâo duc phát triên trong chuang trinh giáo duc
mâm non.

- Chuang trinh giáo duc theo nâm hoc cûa nhóm/lóp tré.

- Chúc nâng, nhiém vy cúa truông mâm non vá cüa giáo viên trong thuc
hiên nhiêm vy chám sóc, giáo duc tré.

+ Phuang pháp thyc hiên:

Các phuang pháp tô chúc: Nghiên cúu vän bàn, xáy dung kê hoach thuc
hiên, phân công nhiêm vy và tông hap, dánh giá các thông tin thu nhân dupe.

Các phuang pháp cy thê nghiên cúu thông tin: Nghiên cúu lÿ luán, quan
sát, diêu tra giáo duc bang phiêu/phông vân, tông kêt kinh nghiêm, nghiên cúu
truông hop: thông kê toân hoc.

2.3.2.2. B uác 2. Xác djnh cách tiép cân và hinh thúc thiét ké

+ Xác dinh cách tiêp cân trong xây dyng chuang trinh

Sù dyng phôi hpp cách tiêp cân mue tiêu, npi dung, phát triên, tích hpp,
tuang ha và cách tiép cán tách biêt, phát huy uu thê cúa túng cách tiêp cân
trong xây dyng vá to chúc thuc hiên chuang trinh.

+ Xác djnh hinh thúc thiêt kê chuang trinh: Xây dung chuang trinh giâo
duc theo hinh thúc chuang trinh khung gàn vói hoat dông theo tiên trinh thuc
hiên cüa tuân, ngáy.
 Cau truc ké hoach thycc hi$n chwomg trinh giáo duc theo tháng

- Ten truóng mam non:...

- Khói lóp:
Vi dy: Nhá tré 24-36 tháng tuói

- Ten lóp: Hoa Hóng

- Tén ké hoach: KÉ HOACH THI/C HIÉN CHUtJNG TRINH GIÁO

DUC THÁNG. ..
I. Dác diém tính hinh: So tré/lóp; so có/lóp; diéu kién vát chát, thiét b i...

II. Myc tiéu giáo dyc

[1]. Myc tiéy phát trién thé chát

[2], Myc tiéu phát trién nhán thúc

[3], Myc tiéu phát trién ngón ngü

[4], Myc tiéu phát trién tinh cám xa hói, thám my

III. N qí dung chú yéu

[1]. Nuói duóng vá chám sóc súc khóe

+ Té chúc án (Xáy dyng ché dó án, kháu phán án phú hop vói do tuói; So
büa án tai co so giáo dyc mám non; Nuóc uóng; Xáy dyng thyc don háng
ngáy, theo tuán, theo múa. ..
+ Tóchúcngú

+ Ve sinh (Vé sinh cá nhán; Vé sinh mói tnróng: Vé sinh phóng nhóm, dó
dúng, dó choi. Giü sach nguón nuóc vá xii lí rác, nuóc thái).

+ Chám sóc súc khóe vá an toan (Khám súc khoé dinh ky; Theo dói,
dánh giá sy phát trién cúa cán náng vá chiéu cao theo lúa tuói; Phóng chóng
suy dinh duong, béo phi; Phóng tránh các bénh thuóng gáp; Theo dói tiém
chúng; Báo vé an toán vá phóng tránh mót so tai nan thuóng gáp...)

[2] Giáo dyc

+ Giáo dyc phát trién thé chát (phát trién v |n dóng, giáo dyc dinh duong
vá súc khóe...)
 + Giào due phàt trièn nhàn thùc (...)

+ Giào due phàt trièn ngòn ngù (. . .)

+ Giào due phàt trièn tình càm, ki nàng xà hòi, thàm my (... )

IV. Chuàn bj: Dò dùng, nguyèn vàt lièu.

V Kè hoach thuc hièn

Thòi Tuàn 1 Tuàn 2 Ghi

dièm chù
Thii Thir Thir Thir Thir Thir Thir Thir Thir Thir
hoat
2 3 4 5 6 2 3 4 5 6
dQng
Dòn
tré
Choi,
tàp
có
chù
di eh
D^o
choi
ngoài
trai
Chai
t?p à
càc
góc
buoi
sàng
Choi
tàp ò
càc
góc
buoi
chièu

65
 Kê hoach phâi thê hiên dupe su tao diêu kiên cho tré su dung các giác
quan trong khi khám phà và hoat dông vói dô vât, dô chai, vât thât Các kiên
thùc, kï nàng và thài dô së duoc lap di, lap lai trong kê hoach cùa các tháng vói
mire dò khó và phùc tap tàng lèn. Có thè dua vào kê hoach thuc hiên trong 2
tuán tir 8 dèn 10 nói dung (kiên thúc, kï nàng, thài dô) khác nhau ó các iïnh vue
phât triên (thê chât, nhân thùc, ngôn ngü, tinh càm, kÿ nàng xà hôi và thâm
mÿ) nhung diêu dô không cô nghîa là phài chia dêu càc nói dung cho môi lînh
vue mà càn eu vào diêu kiên và thôi diêm thuc hiên cô nhùng iïnh vue phât
triên së duoc iru tiên hem. Vi du, khi cho tré tim hiêu vê các bô phân ca thê thi
iïnh vue phât triên nhân thùc và thê chât duoc chú trong han. Khi cho tré tim
hiêu vê các thành viên trong gia dinh thi các kî nàng vê tinh càm xà hôi duoc
chú trong hon. Nôi dung duoc dua dân vào các tháng sao cho nôi dung tông thê
duoc thuc hiên dây dû.

VI Biên phâp thuc hiên

VII Du kiên dánh già kêt quà

2.3.2.3. Bic&c 3. Xâc dinh mue tiêu giào duc eu thê theo các Iïnh vue
giào duc ph ât triên

Myc tiêu cuòi dô tuôi duoc thê hiên trong chuong trinh giào duc mâm
non và mue tiêu chuong trinh giào dyc theo nàm trong kê hoach thuc hiên
chuong trinh giào due näm hoc, dua trên nhùng myc tiêu này và kêt quà mong
doi, giào viên xâc dinh myc tiêu giâo dyc cy thé càn dat phu hop vói tùng lua
tuôi theo tùng tháng gàn vói 4 iïnh vue giào dyc phât triên.

2.3.2.4. Bir&c 4. Thiêt ké nçi dung, phuom gphâp và hinh thùc tô chùc

- Thiêt kê nôi dung

Càn cù vào nói dung giào dyc dà xâc dinh trong chuong trinh giào due
nàm hoc và dàc thù cüa tháng hoat dông, giào viên xâc dinh nôi dung theo các
iïnh vyc giào due phât triên dê cô su xuyên suôt tù mué tiêu dên nôi dung; tù
nôi dung giâo due chung cûa näm hoc dên nôi dung giâo dyc cûa tùng tháng
cho phù hop. Giào viên cô thê luoc bot nhùng nôi dung cao hon hoác thâp hon

66
so vói khâ nàng cüa tré, không gân güi vói tré trong lóp hoäc có thè dua thèm
vào nhùng nói dung giáo duc phù hop vói khà nàng cùa tré và cüa truóng, lóp
theo tièn trinh thói gian cùa tìrng thàng trong näm hoc.

Khi dà xác d¡nh duoc nói dung chü yèu trong tùng lïnh vue, phài dir kièn
duoc càc nói dung sê trièn khai thuc hièn cho tré theo tuàn.

Co só lua chon nói dung: Mue tièu cüa tháng, Húng thú và khà nàng và
kinh nghièm cùa tré (kièn thùc, kì nàng, thài dò...); Diêu kiçn tó chúc hoat
dóng (chü y hoat dóng thuc hành, trai nghièm, hoat dóng sù dyng giàc quan); Y
tuóng, húng thü và nàng lue cüa giáo vièn; Càc su kièn dièn ra xung quanh; Su
hó tro cüa cha me tré.

Càc nói dung phài duoc sàp xèp tú gàn dèn xa, tú don giàn dèn phùc tap.
Trinh ty sàp xép càc nói dung cüng càn tinh dèn tinh kè thúa giúa nóidung
truóc và nói dung sau vè mòi truóng giáo dye.

Thói gian thuc hièn mòt nói dung không nên kéo dài quà, tôt nhât là tú 1
dên 2 tuân tùy thuôc vào húng thú, khà nàng cüa tré và nguón dè tó chúc hoat
dóng khàm phà. Ngoài càc nói dung dà duoc dir kièn trong kè hoach thuc hièn
chuong trinh theo thàng, trong quà trinh thyc hièn kè hoach càn dành thói gian
cho càc nói dung phát sinh (néu có) xuât phát tú nhúng vân dê, su kiçn xày ra
trong cuôc sóng hàng ngày cüa tré và xung quanh tré. Nhu vây, có thé thây
ràng tên nói dung, thói gian thuc hièn mot nói dung, só luong nói dung và trinh tu
thuc hiçn ò npi dung các lóp k h â c nhau cùng dp tuoi theo thàng có thè kliàc nliau.

+ Lua chon phumig phàp sù dung: Xác d¡nh các phuang pháp tó chúc
hoat dóng phú hop vói yêu cáu dò tuoi và nói dung hoat dóng; cán sù dung phói
hop phuemg pháp thuóc các nhóm phuong pháp tác dóng bàng tinh càm, truc
quan minh hoa, thuc hành trai nghiçm, düng lói nói và nèu guong, dành già.

+ Thiêt kè hoat dông chäm sóc, giáo duc tré và lua chon hình thùc sù
dung phù herp

Thiêt kê và to chúc hoat dóng giao tièp xùc càm truc tièp, hoat dóng choi
táp tu do, hoat dóng choi táp có chú dich, vui choi; àn, ngù và vè sinh cá nhán

67
vái các hinh thúc tó chúc có muc dich do giáo vién khói xuóng và hoat dóng
theo ÿ thich cùa tré; hoat dóng trong phóng nhóm và hoat dóng ngoái trói, hoat
dóng duói hinh thúc cá nhán, nhóm nhó và nhóm lón.

2.3.2.5. Buác 5. Tó chúc hoat dông chám sóc, giáo duc tré

Trén ca só chuang trinh khung dà xây dung, kê hoach thuc hién, giáo
vién tó chúc cho tré thuc hién.

2.3.2.6. B uác 6. Dánh giá két quá thuc hién chucmg trinh

Bánh giá két quá thuc hién chuang trinh táp trung váo dánh giá su phát
trién cüa tré trén ca só thu tháp thóng tin vé tré mót cách có hê thông và phán
tich, dói chiéu vói muc tiéu cúa chuang trinh giáo duc mâm non trong tháng
nhàm theo döi su phát trién cúa tré và diéu chinh ké hoach chám sóc, giáo duc
tré ó tháng ké tiép.

Dói vói tuói nhá tré, dánh giá su phát trién cúa tré qua 02 hinh thúc là
dánh giá tré sau các hoat dóng háng ngáy va dánh giá tré sau giai doan (cuói do
tuói (6, 12, 18, 24 và 36 tháng tuói) dua váo các chi só phát trién cúa tré; khóng
dánh giá riéng túng tháng, sú dung két quá dánh giá háng ngáy làm ca só; càn
cú chuang trinh giáo duc và két quá mong doi ó cuói dô tuôi dé xây dung ké
hoach và tó chúc dánh giá tré theo giai doan váo cuói do tuói

2.4 PHAT TRIÉN CHI/ÖNG TRÍNH GIAO DUC THEO CHÛ DÉ

CHO TRÉ 3 DÉN 6 TUÔI

2.4.1. Chú dé giáo duc và phát trien chuong trinh giáo duc tich hçp
theo chú dé

Chú dé trong giáo duc mâm non duoc hiêu là mot phân nôi dung kiên
thúc, kî nàng cùng phàn ành mot vân dé mà tré có thé tim hiêu, khâm phâ và
hoc theo nhiêu cách khác nhau duói su tó chúc, huóng dân cúa giáo vién trong
mot khoáng thói gian thích hop. Chú dé có thé rông hoàc hep, mot chú dé lón
có thé bao góm nhiéu chú dé nhó; chú dé có thé cu thé nhung cüng có thé trúu
tuong, có thé mang tinh dja phuang nhung cùng có thé mang tính chung. Tré
cáng nhó, chú dé càng phài cu thé gán güi, có quy mó nhó dé tré có thé lién hé
vói nhúng hiêu biét và kinh nghiém da có.
 Tích hgp theo chü dé lá viéc tó chúc các hoat dpng (trong mpt ngáy hoác
trong mót só ngáy) xoay quanh nói dung mpt chü dé náo dó dé giúp tré hinh
thánh vá phát trién nhán cách theo muc tiéu giáo duc cüa chü dé. Vi du: Thuc
hién chü dé “Các loai quá bé thich”. Trong hoat dóng hoc có chü dích, cho tré
khám phá các loai quá; trong hoat dóng vui chai ó các góc, cho tré nán, ve, tó
máu các loai quá; trong hoat dóng ngoái trói, cho tré quan sát vuón cáy án quá,
hpc dém các loai quá theo mpt dáu hiéu dác trung náo dó; táp pha nuóc cam. .

Trong thuc hién chü dé giáo duc, có thé tó chúc cho tré thuc hién nói
dung theo huóng tích hop các muc tiéu, nhiém vy giáo duc trong mpt hoat
dóng. Có thé hiéu ván dé qua các nói dung sau:

+ Tích hpp giáp duc nhiéu mát, nhiéu lính vyc trong cüng mót hoat dóng:
Khi tó chúc mpt hoat dpng nhám thúc dáy mót mát/linh vuc phát trién náo dó,
giáo vién chú y tác dóng cüng mpt lúe dén nhiéu mát phát trién khác cüa tré. Vi
dy: Tó chúc hoat dpng hpc có chü dích - Dé tái “Ve con cá váng” (tré 4-5 tuói),
muc tiéu chü yéu lá phát trién, rén luyén ván dpng khép léo cüa bán tay, ngón
tay vá hinh thánh ó tré kT náng ve duóng trón khép kín, nét cong uón luán, tó
máu theo chü dé nhung dóng thói giáo vién cüng cán khai thác npi dung dó dé
phát trién các mát khác nhu phát trién vé mát tinh cám - xa hpi (yéu quy cá
váng, thích hoat dpng vé), phát trién ngón ngú (sú dung ngón ngú dé trao dói
vé dé tái, sán phám), phát trién nhán thúc (nhán biét, phán biét máu sác, hinh
dáng, lai ích cüa con cá váng)...

+ Tích hap các lính vuc npi dung trong mpt hpat dpng: Túc lá khai thác
npi dung cüa các lính vyc hoat dpng khác nhau váo trong quá trinh tó chúc mpt
hpat dpng náp dó. Vi dy: Vói hoat dpng hpc có chü dích - Dé tái “Ve con cá
váng” (tré 4-5 tuói) (npi dung trpng tam lá vé con cá váng), khi tó chúc hpat
dpng giáo vién khai thác các npi dung có lien quan ó các lính vyc khác nhu tho
vé con cá, bái hát “Cá váng bai” (npi dung tích hpp)... dé tó chúc cho tré
nhung cán khai thác npi dung dám báo linh hoat, nhe nháng khóng lám mát di
tính trpng tám cüa npi dung chính. Thóng thuóng nhúng npi dung tích hpp
dupc thyc hién ó thói diém dáu hoác cuói hoat dpng.

69
 2.4.2. Muc tiéu phát trién chirong trinh giáo duc theo chú dé

Bám báo thuc hién chát luong hoat dpng chám sóc, giáo duc tré 3 dén 6
tuói ó các co só giáo duc mám non theo muc tiéu giáo duc cüa chú dé, dp tupi.

Cúng có cp ché phói hpp vá táng cuóng vai tró cúa ban giám hiéu nhá
truóng, tó chuyén món, giáp vién phu trách lóp, chi hpi cha me hpc sinh cúa
lóp trong các hoat dóng phát trién chupng trinh giáp duc cúa dp tuói thep nhóm
lóp á truóng mám non.

Bói duóng náng luc nghién cúu khoa hpc, phát trién chuong trinh giáo
dyc theo chú dé dói vói tuói máu giáo cho cán bó quán ly tó chuyén món, giáo
vién mám non.

2.4.3. Quy trinh phát trién chirong trinh giáo duc theo chú dé

2.4.3.1. Bitác 1. Phán tích tinh hinh thuc tién

Muc tiéu: Xáy dung các cán cú khoa hoc vá thuc tién lám co só cho xáy
dung vá thuc hién hiéu quá chuong trinh giáo duc cho tré mau giáo.

Nói dung:

- Phán tích tinh hinh thuc tién vá diéu kién phát trién cúa dia phuong noi
truóng dóng vé chính trj, kinh té, ván hóa, xa hói gán vói thói diém hoat dóng
cüa chú dé;

- P h án tích tin h h in h v á d ié u ki£n th irc té cú a tr u ó n g v é d$i ngü g iá o

vién; dác diém cüa tré ó nhóm/lóp vé só lupng, thé chát vá tám ly theo dó tuói;
dác diém cúa giáo vién; co só vát chát phóng nhóm, san choi vá thiét bi,
nguyén vát liéu, dó dúng, dó choi, diéu kién tái chính,

- Nhu cáu, su quan tám cúa gia dinh tré vá cóng dóng dói vói cóng tác
chám sóc, giáo duc tré ó nhóm/lóp (cóng tác xa hói hóa giáo dyc mám non cúa
nhóm/lóp);

- Các ván bán chi dao cüa Bó, só giáo duc vá phóng giáo duc vé nhiém
vy cóng tác nám hoc/giai doan vé giáo duc mám non (muc tiéu trong tám, ké
ho^ch - phán phói thói luong thuc hién, bién pháp trong tám, dót phá,...).

70
 - Muc tiéu chuong trinh vá myc tiéu cuói do tuói;

- Nói dung chuong trinh, phuong pháp thuc hién, két quá mong doi
theo dó tuói ó túng lính vuc giáo dyc phát trien trong chuong trinh giáo dyc
mám non.

- Chuong trinh giáo duc theo nám hoc cüa nhóm/lóp tré.

- Chúc náng, nhiém vu cúa truóng mám non vá cüagiáo viéntrong thuc
hién nhiém vu chám sóc, giáo duc tré.

+ Phuong pháp thuc hién:

Các phuong pháp tó chúc: Nghién cúu van bán, xáy dung ké hoach thuc
hién, phán cóng nhiém vu vá tóng hop, dánh giá các thóng tin thu nhán duoc.

Các phuong pháp cy thé nghién cúu thóng tin: Nghién cúu ly luán, quan
sát, diéu tra giáo dyc báng phiéu/phóng ván, tóng két kinh nghiém, nghién cúu
truong hop; thóng ké toán hoc.

2.4.3.2. Buác 2. Láp ké hoach thuc hién chü dé

a.Xác dinh tén chú dé, cách tiép cán vá hinh thúc thiét ké

+ Lya chon chú dé: Viéc thyc hién chü dé có thé tuán theo trinh ty các
chü dé dá duoc dua ra trong ké hoach thyc hién chuong trinh theo nám hoc,
dua trén két quá dat duoc cüa tré ó chü dé truóc, su quan tám, húng thú cúa tré
hoác các su kién dién ra xung quanh tré, diéu kién tó chúc hoat dóng (chú y
hoat dóng thuc hánh, trái nghiém, hoat dóng sú dung giác quan); y tuóng, húng
thú vá náng luc cüa giáo vién.

+ Xác dinh cách tiép cán trong xáy dung chuong trinh

Sú dyng phói hop cách tiép cán myc tiéu, nói dung, phát trién, tích hop,
tuong hó vá cách tiép cán tách biét, phát huy uu thé cüa túng cách tiép can
trong xáy dung vá to chúc thyc hién chuong trinh.

+ Xác dinh hinh thúc thiét ké chuong trinh: Xáy dung chuong trinh giáo
dyc theo hinh thúc chuong trinh khung gán vói hoat dóng theo tién trinh thuc
hién cúa tuán, ngáy theo chú dé.

71
 Cäu trüc ke hoach thirc hien chirffng trinh gido duc theo chü d i

- Ten truang mäm non:...

- Khöi 16p: Vi du - Mäu giäo 3 den 4 tuöi

- Ten lop: Pooh 4

- Ten ke hoach: KE HOACH THU'C HIEN CHUÖNG TRINH GIÄO DUC

CHÜ DE:................................

I Muc tieu giäo duc

[1], Myc tieu phät trien the chät

[2], Myc tieu phät trien nhän thüc

[3], Muc tieu phät trien ngön ngü

[4] Myc tieu phät trien tinh cäm xä hpi, thäm my

[5], Muc tieu phät trien thäm my

II. Mang nöi dung

Thiet läp mang chü de chinh vä cäc chü de nhänh theo nöi dung trong
täm. Cäu trüc chü de chinh thänh cäc chü de nhänh trong dö, möi chü de nhänh
thyc hien trong möt tuän, möi chü de giäo duc tö chüc thyc hien trong khoäng
2 den 5 tuän le.

IE. Mang hoat döng

Xäy dyng mang hoat döng theo cäc lmh vyc: Phät trien the chät göm hoat
döng phät trien vän döng vä hoat döng giäo duc dinh duöng; Phät trien nhän
thyc göm hoat döng khäm phä khoa hoc vä hoat döng läm quen vai toän; Phät
trien ngön ngü göm hoat döng läm quen vöi täc phäm vän hoc vä hoat döng
läm quen chü cäi; Phät trien thäm my göm hoat döng tao hinh (ve, nän, xe dän,
cät dän, di mäu...) vä hoat döng äm nhac (hät, hät vä vän döng theo nhac, müa);
Phät trien tinh cäm xä höi göm cäc hoat döng phät trien ty y thüc ve bän thän,
phät trien xüc cäm vä tinh cäm xä höi, phät trien kl näng xä höi.

72
 IV. K ê hoach thuc hiên chù dê

V. Biçn phàp thuc hiçn

VI. Du kiên dánh già kêt quà

b. Xàc dinh mue tiêu giào duc eu thê theo càc lïnh vue giào duc phàt triên

Mue tiêu cuoi chú dê dupe thê hiên trong chuang trinh giào duc mâm
non và myc tiêu chuong trinh giào duc theo nàm trong kê hoach thuc hiçn
chuang trinh giào duc nSm hoc, dua trên nhûng mue tiêu này và két quà mong
dai, giào viên xàc dinh mue tiêu giào due eu thê cân dat phù hop vói tùng lúa
tuôi theo tùng chù dê gân vói 5 lînh vue giào duc phàt triên.

Yêu càu trong xàc dinh myc tiêu: Không dua quà nhièu myc tiêu trong
mpt chù de; Lya chpn mue tiêu dâm bàp quà trinh phàt triên tú de dên khó, tú
don giân dên phùc tap, tú gân dên xa, cân cù vàp chù dê cy thê mà giâp viên
chù trong phàt triên ò tré câc lînh vue nhât dinh (Vi du: Càc chù dê thupc lïnh
vue tu nhiên cp uu thê phât triên p tré vê nhân thúc, ngôn ngú; nhûng chû dê
thupc lînh vue xa hpi cô uu thé hpn vê phât triên tinh câm - xà hôi...). Chù dê
dupe thyc hiên trong thài gian nhât dinh nên ngoài nhûng kiên thúc và kÿ nàng

73
phú hgp vói chú dé can chú y dén muc tiéu cüa dó tuói có thé dat duoc trén tré
trong thói gian thuc hién chú dé; muc tiéu phái duoc xác dinh mót cách cu thé,
ro ráng có thé lugng hóa, dé dáng quan sát duoc khi dánh giá.

Cách viét muc tiéu cúa các linh vuc theo thang dánh giá cúa Bloom:
Thuc trang dang ton tai hién tuong giáo vién xác dinh khóng trúng muc tiéu
giáo due cúa chú dé, hoat dóng hoác xác dinh mót cách hinh thúc chiéu lé,
khóng dánh giá két quá thuc hi£n muc tiéu giáo due dé ra sau mót hoat dóng.
Viét muc tiéu hay, chuán cao nhung khi thuc hién xong thi khóng có tác dung.
Do dó, can tu bó thói quen viét muc tiéu chung chung, viét phái có kl thuát.
Muc tiéu dé ra lá cho tré, do tré thuc hién; giáo vién phái hinh dung ra duoc vá
dánh giá duoc su phát trién vé kién thúc, ki náng, thái dó cúa tré sau mót chú
dé, mót hoat dóng. Có 3 nhóm muc tiéu lién quan dén nhau: Muc tiéu kién
thúc; Muc tiéu ky náng; Muc tiéu thái dó. Vé kién thúc có 8 cáp dó ó 2 dang
nhán thúc vá tu duy:

i) Náng luc nhán thúc góm: Biét: Nhán biét duoc, ghi nhó duoc, mó tá
duoc các su kién, hién tuong, su vát duód hinh thúc tré da hoc; Hiéu: Lién hé
dupc, phán biét duoc, so sánh duoc; mó tá tóm tát thóng tin thu nhán duoc; Ap
dung: Áp dung duoc các thóng tin, kién thúc váo tinh huóng khác vói tinh
huóng dá hoc (Dat duoc 3 múc dáu lá dat dén cách tiép cán nói dung). Phán
tich: Tách tú tóng thé thánh bó phán vá biét r5 các lién hé theo cáu truc cúa nó.
Tong hop: Két hop các bó phán thánh mót tóng thé mói tú tóng thé ban dáu.
Dánh giá: So sánh, phé phán, chon loe, quyét dinh vá dánh giá trén eo só các
chi tiéu xác dinh. Chuyén giao: Khá náng dién giái vá truyén thu kién thúc da
tiép thu duoc cho dói tuong khác. Sáng tao: Tao ra các giá tri mói trén co só
các kién thúc cü dá tiép thu dugc (dat dén 5 múc sau goi lá giáo due theo cách
tiép cán náng luc).

ii) Náng luc tu duy góm 4 cáp dó: Tu duy logic: Suy luán theo mót chuói
có tuán tu, khoa hoc, hé thóng. Tu duy trúu tuong: Suy luán mót cách khái
quát, tóng quát hoá vuot ra khói khuón khó có sin. Tu duy phé phán: Suy luán
mót cách có hé thóng, có nhán xét có phé phán. Tu duy sáng tao: Suy luán các
ván dé mót cách mó róng vá ngoái các khuón khó dinh san, tao ra nhúng cái mói.

74
 Vê kï nàng gôm 5 câp dô: Bat chuóc: Quan sát và cô gang làp mot kî
nàng nào dó; Thao tâc: Hoàn thành mot kî nàng nào dô theo chi dân không côn
là bât chuóc mày móc; Chuàn hoâ: Làp lai kî nàng nào dô mot câch chinh xâc,
nhip nhàng, dùng dân, thuc hiên dôc lâp, không cân huông dân; Phôi hop: Kêt
hop duoc nhiêu kî nàng theo thù tu xâc dinh mot câch nhip nhàng và ôn djnh;
Tu dông hoâ: Hoàn thành mot hay nhiêu kî nàng mot càch dê dàng và trô thành
tu nhiên, không dôi hôi mot su cô gàng vê sue lue và tri tuê-

Vê thài dô gôm: Phâm chât: Hop tâc, khà nàng thuyêt phuc, khâ nàng
quàn li (dây là 3 phâm chât côt loi). Húng thù: Vôi nôi dung hoc tâp, vôi
hoat dông...

Vi du: Vôi chû dê “Là”, à lôp mâu giâo 4-5 tuôi, giâo viên cô thê xàc
dinh nhùng mue tiêu phât triên nhân thùc là: Trè nhân biêt tên goi và dàc diêm
cûa là cây vê màu sàc, hinh dang, kich thuôc, loi ich; Trè so sânh duoc su
giông và khâc nhau cûa mot sô loai là cây vê màu sàc, hinh dang, kich thuôc,
loi ich, vi tri moc trên cây; quan sât và phân doân dua trên vài môi quan hê don
giàn giua màu là và ành sâng; Su phât triên cüa là và su chàm sóc cúa con
nguôi; Phân loai là dua trên 1 dên 2 dâu hiêu và sàp xêp là theo mot quy tâc
don giàn; Cô kî nàng làm mot so dô choi tù là.

c. Xây dung mang nôi dung

Giâo viên du kiên câc nôi dung liên quan dên chù dê, phù hop vôi nhu
câu, trinh dô phât triên cûa trè, nhùng nôi dung này duoc lya chon dua trên
câc câu trâ loi thu duoc tù 3 câu hôi: Nhùng gi trè dâ biêt? Nhùng gi tré
muôn biêt? Nhùng gi tré càn biét? Tù dô, giâo viên chon nôi dung trè cô thé
và nên hoc, nhùng nôi dung dâ to chùc cô thé trè khâm phâ ô dô tuôi truôc, ô
dô tuôi sau cân phât triên mô rông. Vi du: Vôi chù dê “Là” ô trên, cô thé trè
mâu giào 3-4 tuôi dâ duoc hoc nên à dô tuôi mâu giâo 4-5 tuôi nôi dung phâi
duoc mô rông hon.

75
 Vi du: Tré mau giáo 3-4 tuoi dà biét tén goi cùa là cày quen thuòc; ve
màu sàc, tré biét là có màu xanh, màu vàng nhung dén dò tuoi này càn mò ripng
nói dung dé tré biét duoc là cày có nhiéu màu khàc nhau nùa, thàm chi có
nhiêu màu trên mot là.

d. Xày dung mang hoat dông

Xây dung mang hoat dông là dua ra càc hoat dông giào dyc dy kién cho
tré trài nghiçm hàng ngày, hàng tuân dé tim hiéu, khàm phà nói dung cùa chú
dé, tú dó, hinh thành duoc càc kî nàng, kinh nghiçm cân thiét cho sy phát trién
toàn diçn cúa tré. Mang hoat dông goi y cho giáo vién cách thúc tiép can day
hoc tích hop trong giáo dyc mám non - dó lá cách thúc cung cap sy dinh
huóng mó, linh hoat, cho phép giáo vién tó chúc các hoat dông vá tao ra mói
truòng giáo dyc tích cyc, chú y täng cuòng tói các hoat dông dé day cho tré
cách hoc (quan sát, tim tói, khám phá, trái nghiçm, thyc hánh). Các hoat dông
dó phái thyc sy có y nghìa dói vói tré và thu hút duoc sy tích cyc cüa tré.
Trong càc hoat dông dy kién së to chúc cho tré trong thòi gian khám phá chu
dé, có thé có nhûng hoat dông mà nói dung không gán mot cách hoàn toàn vói
chú dé. Vi du càc hoat dông thuôc linh vyc phát trién thé chát, toán. Mang hoat
dông cúa tùng chú dé nhó duoc xáy dung theo các hinh thúc sau:

76
 H inh th ú c 1 : M ang h o at dçn g - kèt nói tên chú dê v à tirng hoat dông

Hinh thúc 2: Mang hoat dpng kêt nôi tên chú dê và lînh vue giào duc phàt triên

77
 e. Xáy dung ké hoach tuán theo các chú dé nhánh

Mói chú dé có thé thuc hién ít nhát 1-2 tuán nén sau khi xáy dung mang
hoat dóng cán xáy dirng ké hoach tuán. Xáy dung ké hoach tuán lá sáp xép hop
ly các hoat dóng giáo due xuyén suót các ngáy trong tuán. Khi xáy dung ké
hoach tuán, giáo vién cán tính dén các ván dé sau: Khói lupng thói gian tré cán
dé tién hánh các hoat dóng; Trinh tu sáp xép các hoat dóng phú hop vá mang
tính lién tuc, lién két vói nhau dám báo tính phát trien. Vi du, ó chú dé “Gió”,
ngáy thú nhát ó góc tao hinh tré lám diéu, lám quat giáy... ngáy thú hai tré có
thé tiép tuc lám nhúng cóng viéc dó, ngoái ra, có thé bó trí thém bán dé tré
trang trí, hoán thién nhüng chiéc quat, chiéc diéu da lám trong ngáy hóm truóc.
Trong hoat dóng dao choi ngoái trói, tré quan sát lá cáy, vé lóp trong hoat dóng
ó các góc ho|c hoat dóng chiéu, giáo vién gpi y cho tré thuc hién mót só hoat
dpng: Lám báng sua tam vé lá cáy, phán loai lá, vé lai lá cáy tré thích, lám tho
vé lá... Phái da dang các hoat dóng dé luón thay dói khóng khi cho tré; Sáp xép
các hoat dóng phái thé hién y tuóng cúa các buóc thuc hién chú dé (mó chú dé,
khám phá chú dé, dóng chú dé); Ván dung các hinh thúc hoat dóng mót cách
linh hoat tuy thuóc váo myc dích, nói dung vá tính chát cúa hoat dóng. Can sü
dyng triét dé diéu kién sán có cúa lóp, truóng hoác cúa mói truóng xung quanh
dé to chúc hoat dóng cho tré; cung cáp co hói dé tré hoat dóng mót cách tích
cue nhu dja diém, do choi, thói gian,... dé khi tó chúc hoat dóng cán phái thúc
dáy su phát trién cúa moi tré trén co só trinh dp khác nhau vá các hoat dóng
phát trién ó tré các mát khác nhau.

Xáy dung ké hoach tuán có thé thuc hién duói các hinh thúc sau:

78
 Càch 1. X ày dung kè hoach tuàn theo chè dò sinh hoat hàng ngày

''X . Thii-/ngày
Thù 2 Thir 3 Thù 4 Thii-5 Thir 6
Thcri (ngày...) (ngày...) (ngày...) (ngày...) (ngày...)
hoat dòng

Dòn tré, hoat dòng tu

chon, trò chuyèn, thè due
sàng, dièm danh

Hoat dòng chung/hoat

dòng hoc

Hoat dpng ngoài trai

Hoat dòng chcri ò càc góc

Vè sinh, àn trua

Ngù tnia

Vè sinh, vàn dòng nhe, än

phy (chiéu)

I Ioat dpng chicu: Vui

chcri, òn luyèn, lao dòng,
nèu guemg (thù 6)

Vè sinh, trà tré

79
 Cách 2. Lâp kê hoach tuân theo các loai hình hoat dông cô chü dich

Thir 3 Thir 3 Thir 4 Thir 5 Thir 6

' , Thir/ngày
(ngày...) (ngày...) (ngày...) (ngày...) (ngày...)
Hoat dông

Van hoc và phat tnên K.ê chu> ên

ngôn ngù "Su tich
hoa mào
gà" xào
hoat dông
chiêu

Toàn

Khâm phà khoa hoc

Tao hinh

Am nhac

Phàt tnên \ ân dông

Hoat dông \-ui chai

Cách 3. Lâp kê hoach theo các giai doan thuc hiçn chü dê

Càc giai doan Hoat dçng hçc cô Hoat dçng choi à càc gôc,
thux hiçn chii dè chu dich hoat dçng ngoài triri
Ma chu dê Thir 2
Thù 3
Khám phà chù dè Thii 4
Thir 5
Kêt thüc chu dê Thù 6

Tóm lai, lâp kê hoach thuc hiên chu dê là cung câp dinh hucrng vê mue
tiêu cân dat, nôi dung và các hoat dông giào duc së triên khai trong mpt chù dê.
Môi truông, môi giâo viên cô thê có cách lâm riêng song cân dàm bào thé hiên

80
và thuc hiên mue tiêu và nôi dung chucmg trinh giào duc theo dô tuôi phù hop
vói thuc tiên dia phuong, nhóm lóp và tré.

2.4.3.3. Buác 3. Tô chùc thuc hiên hoat dông theo chu dê giào duc

* Giai doan 1: Chuân bi

Trong giai doan này, giào viên cân lâp kê hoach thuc hiên chu dê, thiêt
kê môi truòng hoc tâp dê thuc hiên chù dê (Khi tiên hành chû dê thi phân lón
môi truông lóp hpc thé hiên nôi dung cûa chü dé dô; Tùy thuôc vào khà nâng
thuc tê vê dô dùng, dô choi, nguyên vât liçu dê bô tri môi truòng lóp hoc; Su
bô tri này chi mang tinh chat goi ÿ cho tré hoat dông và säp xêp môi truòng cüa
minh; Môi truòng này së duoc hoàn thiên trong quà trinh thuc hiên chù dê;
Giào viên cho phép tré tham gia vào viêc tô chùc môi truòng hpc tâp dê gây
húng thù cho tré vói chû dê); Huy dông và su dung kiên thuc và kinh nghiêm
cua giào viên vê chù dê.

* Giai doan 2: Thuc hiên chû dê

Viêc thuc hiên chû dé dupe tién hành theo 3 buác:

Buác 1: Bât dâu chù dê/Mô chù dê

Mue dich: Tao su chû ÿ, quan tâm và kich thich su húng thú cùa tré dói
vói npi dung chù dê, khai thàc kinh nghiêm cùa tré vê chù dê dé hinh thành van
dê cân tim hiêu.

Câch tién hành: Giâp viên sù dung phuong phâp, kî thuât duôi dây mpt
câch linh hoat dê dân dât tré huông vào chù dê mpt càch tu nhiên nhu: Trô
chuyên, dàm thoai dê giùp tré nhó lai nhùng kinh nghiçm và kiên thùc liên
quan dên chù dê, thông qua dô giào viên cùng biét duoc mùc dp nâm kiên thùc
cùa tré vê chü dê; Tô chùc hoat dông thê hiên kinh nghiêm cùa trè vê chù dê
nhu vë, hàt, kê chuyên, minh hoa bâng dông tâc dê tâng càm xùc; Khi dâ thu
hùt dupe su quan tâm, chù ÿ, tap dupe su hùng thù cùa tré dôi vói chù dê, giâp
viên lân lupt dût càc câu hôi, dua ra càc vân dê mà trè chua biêt, chua trâ lòi
dupe hay chua giài quyêt duoc dê kich thich nhu câu muôn tim hiêu ô tré, dông

81
thcri dây cüng là càch dê giào viên tham dò nhùng vân dé mà tre muôn biêt khi
khám phà chu dê này; thu huí tre cüng lham gia xây dung kê hoach va bàn
phuong àn tint câu tra ieri, Thông báo veri gia dinh tré vê chu dê mài và dê xuât
gia dinh giùp tre suu tâm dô dung, phucmg tien vê chu dê mang dên lâp. Luc
này, nhu câu khám phâ dê trà loi câc câu hôi dât ra duoc dây lên cao nhât.

Buôc 2: Khám phá chû dê

Mue dich: Cung câp cho tré nhùng kiên thùc, kî nàng cân thiêt vê chu dê
dê trâ loi cho nhùng câu hôi dât ra trong kê hoach; Phât triên chû dê, duy tri tôi
da hùng thû cûa tré, tao co hôi cho tré ùng dung nhùng kiên thùc, kî nàng trong
tât câ câc lînh vue hoat dông; Tao co hôi dê tré trài nghiêm nhùng càm xûc
khâc nhau, hinh thành thâi dô dûng dân dôi vói cuôc sông chung quanh, hinh
thành tinh dôc lâp, tu tin vào bàn thân.

Càch tiên hành:

- Tô chùc hoat dông dê tré khâm phâ, trâ loi câc câu hôi và giâi quyêt câc
vân dê dât ra trong bàn lâp kê hoach nhu hoat dông tham quan, quan sàt, thào
luân, trô chuyên, phông vân, tim hiêu qua sâch, tranh ành, khâm phà truc tiêp
thông qua thuc hành, thi nghiêm, lao dông... càc hoat dông thê hiên;

- Trong môi chû dê, giâo viên xâc dinh và xây dung kê hoach cho câc
hoat dông chinh, coi dô là nhùng hoat dông co bàn tao co hôi cung câp, cûng
cô k in h nghiçm , làm tân g sy tô m ô, h ù n g th û , hài lò n g à tre, ta o n h ù n g d p n g co
moi dê phât triên chû dê. Chinh vi vây mà giâo viên cân chuân bi kî luông
nhùng hoat dông chinh nhâm tao duoc ân tuong manh dâu tiên vói tré.

Vi du: Dê tô chùc hoat dông tham quan cô hiêu quâ, giâo viên cân chuân
bi kî dia diêm tré së dên và xác djnh: Thôi gian thich hop dê di tham quan;
càch dê tré quan sàt tnre tiêp; nhùng nguói tré sê gàp gò nói chuyên, nhùng dôi
tuong së dêm, do, ghi chép; nhùng thù tré cô thê lây, mua, dem vê lóp... Trong
quâ trinh tham quan, quan sàt, giâo viên kich thich tré trao dôi y kiên, chia sé
kinh nghiêm cho nhau và nói lên càm nhân cûa minh. Giâo viên bày tô su hùng
thû dôi vói tât câ nhùng hùng thû nhân xét, thùa nhân su phât triên cûa tré. Sau

82
khi tham quan hoâc sau quan sát, giào viên cân tô chûc cho tré dupe trô
chuyên, trung bày tranh vë, dpc bài tho,... dê giùp tré thé hiên càng sám, càng
nhiêu càng tôt. Diêu này cô y nghîa rât lón nhâm luu lai càm xüc ân tuong
manh më trong tré vê hoat dông tham quan, dông thôi cüng là co sô dé giàp
viên lên kê hoach hoat dông tiêp theo, hinh thành càc câu hôi, càc vân dê moi.
Kich thich tré tu khàm phà qua sàch, tranh ành, qua xem tivi, thông qua nguòi
khác... giàp viên cô thé mòi khàch dên tham lôp, cùng khàch trao dôi, trô
chuyên, kê chuyên cho tré, trà lcri càc câu hôi cùa tré làm cho nói dung kiên
thùc trô nên phpng phù hon, dông thôi tré hpc dupe nhùng kî nàng giao tiêp,
ùng xù vói khi cô khàch dên choi.

Viêc thu hùt già dinh tré cùng tham gia vào quâ trinh thuc hiên chù dê là
mpt viêc làm cô y nghîa dê duy tri húng thù, su quan tâm ò tré không chi ô lôp
mà là ô mpi lúe moi noi. Giào viên khuyên khich tré trao dôi vói bô mç vê vân
dê cô và tré nêu ra ô lôp và cùng tham gia bàn bac câch giài quyêt. Thông
thuòng, tré tô ra hành diên khi tré và gia dinh minh phât hiên duoc diêu bi mât
và gôp công sùc vào quâ trinh khâm phâ cùa lóp, tré rât vui suông khi thé hiên
diêu dô vói moi nguòi.

Bên canh nhùng hoat dông nhàm cung câp tri thùc, giào viên cân chù
trong dên nhùng nôi dung khoi goi càm xùc, hinh thành môi quan hç, thâi dô
dùng dân cùa tré dói vói dôi tuong minh tim hiêu và cà thâi dô và hành vi ùng
sù cùa con nguòi dói vói thè giói xung quanh. Diêu quan trong doi vói mòi
kién thùc môi khâm phâ tím hièu là giào viên phài tao cho tré trai qua nhùng
càm xùc vui suóng, hài lòng, càm thây cô ÿ nghîa và mong muôn hiéu bièt
nhiêu hon nùa.

Trong quâ trinh này, giâo viên cân quan tâm, theo dôi viêc thuc hiên càc
nhiêm vu, mue tiêu dê ra cùa chù dê, dông thôi dua thêm câc câu hôi và nêu lên
câc vân dê dê kich thich tré tiêp tue tim hiêu, khâm phâ.

Dên cuoi giai doan 2, mot trong nhùng câch don giân dê kich thich tré
hoc lân nhau là treo càc sàn phâm lên tuòng hoâc dât ó mot vi tri trong lôp.
Qua viêc trung bày, giào viên muôn kich thich tré chù y và dành giâ công viêc

83
cüa nhau, dông thôi tré cô thé tham khào dê làm công viêc cûa minh tôt han.
Giào viên cô thè sù dyng mpt sàn phâm nào dô dê bât dâu trô chuyên vói tré
mot khia canh nôi dung cùa chù dê.

Vi du: Mot sô hoat dông khâm phâ chù dê “Hoa bé thich” (tré 5-6 tuôi ).

+ Quan sàt hoa trong vuon truòng: cho tré quan sàt, goi tên, mô tâ dàc
diêm, so sânh, nhân xét su giông nhau và khàc nhau giùa chùng, tim sy da
dang cùa càc loài hoa, quan sàt su phàt triên cùa hoa; càm nhân cùa tré khi
dùng truôc vuôn hoa dep...

+ Môi tré mang mot bông hoa dên lôp. Thành lâp nhôm 4-5 tré kê cho
nhau nghe vê bông hoa cùa minh, thu gom hoa càm vào binh hoa cùa lôp.

+ Tré suu tâm tranh ành, hoa bâo,. .. vê câc loai hoa và chai vói càc tranh,
ành dô (cài hoa theo màu säe, mùi huang, so sành loài hoa nào nhiêu han/ it
han, gân sô tuong ùng vói sô bông hoa, cânh hoa; tâp ghép càc chù câi thành
tên hoa, )

+ Tham quan cùa hàng bân hoa gân truóng, cho tré ngùi, trô chuyên vói bâc
bàn hàng vê càc loài hoa, càch bô hoa kêt thùc buôi tham quan, vê lôp tô chùc
câc hoat dông dê tré thé hiên hiêu biêt, càm xùc, ân tuong vê buôi tham quan

+ Doc tha, doc truyçn vê câc loài hoa nhu: sy tí ch hoa mào gà, hoa nô
mùa dông...

+ Cho tré tâp giài câc câu dô vê câc loài hoa

+ Tré kê chuyên vê càc loài hoa

+ Tré vë, tô màu, xé dân bông hoa, vuôn hoa, ép hoa. Là khô và làm buu
thiêp tù hoa.

+ Cho tré tâp càm hoa, bô hoa.

+ Tô chùc cho tré choi câc trô chai: “Cùa hàng bânhoa”, “doàn xem cô
cô hoa gì”, “nhin là doân tên hoa”...

+ Nêu câu hôi cho câc nhôm tré thâo luân: “Hoa chi dçp khi nào”, muôn
cho cây ra hoa dep , câc chàu phài làm gì,... dê giâo ducthâi dô dùng dâncùa
tré dôi vói cây hoa, biêt dành giâ và tao ra nét dep tù hoa.
 + Cho tré xem tranh và nhân xét hành dông cua các ban nhô trong tranh
dung hay không düng (tranh mot tré tuai cây hoa, mot tre dâm lén hoa, mot tré
hái hoa à nai công công,. .) cho tré tô thai dô cua minh truàc nhùng tinh
huông trong tranh.

+ Tô chùc cho tré thuc hién nhùng công viêc lao dông \ù a sùc dé châm
sóc hoa trong vucm truàng hoâc trong gôc thiên nhién nhu nhô co. tuai cây. ..

+ Trung bày sàn phâm do tré làm trong quâ trinh thuc hién chù dé “ Bé
tim hiéu vê câc loài hoa”.

Buôc 3: Kêt thûc chù dê/Sông chù dé

Mue dich: Tông kêt nhùng gi tré dà kham phâ, trai nghiêm vê chu dé sau
mot thôi gian nhât djnh nhàm gây ân tuang và khâc sâu han nhùng kiên thuc
và tinh càm cùa tré vê chù dê. Tù dò, tao cho tré su hào hùng, tu tin, tu hào vê
nhùng gì mà minh dà làm duac, kich thich nhu câu muôn tim hiêu, khâm phâ
nhùng chù dê tiêp theo.

Thài diêm nên kêt thuc chû dê: Môt vài tre dà hêt hùng thù, sô tre con lai
to ra không tich cue tham già vào câc hoat dông phâm phâ chù dê nùa; Giáo
vién dà dat duac mue tiêu cùa chuang trinh; Nguôn dé khâm phâ vê chù dê
thuc té dà hêt.

Câch tiên hành: Giào viên không nên kêt thùe chu dé môt eâeh läng le mà
nên chon mot su kiên dwh diêm, vi du nhu tô chirc ngày hôi cita chu dê hoâc tô
chùc trung bày sàn phâm Dây là dip dê tré có co hôi thé hién nhùng gi minh
dà biêt vói nhùng nguài khâc (bô, me, tré các lóp khâc, câc cô bâc trong truàng
mâm non .) tré dupe moi nguài läng nghe, thùa nhân, tù dô làm tâng càm xùc
tu hào, phân khài, hài long vê bàn thân dê cô thé tu tin han vê bân thân, Truàc
khi tiên hành ngày hpi chù dê, giâo viên nên cùng tre bàn bac vê kê hoach tô
chirc ngày hôi nhu: sàn phâm cô thê trung bày, dia diêm trung bày, khàch mài
du, hôi tré vê nhùng viêc së làm, së nói vói cha me, khách mài; Cô tao cho tré
niêm vui, sy phân chân trong suôt quâ trinh chuân bi và làm cho buôi kêt thùc
chù dê có thé tiên hành theo trinh tu sau: Bâu tiên, trò chuyén ngän gon vói tré
nhùng gi tré dà làm, dà hoc trong thói gian khàm phâ chu dê duói càc chù dê

85
khác nhau, kêt hgp biêu diên vän nghê, doc tha, chai trò chai, Tré mài moi
nguài xem sàn phâm do tré làm ra trong quà trinh khâm phâ chù dê; Tâng quâ
cho khâch mài (nêu cô); Kêt thuc, cô dânh già kêt quâ hoat dông cùa tré (chû
yêu khen ngpi và thùa nhân), sau dô, cô cô thè gai ÿ môt chù dê mài hoâc kich
thich tré dua ra chù dê; Kêt thûc chù dê không phài là châm dût hoàn toàn mà giào
viên nên tao ra nhùng hoat dông nôi tiêp chù dê sàp kêt thuc vài chû dê mài.

2.4.3.4. Buác 4. Dânh già két quà thuc hiên chù dê

Dânh già duac tré trong quâ trinh thuc hiên và kêt thuc chù dê. Bày là
môt quà trinh dânh già thuóng xuyên, lièn tue qua quan sàt, trò chuyèn vài tré,
qua sàn phâm cùa tré và ghi chép theo mâu nhu sô nhât ki cùa giâo viên, phiêu
kiêm kê môi truàng giâo duc. Dânh giâ thuàng xuyên giùp giào viên nhân ra
nhùng vân dê và kip thài diêu chinh vê nôi dung, phuang phâp giâo dyc, dô
dùng, dô chai hoâc môi truàng giâo duc.

Dành già viêc thuc hién chû dê thuàng duac tiên hành à giai doan cuòi
môi chû dê. Càn cù vào mue tiêu cùa chù dê, giâo viên dânh giâ mùc dô dat
duac vê kiên thùc, kï nàng, thài dô tré dat duac theo 5 lînh vue phât triên. Trên
ca sa dô, giâo viên xâc dinh kê hoach và biên phâp giâo duc eu thê, thich hpp
vài tré trong chû dê tiêp theo.

2.4.4. Phât triên chirong trinh giào duc theo su' kiçn

Theo tù diên tiêng Viêt, su kiên (event) dô là su viêc cô ÿ nghîa quan

trpng vài dài sông xâ hpi dang xây ra. Nghîa phô biên, su kiçn la mpt hiçn
tuang, hoâc mpt su cô, biên cô mang tinh chât bât thuàng xuât hiên. Trpng mpt
sô lînh vue khâc su kiên côn cô nghîa hoàn toàn khâc: Dò là câc hoat dpng diên
ra trong câc lînh vue nhu thè thap thupng mai, giài tri, lê hpi, hpi thào, hpi
nghj... (theo quan diêm vê tô chùc su kiên); là hoat dông mang tinh xà hpi cap,
vói quy mô làn, cô nhùng ÿ nghîa nhât dinh trong dài sông kinh tê xâ hpi cùa
câ tinh, cà nuôc, duac câc phuang tiên truyên thông quan tâm và dua tin hoâc
theo nghîa gân vài “su viêc” cô nghîa ngoài nhùng su kiên duang nhiên nhu
câch hiêu nói trên, nó côn bap hàm câ nhùng hoat dpng thuàng mang ÿ nghîa
câ nhân, gia dinh, hoâc công dông hep trong dài sông xâ hôi thuàng ngày.
 Bên canh quan diém tiêp cân chü dê, chuang trinh giào duc mâm non côn
có cách tiêp cân su kiên tao nên su da dang trong cách tô chúc thuc hiên.
Chuang trinh theo tiêp cân su kiên duoc tiên hành kêt hop và hô tro cho cách
tiêp cân chü dê làm phong phü nói dung, thuc hiên mue tiêu giào dyc. Su kiên
có thê này sinh ngay trong quà trinh khâm phâ chü dê hoâc câc su kiên gân güi
vói cuôc sông cüa tré mang tinh chât thòi su (Su kiên là dât xây ra à vùng nui
phia Bâc; Lât thuyên trên Sông Hàn ngày 4/6/2016; Lê hôi hoa Tam giâc mach
vào thâng 10 dên 11 hàng nàm à Cao nguyên Dông Vân; Festival trà Thài
Nguyên...) hay chi là mot diêu mài mè duoc tré trong láp quan tâm (vi du: Bô
cüa ban di công tác xa, me sinh em bé, me mài mua con mèo, sinh nhât mot
ban à láp,..).

Theo quan diém giào duc hoc mâm non, su kiên cô y nghîa chinh tri, vàn
hôa, giào duc, xa hôi cô thê duoc lua chon dê xây dung và tô chúc thành
chuang trinh giâo duc, qua dô thuc hiên mue tiêu giâo duc, giùp tré hinh thành
và phât triên nhân câch.

Xây dyng và tô chúc thuc hiên chuang trinh giâo duc theo tiêp cân su
kiên là quâ trinh thiêt kê, tô chúc thuc hiên chuang trinh giâo duc bao gôm mot
sô hoâc toàn bô câc hoat dông tú viêc thiêt kê (design), triên khai (execusion)
dên kiêm soât (control) câc hoat dông cüa chuong trinh nhâm dat duoc mue
tiêu nhât dinh.

C ách to c h ú c chuorng trin h g iâo duc th e o tiêp cân su kiçn k h ô n g chi m an g

lai húng thú mà con dáp úng nhu câu tim hiéu, khám phá cüa tré. Tré có co hôi
áp dung nhúng kiên thúc, kî nàng vào hoàn cânh thuc tê trong cupe sông thuc.

Câc tiêu chi lua chon su kiên dê xâv dune thành chuang trinh giâo duc:

- Su kiên phài phù hop vói khà nàng nhân thúc cüa tré, cu thè duoc tré
quan tâm, gân güi vài cuôc sông hiên tai cùa tré (dê cô thê khai thâc kinh
nghiêm dâ cô cüa minh hoâc cô thê tim kiêm thông tin tú ngoài nhà truàng).

- Cô thê triên khai câc hoat dông và trô chai cho tré. Tùy theo nôi dung
vân dê và húng thü cüa tré mà thài gian thuc hiên cô thê it hay nhiêu.

87
 - Các hoat dông phài giüp tré càm nhân tôt hon vê thè giói mà tré sông
(cô y nghîa dòi vói cuôc sông cûa tré)

- Có nguôn vât liêu cung câp cho tré thuc hành.

- Dàp ùng mot phân mue tiêu giâo duc cüa chü dê dang thuc hiên.

- Giâo viên cô hiêu biêt nhât d¡nh và có húng thü vói vân dê này dê cô
thê mô rông hoat dông bang câc nguôn tu liêu, thông tin và su hiêu biêt cüa
minh cho tré.

Yêu câu trong tô chúc thuc hiên

Dôi vói nhúng chuang trinh kéo dài trong mpt sô ngày, câc buóc cho tré
tim hiêu, khàm phâ chü dê cùng tuang tu nhu khi thuc hiên chü dê giào duc dà
có trong chuang trinh song thuáng thi su tham gia cüa tré nhiêu han và tich
eue han vi nhúng su kiên này xuât phàt tú chinh nhu câu và húng thü tim hiêu
cûa tré Tré có thè tham gia vào viêc lâp kê hoach và kiêm tra càc công vièc dà
làm. Thôi gian tô chúc tim hiêu vê mot su kiên tùy thuôc vào su húng thú cüa
tré, diêu kiên tô chúc thuc hiên (có thè 1 tuân dê tô chúc su kiên Lê hôi
Festival trà Thài Nguyên, 1 ngày cho su kiên bào lut ó miên Trung).

Vi du: Gai ÿ tinh huông - “Su kiên bào lut ô miên Trung”.

- Trong buôi trô chuyên dâu giô cô hôi tré “Tôi hôm qua, chàu làm gi?”

- Cô nhiêu tré trà lai nhung cô mot tré nói: “Chàu xem tivi, chàu thây
nuóc ngâp cà mài nhà và cô cà nguôi khóc nùa”.

- Cho tré xem mot doan bang vê bào lyt ô miên Trung (nêu có). Cho tré
nói lai mot sô hinh ânh trong doan bang và trà lôi câu hôi “Tai sao khi bi
nuóc ngâp thi cô nguôi lai khóc?” (Giüp tré trà lôi không phài theo suy nghî
chü quan cüa tré nhu trên mà dua vào theo nhúng diêu tré quan sàt duoc tú
doan bàng).

- Cô cô thê hôi tré: “Bây giô, chüng ta sê làm gi dê bày tô tinh càm cüa
minh dôi vói nhúng nguôi/càc ban nhô dang gäp khó khan ô miên Trung?”
88
Cho mót tré nói y dinh cua minh. Có ghi lai các hoat dóng cúa tré ra mót tó
giáy to. Cho tré thuc hién y dinh dó bäng cách ve tranh, lám buu thiép, viét thu,
lám quá táng, quyén góp... hoat dóng náy kéo dái mót hay hay vái ngáy túy
theo khá näng cüa tré sao cho tré có thé hoán thánh du dinh cúa minh.

- Két thúc hoat dóng: Cho tré trung báy sán phám, trinh báy chia sé va
nhän xét sán phám (y nghía vá tác dung dói vái nhúng nguái dang gäp khó
khán do báo lü) phán loai các sán phám vá tháo luán nhüng sán phám náo sé
güi cho các ban dang gáp khó khán ó mién Trung?

Luu y: Khi xuát hién su kién thi viéc thuc hién náy có thé thay thé cho
mót phán ké hoach chü dé da duoc láp hoác thuc hién xen ké váo trong thái
gian chü dé dang thuc hién.

2.4.5. Phát trien chuong trinh giáo duc theo chú dé phát sinh

Trong giáo duc mám non, chuong trinh duoc lén ké hoach tu truóc có y
nghía quan trong nhung quan trong nhát ván lá tré. Bén canh viéc thuc hién
chuang trinh theo ké hoach da xáy dung tú truóc, chúng ta cán quan tám dén
nhúng gi phát sinh trong quá trinh dó. Néu cám tháy diéu dó có y nghía vói tré
vá chúng ta có thé thay dói, diéu chinh duoc ké hoach, có diéu kién dé thuc
hién nó thi chúng ta nén thay dói vi su phát trién cúa tré.

Chuong trinh phát sinh dói hói giáo vién phái rät nhay cám. Chuang trinh
phát sinh chính lá v iéc láp ké hoach cho nhüng gi dién ra trong lóp hoc vá s\r
táp trung váo viéc hoc thóng qua tuong tác giúa giáo vién vá tré, giúa các tré,
tú dó sé tao ra các y tuong dé xáy dung nén các hoat dóng háp dán vá có giá tri
dói vói tré. Cách tiép cán chuong trinh thích hop nhát lá dua trén húng thú cúa
tré vá nhúng húng thú náy thuáng xuát hién tú cuóc sóng häng ngáy cúa tré.
Do dó, dé láp ké hoach cho mót chuang trinh phát sinh cán dén su quan sát, ghi
chép, suy nghí, su linh hoat vá kién nhán cüa giáo vién. Chuang trinh phát sinh
lá chuang trinh duoc phát trién tú viéc tim hiéu nhúng nói dung phú hop vé
mát phát trién, góp phán thúc dáy su phát trién cúa tré vé thé chát, nhán thúc,
ngón ngú, tinh cám xa hói, có y nghía dói vói cá nhán tré...

89
 Các nhà nghiên cúu giáo duc mâm non dà khàng dinh rang, không nên
quá tâp trung vào nhüng gì giáo viên muôn làm cho tré mà nhùng lai nói, hành
dông cùa tré sè là mot phân trong nhùng gi thuc su duac diên ra - dò là chuang
trinh giào duc. Trong càc bài hoc kiêu truyên thông, câu trúc di tù mue tiêu dên
hành dông cho sàn, sau dó là dành già kêt quà trên co so mue tiêu dê ra. Nêu
chi chu trong nhùng gi dà lên kê hoach tù truôc sê tao ra nhùng hoat dông cùng
nhâc và bô qua tàt cà nhùng ÿ nghia cùa hoat dông dây thü vj Hon nùa, nêu
chi lâp kê hoach dua vào chuong trinh thi cô thê dàn dên viêc giào viên bô là
nhùng thuc tiên sinh dông trong càc tuong tàc mà thuc tiên này không phâi lúe
nào cùng dupe thê hiên trong bàn kê hoach hoat dông. Vi du: Trong hoat dông
ngoài treri, nôi dung khám phà khoa hoc, cô giào muôn tré quan sàt cây thi
bông nhiên tré nhin thây “Cài kén”; nhin thày mot dàn kiên dang khiêng bàc
chuôn chuôn bi thuong ó duôi gôc cây... Su kiên này dà thu hùt chu ÿ, quan
tâm cüa mpt sô tré. Kêt quâ là nhùng tré này không con hùng thü vói viêc quan
sàt cây, không thê tâp trung läng nghe nhùng gpi ÿ cüa cô. Vây trong truông
hop dó, chúng ta phài làm gi va làm nhu thê nào9 Chàc chàn rang, nêu duac
trao dôi, khám phà vê nói dung tré dang hùng thù, tré sê dupe phàt triên nhiêu
mât, dâc biçt là vê nhân thùc, tinh càm, kî nàng xà hpi.

Mpt chuong trinh phàt sinh là kêt quà cûa quà trinh quan sàt tré, läng
nghe tré và su tu duy cúa giáo viên, là su phân hôi thuc su vói nhùng gi dang
diên ra Mot giáo viên giôi là phài làm cho kê hoach chuang trinh chuyên dông
mpt cách sinh dpng. Nêu giáo viên chù ÿ dên tré, thuc hiên moi hoat dpng vi su
phàt triên cùa tré thi kê hoach hoat dpng cô thê dupe viêt ra sau khi quan sàt
tré. Do vây, trong thuc hiên chuang trinh phàt sinh, dâu tiên giáo viên cân di
theo hùng thù cùa tré và sau dó, giói thiêu nhùng ÿ tuông mai và hâp dân dê
duy tri hùng thù dó cüng nhu làm sâu sac thêm nhùng khám phà cùa tré. Dê
làm duac diêu này dôi hôi su nhay càm và quan tâm thuc su tói tré chù không
phài vi mue tiêu cùa nhà giào dyc Chuang trinh phàt sinh xuât hiçn mpt cách
tu nhiên tù su tuong tàc giùa nguôi lón và tré, tré vói tré dê tao ra khoành khàc
có thè day duac. Chuang trinh này dàp ùng hùng thù hiên tai cùa tré han là tâp
trung vào càc chù dê mang tinh kê hoach. Dó là su tâp trung vào quà trinh hon
vào sàn phàm cuòi cùng. Nói mpt cách khác, chuang trinh phàt là su kêt hop

90
giùa hùng thü cûa tré và nhùng gì nguòi lón cho là cân thièt vói viéc hoc và su
phât triên cûa tré. Chuong trình duoc goi là phàt sinh vi duoc xuât hiçn mot
câch tu nhiên và luôn mó ra co hpi cho tré mà chüng ta không nghì toi trong
qua trinh lâp kê hoach ban dâu.

Nguôn cùa chucmg trình phât sinh

Hùng thû cùa tré: Nhùng tré dà có hùng thü mà dupe châp nhân và hô
trp thi không cân kìch thich tré hoc. Tré trong lôp cô nhiêu hùng thü khâc nhau
nhung quan trong là giâo vién phâi biét lua chon chüng dé làm co sô cho lâp
chuong trinh sao cho tao dupe diêu kién dé cho tré khâm phâ.

Hùng thü cüa giâo vién: Giâo vién cüng có hùng thù cà mình vói nhùng
gì diên ra xung quanh và rât bô ich nêu dupe chia sé vói tré. Bang câch thuc
hành diêu mà giâo vién thich thü dà giùp hp làm mâu vê nhùng hiêu biêt và thé
hiçn su say mê, nhiêt tinh cüa minh. Chinh su hùng thü, say mê cùa giâp vién
së thâm vào tré mpt câch tu nhiên khi hp thê hiçn minh cûng dang hpc, dang
khâm phâ.

Càc dôi tmrng trong môi trircmg xung quanh. Nhùng ticp xüc, trài
nghiêm cûa tré vói câc dôi tupng trong môi truông xung quanh nhiêu khi cùng
là nguôn dê làm này sinh câc y tuông dôc dâo dê tù dô tô chùc câc hoat dpng
cho tré khâm phâ.

Nhùng diêu tinh cà xày ra: Khi cô diêu bât ngô xày ra trong lôp hpc,
trong cpng dông môi truông tu nhiên thi giâo viên cô thê lua chon. cô thê tâch
ra mpt su kiçn dê khâm phâ, tim hiéu riêng nhung cùng cô thé long ghép vào
trong quâ trinh thuc hiên ké hoach dà dupe xây dung tù truóc. Vân dê quan
trpng là giâo viên biêt khéo léo ùng xù trong tùng tinh huong.

Tré cùng son g, cùng giâi quyêt xung dot, quan tâm lân nhau và thuc hiên
nhùng npi dung trpng sinh hoat hàng ngày: Hpp tâc, thê hiên tinh câm, giâi
quyêt xung dpt và tât cà nhùng yêu câu trong cupe song cùng nhau dêu cô thé
là chuong trinh cho tré. Chàm soc vê thê lue, câc kî nâng tu phuc vu, an, ngû,
vê sinh, thay, mac quân âo là nhùng kinh nghiêm trong cupe sông hàng ngày
nhàm nuôi duông su phât triên cùa tré.

91
 Nguôn cùa chuang trinh phât sinh cüng cô thê là kêt quâ cùa quà trinh
quan sát, dành già tré trong khi tô chùc câc hoat dông cho tré. Khi tô chûc câc
hoat dông giâo duc tré, giâo viên cân quan sát hùng thù cùa tré; yêu tô thu hùt
hùng thù cùa tré, khà nâng, vôn kinh nghiêm, nhùng thiêu hut trong su phât
triên cùa tré

Ngoài câc câch phât triên chuang trinh phât sinh tù quan sát tré con cô
nhiêu câch phât triên chuang trinh phât sinh khâc Vi du: Chuang trinh phât
sinh tù nhùng câu chuyçn/truyên tranh cô trong ngôn ngù nói và khà nàng doc,
viêt sau này. Trong truyên tranh, câc bùc tranh rât rô, dep và hâp dân, loi giàn
di. Diêu do cô thê tao nhiêu co hôi cho tré xem và hoc.

Giào viên sù dung càc quyên truyên tranh kê cho tré nghe càc câu
chuyên, sau dô dàt câu hôi dê kich thich tré bày tô câm xùc và dàt câu hôi trô
lai cho giâo viên và càc ban Trong sô nhùng câu hôi tré dua ra, chùng ta chon
mot câu hôi tiêm nâng (là câu hôi mà tù dô cô thê tao ra nhiêu ca hôi cho tré
khâm phâ) và dàt câu hôi dò cho tré. Khi dàt câu hôi, tré bât dâu nói lên suy
nghi cùa minh. Giâo viên ghi lai nhùng câu trà lai cùa tré lên mot tô giây to
Chùng ta dà cùng tré thiêt lâp mot mang nôi dung dê khâm phâ thông qua càc
hoat dông khâc nhau trong mot thôi diêm nhât dinh, sù dung câu hôi cùa tré tùc
là giâo viên dà khuyên khich tré cùng tu duy. Và khi nói vê vân dê dó, cô nghïa
tré rât tô mô, hùng thù. Tù dô, chuang trinh phât sinh là dua trên hùng thù cùa
tré; dua vào nhùng gi tré nói ra chù không phài nhùng gi giâo viên dà lâp kê
hoach Tuy nhiên, su cho phép tré nói lên suy nghî cùa minh vân trong khuôn
khô nhüng quy dinh nào dó. Vi dy Tré phài làng nghe khi nguùi khâc nói, phài
biêt chò dai dên luat. Khi dà thiêt lâp mang nôi dung xong, giâo viên và tré
bàn bac vê kê hoach tô chùc càc hoat dông khâm phâ và tiên hành theo quy
trinh nhu dôi vói viêc thyc hiên chù dê nêu nhu tiêm nàng cùa câu hôi cô thê
kich thich tré khâm phà trong mot sô ngày.

2.5. XÂY DUNG VÀ THUC HIÊN KÉ HOACH GIÁO DUC TRONG NGÀY

2.5.1. Nhû-ng liru ÿ khi lâp ké hoach

Viêc lâp kê hoach thuc hiên câc hoat dông giâo dyc trong mot ngày dua
trên kê hoach thuc hiên chù dê và kêt quâ thuc hiên kê hoach cùa nhùng ngày
truôc dô. Khi lâp kê hoach, giâo viên phài luu y toi su liên kêt giùa càc hoat
92
dông xoay quanh chû dê, hoat dông cûa ngày sau kê thùa kêt quà cûa câc hoat
dông trong nhùng ngày truóc. Nhùng hoat dông lâp lai trong tuân hoâc chû
dê chi cân soan mot lân, nhùng lân tlurc hiên sau nêu cô thay dôi, chi cân ghi
bô sung.

Tinh chi tiêt, dây dû cûa kê hoach tûy thuôc vào nâng lue cûa giâo viên
Giâo viên mai di làm hoâc giâo sinh thuc tâp nên soan chi tiêt, giâo viên lâu
nâm và dâ cô kinh nghiêm cô thê soan kê hoach mang tinh chât dê cuang.

2.5.2. Cau truc kê hoach

Câu trüc và nôi dung mot bàn kê hoach hoat dông châm soc, giâo duc tré
trong mot ngày nhu sau:

KÉ HOACH TÓ CHÎTC HOAT DQNG GIÂO D yC TRONG NGÀY

- Dôi tuang tré: Dô tuôi: Làp :

- Ngày thuc hiên:

- Nguôi thuc hiên:

A MTJC DÎCH YÊU CÂU

Giâo viên xâc dinh mue dich, yêu câu chung cân dat duac trong ngày.

Nêu trong quà trinh thuc hiên chû dê, giâo viên cô dât ra nhùng chû dê
nhô cho câc ngày thi trong phân này giâo viên cô thê dua ra mue dich, yêu câu
cho viêc thuc hiên chû dê cûa ngày hôm dô. Vi du, vói mâu giâo 5-6 tuôi, giâo
v iên cô thê chpn chû dê thvrc h içn tro n g tuân là “R âc thài Ô quanh ta” và chû de
nhânh cûa mot ngày “Thu gom râc” thi mue dich chinh khi thuc hiên chû dê
nhânh là:

+ Giâo duc cho tré y thùc bào vç môi truông sach sê bang viêc thu gom
râc cho vào tûi hoâc câc thùng khâc nhau.

+ Nhân ra vai trô cûa viêc thu gom râc và cô y thùc han trong viêc thuc
hiçn câc hành vi vê sinh noi công công.

+ .. cùng câc mue âich khâc trong ngày (phân này cô thê ghi hoâc không
ghi vi môi thài diêm giâo duc giâo viên dêu phâi xâc dinh mue dich, yêu câu.

93
 B. NOI DUNG VÀ PHUÖNG PHAP THI/C HIEN

(1) Dòn tré - Hoat dòng tu chon - Thè due buoi sàng - Dièm danh -
Trò chuyèn

Ö phàn này, trình tu càc hoat dòng và yèu càu dòi vói vièc thuc hièn càc
hoat dòng làp di iàp lai tù ngày này sang ngày khàc. Do dò, trong kè hoach
giào vièn chi càn ghi: Khi dòn tré, càn luu y dèn nhùng tré nào dè trao dòi vói
già dình và quan sàt, theo dòi tré trong khi tré choi tu chon, dàc bièt dòi vói tré
mói òm dày, tré mói dèn lóp... Dòng thói, két hop giào due tré y thuc tu phuc
vy và hành vi dao due càn thièt

(2) Hoat dòng chung/hoat dòng hoc có chü dich

Hoat dòng chung/hoat dòng hoc duoc thuc hièn theo thói khòa bièu. Mòi
ngày giào vièn se thuc hièn 1 dèn 2 hoat dòng hoc.

a) Dòi vói tré nhà tré: Ö thói dièm này giào vièn thuc hièn 1 - 2 hoat
dòng “Choi tàp có chü dich” cho tré vói càc nói dung: Phàt trièn vàn dòng,
giào due àm nhac, hoat dòng vói dò vàt, luyèn giàc quan, tho - truyèn, nhàn
bièt tàp nói.

b) Dòi vói tré màu giào: Mòi ngày thuc hièn 1 - 2 hoat dòng hoc vói nói
dung thuc hièn ó càc lmh vuc: Khàm phà khoa hoc, hình thành bièu tugng
toàn, làm quen vói vàn hoc, thè due, giào due àm nhac, tao hình. Tré màu giào
5 - 6 tuoi có thèm nói dung làm quen chù vièt. O phàn này. giào vièn càn soan
theo càu trùc:

I. Muc dich, yèu càu

II. Chuàn bi

IE. Càch tièn hành

Hoat dgng cùa giào vién Hoat d§ng cùa tré

Hoat dòng 1:...
Hoat dòng 2:...

94
 Giáo viên dira vào húng thú và khà näng cüa tré cüng nhu diêu kiên thyc
té cüa truông dê lira chon nói dung tô chúc các hoat dông phù hop: Hoat dpng
cô chù dich, trò chai vân dông và chai tu do vói dò chai ngoài trai, nguyên vât
lieu thiên nhièn và các dò chai mang tù trong làp ra. Nói dung cúa hoat dông
ngoài trai không nèn guang ép theo chü dé Ö phân này giáo viên soan theo
cáu truc sau:

I. Mue dich yêu câu

II Du kiên npi dung hoat dpng

III. Chuân bj

IV. Cách tiên hành

Hoat dông cûa giáo viên Hoat dông cüa tré

Hoat dpng 1:...
Hoat dông 2:...

(3). Hoat dpng chai à các gôc

Dây là theri diêm tré dupe chai và hoat dông ô càc góc tré thich

Tuoi nhà tré thuông cô các gôc: Chai thao tàc vai, chcri xêp hinh, xâu hat,
lap ghép dan giàn, xem tranh ành...

Tuoi màu giáo thiróng có các góc F)óng vai, läp ghép - xày dvng, hoc
tâp, nghê thuât, thiên nhiên.

Vê ca bàn, npi dung chai ó các gôc phàn ành npi dung chü dê. Vi du: Vói
chù dê “Dông vât nuôi trpng gia dinh”, ô gôc hpc tâp tré cô thê vê/nàn, xé dán,
dpc tha, giài câu dô vê các con vât nuôi trong gia dinh; ô gôc dông vai, tré chai
trò chai bán hàng các loai thúc àn cûa dpng vât, bác si thú y... So lupng các
góc chai phu thupc váo húng thú, nhu câu, vôn kinh nghiçm cúa tré; lúa tuôi,
diçn tich phòng nhòm, so cò; dò dùng, dò chai; npi dung chù dê. Khi soan phân
này, giáo viên cô thê tlnrc hiên theo cáu trúc sau:

95
 I Muc dich yeu cau

II. Du kien noi dung hoat dong

IE. Chuan bi

IV. Cach tien hanh

Hoat dong cua giao vien Hoat d§ng cua tre

Hoat dong 1:...

Hoat dpng 2: .

(4)

(5). Tra tre: Chi neu len nhung diem can luu y

c. d An h g ia k e t q u A t h u c h ie n

D NHlTNG LUU Y TRONG XAY DUNG VA THI/C HIEN KE

HOACH TIEP THEO

Vipc lap ke hoach to chiic cac hoat dpng cham soc, giao due tre trong
ngay co the theo hinh thuc nhu sau:

Phu-oiig
Npi Yeu cau Chuan Danh gia
Thdi diem phap tien
dung can dat bj ket qua
hanh
Don tre, the
dye sang
Hoat dpng hpc

Hoat dpng
ngoai trai
Hoat dpng
choi d cac goc
An trua

96
Ngù trua

Vân dông nhe,

an quà chiêu
Hoat dông
chiêu
Trâ tré

Luu y: Hinh thúc thè hiên kê hoach trong mot ngày cüng có thê khâc
nhau tuÿ theo tùng truòng.

2.6. XÁY Dl/NG VÀ THl/C HIÊN KÉ HOACH HOAT DÔNG CHÄM

SÓC, GIÁO DUC TRÉ

2.6.1. Quy trinh xây dung ké hoach hoat dông giào duc

Dê thuc hiên hiêu quà nhiêm vu châm sóc, giào duc tré hàng ngày, giào
viên cân lâp kê hoach hoat dông. Viêc lâp kê hoach hoat dông giào duc tré
(hoat dông cô chü dich) cân thuc hiçn quy trinh gôm càc buóc sau (dà có tên
chú dê; lïnh vue giào dyc; tên bài/dê tài; dôi tuang lúa tuôi trong ké hoach
ngày/thâng/chù dê):

Buóc 1: Khào sàt, tim hiêu dâc diêm cùa tré

Giào viên cân eu vào dâc diêm chung cüa tré theo ho so giào duc câ nhân,
theo quan sât hàng ngày, kêt quà hoat dông truóc dò ô tùng tré và tâp thè tré dê
phân ti ch, xây dung thông tin vê dâc diêm cùa tré làm co sô xây dung ké hoach).

Câc dâc diêm cùa tré vê thê chat, nhân thùc, hùng thù, nhu câu... liên
quan dén thuc hiçn ké hoach hoat dông.

Buóc 2: Xàc djnh mue dich, yêu câu

Buóc 3: Du kién câc công viêc, hoat dông eu thé cùa giâo viên và tré

Buóc 4: Chuân bi câc diêu kiên, dô dùng, dô choi

Buóc 5: To chùc thuc hiên hoat dông

Buóc 6: Dânh giâ

97
 Lâp kê hoach tô chüc m ot hoat dông cu thé cô thé theo câu truc sau:

TÊN HOAT D 0 N G

Chû dê giâo duc: ...................................

Lïnh vue phât triên ...................................

Dê tai I en bài: ...................................

Nói dung trong tâm: ...................................

Nói dung kêt hop: ...................................

Dôi tuang ...................................

Thài gian: ...................................

I. Mue dich yêu câu

Trong mot hoat dông cân dua ra mue dich, yêu câu vê mât kiên thùc, kî
näng, thâi dô mà tré cân dat dupe khi kêt thùc tham gia hoat dông dô.

II. Chuân bi

1. Chuân bi cüa cô vê giâo ân, dia diêm, sâp xêp chô ngôi, dô dùng dô
chai, nguyên liêu cân thiêt, nhùng hoat dpng khài dông, ...

2. Chuân bi cüa tré vê tâm thê, dô dùng. .

III. Tô chirc thux hiçn/Câch thux hiçn: Câc buôc to chùc cho tré thuc
hiên hoat dông cân dàm bâo mue dich dê ra; hinh thuc soan cô thê long ghép
hoat dông cùa cô và cüa tré hoâc theo câu trüc sau:

Hoat dông cûa cô Hoat dông cûa trè

Hoat dông 1:... tên hoat dçng (thoi gian) tên hoat dông tuang ûng cüa tré

Hoat dông 2: .. tên hoat dçng (thoi gian)

Hoat dông 3:... tên hoat dông (theri gian)

98
 Mue dò chi tiêt cüa kê hoach con goi là bài soan cùng tuÿ thuôc vào khâ
nàng cüa giâo viên: Dôi vói giâo viên mói có thè soan chi tiêt so vói giâo viên
cô nhiêu kinh nghiêm. Mue dò chi tiêt cüng tuÿ thuôc vào mue dich sù dung
cüa giào viên (giàng hàng ngày hay hôi giàng).

Nhu vây, cô thê thây công tâc xây dung kê hoach thuc hiên chuong trinh
giâo duc mâm non rât cân thiêt và da dang. Nguòi cân bô quàn lÿ và giào viên
phài näm vüng càch lâp kê hoach thuc hiên chuong trinh theo näm hoc, theo
thàng/chü dê, kê hoach tuân, kê hoach ngày và kê hoach cho tùng hoat dông
chàm sóc, giào duc tré và biêt càch vân dung nô mpt càch linh hoat và phù hpp
vói diêu kiên cüa nhà truông cüng nhu khà nâng cüa tùng nguòi. Làm viêc
theo kê hoach là càch làm viêc khoa hpc song phài dàm bào tinh phù hpp vói
cuôc sông cüa tré mói có thè làm cho quà trinh giào due thuc su có ÿ nghìa dòi
vói tré

2.7. THIÉT KÉ VÀ TÔ CHÜC MÔI TRUÒNG GIÀO DUC Ö

TRUÒNG MÂM NON

2.7.1. Khâi niçm, y nghîa cùa viçc xây dung môi triròng giâo duc
trong triròng mâm non

Môi truòng nói chung dupe hiêu là hê thông phùc tap câc hoàn cành và
diêu kiên tu nhiên, xà hpi xung quanh, cân thiêt chp câc hoat dpng sông và phât
triên cùa con nguôi. Môi truông giâo duc là toàn bp co só vât chât, tinh thân
m à tro n g dò con n g u ò i d u p e g ià o d y c d an g sông, lao dpng, lipc lâp, d u y e SÙ
dung nhàm tâc dpng dén su hinh thành nhân càch cùa hp phù hpp vói mue dich
giâo duc dâ dinh. Môi truông giâo duc rât da dang, có thê phân chia mpt câch
tupng dpi thành môi truông xâ hôi (gôm môi truông gia dinh, môi truông nhà
truông...) và môi truông tu nhiên. Môi truông giâo duc trong truông mâm non
là tô hop nhùng diêu kiên tu nhiên và xà hôi cân thiêt và truc tiêp ânh huông
dên hoat dông chàm sóc, giâo duc tré.

Có nhiêu câch phân loai môi truông giâo duc: Môi truông giâo duc trong
truông mâm non bao gôm môi truông tu nhiên (diêu kiçn không khi, ânh sâng,
nguôn nuôc, cây xanh, dia diêm truông...) và môi truông xà hôi (bao gôm: bâu

99
không khi giao tiép trong truông mâm non, phong câch làm viêc, câc môi quan
hç giüa con nguòi vói con nguòi, giùa truòng mâm non vói câc tô chúc kinh té,
xà hôi, vàn hóa khàc...).

Mot quan dièm khàc lai phân chia môi truòng giào due thành mói truòng
vât chât và môi truòng xà hôi - tinh thàn. Mói truòng vât chât trong truòng
mâm non bao gôm câc thiêt bi, dô dùng, dô choi, không gian, thòi gian phyc vy
cho viêc tô chúc các hoat dông sinh hoat häng ngày cùa tré. Môi truòng vât
chat tôt tao cho tré nhùng co hôi và diêu kiên tôt dê tré duoc thôa man nhu câu
hoat dông và phàt triên toàn diên nhân càch. Môi triràmg tinh than duge hiéu là
toàn bô nhùng diêu kiçn chinh tri, vàn hóa, các moi quan hê giùp tré hinh thành
và phát triên nhân càch cùa minh. Môi truông xà hôi dje biêt duoc nhân manh
ò dây là môi truông giao tiêp trong truông mâm non bao gôm su giao tiêp giùa
cô vói tré, giùa tré vói tré và giùa tré vói nhùng nguòi xung quanh. Môi truòng
này vùa mang tinh chât su pham vùa mang tinh chât già dình.

Xây dung môi truòng giào due trong truòng mâm non là thuc su cân thiêt
và quan trong. Nó duoc vi nhu nguòi giào viên thù hai trong công tàc tô chùc,
huóng dàn tré hoat dông nhàm thóa man nhu câu vui choi và hoat dông, thông
qua dó, nhàn càch cùa tré duoc hình thành và phàt triên toàn diên. Thât vây,
mot môi truòng sach së, an toàn cô su bo tri các khu vue choi và hoc trong lóp
và ngoài trôi cho phù hop, thuân tiên cô y nghïa to Ion không chi dói vói su
phàt trién thé chat cùa tré, kich thich tré hoat dông tich eue, sàng tao. Môi
truông giao tiêp eòi mô, thân thiên giùa cô vói tré, giùa tré vói tré và giùa tré
vói môi truòng xung quanh se tao co hôi cho tré duoc chia sé, giài bày tàm tu,
nguyçn vong, mong uóc cùa tré vói cô, vói ban bè, nhò vây mà cô hiéu duoc
tré hon, tré hiéu nhau hon, hoat dông phói hop nhip nhàng hon nên hiéu quà
hoat dông cùng cao hon, tré thêm yèu lóp, yêu cô giâo và các ban.

Boi vói nhà giào duc, viêc xây dung môi truòng giào dyc phù hop là
phuong tiçn, là diéu kiên tâc dông dén su phàt trién cùa tùng tré.

Dôi vói cha mç tré và xà hôi, quà trinh xây dung môi truông giào dyc së
thu hùt duge su tham gia cùa các phy hyynh và su «long gôp cùa công dèng xà
hôi dé thôa màn mong doi cùa ho vói su phàt triên cùa tré trong tùng giai doan,
trong tùng thòi ki.
100
 2.7.2. Nguyên tâc chung cüa viçc thiêt kê môi triràng giâo duc if
truông mâm non

a. Dàm bào tinh mue dich

Thiêt kê môi truông giào dyc phài huông vào viêc phàt triên nhân càch
toàn diên cùa tré nhàm dat duge mue tiêu giào duc mâm non nói chung và myc
tiêu cuòi dô tuôi nói riêng; thiêt kê môi truông giào due phài phù hgp vói mue
dich tô chúc các hoat dông.

b. Dàm bào an toàn (thê chât, tâm ly cho tre)

Bô tri các khu vyc choi, hoat dpng trong lâp và ngoài trôi phù hgp, thuân
tiên cho viêc sù dung cùa cô và tré; Cân dôi diên tich các khu vue; Dia diêm
truông phài càch xa nhùng noi ôn ào, ô nhiêm, dôc hai dôi vói tré nhu truc
duông giao thông Ion, nhà mày, bênh viên, khu rác thài, nghîa trang... Dàm
bào vê sinh vê nguôn nuôc, không khi, vê sinh an toàn trong àn uông. Các
trang thiêt bi, do dùng, dô choi phài duoc bào duông thuông xuyên, giù gin vç
sinh và tao sy hâp dan dôi vói tré. Có hàng rào bào vê xung quanh khu vyc
truông. Ngoài ra, môi truông giào duc cân tao cho tré cám giác an toàn vê mât
tâm li: yêu thuong, ton trong và dàp ùng các nhu câu chinh dàng cùa tré.

c. Dàm bào tinh thàm my

Trang tri truông lôp phài dçp, hap dân vói tré.

d Dàm bào duroc xây dung trong suât quà trinh thuc hiên chucmg trinh
châm sóc giào duc tré

Viêc xây dung môi truông phài duoc tiên hành trong suot thài gian thuc
hiên chù dê; lên kê hoach xây dyng môi truông eu thê vào các thòi diêm khác
nhau trong ngày dê tré thich nghi dân vói nhùng cái mai, trành dua ô at các dô
dùng, dô choi cùng mot lùc khi bât dâu mot chù dê môi mà không tao cho tré
mot càm xùc, ân tugng môi la nào; thu hùt su tham già cùa tré vào viêc xây
dung môi truông giào dyc càng nhiêu càng tôt. Dây là nhùng co hôi quÿ bàu dê
tré ùng dung kiên thùc và kî nàng dà duoc hoc theo càch cùa minh mà không
101
bi gò bó, däc biêt vào các thôi diêm nhu chai và hoat dông ó càc góc vào buôi
sàng và già hoat dông chiêu.

e. Dam bao tinh da dang, phong phii dé kich thích s u phát triên cua tre

Trang tn môi truàng làp hoc cân phù hop vài tinh chât cüa hoat dông,
phù hop vài tirng lira tuôi và phân ành dupe nôi dung cùa chu dê. Trong lóp
cân bô tri không gian phù hop dành cho hoat dông chung cùa lóp và hoat dông
theo sô thich, khà nâng cho nhom nhô hoâc cà nhân. Cô khu vue dành riêng dê
châm sôc dôi vói tré có nhu câu däc biêt. Môi dô tuôi môi truàng giào duc cô
nhùng nét riêng biêt Môi truàng giào duc trong nhôm cüng phàn ành nôi dung
cùa chù dê. Môi truàng giào duc cân da dang, phong phù kich thích su phàt
triên cùa tré: Các trang thiêt bi ngoài trôi cô tàc dung kich thich càc vân dông
khâc nhau cùa tré bäng màu säe, hinh dang, kich thuóc và chúc näng su dung
cùa chùng; Tân dung càc nguôn nguyên vât lieu sän cô à dia phuong dê tré
khám phà, däc biêt là nguôn nguyên Iiêu và vât liêu tài sù dung; Tao môi
truàng vài nhùng nên vàn hôa da dang, phong phù bài nhùng dô dùng, trang
phuc, các phong tue tâp quán; Cung câp cho tré nhùng hiêu biêt vê nên vàn hôa
dia phuong và cùa càc dân tôc khâc nhau; Tao môi truàng cô không gian phù
hop vói cupe sông thuc häng ngày cùa tré, Trang tri, sâp xêp môi truàng phài
gân güi, quen thupc vói tré; Bàm bào kêt hop các hoat dông eu thé, theo nhôm
nhô và cà nhân, các hoat dông trong làp và ngoài lóp; Khi thay dôi chù dê, cân
thay dôi càch sâp xêp môi truàng giào duc dê tao su moi la, hâp dân dôi vói
tré, khuyên khich tré tich eue khám phá trâi nghiêm và tâp làm. Kich thich tré
cô nhu câu tim toi khám phà nhùng diêu mài la xung quanh, biêt quan sát su
vât, hiên tuong mot càch tinh tê, có khà nàng tri giàc cài dep, thê hiçn nhùng
càm xùc tich eue; Giào duc tré biêt bào vê môi truàng, biêt giù gin môi truàng
gon gàng, ngän näp, sach së; Ton trpng nhu câu, sà thich hoat dông và cô tinh
dên khà nâng cùa môi tré.

g. Dam bao diêu kiên thuân ¡cri dê hinh thành càc ky nâng xà hôi

Xây dung môi truàng thân thiên, âm cùng, cài mà giùa cô và tré, giùa tré
vói tré, giùa tré vói nguói xung quanh; Nhà truàng, già dình và xà hpi phài

102
thông nhât các bien pháp giáo duc nhùng thói quen hành vi vän hoá cho tré.
Quan hç giùa cô và tré, ngucri lón vói tré phài thè hièn tình càm thuang yèu,
thài dô ton trong, tin tuóng tré, tao co hòi dè tré bòc lò nhùng suy nghî, tàm tu
nguyèn vong cùa mình. Tao dièu kièn cho tré giao tièp và thè hièn su quan tàm
cùa mình dòi vói moi nguói, dòi vói su vàt, hièn tuong gàn gùi xung quanh.
Moi cù chi, Ièri nói, vièc làm cùa cò giào và nguói lón phài luôn mâu muc dè
tré noi theo, Mòi quan hè giùa tré và tré là quan hè ban bè cùng hoc cùng choi,
doàn kèt, hop tác, chia sé, dòng càm, hoc hòi lân nhau, chia sé kinh nghièm cho
nhau. Giào viên cân nhay càm dè tàn dung càc mòi quan hè giùa tré và tré dè
giào due tré. Có su thông nhât giùu truòng màm non, già dình và còng dòng xà
hòi trong viçc giào due nhùng thói quen hành vi vän hóa cho tré.

2.7.3. Thiét ké mòi truòng giào due cho eie hoat dòng a truòng màm non

2.7.3.1. Thiét ké mòi trircmg giào duc cho mot hoat dòng hpc có chü dich

Thièt ké mòi truòng hoc tâp cho mot hoat dòng hoc có chù dich cân cän
cù vào mue dich yèu câu cùa hoat dòng hoc. Tù muc dich yèu càu cùa hoat
dòng, däc dièm tré, giào viên thièt ké hoat dòng theo tièn trình, logie nhân thùc
trong gió hoc. Vi du: Hoat dòng cho tré làm quen vói toàn: Tré làm quen vói
khòi vuòng, khòi chù nhât, có kì näng so sành dè nhân ra nhùng dièm gióng và
khàc nhau giùa càc khòi vuòng và khòi chù nhât, có kî näng nhân dang các
hinh khoi dò ó các dò vât xung quanh và biêt vân dung chùng dè choi trò choi,
giáo viên có thè thièt kê và säp xèp trình tu các hoat dòng, gòm:

Sau khi dà du kién duoc các hoat dòng se to chùc trong hoat dòng hoc,
giào viên cân xác djnh dja dièm tò chùc, không gian, so luong tré, hình thùc tò
chùc (cà lóp, theo nhóm nhò hay tùng cà nhân) cu thè.

Buóc tiép theo rat quan trong dò là phân chuàn bj do dùng, do choi cho
giào viên và tré tuong ùng vói mòi hoat dòng. Vi du, trong hoat dòng hoc ó
trén, giào viên cân phài chuàn bi cho mòi tré mòt rò dung khòi hình vuòng và
mòt khòi chù nhât do cò và tré cùng làm trong giò hoc tao hình hoàc trong giò
hoat dòng góc, rò có dàn so dè choi trò choi, càc dò vàt có dang khói vuòng da
dang dê tré choi xèp hình ó góc xày dung, hai cài bàn vói càc giày màu hình

103
vuông và hình chu nhât, ho dán, khói vuông và khói chù nhât, khan âm dê lau
tay, dài, bang cat-set.

Ngoài ra, khi tô chùc mot hoat dông hoc, giâo viên cùng cân quan tâm
dén câc van dê chuân bi khàc nhu: Dê tiên hành hoat dông hoc duoc tôt cân
hình thành ô tré nhùng tri thùc và ld näng nào truóc dó (vói hoat dông làm
quen vói biêu tuong toán ó trên châc chàn là cân gìùp tré nhân biêt - phân biçt
hình vuông và hinh chù nhât truóc khi cho tré nhân biêt khôi vuông, khôi chù
nhât). Dong thôi, cân suy nghï vê câch té chùc các hoat dông sao cho kich
thich duoc tat cà tré tham gia mot càch hùng thù và tich eue. Ö hoat dông
thành phàn thù 2 trong hoat dông làm quen vói biéu tuong toán ó trên, hình
thùc hoat dông tôt là hoat dông cà nhân. Tùc là, tré tu quan sát và dém xem
khôi dó có bao nhiêu mât, nhân dang hình ó câc mât bao cùa nó, sau dó, giáo
viên tién hành dàm thoai và hê thông lai cho tré: Khôi vuông cô 6 mât, màt bao
có hình chù nhât.

Nhu vây, thôi gian cho hoat dông này chi chiém khoâng 5 phùt và tré
ngôi theo hình vông cung hoâc hình chù U, môi tré có mot ro dô choi, trong dó
có 1 khôi vuông, 1 khôi chù nhât và giáo viên có dô dùng giông tré nhung hoat
dông tiêp theo có thè to chùc theo nhóm duôi hinh thùc thi dua. Môi nhôm 6
nguôi, bô tri môi nhóm 1 ro có dán sô nhóm ó ngoài ro (vi du: Nhóm 1 dàn sô
1 ô ngoài ro hoäc dàt tên nhôm theo tên do vât, con vât, tên hoa...). Môi nhóm
có mot phùt dé quan sát xung quanh lóp và mot phùt di tim do vât (có thé sù
dung bân nhac dé quy dinh thôi gian). Nhu vây, không gian dé tré thuc hiên
hoat dông này là tuong dôi rông và tu do.

Nhùng do choi cân chuàn bi ô dây là: Bân nhac (sù dung bàng dài hoâc
dàn oôc - gan) cô thôi gian kéo dài khoàng 1 phùt, moi nhôm mot rô to (truóc
khi choi càn cho tré ngoi xung quanh, quan sát và nhân dang ro cùa mình), dò
dùng, dô choi cô dang khôi vuông, khôi chù nhât dé xung quanh lóp, bàng ghi
kêt quâ cùa càc nhóm (có thè nhóm 1 + nhôm 3: khôi vuông; nhôm 2 + 4: khôi
chù nhât). Tuong tu nhu vây, giáo viên thiêt kê các hoat dông con lai.

Luu y: Khi thiêt kê môi truòng hoc tâp trong giò hoc cân chù ÿ dên su
chuyên tiêp giùa các hoat dông sao cho dàm bào tinh logic, không mât nhiêu
thôi gian,
104
 2.7.3.2. Hu&ng dan xáy dirng mói trucmg hoat dóng ngoái trói

Mói truóng hoat dóng ngoái trói rát tót cho súc khóe vá viéc h<?c táp, vui
chai cúa tré nhó. Khi ra hoat dóng ngoái trói, tré duac hit thó khóng khí trong
lánh, duac tám náng, tám gió lám táng súc dé kháng cho ca thé tré. Ngoái ra
chai ngoái trói con tao nhiéu ca hói cho tré ván dóng toan thán, phát trién các
kl náng van dóng... Duói tác dung cúa ánh sáng mát trói váo buói sáng giúp
cho quá trinh tóng hap vá hinh thánh vitamin D duac dé dáng, do dó má góp
phán chóng bénh coi xuang cho tré. Ngoái ra, khi ra ngoái trói tré con duac
tiép xúc vái các hién tugng tu nhién vá xa hói gán güi, tú dó mó róng, cúng có
hiéu biét, kl náng nhán thúc cho tré. Tré duac rén luyen các hánh vi ván minh
ncri cóng cóng, duac cám nhán vé dep cúa cuóc sóng vá thién nhién xung
quanh. Chính vi váy, thiét ké mói truóng hoat dóng ngoái trói sao cho phú hap
lá rát quan trong.

Thóng thuóng, dién tich sán vuón thánh các khu vuc: Khu vuc tróng cay,
non bó, bé cá cánh; khu vuc các thiét b¡ dó chai ngoái trói; khu vuc chai vái
cát, nuóc, sói vá các vát liéu chai vái thién nhién.

- Khu vuc cáy cánh: Khu vuc náy cán tróng các loai cáy da dang vé lá,
thán, quá trinh sinh truóng vá phát trién. Các cáy trong truóng cüng cán da
dang vé thé loai (có cáy bóng mát, cáy cánh, vuón hoa, cáy có, cáy án quá, cáy
rau.. Nén chon các loai cáy xanh tao bóng mát có vóng sinh truóng ro ráng,
có su bién dói vé hoa, vé lá... theo múa vá gán güi vái tré. Trong vuón hoa nén
tróng nhúng loai hoa có máu sác tuai sáng, tao cám giác tích cuc dói vái tré.
Bó trí cáy xanh trong truóng ó nhúng vi trí thuán tién, phyc vu tót cho tré chai
ngoái trói. Duói các cáy bóng mát, có thé bó trí các ghé dá dé tré ngói chai
hoác ngói nghe có ké chuyén, tro chuyén. Néu có diéu kién nén bó trí mót
khoánh dát dé tré duac tu minh gieo hat, tróng cáy...) (hoác dé các cháu dát
tróng...). Nén treo mót so lóng chim hoác nuói mót só con vát (vi du: Gá,
thó.. .) dé tré duac quan sát, thuc hién nhúng hánh dóng chám sóc cáy cói, con
vát don gián, tao ca hói cho tré duoc thé nghiém nhúng cám xúc cúa minh.

105
 - Khu vue các thiét bi dò chai ngoài trai: Dò chai ngoái trói nén da dang
dé kích thich tré thuc hiçn các vân dpng khác nhau nhu: Du quay, câu truot,
bâp bênh, xich du, duàng ong dé chui qua, thang bàng dây thùng, xe dap 3
bánh, thú nhùn... Nhùng dó chai này khuyén khích tré thuc hién các ván dóng
khác nhau, dóng thói hình thành ò tré các tô chát nhanh, manh, khéo léo, su
phôi hop nhip nháng các ván dóng...

Tuy nhién, moi loai dó chai cân phú hop vói dò tuoi cúa tré. Vi du, tré
nhà tré nén có nhùng dò choi riéng có kích thích thuóc thàp han. Các dò chai
nén dàt ó nhùng vi tri hop li, dàm bào an toàn cho tré và nàm trong tàm kiém
soát cúa giáo viên khi tré choi (tùc là bó tri sao cho cô dé dàng quan sát).

- Khu vue choi vói cát, nuôc và càc vât liêu thiên nhiên: Khu vue này có
thé kích thich tré thuc hién các hoat dông khàm phà khoa hoc và làm nhùng thi
nghiêm dan giàn. Nén có hô cát, soi, bê nuôc và các vât liçu nhu xéng, chai lo,
hôp, khuón hinh, ó tô tài, ro, thia, bàt... Ö khu vue này tré có thé dong, do
nuóc, xúc cát, dóng khuôn, làm các thi nghiêm cát khô - cát uót, vât chim - vât
noi, tan - không tan...

Viéc bó trí các khu vuc trong sán, vuón truóng có thé linh hoat theo
nhiéu cách khác nhau, túy thuôc vào không gian diçn tích cúa truóng, tuy nhién
cán luu y dén viéc an toàn cho tré và can mpt khoâng sân rông dé tó chùc trô
choi vân dông cho tré hoàc dé các lóp tâp thé duc sáng.

Khi thiét ké môi truóng giáo duc cho mot già hoat dông ngoài trói cân
cân cù vào nôi dung, mue dich yêu câu cúa già hoat dông ngoài trói, diêu kiên
thuc té cùa truóng lóp cúa tré và dieu kiên thói tiét.

Vi du: Quan sát vuón hoa ó máu giáo 5-6 tuói, giáo viên cân chuán bi lúa
chon vi tri dé tré dùng quan sát, so sánh, khái quát hóa, phán doán, tich eue sù
dung ngôn ngù và tiên hành là câ lóp, tré dúng xung quanh vuón hoa. Néu
quan sát lá cây dê nhân tháy su da dang khác nhau cúa lá cây vé màu sac, hinh
dang, kich thuóc, cách säp xép... thi có thé tién hánh theo nhóm nhó hoác cá
nhán. Tré duac tu lúa chon cáy, tu quan sát và tu nhán xét; giáo vién giúp tré

106
khái quát hóa, hê thóng hóa nhùng gì tré quan sát duac. Báy là nói dung khó
dói vói tré và khó dói vói su kiém soát cúa giáo viên nén giáo viên phài chon
khu vue có nhùng là cây da dang và quy dinh khu vue cho tré hoat dông. Côn
nêu làm thi nghiêm “Vât chim vât nói”, giáo viên nên tiên hành theo nhôm
nhô. Bô tri 3-4 nhôm (càn eu vào sô luong tré trong lóp). Môi nhôm có 1 châu
nuôc, mot rô dung dô dùng, vât liêu làm thi nghiêm, 2 rô có ki hiêu (1 rô dung
vât chim, 1 rô dung vât nói). Tré tùng nhôm thuc hiên thi nghiêm, sau dó so
sânh kêt quâ giüa các nhôm và dua ra nhân xét khái quát.

Nói dung trô chai vân dông cân dupe tiên hành ó không gian róng, mât,
không có chuóng ngai vât và nhùng dô dùng tuang ùng vái tro chai. Vi du, to
chúc tro chai “Mèo và chim sé” cân lua chon dia diém không gian rông, không
có chuóng ngai vât, chuân bi mot mû mèo và so luong mù chim sé bang sô tré;
phân dè vê “nhà mèo” và “tô cùa các chù chim sé”; khoáng cách nhà mèo và tô
cüa các chù chim sé tù 7-10m, thói gian choi 5-7 phùt.

Choi tu chon vói dô choi sàn có ó ngoài trói nhu dua quay, câu truot, bâp
bênh...; choi vói nguyên vât liêu thiên nhiên nhu là cây, hôt hat, cát, nuóc...
và dô chai mang tù lóp ra nhu bóng, vóng, phân...

Vói phân này trong già chai ngoài trói, giáo viên chi cân phân khu vue
chai sau dó dê trè tùy y lua chon. Nêu là tré mâu giáo 3-4 tuôi, giáo viên bày
sän dô chai à các khu vue dê tré lua chon. Giáo viên càn bao quát tré choi, dám
bào an toàn cho tré. Dông viên khen ngoi tré kip thôi khi tré có biêu hiên tôt và
nhàc nhà tré khi có biêu hiên sai.

2. 7.3.3. Hir&ng dân thiét k é môi triràng hoat dçng choi à các góc

a. Mot sô khái niêm ca ban

Gôc hoat dông. Là khoàng không gian noi tré có thè duac tu chai và hoat
dóng tich cue theo nhu câu và hùng thú cá nhân hoác cúa nhóm nhô vói nhùng
tré cùng sà thich.

107
 Chcri và hoat dông à các gôc. Là hinh thuc tô chûc cho trè choi và hoat
dpng à càc gôc trong dô môi gôc có mot nôi dung chai và hoat dông khác
nhau, tên gôc do giáo viên hoâc tré dât, phàn ành nôi dung các trô choi, hoat
dpng dupe chuân bi trong gôc.

Thông thuóng cô 6 loai gôc sau:

- Góc dông vai: Tré choi các trô choi dông vai theo chü dê.

- Gôc xây dung, lâp ghép: Tré choi các trô choi xây dung và vôi bô dô
làp ghép

- Gôc hoc tâp: Tré choi càc trô choi hoâc tham gia các hoat dông dé cúng
cô kiên thuc và càc kî nàng thuôc các lînh vue làm quen vôi môi truóng xung
quanh, hinh thành biêu tupmg toán, làm quen vôi tàc phâm vàn hoc và doc viêt.

- Gôc tao hinh: Trè thuc hiên càc hoat dông vè tô màu, n£n, cát xé, dân,
in hinh, gâp ..

- Gôc âm nhac/Nghç thuât: Tré hât, mua diên, làm quen vôi càc nhac eu
nhu trông, dàn, xàc xô, kén... và hoc càm nhân âm thanh khác nhau cüa cuôc
sông tù các dô vât khác nhau nhu lo nhua, ông bo, giây....

- Gôc thiên nhiên và khàm phà khoa hoc: Trè duoc thuc hiên càc hoat
dpng chàm sóc vât nuôi, cây trông, làm càc thi nghiêm don giân....

Nôi dung hoat dông ó các gôc không cô djnh, cô thé thay dôi theo y
tuông choi cùa tré, theo mue dich giáo duc cùa giáo viên, theo su thay dôi cùa
chù dé giáo duc.

Sô luong các gôc choi trong môi giô hoat dông gôc tùy thuôc vào không
gian phông lóp, sô luong tré cô mât, nhu câu, y tuóng chai và vôn kinh nghiêm
cùa tré cùng nhu su chuân bi dô dung, dô choi cùa cô.

Môi triràng hoat dông gôc (nhân manh dên môi truông vât chât) duoc
hiéu là nhùng diêu kiên cân thiêt, dàm bào cho trè hoat dông ó tùng gôc:

- Diêu kiên vê không gian: Không gian dù và phù hap cho các nôi dung
hoat dông trong gôc.

108
 - Biéu kién vé thói gian: Cung cap dü thói gian dé tré dóc láp suy nghí vá
hánh dóng theo y tuóng vá khá náng.

- Biéu kién vé co só vát chát nhu: Giá, ké dé quáy thánh góc, bán ghé,
các dung cu dung dó chai, do dúng thuán loi cho tré sú dung khi hoat dóng.

- Tranh máng tuóng cung cáp kién thúc, dinh huóng y tuóng choi, tranh
hoat dóng, dó dúng, dó choi, phé liéu, nguyén vát lieu mó vá các dung cu khác
phuc vu cho tré hoat dóng trong túng góc.

Ngoái mói truóng vát chát, báu khóng khí coi mó, thán thién, ám cúng
giúa giáo vién vói tré vá giúa tré vói nhau trong suót thói gian tré hoat dóng ó
các góc có y nghía hét súc quan trong dé kích thich tré hoat dóng húng thú, tích
cuc. Giáo vién luón tao co hói cho tré duoc tham gia chia sé, dé dat nhu cáu,
nguyén v o n g cüng nhu nhán duoc su giúp do cüa giáo vién khi cán thiét trong
quá trinh tré chai Tránh su áp dat tré hoác chai hó, lám thay cho tré má nén lá
nguói tao diéu kién, nguoi giám sát, nguói có vü tré chai tích cuc.

Giáo vién cüng cán táp cho tré có thói quen quan tám lán nhau nhu biét
so thích cúa ban, biét nhüng mát manh, mát yéu cüa ban, thói quen giúp do
nhau, biét hap tác vói nhau trong hoat dóng vá tuán thú các quy dinh chung cüa
nhóm chai...

Báy lá nhüng diéu kién cán thiét dé hoat dóng chai ó các góc giúp tré
phát trién các kí náng (nhán thúc, sáng tao, giao tiép, kí náng xa hói . .)

b. Vai tro cúa mói truóng hoat dóng góc dói vói su phát trién cúa tré

Mói truóng hoat dóng ó các góc có vai tró to lón trong viéc thóa man nhu
cáu vui chai, nhu cáu nhán thúc, giao tiép,... giúp tré hoat dóng tích cuc dé
phát trién vá giáo duc toán dién cho tré bói hoat dóng chai ó các góc lá hinh
thúc tó chúc giáo duc thích hap cho tré.

Viéc thiét ké mói truóng góc vói nói dung phong phú, linh hoat, xuát
phát tú tré giúp giáo vién có co hói dé thóa man nhu cáu vui chai, nhu cáu hoat
dóng vá so thích cúa tré. Bác biét lá các dó chai tu tao, các nguyén vát liéu mó
do có vá tré chuán bi thé hién các múc dó khó, dé khác nhau da thóa man nhu

109
câu hoat dông cùa các dôi tuçrng tré có múc dò nhân thirc, vôn kinh nghiêm
khác nhau trong nhóm lóp, giúp tré tu tin, hoat dông tich eue, doc lâp, tré có
nhiéu co hòi dé sàng tao

Vói quy mó hoat dông theo nhóm nhò, vói theri gian tuong dôi lâu, se tao
diéu kién cho giáo vién có co hòi quan sát tré nhiéu hon, dánh già két quà hoat
dòng cùa tré tòt hon.

Mèi truóng hoat dòng ó các góc cüng khuyén khich tré ra quyét djnh (tré
có thè tu chon góc chcri mà tré thich).

Giáo due tré hoc cách choi cùng nhau, hop tác chia sé, quan tâm lân
nhau, biét cách thuong yéu, thòa thuân vói nhau; hoc cách kiêm ché, không
quây rây ban, tuân thù nhùng quy dinh cùa góc choi Dây là mât manh cùa hoat
dông góc dôi vói su phât triên vê mât tinh càm - xà hpi cùa tré.

Vói môi truóng dò choi, dò düng phong phù, phán ánh npi dung chai ó
các góc mpt mât góp phán thôa mân nhu câu choi, mât khác giúp tré cùng cô
các biêu tuong vê môi truóng xung quanh, phát triên các nàng lue hoat dòng tri
tué cùa tré.

Môi truóng giáo duc ó các góc cüng tao kiên dê thuc hiên viéc hoc tap
tich hap cho tré. Vi du, à góc “Bé làm quen vói dpc viêt” (hay là góc thu
viçn/sàch truyçn) cô thiêt kê môi truóng cho tré thuc hiên bài tâp - tró chai
“Tim và cat các chu cái dà hpc tú sách, báo, tap chi... vá dán”. Cô chuân bi
mot tô giây tràng môt mât, ó giùa cô chu “m” nhiêm vy cua tre la "dpc, tim,
cat, dán các chu có chúa chu “m” vào tò giây (cüng có thê là tô giây to dán ó
trên tuóng và các tré së tim, cät, dán lén tranh màng tuòng dó trong 2-3 ngày
dên khi tó giây dà duac dán kin). Nhu vày, trong hoat dpng này tré hpc dupc
các kï nàng dpc sách khi tim chù, qua dó cùng cô biêu tupng vê chu “m”, phát
triên vân dpng tinh và kï nàng càt, dán và nêu tré hoat dông theo nhóm thi tré
con hpc dupc cách chia sé, hop tác vói nhau .

Môi truóng hoat dpng ó các góc con góp phân làm cho ché dp sinh hoat
häng ngày cùa tré tró nên linh hoat, mèm déo. Tré bót cäng thäng vi có thè choi
ó các góc này hoàc góc khác theo y thich

110
 Tóm lai, môi truóng hoat dông ó các góc có y nghìa hêt súc quan trong
dói vói viêc phát huy tính tích eue, dôc láp, sáng tao cüa tré, thôa màn nhu câu
vui chai, nhu câu nhân thúc, giao tiêp và phôi hap hoat dông cûa tré.

c. Yêu câu âôi veri viêc thiêt kê môi truvng hoat dông gôc

Chia diên tich phông thành các gôc và khu vue chai khác nhau. Cô ranh
giói riêng giûa các gôc (sù dung màng tuông, các già, tú.. Nêu diêu kiên cûa
truông khô khàn, giào viên có thè cùng tré tao nên các ranh giói nhân tao bang
cách sù dung tranh cûa tré, dây treo có ghi lai các suy nghî hoàc sân phâm cùa
tré vê gôc chai này.

Vj tri và diên tích các góc phài phù hap vói nói dung và nhu câu hoat
dông cüa tré ó tùng gôc, phù hap vói tùng lùa tuôi. Vi du, góc sách truyên (van
hoc và chù viêt) nên bô tri ó gân cùa sô, noi cô dû ánh sáng dê tré ‘doc sách”;
gôc tao hinh gân cùa ra vào nhà vê sinh dé tré tiên vç sinh sau giô hoat dông,
dàc biêt các hoat dông vói dât nàn và màu nuôc; gôc thiên nhiên và khám phà
khoa hoc nên bô tri ô gân loi ra vào thông vói hiên/hành lang... Hoàc tré mâu
giào 3-4 tuôi rât thích chai trô chai dông vai theo chü dé, nguoc lai, tré mâu
giào 5-6 tuôi rât thích các nói dung huóng vê hoat dpng hpc nhu các trô
chai hpc tâp, hoat dpng tao hinh,... cân bô tri diên tich chai góc này rpng
han các góc khác; mó rpng diên tích các góc trên dé thôa màn nhu câu hoat
dpng cüa tré.

Bô tri góc chai ôn ào nhu góc xây dung, góc âm nhac... cách xa góc yèn
tính (tao hinh, sách truyén/goc hpc tap...). Các góc chai có npi dung lién quan
den nhau nên sàp xép canh nhau dé thuán lpi cho tré khi hoat dông.

Cô loi di loi lai giûa các góc dû rpng cho tré di chuyên.

Kê, già dê dô chai, dô dùng sàp xép cô thâm mî, vùa tâm vói cùa tré,
thuân lai cho tré láy và cât khi sù dung và giào viên bao quát dê dàng duoc khi
tré chai ó các góc.

Dô dùng, dô chai phài phù hprp vói nói dung hoat dông ó các góc và phù
hop vói dàc diêm, kî näng chai, dàc diém nhân thùc, vôn kinh nghiêm cùa tré ó
tùng lùa tuôi. Vi du, dô chai à góc dóng vai cùa tré mâu giào 3-4 tuôi là nhùng

111
dô chcri, dô dùng mô phông, sô luang môi loai du cho môi tré 1 bô vi kinh
nghiêm chai cùa tré con nghèo, tré chua biêt chai cùng nhau, tuy nhiên cüng ò
góc này cùa lóp màu giào 5-6 tuoi, giào vién nén täng cuóng bô sung các
nguyên vât lieu ‘mô’, bòi tré à dô tuôi này dà biêt sù dung dô chai thay thé,
kinh nghiêm và kî nâng hành dông cüng nhu nhân thùc cùa tré phong phù han

Dô chai mang màu sac cùa chü dê giào duc, phong phù vê thê loai.
Thông thuông à môi gôc cô các loai dô dùng, dô chai sau: Tranh cung câp kiên
thùc, gai mà nói dung hoat dông (vi du tranh bác sí dang khám bênh, chàm sôc
sùc khôe cho các con vât trong gôc chai “Phông khám thù y” à chù dé “Thê
giài dông vât”), tranh hoat dông (vi du, gôc hoc tâp tré cô thê chai vói nôi
hinh, gàn hinh, cài hinh, hoán vi các hinh... trên chinh tranh màng tuàng), dô
chai công nghiêp (do các nhà máy hoäc các xuông sàn xuât), dô chai tu tao (do
cô và tré tu làm) phê liêu, nguyên vât lieu mà và các dò dùng, dung cu khác
phù hap vài tùng góc (vi du, góc tao hinh bât buôc phài có bàn ghé, già trung
bày sàn phâm ...). Dò chai tu tao làm tù các nguyên vât liêu dê kiêm, ré tiên, cô
nhiêu chùc nàng sù sung, cô tinh thâm mî, an toàn dôi vài tré Sô luang dô
chai dù dê thôa man nhu câu sù dung cùa tré trong các góc, không quà it nhung
cüng không nên quà nhiêu.

Thuàng xuyên thay dôi cách bô tri và hoat dông à các gôc dê tao càm
giàc mài, hâp dân, thu hùt tré.

Có góc dê cô dinh (Vi du: Góc gia dinh, phóng khám, góc tao hinh, gôc
thu viên... ), cô gôc tam thôi cô thê cát di tùy theo chù dê. Không nhât thiêt các
biêu chai phài cô dù các góc. Môi gôc cân phài cô tên gôc (tên gôc de hiêu dôi
vài tré);

- Khi thiêt kê môi truàng hoat dông à các góc, nguôi giào viên phài hinh
thành duac môt sô nét ca bàn sau: Vi tri dàt cùa gôc; nôi dung chai cùa tré à
gôc; mue dich chai; không gian dù cho sô tré; nhüng dô dùng, dô chai (tên,
chùng loai, sô luang, cách säp dàt). Vi du nhu góc Dóng vai - trô chai thuôc
chù dê Già dinh dành cho tré màu giào 5-6 tuôi, dành cho khoàng 5 tré chai
nhàm mue dich phàt triên à tré kî nâng giao tiêp có van hóa, biêt tuân thù
nhüng quy dinh chung cùa nhôm chai, nhân biêt nhüng quy tàc trong quan hê

112
 giùa nhùng nguòi trong già dinh, bièu lo càm xùc phù hop vói vai minh dóng,
bièt sur dung dò chai thay thè và nguyên vàt mó mòt cách sáng tao,.. Dò dùng,
dò choi góc này bao gòm: Tèn góc dán ó trèn tuóng và nhùng quy dinh chung
dòi vói tré khi choi ó góc này, Tranh màng tuóng phán ành sinh hoat trong già
dinh có thè tao ra bang cách xé, dán, vê, hoäc tao ra tù nhùng tàm ành chup cùa
già dinh tré kèt hop vói trang tri thèm cho dep; Dò choi còng nghiép nhu bàn,
ghè, bàt, dìa, eòe uòng nuóc, bùp bè, giuóng, tù, dièn thoai, già treo quàn ào,
bàn trang diém, guong luoc, bèp, xoong nói, bàn là, mot sô bò trang phuc cùa
nguòi lón nhu quàn ào, giày dép, làn di cho,. . ; Dò choi tu tao nhu mòt so lo
hoa, mòt sò loai thùc an, hop cát tòng lón làm thành mô hinh ngôi nhà kêt hop
sù dung rom ra, xôp, phich nuóc làm tù hôp nuóc rùa bât, bô quân ào bùp bê
làm tù vài vyn, tiên bâng giây; Nguyên vât liêu mô nhu xôp, dât nân, giây màu,
là cây, giây bóng kinh, len soi, kéo, bùt màu,... Nhùng dô dùng, dô chcri này
cân sâp xêp ó các ngàn và già khác nhau thâp vùa tâm vói tré theo tùng chùng
loai, nhùng nguyên vât liêu mó nên dê vào các hôp bên ngoài có dán nhän...

Nguôn dê có nhùng dô choi này là tù su thu gom các phê liêu cùa giâo
viên ô môi truàng xung quanh, vân dông cha me dóng góp kê câ nhùng vât dà
cû, hông già dinh không dùng dên nhu diên thoai, quân ào cù nhung phài dâm
bào sach sê, an toàn dói vói tré, mua ô cùa háng bách hôa hoâc các trung tâm
thiêt bj truóng hoc, do giâo viên và tré tu làm ô lap,...

Sau dây là yêu câu dôi vói viêc xây dung môi truóng hoat dông choi ô
các góc theo tùng dô tuôi.
- Xây dung góc hoat dçng cho tré nhà tré:

+ Tranh ành treo trên tuóng càn có nói dung, bó cyc don giàn, màu sàc
sac sa dê thu hùt su chú ÿ cùa tré.

+ So luong góc choi it: Góc choi thao tàc vai, góc tranh truyèn, góc xêp
hinh, xàu hat, tao hình.

+ Già kê dê dô dùng dô choi thâp vùa tâm vói tré.

+ Dô choi dâm bào tuyèt dói an toàn, không säe nhon, phai màu. Nhùng
dò choi nhò phài luòn trong tàm bao quát cùa cô. Dò choi phài háp dàn tré ve
màu säe và àm thanh.

113
 + Chúng loai dô choi it và là nhùng vât dan giàn, thân quen gân gùi vói
cuôc sông thuc cùa tré.

+ Sô luong dô chcri không cân nhiêu nhu nhùng lùa tuôi sau.

+ Dô dùng, do choi trong các góc là cô chù dông làm và chuân bi cho tré
khi chai.

+ Không nên che chàn nhiêu giùa các góc choi dê tránh tinh trang tré dê
bi vip ngà.

- Xây dtrng góc hoat dpng cho tré mâu giâo 3-4 tuôi

+ Sô luong góc choi cân bô tri it han so vói tré mâu giâo nhò và lón do
vón kinh nghièm cùa tré con han che. Tuy nhiên, càn cân nhäc dén so luong tré
chai, húng thú chai cùa tré, mue tiêu cùa chù dê và diên tich cùa lôp hoc.

+ Tên cùa môi góc chai cân dan giàn,dê hiéu và gân gùi vói tré nhu : Góc
“bác hàng”, “náu än”, “mç con”, “bác si”, “bé tâp làm hoa sì”, “thu vién” . ..

+ Chùng loai dô choi không nhiêu nhu các lùa tuôi sau nhung sô luong
dô choi cùa moi chùng loai phài nhiêu hon, bòi vi tré chù yéu choi mòt minh,
tue là moi tré càn có mot bô do choi.

+ Câc kê già dê do choi có bánh xe, tháp han so vói lap nhà và lón, các
ngàn dé dô choi vùa tàm tay tré, không quá nhò vi tré chua phàn biét duoc
hành vi thât và hành vi chai.

+ Các tranh màng tuòng don giàn và có màu sac tuai sáng dê hâp dán tré.
treo vùa tàm mât cùa tré.

+ Cô giâo chù dông làm dô dùng dò choi và bày sin trong các góc dé kích
thích tré choi. Tuy nhiên có nhùng chi tiét don giàn thi có giùp tré cùng làm.

+ Trong môi góc choi cân có báng, kí hiêu, tên do dùng dò choi vi däc
diêm tu duy cùa tré là tu duy truc quan.

+ Có thè quy dinh cách däng kí vào góc chai (bang ành, hoäc kí hiêu
riêng cùa tré). Nhung càn liru y là tré mau giáo bé chon góc choi chù yéu trong
quátrinh choi.

+ Thay doi cách säp xép góc choi dé tao su hâp dán dói vói tré.

114
 - Xây dung góc hoat dçng góc cho tré mâu giáo 4-5 tuôi

+ Sô luçmg góc chai cân bô tri nhiêu hon so vói tré mâu giáo bé. Các góc
chai cüa tré da dang han. Vi du, tré có thè chai bán hàng à mot sô quây hàng
khác nhau nhu “Cira hàng rau sach”, “Cùa hàng thuc phâm” ... Mot sô góc chai
mài xuât hiên nhu “ Siêu thi”, “Tiêm may do thài gian” ...

+ Chùng loai dô chcri nhiêu han mâu giáo bé, nhung sô luang dô chai
cûa môi chüng loai it han vi tré dà biêt phôi hap chai chung mot bô dò chai.

+ Các kê già dé dò chai có bánh xe, cao han so vái à lap mâu giáo bé.

+ Dô chai cho tré phài ó dang roi, không có san dé tré có thè thuc hiên
các thao tác tu duy trong khi chai. Kích cà dô chai phài vùa tam tay tré.

+ Các tranh máng tuàng có bó cue phúc tap han vá có tác dung cung cap
kién thúc, kinh nghiém cho tré. Tranh treo vùa tâm cùa tré dè gai mó cho tré
cách thúc hoat dông.

+ Tré tham già làm dò dùng, dò chai, tranh ành cùng vói co. Dò dùng, dò
chai tu t^o phài dâm bâo an toàn vé sinh cho tré, dàc bièt là các nguyên vât
liêu, phê liêu truóc khi sù dung phài lau rúa sach sê.

+ Dô chai dé theo chùng loai có ki hiêu, tén riêng. Các chú viét phài thât
su hâp dân tré và có ÿ nghîa

+ Säp xêp dô dùng, do chai duoi dang mô, linh hoat dé kich thich tri tô
mò, thich khâm phà cùa tré. Tao nhùng khoàng không gian cân thiêt dê tré có
thé thiét lâp dê dàng nhùng moi quan hê trong khi chai.

- Xây dung góc hoat dçng cho tré mâu giâo 5-6 tuôi

Sô luang góc chai cân bó tri nhiéu han so vói tré mâu giáo 4-5 tuôi; các
góc chai cùa tré da dang phong phú han do tré dà có nhiéu kinh nghiém chai;
nói dung chai trong các góc cùa tré thè hiên nhiêu mât cüa cuôc sông.

115
 Chûng loai dô chai nhiêu hem mâu giào 4-5 tuôi nhung so luong dô chai
cûa môi chüng loai phài it hon vi tré dà biét phói hop choi chung mot bò dò
choi và biét sù dung ki hiéu tuong trung trong trò choi (sù dung do choi thay
thè). Tàng cuòng càc dò choi và nguyên vàt liéu mò. Do choi cho tré gòm
nhiéu chi tiét, phài ò dang roi (không có sin) dé tré có thè thyc hién càc thao
tàc tu duy trong khi choi.

Tré có thè tham già làm tranh màng tuòng, album ành, tu làm dò dùng,
dô choi, hiéu duoc ÿ nghìa cùa nhùng còng viéc này.

Ké già dè dò choi vira tàm vói tré; càc ngàn dè dò choi có khoàng khóng
rông hon; dàm bào dû dò ành sàng càn thiét trong mòi góc choi; góc hoc tàp,
thu vién và t^o hinh phài duoc dàt ò noi yèn tình; Nèn có thém góc dé tré thu
giàn hoàc thuc hién y tuòng riéng cùa minh.

Trong quà trình thuc hién càn kip thòi bò sung càc dò dùng, dò choi,
nguyén vàt lièu mò dé dàp ùng nhu càu choi cùa tré.

Dè chuàn bj tòt cho tré vào lóp Mot càn dàc biçt chú y tao mòi truòng
chù viét phong phù dòi vói tré.

+ Sàp xép dò dùng, dò choi duói dang mò dé kich thich tré tich cuc khàm
phà và dàm bào tinh thàm mi. Thay dòi càch trang tri, sàp xép góc choi tao su
hâp dàn, mói la dòi vói tré. Khuyén khich tré tham già cùng vói co trong hoat
dông kien tao mòi truòng hoat dòng.

116
 CÂU HÔI THÂO LUÀN

[1], Trinh bày yêu câu khi tô chùc thuc hiên phât triên chuang trinh giâo
duc mâm non

[2], Mô tâ câu trüc cûa chuang trinh giâo duc mâm non cho dô tuôi nhà
tré, mâu giâo theo nam hoc, Mô tâ câu trûc cüa chuang trinh giâo duc mâm
non theo thâng, theo chû dé; kê hoach hoat dông giâo duc.

[3], Trinh bày khâi niêm, ÿ nghîa, nguyên tac chung cûa viêc xây dung
môi truóng giâo duc trong truàng mâm non

[4], Phân tich câc yêu câu trong phât triên chuang trinh theo thâng, theo
chü dê cho tré ô truàng mâm non.

B À ITÀP

[1], Nghiên cuu phât hiên thuc trang môi truàng giâo duc à mpt truàng
mâm npn eu thê.

[2], Nghiên cuu thuc trang thiêt ké câc hoat dông giâo duc hàng ngày,
thiêt kê câc chû dê giâo duc cho tré mâu giâo à truàng mâm non.

[3], Nghiên cuu thuc trang phât triên chuang trinh giâo duc theo chû dê
phât sinh à truàng mâm non.

[4], Xây dung kê hoach thuc hiên chuang trinh theo nàm hpc, ki hpc à
mpt nhôm tuôi.
[5], Xây dung kê hoach thuc hiên chuang trinh theo thâng à tuôi nhà tré

[6], Xây dung kê hoach thuc hiên chuang trinh theo 01 chü dê giâo duc
theo nàm hoc à tuôi mâu giâo

[7], Xây dung kê hoach thuc hiên chuang trinh theo 01 chü dê phât sinh
à tuôi mâu giâo

[8], Xây dung kê hoach thuc hiên câc hoat dông giâo duc trong ngày

[9], Thiêt kê mô hinh môi truàng tô chùc hoat dông chai/hpc/hoat dpng
ngoài tròi cho tré mâu giâo à truàng mâm non

117
 C htfcfng 3

DÄNH GIÄ THL/C HI$N CHLTONG TRI NH GIÄO DUC MÄM NON

3 1 KHAI NIEM, MUC DICH, Y NGHIA

3.1.1. Khäi niem

Theo bang thuät ngü döi chieu Anh - Viet, dänh giä lä quä trinh hinh
thänh nhüng nhän dinh phän doän ve ket quä cüa cöng viec, dua vä su phän
tich nhüng thöng tin thu duQC döi chieu voi muc tieu, tieu chuän da de ra,
nhäm de xuät quyet dinh thich hop de cäi thien thuc trang dieu chinh, näng cao
chät lugng vä hieu quä cöng viec.

Trong giäo duc nöi chung vä giäo dyc mäm non nöi rieng, dänh giä
dupc hieu theo nhieu cäch khäc nhau nhung dinh nghla dupc nhieu ngucri chäp
nhän lä dinh nghia cüa E. Becly dua ra väo näm 1977. Theo Becly, dänh giä
trong giäo duc lä quä trinh thu thäp vä xü ly kip thoi, cö he thöng nhüng thöng
tin vc hipn tr^ng, khd näng hay nguyen nhän cüa chat lugng va hi?u quä giao
duc, cän cü väo muc tieu giäo duc läm co sö cho nhüng chü trucmg, bien phäp
vä hänh döng giäo duc tiep theo.

Tu khäi ni?m tren chüng töi cho räng, dänh giä viec thuc hien chuong
trinh giäo duc mäm non lä quä trinh thu thäp thöng tin ve hien trang viec thuc
hien chuong trinh, phän tich, so sänh voi muc tieu chuong trinh chäm söc, giäo
duc de ra, de xuät nhüng bien phäp täc döng phü hop giüp tre hinh thänh, phät
trien nhän cäch, näng cao chät luong giäo duc mäm non Dänh giä khöng chi lä
vi?c thu thäp thöng tin mä lä thu thäp thöng tin cö myc dich mang tinh dinh
huöng cho hoat döng ve sau.

118
 Dành già chùa dung hai vàn dè: Co só khoa hoc vè su kièm tra và su
hình thành nhùng hièu bièt mói.

Dành già là mòt hé thòng dièu chinh và tu dièu chinh; dièu khièn và tu
dièu khièn giup nhà quàn ly và giào vièn dièu chinh, dièu khièn hoat dòng quàn
ly và hoat dòng su pham cùa minh.

Hoat dòng dành già vièc thuc hièn chuong trinh có thè do giào vièn tién
hành dè làp kè hoach, tò chùc và dièu chinh hoat dòng chàm sóc, giào due cho
phù hop vói tré, hoat dòng dành già con có thè do càc càp quàn ly giào due
(Bò, só, càc phòng giào due và dào tao và ban giàm hièu nhà truóng) tièn hành
dè giàm sàt, thanh tra vièc thuc hièn chuong trinh giào due tré cùa giào vièn và
cùa càc truóng, lóp màm non.

3.1.2. Muc dich cùa dành già

Vièc nhìn nhàn, xem xét càc còng vièc dà làm trong mòt khoàng thói
gian nhàt djnh (sau mòi ngày, mòi giai doan dòi vói tré nhà tré; sau mòi ngày,
sau mòi chù dè dòi vói tré màu giào hoàc sau mòt nàm, thuc hièn chuong trinh
giào due màm non cùa mòt truóng, mòt lóp nào dó) có y nghìa hèt sue quan
trong, nhàm dat càc muc dich:

Thù nhàt là ghi nhàn hièn trang vièc thuc hièn chuong trinh ó mòt giai
doan nhàt djnh, có co sò dung dàn dè còng khai hóa càc kèt quà chàm sóc -
giào due tré tnróc già dinh và xà hòi;

Thù hai là phàn tich nguyén nhàn cùa thuc trang (nguyèn nhàn cùa
nhùng thành còng hay thàt bai, màt duQC và chua duoc...) cùa chàt luong, hièu
quà thuc hièn chuong trinh và chat luong chàm sóc, giào due tré.

Thù ba là dè xuat nhùng bièn phàp dè cài thién thuc trang theo huóng
tich cue, góp phàn nàng cao chàt luong, hièu quà chàm sóc, giào due tré.

Thù tu là dành già vièc thuc hièn chuong trinh xàc djnh co só thuc tién
quan trong dè phàt trièn và to chùc thuc hièn chuong trinh ó càc giai doan
tièp theo.

119
 3.1.3. Ÿ nghîa cüa dánh giá

Dôi vói tré: Giào viên dánh giá tré và tré tu dánh giá bàn thân trong quà
trinh tham gia và tó chûc thuc hiên các hoat dông chàm sóc, giáo duc giùp tré
tu ÿ thuc vé diém manh và diém yéu cüa minh, tù dó, phât huy uu diêm, cûng
cô su tu tin vào bàn thân; khâc phyc nhûng ton tai dê phât triên;

Doi vói giáo viên: Giáo viên dánh giá tré và tu dánh giá hoat dông su
pham cüa minh giüp tré nhân thuc düng uu diém và han chê trong nâm bât dàc
diêm phât triên cüa tré, tô chûc thuc hiên các hoat dpng chàm sóc, giáo duc tré,
diêm m^nh và nhûng ton tai dê tù dó xây dung và sù dung các biên phàp phât
huy uu diêm, khâc phuc các han ché trong thuc hiên hoat dông chàm sóc, giáo
dyc tré;

Thuc hiên hoat dông tu dánh giá và dánh giá tré giúp giáo viên täng
cuông y thùc, trách nhiçm nghè nghiêp; khàng djnh cài tiên, dôi moi trong xây
dung và thuc hiên chuong trinh giào duc màm non cùa bàn thân là phù hop hay
chua phù hop, tù dó có biên pháp tu dào tao, rén luyên dê phât trién trinh dô
chuyên mon và phâm chat su pham; phât triên nâng lue giáo duc tré.

Dôi vói cân bô quàn lv: Dánh giá viêc thuc hiên chuong trinh cùa giáo
viên và nhà truong giùp hiçu truông có thông tin chinh xàc vê thuc trang kêt
quà và chât luong giào dyc cùa nhà truong, uu diém và ton tai trong thuc hiên
các nhiêm vy, nôi dung, các khâu cùa công tâc quàn lÿ phàt triên chuong trinh
giáo dyc, tù dô hiçu truong có nhùng chinh sàch, biên pháp hô tro giào viên vê
chuyên mon nghiêp vu và diêu chinh su chi dao, tó chûc, huong dân viçc thuc
hiçn chuong trinh dat hiêu quà. Vi vây, dánh già viçc thuc hiên chuong trinh
giào dyc mâm non là mot khâu rât qyan trong và dan xen vói khâu lâp kê hoach
và trién khai thuc hiên ké hoach làm cho ké hoach thyc hiên chuong trinh phù
hop vói thuc tiên, mang tinh khâ thi và do dô mà có hiêu quà hon.

3.2. NÔI DUNG DANH GIA

Dánh giá trong giáo duc mâm non nôi chung và dánh giá viêc thuc hiên
chuong trinh giáo dyc mâm non nôi riêng là mot vân dê Ion gôm nhiêu mât,
nhiêu nôi dung. Trong tài liêu này, chùng tôi giôi thiêu mot sô nôi dung dánh
giá viêc thuc hiên chuong trinh nhu:

120
 - Dánh giá su phát trién cùa tré

- Dánh già hoat dông chàm sóc giào due tré cùa giào viên

- Dánh già hoat dông quàn ly cùa truòng

- Dánh già co sô vât chât cüa truòng

Trong các vân dê trên, dánh già su phát triên cùa tré là vân dê co bàn
nhât dê xàc dinh viçc thuc hiên chuong trinh chàm sóc, giào duc tré cüa mot
truong, mot lóp là tôt hay chua tôt, ba vân dê con lai nhâm xàc dinh các yêu tôt
ành huông dên chât luong chàm sóc, giáo duc tré, tù dó giúp nhà truong và
giào viên tim ra câc biçn pháp thich hop dê nâng cao chât luong giâo duc.

3.2.1. Dánh già su' phát triên cùa tré

Dánh già su phát trién cüa tré là quà trinh thu thâp thông tin mot cách có
hê thông, phân tich và dôi chiêu vói mue tiêu cüa chuong trinh giào duc mâm
non nhâm theo dôi su phât triên cùa tré và diêu chinh kê hoach giào duc tré,
dàm bào su phât triên cùa tré phù hop vói mue tiêu giáo duc cùa dô tuôi.

Mue dich: Dánh già su phàt triên cùa tré duQC tiên hành trong quà trinh
chàm sóc, giáo duc tré, sau môi giai doan hay sau môi chù dê, khi kêt thùc nàm
hoc giùp giào viên và càn bô quàn li giào duc nhân thùc duoc su tàc dông cùa
chuong trinh và viêc thuc hiên chuong trinh dôi vói su phât triên, su tiên bô
cùa tré tù dô diêu chinh viêc tô chùc hoat dông chàm sóc, giào duc sao cho phù
hop vói tré.

Nôi dung: Dánh già su phát triên cùa tré bao gom dánh già su phát triên
thè chat, nhân thùc, ngôn ngù, tình càm - xà hpi và tham mi dua theo càc tiêu
chi dánh già càc màt phát trién dua ra trong tài liçu huóng dan thuc hiên
chuong trinh giào duc mâm non hoâc chuàn dánh già su phát trién cùa tré 5
tuoi do Bò Giào due và Dào tao ban hành.

Hình thùc và phuxmg pháp dánh già: Dánh già tré duoc tiên hành hàng
ngày trong hoat dông chäm sóc giào due tré, sau môi giai doan/chù dê hoàc
cuòi nàm hoc.

121
 D ành già tré trong càc hoat do n a hàng ngàv

Dành già tré trong câc hoat dòng hàng ngày là qua trình theo dòi nhùng
diên bién trang thài tâm, sinh lÿ cùa tré trong hoat dòng än, ngù, vui choi, hoc
tàp... nhäm phàt hién nhùng biéu hién ti ch eue hoäe tiêu eue dê kip thòi dieu
ehinh kê hoach hoat dông châm sóe, giâo duc tré, lua chon bien phâp giâo dyc
tré thich hop.

Bânh già hàng ngày quan tâm dâc biçt dén nhùng biêu hiçn vê tinh trang
sùc khôe, thâi dô, câm xùc, hành vi cùa tré, kiên thùc, kÿ näng cùa tré... trong
thuc hiçn câc hoat dông trong chê dô sinh hoat nói chung, trong hoat dông hoc
cô chù dich và hoat dông vui choi, hoat dông ngoài trai... Dua trên ket quâ
dành giâ hàng ngày, giâo viên xâc dinh duoc nhùng tré cân liru y và sù dung
câc biçn phâp châm soc, giâo dyc riêng cho phù hop vói nhùng vân dé cân luu
y trong to chùc ehàm soc, giâo dyc tré và thay dôi phù hop trong nhùng ngày
sau. Trong so soan bài và ké hoach hoat dông ngày, giâo viên nên dành mot
khoâng trông dê ghi lai nhùng vân dê cân quan tâm và luu y cho ngày kê tiêp.
Kêt quâ dânh già này có thê dùng dê trao dôi vói phu huynh dê cô sy phôi hop
giùa nhà truóng và gia dinh trong viçc châm sôc và giâo duc tré dông thôi qua
nhùng biêu hiên cùa tré giâo viên nhân ra nhùng diém manh, diém yéu trong
quâ trinh châm sôc giâo duc tré cùa minh de tù dô dieu chinh quâ trinh tô chùc
câc hoat dông châm sôc, giâo dyc tré cho phù hop hon.

Nhùng luu ÿ khi dânh già tré hàng ngày: Cân cù vào myc dich yêu càu vê
tô chùc hoat dông châm sôc, giào dyc tré, giâo viên dành già tré tinh trang suc
khôe cùa tré - dâc biêt chù y theo dôi, châm sôc nhùng tré moi di hoc sau khi
nghi ôm, tré cô biêu hiên mêt môi, ân, ngù kém ...; Trang thâi câm xùc, hành
vi, tinh thân, thâi dô cùa tré tham gia câc hoat dông trong ngày ó truông; Kiên
thùc, kÿ näng - So sânh két quâ tré dat duoc vói myc dich yêu câu dê ra trong
câc hoat dông.

Phuong phâp dânh giâ: Quan sât, theo dôi, trô chuyên, phân tich sàn
phâm cùa tré trong câc hoat dông, trao doi vói phy huynh.

Luu kêt quâ dânh già: Doi vói nhùng tré dat myc dich yêu câu trong câc
hoat dông, giâo viên theo dôi, dânh giâ dé biét, không nhât thiét phâi ghi chép

122
kêt quâ; Dôi vói nhùng tré có biêu hiên dâc biêt nhu: Vuçrt yêu câu rât tôt hoâc
nhùng tré không dat yêu câu vê kiên thùc, kÿ nâng, thâi dô, tré cô biêu hiên sùc
khôe kém..., giâo viên ghi chép nhân xét, dânh già eu thê ó côt luu ÿ hoâc
phân cuòi kê hoach hàng ngày cùa so soan bài..

Dành già tré sau môi chù dê/giai doan se giùp giào viên có nhùng thòng
tin vê su tiên bô, su phàt triên cùa tré sau mpt khoàng nhât dinh hoâc sau chù
dê so vói mue tiêu mà chù dê dua ra, nhu câu, hùng thù, tinh tich eue cùa tré,
kiên thùc, kÿ nàng mà tré dà hinh thành duoc, tù dô câi tiên hoâc diêu chinh
càc hoat dçng tiêp theo làm co so cho viêc xây dung kê hoach cùa chù dê sau
duoc tôt hon.

Nhùng luu ÿ khi dành già tré sau môi giai doan/chù dê: Thuc hiên ô càc
nhóm tré 24 - 36 thàng tuôi và càc lóp mâu giào khi kêt thùc môi chù dê. Cân
cù vào mue tiêu và doi chiéu vói kêt quâ thuc hiên chù dê, giâo viên tông hop,
nhân xét dành già tré và mot sô vân dê cân luu ÿ trong quà trinh thuc hiên chù
de: Dành già kêt quà cùa tré (kiên thùc, kÿ nàng, thài dô), cân nêu rô tên cà
nhân tré dat rât tôt hoâc chua tôt trong tùng lînh vue phàt triên, nêu rô mue tiêu
lïnh vue nào tré dat rât tôt hoâc chua dat, lÿ do chua dat; Nhùng vân dê cân luu
ÿ vê phuong tiên, hoc liçu, dô choi và hinh thùc tô chùc hoat dông giào duc dé
rut kinh nghiêm khi thuc hiên chù dê sau.

Phuong phàp: Tông hop thông tin dành già trong thài gian thuc hiên chù
dê, phân tich sân phâm cùa tré và trao dôi vài phu huynh; So sành, phân tich,
dành già kêt quà cùa chù dê so vói myc ticu de ra hoâc CÓ the so sánh ket quà
cùa giai doan/chù dê này vói giai doan/chù dê truóc

Luu kêt quâ dành già: Ghi chép nhân xét tông hop trong sô soan bài khi
két thùc giai doan/chù dê.

Dành giâ su phàt triên cùa tré cuoi dô tuôi là su thu thâp thông tin và dua
ra nhân dinh chung vè su tiên bô và su phàt trién cùa tré sau 1 giai doan so vài
su phàt triên cùa tré ban dâu, tù dô làm co sô cho dành già chât luong chuong
trinh và thuc hiên chuong trinh, làm càn cù cho viêc xây dung kê hoach thuc
hiên chuong trinh cùa nàm hoc sau. Nhùng luu ÿ khi dành già tré sau mot nàm
thuc hiên chuong trinh:

123
 Bánh già tré cuòi dò tuoi: Thuc hién dánh già tré ò tàt cà càc nhóm, lóp
mâm non 1 làn/nàm hoc, tai các then diêm sau:

Dôi vói tré nhà tré: Tré cuoi dò tuoi: tháng thù 6, 12, 18, 24.

Bòi vói tré nhà tré (24 - 36 tháng tuoi) và tré màu gjào 3 - 4 tuôi, màu giào 4
-5 tuoi, mau giào 5 - 6 tuoi: Cuòi tháng 4 hàng nàm (Cuoi hoc ky 2 cúa nàm hoc).

Bành già theo càc chi so dánh già tré ò cuoi càc dò tuoi (Theo càc chi
so trong cuón tài lieu “Huóng dán tó chúc thuc hién chuong trinh giào due
mâm non”).

Phuong pháp: Quan sàt, theo dòi, trò chuyên, phân ti ch sân phàm cùa tré,
trao dòi vói phu huynh; su dung bài tâp, tình huòng.

Tré dupc dánh già theo càc chi so cùa dò tuoi, Bành già tùng tré theo 2
mùc dò: Bat và Chua dat.

Liru két quá dánh già: Mòi tré 01 phiéu dánh già; Tông hop két quà cùa
cá lóp luu tai So theo dòi chât lugng cùa nhóm, lóp và sô theo dòi chat luong
truóng mâm non. Tùy theo diéu kién tùng don vi truóng, nhóm, lóp mâm non
de tò chùc, phân còng giào viên thuc hiçn còng tác dánh già tré dat két quà tot.

3.2.2. Dánh già viçc tò chtrc hoat dòng chàm sóc, giào dyc tré cùa
giào vién

Bành già viçc to chùc hoat dòng chàm sóc giào due tré cùa giào vién do
chinh giào vién tu dánh già dua trên nhùng biéu hiçn cùa tré hoàc do càc dòng
nghiçp dánh già thòng qua hinh thùc du gió, trò chuyén... Npi dung dánh già
này cüng có thè do các càp quàn li giào duc màm non thuc hiçn de xàc djnh nói
dung boi duòng nàng cao trinh dò chuyén mon nghiçp vu cho giào vién và chi
dao thuc hién càc hoat dòng chàm sóc, giào due tré dat két quà tòt.

Càc tiéu chi dánh già viéc tó chùc hoat dòng chàm sóc, giào due tré cùa
giào vién bao gòm: Có ké hoach chàm sóc, giào due tré cà nàm, hoc ky, theo
chù dé, Soan bài dày dù; Thiét ké mòi truóng giào due cho càc hoat dòng phù
hop, kich thich tré hoat dòng tich cue, chù dòng sàng tao; Tò chùc càc hoat
dòng chàm sóc giào due tré dat muc tiéu cùa chuang trinh dé ra; Nói dung,

124
phuong pháp, hinh thúc tô chúc các hoat dông phù hop; CÓ khà nàng bao quát
tré trong quá trinh hoat dông dé phát hiên và xù li kip thcri các tinh huông xáy
ra; Bàm bào an toàn vê thé chât và tâm li cho tré; Bàm bào viçc phôi hop chat
chê gifla dông nghiêp vói dông nghiêp và vói phu huynh trong công tàc chàm
sôc giào dyc tré.

3.2.3. Dánh già hoat dông quân li nhà trircmg

Nói dung dánh già này thuóng do các câp quàn li thuc hiçn.

Các tiêu chi dánh già hoat dông quàn lÿ truông bao gôm: có kê hoach
hoat dông thuông kÿ cûa truông và cùa lcrp; Kê hoach chàm sôc, giào duc tré
cüa truông và cüa các láp theo nàm hoc thco thàng, theo tuân và theo chù dê;
Cô kê hoach hoat dông nâng cao chât luong chuyên mon cho giào viên (du già,
thi giào viên giôi, cù giào viên di hoc tâp, bôi duâng...); Cô kê hoach hoat
dông phôi hap gifla nhà truông và giào viên các lóp vói phu huynh trong viêc
chàm sôc tré; Tô chúc thuc hiçn chuong trinh chàm sôc giào dyc tré thco kê
hoach; Bào dàm các quy dinh vê tré, ti lê giào viên/ tré và ti lê tré di hoc hoc
dêu; Bàm bào các hoat dông chàm sôc giào dyc tré à truông; Thuc hiçn kê
hoach ngân quÿ cho các hoat dông cúa truông.

Bánh già thco döi, giám sát diêu chinh kê hoach: Thuc hiçn viçc kiêm tra
thuông kÿ và dôt xuât ô các lóp và các bô phân liên quan dên viçc chàm sôc,
giào due tré, kiém tra và thco döi súc khôc tré, kiêm tra tài chinh, hoat dông
bêp àn; Thuc hiên viéc xét thi dua, dánh giá giào viên, càn bô nhân viên trong
toàn truông.

Nhûng luu ÿ khi dánh già viêc thuc hiên chuong trinh: Nhà truông tu
nhân xét, dánh già viêc thyc hiên chuong trinh giào due mâm non; Các câp
quân lÿ giào duc mâm non kiém tra, dánh già viêc triên khai thuc hiên Chuong
trinh giào duc mâm non.

Nôi dung:

+ Bánh già thông qua ho so:

Boi vói nhà truông: Kê hoach tô chúc thuc hiên, phân công giào viên; Kê
hoach thuc hiên các chú dê; Tô chúc du giô, ghi chép và luu phiêu nhân xét
giào viên; Biên bàn hop chuyên mon, rút kinh nghiêm.

125
 Dôi vói nhóm, lóp: Bç sô cúa lap (So theo dôi tré và Sô theo dôi chat
luong nhóm, lóp); So soan bài; Ho so cà nhân tré (các so sách, tài lieu theo quy
dinh cho hoc sinh); Luru kêt quà dánh giá tré theo quy djnh.

+ Dánh giá các hoat dông triên khai thuc hiên Chuong trinh giào duc
mâm non: Ban giàm hiêu to chúc quân lÿ, chi dao càc hoat dông cúa nhóm,
lóp thuc hiçn kê hoach cûa nhà truông; Dánh giá vè hoat dông cùa giào viên tai
các nhóm, lóp (To chúc các hoat dông chàm sôc - giáo duc tré, xây dung môi
truông hoc tâp cho tré dupe hoat dông tich cue, góc tuyên truyên vói cha me
hoc sinh...); Chuán b¡ các diêu kiçn co sô vât chát, trang thiêt bi phuc vu thuc
hiçn Chuong trinh Giáo duc mâm non; Công tác bôi duóng giáo viên nâng cao
chât luong thuc hiçn Chuong trinh Giáo duc mâm non; To chúc thuc hiên, theo
dôi dánh giá su phát trién cùa tré và sú dung két quà dánh giá hiêu quà.

Phuong pháp: Thàm lóp du các hoat dông cúa giáo viên tó chúc cho tré,
quan sàt môi truông nhóm, lóp, khung cánh su pham toàn truông; Phân tich
các sàn pham cùa tré; Khào sàt xàc suât tré dé dánh giá su phát triên cùa tré;
Kiém tra hô so cùa nhà truông vè quàn lÿ, chi dao thuc hiên Chuong trinh Giào
duc mâm non; hô so cùa các nhóm, lóp xây dung ké hoach thuc hiên Chuong
trinh Giáo dyc Mâm non; Dánh giá và xép loai (tôt, khà, trung binh, yéu).

Luu két quà dánh giá: Két quà kiém tra, và tu dành giá duoc luu tai hô
so cùa các cap quàn lÿ.

3.2.4. Dánh giá co sô vât chát cùa trirímg mam non

Co sô vât chat cùa truông mâm non duoc coi là diêu quan trong dé thuc
hiên chuong trinh giáo due màm non. Do dó, dánh giá co sô vât chât dánh giá
dé xác d¡nh các yêu tô ánh huông dên chât luong thuc hiên chuong trinh, thóng
thuông dánh giá co sô vât chât cùa mot truông duoc thuc hiên dua trên các tiêu
chi sau: Dja diêm, dia hinh cùa truông; Bô eue truông (sân vuôn và cách sàp
xép các khu vue làm viêc hoc tâp cùa truông), Co sô vât chât cùa lóp (cô càc
phông dây dù trang thiêt bi dô dùng, dô chai phuc vu cho càc hoat dông chàm
sôc giào duc tré phù hop vói túng lúa tuôi); Các loai sô sách phuc vu cho hoat
dông quàn lÿ truông lóp (sô tông hop quàn li chât luong chàm sóc, giáo duc

126
tré, sô quàn li tài sàn, tài chinh, so theo dòi dánh già giào viên nhân vièn, so
theo dòi tré, so soan bài sô du già thàm lóp).

3 .3 PHLÍ0NG PHÁP DÁNH GIÀ

Dé dánh già viêc thuc hièn chuong trinh giào due màm non, có thè sù
dung các phuong pháp sau:

- Quan sát: Dé dánh giá giáo viên, dánh già tré, dánh già mòi truóng giáo
duc trong các hoat dông cham sóc giáo due tré.

* Sù dungphuangpháp quan sát trong dánh giá suphát trién cua tré:

Quan sát là quá trinh tri giác có chü dinh, có hé thóng cúa giáo viên nhäm
thu tháp thông tin vê biêu hiçn tâm lÿ, thê chât, các hành vi cúa tré trong nhùng
hoàn cành tu nhiên làm co so cho viêc dánh già tré.

Các buóc tiên hành quan sát: Chuân bi (xác dinh dòi tuong quan sát, mue
tiêu, nói dung quan sát, cách thúc quan sát, thiêt kê mâu phiéu quan sát; do
dung dé ghi chép thóng tin; thòi gian và dia diêm quan sát dé không ành huòng
dên tré...); quan sát và ghi chép thông tin; phán tich kêt quá quan sát; nit kinh
nghiêm tù các kêt quà quan sát duoc.

Yêu câu: Dàm bào tính khách quan cùa viçc quan sát; Dàm bào dû thông
tin dê dánh già tré; dàm bào kêt hop nhiêu hinh thúc quan sát (toàn diçn hoàc
bó phán; quan sát thòi diêm hoâc quan sát quá trinh; quan sát có bô tri hoàc
không có bó tri).
- Diêu tra bàng phiêu hôi (anket): Dê dánh già hoat dông quàn li truòng,
co sô vât chât truòng lóp, viçc to chúc hoat dông cúa giáo viên.

- Sù dung bâng kiêm kê hay träc nghiêm: Dê dánh giá giáo viên, dánh
già tré.

- Nghiên cúu sàn phâm hoat dòng giáo duc cúa giáo viên, cúa tré, cúa cán
bó quàn lí dê dánh già viêc thuc hiên chuong trinh và kêt quà hoat dòng cúa
giào viên và tré, hoat dòng quàn li truóng...

- Phông vân: dê tham khào y kiên cùa phu huynh, công dông, giáo viên

- Các phuang pháp khàc: Sù dung bài tâp, tình huòng giào due.

127
 3 .4. HÌNH THÚC DÁNH GIÀ

Dánh già viêc thuc hiçn chuong trình có thè thuc hièn duói nhièu hinh
thúc khàc nhau. Có thè kè dèn nhùng hinh thùc co bàn sau:

- Dánh già thucmg xuyèn

- Dánh già dinh kì

- Dánh già quà trình

- Dánh già két quà

- Dánh già tùng phàn

- Dánh già toàn diçn

Nhin chung, tùy thuôc vào muc dich dánh già mà nguoi dánh già lua
chpn hinh thúc dánh già phù hpp. Sau khi dánh già rièng tùng nói dung trén,
nhùng nguòd tham già dánh già càn dua ra nhàn dinh chung vè tinh hinh thuc
hièn chuong trình giào duc màm non và các vàn dè càn khàc phuc trong cóng
tàc chi dao và trièn khai thuc hièn chuong trình dè nàng cao chàt lugng chuong
trình huóng tói nàng cao chât lupng chàm sóc, giào due tré.

Dánh già là mot khâu quan trong trong tièn trình chi dao, tò chúc thuc
hièn chuong trình, nó giù vai trò mài lièn hè nguoc giùp giào vièn và càn bó
quàn li tìm ra các bièn phàp dè dièu chinh kè hoach hoat dòng mót cách kip
thòi, dáp úng yêu câu chäm sóc tré theo mvic tièu cùa chuamg trình, cùa nhà
truòmg và két quà mà cha mç tré mong dpi. Do dó, các cap quàn li và các giào
vièn càn thuc hiçn viêc dánh già thuc hièn chuong trình mót cách khách quan,
trung thuc và có hiéu quà giào due thiét thuc.

128
 CÀU HÒI THÀO LUÀN

[1], Trinh bày khài nièm, muc dich, y nghìa cùa dành già chuong trình
GDMN.

[2], Phàn tich nói dung, phuong phàp dành già chuong trinh giào due
màm non theo càc càp dp chuong trinh nhà truòng; chuong trình thàng/chù dè;
ho?t dpng giào due.

BÀI TÀP

[1], Nghièn cuu phàt hièn thuc trang hoat dpng dành già kèt quà thuc
hièn chuong trinh giào due ò 01 truòng màm non.

[2], Dè xuàt bièn phàp dành già chuong trinh giào due tré theo chù dè
phàt sinh ò truòng màm non.

[3], Dành già thuc trang thuc hièn chuong trinh và phàt trièn chuong
trinh giào due theo chù dè tai mòt thói diém ò 01 truòng màm non.

[4], Xày dung ké hoach dành già hoat dóng giào due, dành già vièc thuc
hièn càc hoat dòng trong ngày.

[5], Xày dung duoc càc màu phiéu dành già/thang dành già chàt lupng
thuc hièn chuong trinh giào due màm non trèn tré và mòi truòng giào due.

129
 PHV L y c

Phy lyc 1. KÉ HOACH NÄM HQC (Mau giáo 5-6 tuoi)

Các Choi
Choi
n Oi d u n g g iá o D ye giff Giff ff
ngoái Chü dé
sinh hoc các
trói
hoat góc

L GIÁO D y e THÉ CHAT

a. Pháí trien các vpn dong car ban:

* Phát trien c a va hö hap TDS

* Pháí trien vpn dpng c a bán

1. D i va chpy: 8 tiét

- Di tu thé tháng (Có mang v£t tren dáu) 1 Gia dinh

- Di báng mép ngoái bán chin, di X

khuyu gói.

- Di tren däy (däy d jt trén sán) 1 Bán thän

- Di tren ván ké doc (dái 2m, rpng x Nghé

0.30m, mpt dau ké cao 0.3m) nghiép

- Di nói bán chán tién - lúi X

- Di, thay dói tóc dö, huáng dich däc 1

theo hiéu lénh.

130
- Di thäng bäng tren ghe the duc (2m 1 Thuc vät
x 0.25m x 0.35m), däu dpi tüi cät

- Chay 18m khoäng 10 giäy 2 Gia dinh

- Chay lien tue 150 m ( khöng giöi 1 Döng vät

han thöi gian)

- Chay näng cao düi, chay thay döi 1 Nuoc

töc dp, chay döi huang.

- Chay theo duemg dich däc. X

2. Bö, truem, treo: 6 tiet

- Bö bäng bän tay vä bän chän vöi dp 2 Dpng vät

däi 5 - 6 m

- Bö chui qua cäc vöng lien tiep (6 X Nuöc

vöng) dp däi 1.5 x 0.6m)

- Bö dich däc qua 7 diem 2 Bän thän

- Truön säp 3 - 4m ket hpp treo qua 1 Nghe

ghe däi 1, 5x30 rm

- Treo len, xuöng 7 giöng thang 1 Thuc vät

J. Tung, nem, bät: 12 tiet

- Tung böng len cao vä bät böng (2 tay) 1 Truömg

mäm non

- Bäp vä bät böng tai chö ( 2 tay) x Nghe

131
- Ném xa bàng 1 tay 2 Bàn thân

- Ném xa bàng 2 tay 2 Gia dinh;

Qué
hucmg,
dát nuôc

- Ném trùng dich thàng dùng 2 Thuc vit

- Ném trùng dich nàm ngang (xa 2m) 2

- Ném và bàt bóng bàng 2 tay vói 1 Giao

nguòi dói dién (khoàng cách 4m) thông

- Chuyèn bàt bóng qua dàu, qua chàn X Nghê

- Di dip và bàt bóng bàng 2 tay 2

4. Bât nhày: 8 tiét

- B |t lién tue vào vòng (7 vòng) 2 Truóng

màm non,
Dçng vit

- B |t xa tói thiéu 50 cm X 1 Giao

thông

- B it tách khép chàn qua 7 ô X 2 Thyc v it

- Bât qua vât càn 15 - 20 cm X

- Bât, nhày tù trên cao xuông 40 - 50cm 2 Nghê

- Nhày lò cô liên tue 5m 1 Quê

huerng,
dât nuôc

132
h. Giáo duc dinh duffng và sire khòe:

- Dinh dirdng:

+ Tré àn duoc da dang các loai thúc àn Già

àn

+ Biêt tên 1 sô thuc phâm thông Gia dinh

thuàng theo 4 nhôm thuc phâm.

+ Biêt làm 1 sô thao tâc dan giân trong Gia dinh

chê bien 1 sô món àn, nuôc uông.

+ Biêt mot sô kÿ nàng trong àn, uông. Già

àn

+ Biêt kê tên 1 sô thúc àn cân cô Già

trong búa àn hàng ngày. àn

* M çt so kÿ nàng vç sinh và tu
phuc vu:

+ Tâp luyên kÿ nàng: dânh ràng, lau vç

mât, rùa tay bàng xà phông. sinh

+ Di vç sinh dùng noi qui dinh, biét vç

sù dung dô dùng vç sinh dûng câch. sinh

+ Tu thay quân âo, mang giày và sàp x

xêp dûng noi quy dinh.

+ Che miêng khi ngàp, ho, hàt hai. X

+ Cô ÿ thúc giù quân ào, dâu toc X

gpn gàng.

133
* Giù gin site khôe và an toàn: An toàn
1 tuân

+ Tâp luyçn mot sô thói quen tot vè X

giù gin sue khôe.

+ Loi ich cùa viêc giù gin vê sinh X

thân thé, vè sinh môi truóng dôi vói
sue khôe con nguói.

+ Biêt kêu cùu và chay khôi noi X

nguy hiêm.

+ Lua chon và sù dung trang phuc X

phù hop vói thói tiêt.

+ Loi ich cûa màc trang phuc phù X

hop vói thói tiêt.

+ Nhân biêt mot sô biéu hiên khi ôm, X

nguyên nhân và càch phông trành.

+ Nhân biêt mot so truóng hop khan X

cap và goi nguói giùp dò.

+ Biêt không choi nhùng noi cô thé X

gây nguy hiém (chày no, bé nuôc,
bép, dô dùng bi hu hông. )

+ Không di theo nguói la, không X

nhân quà cùa nguói la khi chua dupe
nguói thân cho phép

134
+ Biêt cách sù dung 1 so dô vât có X
thè gây nguy hiêm. ( kéo, dô choi
hông, ô diçn. . .)

+ Không làm nhùng hành vi có thè X

gây nguy hiêm

+Biêt ùng xù vói thuôc, hôa chât X

trong lap

+ Biêt dia chi cüa già dinh và sô diên X

thoai cùa nguài thân

+ Biêt không ân nhùng thùc an gây X

nguy hiêm

II- GIÁO DVC NHÁN THLÍC

a. Khám ohà khoa hoc:

1. Các bp phân cùa cffthê con ngiriri

- Biêt dupe chùc nàng cùa các giâc 2 Bàn thân

quaii và các bO phân kliàc nhau cùa
co thè.

2. Dô vpt:

* Dô dùng dô chffi

- Biêt dupe dâc diêm, công dung và 1 Truàng

cách sù dung cùa 1 sô dô dùng dô choi. mâm npn

135
- Mot sô môi liên hê don giân giùa 1
dàc diêm câu tao vói cách sù dung
cüa do dùng, do choi quen thuôc.

- So sánh su khác nhau và giông nhau X

cüa do dùng, dô choi và su da dang
cùa chùng.

- Phân lo^i 1 so do dùng dô choi theo X 2

2-3 dâu hiçu khác nhau.

* Phurong tiçn giao thông

- Dàc diêm, công dung cùa mot so X 3 Giao

phuomg tiçn giao thông và phân loai thông
thco 2-3 dâu hiêu.

3. Dçng vçi và thuc vçt:

- Làm qucn mot so con vât: dàc diém, X 4 Dông v |t

ich loi, chàm sóc, bào vç.

- Làm qucn mot so cây hoa, quà: dàc X 3 Thuc vât

diém, ich loi, cûa cây, hoa, quà; chàm
sóc, bào vê.

- Quâ trinh phât trién cùa cây, diêu X 1 Thuc vât

kiên song cùa mot so loai cây.

- So sánh su khác nhau và giong nhau X Thuc vât

cùa mot so con vât, cây, hoa quà.

- Phân loai nhóm TV và DV thco 2-3 X 2 Thuc v|t,

dau hiçu khác nhau. Dông v it

136
- Quan sát, phán doán môi liên hê X Thuc vât
dan giân giùa con vât, cây vói môi
truòng sông.

4. Mot sô hiên tircmg tu nhiên:

* Thôi tiét và mùa: Nuôc và

càc hiên
tuang tu
nhiên

+ Du doán mpt sô hiên tupng thiên X X

nhiên dan giân sàp xày ra.

+ Tré gpi duac tên hiçn tupng thài X X

tiêt (mua, nàng, .. .)

+ Môt so hiên tupng thôi tiêt thay dôi X X

theo mùa và thù tu các mùa.

+ Tré biêt duac su thay dôi trong sinh X 1 X

hoat cùa con nguòi, con vât và cây
theo mùa.

* N g ày và d fm , m § t frfri, m § f trñ n g .

+ Su khâc nhau giùa ngày và dêm, X X

mât trài, màt tràng.

* N uàc X

Càc nguôn nuôc trong môi truòng sông X

+ Ich lai cùa nuôc dôi vói dôi sông 1 X

con nguòi, con vât và cây.

137
+ Nguyên nhân gây ô nhiêm nguôn X X
nuôc và cách bào vê nguôn nuóc, tré
y thùc tiêt kiêm nuôc.

+ Mpt so dàc diêm, tinh chât cüa nuôc. X X

* Không khi, ánh sáng.

+ Không khi, các nguôn ánh sáng và X X

su càn thiét cûa nó vói cuôc song con
nguòi, con vât và cây.

* Dât dá, cát sòi X

+ Mot vài däc diêm, tính chát cüa dát X

dá, cát soi.

b. Làm auen vói mot so khái niêm

sor dans ve toán:

J. Tçip hçp, so luçng, so thú tu và dem;

- Dêm trong pham vi 10 và dêm theo 3 Nuôc và

khà nàng các hiçn
tuong tu
nhiên

- Nhân biét ÿ nghîa cûa các con so X

trong cuôc sông häng ngày.

- Nhân biêt chù sô, sô luong và sô 5

trong pham vi 10

138
- Thêm bót các nhóm dôi tuang trong 5 Nuóc và
pham vi 10. càc hièn
tuong tu
- Tách - Gpp các nhóm dôi tuçrng và 5 nhién
dêm trong pham vi 10.

2. Xêp tirang irng:

- Ghép thành cäp nhùng dôi tuong cô X

môi liên quan (Tao cho tré cô tu duy
linh hoat và nói lên môi liên hê cüa
chúng).

3. So sánh và sàp xép theo quy tâc:

- Xêp thành cap, sàp xêp theo qui luât X

(Tré nhân ra qui tâc sàp xêp và tiêp
tue sàp xêp)

- Tao ra qui tâc sàp xép. X

4. Do lucrng:

- Do dp dài 1 v it bang các dan vi do 2 Dông vit

khác nhau.

- Do dò dài các vit, so sánh và diên 1 X

dat kêt quà do.

- Do dung tich càc vit, so sánh và X

diên dat kêt quà do

139
5. Hinh dang:

- Nhân biêt, gpi tên khôi câu, khôi 3 Thuc vât

tru, khôi vuông và khôi chù nhât và
nhân dang các khôi hinh dô trong
thvrc tê.

- Chàp ghép các hinh hinh hoc dê tao X X

thành các hinh moi theo y thich và
theo yêu câu

- Tao ra mot sô hinh hinh hoc bàng X X

các cách khác nhau.

6. Djnh hiccmg trong không gian và

dfnh hir&ng thâi gian:

- Xàc dinh vj tri cùa dô vât (Phia X 3 Bàn thân

truóc - phia sau; Phia trên - phia
duôi; phia phài - phia trài) so vói bàn
thân tré, vói ban khác, vói mot vât
nào dô làm chuân.

- Nhân biêt ngày hôm qua. hôm nav X Nuôc và

và ngày mai. các hiên
tupngtu
nhiên

- Goi tên các ngày trong tuân X

- Tré nhân biêt duoc ngày trên lôc X

lich

- Tré nhân biêt già chän trên dông hô. X

140
c. Khám Dhá xâ hôi:

1. Bân thân và già dình, triccmg

mâm non, công dông.

- Ho tên, ngày sinh, giài tinh, däc X

diêm ban thân, vi tri cüa moi nguài
trong gia dinh.

- Các thành viên trong gia dinh, sô X 1 Gia dinh

thich cüa moi nguôi trong gia dinh,
nhu câu cüa gia dinh, dia chi gia dinh.

* Truàng Mâm non:

- Ban, lap, truàng, cô giâo, dô chai. X 2 Truàng

mâm non

- Biêt duac däc diêm, sà thich cüa X X

ban trong làp.

* Truàng tiêu hçc:

- Làm quen mot sô dô dùng hoc tâp X 2

lap 1, tên truàng, dia diêm, các hoat
dông cüa hoc sinh tiêu hoc.

2. M çt so nghê trong xâ hçi:

- Biêt 1 sô nghê gân gùi trong dia X 5 Nghê

phuang (nghê nông nghiêp, nghê dêt nghiêp
mành, nghê may, tho môc...) và ÿ nghîa
cüa các nghê, dung cu và sàn phâm.

141
3. Danh lam tháng cánh, ngáy lé
hói, su kién van hóa.

- Bác diém nói bát cúa mót só di tich, 2 Qué

danh lam, tháng cánh, ngáy lé hói, su huang,
kién van hóa cüa qué huong dát nuóc dát nuóc,
Bác Hó

m. GIÁO D yc PHÁT TRIÉN

t i n h c á m v a k y n á n g x á h Qi

a. Phát trien tinh cám:

1. Y thúc vé bán than:

- Biét dupc mót só thóng tin quan X 1 Bán thán

trpng cüa bán thán ( Ho & tén, khá
náng, só thich )

- Úng xür phú hpp vói giói tinh, X X

bán thán.

- Biét dupc khá náng vá só thich X

íicng cúa bán llián.

- Tu tin váo bán thán, có gáng thuc X X

hién cóng viéc dupc giao cho dén
X
cúng (truc nhát xép gon dó dúng,
dó choi)

- Chú dóng vá dpc láp trong 1 só X X

hoat dpng

142
- Manh dan tu tin bày tô y kiên cüa X X
bàn thân

- Thê hiçn su vui thich thuc hiên X X

công viêc.

2. Nhân biêt và thê hiçn câm xùc,

tinh câm vài con nguòi, su vât và
hiên tuçmg xung quanh

- Nhân biêt 1 sô trang thâi càm xùc X Giao

(vui, buòn, ngac nhiên, giân, so hâi, thông
xâu hô) qua nét mât, loi nói

- Bpc lô càm xùc cüa bàn thân bàng X X

loi nói, cù chi, diêu bç và nét màt.

- Trâi nghiêm da dang các trang thái X

càm xùc qua ngù diêu.

- Biêt chia sè tinh càm vói ban bè và X

nguôi thân

- Thich châm sóc cây eòi, con vât. X X Dông vât,

Thuc vât

- Hop tâc vói ban, biêt tim câch giài X

quyêt mâu thuân theo huông tich eue.

- Biêt hâu quâ hành dpng cûa minh. X

- Biêt thê hiên tinh càm kinh yêu vói X

Bàc Hô

143
3. Tón trong

- Bièt khà näng và sd thich cùa nguói X

khàc (Ban)

b. Phät trièn kv näne xä hòi:

1. Tré có mói quart he rich cuc vài

ban he và nguòi làn:

- Dè hòa dòng vài ban bè trong lòp, X Dòng vat

trong nhóm chai

- Tré chü dòng giao tièp vài ban bè X Trixcmg

và nguòi lòn gin güi. màm non

- Thich chia sé càm xùc, kinh X Nghè

nghièm, dò dùng dò chai vài nguòi nghiép
gàn güi

- Sàn sàng giùp dà khi nguòi khàc X Dpng vat

gap khò khan

- Có nhóm ban chai thuàng xuyèn X Thuc vat

- Bièt giùp dà ban, nguòi khàc khi càn X

- Bièt chò dèn luot khi tham già hoat X Thuc vat
dpng

2. Tré thè hién su hop tàc vài ban bè

và mai n guòixun g quanti:

- Läng nghe y kièn cùa nguòi khàc, X

biét sù dung lòi nói cù chi lè phép,
lich su

144
- Trao dôi ÿ kiên cüa mình vói các ban X X

- Thuc hiên nhiêm vu dan giân cùng X Gia dinh

nguài làn

- Châp nhân su phân công cüa nhôm

ban và nguài làn

3. Tré có hành vi thich hop trong

ùng x irx â hôi:

- Biêt cách trao dôi y kiên (nói ÿ X

kiên cüa minh, läng nghe ÿ kiên cüa
nguài khâc)

- Có thôi quen chào hôi, càm an, xin X Truông

loi và xung hô lê phép vài nguài khâc mâm non

- Biêt nhân xét và tô thài dp vài hành X

vi “düng”, “sai”, “tôt’Y’xâu”

- Dê nghi su giüp dò nguài khâc khi X X

cân thiêt

- Nhân ra viêc làm cüa mình có ânh X Truàng

huông dên nguài khâc tiêu hpc

- Biét dm càch giài quyét mâu thuan X X

theo huàng tí ch eue (düng lài,
nhuàng nhin, nhà su can thiêp khi
cân thiêt)

145
4. Tré thè hién su tön trong ngucri khàc:

- Tré biét duac sa thich, ky nàng cùa X Bàn thàn

ban bè và bàn thàn

- Chàp nhàn su khàc biét giùa ngucri X Bàn thàn

khàc và mình.

- Quan tàm dén su cóng bang trong X

nhóm ban (phàt hién su khòng cóng
Bàn thàn
bang và mong muón ducrc su cóng bang)

5. Quan tàm dén mói trirtmg

- Tièt kiém dién, nuóc. X Hién

tucrng tu
nhién

- Giù gin vè sinh mói truòng. X X

- Bào vé, chàm sóc con vàt và cày eòi. X Dpng vàt,
Thuc vàt

IV- GIÁO D y C PHÁT TRIÉN

NGÒN N G fr VÀ GLAO TIÉP

a. Nghe

- Hièu nghía 1 sò tù khài quàt, tù X

trài nghia.

- Nhàn ra duoc säe thài, càm xùc cùa X

lòi nói: vui, buòn, tùc giàn,.

146
- Nghe hièu dupc càc chi dòn lièn X

quan 2 - 3 hành dpng

- Nghe hièu nói dung càc càu don, X

càu mó ròng, càu phùc.

- Nghe hièu nói dung truyèn kè, X 11

truyèn doc phù hgp vói dò tuoi.

- Nghe càc bài hàt, bài tho, ca dao, X 11

dóng dao, tue ngù, càu dò, hò, vè phù
hpp vói dp tuoi.

- Chäm chù làng nghe và dàp lai càu X

chuyèn cùa nguói khàc.

b. Nói

- Nói rò ràng, mach lac, trình tu. X X X

- Sù dung duoc càc tù chi tèn gQi, X

hành dòng. tinh chàt và tù bièu càm
trong sinh hoat hàng ngày.

- Dùng lói nói dè bièu lp nhu càu, càm X

xùc trong giao tièp vói nguói khàc

- Bièt kè lai npi dung càu truyèn theo X X

trình tu

- Khòng nói tue, chùi bay. X

147
- Biêt khói xuàng cuôc trò chuyên X

- Biêt dät câu hôi và trà lai câu hôi X

phù hop veri hoàn cành (ngù cành) vi
sao? tai sao?

- Trà lài các câu hôi vê nguyên nhân, X

so sánh: “Tai sao?”; “Có gi gióng
nhau17”; “Có gi khác nhau?”; “Do dáu
má có?”

- Tham gia dóng kich ( dan gián) X

- Kê chuyên sáng tao (GV cho tré kê X X

chuyên tiêp theo câu chuyên, kê
chuyên sáng tao theo tranh)

c. Tré thirc hiçn diroc 1 sô qui tâc

thông thuàng trong giao tiep

- Diêu chinh giçng nói cho phù hap X

- Biêt chù ÿ läng nghe và không ngàt X

lài nguài khác, không nói leo

- Không nói tue chùi bây X

- Biêt cách khói xuóng trò truyên X

(dùng 1 sô tù dê chào hôi, lê phép
phù hap vài tinh huông .)

- Chào hôi vói nguài la X

148
- Câm an xin loi x

- Biêt chà dên luot x

d. Làm quen vói viêc doc

- Hùng thû vói viêc dpc

- Hùng thü vói viêc dpc X

- Thich doc nhùng chù dâ biêt xung x X

quanh tré.

- Làm quen vói sâch và biêt giù X

gin sâch.

- Tré biêt dpc tù trâi sang và tù X

trên xuông

- "Dpc" truyçn theo tranh x

5. Thé hiçn 1 so ban dâu vê nhân

b ié t 2 9 ch ir c â i

- Làm quen vói 1 sô kÿ hiçu thông x

trong cupc song.

- Nhân biét và dpc dupe tat câ câc chù 12

câi trong bàng chù câi (29 chù câi).

- Biét chù viét có thê doc và thay loi nói. X

149
V- GIÂO D y c PHÂT TRIÉN
THÂM MÎ

a. Câm nhân và thê hiên câm xüc

tru&c vé dep cùa câc su vât, hiçn
tuçmg trong thiên nhiên, cuçc sông
và nghç thuât (ânt nhac, tao hinh)

- Dành theri gian chiêm ngirông và X

quan sàt, dùng lòi nói dê huóng tré
dên vói câi dep

- Thê hiên thài dô, tinh càm khi nghe X

âm thanh goi càm, càc bài hât, bàn
nhac và ngàm nhin vé dep cùa câc sy
vât, hiên tupng trong thiên nhiên,
cupc sông và tàc phâm nghê thuât.

b. M ot so kÿ nàng trong hoat dçng

âm nhac:

1. Nghe:

- T?o cho tre hung thü thich nghe X

nhac (nghe âm thanh và nghe nhac
thiêu nhi, dân ca, không loi)

- Nghe âm thanh (cho tré nghe và X X

phân biêt âm thanh khâc nhau)

2. Hât :

- Tré thich hât X

150
- Hát dúng giai diéu, lòi ca, thè hiên X X
säe thái, tinh cám.

- Thuôc bài hát, 1 nàm hpc 25 bài hát 16

3. Vân dçng:

- Vân dông phù hop giai dieu cûa bài 5

hát, bàn nhac vói các hinh thúc két hop.

4. Làm quen vói 4 - 6 loai nhac cu:

- Làm quen vói 5 nhac cu xäc xô, 3

thanh gò, phàch. .. sàn có trong lóp
và gàn gùi vói tré dé giùp tré duoc
khàm phà trài nghiçm (tùy thuôc vào
giào due cho tré làm quen, chù yéu
tré duoc ho^t dông gì vói àm nhac)

* Sàng tao:

- Sàng tao ra trò choi vân dông phù X

hop vói bài hát

- Sàng tao ra 1 doan cùa lói bài h á t, X

d |t tén bài hát

- Sàng tao ra àm thanh X

c. Mot so kÿ näng tao hình: (tré 5 tuoi)

- Ve: màu nuóc, thòi màu, phun màu, X 10 Thuc vàt

bùt màu

151
- Nàn: Kÿ näng chia dât, ân lôm, vuôt 1
nhon, làn nghiên, bé loe..

- Cät: Cät theo viên thàng, cong 2

nhon, duàng chéo, góc nhon

- Dán: Dán các hinh vào dùng vj tri, X

ko bj nhän; dán cân dôi trong hinh

- Phêt hô: gon gàng, không chôm ra X Thuc vât,

ngoài Giao
thông

- Xé: vun, màng, cong, dich dàc, dâi 2

dài...

- Gâp: Gâp theo mâu sân, gâp dôi X 1

xùng, gâp 4, gâp lôn.

- Dan, têt, luôn: nan, quat, dan giây, X X

dan len, dan tre

- In: khuôn, bàn tay, bàn chân, vât X 1 Bàn thân

lieu (cû tia, là cây), in dôi xùng (tao 2
hinh in), in theo khuôn mâu

- Xêp hinh: xêp dán các hinh duoc X X

vê sân

- Sù dung phôi hop các kÿ näng dê X

tao sân phâm

152
d. Thè hi£n su' sang tao khi tham
già cac hoat dóng nghé thuàt (Am
nhac, tao hình)

- Tu nghì ra càc hình thùc dè tao ra X

am thanh, van dóng theo càc bài hàt,
bàn nhac yéu thich.

- Bat lòi theo giai diéu cùa bài hàt, X

bàn nhac quen thupc (mòt càu hoàc
mpt doan)

- Tim kièm, lua chon càc dung cu, X

nguyèn vàt lièu phù hop dé tao ra sàn
phàm theo y thich.

- Nói lèn y tucmg tao hình cùa mình. X

Tóng cpng: 175

153
 P hu luc 2. X Á Y D V >íG K É H O A C H G IÓ H Q C VA C H Ü DÉ

Tong
LInh Tháng
c$ng
vire phát N qí dung
trien
9 10 11 12 1 2 3 4 5

1. Giáo - Dinh duong

1 1 1 1 1 5
dyc phát súc khóe
trién thé
chát - Ván dóng co bán: 3 3 3 4 4 3 3 3 3 29

2. Giáo - Toán: 3 3 3 3 2 3 3 3 2 26
dyc phát
trién - Khám phá
nh£n khoa hoc: 3 4 4 4 3 4 4 4 3 34
thúc

* Ngón ngir:

- Tho, dóng dao,

1 1 2 2 2 1 1 2 1 13
cao dao
3. Giáo
- Truyén, Ké
dyc phát 1 1 1 1 2 2 1 2 11
chuyén sáng tao.
trién
ngón ngü * Lám quen
chfi- cái

- Lám quen 29
1 1 2 1 1 2 2 1 1 12
chü cái

154
 4. Giáo ■Nhân biêt bân thân 1 1 1 1 1 1 1 7
duc phát
triên tình - Nhân biêt trang
cám - thài
1 1 1 1 4
quan hç
xà hôi

* Giáo duc âm

5. Giáo nhac:

duc phát
- Nghe, hât, vân
triên 2 1 2 2 2 2 2 2 1 16
dông:
thâm mÿ

* Tao hinh 1 2 2 2 2 3 2 2 2 18

Tông cçng: 16 19 21 20 22 22 20 21 14 175

155
 Phu luc 3. KE HOACH THEO CAC G ift SINH HOAT

Noi
Thang 9 Thang 10 Thang 11 Thang 12 Thang 1 Thang 2 Thang 3 Thang 4 Thang 5
dung
- Day tre -Tre biet -Ti6 biet - Day tre ty - Tre biet -Tre biet ty -Tre biet ty - Ma nhac Cho tre
chao hoi, chao hoi. chao hoi. cai quan ao, chao hoi. cai quan ao khcri xuang dan ca, xem bang
cat do dung Huong tre Sap xcp do gap, 1.
* cat Huang tre (Nong cai ra, mpt so tro thieu nhi hinh ve
ca nhan den cac do dung do choi dung nai den cac goc lanh mac chai tre cho tre danh lam
dung nai dung do d cac goc. qui dinh. chai. vao). thich. nghe. thang
qui dinh. chai. canh,
truang
tieu hpc...
- Chai cac - Ccri giay - Co thoi - Biet sir - Chai mQt - Co thoi - Cung co - Cung co
tro chai nhg dep va cat qucn chao dyng mpt so tro chai qucn thua thoi qucn thoi qucn
cung co. ngay ngan khach den so til chao dan gian giii khi noi chao khach biet xin loi
icn gia. lap. le phcp, hoi, tii le ciing co. chuypn vai den lap va khi lam
nhan do vat phcp phu nguai Ian va nhan do vat dieu sai,
hgrp vai tinh nhac ban bang 2 tay. biet thua
bang 2 tay.
Don tre ciing thyc gtii khi noi
huong.
hipn. chuypn vai
nguai lan,
tra loi
manh dan,
tu tin.
 Tâp thco Tâp thco Tâp thco Tâp thco Tâp thco Tâp thco Tâp thco Tâp theo Tâp theo
nhac các bài nhac các bài nhac các bài nhac các nhac các bài nhac các bài nhac các bài nhac các nhac các
hát ve chù hát ve chù hát ve chù de bài hát ve hát ve chù de hát ve chù de hát ve chù bài hát ve bài hát ve
Thè
de “truòmg de “Bán “Gia dinh” chù de “Dpng vàt” “Thyc vàt” dê “PTGT" chu dè chu dè
duc
mâm non” thân “Nghè “Nuóc và “Truòng
sáng
nghiçp” các tièu hpc"
HTTN"
-Trò -Trò -Tío chuyçn -Trò chuyçn -Trò chuyçn -Trò chuyçn -Trò chuyçn - Trò -Trò
chuyçn vói chuyçn vói ve gia dinh vè mpt so ve nhùng con ve chu de thè vè phuang chuyçn vè chuyçn
tré ve tre ve bán cua tre, nghè quen vàt quen giói thuc vàt, tiçn và luât chù dè vè chù dè
truòmg mam thân tre, do ngiròi thân thupc, php thupc. tet và mùa lç giao hiçn tupng Que
non, lórp dùng, viçc trong gia bien dói vói xuàn. thòng. tu nhicn. huang
hoc, co giào lám cá nhân dinh tre. tre. dàt nuóc
và các ban. cùatrè. Bàc Hó,
truòng
Trò
ticu hpc.
chuyên
sáng - Giúp dà - Day tre - Nói duac -Tre goi -Tre tu dàt - Tré chu - Dav tré - Thich - Chia sé
cô trong cám xúc khà nàng, sà ten các càu hòi và trà dpng giao phân biçt chia sé cám xùc,
công viçc vui, buon. thich cùa ngáy trong lai duçrc càu tiép vói ban ngày hòm cám xùc kinh
dupe giao ngirài thân. tuân. hòi cùa ban bc. qua, hòm cùa mình nghiçm
(Truc nhât, và cò giào. nay, ngày vói mpi vói nguòi
xcp do chai) mai. nguòi. gàngùi.
 -Trò chuyçn - Bict càc so -Trô
vói tré mpt dt khan cäp chuyçn vài
so phong tyc (114-cùu trè vè ngày
ngày tet hoà; 115- gia tp
Nguycn Dân Cùu Hùng
thuong...) Vuang

Day tré ôn Tré tu rùa Tré rùa m$t, Tré có thói Tre có thói Tré có thói Tré có thói Trè cô thôi Tré có
luyçn kÿ mât, rùa tay rùa tay thuân qucn rùa qucn rùa qucn rùa qucn rùa qucn rùa thói qucn
nàng rùa trucrc khi an thuc và tiét mât, rùa tay mât, rùa tay mât, rùa tay màt, rùa tay mât, rùa rùa mât.
mât, rùa tay và sau khi kiçm nuóc dùng thao dùng thao dùng thao dùng thao tay dùng rùa tay
dùng câch. di vç sinh khi rùa. tac. tàc. tàc. sinh, vùt tàc. thao tàc. dùng thao
Vç sinh
râc dùng nai tàc.
quy dinh.

- Di vç sinh - Di vç sinh - Di vç sinh, - Di vç - Di vç sinh. - Di ve sinh, - Di vç - Di vç

dùng nai dùng nai vùt râc dùng sinh, vùt vùt râc dùng vùt ràc sinh, vùt sinh, vùt
quy dinh. quy djnh. noi quy ràc dùng noi quy djnh. dùng nai râc dùng ràc dùng
dinh. noi quy quy dinh. nai quy nai quy
dinh. djnh. dinh.
 Day tré än Dpng vien Rcn tre ne Rcn nc nep Rcn thói Ròn ne nép Day tre mot Day tre ne Tre än
gçn gàng, trò än hct nep trong än trong än quen än uóng trong än so kÿ näng nep trong ngoan,
än hct xuát xuát, bict uóng. uóng, än hct hàng ngày uóng, än hct trong än än uóng, bict de
khòng nói nhät cam xuát. không rai xuát... uóng biét giúp nghi sy
Än
chuyçn khi rai vào dìa. - Bict chá vài... dò nguôi giúp dò
än. dçr den luçt khác khi cúa nguài
gäp khó khác khi
khan can thiét.

Day tre ngú Day tre tu Day tre ngú Day tre ngú Day tre ngú Day tre ngú Day tre ngú Tre chuán Day tre
dúng tu the, di lay gói, dúng tu the, dúng tu the, dúng tu the, dúng tu the, dúng tu the, bi phòng ngu dúng
ngú dúng ngú dúng tu ngú dúng ngú dúng ngú dúng ngú dúng ngu dúng ngu cúng tu the.
già, không the, ngú già, ngú già, ngú già, không già, không già, không cô, ngu ngú dúng
Ngü khóc, không dúng già, cúng nhau. cúng nhau nói chuyçn nói chuyçn nói chuyçn dúng tu giô,
nói chuyçn. ngú cúng the, ngú không
nhau dúng già. nói
chuyçn.
Hoat Hat, doc - Hat, dpc Hat dpc tha, Nghc kc Hat, dpc tha, Hat, dpc tha - Chai mot - On luypn - Xcm
dpng thor, ca dao, tha, ca dao, ca dao, dang truypn, chai ca dap, dpng ve chu dc “ so tro chai cac chu cai bang hinh
chicu dong dao, dong dao, dao, nghc ke mpt so tro dao. TTnrc vat”. dan gian. da hpc. vc truang
nghc ke nghc ke trujpn, tro chai van - Tap kc - Tre tap goi - Hpc tap - Chai tv tieu hpc.
truypn, tro truypn, tro chuypn... ve dpng vc chu chuycn, dpc banh chirng. chu dc, lam do a cac - On chu
chuypn... vc chuypn... ve chu dc “ Gia dc. tha dicn cam. trang tri cay buu thicp goc cai va so.
chu dc “ CD “Ban dinh” - On lam dao ngay tct. tang ba, mp.
Truong than”. - On dpc chu quen vai
mam non” - Ren ky cai. tpan.
nang HDG.
 Phu lue 4. KÉ HOACH TÓ CHÍfC HOAT DÔNG CÓ CHÚ DICH

Tên giáo án: GIÁO ÁN TÔ CHÚC HOAT DONG VUI CHÖI

Chú dé giáo dyc:

Tên hoat dông: Hoat dpng vui chai à các góc ( góc)

+ Góc dóng v a i:.......tên tró chai.....................

+ Góc xây dung: ................... tên trò chai .. (trò chai

trong tám)

+ Góc hoc tâ p :.......................... tên trò chai ....

+ Góc nghê thuât: ................... tên trò chai ....

+ Góc thiên nhiên:...................... tên trò chai ...

+ Góc tao hinh:....................... tên trò c h a i.....

Dôi tuang: T ré .....................................tuôi; Sô luang: .................tré

Thai gian: ..............................phút

1. Mue dich, yêu câu

1.1. Vê kiên thùc: Tré nhó tên trò chai à các góc chai, nhá tên chú dé
giáo duc vá thé hién trong trò chai nói dung ca bàn vé chú dê; hiêu duac các
moi quan hç và cách th^rc hiçn vai chori à tùng góc chai; cùng cô và phát trien
nhân thúc cùa tré vê các hoat dông, môi truàng chú dê; các bài hát, múa vê
chú dê..

1.2. Vê kÿ nâng: hinh thành kÿ nàng quan sát, tâp trung chú ÿ, làng nghe;
hoat dông nhôm; läp ghép - xây dung; dóng vai; kÿ náng dánh già, kÿ nâng
giao tiêp; kÿ nàng dóng vai phù hap vói các góc chai; kÿ nàng liên kêt vai à
các góc; vë, hát, múa vê chú dê...

1.3. Vê thái dò: Hào húng, tich cue tham già hoat dông; giáo duc tinh
cám, thái dò dôi vói chú dê; tinh doàn kêt, ki luât...

161
 2. Chuân bi
2.1. Chuân b¡ cúa cô: Giáo án, tâm thè; không gian cho các góc chai, du
kiên sô tré à tùng góc; dò dùng, dô chai dây dû cho các trò chai cüa tré, cu thé:
+ Góc dóng vai:... tré; tên và sô luang dô dùng, dô chai, phuang tien...
+ Góc xây dung:... tré; tên và sô luang dô dùng, dô chai, phuang tien...
+ Góc hoc tâp:... tré; tên và sô luang dô dùng, dô chai, phuang tiên...
+ Góc nghê thuàt:... tré, tên và sô luang dô dùng, dô chai, phuang tiên. .
+ Góc thiên nhiên: . tré; tên và sô luang dô dùng, dô chai, phuang tiên..
+ Góc tao hình: ... tré; tên và sô luang dô dùng, dò chai, phuang tiên .
2.2. Chuân bi cùa tré: Trang phuc, dô dùng, dô chcri, tâm thè.

3. Tien trình

Hoat dông cùa cô Hoat dçng cûa tré

Hoat dông 1. Thôa thuân ( 4- 8 phút)

Ón djnh tré; thôa thuân vói tré vê các góc chai, vai chcri; Tâp trung, Nhân
yêu câu cân thuc hi en cùa vai chai; dô dùng dô chai và góc chcri, vai, ban
ban chcri ô tùng góc; chai, Chuân bi dô
chai
Huóng dân tré lây dô dùng, dô chai cho góc chai cùa tré

Hoat dông 2. Tô chùc cho tré chai (30 - 35 phùt)

Tô chùc cho tré à các góc chai thuc hiçn tôt vai chai, Tré chcri
tao lâp và phât triên môi quan hç giüa các vai trong môt
góc chcri và giüa các góc;

Quan sát, huóng dân tré chai dùng luât, chinh xàc hành
dçng cùa tré; xù lÿ tinh huông nêu cô.

162
Hoat dông 3 Kêt thúc ( 4 - 7 phút)

Dên tùng góc, cho tré nhân xét quà trinh và sàn phâm ô Tu dánh già hoat
tùng gôc; dpng cùa gôc rninh;

Tâp trung tré ô gôc xây dung dê nhân xét chung; Dánh già sàn phâm
cùa gôc xây dung
Giáo duc tré, khen tré.

Kêt thúc

Tên giáo án : GIÁO ÁN TÔ CHÚC HOAT D0NG HOC CÓ CHU DÍCH

Chu dê chinh (Vi du: Thè giôi dông vât), Chü dé nhánh (Vi du: Nhüng
con vât dáng yêu)

Linh vire giáo ducphât triên : (Vi du: Phât triên thâm mÿ)

Tên hoat dông/Tên bài: (Vi du: Day hát: Rùa mât nhu mèo)

+ Npi dung trpng tâm : ..................................................................................

+ Npi dung kêt hpp : ...................................................................................

Dói tirovig: Tré... tháng tuoi Nhóm/Lóp:...............................................

l'hai gian:...............phùt
1. Muc dich, yêu càu

1.1. Kiên thúc : ......................................................................................

1.2. Kï nâng : ........................................................................................

1.3. Thâi dp : ..........................................................................................

2. Chuân bi

2.1 Chuân bj cùa cô: giáp àn, dô dùng, dô chai, không gian, chô ngôi,...
cûa cô và tré

163
 2.2. Chuànbj c ù a tré :.

Ngurxi soan.....................................................................................................

Ngifòi huxmg d à n .........................................................................................

3. Tién hành (Sàp xép nói dung, phuang phàp, bién phàp to chùc ho
dòng hoc tàp cho tré theo trình tu càc hoat dòng phù hop vói thòi gian).

Hoat d§ng cùa co Hoat d§ng cùa tré

Hoat dòng 1. Ón dinh lóp, tao hùng thu ( 2 - 3 Quan sàt

phut)
Trà lói
Ón dinh lóp: Tàp trung tré quanh minh

Tao hùng thù: Sù dung kT thuàt lói nói/tranh

ànlvhàng hình, àm nhac lièn quan true tiép dèn
noi dung hoat dòng de tao hùng thù cho tré.

Hoat dòng 2. Nói dung trong tàm (....phùt)

To chùc ki thuàt day hpc de thuc hién nói

dung trong tàm.

Hoat dòng 3. Nói dung kèt hop (.. ..phùt)

Tò chùc ki thuàt day hoc dé thuc hièn nói dung

kéthop.

Hoat dòng 4. Két thùc, nhàn xét hoat dòng hoc

(.... phùt)

Tò chùc kì thuàt day hoc dè nhàn xét, két thùc

hoat dòng.

Tu dành già, rùt kinh nghiém già giàng.

164
 TÀI LIÉU THAM KHÀO

[1] Dào Thanh Àm, Trinh Din, Nguyèn Thi Hòa, Dinh Vàn Vang
(1997), Giào due hoc màm non (tapi, 2, 3), Nxb DHQG, Hà Nói.
[2], Chuang trình giào due màm non (Ban hành kèm theo Thóng
tu sòl 7. 2009 TT-BGD&DT ngciy 25 thàng 7 nani 2009 cua Bó truemg Bó
Giào due và Dào tao)
[3], Bò Giào due và Dào tao (2007), Huàng dàn thuc hièn thi dièm
chuomg trình giào due màm non, Nxb Giào due.
[4], Bò Giào due và Dào tao, (2007), Huxmgdàn thuc hièn chuxmg trình
màu giào bé, nhò, lem, Nxb Giào due
[5], Nguyén Thi Thu Hién, (2008), Phàt trién và tó chirc thuc hièn
chuxmg trình giào due màm non, Nxb Giào due.
[6], Nguyèn Thi Hoà, (2010), Giào due tich hop ò bàc hoc màm non,
NXBDHSP Hà Noi.
[7], Pham Hong Quang (2013), Phàt trién chuxmg trình dào tao giào vièn
- nhùng vàn dè ly luàn và thuc tièn, Nxb Dai hoc Thài Nguyèn.
[8], Ta Ngoc Thanh, Nguyèn Thi Thu (2004), Dành già tré trong dói meri
giào due màm non, Nxb Giào due.
[9], Tràn Ngoc Tràm, Lè Thi Ành Tuyèt, (2009), Huómg dàn thuc hièn
chuxmg trình giào due màm non nhà tré, màu giào bé, nhd, làn, Nxb Giào due.

165
 NHA XUAT BAN DAI HQC THAI NGUYEN
Dja chi: Phiròng Tàn Thinh - TP. Thai Nguyèn - Tinh Thai Nguyèn
Dièn thoai: 0280 3840.018 - Fax: 0280.3840.017
Website: nxb.tnu.edu.vn * E.mail: nxb dhtn@gmail com

g ià o t r I n h

PHÀT TRIÉN CHÜÖNG TRÌNH

GIÀO DUC MÀM NON

(Dùng trong dào tao sinh vièn ngành Giào due Mam non)

Chiù tràch nhièm xuàt ban

PGS.TS NGUYÈN DlfC HANH

Giàm dòc - Tóng bièn tàp

Bicn tàp: HOÀNG R Ü T N G l JYF.N

Thièt kè bìa: LÉ THÀNH NGUYÈN
Trình bày: DÀO THÀI SÖN
Sua bàn in: BÙI BÌCH THÙY

ISBN: 978-604-915-438-6_____________________________________________
In 500 cuón, khò 17 x 24 cm, tai Xircmg in - Nhà xuàt bàn Dai hpc Thài Ngu\ èn (Dia
chi: phircmg Tàn Thinh. thành phó Thài Nguyèn). Giày phép xuàt ban so: 1152-
2017/CXBIPH/01-47/DHTN. Quvét djnh xuàt bàn so: 132/QD-NXBDHTN. In xong
và nóp luu chièu quv II nàm 2017