KỸ NĂNG PHẢN ÁNH

ThS. Nguyễn Phương Hồng Ngọc

Nội dung

Vai trò của việc phản ánh

Các kỹ năng phản ánh

Kỹ năng phản ánh về nội dung và suy nghĩ

Các vấn đề thường gặp khi phản ánh nội dung

và suy nghĩ
3/16/2024 2
 Vì sao CVTV cần phản ánh?
• Các kỹ năng chào đón: gửi tới TC thông điệp: “tôi
sẵn sàng lắng nghe bạn”
phản ánh là cách tương tác bằng lời để thể
• Kỹ năng phản ánh: Kỹ năng can thiệp sâu hơn, hiện sự thấu cảm với TC
khám phá sâu hơn nội dung, cảm xúc và ý nghĩa
phản ánh là một tấm gương phản chiếu, cho
của câu chuyện mà TC nói. phép TC xác nhận lại những gì mà họ chia sẻ

phản ánh thúc đẩy việc khám phá các trải

nghiệm của TC

phản ánh giúp CV nắm bắt được những điểm

chính trong câu chuyện của TC

3/16/2024 3
Các dạng phản ánh
02
Ví dụ:
phản ánh A: Vậy là tuần này khá nhiều vấn đề khó khăn, cả ở nơi làm việc và ở nhà luôn (nội
nội dung dung).
B: Theo như tôi hiểu thì một người bạn cũ đã liên lạc và hẹn gặp bạn (nội dung), và
bạn thì không mong chờ cuộc gặp đó (suy nghĩ)
phản ánh A: Em cảm thấy thất vọng (cảm xúc) về công việc của mình, và cảm thấy buồn (cảm
cảm xúc xúc) về các vấn đề trong gia đình
B: Sau khi mọi chuyện xảy ra, em cảm thấy tức giận (cảm xúc) với bạn mình

phản ánh ý A: Em đã bắt đầu nhận diện bản thận như một sự thất bại (ý nghĩa) bởi vì cả hai
nghĩa điều quan trọng nhất trong cuộc sống của em em đều chưa đạt được vào lúc này

B: Cháu đang thấy mình như người gây ra chuyện (ý nghĩa) dù cháu không trực tiếp
khiến em cháu bị muộn giờ thi đại học
 Chú ý đến các yếu tố liên
quan đến việc bộc lộ của TC:
- Văn hóa
- Giới tính

3/16/2024

6
Lưu ý Khi bắt đầu mối quan hệ CV - TC, TC thường cảm thấy
thoải mái hơn nếu CV có thể phản ánh nội dung câu
chuyện của họ. Sau đó, CV có thể cho thấy rằng họ
cũng nắm được các tầng ý nghĩa khác của câu chuyện.

• Thông thường, CV không thể hiểu được các tầng sâu hơn của câu
chuyện ngay lập tức. Trong một phiên, CV thực hiện một loạt các phản
ánh.
• Khi TC phản ánh lại, CV sẽ có thêm thông tin về những gì đã xảy ra và
phản ứng cảm xúc của TC đối với các sự kiện.
• Cuối cùng, người trợ giúp bắt đầu hiểu được ý nghĩa, liên quan đến các
giá trị và niềm tin của TC về bản thân, người khác và thế giới nói chung.

7
 8

PHẢN ÁNH
NỘI DUNG
 phản ánh
nội dung (1) lắng nghe cẩn
thận câu chuyện
của TC

(2) cung cấp lại

• CV tìm kiếm các
cho TC một phiên thông tin quan
bản cô đọng, tóm trọng trong câu
tắt, không phán chuyện
xét/đánh giá của • Lặp lại thông tin
một cách ngắn
các sự kiện và suy gọn, tóm tắt
nghĩ.

3/16/2024 9
 Ví dụ CV: “Bạn có thể cho tôi biết điều gì đã đưa bạn đến đây hôm nay không?” (câu
hỏi mở)
TC: "Haizz, tôi là một giáo viên, gần đây tôi đã gặp một số vấn đề ở trường.”
CV: "Được rồi, bạn có thể cho tôi biết thêm về điều đó được không?" (Khích lệ)
TC: “Tôi có một nhóm học sinh lớp sáu năm nay rất nghịch và bướng. Mấy học
sinh đó không chịu lắng nghe và liên tục thách thức tôi. Năm nay, tôi đã gửi
nhiều thông báo về nhà và lên lịch cho rất nhiều cuộc họp phụ huynh.”
CV: “Ừ.” (khích lệ)
TC: “Tôi đoán đôi khi bạn cũng đã gặp một nhóm khó làm việc. Tôi đã dạy học
được 13 năm và tôi đã quen làm việc với những học sinh nghịch ngợm. Nhưng
năm nay, có vẻ như nó còn khiến tôi lo hơn”
CV: “Như vậy có vẻ bạn đang không chắc đó chỉ là một nhóm học sinh nghịch
ngợm hay là bạn đang phản ứng một cách quá mức.” (phản ánh nội dung)

3/16/2024 10
 PHẢN ÁNH NỘI DUNG
• PAND (diễn đạt lại) là phiên
bản chắt lọc nội dung thông
điệp của TC, trình bày lại các
sự kiện và suy nghĩ bằng
những từ ngữ khác nhau và
không chứa sự phán xét hay
đánh giá.
• PAND sẽ ghi những những gì
quan trọng.
• PAND không phải câu hỏi.
• PAND không phải là sự bênh
vực/ hùa theo.
3/16/2024
TC: “Chuyện là thế này ạ, con đi chơi về muộn 1 tiếng
so với thời gian mà mẹ con yêu cầu. Mẹ con phạt con
ở nhà cả ngày cuối tuần. Con 17 tuổi rồi mà mẹ con
đối xử với con như một đứa trẻ, chỉ vì mẹ con thích
kiểm soát mọi lúc mọi thứ”.
CV: (Diễn giải và bênh vực) “Mẹ con đối xử với con
như một đứa trẻ mặc dù con đã gần trưởng thành, vì
là mẹ, mẹ con cần phải có trách nhiệm như vậy”
CV: (Diễn giải và giữ thái độ trung lập) “Vậy là con
bị phạt vì về muộn hơn giờ đã giao hẹn. Con cho rằng
điều đó là không công bằng và mẹ con đang làm vậy
để kiểm soát con”.
11
 QUY TRÌNH SỬ DỤNG CÁC KỸ THUẬT

3/16/2024 12
 Phân tích các kỹ thuật được CV sử dụng trong ví dụ dưới đây:

‾ TC: Cô Hoa bảo con xuống gặp cô vì chuyện hôm qua

‾ CV: Con có muốn nói rõ hơn về chuyện đã xảy ra hôm qua không?

‾ TC: Vâng, con đi bộ ở sân trường, con thấy chán nên cứ đi loanh quanh thôi, con không nhìn
vào ai cả cô ạ

‾ CV: Ừ, cô hiểu

‾ TC: Rồi xong ở đâu ra 3 bạn lớp khác, các bạn gọi con là Dở hơi, con bảo “Im đi”, xong con
đấm vào mũi của Minh. Mũi nó bị chảy máu, rồi nó khóc, con kệ nó vì nó xấu tính với con
trước

‾ CV: Con có thể nói cho cô biết rõ hơn là con kệ Minh là thế nào không?

‾ TC: Con không cố ý làm Minh bị đau, nhưng con không nói “Xin lỗi” vì nó là đứa bắt đầu trước

‾ CV: Như vậy là con đã đánh Minh, Minh bị đau nhưng con không nghĩ đó là lỗi của con.

3/16/2024 13
 • Lặp lại như “một con vẹt”
• Mất tập trung khi đang nghe
• Tập trung quá nhiều vào nỗi lo
Các vấn đề “mình cần phản ánh gì tiếp theo”,
quên đi việc lắng nghe TC
thường gặp khi • phản ánh chứa sự phán xét,
đánh giá và bênh vực
PAND • Chuyển phản ánh thành câu hỏi
(diễn đạt lại)

3/16/2024 14
PAND (Diễn đạt lại)

• Không diễn đạt lại quá sớm. Chờ cho

đến khi bạn nắm chắc các chi tiết và
suy nghĩ quan trọng, sau đó "nén"
chúng thành một câu diễn đạt ngắn.
• Ngay từ đầu cuộc trò chuyện, hãy sử
dụng những lời khích lệ để mời thân
chủ cung cấp thông tin cần thiết.
• Không lặp lại những từ ngữ chính xác
của TC. Đưa ra một phiên bản cô
đọng bằng những từ ngữ hơi khác
một chút.
• Khi có thể, hãy diễn đạt lại những suy
nghĩ và những sự kiện cơ bản.

3/16/2024 15
 Luyện tập
Bảng ghi quan sát:

Người quan sát: ______________ Chuyên viên:_______________ Thân chủ:____________

Đây là bảng ghi dành cho người quan sát, viết lại các câu của CV và TC. Người quan sát xác định loại kỹ
thuật được sử dụng:
KL (khích lệ), CHĐ (câu hỏi đóng), CHM (câu hỏi mở), PA (phản ánh nội dung)

Loại kỹ thuật Chuyên viên Thân chủ

---------------------- -------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------

---------------------- -------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------
---------------------- -------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------
---------------------- -------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------
---------------------- -------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------
---------------------- -------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------

3/16/2024 16