7.

CƠ QUAN TƯ PHÁP
Common Law và Civil Law (Thông luật và Dân Luật)

- Hệ thống Thông Luật: phát triển hình thức tố tụng tranh tụng

- Hệ thống Dân Luật: tố tụng thẩm vấn, tố tụng viết

=> Vai trò của thẩm phán và luật sư:

- Hệ thống thông luật: án lệ là nguồn cơ bản, đặc biệt với truyền thống coi trọng
chứng cứ nên luật sư, thẩm phán rất được coi trọng.

- Hệ thống dân luật: văn bản qui phạm pháp luật là nguồn chủ yếu, đồng thời do
thông lệ "án tại hồ sơ" – quá trình điều tra phụ thuộc phần lớn vào kết quả của cơ
quan điều tra do vậy luật sư ban đầu ít được coi trọng như các nước theo hệ thống
pháp luật Anh – Mỹ. Thẩm phán ở các nước Civil Law thường chỉ tiến hành hoạt
động xét xử mà không được tham gia hoạt động lập pháp, họ không được tạo ra
các chế định, các qui phạm pháp luật.

- Đều có các cấp xét xử: sơ thẩm, chung thẩm, giám đốc thẩm.

* Các nguyên tắc xét xử của hệ thống tòa án:

1. Độc lập xét xử

2. Nguyên tắc hai cấp xét xử
3. Xét xử tập thể
4. Nguyên tắc xét xử có sự tham gia của đại diện nhân dân tòa án

* Các mô hình tổ chức tòa án:

1. Hệ thống tòa án theo cấp xét xử

2. Các tòa án chuyên môn
 - Hệ thống tòa án kép: hệ thống tòa án liên bang và hệ thống tòa án bang

+ 52 hệ thống tòa án bang cùng tồn tại:

 50 hệ thống tòa án bang

 Hệ thống tòa án liên bang
 Hệ thống tòa án quận Colombia

1. Hệ thống tòa án liên bang:

- Tòa án tối cao

- 13 tòa phúc thẩm

- 94 tòa án quận

Một số tòa án chuyên biệt: tòa án thươn g mại quốc tế, tòa án khiếu nại liên bang
(bên bị khiếu nại là chính phủ)

a. Tòa án quận liên bang:

- Mỗi bang cso 1 tòa án quận (bang lớn có thể nhiều hơn)

- Số lượng thẩm phán có thể dao động từ 2-20 (phụ thuộc vào số lượng vụ việc mà
tòa án cần giải quyết trước đó)

- Mỗi phiên tòa thường do 1 thẩm phán xét xử

- Toàn nước Mĩ có 600 judge.

* Authorization: (thẩm quyền)

- Xét xử các việc có liên quan đến luật liên bang (hiến pháp liên bang, luật liên
bang, quy chế liên bang - đại đa số đều là các vụ việc dân sự)

- Không xem xét các vụ việc liên quan đến luật của bang trừ khi các bên đương sự
là công dân của nhiêu hơn 1 bang hoặc các bên đương sự là người nước ngoài (hoặc khi
giá trị tranh chấp lên đến 75000 USD.

b. Tòa án phúc thẩm liên bang:

- Đảm bảo các bên đương sự có tối thiểu 1 cơ hội để xét xử phúc thẩm

- Chia theo khu vực

- 180 thẩm phán (mỗi bang có 6 - 20 thẩm phán)

- Mỗi phiên tòa có 3 thẩm phán

c. Tòa án tối cao:

- Là cấp cao nhất trong xét xử tòa án liên bang: có quyền tùy ý trong việc hồ sơ
khiếu kiện: tòa chỉ xem xét những vụ việc mà tòa muốn xử, có toàn quyền quyết
định đơn kháng cáo, kháng nghị nếu đó là vụ việc quan trọng, khi từ chối không
phải đưa ra lý do

- Có quyền xem xét tính hợp hiến của các văn bản pháp luật và các hành vi của
chính phủ.

2. Hệ thống tòa án bang:

- Thường có 3 cấp: sơ thẩm, phúc thẩm, tối cao của bang (tòa án tối cao của liên
bang không có quyền bãi bỏ phán quyết của tòa án tối cao của bang trừ khi chứng
minh được rằng luật của tòa án tối cao của bang trái với hiến pháp của liên bang)

- Một số bang có tòa án đặc biệt: tòa án giải quyết các vấn đề di chúc thừa kế, tòa
án khiếu nại chuyên giải quyết các vấn đề liên quan đến thiệt hại do chính quyền
bang gây ra, tòa án gia đình giải quyết các vụ án liên quan đến tội phạm vị thành
niên và các vấn đề liên quan đến luật gia đình

* Hệ thống tòa án Pháp:

- Tòa án tư pháp

- Tòa án hành chính

- Tòa án hiến pháp

1. Tòa án tư pháp

a) Tòa dân sự thông thường:

+ Tòa án dân sự thẩm quyền hẹp (các vụ dân sự nhỏ, có giá trị tranh chấp đên
10.000 euros, sơ thẩm và chung thẩm với các vụ việc từ 4000 euros trở xuống
(297 tòa).

+ Tòa sơ thẩm thẩm quyền rộng: các vụ tranh chấp trên 10.000 euros

+ Tòa phúc thẩm

b) Tòa dân sự đặc biệt:

- Tòa thương mại

- Tòa lao động

- Tòa xét xử hợp đồng nông nghiệp

 c) Tòa hình sự thông thường:

Có 3 loại:

- Tòa vi cảnh: xét xử các tội như lái xe quá tốc độ chưa gây tai nạn, lái xe sử dụng
rượu bia, không cso giấy phép lái xe, trộm cắp nhỏ) phạt từ 3000 euros trở xuống,
phạt tù 1-2 ngày.

- Tòa tiểu hình: phạt tù trên 2 tháng hoặc phạt tiền trên 3000 euros

- Tòa đại hình: xét xử các tội giết người

* Note:

- Tòa tiểu hình phúc thẩm xét xử các bản kháng nghị, kháng cáo của tòa vi cảnh và
tòa tiểu hình

- Đối với các vụ việc ở tòa đại hình kháng cáo lên tòa án tư pháp tối cao)

d) Tòa án hình sự đặc biệt:

- Tòa án dành cho vị thành niên

- Tòa án quân sự

- Tòa án an ninh quốc gia

e) Tòa án tư pháp tối cao: Hủy bỏ các bản án của tòa án cấp dưới mà k thay thế
bằng bản án của mình mà gửi vụ án xuống tòa án khác cùng cấp tòa đã xét xử, để xét xử
lại.

2. Tòa án hành chính:

- Sơ thẩm

- Phúc thẩm

- Tham chính viện (tòa án hành chính tối cao): có thể trực tiếp xét xử lại nội dung của vụ
việc

- Ngoài ra còn có các tòa án hành chính có thẩm quyền chuyên biệt: tòa kiểm toán, tòa kỉ
luật, ngân sách và tài chính; ủy ban quốc gia về giải quyết tranh chấp về dịch vụ y tế và
xã hội, ủy ban trung ương về giải quyết khiếu kiện của người tị nạn