Newtonian, Non-Newtonian Akışlar ve Viskozite

Prof.Dr. Mustafa ATMACA

Newtonian-Newton tipi- Nivtonsal-Newtonsal AKIŞLAR
Akışkanlar kayma gerilmesi altında sürekli biçim değiştirerek akarlar. Bu
akma kabiliyetinin sonucunda bulundukları bölgenin veya kabın şeklini
almaya çalışırlar. Bunlar durağan denge halinde kayma gerilmesine
dayanamamanın sonucudur. Kısacası bir akışkan kayma gerilime uğradığı
sürece akmaya devam eder. Akışkan karakteristiği basıncı tema alan pascal
yasasıdır. Newton'un viskozite kanuna göz atacak olursak;

Kayma gerilmesi, viskozite ile kayma hızının çarpımına eşittir. Bu formülden

şu özeti çıkarabiliriz: Sabit bir sıcaklıkta bir akışkan, uygulanan kayma
gerilmesiyle doğru orantılı bir hızda şekil değiştirir. Hızlı bir kuvvet
uygulanırsa akışkan özelliğini değiştirmez. Bu yasaya newton yasasına uygun
akışkanlar (Newtonian-Newton tipi- Nivtonsal-Newtonsal) denir.
Newton tipi akışkan, akışa neden olan kayma gerilmesi ile doğru orantılı
bir şekil değiştirme hızına sahip akışkan. Başka bir deyişle, akış yönüne paralel
yüzeydeki kayma gerilmesi ile o yüzeydeki hız gradyeni (yüzeye dik yönde hızın
değişimi) her noktada doğru orantılı ise akışkan, Newton tipidir.
Şekil değiştirme hızıyla kayma gerilmesi arasındaki ilişkiyi ilk kez diferansiyel
denklem kullanarak Isaac Newton ifade ettiği için bu doğrusal ilişkiye uyan
akışkanlar Newton tipi adını alır.

Örneğin;

Su, hava, alkol, gliserol, yağ, benzin;

günlük hayatta sıkça görülen Newton tipi
akışkanlardır. Küçük moleküllerden oluşan
tek fazlı akışkanlar genellikle Newton tipidir.
 Non-Newtonian-Newton tipi plmayan- Non- Newtonsal AKIŞLAR

Bu akışkanların viskozitesi kaymanın hızına ve zamana göre

değişebilir. Bu akışkanlar kendi arasında da başlıklandırılır.
Dilatant Akışkanlar
Bu akışkan tipinde ise kayma hızı arttıkça akışkanın viskozitesi artar.
Nişasta solüsyonu buna çok iyi bir örnektir. Eğer evinizde mısır nişastasını
su ile karıştırırsanız bırakılınca sıvı olan bu kıvamı karışım herhangi bir
hızlı darbede katılaşan bir hal alır. Sporda koruma giysilerinde,
motorsiklet koruma kasklarında kullanılırlar. Flubber gibi maddeler de bu
grupta yer alırlar.
Pseudoplastikler
Bu akışkanlarda ise viskoziye kayma hızı ile azalır. Yani bu maddenin direnci
yer değiştirme arttıkça azalır. Örnek verecek olursak aklımıza boya gelir.
Boya fırçada dururken akmaz iken duvara sürülürken rahatça duvara geçer.
Ketçap da bu gruba girer.
Bingham Plastikler
Bu maddeler kayma hızı ile kayma gerilimleri lineer olmasına karşın, belli
bir büyüklüğe kadar kayma gerilime karşı koyabilirler. Kısacası düşük bir
gerilimde rijit bir özellik sergiler. Fakat yüksek gerilimde ise akışkan
özelliğini gösterirler. Plastik kuvvet kalkınca eski haline dönemez. Örnek
olarak diş macunu ve mayonez gelir.
 Viskozite
Viskozite, akmazlık veya akışkanlığa karşı direnç. Viskozite,
bir akışkanın, yüzey gerilimi altında deforme olmaya karşı gösterdiği
direncin ölçüsüdür. Akışkanın akmaya karşı gösterdiği iç direnç
olarak da tanımlanabilir.

Akışkanlar hariç tüm gerçek akışkanlar yüzey gerilimine karşı direnç

gösterirler. Öte yandan, yüzey gerilimine hiç direnç göstermeyen bir
akışkan "ideal akışkan" olarak adlandırılır.
Isaac Newton'un öne sürdüğü üzere, laminer ve paralel bir akışta,
tabakalar arasındaki yüzey gerilimi (τ) bu tabakalara dik yöndeki hız
gradyeni (∂u/∂y) ile orantılıdır.
 Dinamik ve Kinematik Viskozite
Dinamik Viskozite

Dinamik viskozitenin SI birimi (Yunan sembol: µ, birimi pascalxsaniye (Pa·s)

olup kg·m−1·s−1 ; kg/(m.s)ye eşdeğerdir.

Dinamik viskozitenin cgs birimi, Jean Louis Marie Poiseuille adına

ithafen poise (P) dır.

Genellikle yüzde birlik miktarı olan centipoise (cP) kullanılır. Örneğin suyun
akmazlığı 20 °C'de 1.0020 cP dir.

1 poise = 100 centipoise = 1 g·cm−1·s−1 = 0.1 Pa·s.

1 centipoise = 0.001 Pa·s.

1 stokes = 100 centistokes = 1 cm2·s−1 = 0.0001 m2·s−1.

1 stokes= 1 cm2/s

Kinematik ve dinamik akmazlık (viskozite) arasındaki dönüşüm ise şeklinde verilir ve

eğer = 1 St ise

μ = ν ρ = 0.1 kg·m−1s−1·(ρ/(g/cm3)) = 0.1 poise·(ρ/(g/cm3)