სტუდენტი: მარიამ გიუნაშვილი

ლექტორი: ანა სამსონია

კურსი: ბიზნეს სამართალი

ჯგუფი: 6

სახელშეკრულებო სამართალი ქართულ სამართალში

როგორც ვიცით სამოქალაქო სამართლის კოდექსი მდიდარია უამრავი ქეიმთ, რომელიც,

ვფიქრობ, რომ ყველა ჩვენგანისთვის საბაზისო დოცნის დონეზე აუცილებლად საჭირო და
სავალდებულოდ შესასწავლია, ყოველ შემთხვევაში, უნდა გვესმოდეს მისი არსი და
საჭიროების შემთხვევაში ჩვენი პოზიის დაცვა შეგვეძლოს, თუნდაც არაფორმალურ
გარემოში (სადაც არ ვგულისხმობ სასამართლოს, რაიმე სახის გარიგებებსა და ა.შ).

ამ კურსის განმავლობაში, პირადად ჩემთვის ძალიან ბევრ საინტერესო თემას შეევხეთ,

რომელზეც, ალბათ უბრალოს, ბიზნეს ადმინისტრირების სტუდენტი, ვერასდროს
წარმოვიდგენდი, რომ დამაინტერესებდა. იმის მიუხედავად, რომ სამართალი ჩემთვის
ყოველთვის ინტერესის სფეროს წარმოადგენდა, ეს კანონები ზედმეტად შაბლონური და
არასაინტერესო მეგონა, თუმცაღა, ვაღიარებ, რომ იმაზე მეტად საინტერესო აღმოჩნდა ვიდრე
წარომმედგინა.

თემას რომ მივუბრუნდეთ, მინდა გამოვყო სახელშეკრულებო სამართლის თავი სამოქალაქო

კოდექსიდან, რომელიც ჩემთვის ყველაზე საინტერესო აღმოჩნდა, ცოტა აზარტულიც, ასევე,
ალბათ უფრო იმიტომ გამოვარჩიე, რომ ჩვენს პროფესიას უფრო ეხმაურება და აღნიშნული
თავის თუნდაც სულ რამდენიმე მუხლის ცოდნა ჩვენს სფეროში საკმარისად მეტად
წაგვადგება.

მინდა მოკლედ მიმოვიხილო თუ რატომ მაინც და მაინცვ ეს თავი.

თავდაპირველად, რომ განვიხილოთ 327 მუხლი, რომელიც გვაცნობს სამოქალაქო

სამართლის კოდექსის მიხედვით ინფორმაციას შეთანხმება ხელშეკრულების არსებით
პირობებთან დაკავშირებით, ვფიქრობ, რომ ეს არის ერთ-ერთი სტანდარტული მუხლი,
რომელიც ყველანაირი სახის დავას, რა თქმა უნდა თუ ეხება ორ მხარეს შორის დავას, რაიმე
სახის ქონებსთან, შესყიდლობასთან და მსგავს თემებს, ერგება. შესაბამისად, ობიექტური
შეფასებით, აღნიშნული არის მუხლი, როელზეც, ვვარაუდობ, რომ ყველა მოკვდავისთვის
აუცილებლად საცოდარია, რადგან ნებისმიერი ტიპის საქმეს, რომელსაც აკეთებ, თუნდაც
ყიდულობ ან ყიდი მოძრავ ტუ უძრავ ქონებას, დებ ხელშეკრულებას, რომელიც ორივე
მხარისთვის ცნობილია, ხანდახან კი თავად თქვენივე სედგენილია, შესაბამისად რაიმე სახის
პირობების დარღვევის შემტხვევაში, თუ დავა სასამართლომდე მივა, ორივე მხარეს, თუმცა
უფრო მოსაჩივრე მხარეს, თამამად და თავისუფლად შეუძლია წარადგინოს აღნიშნული
ხელშეკრულების არსებობის დასადასტურებლად, რაც შედგომ მოიაზრებს დეტალურად და
ზედმიწევნით დოკუმენტაციის განხილვასა და საქმის სწორად წარმართვას, ასევე
გადაწყვეტილების სამართლიანობაასაც.

ჩვენს მომავალ პროფესიაშია, ალბათ დამეთანხმებით, რომ ქიროვნობაც საკმაოდ

აქტუალური თემატიკა შესაძლოა, რომ იყოსმ, რადგან წარმართო ისეთი ბიზნესი, რომელიც
სწორედაც, რომ მსგავსი სახის „აქტივობას“ მოიაზრებს.

რომ განვიხილოთ რაიმე ქეისის სახით, მაგალითად: ხარ გამქირავებელი რაიმე ფართის,
გამოგეხმაურა დაინტერესებული ფიზიკური პირი, რომელსაც სურს, რომ შენგან ეს
კონკრეტული ფართი იქირაოს 5 წლით, კონკრეტულ ფასად. თქვენს შორის დაიდო
ხელშეკრულება, რომელიც ითვალისწინებს ქირის გადახდის პირობებს, მინიმუმ 2 წელში,
ხელშეკრულების დამთავრების არ შესაძლებობას, გადასახადის დაწყების ინტერვალებსა და
ოდენობასა და ა.შ., ორივე მხარემ გააკეთეთ და მოილაპარაკეთ ამ ხელშეკრულების
ფარგლებში და გადაწყვიტეთ, რომ აღნიშნული დოკუმენტი ყოფილიყო თქვენი
ურთიერთობისა და თანამშრომლობის სახელმძღვანელო, რომლის ზედმიწევნით დაცვა
გევალობოდათ ორივე მხარეს, თუმცა მოხდა ისე რომ ერთ-ერთმა მხარემ გარკვეული
მიზეზების გამო გამოთქვა სურვილი 2 წელზე ადრე ვადაში კონტრაქტიდან გასვლის, რაც
ეწინააღმდგება ხელშეკრულების პირობებს, ამასთან დაკავშირებით დავა სასამართლომდე
თავისუფლად შეიძლება, რომ მივიდეს. ამ თემთხვევაშიც ზემონახსენები მუხლი (327
მუხლი) თავისუფლად შეგვიძლია გამოვიყენოთ და დავიცვათ ჩვენი პოზიცია (და რა თქმა
უნდა არა მხოლოდ 327-ე), ასევე ამ ქეისთან შეიგვიძლია, რომ მოვიყვანოთ სახელშეკრულებო
სამართლის მეხუტე თავის , ხელშეკრულებიდან გასვლის, 352-ს მუხლი, რომელიც გვაცნობს
ხელშეკრულებაზე უარის თქმის შედეგებს.

ასევე საქართველოს სამეწარმეო სამართლის თავი „სახელშეკრულებო სამართლის“ მესამე

თავი შეისწავლის ხელშეკრულების სტანდარტულ პირობებს, რომელიც, ჩემი ობიექტური
აზრით, ასე ერთი შეხედვით, შეიძლება ნაკლებად მნიშვნელოვნად აღსაქმელი იყოს, თუმცა,
იმის შემდეგ რაც გავეცნობიტ და გულდასმით განვიხილავ მის მუხლებს, რომელიც სულ
რაღაც 7 მუხლისგან შედგება, მივხვდებით, რომ მსგავსი დეტალების არცოდნაც
დაუშვებელია, მაშინ როდესაც, ნებისმიერი სახის ხელშეკრულების გაფორმებას აპირებს
მხარესთან/მხარეებთან.

მაგალითად 343-ე მუხლი შეისწავლის: „ხელშეკრულების სტანდარტული პირობების

გადაქცევა ხელშეკრულების შემადგენელ ნაწილად“-ს, რომელიც, ვფიქრობ რომ
აუცილებლად ცნობადი უნდა იყოს ყველა ხელშემკრულების დამდები პირისთვის, რადგან
შეიძლება შემთავაზებელმა, რომელიც ამავე თავის 342-ე მუხლის მიხედვით თავად ადგენს
ხელშეკრულების პირობებს, მოისურვოს რაიმე პირობის გადაქცევა ხელშეკრულების
შემადგენელ ნაწილად, შესაბამისად ჩვენ ინფორმირებულები უნდა ვიყოთ, რომ მსგავსი
რაღაცის გაკეთება დაშვებული და მიზანშეწონილია.

არ შემიძლია არ აღვნიშნო, რომ ჩემი ყურადღება განსაკუთრებულად მიიქცია,

სახელშეკრულებო სამართლის მესამე თავის 345-ე მუხლმა, რომელიც სწავლობს:
„ბუნდოვანი ტექსტის განმარტება მეორე მხარის სასარგებლოდ“-ის მცნებას, რაც მგონია ერთ-
ერთი უდიდეს ბენეფიტს წარმოადგენს იმ მხარისთვის, რომელიც მსგავსი ტიპის „შეცდომას“
აღმოაჩენს ხელშეკრულებაში, რადგან აღნიშნულ სიტუაციაში, შეიძლება რაიმე ისეთ
ხელმოსაჭიდს მიაგნო აღნიშნულ შემთხვევაში, რომ საბოლოოდ შენს სასიკეთოდ წარმართო
პროცესი.

სახელშეკრულებო სამართალი საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის მიხედვით

სტრუქტურირებულია ხელშეკრულებების ფორმირების, მოქმედების, განმარტებისა და
შესრულების რეგულირების მიზნით. აქ მოცემულია სახელშეკრულებო სამართლის
ძირითადი ასპექტების ანალიზი, რომელიც ეფუძნება საქართველოს სამოქალაქო კოდექსს:

1. *კონტრაქტების/ხელშეკრულების დადება*: - ხელშეკრულებები იქმნება ხელშეკრულების

თავისუფლების პრინციპზე დაყრდნობით, რაც ნიშნავს, რომ მხარეებს აქვთ ავტონომია
განსაზღვრონ თავიანთი უფლებები და მოვალეობები, გარკვეული ხანდაზმულობის
გათვალისწინებით. - სამოქალაქო კოდექსი განსაზღვრავს, რომ კონტრაქტები შეიძლება
დაიდოს ზეპირად ან წერილობით, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც კანონით განსაზღვრულ
ფორმას მოითხოვს გარკვეული სახის ხელშეკრულებებისთვის (მაგ., უძრავი ქონების
გარიგებები).

2. * მოქმედების მოთხოვნები * : - იმისათვის, რომ ხელშეკრულება ძალაში იყოს

საქართველოს კანონმდებლობით, ის უნდა აკმაყოფილებდეს გარკვეულ არსებით
მოთხოვნებს: - **თანხმობა**: უნდა არსებობდეს ორივე მხარის ნამდვილი და
ნებაყოფლობითი თანხმობა ყოველგვარი დეფექტების გარეშე, როგორიცაა შეცდომა,
თაღლითობა, იძულება ან არასათანადო გავლენის ქვეშ. - **ობიექტი**: ხელშეკრულების
საგანი უნდა იყოს კანონიერი და შესაძლებელი. - **ფორმა**: თუ კანონით არის მოთხოვნილი
კონკრეტული ფორმა (მაგ., წერილობითი ფორმა გარკვეული კონტრაქტებისთვის), ის უნდა
დაიცვან.

3. *კონტრაქტების სახეები*: - საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი აღიარებს სხვადასხვა

სახის ხელშეკრულებებს, მათ შორის ნასყიდობის ხელშეკრულებებს, იჯარის
ხელშეკრულებებს, სესხის ხელშეკრულებებს, შრომით ხელშეკრულებებს და სხვა. -
კონტრაქტის თითოეულ ტიპს შეიძლება ჰქონდეს კონკრეტული წესები, რომლებიც
არეგულირებს მის ფორმირებას, შინაარსს და შესრულებას, რომელიც მორგებულია
სახელშეკრულებო ურთიერთობის ბუნებაზე.

4. ** შესრულება და ვალდებულებები **: - ხელშეკრულებები აკისრებს ვალდებულებებს

ჩართულ მხარეებს. თითოეულმა მხარემ უნდა შეასრულოს თავისი ვალდებულებები,
როგორც ეს შეთანხმებულია ხელშეკრულებაში. - სამოქალაქო კოდექსი აწესებს წესებს
შეუსრულებლობის შედეგებთან დაკავშირებით, მათ შორის ისეთი საშუალებების,
როგორიცაა ზიანის ანაზღაურება, კონკრეტული შესრულება ან ხელშეკრულების შეწყვეტა.

5. **კონტრაქტის ინტერპრეტაცია**: - საქართველოში ხელშეკრულებების ინტერპრეტაცია

ხელმძღვანელობს კეთილსინდისიერების პრინციპებითა და მხარეთა საერთო განზრახვით. -
თუ ხელშეკრულების პირობები ბუნდოვანი ან გაურკვეველია, სასამართლოები განიხილავენ
მათ ისე, რომ საუკეთესოდ ასახავდეს მხარეთა განზრახვებს ფორმირების მომენტში.

6. *ბათილობა*: - კონტრაქტები შეიძლება ბათილად ან ბათილად გამოცხადდეს გარკვეულ

გარემოებებში, მაგალითად, როდესაც ისინი ეწინააღმდეგება საჯარო პოლიტიკას, არ
გააჩნიათ არსებითი ელემენტები ან ჩამოყალიბებულია იძულებით ან თაღლითობის
შედეგად. - ბათილი კონტრაქტები თავიდანვე ბათილად ითვლება, ხოლო ბათილად მყოფი
კონტრაქტები თავდაპირველად ძალაშია, მაგრამ შეიძლება გაუქმდეს დაზარალებული
მხარის მოთხოვნით.

7. *სპეციალური დებულებები*: - გარკვეული კონტრაქტები, როგორიცაა სამომხმარებლო

კონტრაქტები ან კონტრაქტები, რომლებიც მოიცავს სტანდარტულ პირობებს, შეიძლება
დაექვემდებაროს სპეციალურ ნორმატიულ დებულებებს, რომლებიც მიზნად ისახავს სუსტი
მხარის დაცვას ან სახელშეკრულებო ურთიერთობებში სამართლიანობის უზრუნველყოფას.

დასკვნის სახით, საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის მიხედვით, სახელშეკრულებო

სამართალი უზრუნველყოფს ყოვლისმომცველ ჩარჩოს, რომელიც ხელს უწყობს
ხელშეკრულებების ფორმირებას, მოქმედებას და აღსრულებას და ამავე დროს
უზრუნველყოფს სამართლიანობას და იცავს მონაწილე მხარეთა ლეგიტიმურ ინტერესებს.
იგი აბალანსებს ხელშეკრულების თავისუფლების პრინციპს აუცილებელ გარანტიებთან,
რათა ხელი შეუწყოს სანდოობასა და პროგნოზირებადობას კომერციულ და პერსონალურ
გარიგებებში.