Αρχαία Ελληνικά – Γραμματική – Θεωρία 1

Η Γ κλίση των ουσιαστικών

Η γ κλίση περιλαμβάνει όλα τα ουσιαστικά που δεν ανήκουν στην α' και στην β' κλίση. Η
γ' κλίση λοιπόν περιέχει όλα τα υπόλοιπα ουσιαστικά και γι'αυτόν το λόγο περιλαμβάνει
ουσιαστικά με μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων. Τα ονόματα αυτά διακρίνονται ανάλογα με
το θέμα τους, αλλά και κάποιες ιδιαιτερότητες στην κλίση τους.

α) Διάκριση των τριτόκλιτων ουσιαστικών με βάση το θέμα τους ( χαρακτήρα)

Τα ουσιαστικά της γ' κλίσης χωρίζονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες με βάση το

χαρακτήρα τους : 1) συμφωνόληκτα: αυτά που έχουν χαρακτήρα σύμφωνο π.χ. ὁ γίγας
γεν. τοῦ γίγαντ-ος
και σε 2) φωνηεντόληκτα: όσα έχουν χαρακτήρα φωνήεν
π.χ. ἡ πόλις γεν. τῆς πόλε-ως.

Ανάλογα με το είδος του συμφώνου που έχουν ως χαρακτήρα τους, διακρίνονται : 1) σε

αφωνόληκτα : όσα έχουν χαρακτήρα άφωνο σύμφωνο. π.χ. ἡ θρίξ γεν. τῆς τριχ-ός και
2) ημιφωνόληκτα : όσα έχουν χαρακτήρα ημίφωνο σύμφωνο
π.χ. ὁ λιμήν γεν. τοῦ λιμέν-ος

Τα ημιφωνόληκτα και τα αφωνόληκτα διακρίνονται σε μικρότερες κατηγορίες, ανάλογα

με το είδος του ημιφώνου ή του άφωνου συμφώνου που έχουν ως χαρακτήρα. Έτσι
έχουμε 1) Τα αφωνόληκτα χωρίζονται σε α) ουρανικόληκτα,
β) σε χειλικόληκτα και γ) οδοντικόληκτα και τα 2) ημιφωνόληκτα διακρίνονται σε α)
ενρινόληκτα ( όσα έχουν χαρακτήρα μόνο ν ) , β) σε υγρόληκτα και
γ) σιγμόληκτα.

Ουσιαστικά Γ' κλίσης

Φωνηεντόληκτα Συμφωνόληκτα
Με χαρακτήρα φωνήεν
π.χ. πόλις - πόλεως

Αφωνόληκτα Ημιφωνόληκτα
( με χαρακτήρα άφωνο σύμφωνο) ( με χαρακτήρα ημἰφωνο)

Ουρανικόληκτα Χειλικόληκτα Οδοντικόληκτα Ενρινόληκτα Σιγμόληκτα

(χαρακτήρας κ,γ,χ) (χαρακτήρας π,β,φ) (χαρακτήρας τ,δ,θ) (χαρακτήρας ν) ( χαρακτ. σ)

Υγρόληκτα
(χαρακτήρας λ,ρ)
Αρχαία Ελληνικά – Γραμματική – Θεωρία 2

β) Διάκριση των τριτόκλιτων ουσιαστικών με βάση την κλίση τους.

Όλα τα ουσιαστικά της γ κλίσης είναι περιττοσύλλαβα. Αυτό σημαίνει ότι στην
ονομαστική και κλητική του ενικού αριθμού έχουν μια συλλαβή λιγότερη απ'ότι σε όλες
τις άλλες πτώσεις ( δηλαδή στις πλάγιες πτώσεις του ενικού αριθμού και σε όλες τις
πτώσεις του πληθυντικού αριθμού) π.χ. ὁ δράκων τοῦ δράκοντος

Με βάση την κατάληξη της ονομαστικής ενικού τα τριτόκλιτα διακρίνονται σε

α) Καταληκτικά και β) Ακατάληκτα

Ουσιαστικά γ' κλίσης

Καταληκτικά Ακατάληκτα

Έχουν στην ονομαστική Η ονομαστική του ενικού

ενικού κατάληξη -ς σχηματίζεται με το θέμα,
χωρίς καμία κατάληξη.

Με βάση τις μορφές που παίρνει το θέμα κατά την κλίση τα τριτόκλιτα ουσιαστικά
διακρίνονται σε α) μονόθεμα και β) διπλόθεμα

Ουσιαστικά γ' κλίσης

Μονόθεμα Διπλόθεμα

Όλες οι πτώσεις σχηματίζονται Έχουν δύο θέματα

από ένα θέμα α) το ισχυρό ( με μακρό φωνήεν)
ὁ σωτήρ - τοῦ σωτῆρος κλπ. β) το ασθενές ( με βραχύ φωνήεν)
π.χ. ὁ λιμήν - τοῦ λιμέν-ος
Αρχαία Ελληνικά – Γραμματική – Θεωρία 3

Σημείωση Το θέμα των μονόθεμων ουσιαστικών βρίσκεται από τη γενική του ενικού, αν
αφαιρέσουμε την κατάληξη, π.χ. ὁ σωτήρ , τοῦ σωτῆρος , θέμα σωτήρ-.
Στα διπλόθεμα ουσιαστικά αναζητούμε δύο θέματα, ένα από τη γενική του ενικού και ένα από την
ονομαστική του ενικού, π.χ. ὁ κανών -τοῦ κανόνος , Θέματα - α) κανών-( ισχυρό), β) κανόν-
( ασθενές)

ΚΛΙΣΗ ΤΡΙΤΟΚΛΙΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

α) Καταλήξεις των ονομάτων της γ' κλίσης.

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός

Αρσεν. θηλ. Ουδ. Αρσεν. θηλ. Ουδ.

- ς -ή - -ες -α
-ος ή -ως -ος ή -ως -ων -ων
-ι -ι - σι - σι
-α ή-ν - - ας -α
-ς - - ες -α