‫اصول خذمات سالمت‬

‫ثٍ ٽً‪5 ٘ٙ‬‬

‫جمعی از دانشجویان پسشکی ورودی ‪0011‬‬

‫(زمستان ‪)0011‬‬

‫‪1‬‬
‫ا‪ًٝ‬ڃ ثُيا‪ٙ‬ز ٭مًډی ‪1 ................................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ٕ (-(,‬الډز ي ثیمبٍی ‪1 ..........................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (,(-(,‬سٮَیٴ ٕالډز ‪1 .....................................................................................................................................................................‬‬

‫‪٥ (,(-(-‬یٴ ٕالډز ي ثیمبٍی‪2 .......................................................................................................................................................... 5‬‬

‫‪ (,(-(.‬٭ًاډڄ ډًطَ ثَ ٕالډشی ‪3 ...........................................................................................................................................................‬‬

‫‪ٙ(,(-(/‬به‪ٕ ٜ‬الډز ػبډٮٍ‪4 ............................................................................................................................................................ 5‬‬

‫ى( ٕبیَ ‪ٙ‬به‪َٜ‬بی ٕالډشی ‪,- .....................................................................................................................................................................‬‬

‫‪(,(-(0‬ثیمبٍی ‪,. ........................................................................................................................................................................... 5‬‬

‫‪ (,(-(1‬سٮبٍیٴ ډشٶَٹٍ ‪,. ...................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (-‬ا‪ًٝ‬ڃ هيډبر ٕالډز‪,0 ...........................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (-(,‬دِ‪ٙ‬پی اػشمب٭ی ‪,0 ........................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (-(-‬دِ‪ٙ‬پی دی‪ٚ‬ڂیَی ‪,0 ................................................................................................................................... (preventive medicine$‬‬

‫‪ (-(.‬دِ‪ٙ‬ټ هبوًاىٌ‪,1 .......................................................................................................................................................................... 5‬‬

‫‪ٕ (.‬الډز ي ٭ًاډڄ اػشمب٭ی سٮییه ٽىىيٌ ‪,1 ......................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (.(,‬ځَاىیبن اػشمب٭ی ىٍ ٕالډز ‪,2 ........................................................................................................................................................ 5‬‬

‫‪ (.(-‬٭ياڅز ىٍ ٕالډز ‪,2 ...................................................................................................................................................................... 5‬‬

‫‪ (.(-(,‬٭ًاډڄ سٮییه ٽىىيٌ إبٕی ىٍ ُډیىٍ سٶبير َبی ي‪١‬ٮیز ‪,2 ............................................................................................................... 5‬‬

‫‪ (.(-(-‬٭ًاډڄ ایؼبىٽىىيٌ ثی ٭ياڅشی ٕالډز ‪,3 .......................................................................................................................................5‬‬

‫‪َ١ (.(-(.‬یت ػیىی‪,3 .................................................................................................................................................................... 5‬‬

‫‪ (.(-(/‬٭ياڅز ىٍ ډَاٹجز ٕالډز‪,4 ..................................................................................................................................................... :‬‬

‫‪ (.(.‬٭ًاډڄ اػشمب٭ی سٮییه ٽىىيٌ ٕالډز ‪-+ ................................................................................................................................................‬‬

‫‪ٍ (.(.(,‬ی‪َ ٍٚ‬بی وڂَٗ اػشمب٭ی ثٍ ٕالډز ‪-+ ........................................................................................................................................‬‬

‫‪ٕ (.(.(-‬یبٕز َبی ػمًٍُی إالډی ثَای ځٖشَٗ ٭ياڅز اػىمب٭ی ‪-- ...........................................................................................................‬‬

‫‪/‬ډيیَیز ثَوبډٍ َبی سىيٍٕشی ‪-1 ...................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (/(,‬ثَوبډٍ ٍیِی ‪-1 ..............................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (/(-‬إشَاسْی ‪-2 .................................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (/(.‬ولًٌ اٍسجب‪ ٣‬ثیه ډًڅٶٍ َب ي ٕبهشبٍ ثیمبٍٕشبن ‪-3 .....................................................................................................................................‬‬

‫‪ٕ (/(/‬بُډبن ىَی ي َمبَىڂی‪-4 ...............................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (/(0‬ثَوبډٍ َبی سىيٍٕشی ‪-4 ...................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (/(0(,‬ثَوبډٍ َبی ٕ‪٦‬ق ايڃ ‪.+ ...........................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (/(0(-‬ثَوبډٍ َبی ٕ‪٦‬ق ىيڇ‪., ...........................................................................................................................................................‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ (/(0(.‬ثَوبډٍ َبی ٕ‪٦‬ق ًٕڇ ‪., ..........................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (/(0(/‬ؿَهٍ ډيیَیز ثَوبډٍ َبی سىيٍٕشی ‪.- .........................................................................................................................................‬‬

‫‪ (0‬آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز ي اٍسٺبی ٕالډز ‪.1 .............................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (0(,‬آډًُٗ دِ‪ٙ‬پی ‪.2 ..........................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (0(-‬اٍسٺبی ٕالډز ‪.2 ...........................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (0(.‬اڅڂًَب ي و‪َ٪‬یٍ َب ىٍ آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز ‪.3 ................................................................................................................................................‬‬

‫‪ ,(0(.‬ډٮَيٳ سَیه اڅڂًَبی ثَوبډٍ ٍیِی‪.3 ..............................................................................................................................................‬‬

‫ََیټ اُ اڅڂًَب ثَای سٲییَ ٍٵشبٍ ځَيٌ َيٳ ٕ‪٦‬ق سبطیَ هب‪ٝ‬ی ىاٍى ٽٍ ثٍ ځَيٌ َبی ُیَ سٺٖیڈ ډی ‪ًٙ‬ى) ‪/- ...................................................................‬‬

‫‪(1‬ثَوبډٍ ځٖشَٗ ډَاٹجز َبی ايڅیٍ ٕالډز‪/2 .....................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (1(,‬هيډبر ٕالډز‪/2 ......................................................................................................................................................................... 5‬‬

‫‪(1(-‬هيډبر َمڂبوی ٕالډز‪/2 ................................................................................................................................................................ 5‬‬

‫‪(1(.‬اٍػب‪ ٫‬ي ٕ‪٦‬ق ثىيی ىٍ و‪٪‬بڇ اٍائٍ هيډبر ٕالډز‪/3 .................................................................................................................................. 5‬‬

‫‪ٕ (1(/‬بهشبٍ اٍایٍ ډَاٹجز َبی ٕالډز ‪/4 .....................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (1(0‬ثٖشٍ هيډبر ٕ‪٦‬ق ايڃ ‪/4 ................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (1(1‬ډَٽِ هيډبر ػبډ‪ٕ ٬‬الډز ‪0+ ............................................................................................................................................................‬‬

‫‪ٕ(2‬یمبی ٕالډز ىٍ ایَان ي ػُبن ‪0/ ...............................................................................................................................................................‬‬

‫‪ٙ (2(,‬به‪َ ٜ‬بی ٕالډز‪0/ ................................................................................................................................................................... 5‬‬

‫‪ (2(,(,‬ثَهی اُ ‪ٙ‬به‪َ ٜ‬بی ډیِان ىٕشَٕی‪0/ ....................................................................................................................................... 5‬‬

‫‪ (2(,(-‬ىٕشَٕی ثٍ سُٖیالر ثُيا‪ٙ‬شی ‪00 ...................................................................................................................................................‬‬

‫‪ٙ (2(,(.‬به‪ ٜ‬اډیي ثٍ ُويځی ‪00 .........................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (2(,(/‬ډَٿ ي اثشال ثٍ ثیمبٍی َب ‪00 ......................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (2(,(0‬ي‪١‬ٮیز ایَان‪03 ....................................................................................................................................................................5‬‬

‫‪(3‬ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای ‪04 ................................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (3(,‬اٹياډبر ا‪ٝ‬الكی ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای ‪04 ...................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (3(-‬ډٮیبٍَبی اهالٹی ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای ‪1+ ..................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (3(.‬سیڈ ٕالډز ي ایمىی ‪ٙ‬ٲچی ‪1+ .............................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (3(/‬ډًڅٶٍ ثَوبډٍ ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای ‪1, ........................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (3(0‬سبٍیوـٍ ٹًاویه ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای ىٍ ایَان ‪1, ..........................................................................................................................................‬‬

‫‪ٕ (3(1‬بُډبن َب‪ ،‬ډًٕٖبر ي ٹًاویه ډَسج‪ ٤‬ثب ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای ىٍ ایبالر ډشليٌ ‪1- ....................................................................................................‬‬

‫‪ٕ 3(1(,‬بُډبن ٕالډز ي ایمىی ‪ٙ‬ٲچی ‪1- ..................................................................................................................................... #OSHA$‬‬

‫‪ 3(1(-‬ډًٍٕٖ ډچی ٕالډز ي ایمىی ‪ٙ‬ٲچی ‪1- ................................................................................................................................... #NIOSH$‬‬

‫‪ (3(2‬٭ًاډڄ ي إشَٓ َبی ډلی‪٦‬ی ‪1- .........................................................................................................................................................‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ (3(2(,‬ه‪َ٦‬ار ‪ٙ‬یمیبیی‪1. ............................................................................................................................................................... 5‬‬

‫‪ (3(2(-‬ه‪َ٦‬ار ٵیِیپی ‪1/ ................................................................................................................................................................ 5‬‬

‫‪ (3(3‬اٍُ‪ٙ‬یبثی ٭ًاډڄ ُیبن آيٍ ډلی‪ ٤‬ٽبٍ ‪12 ..................................................................................................................................................‬‬

‫‪(4‬ٽچیبر ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪13 ........................................................................................................................................................................... ٤‬‬

‫‪ (4(,‬ډلًٍَبی ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪13 .............................................................................................................................................................. ٤‬‬

‫‪ (4(-‬ثیمبٍی َبی ډىشٺچٍ اُ ډلی‪14 .......................................................................................................................................................... ٤‬‬

‫‪(,+‬ا‪٦ٝ‬الكبر ثُيا‪ٙ‬ز ٭مًډی ‪21 ...................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ ,+(,‬ياٽى٘ ډَسج‪ ٤‬ثب ثیمبٍی ‪21 ...............................................................................................................................................................‬‬

‫‪Error! Bookmark not defined. ..................................................................................................................................................... -‬‬

‫‪٥ (,+(-‬جٺٍ ثىيی ثیمبٍی َب ‪22 ................................................................................................................................................................‬‬

‫‪(,+(.‬ياّځبن ډَسج‪ ٤‬ثب ٭ٶًوز ‪24 ................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (,+(/‬ياّځبن ډَسج‪ ٤‬ثب ٭ٶًوز ُىایی ‪3/ ..................................................................................................................................................... 5‬‬

‫‪ (,+(0‬ياّځبن ډَسج‪ ٤‬ثب ډ‪ًٞ‬ویز‪31 .............................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (,+(1‬ياّځبن ډَسج‪ ٤‬ثب ادیيډیًڅًّی ثیمبٍی َب ‪33 ...........................................................................................................................................‬‬

‫‪(,+(2‬ياّځبن ډَسج‪ ٤‬ثب و‪٪‬بڇ ډَاٹجز* ٕیٖشڈ ٍ‪ٝ‬ي ثیمبٍی َب ‪Surveillance system‬و‪٪‬بڇ ډَاٹجز* ٕیٖشڈ ٍ‪ٝ‬ي‪4- ..........................................................:‬‬

‫‪ (,+(3‬ياّځبن ډَسج‪ ٤‬ثب ٍهياى ي َمٍ ځیَی َب ‪4/ ............................................................................................................................................‬‬

‫‪ (,+(4‬ياّځبن ډَسج‪ ٤‬ثب دی‪ٚ‬ڂیَی ‪42 ...........................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (,,‬ثُيا‪ٙ‬ز ثَای َمٍ ي ډَاٹجز َبی ثُيا‪ٙ‬شی ايڅیٍ ‪44 .........................................................................................................................................‬‬

‫‪َ (,,(,‬يٳ ي ٕیبٕز ثُيا‪ٙ‬ز ‪44 ............................................................................................................................................................5‬‬

‫‪ٙ (,,(-‬به‪َ ٜ‬بی ػُبوی ثٍ ډى‪ ًٍ٪‬دبی٘ ي اٍُ‪ٙ‬یبثی ثُيا‪ٙ‬ز ثَای َمٍ ٽ‪ًٍَٚ‬ب ‪,++ ................................................................................................‬‬

‫‪ (,,(.‬ډَاٹجز َبی ثُيا‪ٙ‬شی ايڅیٍ ‪,+, .............................................................................................................................................. #PHC$‬‬

‫‪ (,,(.(,‬سٮَیٴ ٕبُډبن ػُبوی ثُيا‪ٙ‬ز اُ ډَاٹجز َبی ايڅیٍ ‪,+, ....................................................................................................................... 5‬‬

‫‪ (,,(.(-‬ا‪ًٝ‬ڃ ډَاٹجز َبی ايڅیٍ ‪,+- .................................................................................................................................................. 5‬‬

‫‪(,,(.(.‬اػِای ډَاٹجشُبی ثُيا‪ٙ‬شی ايڅیٍ‪,+. .......................................................................................................................................... :‬‬

‫‪ً٦ٕ(,,(.(/‬ف ډَاٹجشُبی ثُيا‪ٙ‬شی‪,+. ................................................................................................................................................. 5‬‬

‫‪(,-‬ایمه ٕبُی ‪,+/ ....................................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (,-(,‬ډٶًُڇ ي اوًا‪ ٫‬ایمه ٕبُی ‪,+/ ..........................................................................................................................................................‬‬

‫‪َٙ(,-(-‬ي‪ ٫‬ياٽٖیىبٕیًن ىٍ ػُبن ‪,+/ .......................................................................................................................................................‬‬

‫‪َٙ (,-(.‬ي‪ ٫‬ياٽٖه ٕبُی ىٍ ایَان ‪,+/ ......................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (,-(/‬ياٽٖه َبی ډًػًى ىٍ ػُبن ي ایَان ‪,+0 .............................................................................................................................................‬‬

‫‪ٍ(,-(/(,‬اَىمبی ياٽٖیىبٕیًن ‪,+1 ......................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (,-(/(-‬اوًا‪ ٫‬ياٽٖه ي ٍاَىمبَب ‪,+2 .....................................................................................................................................................‬‬

‫‪4‬‬
‫‪ُ (,-(/(.‬وؼیٌَ َٕى وڂُياٍی ياٽٖه ‪,,- ..............................................................................................................................................‬‬

‫‪ (,.‬وٺ٘ ٕبُډبن َبی ٵَاډچی ىٍ سًٕٮٍ ٕالډز ‪,,/ .............................................................................................................................................‬‬

‫‪ٕ (,.(,‬بُډبن َبی كًٌُ ٕالډز ‪,,/ .........................................................................................................................................................‬‬

‫‪ٕ(,.(,(,‬بُډبن ػُبوی ثُيا‪ٙ‬ز ‪,,/ ..........................................................................................................................................................‬‬

‫‪,,0 ........................................................................................................................................................................ ,.(,(-unicef‬‬

‫‪,,0 ..................................................................................................................................................................... UNFPA(,.(,(.‬‬

‫‪,,1 .................................................................................................................................................................. UNESCO(,.(,(/‬‬

‫‪(,.(,(0‬ثَوبډٍ ٭مَان ډچڄ ډشلي)‪,,1 ........................................................................................................................................ 5(UNDP‬‬

‫‪(,.(,(1‬ثَوبډٍ ډلی‪ُ ٤‬یٖز ډچڄ ډشلي )‪,,1 ................................................................................................................................ 5(UNEP‬‬

‫‪(,.(,(2‬اىاٌٍ ٽمیٖیًن ٭بڅی ډچڄ ډشلي )‪,,2 ............................................................................................................................ 5(UNHCR‬‬

‫‪ (,.(,(3‬ثبوټ ػُبوی)‪,,2 ................................................................................................................................. 5(World Bank Group‬‬

‫‪,,2 ...................................................................................‬‬ ‫‪ٕ (,.(,(4‬بُډبن ثیىبڅمچچی سؼبٍر‪(WTO‬‬

‫‪ٕ(,.(,(,+‬بُډبن ثیىبڅمچچی ٽبٍ)‪,,2 .............................................................................................................................................. 5(ILO‬‬

‫‪ٕ(,.(,(,,‬بُډبن ډى‪ ٬‬إشٶبىٌ اُ ٕالف َبی ‪ٙ‬یمیبیی)‪,,2 .............................................................................................................. 5(OPCW‬‬

‫‪ٕ,.(,(,-‬بُډبن ٱٌا ي ٽ‪ٚ‬بيٍُی ډچڄ ډشلي)‪,,2 .............................................................................................................................. 5(FAO‬‬

‫‪ٕ(,.(,(,.‬بُډبن َبی ډَىڇ وُبى ‪$‬ثٍ اهش‪ٞ‬بٍ ٕمه‪,,3 .............................................................................................................................. #‬‬

‫‪ (,.(-‬ثَوبډٍ كمبیشی ٕبُډبن َب وٖجز ثٍ ایَان ‪,,3 ........................................................................................................................................‬‬

‫‪ (,.(-(,‬ٽمټ َبی ‪ WHO‬ثٍ ایَان‪,,3 ............................................................................................................................................... 5‬‬

‫‪ (,.(-(-‬ثَوبډٍ َبی كمبیشی یًویٖٴ ىٍ ایَان ‪,,4 ....................................................................................................................................‬‬

‫‪,,4 ....................................................................................................................................................................... ,.(-(.UNFPA‬‬

‫‪5‬‬
 ‫‪(,‬ا‪ًٝ‬ڃ ثُيا‪ٙ‬ز ٭مًډی‬

‫‪ٕ (-(,‬الډز ي ثیمبٍی‬

‫یپی اُ اٍٽبن ډُڈ دی‪َٚ‬ٵز ََ ػبډٮٍ ثَهًٍىاٍی اُ هيډبر ثُيا‪ٙ‬شی ىٍډبوی إز)‬

‫ىٍ ٽياڇ ا‪ًٝ‬ڃ ٹبوًن إبٕی ػمًٍُی إالډی ایَاوجٍ ‪َ١‬يٍر سبډیه ثُيا‪ٙ‬ز ي ىٍډبن ثٍ ٭ىًان ویبُ إبٕی ډَىڇ سبٽیي‬
‫‪ٙ‬يٌ إز؟ ًٕڇ – ثیٖز ي وُڈ – ؿُڄ ي ًٕڇ‬

‫‪ (,(-(,‬سٮَیٴ ٕالډز‬
‫یپی اُ إبٕی سَیه ډٖبئڄ ثَای ډیڄ ثٍ ىٕشیبثی ٕالډز آ‪ٙ‬ىبیی ثب ډٶبَیڈ ډَثً‪ ٣‬ثٍ ٕالډشی ي ثیمبٍی ي وڂَٗ‬
‫‪ٝ‬لیق ىٍ ډًٍى ٕالډشی)‬

‫سٮَیٴ ٕالډشی سلز سبطیَ ډیِان آځبَی ي ‪ َُ٥‬سچٺی ػًاډ‪ ٬‬ثب ‪َٙ‬ای‪ ٤‬ځًوبځًن ػٲَاٵیبیی ٵََىڂی إز)‬

‫ٕالډشی ٍيويی دًیب ي ثب ځٌ‪ٙ‬ز ُډبوي اډپبن سٲییَ ىاٍى)‬

‫ثیمبٍ وجًىن)‬ ‫ٹيیمی سَیه سٮَیٴ ٕالډشی‬

‫‪٥‬ت ٕىشی‪ٕ 5‬الډز ٍا سٮبىڃ ثیه ؿُبٍ ‪٥‬ج‪ ٬‬ىډًی‪ ،‬ثچٲمی‪ٝ ،‬ٶَايی ي ًٕىايی ډی ىاوىي)‬

‫ٵََىڀ يثٖشَ‪ٕ 5‬الډشی ٍا ي‪١‬ٮیز هًة ػٖمبوی ي ٍيكی ي ٭بٍی ثًىن اُ ىٍى یب ثیمبٍی ػٖمی ډی ىاوىي)‬

‫ٵََىڀ آٽًٍٖى‪ 5‬ي‪١‬ٮیز ٭بڅی ػٖڈ ي ٍيف ىٍ كبڅی ٽٍ ا٭مبڃ ثين ثٍ ډًٹ‪ ٬‬ي ډًطَ اوؼبڇ ډی ‪ًٙ‬ى)‬

‫سًُی‪ ٬‬ٵَاياوی‪ 5‬ثَ إبٓ سًُی‪ ٬‬ٵَاياوی ػمٮیز َب ثٍ ىي ىٕشٍ ‪٥‬جیٮی ي ٱیَ ‪٥‬جیٮی ‪ $‬ثیمبٍ ٕبڅڈ‪ #‬سٺٖیڈ ډی ‪ًٙ‬وي)‬

‫‪٥‬جیٮی‪ 5‬ٵَايان سَیه ٍيیياى‬ ‫‪-‬‬

‫ٱیَ ‪٥‬جیٮی‪ 5‬سمبڇ ډٺبىیَ ٽمشَ ي ثی‪ٚ‬شَ اُ ىي اولَاٳ ډٮیبٍ اُ ډیبوڂیه‬ ‫‪-‬‬

‫ډٮبیت سٮَیٴ آډبٍی وَډبڃ ‪5‬‬

‫ثَای ََ ػبډٮٍ ډشٶبير إز)‬ ‫‪-‬‬

‫سمبڇ ‪ٝ‬ٶبر سبث‪ ٬‬سًُی‪ ٬‬وَډبڃ ویٖشىي‬ ‫‪-‬‬
‫ځبَی ‪ٙ‬بی‪ ٬‬ثًىن یټ ‪ٝ‬ٶز وبَىؼبٍ ثو‪ ًٛٞ‬ىٍ ثٮي ٍياوی ي یب اػشمب٭ی ثب٭ض ډی ‪ًٙ‬ى‬ ‫‪-‬‬
‫ٽٍ ثٍ ٭ىًان یټ ي‪١‬ٮیز ‪٥‬جیٮی سچٺی ډی ‪ًٙ‬ى)‬
‫ډٶًُڇ ٕالډشی ډ‪٦‬چٸ وجًىٌ ي وٖجی إز)‬ ‫‪-‬‬

‫‪6‬‬
 ‫سٮَیٴ ٭مچی ي ٭یىی اُ ٕالډز‪ 5‬ٵٺيان ثیمبٍی ي ىا‪ٙ‬شه سٮبىڃ‬

‫سٮَیٴ ٕالډز اُ ىیيځبٌ ٕبُډبن ػُبوی ثُيا‪ٙ‬ز‪ 5‬ثَهًٍىاٍی ٽبډڄ ػٖمی ‪ٍ ،‬ياوی ي اػشمب٭ی ي وٍ ٵٺ‪ ٤‬ويا‪ٙ‬شه ثیمبٍی‬
‫ي وٺ‪ ٜ‬٭‪)ً٢‬و‪٪‬بډی ىٍ ٽشبة دىغ ځىغ ایه سٮَیٴ ‪ً٥‬الوی ٍي ىٍ ىي ٽچمٍ ٕالډز ‪ 6‬إًٓىځی ‪ٕ$‬الډز ثٍ اٹچیڈ‬
‫إًٓىځیٖز ‪ #‬ثیبن ٽَىٌ)سٮَیٴ ثُيا‪ٙ‬ز ػُبوی یټ سٮَیٴ ایيٌ آڃ ي ىٕز ویبٵشىی َٖز ؿًن َیغ ٵَىی ىٍ ََ ٍٕ ثٮي‬
‫ػٖمی ي ٍياوی ي اػشمب٭ی ٽبډال ٕبڅڈ ویٖز)‬

‫‪٥ (,(-(-‬یٴ ٕالډز ي ثیمبٍی‪5‬‬

‫ایه ىي ډَُ ډ‪ٚ‬و‪ٞ‬ی وياٍوي ي ثُشٌَ ثَای ٕالډشی ‪٥‬یٶی ىٍ و‪ َ٪‬ثڂیَیڈ ٽٍ یټ ‪َ٥‬ٵ٘ ٕالډشی ٽبډڄ ي ‪َ٥‬ٳ ىیڂَ ډَٿ‬
‫ثب‪ٙ‬ي)‬

‫اثٮبى ٕالډشی‪5‬‬

‫‪ Who‬ثب سًػٍ ثٍ سٮَیٴ ٕالډشی یټ ډٖئچٍ ؿىي ثٮيی إز ٽٍ ثٮي ػٖمی‪ٍ ،‬ياوی ‪،‬اػشمب٭ی ‪ ،‬ډٮىًی ٍا ىٍ ثَډی ځیَى‬
‫ي اثٮبى ډوشچٴ سلز سبطیَ یپيیڂَوي ) ډ‪ٚ‬پالر ػٖمی ثَ ٍياوی ٵَى ي ٍياوی ثَ ػٖڈ ي ََ ىي ثَ ػبډٮٍ اطَ ډی ځٌاٍوي)‬

‫ثٮي ػٖمی‪5‬‬

‫ډٮمًڃ سَیه ثٮي ٕالډز ػٖڈ َٖز ي وب‪ٙ‬ی اُ ٭مچپَى ىٍٕز ا٭‪٢‬ب ثين إز)‬

‫و‪ٚ‬بوٍ ٕالډز ػٖڈ اُ و‪ َ٪‬ثیًڅًّیپی‪ 5‬٭مڄ ډىبٕت ٕچًڃ َب ي ا٭‪٢‬ب ثين ي َمبَىڂی آن َب ثب َڈ)‬

‫اُ و‪ٚ‬بوٍ َبی ٕالډز ػٖڈ‪٩ 5‬بََ هًة ي ‪٥‬جیٮی‪ ،‬يُن ډىبٕت‪ ،‬ا‪ٙ‬شُب ٽبٵی‪ ،‬هًاة ٍاكز‪ ،‬اػبثز ډِاع ي)))‬

‫ثٮي ٍياوی‪5‬‬

‫ٕىؼ٘ ٕالډز ٍياوی وٖجز ثٍ ٕالډز ػٖڈ ٕوز سَ إز ي ٵٺ‪ٕ ٤‬الډز ٍيان ډي و‪ َ٪‬ویٖز ثچپٍ ٹيٍر س‪٦‬بثٸ ثب‬
‫‪َٙ‬ای‪ ٤‬ډلی‪٦‬ی‪ ،‬ىا‪ٙ‬شه ٭پٔ اڅٮمڄ ډىبٕت ىٍ ثَاثَ ډ‪ٚ‬پالر ُويځی ٕالډز ٍياوی ٍا س‪ٚ‬پیڄ ډی ىَي)‬

‫ثیمبٍی َبیی ډظڄ ا‪َ٦١‬اة‪ ،‬اٵَٖىځی ي)))ٍيی ٕالډز ػٖڈ سبطیَ ډی ځٌاٍوي)‬

‫اُ و‪ٚ‬بوٍ َبی ٕالډز ٍياوی‪ٕ 5‬بُځبٍی ٵَى ثب هيا ي ىیڂَان‪ ،‬ٹ‪٢‬بير ‪ٝ‬لیق ىٍ ثَهًٍى ثب ډٖبئڄ ‪ ،‬ىا‪ٙ‬شه ٍيكیٍ اوشٺبى‬
‫دٌیَ‪ ،‬٭مچپَى ډىبٕت ىٍ ثَهًٍى ثب ډ‪ٚ‬پالر)‬

‫ثٮي ډٮىًی‪5‬‬

‫‪7‬‬
 ‫یپی اُ ُډیىٍ َبی ٭ميٌ ثیمبٍی ٍياوی اكٖبٓ دًؿی ي ثیًُىځی ي سِڅِڃ ٍيكی إز) ایمبن‪َ ،‬يٵياٍ ثًىن ىٍ ُويځی‪،‬‬
‫ای ثىي اهالٹی‪ ،‬سٮبين‪ ،‬ىا‪ٙ‬شه كٖه ‪٩‬ه ي سًػٍ ثٍ ډٖبئڄ ډٮىًی ثب٭ض ٽبَ٘ ا‪َ٦١‬اة ي سِڅِڃ ٍيكی ډی ‪ًٙ‬ى)‬

‫ػىجٍ ډٮىًی ثب٭ض سالٗ ٵَى ثَای اَياٳ ٭بڅی سَ ي سلمڄ ىٍ ثَاثَ ډ‪ٚ‬پالر ي ٍ‪١‬بیز هب‪ َ٥‬ډی ‪ًٙ‬ى) سٺًیز ػىجٍ‬
‫ډٮىًی ثٍ ٕالډز ػٖڈ ي ٍيف ي وُبیشب ٕالډز ػبډٮٍ ٽمټ ډی ٽىي)‬

‫ثٮي اػشمب٭ی‪5‬‬

‫اُ ىي ػىجٍ ٹبثڄ ثٍَٕی إز‪5‬‬

‫اٍسجب‪٥‬بر ٕبڅڈ ٵَى ثب ػبډٮٍ‪ ،‬هبوًاىٌ‪ ،‬ډلی‪ٙ ٤‬ٲچی ي ډيٍٍٕ‬ ‫‪-‬‬

‫ٕالډز ٽچی ػبډٮٍ ثب ‪ٙ‬به‪ ٜ‬ثُيا‪ٙ‬شی ډلبٕجٍ ٽَى)‬ ‫‪-‬‬

‫‪ (,(-(.‬٭ًاډڄ ډًطَ ثَ ٕالډشی‬

‫٭ًاډڄ ّوشیپی ي ٵَىی‪5‬‬

‫هیچی اُ ثیمبٍی َب سلز سبطیَ ه‪ًٝٞ‬یبر ّوشیپی إز) ډظڄ ٕه‪ٙ ،‬ٲڄ‪ ،‬ػىٔ‪٥ ،‬جٺٍ اػشمب٭ی ي)))وٺ٘ ډُمی ىٍ‬
‫ٕالډز اٵَاى ػبډٮٍ ىاٍى)‬

‫ٕه‪ٙ 5‬ير ثیمبٍی ي ډَٿ ي ډیَ ىٍ ٕىیه ډوشچٴ ډشٶبير إز) ثیمبٍی ٹبثڄ اوشٺبڃ ىٍ ٕىیه دبییه ي ٱیَ ٹبثڄ اوشٺبڃ ي‬
‫ډِډه ىٍ ٕىیه ثبال ‪ٙ‬یً‪ ٫‬ثی‪ٚ‬شَی ىاٍى)‬

‫ػىٔ‪ 5‬ثیمبٍی ىٍ ُوبن ي ډَٿ ي ډیَ ىٍ ډَىان ثی‪ٚ‬شَ إز) وً‪ ٫‬ٽبٍ ي كَٵٍ ي ٵٮبڅیز اػشمب٭ی یپی اُ ٭چڄ ایه سٶبير‬
‫إز)‬

‫‪ٙ‬ٲڄ ي ‪٥‬جٺٍ اػشمب٭ی‪5‬كَٵٍ هب‪ ٛ‬ىٍ ثٮ‪٢‬ی ډًاٍى ٵَى ٍا ډٖشٺیمب ىٍ ډٮَ‪ ٟ‬٭ًاډڄ ثیمبٍی ُا ٹَاٍ ډی ىَي)‬

‫٭ًاډڄ ډلی‪٦‬ی‪5‬‬

‫ٍيی ‪ٙ‬یًٌ ُويځی‪ ،‬ي‪١‬ٮیز ایمىی ي ه‪ًٝٞ‬یبر ٍٵشبٍی سبطیَ ىاٍى )٭ًاډچی ډظڄ آة‪ ،‬هبٻ‪َٙ ،‬ای‪ ٤‬ػٲَاٵیبیی ٍيی‬
‫ٕالډز سبطیَ ډی ځٌاٍى ي٭ًاډڄ ثیًڅًّیپی ډظڄ ډًػًىار ي ػبوًٍان َڈ وٺ٘ ډًطَی ثَ ٕالډز اٵَاى ػبډٮٍ ىاٍى)‬

‫٭ًاډڄ اػشمب٭ی ي اٹش‪ٞ‬بىی‬

‫اُ ػمچٍ ‪َٙ‬ای‪ُ ٤‬وٌځی ‪ ،‬اډپبوبر‪ ،‬سُٖیالر آډًُ‪ٙ‬ی‪ ،‬ىٍآډي ‪ ،‬اډىیز ي)))ثَ ٕالډز ٵَى ډًطَ إز)‬

‫‪ٙ‬یًٌ ُويځی‪5‬‬

‫‪8‬‬
 ‫٭بىار ٱٌایی‪ ،‬سلَٻ‪،‬وً‪ ٫‬سٶَیلبر ىٍ ٕالډز اٵَاى ډًطَ إز)‬

‫يٕٮز ي ٽیٶیز اٍائٍ هيډبر‪5‬‬

‫اٹياډبر دی‪ٚ‬ڂیَی اُ ‪َ٥‬یٸ ياٽٖیىبٕیًن‪ ،‬ثُٖبُی ډلی‪ ،٤‬سبډیه آة ٕبڅڈ‪ ،‬ډَاٹجز اُ ډبىٍان‪ ،‬ٽًىٽبن ي سًُی‪ ٬‬٭بىالوٍ‬
‫هيډبر وٺ٘ ډُمی ىٍ ٕالډز ٽچی ػبډٮٍ ىاٍى)‬

‫٭ًاډڄ ىیڂَ‪5‬‬

‫ٕ‪٦‬ق ًٕاى‪ ،‬ي‪١‬ٮیز ٽ‪ٚ‬بيٍُی‪ ،‬سٲٌیٍ‪ٕ ،‬یٖشڈ اٍسجب‪٥‬بر ػمٮی‪ ،‬ي‪١‬ٮیز ػبىٌ َب ي ‪َٙ‬ای‪ ٤‬اٹش‪ٞ‬بىی‬

‫‪ٙ(,(-(/‬به‪ٕ ٜ‬الډز ػبډٮٍ‪5‬‬

‫ىٕشٍ ای اُ ‪ٙ‬به‪َ ٜ‬بی ٕالډشی ٽٍ ٭یىی‪ ،‬كٖبٓ ي اهش‪ٞ‬ب‪ٝ‬ی َٖشىي ثَای اٍُیبثی ٕالډشی ډىبٕت سَ َٖشىي)‬

‫اوياٌُ ځیَی ‪ٙ‬به‪َ ٜ‬بی ٕالډشی ىٍ ډًاٍى ُیَ ډًٍى إشٶبىٌ ٹَاٍ ډی ځیَى‪5‬‬

‫اٍُیبثی ي ډٺبیٍٖ ي‪١‬ٮیز ٕالډز ػًاډ‪ ٬‬ډوشچٴ‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫ٽمټ ثٍ ثَوبډٍ ٍیِی هيډبر ثُيا‪ٙ‬شی ي سًٕٮٍ هيډبر ي ویَيی اوٖبوی‬ ‫‪-‬‬
‫اطجبر ډًطَ ثًىن ٵٮبڅیز َب‬ ‫‪-‬‬
‫ډٖشىي ٽَىن ٵٮبڅیز َبی اوؼبڇ ‪ٙ‬يٌ‬ ‫‪-‬‬

‫‪ٙ‬به‪َ ٜ‬بی ډُڈ ٕالډز ٭جبٍسىي اُ‪5‬‬

‫اڅٴ‪ #‬ډیِان َبی اثشال‬

‫ډیِان ثَيُ‬

‫‪9‬‬
 ‫ډیِان ‪ٙ‬یً‪٫‬‬

‫سٶٖیَ ډیِان ‪ٙ‬یً‪ 5 ٫‬دیـیيٌ سَ اُ سٶٖیَ ډیِان ثَيُ إز ي ثٍ ډیِان ‪ٙ‬یً‪ ٫‬ثٍ ډیَان ثَيُ ي ډير ثیمبٍی ياثٖشٍ إز‬

‫وپشٍ ‪ 5‬ؿًن ډٮمًال ډٺياٍ َب ٽمشَ اُ یټ َٖز ثَای ثیبن اين اُ ‪َ١‬یت ىٌ ثٍ سًان ان إشٶبىٌ ډی ٽىیڈ‬

‫ډیِان ثَيُ سؼمٮی )‪(Cumulative Incidence) (CI‬‬

‫ثَيُ سؼمٮی ‪ 5‬وٖجشی اُ اٵَاى ػبډٮٍ إز ٽٍ ىٍ ٵب‪ٝ‬چٍ ُډبوی ډٮیىی ثٍ ثیمبٍی ډجشال ‪ٙ‬يٌ اوي )‬

‫ة ـ ډیِانَبی ډَٿ ي ډیَ )‪(Mortality Rates‬‬

‫ډیِانَبیی ٽٍ ىٍ اٍسجب‪ ٣‬ثب ډَٿ ي ډیَ وب‪ٙ‬ی اُ ثیمبٍی ي یب ٕبیَ يٹبی‪َٖ ٬‬شىي‪.‬‬

‫ډیِان ډَٿ هبڇ )‪(Crude death Rate‬‬

‫ډیِان ډَٿ ‪ٙ‬یَهًاٍان )‪(Infant Mortality Rate) (IMR‬‬

‫‪11‬‬
 (Neonatal Mortality Rate) ‫ډیِان ډَٿ وًُاىان‬

(Maternal Mortality Rate) ‫ډیِان ډَٿ ډبىٍان‬

(Fertility Rates) ‫ع ـ ډیِانَبی ثبٍيٍی‬

.‫ىي‬ٙ‫ ثب يالىر ي ثبٍيٍی ډیثب‬٣‫ډیِانَبیی ٽٍ ىٍ اٍسجب‬

(Crude Birth Rate) ‫ډیِان سًڅي هبڇ‬

(General Fertility Rate) ‫ډیِان ثبٍيٍی ٭مًډی‬

11
 ‫ډیِان ثبٍيٍی ٽچی )‪(Total Fertility Rate‬‬

‫ى( ٕبیَ ‪ٙ‬به‪َٜ‬بی ٕالډشی‬

‫‪ٙ‬به‪َٜ‬بی ٍٵشبٍ ثُيا‪ٙ‬شی ي ‪ٙ‬یًٌ ُويځی ‪ٕ $‬یڂبٍ‪ ،‬اڅپڄ‪ ،‬ىاٍي‪ ،‬يٍُٗ‪ٍّ ،‬یڈ‪ ،‬ٵٮبڅیز ػىٖی ‪ ،‬ا‪َ٦١‬اة ‪١ٍ ،‬بیز اُ‬
‫ُويځی‬

‫‪ٙ‬به‪َٜ‬بی ډلی‪٦‬ی ‪ $‬اة ي ًَا‪ ،‬ػمٮیز‪ ،‬ډٖپه‪#‬‬

‫‪ٙ‬به‪َٜ‬بی اػشمب٭ی اٹش‪ٞ‬بىی ‪$‬ىٍآډي‪ ،‬سٶَیق‪ ،‬اډیي ثٍ ُويځی‬

‫‪ٙ‬به‪َٜ‬بیی ًَىی )‪(Subjective‬‬

‫•اٍُیبثی ا٭مبڃ ثيوی ي كبڅز ٕالډشی‪ 5‬ٵٮبڃ ثًىن ٵَى ىٍ ػبډٮٍ‪٦ٕ ،‬ق اوَّی‪ ،‬هًاة‪ ،‬٭پٔ اڅٮمڄَبی َیؼبوی‬

‫•اٍُیبثی ي‪١‬ٮیز ٍياوی ‪ 5‬٭الئڈ ا‪َ٦١‬اة ي اٵَٖىځی‪ ،‬ډیِان ٍ‪١‬بیز اُ ُويځی ي ‪ٙ‬بىډبوی‬

‫•اٍُیبثی ي‪١‬ٮیز اػشمب٭ی ‪ 5‬ډیِان كمبیز اػشمب٭ی ي ٵٮبڅیزَبی اػشمب٭ی‬

‫•اٍُیبثی ٽیٶیز ُويځی ‪ 5‬اډَيٌُ ثٍ آن سًػٍ ثی‪ٚ‬شَی ډی‪ًٙ‬ى يڅی ثبیي اً٭بن ٽَى اٍُیبثی ٽیٶیز ُويځی ٽبٍ ثٖیبٍ‬
‫ډ‪ٚ‬پچی إز ُیَا ٽیٶیز ُويځی كب‪ٝ‬ڄ سٺبثڄ ‪َٙ‬ای‪ ٤‬اػشمب٭ی‪ ،‬ثُيا‪ٙ‬شی‪ ،‬اٹش‪ٞ‬بىی ي ډلی‪٦‬ی إز ٽٍ ثَ سًٕٮٍ اوٖبوی‬
‫اطَ ډیځٌاٍى‪ٙ.‬به‪َٜ‬بی اٍُیبثی ٽىىيٌ ٽیٶیز ُويځی ‪ٙ‬بډڄ ‪ٙ‬به‪َٜ‬بی اػشمب٭ی‪ٙ ،‬به‪َٜ‬بی ثُيا‪ٙ‬شی‪ٙ ،‬به‪َٜ‬بی‬
‫اٹش‪ٞ‬بىی ي ویِ ‪ٙ‬به‪َٜ‬بی ډَثً‪ ٣‬ثٍ ‪ َُ٥‬سچٺی ٵَى ي ػبډٮٍ وٖجز ثٍ ډٶًُڇ ٽیٶیز ُويځی إز)‬

‫ىٍ هبسمٍ ثبیي ځٶز إشٶبىٌ اُ ؿىي ‪ٙ‬به‪ ٜ‬سٮییه ٽىىيٌ ٕالډز‪ٍ ،‬يٗ ډﺆطَی ىٍ اٍُیبثی ي‪١‬ٮیز ٕالډشی ډیثب‪ٙ‬ي)‬

‫‪12‬‬
 ‫‪(,(-(0‬ثیمبٍی ‪5‬‬
‫سٮبٍیٴ ډشٮيىی ىاٍى ) ىٍ ډٺبثڄ ٕالډشی إز ) ََځًوٍ اولَاٳ اُ ٕالډز ٽبډڄ ػٖمی یب ٍياوی ٽٍ ثٍ ‪ًٍٝ‬ر آ‪ٙ‬پبٍ یب‬
‫دىُبن إز )‬

‫ٵََىڀ ‪ 5 Webster‬ٽبَ٘ ٕالډشی ‪ ،‬ىيٍی اُ كبڅز ٕالډز ثٍ ‪ًٍ٥‬ی ٽٍ سٲییَ كبڅز ثين ثب٭ض سٲییَ ٭مچپَى‬
‫كیبسی ‪ًٙ‬ى‬

‫‪ 5 Oxford‬ثين یب اوياڇ َب ىؿبٍ ٹ‪ ٬٦‬٭مچپَى ‪٥‬جیٮی ث‪ًٚ‬وي یب اُ ٽبٍ ثیًٵشىي‬

‫ىیيځبٌ اٽًڅًّی‪ :‬اهشالڃ ٭مڄ اوياڇَبی اوٖبوی ىٍ ٍاث‪ ٍ٦‬ثب ډلی‪ُ ٤‬یٖز‬

‫‪ (,(-(1‬سٮبٍیٴ ډشٶَٹٍ‬
‫‪Illness ،Disease‬ي ‪ health Ill‬اٱچت ثٍ ػبی َڈ ثٍ ٽبٍ ثَىٌ ډی‪ًٙ‬وي يڅی ډٶبَیڈ ډشٶبيسی ىاٍوي‬

‫‪Diaseses‬‬

‫اهشالڃ ٕالډز ثٍ ‪ًٍٝ‬ر ٭یىی ) سٲییَار دبسًڅًّیټ ٽٍ ٹبثڄ س‪ٚ‬وی‪ ٜ‬إز ډمپىٍ ثيين و‪ٚ‬بوٍ هب‪ ٛ‬ثب‪ٍٙ‬‬

‫‪Illness‬‬

‫سؼَثی ًَىی ٵٺيان ٕالډشی ٽٍ ثٍ ‪ًٍٝ‬ر و‪ٚ‬بوٍ َب ی هب‪٩ ٛ‬بََ ډی‪$ ) ٍٚ‬ٵَى ىؿبٍ ثیمبٍی ویٖز ي ٭بٍ‪ ٍ١‬ای وياٍى اډب‬
‫٭الئڈ ثیمبٍی ٍا ا‪ُ٩‬بٍ ډیپىي)‬

‫‪Ill health‬‬

‫ٵَى ٭الئڈ ثیمبٍی ٍا ا‪ُ٩‬بٍ ډیپىي ي ثٮي اُ سؼٖٔ ثی‪ٚ‬شَ ي اوؼبڇ آُډبی‪ٚ‬بر ثیمبٍی ٵَى اطجبر ډی‪ٍٚ‬‬

‫‪13‬‬
 ‫اډیي ُويځی)‪(life expectancy‬‬

‫ډشًٕ‪ ٤‬سٮياى ٕبڃ َبیی ٽٍ ََ ٵَى ىٍ ََ ځَيٌ ٕىشی اوش‪٪‬بٍ ُويٌ ډبوين ىاٍى ثی‪ٚ‬شَ ىٍ ثيي سًڅي إشٶبىٌ ډی‪ٍٚ‬‬

‫‪ٙ‬به‪ٕ ٜ‬بڅیًان ‪5‬‬

‫اډیي ثٍ ُويځی ثيين وبسًاوی‬

‫‪ٙ‬به‪ٕ ٜ‬بڅیًان ‪ 6‬اډیي ثٍ ُىځی ډىُبی ډير اكشمبڅی ثٖشَی ‪ٙ‬ين ي وبسًاوی ٭مچپَى ٵٮبڅیز َبی ٭ميٌ‬

‫ایه ‪ٙ‬به‪ ٜ‬یپی اُ و‪ٚ‬بوڂَ َبی ٽیٶیز ُويځی إز‬

‫ثُيا‪ٙ‬ز ٭مًډی ‪ $‬سٮَیٴ يیىٖچً‪#‬‬

‫٭جبٍسٖز اُ ٭چڈ ي َىَ دی‪ٚ‬ڂیَی اُ ثیمبٍیَب‪ً٥ ،‬الوی ٽَىن ٭مَ ي اٍسٺبی ٕ‪٦‬ق ٕالډز اُ ‪َ٥‬یٸ ٽً‪َ٘ٙ‬بی ٕبُډبن‬
‫یبٵشٍ اػشمب‪ ٫‬ثٍ ډى‪ٕ ًٍ٪‬بڅڈ ٕبُی ډلی‪ ،٤‬ٽىشَڃ ثیمبٍیَب‪ ،‬آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز‪ ،‬ایؼبى اٹياډبر دِ‪ٙ‬پی ي دَٕشبٍی ػُز‬
‫س‪ٚ‬وی‪ُ ٜ‬يىٍٓ ي ىٍډبن ثیمبٍیَب ي ثبالهٌَ ایؼبى یټ ٕیٖشڈ اػشمب٭ی ٽٍ ىٍ آن ََ ٵَى ىاٍای ٕ‪٦‬ق ُويځی ډ‪٦‬چًثی‬
‫ثَای كٶ‪ٕ ٨‬الډشی هًى ثب‪ٙ‬ي‪.‬‬

‫ثُيا‪ٙ‬ز سالٗ ثَای ایؼبى ٕالډز إز ي ثب ٕالډز َڈ ډٶًُڇ ویٖز‬

‫ٽیٶیز ُويځی ‪(Quality of life) :‬‬

‫ډیِان ٍٵبٌ ػٖمی ‪ٍ ،‬ياوی ي اػشمب٭ی ٽٍ سًٕ‪ ٤‬ٵَى ىٍٻ ډی‪) ٍٚ‬ډظڄ اكٖبٓ ٍ‪١‬بیز ‪ ،‬ىاٍا ثًىن ‪ٙ‬ٲڄ ‪ ،‬اكٖبٓ‬
‫ٕالډز ي ‪...‬‬

‫ٕ‪٦‬ق ُويځی ي ٽیٶیز ُويځی ډشٶبير اوي ‪.‬‬

‫ٕ‪٦‬ق ُويځی ‪ٙ 5‬بډڄ ډٮیبٍ َبی ٭یىی ډظڄ ي‪١‬ٮیز ډٖپه‪ ،‬ي‪١‬ٮیز ‪ٙ‬ٲڄ‪ ،‬ي‪١‬ٮیز اٹش‪ٞ‬بىی ي‪......‬‬

‫ٽیٶیز ُويځی ‪ٙ5‬بډڄ ىي ػىجٍ ی ٭یىی ي ًَىی ‪$‬وڂَٗ‪ َُ٥ ) #‬سٶپَ ٵَى ي وڂَٗ ي اٍُیبثی اين ىٍ ٽیٶیز ُويځی اي‬
‫ډًطَ إز ) ٽیٶیز ُويځی و‪ٚ‬بويَىيٌ اهشالٳ ثیه اوش‪٪‬بٍار ٵَى ي سؼَثیبر ايوٍ‬

‫ومًوٍ َبیی اُ ‪ٙ‬به‪َ ٜ‬بی اٍُیبثی ٽىىيٌ ٽیٶیز ُويځی‪ٙ :‬به‪َ ٜ‬بی اػشمب٭ی ډظڄ ‪ٙ‬به‪َ ٜ‬بی ډَثً‪ ٣‬ثٍ ٕالډشی ‪5‬‬
‫‪ ، LBW‬ي‪١‬ٮیز ٕبڅمىيان ‪ ،‬ډیِان هًىٽ‪ٚ‬ی ي ))))) ي ‪ٙ‬به‪َ ٜ‬بی ډَثً‪ ٣‬ثٍ ي‪١‬ٮیز اٹش‪ٞ‬بىی ‪ 5‬اٵَاى ‪ٙ‬بٱڄ ي ٱیَ ‪ٙ‬بٱڄ‬
‫ػبډٮٍ ‪ ،‬ي‪١‬ٮیز ىٍآډي ػبډٮٍ ي))))))) ي ‪ٙ‬به‪ ٜ‬ډلی‪٦‬ی ‪ 5‬ي‪١‬ٮیز آڅًىځی ًَا ي آڅًىځی آة‬

‫‪14‬‬
 ‫‪ (-‬ا‪ًٝ‬ڃ هيډبر ٕالډز‬

‫‪ (-(,‬دِ‪ٙ‬پی اػشمب٭ی‬
‫ووٖشیه سٮَیٴ آن ثٍ ٭ىًان‪١$‬بډه ٕالډز ٽڄ ػبډٮٍ‪#‬ثٍ ػُبویبن ډٮَٵی ‪ٙ‬ي)َمـىیه ٍٕبڅز دِ‪ٙ‬پی ٍا وجبیي سىُب‬
‫ىٍىٍډبن ثیمبٍی َب س‪ًٍٞ‬ٽَى ثچپٍ ثبیي ثب اٹياډبر َمٍ ػبوجٍ ٕالډز ٍا ثٍ ٭ىًان كٸ إبٕی ثَای َمٍ ػبډٮٍ ىاوٖز)‬

‫‪ٙ‬ي)‪community-oriented medicine‬ایه وڂَٗ ډًػت دیيای٘ ىیي ځبٌ‬

‫‪ (-(-‬دِ‪ٙ‬پی دی‪ٚ‬ڂیَی ‪(preventive medicine$‬‬

‫ىٍ كبڃ كب‪ َ١‬دِ‪ٙ‬پی دی‪ٚ‬ڂیَی ‪ٙ‬بډڄ ډَاكڄ ُیَ إز‪5‬‬

‫ًٕډیه‬
‫ووٖشیه‬ ‫ايڅیه‬ ‫ىيډیه‬ ‫ؿُبٍډیه‬
‫ثبُسًاوی ثیمبٍان ي‬
‫ٽىشَڃ ٭ًاډڄ ُیبن‬ ‫ایمه ٕبُی ثين ىٍ‬ ‫ثیمبٍیبثی ي ىٍډبن‬ ‫دی‪ٚ‬ڂیَی اُ ىٍډبن‬
‫ثبُځَىاوين آوُب ثٍ‬
‫آيٍ‬ ‫ډٺبثڄ ثیمبٍی‬ ‫ُيى ٍٓ‬ ‫َبی ٱیَ ‪َ١‬يٍی‬
‫ػبډٮٍ‬

‫دی‪ٚ‬ڂیَی ووٖشیه)‪5 #primordial prevention‬‬

‫ىٍ ایه دی‪ٚ‬ڂیَی دی٘ اُ ثَيُ ه‪ َ٦‬ٽً‪ٙ‬یيٌ ډی‪ًٚ‬ى سب اُ ٍاٌ یبىځیَی اُ ډ‪َ٢‬ار ه‪ َ٦‬ثبُىا‪ٙ‬ز)‬

‫ایه وً‪ ٫‬دی‪ٚ‬ڂیَی ثی‪ٚ‬شَ ىٍ ‪٥‬یٴ ٽًىٽبن ٍم ډیيَي)‬

‫ډُڈ سَیه اٹياڇ ىٍ ایه دی‪ٚ‬ڂیَی آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز ٵَىی ي َمڂبوی إز)‬

‫دی‪ٚ‬ڂیَی ٕ‪٦‬ق ايڃ‪:(primary prevention$‬‬

‫اڅٴ‪#‬دی‪ٚ‬ڂیَی اُ ثیمبٍی ثب ٽىشَڃ ٭ًاډڄ ه‪َُ٦‬ا ىٍ ایه دی‪ٚ‬ڂیَی ىیيٌ ډی‪ًٚ‬ى)‬

‫ة‪#‬ایمه ٕبُی ثب ياٽٖیىبٕیًن اٹياڇ ډُڈ ىٍ ایه ٕ‪٦‬ق َٖز)‬

‫ح‪#‬ایه دی‪ٚ‬ڂیَی ‪ٙ‬بډڄ ډياهچٍ ىٍ ډَكچٍ ی دی٘ اُ ثیمبٍی یب ډٖبیڄ ثُيا‪ٙ‬شی يٕالډشی ىاوٖز‪$‬ډظڄ ٽمجًى يُن وًُاى‬
‫َىڂبڇ سًڅي‪#‬‬

‫ر‪#‬٭ميسب ثب اٍسٺبی ٕ‪٦‬ق ثُيا‪ٙ‬ز ٭مًډی ‪ًٍٝ‬ر ډیڂیَى)‬

‫‪15‬‬
 ‫دی‪ٚ‬ڂیَی ٕ‪٦‬ق ىيڇ‪#secondary$ 5‬‬

‫‪6‬ٽ‪ٚ‬ٴ ي ىٍډبن ٹجڄ اُ إیؼبى ٭الئڈ ثیمبٍی‬

‫ٽ‪ٚ‬ٴ ي ىٍډبن َٕی‪ >6 ٬‬ىٍډبن ىٍ ډَكچٍ ايڅیٍ* ٽىي ٽَىن ٕیَ*٭يڇ َٕایز* ٭يڇ دیيای٘ ٭ًاٍ‪ٟ‬‬

‫ډظبڃ‪ 5‬دبح إمیَ ثَای َٕ‪٥‬بن دىُبن‪ ،‬س‪ٚ‬وی‪ *ٜ‬ىٍډبن ٭ٶًوز ‪$‬ډظڄ ٕڄ‪#‬‬

‫دی‪ٚ‬ڂیَی ٕ‪٦‬ق ًٕڇ‪5‬‬

‫‪ 6‬ٽبَ٘ ٭ًاٍ‪*ٟ‬دی‪َٚ‬ٵز ثیمبٍی‬

‫اځَ ثجمبٍی دی‪َٚ‬ٵز ٽىي‪>6‬ډياهچٍ ىٍ ډَاكڄ وُبیی‪ >6‬كياٹچی ‪ٙ‬ين ٹ‪ ٬٦‬٭‪*ً٢‬وبسًاوی*إٓیت‬

‫دی‪ٚ‬ڂیَی ٕ‪٦‬ق ؿُبٍڇ‪5‬‬

‫كٌٳ اٹياډبر س‪ٚ‬وی‪ٞ‬ی *ىٍډبوی*دی‪ٚ‬ڂیَی ٱیَ ‪َ١‬يٍی‬

‫‪ (-(.‬دِ‪ٙ‬ټ هبوًاىٌ‪5‬‬
‫ي‪٩‬بیٴ‬

‫‪ ‬سلٺیٸ*َمبَىڂی ثب ٕبیَ ثو٘ َبی ىٍډبوی‬

‫‪ ‬سبډیه ػبډٮیز ي سيايڇ هيډبر‬
‫‪ ‬ډيیَیز ٕالډز‬
‫ثبیي ثيين سجٮی‪$٠‬ػىٖی* ٕىی *اٹش‪ٞ‬بىی اػشمب٭ی ي ٍیٖټ ثیمبٍی‪ #‬هيډبر ثٍ ٵَى* ػبډٮٍ سلز دً‪ ٘ٙ‬ثيَي‬

‫ډیشًاوي ثٍ ٕ‪٦‬ق ثبالسَ اٍػب‪ ٫‬ىَي يڅی سيايڇ هيډبر ي اىاٌٍ سیڈ ٕالډز ثٍ ٭ُيٌ ايٕز‬

‫‪َ٥‬ف ٽىًوی ٽ‪5ًٍٚ‬‬

‫َيٳ‪6‬اٍائٍ هيډبر ٭بىالوٍ ثٍ ٭مًڇ‪6‬ا> ىٍ ‪ًٍٝ‬ر ویبُ ثیمبٍ ثٍ هيډبر ٕ‪٦‬ق ىيڇ > اٍػب‪ ٫‬ډَٽِ سو‪ٞٞ‬ی‬

‫‪ٕ (.‬الډز ي ٭ًاډڄ اػشمب٭ی سٮییه ٽىىيٌ‬

‫اٵِای٘ طَير ډچی هًى ثٍ هًى ډًػت سًٕٮٍ یبٵشڂی ومیځَىى ‪ ،‬ثچپٍ ىٍ ایه ډٖیَ ویبُ ثٍ ٕالډشی يػًى ىاٍى)‬

‫ََؿٍ ي‪١‬ٮیز اٹش‪ٞ‬بىی ٵَى دبییه سَ‪ ،‬ي‪١‬ٮیز ٕالډز وبډ‪٦‬چًة سَ‬

‫‪16‬‬
 ‫‪ (.(,‬ځَاىیبن اػشمب٭ی ىٍ ٕالډز ‪5‬‬
‫اُ ثبال ثٍ دبییه ‪٥‬یٴ اٹش‪ٞ‬بىی اػشمب٭ی ىٍ كَٽز إز) ََ ‪٥‬جٺٍ اُ ‪٥‬جٺٍ دبییه سَ هًى‪ ،‬اُ ي‪١‬ٮیز ٕالډز ثُشَی‬
‫ثَهًٍىاٍ إز)‬

‫‪ (.(-‬٭ياڅز ىٍ ٕالډز ‪5‬‬

‫ا‪٦ٝ‬الف ٭ياڅز اث ٮبى اهالٹی ډٮىًی ىاٍى) ثی ٭ياڅشی یٮىی سٶبير َبی ٱیَ‪َ١‬يٍی ي ٹبثڄ اػشىبثی ٽٍ كبٽی اُ وبډى‪ٞ‬ٶبوٍ‬
‫ثًىن ایه ٹجیڄ سٶبير َب ډیجب‪ٙ‬ي)‬

‫ََ ٽٖی ثٍ ‪ ًٍ٥‬ایيٌ آڃ‪ ،‬ثبیي ٵَ‪ٝ‬ز ٭بىالوٍ ای ثَای ىٕشیبثی ثٍ ‪َ٩‬ٵیز ٽبډڄ ٕالډز هًى ىا‪ٙ‬شٍ ثب‪ٙ‬ي ي ياٹ‪ ٬‬ثیىبوٍ سَ‬
‫ایه ٽٍ َیؾ ٽٖی وجبیي اُ ثيٕز آيٍىن ایه ‪َ٩‬ٵیز َب ډلَيڇ ځَىى‪ ،‬اڅجشٍ ثٍ ‪٥َٙ‬ی ٽٍ ډًاو‪ ٬‬ثَ َٕ ٍاٌ‪ ،‬ٹبثڄ اػشىبة‬
‫ثب‪ٙ‬ىي‬

‫٭ياڅز ‪ 6‬ٵَ‪ٝ‬ز َبی ثَاثَ ثَای ٕالډز ‪$‬سىِڃ سٶبير َبی ٕالډشی ثٍ دبییه سَ ٕ‪٦‬ق‪#‬‬

‫ياٌّ ٭ياڅز ‪ # equality $‬ثب ياٌّ ثَاثَی ‪ #equity$‬یپٖبن ویٖز ٭ياڅز یټ ډٶًُڇ ا‪ًٝ‬څی‪$‬ٱیَٹبثڄ اوياٌُ ځیَی‪#‬‬
‫ىٍكبڅیپٍ ثَاثَی ثی‪ٚ‬شَ یټ ډٺیبٓ ٭یىی إز‬

‫‪ (.(-(,‬٭ًاډڄ سٮییه ٽىىيٌ إبٕی ىٍ ُډیىٍ سٶبير َبی ي‪١‬ٮیز ‪5‬‬

‫‪ (,‬سٶبير ‪٥‬جیٮی ي ثیًڅًّیپی‬
‫‪ٍ (-‬ٵشبٍ َبی ډوَة ٕالډز‪ٕ $‬یڂبٍ ٽ‪ٚ‬یين ‪#‬‬
‫‪ (.‬ډِایبی ځٌٍای ٕالډز یټ ځَيٌ وٖجز ثٍ ځَيٌ ىیڂَ‪ $‬ىٍُډبوی ٽٍ ایه ځَيٌ ايڅیه ځَيَی ثًىٌ اوي ٽٍ یټ ٍٵشبٍ‬
‫اٍسٺب ىَىيٌ ٕالډز ٍا ىٍ دی٘ ځَٵشٍ اوي‪#‬‬
‫‪ٍ (/‬ٵشبٍ َبی ډوَة ٕالډز ىٍ ػبیی ٽٍ اډپبن اوشوبة ‪ٙ‬یًٌ َبی ُويځی ډلييى إز‬
‫‪َٙ (0‬ای‪ُ ٤‬ويځی ي ٽبٍی وبٕبڅڈ ي إشَٓ ُا‬
‫‪ (1‬ىٕشَٕی وبٽبٵی ثٍ هيډبر ‪َ١‬يٍی ٕالډز ي هيډبر ٭مًډی‬
‫‪ (2‬اوشوبة ‪٥‬جیٮی یب ٵٮبڅیز َبی اػشمب٭ی ډَسج‪ ٤‬ثب ٕالډز ‪ٕ $‬جت ًٕٷ ىاىن اٵَاى ‪١‬ٮیٴ ثٍ ‪٥‬جٺبر اػشمب٭ی‬
‫دبییه سَ ډی‪ًٚ‬ى ‪#‬‬

‫ىٍ ډیبن ‪ 2‬سٮییه ٽىىيٌ إبٕی ىٍ ُډیىٍ سٶبيسُبی ي‪١‬ٮیز ډًٍى ‪ ,‬سب ‪ .‬ثی ٭ياڅشی ٕالډز ثٍ كٖبة ومی آیي يڅی ډًاٍى‬
‫‪ /‬سب ‪ 2‬ثی ٭ياڅشی ډلًٖة ډی‪ًٚ‬ى!‬

‫‪17‬‬
 ‫‪ ‬ډلټ ي ډٮیبٍ ډُڈ ثَای ٭ًډڄ ایؼبىٽىىيٌ سٶبير َبی ٕالډز ثٍ ډیِان ُیبىی ثٖشڂی ثٍ ډًٹٮیز َبی ایؼبى‬
‫ٽىىيٌ وبهً‪ٙ‬ی ىاٍى‪.‬‬

‫وب٭ياڅشی ډلًٖة ومی‪!ٍٚ‬‬ ‫هًى ډَىڇ آن ٍا اوشوبة ډی ٽىىي‬

‫ډًٹٮیز َبی ایؼبى ٽىىيٌ وبهً‪ٙ‬ی‬
‫وب٭ياڅشی ډلًٖة ډی‪,ٍٚ‬‬ ‫هبٍع اُ ٽىشَڃ ډٖشٺیڈ ډَىڇ إز‬

‫وبهً‪ٙ‬ی وب‪ٙ‬ی اُ ٭ًاډڄ اػشمب٭ی ي ډلی‪٦‬ی ٱبڅجب وً٭ی ثی ٭ياڅشی ثٍ كٖبة ډی آیي)‬

‫‪ (.(-(-‬٭ًاډڄ ایؼبىٽىىيٌ ثی ٭ياڅشی ٕالډز ‪5‬‬

‫‪ ،‬اٍائٍ ‪ٙ‬يٌ اُ ‪َ٥‬ٳ ثىیبى ٍاٽٶچَ‪PROGRESS‬ډيڃ‬

‫‪P‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪O‬‬ ‫‪G‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪S‬‬

‫‪Socio‬‬
‫‪Place of‬‬ ‫‪Social‬‬
‫‪race occuation gender religion education‬‬ ‫‪economic‬‬
‫‪residence‬‬ ‫‪capital‬‬
‫‪status‬‬
‫َٕډبیٍ اػشمب٭ی‬
‫ي‪١‬ٮیز اٹش‪ٞ‬بىی‬ ‫ي اٍسجب‪٥‬بر‬
‫ډلڄ اٹبډز‬ ‫وْاى‬ ‫‪ٙ‬ٲڄ‬ ‫ػىٖیز‬ ‫ډٌَت‬ ‫سل‪ٞ‬یالر‬
‫اػشمب٭ی‬ ‫اػشمب٭ی اٵَاى‬
‫ىٍ ػبډٮٍ‬

‫‪َ١ (.(-(.‬یت ػیىی‪5‬‬

‫( یپی اُ ډىبٕت سَیه ٍي ‪ُٙ‬بی ثٍَٕی ي سلچیڄ ٕ‪٦‬ق وبثَاثَی سًُی‪ ٬‬ىٍآډي‬

‫( ٽمیشی ٽٍ ډٺياٍی ثیه ‪ٝ‬ٶَ ‪ $‬كياٹڄ وبثَاثَی‪ #‬ي یټ ‪$‬كياٽظَ وبثَاثَی‪ #‬ىاٍى‬

‫( ډٖشٺڄ اُ ډیبوڂیه ي ډشٺبٍن‬

‫( اوشٺبڃ ىٍآډي اُاٵَاى ٱىی ثٍ اٵَاى ٵٺیَ ػبډٮٍ ثب٭ض ٽبَ٘ ‪ٙ‬به‪ٙ ٜ‬يٌ ي ډٺياٍ آن وٖجز ثٍ سًُی‪ ٬‬ىٍآډي ىٍ ځَي‬
‫َُبی ډیبوی ػبډٮٍ كٖبٓ إز)‬

‫( ایه ډٺیبٓ ىاٍای هًا‪ ٛ‬آډبٍی ډ‪٦‬چًة ‪ٙ‬ىبهشٍ ‪ٙ‬يٌ سَی إز ي څٌا ایه اډپبن ٍا ٵَاَڈ ډی آيٍى ٽٍ ثٍ اٍُیبثی‬
‫ډٮىبىاٍ ثًىن اطَ سٲییَ ٕیبٕز َب ثَ ٍيی وبثَاثَی سًُی‪ ٬‬ىٍآډي یب ډوبٍع ویِ دَىاهشٍ ‪ًٙ‬ى)‬

‫‪18‬‬
 ‫‪ (.(-(/‬٭ياڅز ىٍ ډَاٹجز ٕالډز ‪:‬‬
‫ىٕشَٕی ي ثٌَُ ډىيی ډٖبيی ىٍ ویبُ ډٖبيی ي ثب ٽیٶیز ډٖبيی‬
‫٭ياڅز اٵٺی ‪5‬‬

‫ىٕشَٕی ډٖبيی سمبڇ ډَىڇ ثب ویبُ َبی ډٖبيی ثٍ ٕالډز ثيين ىٍ و‪ َ٪‬ځَٵشه ٭ًاډڄ ىیڂَ ډظڄ ػىٖیز‬
‫٭ياڅز ٭مًىی‪5‬‬

‫ىٕشَٕی ٱیَ یپٖبن ثَای ویبُ َبی ٱیَ یپٖبن‬

‫‪ٕ (.(-(0‬یبٕز ٭ياڅز ٕالډز‬

‫ثَای كٌٳ یب ٽبَ٘ سٶبير َبیی ٽٍ اُ ٭ًاډچی ٽٍ َڈ ٹبثڄ اػىشىبة َڈ وب٭بىالوٍ َٖشىي و‪ٚ‬بر ځَٵشٍ اوي وٍ ایىپٍ‬
‫كٌٳ سٶبير َب سب ٕ‪٦‬ق ي ٽیٶیز ٕالډز ثَای َمٍ یپٖبن ثب‪ٙ‬ىي‬
‫( ثَوبډٍ َب ثبثي ثَ إبٓ ویبُ ډَىڇ ثب‪ٙ‬ي وٍ ثَوبډٍ َبی اُ ثیَين سلمیڄ ‪ٙ‬يٌ‬
‫( ثَوبډٍ َبی ٭ياڅز ثبیي سًٕ‪ ٤‬ډَىڇ سُیٍ ‪ًٙ‬وي دٔ ثبیي ىٍ وً‪ٙ‬شه ثَوبډٍ َب ډَىڇ ډ‪ٚ‬بٍٽز ىاىٌ ‪ًٙ‬وي‬
‫( اطَ ٵىيٷ ‪ٙ‬په ‪ 5‬سچٶیٸ سٮُي ي ٕیبٕز اُ ثبال ثٍ دبییه ‪$‬اُ ٕمز ٕیبٕشڂٌاٍان ثٍ ٕمز ػبډٮٍ‪ #‬ي اٹياډبر اُ دبییه ثٍ‬
‫ثبال ‪$‬ػبډٮٍ ي س‪ٚ‬پالر ډيوی‪ #‬ډیجب‪ٙ‬ي‪.‬‬
‫ٕیبٕز ٕالډز ویبُ ثٍ ثٍَٕی ډًاٍى ُیَ ىاٍى‪:‬‬
‫‪ (,‬ډىبث‪ٕ ٬‬الډز‬
‫‪ (-‬سًُی‪ ٬‬ػٲَاٵیبیی هيډبر‬
‫‪ (.‬ثٍَٕی سالٗ َبی ځَيٌ َبی اػشمب٭ی ډوشچٴ ىٍ ُډیىٍ ىٕشَٕی ثٍ سُٖیالر‬
‫‪ (/‬ٽیٶیز هيډبر‪ ،‬اُ ػمچٍ دٌیَٗ اٵَاى؛‬
‫‪ (0‬ىالیڄ ٽبَ٘ اكٖبٓ ویبُ ثٍ هيډبر ‪َ١‬يٍی‪.‬‬
‫ایه اډَ ویبُ ثٍ ‪ٙ‬ىبٕبیی ٕیٖشمبسیټ ځَيٌ َبی إٓیت دٌیَ اػشمب‪ ٫‬اُ ‪َ٥‬یٸ ػم‪ ٬‬آيٍی آډبٍ َبی ډىبٕت اػشمب٭ی ي‬
‫ٕالډشی ي ویِ سؼِیٍ ي سلچیڄ ٵَآیىي َبی اػشمب٭ی ٽٍ ډىؼَ ثٍ ي‪١‬ٮیز وبډىبٕت ٕالډز ډی ځَىى‪ ،‬ىاٍى) ىٍ ثٖیبٍی اُ‬
‫ٽ‪ًٍَٚ‬ب‪ٕ ،‬یٖشڈ َبی آډبٍی ٕىشی ومی سًاوي ؿىیه ا‪٥‬ال٭بسی ٍا ث‪ًٍٞ‬ر ٍيسیه ػم‪ ٬‬آيٍی ومبیي ي ثىبثَایه ډمپه إز‬
‫ویبُ ثٍ ا٭مبڃ س‪٦‬بثٸ َب ي سٲییَاسی ىٍایه ُډیىٍ يػًى ىا‪ٙ‬شٍ ثب‪ٙ‬ي دبی٘ ي اٍُ‪ٙ‬یبثی ډياهالر ىٍ ُډیىٍ ٽبَ٘ ثی ٭ياڅشی‬
‫َبثٍ ډى‪ ًٍ٪‬ثبُثیىی ي ا‪ٝ‬الف ٕیبٕز َب ډُڈ إز‬

‫ثَهی اُ ٭َ‪َ ٍٝ‬بی وبثَاثَی ي ثی ٭ياڅشی ىٍ ٕالډز‪ (,5‬ػىٔ ‪ (-‬ىاٍایی ‪ (.‬سل‪ٞ‬یالر ‪ (/‬ػٲَاٵیب ‪ٕ (0‬پًوز ‪(1‬‬
‫ا‪ٙ‬شٲبڃ ‪ (2‬ىٕشَٕی ثٍ هيډبر ثُيا‪ٙ‬ز ٭مًډی ‪ًٕ (3‬اى ‪ (4‬وْاى‬

‫‪19‬‬
 ‫‪ (.(.‬٭ًاډڄ اػشمب٭ی سٮییه ٽىىيٌ ٕالډز‬
‫ٹيٍسمىيسَیه ایه ٭چڄ ‪َٙ‬ای‪ ٤‬اػشمب٭ی َٖشىي ٽٍ ډَىڇ ىٍ آن ُويځی ي ٽبٍ ډیٽىىي) ي اُ آنَب ثٍ ٭ىًان ٭ًاډڄ‬
‫اػشمب٭ی سٮییه ٽىىيٌی ٕالډز )‪(SDH‬یبى ډی‪ًٙ‬ى)‬

‫‪ٍ (.(.(,‬ی‪َ ٍٚ‬بی وڂَٗ اػشمب٭ی ثٍ ٕالډز‬

‫ىٍ ایه ٍإشب ٵٮبڅیز َبی ُیبىی اوؼبڇ ‪ٙ‬ي ي ىٍ اوشُب ىٍ دىؼبٌ ي َٶشمیه ډؼم‪ ٬‬ػُبوی ثُيا‪ٙ‬ز‪ ،‬ىٍ ډبٌ ډی ‪،-++/‬‬
‫ىٽشَ څی ا٭الڇ ٽَى‪ٕ 5‬بُډبن ػُبوی ثُيا‪ٙ‬ز سمبیڄ ىاٍى ٽمیٖیًوی ػُبوی ٍا ىٍ اٍسجب‪ ٣‬ثب ٭ًاډڄ ډًطَ ثَ ٕالډشی ایؼبى‬
‫ٽىي‪ ،‬سب اُ ایه ‪َ٥‬یٸ ٍي‪ٙ‬ی ثَای یَٹَاٍی ٭ياڅز ي سٺًیز كمبیز ٕبُډبن اُ ٽ‪ًٍَٚ‬بی ٭‪ ،ً٢‬ىٍ ػُز اػَای ٍاَپبٍَبی‬
‫ػبډ‪ ٬‬ثٍ ډى‪ ًٍ٪‬كڄ ډ‪ٚ‬پالر ثُيا‪ٙ‬ز ي ٕالډز ي ٍی‪ٍٚ‬ی اػشمب٭ی ي ُیٖز ډلی‪٦‬ی آن ځبڇ ثَىاٍى ٽٍ اَياٳ ان ثٍ‬
‫‪َٙ‬ف ُیَ إز ‪5‬‬

‫‪21‬‬
 ‫‪ (,‬ػم‪ ٬‬آيٍی ‪ًٙ‬اَي ىٍ ایه ُډیىٍ‬
‫‪ (-‬ٽمټ ثٍ س‪ٞ‬میڈ ځیَويځبن ثَای إشٶبىٌ اُ ‪ًٙ‬اَي ثٍ ډى‪ ًٍ٪‬ٵَاَڈ آيٍىن ‪َٙ‬ای‪ ٤‬ثُشَی اُ ٕالډشی ثَای‬
‫َمڂبن)‬
‫‪ (.‬سٺًیز اوڂیٌِ ىٍ ُډیىٍی اٹياڇ ىٍ ه‪ ًٛٞ‬ډً‪ ٫ً١‬ي سًٕٮٍی ىٍٻ ىٍٻ ي ىیيځبٌ ډ‪ٚ‬شَٻ اُ ايڅًیزَبی ایه‬
‫ثَوبډٍ ىٍ ډیبن اٍځبنَبی ډَسج‪)٤‬‬
‫‪ (/‬س‪٦‬بثٸ ي اٵِای٘ ثَوبډٍَبی ػبٍی ٽٍ سبطیَ ډظجز ثَ ډً‪ ٫ً١‬ي ٽبَ٘ وبثَاثَی ىاٍوي)‬
‫‪ (0‬اػَای اٹياډبر ػبډ‪ ٬‬ا‪ٝ‬الكی ثٍ ډى‪ ًٍ٪‬ىٍ ايڅًیز ٹَاٍ ىاىن ډً‪ٕ ٫ً١‬الډشی ىٍ ٕیبٕزَبی ٽچی ي َمپبٍی‪-‬‬
‫َبی ثیه ثو‪ٚ‬ی)‬

‫ی اُ ډُڈ سَیه ډجبكظی ٽٍ ٽمیٖیًن ثَ آن سبٽیي ىاٍى ‪5‬‬

‫ولًٌ سبډیه ډىبث‪ ٬‬ډبڅی ثَوبډٍ َبی اػشمب٭ی ډًطَ ثَ ٕالډز‬

‫ع ‪ #‬ډلبٵ‪٪‬ز ىٍ ثَاثَ ه‪5 َ٦‬‬

‫ډپبویٖمی ثَای كٶب‪٩‬ز اُ اٵَاى ىٍ ثَاثَ‬
‫ډ‪َ٢‬ار اكشمبڅی َيٍ ٍٵشه یب اُ ثیه‬ ‫ة‪ #‬إشٶبىٌ ډًطَ اُ ډىبث‪ 5 ٬‬ؿڂًوڂی‬ ‫اڅٴ ‪ #‬ثٖیغ ډىبث‪5 ٬‬‬
‫ٍٵشه ډىبث‪ ٬‬ثٍ ىڅیڄ وبهً‪ٙ‬ی َبی‬ ‫إشٶبىٌ اُ ډىبث‪ ٬‬ډبڅی ډًػًى ثَای‬ ‫ؿڂًوڂی سبډیه ډىبث‪ ٬‬ډبڅی ي اٵِای٘‬
‫هبومبن ًُٕ ‪$‬ٽبسبٕشَيٵیټ‪ #‬ي َِیىٍ‬ ‫ىٕشیبثی ثٍ َيٳ وُبیی‬ ‫كؼڈ آن‬
‫َبی ډَاٹجز‬
‫ډظڄ ډپبویٖڈ ثیمٍ‬

‫‪(1‬‬
‫‪ٙ‬جپٍ ىاو٘ ٽمیٖیًن‬

‫‪21‬‬
 ‫س‪ٚ‬پیڄ ‪5‬‬
‫ډ‪ٚ‬و‪ ٜ‬ٽَىن ‪ٙ‬جپٍ َبی ىاو٘ وٍ ځبوٍ ىٍ اثشيای س‪ٚ‬پیڄ ٽمیٖیًن ثب ډ‪ٚ‬بٍٽز ػُبوی ډىؼَ‬

‫‪ٙ - knowledge network‬جپٍ ىاو٘‬

‫ثٍ سپمیڄ سو‪ ٜٞ‬ٽمیٖیًوََب ‪ٙ‬ي)ډًٕٖبر آٽبىډیټ ىویب س‪ٚ‬پیڄ ‪ٙ‬جپٍ َبی سلٺیٺبسی‬
‫‪ٕ،‬یبٕشڂٌاٍی ي ٭مچپَىی ٽٍ ‪ٙ‬جپٍ ىاو٘ وبڇ ځَٵز ‪ ،‬ىاىوي ي ىاو٘ ػُبوی ثب سبٽیي ثَای اٹياڇ‬
‫ىٍ ََ یټ اُ كی‪َ ٍ٦‬ب اٍُیبثی ومًىوي‬

‫ډً‪ً١‬٭بر ډًٍى ثٍَٕی ‪5‬‬

‫‪4‬كی‪ ٍ٦‬ډً‪ً١‬٭ی ٵًٷ اڅٌٽَ & ه‪ًٚ‬وز & سٮبٍ‪ & ٟ‬ٱٌا ي سٲٌیٍ & ډلی‪٤‬‬

‫اػِا‪ 4 $‬كی‪ ٍ٦‬ډً‪ً١‬٭ی ‪5 #‬‬

‫سپبډڄ ٽًىٻ ىٍ ډَاكڄ ايڅیٍ ُويځی(سپبډڄ ٽًىٻ ىٍ ډَاكڄ ايڅیٍ ُويځی(و‪٪‬بڇ ٕالډز (‬
‫اوياٌُ ځیَی ( ي‪١‬ٮیز ا‪ٙ‬شٲبڃ ( ػُبوی ‪ٙ‬ين ( ‪َُٙ‬و‪ٚ‬یىی(اوِيای اػشمب٭ی(ډىبث‪ ٬‬ډبڅی‬

‫‪ٕ (.(.(-‬یبٕز َبی ػمًٍُی إالډی ثَای ځٖشَٗ ٭ياڅز اػىمب٭ی‬

‫ٕیبٕز َبی ػمًٍُی إالډی ثَای ځٖشَٗ ٭ياڅز اػىمب٭ی‬
‫ثیمٍ ٽبٍٽىبن ىيڅز؛ ثیمٍ ىٍډبن ‪َٕ 5‬دبیی ي ثیمبٍٕشبوی‬ ‫‪,‬‬
‫ثیمٍ ٽبٍځَان ‪ 5‬ثیمٍ ىٍډبن & ثبُو‪ٖٚ‬شڂی‪ ،‬اُٽبٍاٵشبىځی‪ ،‬ٵًر‬ ‫‪-‬‬
‫ثیمٍ ویَيَبی ډٖچق ‪ 5‬ثیمٍ ىٍډبن & ثبُو‪ٖٚ‬شڂی‪ ،‬اُٽبٍاٵشبىځی‪ ،‬ٵًر‬ ‫‪.‬‬
‫ثیمٍ ٽمیشٍ اډياى اډبڇ همیىی‪ 5‬ثیمٍ ىٍډبن & دَىاهز ډٖشمَی‪ 5‬ٽًىٽبن یشیڈ ‪ُ ،‬وبن‬ ‫‪/‬‬
‫َٕدَٕز هبوًاٍ‪ٍ ،‬يٕشبییبن ثبالی ‪ٕ 10‬بڃ‬ ‫‪0‬‬
‫ثیمٍ ٍيٕشبئیبن ‪ 5‬ىٍډبن ثیمبٍٕشبوی‬ ‫‪1‬‬
‫ثیمٍ كمبیشی ثیمبٍان هب‪ ٛ‬ي ‪ٝ‬ىييٷ ثیمبٍان هب‪ٛ‬‬ ‫‪2‬‬
‫ثیمٍ ثٖشَی ‪َُٙ‬ی ‪ 5‬ىٍډبن ثیمبٍٕشبوی‬ ‫‪3‬‬
‫اٍسٺبء ثیمٍ ىٍډبن ٍيٕشبئیبن‪ 5‬ا‪١‬بٵٍ ٽَىن ىٍډبن َٕدبیی ثٍ ثیمٍ ٍيٕشبئیبن‪ 5‬دِ‪ٙ‬ټ هبوًاىٌ‬ ‫‪4‬‬
‫ٕیٖشڈ اٍػب‪٫‬‬
‫ثیمٍ اػشمب٭ی ٍيٕشبئیبن ‪ 5‬ا‪١‬بٵٍ ٽَىن ثیمٍ ثبُو‪ٖٚ‬شڂی‪ ،‬اُٽبٍاٵشبىځی‪ ،‬ي ٵًر ثٍ ثیمٍ ٍيٕشبئیبن‬ ‫‪,+‬‬
‫ثیمٍ ٽبٍځَان ٕبهشمبوی‪ 5‬ىٍیبٵز ډجچٲی ثٍ اُای ََ ډشَ ډَث‪ٕ ٬‬بهشمبن & ‪" 2‬كياٹڄ كٺًٷ اُ ٽبٍځَان‬ ‫‪,,‬‬
‫ثیمٍ ٍاوىيځبن سبٽٖی ي ٍاوىيځبن ػبىٌ ای‪ 5‬ىٍیبٵز ُٕڈ ٽبٍٵَډب اُ ‪َُٙ‬ىاٍی ي يُاٍر ٍاٌ‬ ‫‪,-‬‬
‫ثٮىًان ٽبٍٵَډبی ډؼبُی & ‪" 2‬كياٹڄ ىٕشمِى اُ ٍاوىيځبن‬
‫ثَوبډٍ ‪ٙ‬یَ ډيآٍ‪ 5‬اهش‪ٞ‬ب‪َ ٛ‬ٶشڂی ‪ٕ 1++‬ی ٕی ‪ٙ‬یَ ثَای ىاو٘ آډًُان ىثٖشبوی & ىهشَان‬ ‫‪,.‬‬
‫ٍاَىمبیی‬
‫دَيٌّ ‪ٕ َُٙ‬بڅڈ ( ٍيٕشبی ٕبڅڈ ‪ 5‬اػَای آُډبی‪ٚ‬ی ىٍ ىي ‪َُٕٙ‬شبن‪َ 5‬مپبٍی ثیه ثو‪ٚ‬ی ىٍ ‪,1‬‬ ‫‪,/‬‬
‫يُاٍسوبوٍ ي ‪ٕ /‬بُډبن‪ 5‬ایؼبى ‪ 4‬ٽمیشٍ ثیه ثو‪ٚ‬ی ثُيا‪ٙ‬ز‪ ،‬آډًُٗ‪ ،‬اٍسجب‪٥‬بر‪ُ ،‬وبن‪ ،‬ٽ‪ٚ‬بيٍُی‪،‬‬

‫‪22‬‬
 ‫ػًاوبن‬
‫اٍسٺب ٕالډز اػشمب٭ی‪ 5‬ثب ډَٽِیز ‪َُٙ‬ىاٍان ي ٵَډبوياٍان‪ 5‬سًاومىيٕبُی ُوبن ي ‪CBI‬‬ ‫‪,0‬‬
‫‪َ٥‬ف ٍاث‪٦‬یه ىاي‪٥‬چت ثُيا‪ٙ‬شی‪ 5‬ٵٮبڅیز كييى َٶشبى َِاٍ ىاي‪٥‬چت ُن ثٍ ډى‪ ًٍ٪‬اٍسٺب ٕ‪٦‬ق ثُيا‪ٙ‬ز‬ ‫‪,1‬‬
‫هبوًاىٌ‬
‫ثَوبډٍ َمیبٍان ٕالډز ٍيان ‪ 5‬ٵٮبڅیز كييى ‪ .+++‬ځَيٌ َمیبٍ ٕبڅمز ٍيان & ډ‪ٚ‬بٍٽز اػشمب٭ی‬ ‫‪,2‬‬
‫سًاومىي ٕبُی ډلچی‪CBI‬‬
‫ثَوبډٍ سًاومىي ٕبُی ډلچی ویبَُبی إبٕی سًٕٮٍ‪BDN‬‬ ‫‪,3‬‬
‫ثَوبډٍ سًاوجو‪ٚ‬ی اػشمب‪ ٫‬ډلًٍ ‪: CBR‬سًاومىي ٕبُی ډٮچًالن‬ ‫‪,4‬‬
‫ثَوبډٍ ا‪ٙ‬شٲبڃ اػشمب٭ی‪ 5‬ا‪ٙ‬شٲبڃ ډٮچًالن‪َِ,+$‬اٍ ٵَ‪ٝ‬ز ‪ٙ‬ٲچی ىٍ ٕبڃ‪(#‬هبوًاىٌ َبی ٵٺیَ‪َِ2+$‬اٍ ٵَ‪ٝ‬ز‬ ‫‪20‬‬
‫‪ٙ‬ٲچی ىٍ ٕبڃ‪(#‬ا‪ٙ‬شٲبڃ ډٮشبىان ثُجًى یبٵشٍ‬
‫ډُبػَر ډٮپًٓ‪ 5‬سبډیه سُٖیالر ډُبػَان ‪ َُٙ‬ثٍ ٍيٕشب‬ ‫‪21‬‬
‫ٕبډبويَی ثیمبٍان ډِډه ٍياوی(ٕبډبويَی ډٮچًڅیه(ٕبډبويَی ٕبڅمىيان(ٕبډبويَی وبثیىبیبن ي ثیمبٍان‬ ‫‪22‬‬
‫ػٌاډی‪5‬ٽمټ َِیىٍ وڂُياٍی ىٍ هبوًاىٌ ي ډَاٽِ ىيڅشی‬
‫‪َ٥‬ف ډىِڅز ٕبڅمىيان ي ثبُو‪ٚ‬شڂبن‪ "0+5‬سوٶیٴ َِیىٍ ًَادیمب ي اسًثًٓ ي )))‬ ‫‪23‬‬
‫ثَوبډٍ دی‪ٚ‬ڂیَی اػشمب‪ ٫‬ډلًٍ اُ ا٭شیبى‬ ‫‪24‬‬
‫سًاوجو‪ٚ‬ی ډجشىی ثَ ػبډٮٍ ‪$‬ىٍ ثلَان ډٮچًڅیه ‪َُٕٙ‬شبن ثڈ‪#‬‬ ‫‪25‬‬
‫ٕبډبويَی ٽًىٽبن هیبثبوی(ٕبډبويَی ٽبٍسه هًاة َب ي ایؼبى وًاووبوٍ‬ ‫‪26‬‬
‫‪َ٥‬ف ‪ُٙ‬یي ٍػبیی‪5‬ډٖشمَی ثَای ٕبڅمىيان ٍيٕشبیی اُ ډلڄ اٵِای٘ ٹیمز ثىِیه‬ ‫‪27‬‬
‫ا‪ٙ‬شٲبڃ ىٍډبوی يٽبٍىٍډبوی ثیمبٍان ٍياوی‬ ‫‪28‬‬
‫سٮَٵٍ ډىب‪٥‬ٸ ډلَيڇ‪5‬ثَای هيډبر دِ‪ٙ‬پی ثیمبٍٕشبوی ىٍ ډىب‪٥‬ٸ ډلَيڇ‬ ‫‪29‬‬
‫ثیمٍ َىَډىيان‪،‬ډ‪ٞ‬ىٶیه ي ديیيآيٍويځبن‬ ‫‪30‬‬
‫ثیمٍ ثیپبٍی‪5‬ثَای اٵَاىی ٽٍ ثيين ډیڄ ‪ٙ‬و‪ٞ‬ی ‪ٙ‬ٲڄ هًى ٍا اُ ىٕز ډی ىَىي‬ ‫‪31‬‬
‫سًاومىي ٕبُی ُوبن َٕدَٕز هبوًاٍ‬ ‫‪32‬‬
‫سًاومىي ٕبُی ډٮشبىان ثُجًى یبٵشٍ ثب ٍيیپَى اػشمب‪ ٫‬ډلًٍ‬ ‫‪..‬‬
‫دبیڂبٌ ٕالډز اػشمب٭ی‪ .++5‬دبیڂبٌ دی‪ٚ‬ڂیَی اُ إیت اػشمب٭ی‬ ‫‪./‬‬
‫ايٍّاؤ اػشمب٭ی‪ #,-.$‬ي ډ‪ٚ‬بيٌٍ اػشمب٭ی‪#,/3$‬‬ ‫‪.0‬‬
‫ایؼبى ډَاٽِ ډ‪ٚ‬بيٌٍ ىٍ ياكيَبی دچیٔ ي ىاىځبٌ ي ياكي َبی ٹًٌ ٹ‪٢‬بئیٍ‬ ‫‪.1‬‬
‫ثبُثیىی ي ا‪ٝ‬الف ٹًاویه ي ډٺٍَار‪،‬ٽبَ٘ ٭ىبيیه ػَڇ‪،‬كمبیز اُ كٺًٷ ٽًىٽبن ي ُوبن&اثالٯ ٍيیٍ َبی ٹ‪٢‬بیی‬ ‫‪.2‬‬
‫ډياٵ‪ ٬‬كٺًٷ ُوبن ي ٽًىٽبن‬
‫كمبیز اُ ُوبن َىڂبڇ اُىياع‪5‬ثی٘ اُ ‪.+‬ډًٍى ډش‪٢‬مه كٺًٷ ُوبن ىٍ ٭ٺيوبډٍ‬ ‫‪.3‬‬

‫‪23‬‬
 ‫‪.4‬‬
‫واگذاری زمین ارزان در شهر های مختلف‬

‫ایجاد مسکن‪-‬حساب ‪ 100‬امام‪-‬یارانه مسکن‬

‫سیاست ها در بخش دسترسی به‬
‫مسکن‬
‫ساخت انبوه واحد های مسکونی استیجاری‪،‬اجاره به شرط تملیک‬

‫ایجاد صندوق های مختلف مسکن کارگری‪،‬رزمندگان‪،‬فرهیختگان‬

‫سیاست های تشویقی برای کارفرمایان در استخدام نیرو‬ ‫‪/+‬‬

‫تسهیالت ویژه نظیر کاهش سهم کارفرمایی بیمه و مالیات‬

‫تسهیل اعزام نیروی کار به خارج جهت کاهش بیکاری‬

‫سیاست ها جهت دسترسی به فرصت شغلی‬
‫حمایت از توسعه بخش تعاون‬

‫تقویت مشارکت بخش خصوصی در فعالیت های اقتصادی‬

‫گسترش خود اشتغالی و کسب وکار کوچک‪،‬تسهیالت زودبازده‬

‫کشاورزی و فراهم کردن زمین های اشتغال پایدار‬

‫ٕیبٕز ياٹي اډبر اوؼبڇ ‪ٙ‬يٌ ىٍ ٍإشبی سبٽیي ٹبوًن إبٕی ایَان ي ثَوبډٍ َبی سًٕٮٍ ‪ٕ5‬بڅٍ ثَ اَمیز آډًُٗ‪:‬‬
‫‪-‬ایؼبى اډپبوبر الُڇ ثَای َمٍ ی اٵَاى الُڇ ثٍ آډًُٗ‪$‬ثٍ يیٌْ ىٍ ثو٘ َبی الُڇ)‬
‫‪-2‬سًٕٮٍ ی ٵ‪٢‬بی اډًُ‪ٙ‬ی ډشىبٕت ثب ٍ‪ٙ‬ي ىاو٘ اډًُ ‪$‬ثٍ ه‪ ًٛٞ‬ثَای ٽًىٽبن ٍيٕشب)‬
‫‪-3‬ايڅًیز ىاىن ثٍ ٍی‪ ٍٚ‬ٽه ٽَىن ثی ًٕاىی ي ٵَاَڈ ٽَىن ُډیىٍ َبی الُڇ ثَای ‪َٙ‬ٽز ىٍ ٽالٓ‬
‫َب‬
‫‪-4‬اػجبٍی ٽَىن اډًُٗ اثشيایی ثَای َمٍ ی ثـٍ َبی ‪6‬سب ‪ٕ10‬بڃ‬
‫‪-5‬٭يڇ س‪ٚ‬پیڄ ىي وًثز ډيٍٍٕ ىٍ ٍيُ‬
‫‪-6‬ىاىن سُٖیالر ثبوپی ي كمبیز ډبڅی اُ ٵٮبڅیز َبی ٱیَ ىيڅشی ىٍ اډًُٗ‬
‫‪-7‬إشٶبىٌ اُ َٕثبُ ډٮچڈ ثَای ډىب‪٥‬ٸ ډلَيڇ‬
‫‪-8‬إشٶبىٌ اُ ٍيٗ َبی ك‪ًٍ٢‬ی یب ٱیَك‪ًٍ٢‬ی ثٍ ه‪ ًٛٞ‬ىٍ ډىب‪٥‬ٸ ىيٍ اٵشبىٌ‬
‫‪-9‬سٲٌیٍ ٍایڂبن ىاو٘ اډًُان ډيآٍ ‪ٙ‬جبوٍ ٍيُی‬

‫‪24‬‬
 ‫س‪ًٞ‬یت ‪ٙ‬به‪َ ٜ‬بی ٹٺَُىایی ي ٍٵبٌ اػشمب٭ی ي ډلبٕجٍ إشبوی ان َب ‪ٙ‬بډڄ‪:‬‬
‫‪-1‬ځٖشَٗ دً‪ ٘ٙ‬ثیمٍ َبی اػشمب٭ی‪ 5‬ىٍ‪ٝ‬ي ثیمٍ ‪ٙ‬يځبن ا‪ٝ‬چی ثٍ ػمٮیز ٵٮبڃ‬
‫‪ٙ-2‬یً‪ ٫‬ٽڈ يُوی ډشًٕ‪ ٤‬ي ‪ٙ‬يیي ىٍ ٽًىٽبن ُیَ ‪ٕ5‬بڃ ‪َُٙ‬‬
‫‪-3‬ٽبَ٘ سٮياى ًٕاوق ي كًاىص كمڄ ي وٺڄ ثٍ ډیِان ‪50‬ىٍ‪ٝ‬ي‬
‫‪-4‬ډیِان ثی ًٕاىی ىٍ ُوبن َمَٖىاٍ ‪10‬سب ‪ٕ49‬بڅٍ ‪َُٙ‬ی ي ٍيٕشبیی اډیي ثٍ ُويځی ىٍ ثيي سًڅي‬
‫‪ٙ-5‬به‪ ٍٞ‬ی سًٕٮٍ ی اوٖبوی اؽ ىی ای‬
‫‪ٙ-6‬به‪ٍ ٜ‬ٵبٌ اػشمب٭ی‬
‫‪-7‬ػمٮیز ُیَ ه‪ ٤‬ٵٺَ وٖجی‬
‫‪-8‬وٖجز َِیىٍ ‪10‬ىٍ‪ٝ‬ي طَيسمىيسَیه ثٍ ‪10‬ىٍ‪ٝ‬ي ٵٺیَسَیه هبوًاىٌ َبی ‪َُٙ‬ی ي ٍيٕشبیی‬
‫‪-9‬وٖجز َِیىٍ ‪20‬ىٍ‪ٝ‬ي طَيسمىيسَیه ثٍ ‪20‬ىٍ‪ٝ‬ي ٵٺیَسَیه هبوًاىٌ َب‬
‫‪ -10‬وٖجز َِیىٍ ٱیَم)ٍاٽی ثٍ ٽڄ َِیىٍ َبی هبوًاٍ ‪َُٙ‬ی ي ٍيٕشبیی ػمٮیشی ٽٍ َِیىٍ ی ىٍډبوی ان َب ثٍ ثی٘ اُ‬
‫‪40‬ىٍ‪ٝ‬ي َِیىٍ ی هبوًاٍ ثبڅٰ ډی‪ًٚ‬ى‪.‬‬
‫‪-11‬اػَای ثَوبډٍ َبی سًاومىئ ٕبُی ىٍ ُويان َب‬
‫‪ -12‬اهش‪ٞ‬ب‪ ٛ‬یبٍاوٍ َب؛ هًى ٽٶبیی ځىيڇ‪ ،‬ٽبَ٘ ٵٺَ ياٍسٺبی ٽیٶیز ُويځی ٍيٕشبییبن ځىيډپبٍ‬
‫‪-13‬هَیي س‪٢‬میىی ٕبیَ ډل‪ًٞ‬الر ٽ‪ٚ‬بيٍُی‬
‫‪-14‬اډىیز سٲٌیٍ‬
‫‪ُ-15‬څِڅٍ ثڈ ي اٹياډبر اػشمب٭ی اوؼبڇ ‪ٙ‬يٌ‬
‫‪-16‬ډبڅیبر َبی ٍٵبٌ اػشمب٭ی‬
‫‪ٕ -17‬یبٕز اػشمب٭ی ډٖپه‪ 5‬ډٖپه إشیؼبٍی‪ ،‬ډٖپه ثیمٍ ‪ٙ‬يځبن‪ ،‬ډٖپه ځَي َُبی ٽڈ ىٍآډي‪ ،‬ډٖپه‬
‫ډٮچًڅیه‪ ،‬ډٖپه ډيىػًیبن سلز دً‪ ٘ٙ‬وُبى َبی كمبیشی‬
‫‪-18‬ډُبٍر َبی اػشمب٭ی ىاو٘ آډًُان‬
‫‪-19‬اٍسٺبء آځبَی اػشمب٭ی ي ٕالډز هبوًاٍ‬
‫‪-20‬ایؼبى اوپًثبسًٍَبی ٽبٍآٵَیىی‬
‫‪َ٥-21‬ف ډبڅپیز ٭مًډی ُٕبڇ‬
‫‪-22‬سًاومىيٕبُی وٺب‪ ٣‬كب‪ٙ‬یٍ ‪َُٙ‬ی‬

‫‪25‬‬
 ‫‪ً -3-4‬تیجَ گیزی‪:‬‬

‫‪/‬ډيیَیز ثَوبډٍ َبی سىيٍٕشی‬

‫‪ (/(,‬ثَوبډٍ ٍیِی‬
‫ثَوبډٍ ٍیِی ٭جبٍر إز اُ‪5‬‬

‫سُیٍ ي سًُی‪ ٬‬ي سو‪ٞ‬ی‪ ٜ‬اډپبوبر ډلييى‬ ‫‪-‬‬

‫ثَای ٍٕیين ثٍ َيٳ َبی ډ‪٦‬چًة‬ ‫‪-‬‬
‫ىٍ كياٹڄ ُډبن ي ثب كياٹڄ َِیىٍ ډمپه‬ ‫‪-‬‬
‫ثَوبډٍ ٍیِی ٵَایىي ىٕشیبثی ثٍ اَياٳ ٕبُډبن إز‬ ‫‪-‬‬
‫ثَوبډٍ ٍیِی یٮىی سٮییه ٵٮبڅیز َبی اطَثو٘ ىٍ ػُز سلٺٸ َيٳ‬ ‫‪-‬‬
‫ثٍ ثُشَیه ‪ٙ‬پڄ ډمپه‬ ‫‪-‬‬

‫ډٺ‪ًٞ‬ى اُ ثَوبډٍ ٍیِی كَٽز اُ ډأډًٍیز ثٍ ٵٮبڅیز إز)‬

‫‪26‬‬
 ‫ثَوبډٍ ٍیِی ثب ىٍٻ ٭میٸ ډأډًٍیز ٕبُډبن آٱبُ ډی ‪ًٙ‬ى)‬

‫ىٍٻ ٭میٸ ډأډًٍیز‪ ،‬سًاوبیی ‪ٙ‬ىبٕبیی ٍيٗ َبی ډوشچٴ ثَای ځبڇ ثَىا‪ٙ‬شه ىٍ ػُز ډأډًٍیز ٕبُډبن ٍا ىٍ ډيیَیز‬
‫ایؼبى ډی ٽىي)‬

‫ډيیَیز ثب سًػٍ ثٍ ‪َٙ‬ای‪ ٤‬كبٽڈ ثَٕبُډبن ثبیي اُ ډیبن ٍيٗ َبی ډمپه ډىبٕت سَیه ٍيٗ ٍا ثَای ویڄ ثٍ ډأډًٍیز‬
‫ٕبُډبن اوشوبة ٽىي)‬

‫اَياٳ ثَوبډٍ ٍیِی‪5‬‬

‫دی‪ٚ‬ڂیَی اُ اسٶبٹبر وب ډ‪٦‬چًة ي ٽبَ٘ ثی ا٭شمبىی‬ ‫‪-‬‬

‫ډ‪َٞ‬ٳ ‪ٝ‬لیق ډىبث‪٬‬‬ ‫‪-‬‬
‫سَٕیڈ ډٖیَ ٍ‪ٙ‬ي ي سًٕٮٍ‪ٕ ،‬بهشه آیىيٌ‬ ‫‪-‬‬
‫ٽبٕشه اُ ٵٮبڅیز َبی ا‪١‬بٵی ي سپَاٍی‬ ‫‪-‬‬
‫ډًاػٍ ثب ویبَُبی ىٍ كبڃ سٲییَ ي ٍيُ اٵِين‬ ‫‪-‬‬
‫إشبوياٍى ٕبُی ٽىشَڃ َب‬ ‫‪-‬‬

‫ٕچٖچٍ ډَاست اَياٳ ي ثَوبډٍ َب‬

‫‪ (/(-‬إشَاسْی‬
‫ىٍ ياٹ‪ ٬‬ډ‪ٚ‬و‪ ٜ‬ٽىىيٌ ی ځبڇ َبی ا‪ٝ‬چی إز ٽٍ ثَای ىٕز یبثی ثٍ ډأډًٍیز ٕبُډبن ثبیي ثَىا‪ٙ‬شٍ ‪ًٙ‬ى) ََ ځبڇ ا‪ٝ‬چی‬
‫یټ َيٳ اهش‪ٞ‬ب‪ٝ‬ی ٍا سٮٺیت ډی ٽىي) ىٕشیبثی ثٍ ََ َيٳ اهش‪ٞ‬ب‪ٝ‬ی هًى ډٖشچِڇ اهشیبٍ إشَاسْی ډىبٕت ثَای ویڄ‬
‫ثٍ آن ي ‪ٙ‬ىبٕبیی اَياٳ اهش‪ٞ‬ب‪ٝ‬ی سَ إز)‬

‫‪27‬‬
 ‫ٍي‪ٙ‬ه ثًىن ایه ٵٮبڅیز ډب ٍا اُ ‪ٙ‬پٖشه آهَیه ځَيٌ اَياٳ ثٍ اَياٳ ػِیی سَ ثی ویبُ ډی ٽىي)‬

‫‪ (/(.‬ولًٌ اٍسجب‪ ٣‬ثیه ډًڅٶٍ َب ي ٕبهشبٍ ثیمبٍٕشبن‬

‫ىٍ ‪ٙ‬پڄ ُیَ ومبی ٽچی ٍياث‪ ٤‬ثیه ډًڅٶٍ َب ي ثو٘ َبی ډوشچٴ ٍا ډ‪ٚ‬بَيٌ ډی ٽىیي)‬

‫ثیمبٍٕشبن ویپبن‬

‫ثیمبٍٕشبن ویپبن ىٍ ٍإشبی اڅشیبڇ آالڇ ثیمبٍان ایه هيډبر ٍا‪ ،‬ثب ٽیٶیز‪ ،‬ىٍ كياٹڄ ُډبن ي ٵبٍٯ اُ ٕه‪،‬ػىٔ‪ ،‬وْاى‪،‬‬
‫ٍوڀ‪ ،‬ډٌَت ي یب ډًٹٮیز اػشمب٭ی اٵَاى اٍائٍ ډیپىي)‬

‫ؿ‪ٚ‬ڈ اوياُ‪5‬ډب ثَ اویڈ اوشوبة ثَسَ ثیمبٍان‪،‬دِ‪ٙ‬پبن ي‬

‫ٽبٍٽىبن ىٍ ایَان ثب‪ٙ‬یڈ)‬
‫اٍُٗ َب‪),5‬ډَُثبوی ي ىڅًُٖی‪)-‬ثیمبٍ ډلًٍی ي ډ‪ٚ‬شَی‬
‫ثیمبٍٕشبن ویپبن‬

‫وًاُی‪).‬هيډز هبڅ‪ٞ‬بوٍ ‪)/‬اهالٷ كَٵٍ ای‪)0‬ٵََىڀ ٽیٶیز ي‬

‫ایمىی‪)1‬ىاو٘ ډياٍی ‪ )2‬ٵَایىي وڂَی‬

‫يیْځی ٵَىی ٕبُډبوی‪ٝ5‬ياٹز‪َٝ،‬اكز‪،‬اكشَاڇ‬

‫ثیمبٍٕشبن ډٶیي‬

‫‪28‬‬
 ‫ثیبویٍ ثیمبٍٕشبن ډٶیي‬
‫ىٍ ایه ٍإشب ایمىی‪،‬اډىیز ي ٍ‪١‬بیز ثیمبٍان ي َمپبٍان ٍا ډي و‪َ٪‬‬
‫یټ ډَٽِ ىيڅشی ثب َيٳ سبډیه ي اٍسٺب ٕالډز ٽًىٽبن ٽ‪ًٍٚ‬‬
‫ٹَاٍ ډی ىَي)‬
‫هيډز ىٍ ُډیىٍ اوًا‪ ٫‬ثیمبٍی َبی ا‪٥‬ٶبڃ ي وًُاىان‬

‫ػٌة ثیمبٍ اُ َٕإَ ٽ‪َ ًٍٚ‬بی َمٖبیٍ‬

‫‪ٕ (/(/‬بُډبن ىَی ي َمبَىڂی‬

‫‪ٙ‬ىبٕبیی ٵٮبڅیز َبی ٕبُډبن ډىؼَ ثٍ ‪ٙ‬ىبٕبیی ډُبٍر َب ي سو‪َ ٜٞ‬بی ډًٍى ویبُ ٕبُډبن ډی ‪ًٙ‬ى‬

‫ٕبُډبن ىَی‬

‫ثٍ ډٮىبی س‪ٚ‬پیڄ ياكي َبی سو‪ٞٞ‬ی ىٍ ٕبُډبن إز َمبَىڂی ٽىبٍ َڈ ٹَاٍىاىن ياكي َبی سو‪ٞٞ‬ی‪ ،‬ىٍ ٹبڅت ٵَایىي‬
‫َبی ډوشچٴ ثَای ٍٕیين ثٍ اَياٳ ٕبُډبن‬

‫اوڂیِٗ ي ٍَجَی‬

‫ثٍ ٽبٍ ځیَی كياٽظَ‪َ٩‬ٵیز ډىبث‪ ٬‬اوٖبوی ثَای ٍٕیين ثٍ اَياٳ اوٖبوی ي ىٍ ‪ًٍٝ‬سی ٽٍ اٵَاى دبٕن ډىبٕت ثٍ ویبُ َبی‬
‫هًى ٍا ىٍ ٕبُډبن یبثىي‪ ،‬ٹبثچیز َبی هًى ٍا ىٍ اهشیبٍ ٹَاٍ ډی ىَىي)‬

‫ٽىشَڃ‬

‫اُ ‪َ٥‬یٸ ثٍَٕی وشبیغ دبی٘ ي اٍُیبثی ډی سًان دی ثَى‪َ٥ ),‬ف ډًػًى ثُشَیه إز یب هیَ‪)-‬ثب سًػٍ ثٍ ‪َٙ‬ای‪ٕ ٤‬بُډبن‬
‫اډپبن ‪َ٥‬اكی ثُشَ يػًى ىاٍى یب هیَ‬

‫‪ (/(0‬ثَوبډٍ َبی سىيٍٕشی‬

‫ډؼمً٭ٍ ای اُ هيډبر ي ٵٮبڅیز َبی ډَسج‪ ٤‬ثب یپيیڂَ ٽٍ ث ٍ ډى‪ ًٍ٪‬ډٺبثچٍ ثب یټ یب ؿىي ډ‪ٚ‬پڄ سىيٍٕشی ‪َ٥‬اكی ي اػَا‬
‫ډی ‪ًٙ‬وي)ثب ډَيٍ ثَوبډٍ َبی ػبٍی و‪٪‬بڇ سىيٍٕشی‪ ٍٕ ،‬ځَيٌ ثَوبډٍ ډى‪٦‬جٸ ثب ٍٕ ٕ‪٦‬ق دی‪ٚ‬ڂیَی اُ ثیمبٍی َب‪ ،‬ٹبثڄ‬
‫سمیِ َٖشىي‬

‫‪29‬‬
 ‫دی‪ٚ‬ڂیَی‬
‫ځَيٌ َيٳ‪َ 5‬مٍ‬
‫ٕ‪٦‬ق ايڃ‬
‫اٵَاى ٕبڅڈ‬
‫دی‪ٚ‬ڂیَی ايڅیٍ‬
‫ة‬
‫یمبٍی ثب ىيٌٍ ٽمًن ‪ً٥‬الوی‪5‬‬ ‫ځَيٌ َيٳ‪ 5‬اٵَاى‬
‫ثٍ ‪٩‬بََ ٕبڅڈ ىٍ‬
‫ډٮمًالً ٭بډڄ اسیًڅًّیټ ‪ٙ‬ىبهشٍ ‪ٙ‬يَی ٹ‪٦‬ٮی وياٍى ي ٍٵشبٍَبی‬
‫ډٮَ‪ٟ‬‬
‫وبډىبٕت ٭ًاډڄ ه‪ َ٦‬٭ميَی آن ډلًٖة ډی ‪ًٙ‬ى‬
‫ه‪$َ٦‬ٱَثبڅڂَی‬ ‫ٕ‪٦‬ق ىيڇ‬
‫َٕ‪٥‬بن ىَبوٍ ی‬
‫ثیمبٍی ثب ىيٌٍ ٽمًن ٽًسبٌ‬
‫ٍكڈ ي سىجچی‬
‫ډٮمًالً ىٍ اطَ ٭ًاډڄ ثیًڅًّیټ ‪ٙ‬ىبهشٍ ‪ٙ‬يٌ ایؼبى ډی ‪ًٙ‬ى ي ىٍ ثو٘ ٹبثڄ سًػُی‬ ‫ؿ‪ٚ‬ڈ‪#‬‬
‫اُ ډًاٍى ‪ ،‬س‪ٚ‬وی‪ ٜ‬ي ىٍډبن ثٍ ډًٹ‪ ٬‬ډىؼَ ثٍ ‪ٙ‬ٶبی ٹ‪٦‬ٮی ثیمبٍ ډی‪ًٚ‬ى‬

‫ډیشًان آوُب ٍا ثٍ ي ‪ًٍٝ‬ر ډؼمً٭ٍ ی ٵٮبڅیز َبیی ٽٍ ثٍ ډى‪ٍٕ ًٍ٪‬یيځی ثٍ‬

‫یټ یب ؿىي ‪ٙ‬پبیز هب‪َ٥ ٛ‬اكی ‪ٙ‬يٌ اوي سٮَیٴ ٽَى )سمبډی ٵٮبڅیز َبی‬
‫س‪ٚ‬وی‪ٞ‬ی ‪ ،‬ىٍډبوی ي سًاوجو‪ٚ‬ی ٍا ډیشًان ىٍ ٹبڅت ثَوبډٍ َبی ٕ‪٦‬ق ًٕڇ‬ ‫ځَيٌ َيٳ ‪5‬اٵَاى‬
‫ىٕشٍ ثىيی ٽَى‬ ‫ثیمبٍ یب ډجشال ثٍ‬ ‫ٕ‪٦‬ق ًٕڇ‬
‫وبسًاوی ‪ $‬وبهًٗ ‪#‬‬

‫َيٳ ‪5‬ا٭بىَی سًاوبیی ‪ $‬ىٍ ډًٍى وبسًاوی َبی ثَځ‪ٚ‬ز دٌیَ ‪ #‬یب اٵِای٘‬
‫ٹيٍر ٕبُځبٍی ٵَى ډٮچًڃ ثب ‪َٙ‬ای‪ ٤‬ػيیي ‪ $‬ىٍ ډـًٍى وبسًاوی َبی ثَځ‪ٚ‬ز‬
‫دٌیَ ‪ #‬إز )‬

‫‪ (/(0(,‬ثَوبډٍ َبی ٕ‪٦‬ق ايڃ‬

‫دٔ اُ سٮییه ايڅًیشُبی ػبډٮٍ ثبیي آوُب ٍا ثب ايڅًیشُبی ٕبیَ ػًاډ‪ ٬‬ډٺبیٍٖ ٽَى ) ایه ډٺبیٍٖ اُ آن ػُز ىاٍای اَمیز‬
‫إز ٽٍ ډمپه إز ايڅًیز َبی اډَيُ ٕبیَ ػًاډ‪ ٬‬ډ‪ٚ‬پالر آیىيَی ډب ٍا س‪ٚ‬پیڄ ىَي ) ثٍَٕی ډٺبیُٖبی ٍيوي سٲییَ‬
‫ثبٍ ثیمبٍیُب ىٍ ػًاډ‪ ٬‬ډوشچٴ ٹيٍر دی٘ ثیىی آیىيٌ ٍا ثٍ ٕیبٕز ځٌاٍان ډیيَي‪.‬‬

‫دی‪ٚ‬ڂیَی اثشيایی‪5‬‬

‫ثَوبډٍ َب یی ٽٍ ثٍ ٹ‪ٞ‬ي ډجبٌٍُ ثب ثیمبٍیُبیی ٽٍ ډی سًاوىي ىٍ آیىيٌ ثبٍی ٍا ثَ ػبډٮٍ سلمیڄ ٽىي ‪َ٥‬اكی ډی ‪ًٙ‬وي ‪،‬‬
‫ډٮمًالً سظجیز ٍٵشبٍَبی ډىبٕت ىٍ ػبډٮٍ ي ػچًځیَی اُ دیيای٘ ٍٵشبٍَبی ثیمبٍیِا ٍا سٮٺیت ډیپىىي‬

‫‪31‬‬
 ‫دی‪ٚ‬ڂیَی ايڅیٍ ‪5‬‬

‫ثٍ ډياهچٍ ای ا‪٥‬الٷ ډی‪ًٚ‬ى ٽٍ ثب َيٳ سٲییَ ٭ًاډڄ ه‪ َ٦‬ي اسیًڅًّیټ ثیمبٍیُبی ډًػًى ي ايڅًیز ىاٍ ػبډٮٍ ‪َ٥‬اكی ي‬
‫اػَا ډی‪ًٚ‬ى ) ثَوبډٍ َبی ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪ ٤‬ي ځٖشَٗ ایمىٖبُی ىٍ ٕ‪٦‬ق دی‪ٚ‬ڂیَی ايڅیٍ ٭مڄ ډیپىىي‬

‫‪ (/(0(-‬ثَوبډٍ َبی ٕ‪٦‬ق ىيڇ‬

‫ثیمبٍیُبی ىاٍای ايڅًیز ثٍ ىيځَيٌ وُٶشڂی ٽًسبٌ ي ثچىي سٺٖیڈ ډی ‪ًٙ‬وي)‬

‫ىٍډبن اٵَاى ىيٌٍ وُٶشڂی ‪ً٥‬الوی‪5‬‬

‫ډٮمًال دٔ اُ دیيای٘ ٭الیڈ ثیمبٍی ‪ ،‬٭مال ‪ٙ‬ٶبی ٹ‪٦‬ٮی اډپبن دٌیَ ویٖز ي َيٳ اٹياډبر ىٍډبوی ثٍ ٽبٕشه اُ ‪ٙ‬ير‬
‫وبسًاوی ي ػچًځیَی اُ دی‪َٚ‬ٵز آن ډلييى ډی‪ًٚ‬ى ) ثب سًػٍ ثٍ اډپبن وبدٌیَ ثًىن دی‪ٚ‬ڂیَی ٹ‪٦‬ٮی اُ ایه ثیمبٍی َب ي‬
‫يػًى یټ ىيٍَی وُٶشڂی ‪ً٥‬الوی ‪ ،‬سالٗ ثَای ‪ٙ‬ىبٕبیی ثیمبٍان ىٍ ىيٍَی وُٶشڂی ي ػچًځیَی اُ دی‪َٚ‬ٵز ثیمبٍی ىٍ‬
‫آوبن ثٍ ًٕی وبسًاوی اُ سًػیٍ ٽبٵی ثَهًٍىاٍ إز ؛ ډىً‪ ٣‬ثَ آن ٽٍ ايالً سٖز ثیمبٍیبثی ډىبٕت ي طبویبً اٹياڇ ډﺆطَ ي ډًٍى‬
‫اسٶبٷ ثَای ىٍډبن ثیمبٍان ‪ٙ‬ىبٕبیی ‪ٙ‬يٌ ىٍ اهشیبٍ ثب‪ٙ‬ي‬

‫‪ (/(0(.‬ثَوبډٍ َبی ٕ‪٦‬ق ًٕڇ‬

‫برنامه های سطح سوم‬

‫توانبخشی‬
‫تشخیصی‬

‫درمانی‬

‫‪31‬‬
 ‫ٵٺيان إشبوياٍى َبی ډيين ډجشىی ثَ ‪ًٙ‬اَي ٭چمی‬

‫ډ‪ٚ‬پالر ا‪ٝ‬چی‬
‫ثَوبډٍ َبی‬
‫ٕ‪٦‬ق ًٕڇ‬

‫٭مچپَى ٱیَ ځِیى‪ٚ‬ی‬

‫‪ (/(0(/‬ؿَهٍ ډيیَیز ثَوبډٍ َبی سىيٍٕشی‬

‫ډٶبَیڈ سىيٍٕشی‬

‫و‪٪‬بڇ سىيٍٕشی اُ ‪َ٥‬یٸ ‪َ٥‬اكی ي اػَای ثَوبډٍ سىيٍٕشی ثٍ ډبډًٍیز هًى ډیذَىاُى‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ډيیَیز ‪ٝ‬لیق و‪٪‬بڇ سىيٍٕشی ىٍ ځَيی ډيیَیز ‪ٝ‬لیق إز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫سًڅي یټ ثَوبډٍ اوٮپبٕی اُ یټ ویبُ سىيٍٕشی ىٍ ػبډٮٍ إز)‬ ‫‪-‬‬

‫ؿَهٍ ډيیَیز ثَوبډٍ َبی سىيٍٕشی‬

‫‪ (,‬سٮییه اڅًیز‬

‫ثٍ ىڅیڄ ډلييىیز ډىبث‪ ٬‬ثبیي آن ىٕشٍ اُ ډ‪ٚ‬پالر ٽٍ ثبٍ ثی‪ٚ‬شَی ىاٍوي ٍي ‪ٙ‬ىبٕبیی ي اُ ‪َ٥‬یٸ اػَای یټ ثَوبډٍ اطَ‬
‫ثو٘ ثٍ ٽبَ٘ اثٮبى ډ‪ٚ‬پڄ ثذَىاُیڈ‬

‫‪َ٥ (-‬اكی ي اػَای ايڅیٍ‬

‫َيٳ ‪ 5‬یبٵشه ډىبٕت سَیه ډياهچٍ ثَای ٽبٕشه اُ ثبٍ ډ‪ٚ‬پڄ سىيٍٕشی ىاٍای اڅًیز‬

‫ډٮیبٍَبی ډىبٕت سَیه ډياهچٍ‪َِ 6‬یىٍ(سبطیَ‪5‬ډياهچٍ ای ٽٍ ثب ‪َٝ‬ٳ ډىبث‪ ٬‬ٽمشَ اُ ثبٍ ډ‪ٚ‬پڄ ثپبَي)‬

‫‪32‬‬
 ‫‪ (.‬ثَآيٍى ثًىػٍ إشٺَاٍ ي سبډیه آن‬

‫ايڅیه ٹيڇ ثَای اػَای ثَوبډٍ سىيٍٕشی سبډیه ډىبث‪ ٬‬إز)‬

‫‪ (/‬إشٺَاٍ ډىبث‪٬‬‬

‫ىٍ ‪ًٍٝ‬ر سبډیه ثًىػٍ ډًٍى ویبُ ډىبث‪ ٬‬سبډیه يىٍ ډلڄ ډًٍى و‪ َ٪‬ډٖشٺَ ډی‪ًٚ‬وي‬

‫‪ (0‬ثَآيٍى ثًىػٍ ػبٍی ي سبډیه آن‬

‫ثٍ كَٽز ىٍ آډين ډىبث‪َٕ ٬‬ډبیٍ ای ویبُډىي سبډیه َِیىٍ َبی ثٌَُ ثَىاٍی اُ آوُب إز)‬

‫‪ (1‬د‪ٚ‬شیجبوی‬

‫‪ (2‬ٵَاَمی‬

‫ٵَاَمی وشیؼٍ إشٺَاٍ ډىبث‪ ،٬‬د‪ٚ‬شیجبوی ډىبٕت ي يػًى ډىبث‪ ٬‬إشبوياٍى ثٍ ډٺياٍ ٽبٵی إز)‬

‫ډٮىی ٵَاَمی ‪5‬‬

‫‪33‬‬
 ‫ثیه ػمٮیز َيٳ ثَوبډٍ ي ډىبث‪ ،٬‬ډبو‪٬‬‬
‫ٵیِیپی يػًى وياٍى ي اٵَاى ثٍ ډى‪ ًٍ٪‬ثٌَُ ډىي ‪ٙ‬ين اُ هيډبر ثَوبډٍ ثی٘ اُ كيی ٽٍ ډىؼَ ثٍ ٭يڇ ٍ‪١‬بیز یب او‪َٞ‬اٳ‬
‫آن َب اُ ىٍیبٵز هيډز ‪ًٙ‬ى ىٍ ‪ٝ‬ٴ یب څیٖز اوش‪٪‬بٍ ووًاَىي ډبوي‪.‬‬

‫‪ (3‬ثبُاٍ یبثی‬

‫ثبُاٍیبثی إشٶبىٌ اُ یټ هيډز ډظڄ هَیي ٽبالٕز)‬

‫ځبَی يػًى ډىبث‪ ٬‬ډىؼَ ثٍ ثٌَُ ډىيی ػمٮیز اُ ثَوبډٍ هيډبر ومی ‪ًٙ‬ى)‬

‫‪ (4‬دً‪٘ٙ‬‬

‫وشیؼٍ سٺب‪١‬ب ي سمبیڄ ي ىٕشَٕی ٽٍ دً‪ ٘ٙ‬إز‪،‬ثٍ ٭ىًان وشیؼٍ ثبُاٍیبثی څلب‪ ٧‬ډی‪ًٚ‬ى‬

‫‪34‬‬
 ‫‪ (,+‬اٍائٍ هيډز‬

‫هيډزٵَآیىيیإزٽٍثبثَٹَاٍیاٍسجب‪٣‬ثبځیَويٌیهيډز آٱبُ ډی‪ًٙ‬ىيثبٹ‪٬٦‬اٍسجب‪٣‬ثبايدبیبنډییبثي‪.‬‬

‫‪ (,,‬ثَيوياى‬
‫‪ (,-‬اطَيإ‪٤‬‬
‫‪ (,.‬اطَ وُبیی‬

‫‪$‬ډًٍى ‪ ,,‬ي ‪ ,-‬ي ‪ ,.‬ثبَڈ آډيٌ إز‪#‬‬

‫‪١ٍ %‬بیز یب ٭يڇ ٍ‪١‬بیز اُ ىٍیبٵز یټ هيډز‪ ،‬ثَيوياى ډلًٖة ډی ‪ًٙ‬ى) ‪ُ$‬یَا ثالٵب‪ٝ‬چٍ ثٮي اُ اٍائٍ هيډز إز‪#‬‬

‫ډظبڃ‪5‬‬

‫ىٍ اډبن ډبوين اُ‬ ‫ٍ٭بیز دَيسپڄ َبی ثُيا‪ٙ‬شی‬ ‫آځبَی اُ يػًى ثیمبٍی ٽَيوب ي‬
‫ثیمبٍی ٽَيوب‬ ‫ي سً‪ٝ‬یٍ َبی دِ‪ٙ‬ټ‬ ‫ٍاٌ َبی دی‪ٚ‬ڂیَی اُ اثشال ثٍ آن‬

‫‪ (,/‬دبی٘‬

‫ََ ٵٮبڅیشی ثب َيٳ ‪ٝ‬یبوز اُ إشبوياٍى ٵٮبڅیز َب ‪$‬ا‪٥‬میىبن اُ اوؼبڇ ‪ٝ‬لیق ي‪٩‬بیٴ ي هيډبر‪#‬‬

‫‪35‬‬
 ‫‪ (,0‬اٍُ‪ٙ‬یبثی‬

‫اٍُ‪ٙ‬یبثی وب‪ َ٩‬ثٍ وشبیغ إز) َيٳ اُ اٍُ‪ٙ‬یبثی‪ ،‬اوياٌُ ځیَی ٵَاَمی‪ ،‬دً‪ ،٘ٙ‬ثَيوياى‪ ،‬اطَ يإ‪ ٤‬ي اطَ وُبیی ‪$‬وشبیغ ډُڈ‬
‫ٵٮبڅیز َب ي هيډبر‪ #‬ډی ثب‪ٙ‬ي)‬

‫‪,3 ،,2 (,1‬ي ‪ (,4‬سلچیڄ‪ ،‬ٵَ‪١‬یٍ‪ ،‬سلٺیٸ ي ٭چڄ‬

‫َيٳ سلچیڄ‪ 5‬ثٍَٕی ي‪١‬ٮیز ډًػًى ثَوبډٍ اُ و‪ َ٪‬ډىبث‪ ٬‬إشٶبىٌ ‪ٙ‬يٌ ي ٍيٗ اوؼبڇ ٵٮبڅیز َب ‪$‬دبٕن ثٍ ًٕاڃ "ثب سًػٍ‬
‫ثٍ ډىبث‪ ٬‬ٹبثڄ سياٍٻ‪ ،‬آیب ي‪١‬ٮیز ډًػًى ثَوبډٍ اُ و‪ َ٪‬ډىبث‪ ٬‬ثٍ ٽبٍ ځَٵشٍ ‪ٙ‬يٌ ىٍ آن ي ٍيٗ اوؼبڇ ٵٮبڅیز َب‪ ،‬ثُشَیه‬
‫ي‪١‬ٮیز ډمپه إز یب هیَ؟"‬

‫‪ (0‬آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز ي اٍسٺبی ٕالډز‬

‫ثیمبٍی َبی ٭ٶًوی‬ ‫دی٘ اُ ايا ٕ‪ ٤‬ٹَن ثیٖشڈ ٭بډڄ ٭ميٌ ډَٿ ي ډیَ‬

‫‪ ‬ووٖشیه اوٺالة ىٍ ثُيا‪ٙ‬ز ٭مًډی‪5‬‬

‫اياهَ ٹَن وًوِىَڈ سب ايإ‪ ٤‬ٹَن ثیٖشڈ‬

‫َيٳ‪ 5‬ډُبٍ ثیمبٍی َبی ٭ٶًوی‬

‫وشیؼٍ ‪ 5‬ډُبٍ ثیمبٍی َبی ٭مًډی ىٍ ايإ‪ ٤‬ىٍَ ‪,40+‬‬

‫‪36‬‬
 ‫ثبُديیيی ‪ 5‬ثیمبٍی َبی ډىٺچٍ اُ‬
‫‪َ٥‬یٸ ٱٌا ي ٕڄ‬
‫ثیمبٍی َبیی ٽٍ سلز سبطیَ ٍٵشبٍ‬
‫َبی ٵَى َٖشىي‬
‫وًديیيی‪ 5‬ثیمبٍی َبیی و‪٪‬یَ ایيُ‬
‫ي ٭ٶًوز َبی ډٺبيڇ ثٍ آوشی‬
‫ثیًسیپُب‬

‫ډیبن ٕبڅُبی ‪ ,4/0‬ي ‪ ,43+‬ىٍ ٽ‪َ ًٍٚ‬بی ‪ٝ‬ىٮشی َٕډبیٍ َبی ُیبىی ‪َٝ‬ٳ ٵىبيٍی َبی دِ‪ٙ‬پی ‪ٙ‬ي‬

‫ىٍ ٕبڃ ‪ ,42+‬ډ‪ٚ‬و‪ٙ ٜ‬ي ىٍډبن ثیمبٍی ٍيیپَى ؿٖت ُهڈ ثَای ډ‪ٚ‬پالر ثُيا‪ٙ‬شی ٍا ىاٍى)‬

‫‪ ‬ىٍ ٕبڃ ‪ ,42/‬اوٺالة ثٮيی آٱبُ ‪ٙ‬ي‪$‬٭‪ َٞ‬اٍسٺبی ٕالډز‪#‬‬

‫ىٍ ٕبڃ ‪ ,424‬ثٍ ایه وشیؼٍ ٍٕیيوي ٽٍ ‪5‬‬

‫دی‪ٚ‬ڂیَی ي اٍسٺبی ٕ‪٦‬ق ٕالډز‬ ‫ٕالډز ډَىڇ‬

‫ثی‪ٚ‬شَیه وٺ٘ ىٍ ٽبَ٘ ثیمبٍی ي‬ ‫ٵٮبڅیز َبی آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز ‪،‬اٍسٺبی ٕالډز ي دی‪ٚ‬ڂیَی اُ ثیمبٍی‬
‫ډَٿ‬

‫ثُشَیه اډیيثَای ثُجًى ىٍاُ ډير ٽیٶیز ُويځی ي ٕالډز ډَىڇ‬

‫‪ (0(,‬آډًُٗ دِ‪ٙ‬پی‬
‫إشٶبىٌ اُ سَٽیجی اٍُيٗ َبی آډًُ‪ٙ‬ی ثَای سُٖیڄ دٌیَٗ ىاي‪٥‬چجبوٍ ٍٵشبٍَبی ډًطَ ثَ ٕالډز‬

‫َيٳ‪ 5‬سٲییَ ٍٵشبٍَبی ُیبن ثو٘ اٵَاى ‪ ،‬ځَيٌ َب ي ػمٮیز َب ثٍ ٍٵشبٍَبی ًٕىثو٘ ٽٍ ثَ ٕالډز ٽىًوی ي آسی سبطیَ‬
‫ډی ځٌاٍى)‬

‫‪ (0(-‬اٍسٺبی ٕالډز‬
‫سَٽیجی اُ آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز ي كمبیز َبی ډلی‪٦‬ی‪ٕ ،‬بُډبوی ي اٹش‪ٞ‬بىی ثَای ٕالډز ٵَى ‪ ،‬ځَيٌ ي اػشمب‪٫‬‬

‫ٽمټ ثٍ ډَىڇ ثَای سٲیییَ ٕجټ ُويځی ثٍ ډى‪ٕ ًٍ٪‬الډز‬ ‫اٍسٺبی ٕالډز‬

‫سٲییَ ٕجټ ُويځی اُ ‪َ٥‬یٸ‪ ), 5‬اٵِای٘ آځبَی ‪ )-‬سٲییَ ٍٵشبٍ‪ ).‬ایؼبى ډلی‪ ٤‬كبډی ٍٵشبٍَبی ٕبڅڈ‬

‫‪37‬‬
‫ثیه ‪ ,4++(,4-+‬آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز ‪ ،‬آډًُٗ دبٽیِځی ډلًٖة ډی ‪ٙ‬ي ي سبٽیي ثَ آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز ٵَىی ‪ ،‬ثیمبٍی َبی‬
‫ياځیَ ي ډ‪َٚ‬يثبر اڅپچی ثًى‬

‫اډَيٌُ آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز ي اٍسٺبی ٕالډز كي ي ډَُی وياٍى‬

‫ٵٮبیز َبی آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز‪ 5‬ډ‪ٚ‬بيٌٍ ایيُ – ىيٍی ػٖشه اُ ٕیڂبٍ ي ډًاى ډويٍ ( ٽمټ ثٍ سَٻ ٕیڂبٍ – س‪ٚ‬وی‪ ٜ‬ثٍ‬
‫ډًٹ‪ ٬‬ثیمبٍی – ٽمټ ثَای ٽىبٍ آډين ثب ثیمبٍی( ثَوبډٍ ٍیِی ي اػَا ي اٍُ‪ٙ‬یبثی ثَوبډٍ َبی ثُيا‪ٙ‬شی ( كمبیز اُ سٲییَ‬
‫ٕیبٕز ثَای اٍسٺبی ٕالډز ( كمبیز اُٹًاویه ي ډٺٍَار كبډی ٕالډز ډَىڇ‬

‫‪ (0(.‬اڅڂًَب ي و‪َ٪‬یٍ َب ىٍ آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز‬

‫ٍاَىمب ثَای ٵٮبڅیز َبی آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز ي اٍسٺبی ٕالډز‬ ‫اڅڂً َب ي و‪َ٪‬یٍ َب‬

‫و‪َ٪‬یٍ دبٕن ىَىيٌ ثٍ ًٕاالر‪ 5‬ؿَا ډَىڇ ٍٵشبٍ ډ‪٦‬چًة ډًٍىو‪ٍ َ٪‬ا وياٍوي – ؿڂًوٍ ثبیي ٍٵشبٍَب ٍا سٲییَ ىاى( ؿٍ ٭ًاډچی‬
‫ٍا ثبیي ىٍ اٍُ‪ٙ‬یبثی ثَوبډٍ َب ىٍ و‪ َ٪‬ځَٵز‬

‫سبٍیوـٍ آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز ي اٍسٺبی ٕالډز‪5‬‬

‫ثُيا‪ٙ‬ز ډيآٍ ‪ ،‬ثُيا‪ٙ‬ز ٭مًډی ‪ ،‬ثُيا‪ٙ‬ز‬ ‫ثُيا‪ٙ‬ز ٵَىی ‪ ،‬هيډبر دِ‪ٙ‬پی ي ٽچیىیپی ‪ ،‬ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪٤‬‬
‫‪ٙ‬یًٌ ُويځی ‪ ،‬ثُيا‪ٙ‬ز ػمٮیز ‪ ،‬ىیڂَ ثو٘ َب‬ ‫كَٵٍ ای ي ثُيا‪ٙ‬ز ٽبٍٽىبن ‪ ،‬دی‪ٚ‬ڂیَی اُ ثیمبٍی‬

‫ىٍ ٍ‪ٙ‬شٍی آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز‪ ،‬و‪َ٪‬یٍ سً‪١‬یلی ىٍ ډًٍى ؿَایی ٭مچپَىَبی ډَسج‪ ٤‬ثب ٕالډز اٵَاى إز)‬

‫اڅڂًی ثب ؿىي و‪َ٪‬یٍ ثٍ ډشو‪ٞٞ‬بن ٽمټ ډیٽىي ډ‪ٚ‬پڄ ٍا ىٍ ٕبهشبٍ كڄ ٽىىي)‬

‫یټ اڅڂً یب و‪َ٪‬یٍی ثیوٺ‪ ٜ‬ي ٽبډڄ ډیسًاوي ٍٵشبٍَب ٍا ثب ىٹز ‪ٝ‬ي ىٍ‪ٝ‬ي دی٘ثیىی ٽىي)‬

‫اڅڂًَب ي و‪َ٪‬یٍَب ىي ىٕشٍ اوي‪5‬‬

‫اڅٴ‪ #‬و‪َ٪‬یٍَب ي اڅڂًَبیی ٽٍ ثَای ثَوبډٍٍیِی‪ ،‬اػَا ي اٍُ‪ٙ‬یبثی ثَوبډٍَبی آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز ي اٍسٺب ٕالډز ثٍ ٽبٍډیٍيوي)‬

‫ة‪ #‬و‪َ٪‬یٍَب ي اڅڂًَبیی ٽٍ ثَای سٲییَ ٍٵشبٍ اُ آوُب إشٶبىٌ ډی‪ًٙ‬ى‬

‫‪ ,(0(.‬ډٮَيٳ سَیه اڅڂًَبی ثَوبډٍ ٍیِی‬

‫‪ 5,‬اڅڂًی ثَوبډٍٍیِی دَیٖیي – دَيٕیي‬

‫‪ 5-‬اڅڂًی ػبډ‪ ٬‬آډًُٗ ثُياٗ‬

‫‪38‬‬
 ‫‪ 5.‬اڅڂًی ثَوبډٍٍیِی آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز ي سًٕٮٍ ډىبث‪٬‬‬

‫‪ 5/‬اڅڂًی ٭مًډی ثَوبډٍٍیِی‬

‫‪ 50‬اڅڂًی ثَوبډٍٍیِی آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز‬

‫‪ٕ 51‬یٖشڈ ّوَیټ ٭َ‪ ٍ١‬هيډبر ثُيا‪ٙ‬شی ي سىيٍٕشی‬

‫اڅڂًی ثَوبډٍٍیِی دَیٖیي دَيٕیي‬

‫‪PRECED:‬‬

‫اُ كَيٳ اثشيایی ٽچمبر ُیَ‬

‫‪Predisposing Reinforcing Enabling Constructs in Educational‬‬

‫‪Diagnosis and Evaluation‬‬

‫ٕبٌَُبی ډٖب٭يٽىىيٌ‪ ،‬سٺًیزٽىىيٌ ي ٹبىٍٽىىيٌ ىٍ اٍُ‪ٙ‬یبثی ي س‪ٚ‬وی‪ ٜ‬آډًُ‪ٙ‬ی‬

‫‪PROCEED:‬‬

‫اُكَيٳ اثشيایی ٽچمبر ُیَ‬

‫‪Policy Regulatory and Organizational Constructs in Educational and‬‬

‫‪Environmental Development‬‬

‫ٕبٌُای ٕیبٕی‪ ،‬ډٺٍَاسی ي ٕبُډبوی ىٍ سًٕٮٍی ډلی‪٦‬ی ي آډًُ‪ٙ‬ی‬

‫ىٍ دَيٕیي ثٍ ػىجٍَبی اٍسٺب ٕالډز ‪ٙ‬بډڄ ٕیبٕزَب‪ ،‬ٹًاویه ي ٕبُډبن سًػٍ ‪ٙ‬يٌ)‬

‫اڅڂًی ثَوبډٍٍیِی دَیٖیي – دَيٕیي ىاٍای ‪ 4‬ډَكچٍ إز‪5‬‬

‫‪ 5,‬اٍُیبثی اػشمب٭ی ي ثٍَٕی ډًٹٮیز‬

‫ثٍَٕی ٽیٶیز ُويځی ځَيٌ َيٳ ډظڄ ٽبٍٽىبن یټ اىاٌٍ‪ ،‬ثیمبٍان یټ ٽچیىیټ ي)))‬

‫ثُشَیه ٍيٗ‪ 5‬ډ‪ٚ‬بٍٽز ىاىن يٕی‪ ٬‬ځَيٌ َيٳ ىٍ سلٺیٺی ثَای سٮییه ویبَُب ي آډبڃ‬

‫ډ‪ٚ‬پالر اػشمب٭ی ػمٮیز َيٳ و‪ٚ‬بوڂَ ثُشَیه ي٭مچیسَیه ‪ٙ‬به‪َٜ‬بی ٽیٶیز ُويځی‬

‫‪39‬‬
 ‫‪ 5-‬اٍُیبثی َمٍځیَ‪ٙ‬ىبٕی‬

‫اثشيا ‪ٙ‬ىبٕبیی اَياٳ یب ډ‪ٚ‬پالر ثُيا‪ٙ‬شی ځَيٌ َيٳ‬

‫ٕذٔ ثب إشٶبىٌ اُ ىاىٌَبی ډًػًى ىاىٌَبی َمٍځیَ‪ٙ‬ىبٕی ډ‪ٚ‬پالر یب ویبَُبی ثُيا‪ٙ‬شی ٍا ايڅًیزثىيی ډیٽىىي) ایه‬
‫ډًٍى ثَای كڄ ډ‪ٚ‬پڄ ثُيا‪ٙ‬شیای ٽٍ ثی٘ اُ َمٍ ځَيٌ َيٳ ٍا سلز سبطیَ ٹَاٍ ىاىٌ ثٍ ډ‪َٞ‬ٳ ډیٍٕي)‬

‫‪ 5.‬اٍُیبثی ٍٵشبٍی ي ډلی‪٦‬ی‬

‫ډ‪ٚ‬و‪ ٜ‬ٽَىن ٭ًاډڄ ٍٵشبٍی ي ثیَيوی ډًطَ ثَ ډ‪ٚ‬پڄ ثُيا‪ٙ‬شی ‪ $‬٭ًاډڄ ډلی‪٦‬ی ډًاٍى ثیَيویای اوي ٽٍ ىٍ ‪ًٍٝ‬ر ا‪ٝ‬الف‬
‫ډًػت كمبیز اُ ٍٵشبٍ‪ٕ ،‬الډز یب ٽیٶیز ُويځی ٵَى ډی‪ًٙ‬وي‪#‬‬

‫س‪ٚ‬وی‪ ٜ‬ایه ډًاٍى ډًػت‬

‫‪ 5,‬یبٍی ثَوبډٍ ٍیِان ىٍ ٭مڄ ياٹ‪٬‬ثیىبوٍسَ‬

‫‪ 5-‬س‪ٚ‬وی‪ ٜ‬ډلييىیزَبی ثَوبډٍَبیی ٽٍ ‪َٝ‬ٵب ٍيی سمَٽِ ٵَى اطَ ىاٍوي‬

‫ډی‪ًٙ‬ى)‬

‫‪ 5/‬اٍُیبثی آډًُ‪ٙ‬ی ي ثًڇ‪ٙ‬ىبهشی‬

‫٭ًاډڄ ثٖیبٍی ثَ ٍٵشبٍ ثُيا‪ٙ‬شی اطَ ىاٍوي) ‪٥‬جٸ اڅڂًی دَیٖیي ایه ٭ًاډڄ ٍٕ ىٕشٍ ٽچی ىاٍوي‪5‬‬

‫‪ 5,‬٭ًاډڄ ُډیىٍٕبُ‬

‫آځبَیَب‪ ،‬وڂََٗب‪ ،‬ثبيٍَب‪ ،‬اٍَُٗب ي ثَىا‪ٙ‬زَبی سٺًیزٽىىيٌ اوڂیٌِی ٵَى ثَای سٲییَ‬

‫‪ 5-‬٭ًاډڄ سًاوبٕبُ‬

‫ډُبٍرَب‪ ،‬سُٖیالر‪ ،‬ډىبث‪ ٬‬ي ډًٹٮیزَبیی ٽٍ ډًػت سُٖیڄ یب ایؼبى ډبو‪ ٬‬ىٍ ٍاٌ سٲییَار ٍٵشبٍی ي ډلی‪٦‬ی ډيو‪ َ٪‬ډی‪-‬‬
‫‪ًٙ‬وي)‬

‫ثی‪ٚ‬شَ ایؼبى ‪ٙ‬يٌ سًٕ‪ ٤‬ویَيی ىٍيوی ػبډٮٍ یب و‪٪‬بڇ َب‬

‫‪ 5.‬٭ًاډڄ سٺًیزٽىىيٌ‬

‫س‪ًٚ‬یٸ ي دٖوًٍويَبیی ٽٍ ٵَى دٔ اُ اهشیبٍ ٵَى ػيیي اُ ًٕی ىیڂَان ډ‪ٚ‬بَيٌ ډیٽىي)‬

‫‪41‬‬
 ‫ډًػت ىڅڂَډی یب ىڅَٖىی ىٍ ٵَى ډَكچٍ ػيإبُی ي ځَيٌثىيی ٭ًاډڄ ډٖشٺیمب ډًطَ ثَ ٭ًاډڄ ٍٵشبٍی ي ډلی‪٦‬ی‬

‫‪ 50‬اٍُیبثی اىاٍی ي ثٍَٕی ه‪ ٤‬ډ‪ٚ‬یَب‬

‫اٍُیبثی اډپبوبر ي سًاوبییَبی اىاٍی‪ٕ ،‬بُډبوی ي ډىبث‪ ٬‬ثَای سييیه ي اػَای یټ ثَوبډٍ‬

‫ثٍَٕی ډلييىیزَبی ډىبث‪ ،٬‬ه‪ ٤‬ډ‪ٚ‬یَب‪ ،‬اډپبوبر ي ُډبن‬

‫‪ 51‬اػَا‬

‫سجيیڄ اَياٳ ثَوبډٍ ثٍ اٹياډبر ٭مچی ي اػَای ثَوبډٍ‬

‫اٍُ‪ٙ‬یبثی ٭چی ٍٱڈ ثیبن ‪ٙ‬ين ثٍ ٭ىًان ډَكچٍ آهَ ثٍ ‪ ًٍ٥‬ډٖشمَ اُ اثشيای ٵَآیىي ثبیي آٱبُ ‪ًٙ‬ى)‬

‫ثٍ ‪ ًٍ٥‬ٽچی ٍٕ وً‪ ٫‬اٍُ‪ٙ‬یبثی ُیَاُ ثَوبډٍ ثبیي اوؼبڇ ثڂیَى‪5‬‬

‫‪ 52‬اٍُ‪ٙ‬یبثی ٵَآیىي‬

‫اٍُ‪ٙ‬یبثی ٕیبٕزَب‪ ،‬ډىبث‪ ،٬‬ٽبٍٽىبن‪ ،‬ٽیٶیز هيډبر ي ٵٮبڅیزَبی اػَایی‬

‫‪ 53‬اٍُ‪ٙ‬یبثی سبطیَ‬

‫اٍُ‪ٙ‬یبثی اطَار ثَوبډٍ ثَ اَياٳ ډیبوی‪ ،‬ډبوىي سٲییَ ٭ًاډڄ ُډیىٍٕبُ‪ ،‬سٺًیزٽىىيٌ‪ ،‬سًاوبٕبُ ي ٭ًاډڄ ٍٵشبٍی ي ډلی‪٦‬ی‬

‫‪ 54‬اٍُ‪ٙ‬یبثی وشیؼٍ‬

‫اٍُ‪ٙ‬یبثی سبطیَ وُبیی ي ثچىيډير ثَوبډٍ ي ډٺبیٍٖی آن ثب اَياٳ وُبیی ډبوىي سٲییَ ىٍ ٽیٶیز ُويځی‪ٙ ،‬به‪َٜ‬بی‬
‫ثُيا‪ٙ‬شی ي اػشمب٭ی‬

‫اڅڂًی ػبډ‪ ٬‬آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز)‪5(CHEM‬‬

‫ایه اڅڂً ‪ٙ‬بډڄ ‪ ٘ٙ‬ډَكچٍ إز)‬

‫‪(,‬ډ‪ٚ‬بٍٽز ىاىن ډَىڇ‪ 5‬ډ‪ٚ‬و‪ ٜ‬ٽَىن ځَيٌ َيٳ ي اٵَاى ډٖئًڃ اػَای ثَوبډٍ‪ ،‬وٺ٘ ٽٖبوی ٽٍ ىهیڄ َٖشىي ي‬
‫اٍسجب‪٥‬بر الُڇ ډیبن اٵَاى)‬
‫‪(-‬سٮییه اَياٳ‪ 5‬سٮییه اَياٳ وُبیی ي‪١‬ٮیز ٕالډز‪ ،‬اٹياډبر ٵَىی‪ ،‬٭مچپَىَبی آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز ي ډىبث‪ ٬‬آډًُٗ‬
‫ثُيا‪ٙ‬ز)‬
‫‪(.‬سٮَیٴ ډ‪ٚ‬پبڅز‪ 5‬اٍُیبثی ویبَُب‪ ،‬سٮییه ٵب‪ٝ‬چٍ ډیبن ي‪ ٬١‬ډًػًى ي آوـٍ ثبیي ثب‪ٙ‬ي ي سٮییه ډ‪ٚ‬پچی ٽٍ ثٍ يٕیچٍ ثَوبډٍ‬

‫‪41‬‬
 ‫ثبیي كڄ ‪ًٙ‬ى)‬
‫‪َ٥(/‬اكی ثَوبډٍ‪ 5‬سٮییه ٍيیپَى ٍٕیين ثٍ اَياٳ‪ ،‬سٮییه اَياٳ يیٌْ ٭مچیبسی‪ ،‬وً‪ٙ‬شه ػييڃ ُډبن ثىيی‪ ،‬ٵٮبڅیز َب‪،‬‬
‫ډىبث‪ ،٬‬دی٘ آُډًن ثَوبډٍ ي سييیه ډَاكڄ اٍُ‪ٙ‬یبثی ‪ ،‬ٽٖت اػبٌُ ثَای اػَای ثَوبډٍ ي ځَٵشه سٮُي ثَای سبډیه ډىبث‪)٬‬‬
‫‪(0‬ٵٮبڅیز َبی اػَایی‪5‬ٽٖت ډىبث‪ ٬‬الُڇ ثَای اػَای ثَوبډٍ‪ ،‬سييیه ٕیبٕز َب ي ډٺٍَار الُڇ ثَای ډَاكڄ اػَا ي اػَای‬

‫ثَوبډٍ‪.‬‬

‫‪(1‬اٍُ‪ٙ‬یبثی وشبیغ‪ 5‬سٮییه اٍُٗ ثَوبډٍ ثب ډٺبیٍٖ ثیه وشبیغ ي اَياٳ ثَوبډٍ ىٍ ؿبٍؿًة ٵٮبڅیز َبی اوؼبڇ ځَٵشٍ ي ډىبث‪٬‬‬

‫إشٶبىٌ ‪ٙ‬يٌ‪.‬‬

‫اڅڂًی ٭مًډی ثَوبډٍ ٍیِی)‪5(GMPP‬‬

‫ایه اڅڂً ىاٍای ‪ 1‬ډَكچٍ إز‬

‫‪(,‬اٍُیبثی ویبَُبی ځَيٌ َيٳ ‪ٙ(-‬ىبٕبیی ډ‪ٚ‬پالر ‪(.‬سييیه اَياٳ ډىبٕت ‪َ٥(/‬اكی ثَوبډٍ ‪(0‬اػَای ثَوبډٍ ‪(1‬‬
‫اٍُ‪ٙ‬یبثی‬
‫‪ (0(.(-‬و‪َ٪‬یٍ َب ي اڅڂًَبی سٲییَ ٍٵشبٍ‪:‬‬

‫ََیټ اُ اڅڂًَب ثَای سٲییَ ٍٵشبٍ ځَيٌ َيٳ ٕ‪٦‬ق سبطیَ هب‪ٝ‬ی ىاٍى ٽٍ ثٍ ځَيٌ َبی ُیَ سٺٖیڈ ډی ‪ًٙ‬ى)‬
‫ٕ‪ً٦‬ف سبطیَ‪(, 5‬٭ًاډڄ ىٍين ٵَىی ‪(-‬٭ًاډڄ ډیبن ٵَىی ‪(.‬٭ًاډڄ ٕبُډبوی ‪(/‬٭ًاډڄ اػشمب٭ی ‪ٕ(0‬یبٕز َب ي ه‪ ٤‬ډ‪ٚ‬ی‬
‫َب‬

‫‪42‬‬
 ‫اځَ ثوًاَیڈ اڅڂًی سَٻ ٕیڂبٍ ٍا ثٍ ځَيٌ َيٳ اډًُٗ ىَیڈ)‬

‫سيثیَ ٵَىی ‪ 5‬ٽمټ ثٍ ځَيَی ثٍ يٕیچٍ ىٍ اهشیبٍ ځٌا‪ٙ‬شه ثَوبډٍ سَٻ ٕیڂبٍ‪ ،‬ا‪٥‬ال٭بر ي ډُبٍر َبی الُڇ ثَای سَٻ‬
‫ٕیڂبٍ)‬
‫ډیبن ٵَىی ‪ 5‬ٵ َاسَ ٍٵشه اُ ٍيیپَى ٵَىی ىٍ و‪ َ٪‬ځَٵشه ‪ٙ‬جپٍ اػشمب٭ی‪$‬هبوًاىٌ ي ىيٕشبن‪)#‬ډظبڃ ‪ 5‬آډًُٗ ثٍ هبوًاىٌ ي‬
‫ٽبوًن َب‪ ،‬ډَاٽِ ٵََىڂی اػشمب٭ی‪ ،‬اوؼمه َب‪ ،‬یب ډلڄ ٽبٍ ثَای كمبیز ي س‪ًٚ‬یٸ اُ ٍٵشبٍ ػيیي‪ٕ$‬یڂبٍ وپ‪ٚ‬یين‪ #‬ٵَى)‬
‫ثٍَٕی اػشمب‪ 5 ٫‬ثٍَٕی وڂَٗ ٱبڅت ‪ ،‬ؿڂًوڂی سٮيیڄ وڂَٗ َب ‪ ،‬ٵََىڀ كبٽڈ ثَ اػشمب‪ ٫‬ىٍ ډَكچٍ آهَ ډشو‪ٜٞ‬‬
‫آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز ثبیي ٽڄ ػبډٮٍ ٍا ویِ ىٍ و‪ َ٪‬ثڂیَى)‬

‫و‪َ٪‬یٍ َب ي اڅڂًَبی سٲییَ ٍٵشبٍ‬

‫ډُڈ سَیه و‪َ٪‬یٍ َب‬

‫ي اڅڂًَبی سٲییَ‬
‫ٍٵشبٍ‬

‫و‪َ٪‬یٍ ٍٵشبٍ ثَوبډٍ‬ ‫و‪َ٪‬یٍ ا‪ٙ‬ب٭ٍ ی‬ ‫و‪َ٪‬یٍ یبىځیَی‬ ‫اڅڂًی ثبيٍَبی‬

‫اڅڂًی ډَاكڄ سٲییَ‬ ‫ثُيا‪ٙ‬شی‬
‫ٍیِی ‪ٙ‬يٌ‬ ‫وًآيٍی‬ ‫اػشمب٭ی‬

‫‪43‬‬
 ‫ثَىا‪ٙ‬ز ٵَى اُ ډیِان إٓیت دٌیَی اٗ ىٍ ثَاثَ ثیمبٍی‪5‬اٵَاى اكشمبڃ اثشال ثٍ ډ‪ٚ‬پالر‬ ‫اڅڂًی ثبيٍَبی‬
‫ثُيا‪ٙ‬شی ٍا ىٍ و‪ َ٪‬ځَٵشٍ ي ََؿٍ هًى ٍا ډٖشٮيسَ ثٍ اثشال ثياوىي اكشمبڃ اٹياڇ ثُيا‪ٙ‬شی ‪ٙ‬بن‬ ‫ثُيا‪ٙ‬شی‬
‫ثبالسَ ډی ٍيى)‬

‫ثَىا‪ٙ‬ز ٵَى اُ ډیِان ‪ٙ‬ير ثیمبٍی‪5‬اكٖبٕبر اٵَاى ىٍ ډًٍى سبطیَار ثیمبٍی ډشٶبير إز)ایه‬
‫ثَىا‪ٙ‬ز َب ‪ٙ‬بډڄ اٍُ‪ٙ‬یبثی دیبډيَبی ػٖمبوی ي اػشمب٭ی ډی ‪ًٙ‬ى)ََؿٍ ایه دیبډيَب ىٍ و‪َ٪‬‬
‫ٵَى ثی‪ٚ‬شَ ثب‪ٙ‬ي اكشمبڃ اٹياڇ ثُيا‪ٙ‬شی ثبالسَ ډی ٍيى)‬

‫اكشمبڃ اٹياڇ‪ 5‬ػُز اٹياڇ ٵَى ثبیي ثبيٍ ٽىي ٽٍ اٹياڇ اي ثَای دی‪ٚ‬ڂیَی‪ ،‬س‪ٚ‬وی‪ ٜ‬ي ىٍډبن ثٍ‬
‫ډًٹ‪ ٬‬یب ٽبَ٘ ‪ٙ‬ير ثیمبٍی ډًطَ ياٹ‪ ٬‬هًاَي ‪ٙ‬ي) ‪٥‬جیٮی إز ٽٍ ٵَى ډًاو‪ ٬‬اٹياڇ ثُيا‪ٙ‬شی‬
‫ٍا ویِ ىٍ و‪ َ٪‬هًاَي ځَٵز ٽٍ ایه ډًاو‪ ٬‬ډمپه إز ىٍيوی‪$‬ډبوىي‪5‬ىٍى ي ا‪َ٦١‬اة‪ #‬یب‬
‫ثیَيوی‪$‬ډبوىي َِیىٍ يٱیجز اُ ٽبٍ‪ #‬ثب‪ٙ‬ىي)‬

‫‪ ‬اٵِين ثَ ایه‪ ،‬اكشمبڃ ىٍ دی٘ ځَٵشه ٍٵشبٍ ډىبٕت ثُيا‪ٙ‬شی سلز سبطیَ ٍ‪ٙ‬شٍ ای ٭ًاډڄ يإ‪ ٍ٦‬ای ٹَاٍىاٍى)‬
‫٭ًاډچی ډبوىي يیْځی َبی ػمٮیز ‪ٙ‬ىبهشی‪،‬٭ًاډڄ ٍياوی اػشمب٭ی ي ٭ًاډڄ ٕبهشبٍی)‬
‫‪ ‬ډلَٻ َب ٭ًاډچی َٖشىي ٽٍ اډپبن ىاٍى ډًػت سلَیټ اٹياڇ ثُيا‪ٙ‬شی ‪ًٙ‬وي) ایه ٭ًاډڄ ډمپه إز ىٍيوی‬
‫ثب‪ٙ‬ىي ‪$‬ډبوىي و‪ٚ‬بوٍ َبی ثیمبٍی ‪ ،#‬یب ثیَيوی ثب‪ٙ‬ي ‪$‬ډبوىي سجچیٲبر ٍٕبوٍ َبی ځَيَی‪ ،‬سً‪ٝ‬یٍ دِ‪ٙ‬ټ‪ ،‬ثیمبٍی یب‬
‫ډَٿ وِىیپبن ثَ اطَ ډ‪ٚ‬پڄ ثُيا‪ٙ‬شی()‬

‫‪44‬‬
‫دی٘ ٹ‪ٞ‬ي‪ 5‬ىٍ ایه ډَكچٍ‪ ،‬سٲییَ ٍٵشبٍ َىًُ ډًٍى سًػٍ ٹَاٍ وڂَٵشٍ إز ي اډپبن ىاٍى اي ىٍ ډًٍى سٲییَ‬ ‫اڅڂًی ډَاكڄ سٲییَ‬
‫كشی ٵپَ َڈ وپَىٌ إز)‬

‫ٹ‪ٞ‬ي‪ 5‬ىٍایه ډَكچٍ‪ ،‬ٵَى ثٍ يػًى ډ‪ٚ‬پڄ دی ثَىٌ ي سٲییَ ٍٵشبٍ ٍا ىٍ و‪ َ٪‬ځَٵشٍ إز اډب َىًُ آډبىٌ‬
‫ىاىن سٮُي ثَای اٹياڇ ویٖز)‬

‫سياٍٻ‪ 5‬ىٍ ایه ډَكچٍ‪ ،‬ٵَى آډبىٌ ایؼبى سٲییَ ىٍ ٍٵشبٍهًى ي ثَوبډٍ ٍیِی ثَای ٍٕیين ثٍ یټ َيٳ‬
‫ٍٵشبٍی‪ ،‬ډبوىي سَٻ ٕیڂبٍ إز)‬

‫٭مڄ‪ 5‬ىٍایه ډَكچٍ‪ ،‬ٵَى‪ ،‬ثٍ ‪ ًٍ٥‬آ‪ٙ‬پبٍ‪ٍ ،‬ٵشبٍ ډًٍى و‪ٍ َ٪‬ا ىٍ دی٘ ډی ځیَى)‬

‫كٶ‪ 5٨‬یب سظجیز ىٍ ایه ډَكچٍ‪ ،‬ٵَى ثَای كٶ‪ ٨‬سٲییَار ي ډٺبيډز ىٍ ثَاثَ يًٍٕٕ َبی ثبُځ‪ٚ‬ز ډی‬
‫ٽً‪ٙ‬ي)‬

‫‪ ‬ثىبثَایه‪ ،‬ثَوبډٍ َبی ثُيا‪ٙ‬شی ثبیي ثَ ایه إبٓ ٽٍ ځَيٌ َيٳ ىٍؿٍ ډَكچٍ ای ٹَاٍ ىاٍى‪َ٥ ،‬اكی ‪ًٙ‬وي)‬
‫‪ ‬ي‪٩‬یٶٍ ډشو‪ٞٞ‬بن آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز آن إز ٽٍ ځَيٌ َيٳ یب ٵَى ٍا اُ ډَكچٍ ای ثٍ ډَكچٍ ثٮي َيایز ٽىىي‪ .‬ىٍ‬
‫ثٖیبٍی اُ ډًاٍى‪ ،‬ډَكچٍ سٲییَ ډمپه إز ډ‪ٚ‬و‪ ٜ‬وجب‪ٙ‬ي) یپی اُ ٍاٌ َبی سٮییه ډَكچٍ سٲییَ‪ ،‬اوؼبڇ ىاىن‬
‫ثلض ځَيَی ثب ځَيٌ َيٳ إز)‬

‫و‪َ٪‬یٍ یبىځیَی اػشمب٭ی‬

‫ډُمشَیه وً‪ ٫‬یبىځیَی اٵَاى‪،‬ٵَاځیَی ډ‪ٚ‬بَيٌ ای إز یٮىی اوٖبوُب اُ ٍاٌ ډ‪ٚ‬بَيٌ ی ٍٵشبٍ ىیڂَان ي دیبډيَبی آن یبى‬

‫ډی ځیَوي ي ىٍ ایه وً‪ ٫‬ٵَاځیَی ثٍ سؼَثٍ ی ډٖشٺیڈ ویبُی ویٖز)‬

‫و‪َ٪‬یٍ ا‪ٙ‬ب٭ٍ وًآيٍی‬

‫‪45‬‬
 ‫ا‪ٙ‬ب٭ٍ وًآيٍی َب ډمپه إز ثٍ ‪ًٍٝ‬ر ٭مًىی اُ ثبال ثٍ دبییه ډبوىي ډشو‪ٞٞ‬بن‪،‬ډٖئًالن‪ٝ،‬بكت و‪َ٪‬ان‪،‬ديٍ ي ډبىٍ‪ ،‬یب‬

‫اٵَاى ثب وٶًً ىیڂَ ي یب ثٍ ‪ًٍٝ‬ر اٵٺی ثًٕیچٍ ی َمٖبوبن اوؼبڇ ‪ًٙ‬ى)‬

‫ىٍ ٍٵشبٍَبی اٍسٺبی ٕالډز دٌیَٵشڂبن وًآيٍی َب ٍا ثٍ ‪ًٍٝ‬ر ځَيٌ َبی ُیَ ‪٥‬جٺٍ ثىيی ډی ٽىىي‪5‬‬

‫‪ ‬دی‪ٚ‬ڂبډبن‪5‬ووٖشیه ٽٖبوی ٽٍ یټ وًآيٍی ٍا ډی دٌیَوي ي ډٖشٺڄ‪،‬ػًٍٖ ي ثب ػَار َٖشىي ي ایؼبى سٲییَ‬

‫ثَای‪ٚ‬بن ٍاكششَ إز)‬

‫‪ُ ‬يى دٌیَويځبن‪5‬ثٍ وًآيٍی ٭الٹٍ ىاٍوي)ىٍ و‪٪‬بڇ اػشمب٭ی ډًٍى ا‪٥‬میىبن ثًىٌ ي اُ ٍَجَان ٵپَی ثٍ ‪ٙ‬مبٍ ډی ٍيوي)‬

‫‪ ‬اٽظَیز ايڅیٍ‪ 5‬اډپبن ىاٍى ٭الٹٍ ډىي ثٍ وًآيٍی ثب‪ٙ‬ىي اډب ویبُډىي اوڂیٌِ َبی ثیَيوی ثَای دٌیَٗ َٖشىي)‬

‫‪ ‬اٽظَیز ډًهَ‪ 5‬ډٮمًال ىیَثبيٍوي ي سب ُډبویپٍ اٽظَیز ډَىڇ ػبډٮٍ ‪ٙ‬بن وًآيٍی ٍا وذٌیَوي هًى ٍا ىٍځیَ آن ومی‬

‫ٽىىي)‬

‫‪ ‬ياډبويځبن‪ 5‬ډٮمًالػِ آهَیه دٌیَٵشڂبن وًآيٍی اوي ي یب َیـڂبٌ آن ٍا ومی دٌیَوي)‬

‫ډشو‪ٞٞ‬بن آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز ډی سًاوىي ػُز سَٖی‪ ٬‬ٵَآیىي ا‪ٙ‬ب٭ٍ ىٍ آٱبُ ٽبٍ وًآيٍی َبی ثُيا‪ٙ‬شی ٍا ثَای دی‪ٚ‬ڂبډبن ي‬

‫ُيى دٌیَويځبن ډ‪َ٦‬ف ٽىىي)‬

‫و‪َ٪‬یٍ ٍٵشبٍ ثَوبډٍ ٍیِی ‪ٙ‬يٌ‬

‫ٹ‪ٞ‬ي اوؼبڇ ىاىن یټ ٍٵشبٍ سبثٮی إز اُ‪5‬‬

‫‪ ),‬وڂَٗ ٵَى وٖجز ثٍ ٍٵشبٍ)‬

‫‪ )-‬و‪ َ٪‬اٵَاىی ٽٍ ثَای‪ٚ‬بن اَمیشی ٹبئڄ إز)‬

‫‪ ).‬ثَىا‪ٙ‬ز ٵَى اُ ٕوشی یب إٓبوی آن ٍٵشبٍ)‬

‫‪46‬‬
 ‫‪(1‬ثَوبډٍ ځٖشَٗ ډَاٹجز َبی ايڅیٍ ٕالډز‬

‫يیْځی ډىب‪٥‬ٸ كب‪ٙ‬یٍ ‪َُٙ‬ی ‪ٕ$‬پًوشڂبٌ ٱیٍَٕمی\ٱیَډؼبُ‪#‬ثَإبٓ‬

‫ثبٵز َبی ٵًَٕىٌ يسبٍیوی ٽٍ ٽبٍثَىَبی‬
‫ٱیَډٮمًڃ ىاٍوي ي ٭ميسب اُ ډُبػَان‬
‫سُیيٕز ي ٍيٕشبیی س‪ٚ‬پیڄ ‪ٙ‬يٌ ٽٍ ٭ميسب‬
‫ىٍ هبٍع اُ ډلييىٌ ٹبوًوی ثًُكًى آډيٌ اوي)‬

‫سٮَیٴ ٕشبى ثبُآٵَیىی‬

‫اُ و‪ َ٪‬ثَهًٍىاٍی اُهيډبر اػشمب٭ی‬
‫يٍٵبَی ىؿبٍ ٽمجًى َٖشىي)‬

‫ثَإبٓ َٕ‪ٙ‬مبٍی ٕبڃ ‪4.‬‬

‫ىٍثَځیَويٌ‪,+‬ډیچیًن اُ ػمٮیز ٽ‪ًٍٚ‬‬

‫‪ََُٙ‬بی ثبالی ‪َِ -+‬اٍ وٺَ يٽالو‪ََُٚ‬ب‪$‬ثَإبٓ اډبٍ ‪5#4/‬‬

‫‪#,‬ىٍٽچیٍ إشبوُبی ٽ‪ًٍٚ‬يػًىىاٍى)‬

‫‪#-‬ػمٮیشی ثبڅٰ ثَ ‪ /.‬ډیچیًن وٶَ‬

‫‪ (1(,‬هيډبر ٕالډز‪5‬‬
‫‪ #,‬ٵٮبڅیز َبیی إز ٽٍ ډىؼَ ثٍ اٍسٺبی ٕالډز ي دی‪ٚ‬ڂیَی اُاهشبالڅز ػٖمی ٍياوی اػشمب٭ی يډٮىًی ىٍ اوٖبن‬
‫ډی ‪ًٙ‬ى‬
‫‪ #-‬ډؼمً٭ٍ ٵٮبڅیز َب ي ٵَایىي َبیی إز ٽٍ ثٖشَ اڅِڇ ثٍ ډى‪ًٍ٪‬ك‪ًٞ‬ڃ ٕالډز َمٍ ػبوجٍ ٍا ثَای ٵَى ي اػشمب‪٫‬‬
‫ٵَاَڈ ډی ٽىي)‬
‫‪ #.‬هيډبر ٕالډز ثٍ ‪ ًٍ٥‬ا٭ڈ ىٍ ثَځیَويٌ اډًٍ ډَثً‪ ٣‬ثٍ سٲٌیٍ ثُيا‪ٙ‬ز دی‪ٚ‬ڂیَی س‪ٚ‬وی‪ ٜ‬ىٍډبن ي َمـىیه‬
‫ٽىشَڃ ٽیٶیز ٵَآيٍىٌ َبی ىاٍيیی ثیًڅًّیټ يډچِيډبر ي سؼُیِار دِ‪ٙ‬پی ي اطَثو‪ٚ‬ی ٵَآيٍىٌ َبی ىاٍيیی ي‬
‫ثیًڅًّیټ ډی ثب‪ٙ‬ىي)‬

‫‪(1(-‬هيډبر َمڂبوی ٕالډز‪5‬‬

‫هيډبسی ٽٍ ثيين سًػٍ ثٍ يیْځی َبی اٽشٖبثی ي اوشٖبثی ىٍ ىٕشَٓ آكبى ډَىڇ ٹَاٍ ىاىٌ ډی ‪ًٙ‬ى) هيډبر َمڂبوی ثٍ‬
‫ایه ډٮىب ویٖز ٽٍ َمٍ اٵَاى سُز دً‪ ٘ٙ‬سمبډی هيډبر ٹَاٍ ډی ځیَوي)‬

‫‪47‬‬
 ‫هيډبر َمڂبوی ٕالډز ثب ٍٕ ثٮي ُیَ سٮَیٴ ډی ‪ًٙ‬وي‬
‫دً‪َِ ٘ٙ‬یىٍ‬ ‫وً‪ ٫‬هيډبر‪$‬هيډز ػبډ‪ ٬‬ي اىٱبڇ‬ ‫يٕٮز هيډبر ‪$‬دً‪ ٘ٙ‬ػمٮیز(‬
‫یبٵشٍ(‬

‫‪(1(.‬اٍػب‪ ٫‬ي ٕ‪٦‬ق ثىيی ىٍ و‪٪‬بڇ اٍائٍ هيډبر ٕالډز‪5‬‬

‫سٮَیٴ اٍػب‪5٫‬ٵَآیىيَبیی إز ٽٍ ولًٌ اٍسجب‪ ٣‬ٵَى ثب و‪٪‬بڇ ٕالډز ي إشٶبىٌ يی اُ ٕ‪ً٦‬ف هيډبر ایه و‪٪‬بڇ ٍا سٮییه ډی‬
‫ٽىي)‬

‫وپشٍ‪5‬اٍػب‪ ٫‬ىٍين ٕ‪٦‬ق ثٍ ٭ىًان اٍػب‪ ٫‬اٵٺی ي اٍػب‪ ٫‬ىٍ ثیه ٕ‪ً٦‬ف ثٍ ٭ىًان اٍػب‪ ٫‬٭مًىی وبډیيٌ ډی ‪ًٙ‬ى)‬

‫اڅٴ‪ٕ#‬بُيٽبٍی ثَای اٍائٍ هيډبر ٕالډز إز ٽٍ ډشٺب‪١‬یبن ‪$‬آكبى ډَىڇ ‪ٙ‬ىبٕبیی ‪ٙ‬يٌ*سلز دً‪#٘ٙ‬ثَای ىٍیبٵز‬
‫هيډبر ډِثًٍ ثٍ دبیڂبٌ ٕالډز ډَاػٮٍ ډیپىىي)‬

‫ة‪#‬ډَاػٮٍ ٽىىيٌ ىٍ وٺ‪ ٍ٦‬سمبٓ ايڃ سًٕ‪ ٤‬سیڈ ٕالډز ‪$‬ٽبٍ‪ٙ‬ىبٓ ډَاٹت ٕالډز ي ىٍ ‪َٙ‬ای‪ ٤‬هب‪ ٛ‬دِ‪ٙ‬ټ‬
‫٭مًډی‪#‬يیِیز ‪ٙ‬يٌ ي اٹياډبر الُڇ ثَای يی ‪ًٍٝ‬ر ډی ځیَى)‬

‫ع‪#‬ىٍ ‪ًٍٝ‬ر ویبُ ثٍ هيډبر سو‪ٞٞ‬ی ‪$‬ىٍ َمبن ٕ‪٦‬ق یب ٕ‪٦‬ق ثبالسَ‪#‬يی ثٍ ‪ًٍٝ‬ر َيایز ‪ٙ‬يٌ ثَای ىٍیبٵز آن هيډبر‬
‫ىٍ َمبن ٕ‪٦‬ق ‪$‬ډبوىي هيډبر ډ‪ٚ‬بيٌٍ سٲٌیٍ ي ٕالډز ٍيان‪ #‬یب ثٍ ٕ‪ً٦‬ف ثبالسَ َٕدبیی ي ثٖشَی‪$‬دِ‪ٙ‬ټ ډشو‪ ٜٞ‬ٵًٷ‬
‫سو‪ ٜٞ‬ډَاٽِ دبٍاٽچیىیپی هب‪ ٛ‬ي ثیمبٍٕشبن‪#‬اٍػب‪ ٫‬ىاىٌ ډی ‪ًٙ‬ى ي ډًٖيڅیز دیڂیَی ي سيايڇ هيډبر ٕالډز ايىٍ ََ‬
‫‪ًٍٝ‬ر ثب سیڈ ٕالډز إز)‬

‫ى‪٦ٕ#‬ق ىيڇ هيډز‪$‬دِ‪ٙ‬ټ ډشو‪ ٜٞ‬ثیمبٍٕشبن ي )))‪#‬دٔ اُ اوؼبڇ اٹياډبر ‪َ١‬يٍی ثَای ثیمبٍ ا‪٥‬ال٭بر ډَثً‪ ٣‬ثٍ وشبیغ‬
‫ىٍډبن' اڅڂًی س‪ٚ‬وی‪ٞ‬ی ىٍډبوی ي ٕبیَ ویبَُب ٍا ثٍ ‪ًٍٝ‬ر ثبُهًٍى‪$‬ىٍ ٵَڇ ثبُهًٍى‪ #‬ثٍ اٍػب‪ ٫‬ىَىيٌ‪$‬ىٍ َمبان ٕ‪٦‬ق یب‬
‫ٕ‪ً٦‬ف دبییه سَ‪ #‬ډىٮپٔ ډی ٽىي ي ثبیي ىٍ اوشُب سمبډی ډًاٍى ثَای ىٍع ىٍ دَيويٌ ثیمبٍ ثٍ سیڈ ٕالډز ثبُځَىاويٌ ‪ًٙ‬ى‪.‬‬

‫ٕ‪٦‬ق ثىيی ىٍ و‪٪‬بڇ ٕالډز‬

‫هيډبر ىٍ ىي ٕ‪٦‬ق ىٍ اهشیبٍ اٵَاى ي ػبډٮٍ ٹَاٍ ډی ځیَى‬

‫ٕ‪٦‬ق ايڃ ‪5‬‬

‫‪ٙ‬بډڄ هيډبر ي ډَاٹجز َبی ٕالډشی ىٍ ىي كبڅز هيډبر ٵَى ډلًٍ ډظڄ هيډبر ي اډًُٗ * ىٍډبن ي هيډبر ػبډٮٍ‬
‫ډلًٍ ډظڄ ډلی‪ ٤‬ٽبٍ ډی ‪ًٙ‬ى)‬

‫‪48‬‬
‫هيډبر ٕ‪٦‬ق ايڃ ىٍ ىٍ اثشيا ىٍ ډَاكچی ثٍ وبڇ دبیڂبٌ ٕالډز سٮَیٴ ډی‪ًٚ‬ى ٽٍ ډ‪٦‬بثٸ ویَيی اوٖبوی ي ٵ‪٢‬بی ٵیِیپی ي‬
‫ٕ‪٦‬ق ثىيیى‪٪‬بڇ ثُيا‪ٙ‬ز ان ٽ‪ٙ ًٍٚ‬پڄ ډیڂیَى ي ثُي ىٍ ډَٽِ هيډبر ػبډ‪ٕ ٬‬الډز‬

‫‪ -‬دبیڂبٌ ٕالډز ‪ 5‬ىٍ ىٕشَٓ سَیه ډپبن َب اوشوبة ډی‪ًٚ‬ى * ىٍ ان ووٖیه سمبٓ ٕالډز ثب ٵَى اُ ‪َ٥‬یٸ سیڈ‬
‫ٕالډز اسٶبٷ ډی اٵشي * ایه ىٕشٍ اُ هيډبر اځَ ىيڅز وجب‪ٙ‬ي ثب ايڅًیز ثَيوٖذبٍی ي هَیي هيډز اُ ثو٘ ه‪ًٝٞ‬ی‬
‫ٵَاَڈ ي اٍایٍ ډیڂَىى * اځَ ثو٘ ه‪ًٝٞ‬ی وجًى ثبیي اُ ‪َ٥‬یٸ ىيڅز ٭َ‪ًٙ ٍ١‬ى )‬

‫‪ -‬ډَٽِ هيډبر ػبډ‪ٕ ٬‬الډز ایؼبى یب سجيیڄ ډَٽِ ثُيا‪ٙ‬شی ډى‪٦‬ٺٍ ػُز ٍٕیيځی ثٍ اډًٍ ي اٍػب٭بر ثُيا‪ٙ‬شی‬
‫*دی‪ٚ‬ڂیَی َب ډ‪ٚ‬بيٌٍ ّوشیټ * سٲٌیٍ ي ٍّیڈ *ٕالډز ٍيان ي اػشمب٭ی* ا٭شیبى * ي ٕالډز ىَبن ي ىويان اُ دبیڂبٌ‬
‫ٕالډز ٍا سلز دً‪ ٘ٙ‬ٹٍَ ډیيَي‬

‫ٕ‪٦‬ق ىيڇ ‪5‬‬

‫‪ٙ‬بډڄ هيډبر سو‪ٞٞ‬ی ي ٵًٷ سو‪ٞٞ‬ی ٽٍ سًٕ‪ ٤‬ياكي َبی َٕدبیی اوؼبڇ ډی ‪ًٙ‬ى ډظڄ هيډبر س‪ٚ‬وی‪ٞ‬ی اُډبی‪ٚ‬ڂبَی‬
‫ي ))) ایه ىٕشٍ اُ هيډبر ىٍ اهشیبٍ اٍػب٭‪ٚ‬يځبن ٕ‪٦‬ق ايڃ هيډبر ٹَاٍ ډڂیَى ياكي هيډبر ىيڇ ثٍ ‪ًٍٝ‬ر ٽشجی سڈ‬
‫ٕالډز اٍػب‪ ٫‬ىَىيٌ ٍا اځبٌ ډیٖبُى دیَاډًن * ىٍډبن *ثَوبډٍ ي دیڂیَی‬

‫‪%‬هيډبر ٵًٷ ىٍ ٕ‪٦‬ق سو‪ٞٞ‬ی ىٍ وٺ‪ ٍ٦‬اٍػب‪ ٫‬ىٍ ياكي ٭بی ىيڅشی ي ٯ ىيڅشی اوؼبڇ ډی‪ًٚ‬ى ايڅًیز ثب ىٍیبٵز هيډبر‬
‫اُ ثو٘ ىيڅشی إز‬

‫‪ٕ (1(/‬بهشبٍ اٍایٍ ډَاٹجز َبی ٕالډز‬

‫دبیڂبٌ ٕالډز ‪ 5‬ثَ إبٓ سَاٽڈ كمٮیز ثٍ اُای ََ ‪ 1‬سب ‪َِ -+‬اٍ وٶَ ىٍ ډى‪٦‬ٺٍ‬

‫ډَاٹجز ٕالډز ‪5‬ثٍ اُای ََ ‪ -0++‬وٶَ ثبیي كياٹڄ یټ وٶَ ثٍ ٽبٍ ځَٵٍ ‪ًٙ‬ى‬

‫سًػٍ ‪ًٙ‬ى ىٍ ډَاٹجز ٕالډز كياٹڄ یټ وٶَ ثب ډيٍٻ ٽبٍ‪ٙ‬ىبٓ ډبډبیی ‪$‬ډَاٹجز ٕالډز – ډبډب‪#‬‬

‫یبى ايٍ ‪ًٙ‬ى ٽٍ دبیڂبٌ كياٽظَ سالٗ هًى ٍا ثَای ٵٮبڃ ‪ٙ‬ين هيډبر ٽڄ ػمٮیز اوؼبڇ ثيَي‬

‫‪ (1(0‬ثٖشٍ هيډبر ٕ‪٦‬ق ايڃ‬

‫‪ (,‬ثٍ ٍيُ ٍٕبوی يطجز ا‪٥‬ال٭بر ػمٮیز سلز دً‪٘ٙ‬‬
‫‪ٙ (-‬ىبٕبیی ٽبډڄ ډى‪٦‬ٺٍ ي وٺ‪ٍٚ‬‬
‫‪ (.‬اٍایٍ هيډبر ډیشىی ثَ دَيويٌ اڅپىَيویټ ٕالډز‬

‫‪49‬‬
 ‫‪ (/‬اٍایٍ هيډبر ٵٮبڃ ثٍ ػمٮیز سلز دً‪ ٘ٙ‬ډظڄ دیبډټ *ىٍة ډىِڃ‬
‫‪ (0‬ډپمڄ َبی ىاٍيیی‬
‫‪ (1‬اػَا ثَوبډٍ هًى ډَاٹجشی‬
‫‪ (2‬اػَای ٽبډڄ ي ىٹیٸ ثَوبوٍ َبی هيډز ډ‪ًٞ‬ة اثالٯ ‪ٙ‬يٌ‬
‫‪ (3‬هيډبر ومًوٍ ځیَی ي اٍإبڃ ومًوٍ َب ‪$‬ثٍ ػِ هًن ٽٍ ىٍ ډَٽِ (‬

‫‪ (1(1‬ډَٽِ هيډبر ػبډ‪ٕ ٬‬الډز‬

‫ثٍ اُای ََ ‪ -‬سب ‪ 3‬دبیڂبٌ ٕالډز ‪$‬كمٮیز ‪ -0‬سب ‪َِ ,++‬اٍ وٶَ ‪$#‬ثٍ ‪ًٍ٥‬یپٍ ډیبوڂیه ػمٮیز ‪ َُٙ‬٭بىی ‪َِ /+‬اٍ ي‬
‫ٽالو‪َِ ,++ َُٚ‬اٍ ‪#‬ثَإبٓ اهَیه ثبُوڂَی َبی ‪ٙ‬جپٍ ثُيا‪ٙ‬ز ي ىٍډبن ىٍ و‪ َ٪‬ځَٵشٍ ډی‪ًٚ‬ى‬

‫‪ %‬ثَای ‪َ َُٙ‬بی ثبالی ‪َِ -0‬اٍ وٶَ يػًى یټ ډَٽِ ػبډ‪ ٬‬هيډبر ٕالډز اڅِاډی إز‬

‫اٵَاى ٽبٍډىي ىٍ ډَٽِ‬

‫‪ ‬دِ‪ٙ‬ټ ٭مًډی ‪ 5‬ثٍ اُای ََ ‪َِ ,-‬اٍ وٶَ ػمٮیز طجز ‪ٙ‬يٌ ‪ ,‬دِ‪ٙ‬ټ هيډز ځَٵشٍ ‪ٙ‬يٌ & ََ ډَٽِ هيډبر‬
‫ػبډ‪ٕ ٬‬الډز كياٹڄ ‪ -‬دِ‪ٙ‬ټ ثبیي ىا‪ٙ‬شٍ ثب‪ٙ‬ي‬
‫‪ ‬دٌیَٗ ‪ 5‬یټ وٶَ ثٍ اُای ََ ډَٽِ هيډبر ٕالډز ثٍ ٭ىًان ډًٖيڃ دٌیَٗ ىٍ ‪ًٍٝ‬سی ٽٍ ډيٍٻ ٍ‪ٙ‬شٍ َبی‬
‫ثُيا‪ٙ‬ز ىٍډبوی * ‪* IT‬٭چًڇ ٍایبوٍ * اډبٍ ي دیَاډًن ایه ډٖبیڄ‬
‫‪ ‬ٽبٍ‪ٙ‬ىبٓ ٕالډز ي ٍيان ‪5‬ثٍ اُای ََ ‪َِ /+‬اٍ وٶَ ثب ډيٍٻ ٽبٍ‪ٙ‬ىبٕی یب اٍ‪ٙ‬ي ٍياو‪ٚ‬ىبٕی ثبڅیىی‬
‫‪ ‬ٽبٍ‪ٙ‬ىبٓ سٲٌیٍ ‪ 5‬ثٍ اُای ََ ‪َِ /+‬اٍ وٶَ ٽبٍ‪ٙ‬ىبٓ* ډ‪ٚ‬بيٍ وٲٌیٍ ثب ډيٍٻ ٽبٍ‪ٙ‬ىبٕی یب اٍ‪ٙ‬ي سٲٌیٍ‬
‫‪ ‬ٽبٍ‪ٙ‬ىبٓ ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪ 5 ٤‬ثٍ اُای ََ ‪ .++‬اډپىٍ ‪$‬ډپبن َب ‪ #‬ٹبثڄ ثٍَٕی سًٕ‪ ٤‬ٽبٍ‪ٙ‬ىبٓ ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪ ٤‬ىٍ‬
‫ډلييىٌ ډَٽِ یټ ٽب‪ٙ‬ىبٓ ىٍ و‪ َ٪‬ځَٵشٍ ډی ‪ًٙ‬ى‬
‫‪ ‬ٽبٍ‪ٙ‬ىبٓ ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای ‪ 5‬ثٍ اُای ََ ‪ .++‬ٽبٍځبٌ یب ٽبٍهبوٍ ٹبثڄ ثَٕی سًٕ‪ ٤‬ایه ٽبٍ‪ٙ‬ىبٓ ىٍ ډلييىٌ‬
‫ډَٽِ یټ ٽبٍ‪ٙ‬ىبٓ ىٍ و‪ َ٪‬ځَٵشٍ ډی ‪ًٙ‬ى‬
‫‪ ‬دَٕشبٍ * ثُیبٍ ‪ 5‬ثٍ اُای ََ ډَٽِ یټ ویَي ثَای اوؼبڇ هيډبر دبوٖمبن ي سٍِیٺبر ي ډَاٹجز اُ ثیمبٍ ىٍ ‪َٙ‬ای‪٤‬‬
‫هب‪ ٛ‬سٮییه ډیڂَىى‬
‫‪ ‬ىوياوذِ‪ٙ‬ټ ‪$ 5‬ثٍ اُای ََ ‪َِ .+‬اٍ وٶَ ‪ #‬ډشىبٕت ثب ػمٮیز سلز دً‪ ٘ٙ‬ىوياوذِ‪ٙ‬ټ ثپبٍ ځَٵشٍ ډی‪ًٚ‬ى )‬

‫ي‪٩‬بیٴ ډَٽِ هيډبر ػبډ‪ٕ ٬‬الډز‪5‬‬

‫‪( ,‬ډيیَیز ٕالډز ډى‪٦‬ٺٍ سلز دً‪$٘ٙ‬ډَاٽِ ي دبیڂبٌ َبی ٕالډز‪(- #‬هيډبر اٍػب٭ی ثٍ ٭ىًان د‪ٚ‬شیجبوی‬
‫ٽىىيٌ ثَای ٽڄ ػمٮیز سلز دً‪(. ٘ٙ‬هيډبر اٍػب٭ی ثٍ ٭ىًان د‪ٚ‬شیجبن ثَای ػمٮیه َبی هب‪ ٛ‬ي ىٍ‬

‫‪51‬‬
‫ډَاٽِ هب‪َ$ٛ‬مپبٍی ىٍ آډًُٗ دِ‪ٙ‬پی ػبډٮٍ وڂَ(هيډبر ډ‪ٚ‬بيٌٍ اُىياع‪ٙ،‬یَ ىَی‪ّ،‬وشیټ(هيډبر‬
‫آُډبی‪ٚ‬ڂبَی ي س‪ًٞ‬یَ ثَىاٍی ٕ‪٦‬ق ايڃ ىٍ ‪ًٍٝ‬ر څِيڇ‪(/ #‬ىٍډبن ثیمبٍان َٕدبیی‬

‫‪َٙ‬ف ي‪٩‬بیٴ ډَاٹت ٕالډز ىٍ سیڈ ٕالډز‪5‬‬

‫‪ٙ (,‬ىبٕبیی ډُی‪ ٤‬ػٲَاٵیبیی ډُڄ هيډز‬

‫‪ٙ (-‬ىبٕبیی ػمٮیز سُز دً‪ ٘ٙ‬اُ و‪ َ٪‬سٮياى وٶَار ثٍ سٶپیټ ٕه ي ػىٔ‬
‫‪ٙ (.‬ىبٕبیی ٭ًاډڄ ي ډ‪ٚ‬پالر اطَځٌاٍ ثَ ٕالډز ىٍ ډى‪٦‬ٺٍ‬
‫‪ٙ (/‬ىبٕبیی ػمٮیز سُز دً‪ ٘ٙ‬اُ و‪ َ٪‬ډ‪ٚ‬پالر اطَځٌاٍ ثَ ٕالډز اٵَاى‬
‫‪ (0‬س‪ٚ‬پیڄ دَيويٌ ٕالډز اڅپشَيویټ ‪$‬طجز ٵَڇ َب‪ #‬ثَإبٓ ‪َٙ‬ف هيډبر‬
‫‪ (1‬اٍائٍ هيډبر ٵٮبڃ ثٍ ػمٮیز سُز دً‪ ٘ٙ‬ثَإبٓ ‪َٙ‬ف هيډبر‬

‫‪َٙ‬ف ي‪٩‬بیٴ ډَاٹت ٕالډز( ډبډب ىٍ سیڈ ٕالډز‪5‬‬

‫‪ ‬ومًوٍ ځیَی ثَای ٱَثبڅڂَی َٕ‪٥‬بن ىَبوٍ ٍكڈ(ډٮبیىٍ دٖشبن ثَای ٱَثبڅڂَی َٕ‪٥‬بن دٖشبن(ډٮبیىٍ ّویشبڃ ثَای‬
‫س‪ٚ‬وی‪ ٜ‬٭ٶًوز َبی آډیِ‪ٙ‬ی(ثٍَٕی ي س‪ٚ‬وی‪ ٜ‬هًوَیِی َبی ٱیَ ‪٥‬جیٮی ّویشبڃ(ثٍَٕی اهشالڃ ٭مچپَى‬
‫ػىٖی(ډَاٹجز ډٮمًڃ دی٘ اُ ثبٍىاٍی(ډَاٹجز ډٮمًڃ ثبٍىاٍی ي ډَاٹجز َبی يیٌْ ثبٍىاٍی(ډَاٹجز َبی‬
‫ډٮمًڃ دٔ اُ ُایمبن ي ډَاٹجز َبی يیٌْ دٔ اُ ُایمبن‪$‬يطجز َمڂی ىٍ دَيويٌ اڅپشَيویټ‪#‬‬

‫ي‪٩‬بیٴ ډَاٹت ٕالډز ىٍ ُډیىٍ سٲٌیٍ‪5‬‬

‫‪( ‬اوياٌُ ځیَی َبی سه ٕىؼی اٵَاى سلز دً‪ٙ ٘ٙ‬بډڄ‪5‬ٹي‪،‬يُن‪،‬ىيٍ َٕ ي ٭‪٢‬چٍ ٕبٷ ي ٽمَ‪$‬ثَای اٵَاى ‪.+‬سب‪2+‬‬
‫‪ٕBMI‬بڃ‪ #‬ثب إشٶبىٌ اُ اثِاٍ إشبوياٍى يطجز ىٍ دَيويٌ اڅپشَيویټ ي سًػٍ ثٍ‬
‫‪ ( ‬سًػٍ ثٍ ډىلىی َبی ٹي ي يُن ي ومبیٍ سًىٌ یيوی ٽًىٻ ي وًػًان ييُن ځیَی ډبىٍان ثبٍىاٍ ىٍ دَيويٌ‬
‫اڅپشَيویټ‬
‫‪ ‬اٍُیبثی اڅڂًی سٲٌیٍ ي سًػٍ ثٍ اډشیبُ اڅڂًی سٲٌیٍ ډَاػ‪٬‬‬
‫‪ ‬س‪ٞ‬میڈ ځیَی ىٍ ډًٍى ي‪١‬ٮجز سٲٌیٍ ياٍایٍ سً‪ٝ‬یٍ َب آډًُٗ َبی ٵَىی ثَ إبٓ ي‪١‬ٮیز ٽىًوی ٵَى ډ‪٦‬بثٸ‬
‫ىٕشًٍ ٭مڄ‬

‫‪َٙ‬ف ي‪٩‬بیٴ ډَاٹت ٕالډز ىٍ ډيآٍ سلز دً‪5٘ٙ‬‬

‫‪ ‬سُیٍ ي اٍایٍ ‪ٙ‬به‪َ ٜ‬بی ػمٮیشی ي آډًُ‪ٙ‬ڂبَی ىاو٘ آډًُان ي ډيآٍ‬

‫‪ ‬طجز ا‪٥‬ال٭بر دَيويٌ ٕالډز ډيٍٍٕ ي ډمیِی ډيآٍ ډَيع ٕالډز ىٍ ٕبډبوٍ‬

‫‪51‬‬
‫‪ ‬دیڂیَی اوؼبڇ ډِاٹجز َبی ىيٌٍ ای ٽچیٍ ىاو٘ آډًُان ځَيٌ َيٳ‪،‬ډًاٍى ىاٍای اهشالڃ ي ویبُډىي ثٍ ډَاٹجز يیٌْ‬
‫‪ ‬آډًُٗ ډجبكض ٕالډز ثَ إبٓ ویبُ ٕىؼی ي اڅًیز َبی و‪٪‬بڇ ٕالډز ثَای ىاو٘ آډًُان‪،‬ياڅيیه ي ٽبٍٽىبن‬
‫ډيآٍ ‪٥‬جٸ ُډبن ثىيی ي َمبَىڂی ثب ٕبیَ ياكيَب ثَای آډًُٗ ىٍ اثشيایی ي ٍاَىمبیی‬
‫‪ ‬ډَاٹجز اُ ثیمبٍی َبی ياځیَ ‪ٙ‬بی‪ٙ،٬‬بډڄ ىٍیبٵز ځِاٍٗ ياوؼبڇ اٹياډبر الُڇ ډ‪٦‬بثٸ ىٕشًٍ ٭مڄ ي آډًُٗ‬
‫َٕی‪ ٬‬ي ډًطَ ثٍ ىاو٘ آډًُان‪،‬ياڅيیه ي ٽبٍٽىبن ډيآٍ ي ك‪ ًٍ٢‬ٵًٍی ي ثٍ َىڂبڇ ىٍ ډيٍٍٕ ثٍ ډى‪ ًٍ٪‬ٽىشَڃ‬
‫ثیمبٍی ي دی‪ٚ‬ڂیَی اُ ‪ٙ‬یً‪ ٫‬آن‬
‫‪ ‬ډَاٹجز ديیپًڅًُ ىٍ ډيآٍ‬

‫‪َٙ‬ف ي‪٩‬بیٴ ډَاٹت ٕالډز ىٍ ُډیىٍ آډًُٗ ٕالډز‪5‬‬

‫‪ ‬سًاومىيٕبُی ډَىڇ ثَای هًى ډَاٹجشی‬

‫‪ ‬سَثیز كياٹڄ یټ ٕٶیَ ٕالډز ىٍ ََ هبوًاىٌ‪ٕ$‬ٶیَ ٕالډز كياٹڄ ‪ 3‬ٽالٓ ًٕاى ي یټ ىيٌٍ ‪ٕ 3‬ب٭شٍ ٍا ثَای‬
‫هًى ډَاٹجشی هبوًاىٌ ‪٥‬ی ډی ٽىي)‪#‬‬
‫‪ ‬ثَٹَاٍی اٍسجب‪ ٣‬إشَاسْیټ ثَای ٕالډز‬

‫‪َٙ‬ف ي‪٩‬بیٴ ٽبٍ‪ٙ‬ىبٓ سٲٌیٍ ىٍ سیڈ ٕالډز‪5‬‬

‫‪ٙ ‬ىبٕبیی ډلی‪ ٤‬ػٲَاٵیبیی ډلڄ هيډز‬

‫‪ٙ ‬ىبٕبیی ػمٮیز سلز دً‪ ٘ٙ‬اُ و‪ َ٪‬سٮياى ثٍ سٶپیټ ػىٔ ي ٕه‬
‫‪ ‬اوؼبڇ ډ‪٦‬بڅٮبر ډیياوی ي ‪ٙ‬ىبٕبیی ٭ًاډڄ اطَ ځٌاٍ ثَ ٕالډز سٲٌیٍ ای ډى‪٦‬ٺٍ‬
‫‪ ‬سييیه ثَوبډٍ َبی ډياهچٍ ای ثٍ ډى‪ ًٍ٪‬ٽبَ٘ ي ٽىشَڃ ٭ًاډڄ ‪ٙ‬ىبٕبیی ‪ٙ‬يٌ ىٍ ډى‪٦‬ٺٍ‬

‫‪َٙ‬ف ي‪٩‬بیٴ ٽبٍ‪ٙ‬ىبٓ ٕالډز ٍيان ىٍ سیڈ ٕالډز‪5‬‬

‫‪ٙ‬ىبٕبیی ډلی‪ ٤‬ػٲَاٵیبیی ډلڄ هيډز‬ ‫‪‬‬

‫‪ٙ ‬ىبٕبیی ػمٮیز سلز دً‪ ٘ٙ‬اُ و‪ َ٪‬سٮياى ثٍ سٶپیټ ػىٔ ي ٕه‬
‫اوؼبڇ ډ‪٦‬بڅٮبر ډیياوی ي ‪ٙ‬ىبٕبیی ٭ًاډڄ اطَ ځٌاٍ ثَ ٕالډز ٍياوی ډى‪٦‬ٺٍ‬
‫‪ ‬سييیه ثَوبډٍ َبی ډياهچٍ ای ثٍ ډى‪ ًٍ٪‬ٽبَ٘ ي ٽىشَڃ ٭ًاډڄ ‪ٙ‬ىبٕبیی ‪ٙ‬يٌ ىٍ ډى‪٦‬ٺٍ‬
‫‪ٙ ‬ىبٕبیی ػمٮیز سلز دً‪ ٘ٙ‬اُ و‪ َ٪‬يػًى ٭ًاډڄ ي ډ‪ٚ‬پالر اطَ ځٌاٍ ثَ ٕالډز اٵَاى‬

‫‪َٙ‬ف ي‪٩‬بیٴ دِ‪ٙ‬ټ ىٍ سیڈ ٕالډز‪5‬‬

‫‪ٙ ‬ىبٕبیی ډلی‪ ٤‬ػٲَاٵیبیی ډلڄ هيډز‬

‫‪52‬‬
 ‫‪ٙ ‬ىبٕبیی ػمٮیز سلز دً‪ ٘ٙ‬اُ و‪ َ٪‬سٮياى ثٍ سٶپیټ ػىٔ ي ٕه‬
‫‪ ‬سلچیڄ ا‪٥‬ال٭بر سىيٍٕشی ػمٮیز سلز دً‪٘ٙ‬‬
‫‪ ‬ډيیَیز ٕالډز ىٍ ػمٮیز سلز دً‪٘ٙ‬‬
‫‪ ‬آډًُٗ ي اٍسٺبی ٕالډز‬
‫‪َ ‬مبَىڂی َبی ىٍين ي ثَين ثو‪ٚ‬ی‬
‫‪ ‬ډَاٹجز اُ ػبډٮٍ سلز دً‪ ٘ٙ‬ثَ إبٓ ځَيٌ َبی َيٳ سٮییه ‪ٙ‬يٌ ي اػَای ثَوبډٍ َبی ٕالډز سييیه ياثالٯ‬
‫‪ٙ‬يٌ ىٍ و‪٪‬بڇ اٍایٍ هيډبر ٕالډز‬

‫‪َٙ‬ف ي‪٩‬بیٴ ٽبٍ‪ٙ‬ىبٓ ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪ ٤‬ىٍ سیڈ ٕالډز‪5‬‬

‫‪ ‬ثبُىیي‪،‬و‪٪‬بٍر ي َمپبٍی ىٍ ٽىشَڃ ثُيا‪ٙ‬ز آة ي ٵب‪١‬الة‬

‫‪ ‬ثبُىیي‪،‬و‪٪‬بٍر ي َمپبٍی ىٍ ٽىشَڃ آڅًىځی ًَای ٵ‪٢‬ب َبی آُاى ‪َُٙ‬ی‪،‬ٵ‪٢‬بی ثٖشٍ كب‪ٙ‬یٍ ‪ََُٙ‬ب ي ديیيٌ‬
‫ٍیِځَى َب‬
‫ثبُىیي‪،‬و‪٪‬بٍر ي َمپبٍی ىٍ ٽىشَڃ ډلی‪٦‬ی وبٹچیه ٕمًڇ‬ ‫‪‬‬
‫ثبُىیي‪،‬و‪٪‬بٍر ي ٽىشَڃ ډلی‪٦‬ی ي َمپبٍی ىٍػچًځیَی اُ يٹً‪ ٫‬ادیيډی َب ي ثیمبٍی َبی ‪ٙ‬بی‪،٬‬وًديیي ي ثبُ‬ ‫‪‬‬
‫ديیي ي و‪٪‬بٍر ډَىډی‬
‫ثبُىیي‪،‬و‪٪‬بٍر ي َمپبٍی ىٍ ٽىشَڃ ٍثىبډٍ َبی ډيیَیز دٖمبوي‬ ‫‪‬‬
‫‪ ‬ثبُىیي‪،‬و‪٪‬بٍر ي اػَای ثَوبډٍ َبی اثشپبٍار ػبډٮٍ ډلًٍ‪#CBI$‬‬

‫‪َٙ‬ف ي‪٩‬بیٴ ىويان دِ‪ٙ‬ټ‪5‬‬

‫‪ٙ ‬ىبٕبیی ډى‪٦‬ٺٍ سلز دً‪ ٘ٙ‬ډَٽِ‬

‫‪ ‬ا‪٥‬ال‪ ٫‬اُ ػمٮیز سلز دً‪ ٘ٙ‬ثب ايڅًیز ځَيٌ َيٳ ي و‪ٞ‬ت آن ثٍ ىیًاٍ‬
‫‪ ‬دبی٘ ي و‪٪‬بٍر ثَ ٭مچپَى ډَاٹجیه ٕالډز سلز دً‪٘ٙ‬‬
‫‪ ‬سپمیڄ دَيويٌ ىويان دِ‪ٙ‬پی ثَای ثیمبٍان‬
‫‪ ‬ٹجًڃ اٍػب‪ ٫‬اُ دبیڂبٌ َبی ٕالډز‬
‫‪ ‬آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز ىَبن ي ىويان ؿٌَُ ثٍ ؿٌَُ‬
‫‪ ‬آډًُٗ ډيیَان ي ډٮچمیه يډَثیبن ثُيا‪ٙ‬ز ي ډَاٹت ٕالډشيٍ ډى‪٦‬ٺٍ سلز دً‪٘ٙ‬‬

‫‪53‬‬
 ‫‪ٕ(2‬یمبی ٕالډز ىٍ ایَان ي ػُبن‬
‫ٕالډز ثٍ ډٮىی ثَهًٍىاٍی اُ ٍٵبٌ ٽبډڄ ػٖمی ي ٍياوی ي اػشمب٭ی ي ډٮىًی إز ي سىُب ثٍ ډٶًُڇ وجًى ثیمبٍی ومی‬
‫ثب‪ٙ‬ي)‬

‫٭ًاډڄ اٹش‪ٞ‬بىی ي اػشمب٭ی‬

‫ډلی‪ ٤‬ٵیِیپی‬

‫٭ًاډڄ اطَ ځٌاٍ ثَ ٕالډز‬

‫‪ٙ‬یًٌ ُويځی‬

‫٭ًاډڄ ّوشیپی‬

‫ىٕشَٕی ثٍ هيډبر ثُيا‪ٙ‬شی‬

‫‪ٙ (2(,‬به‪َ ٜ‬بی ٕالډز‪5‬‬

‫‪ (,‬ىٕشَٕی ثٍ هيډبر ايڅیٍ ثُيا‪ٙ‬شی ‪(-‬ىٕشَٕی ثٍ سُٖیالر ثُيا‪ٙ‬شی ‪ (.‬اډیي ثٍ ُويځی ‪ (/‬ډَٿ ي اثشال ثٍ‬
‫ثیمبٍی َب ‪ (0‬سٲٌیٍ ‪(1‬اٹش‪ٞ‬بى ٕالډز‬

‫‪ (2(,(,‬ثَهی اُ ‪ٙ‬به‪َ ٜ‬بی ډیِان ىٕشَٕی‪5‬‬

‫‪ٕ(,‬بڃ ‪َ٥ ,.3/‬ف دِ‪ٙ‬ټ هبوًاىٌ ٍيٕشبیی‬

‫‪ٕ(-‬بڃ ‪َ٥ ,.4.‬ف سلًڃ و‪٪‬بڇ ٕالډز‬

‫ثَهی اُ ‪ٙ‬به‪َ ٜ‬بی ډیِان ىٕشَٕی‪5‬‬

‫‪(,‬سٮياى هبوٍ ثُيا‪ٙ‬ز ‪(-‬سٮياى دبیڂبٌ ثُيا‪ٙ‬شی ‪َُٙ‬ی ‪ (.‬سٮياى دبیڂبٌ ثُيا‪ٙ‬شی ٍيٕشبیی ‪(/‬سٮياى ډَاٽِ ثُيا‪ٙ‬شی‬
‫ىٍډبوی ‪(0 َُٙ‬ىٍ‪ٝ‬ي دً‪ ٘ٙ‬ډَاٹجز َبی ايڅیٍ ثُيا‪ٙ‬شی ‪َُٙ‬ی ‪ (1‬ىٍ‪ٝ‬ي دً‪ ٘ٙ‬ډَاٹجز َبی ايڅیٍ ثُيا‪ٙ‬شی ٍيٕشبی‬

‫‪54‬‬
 ‫‪ (2(,(-‬ىٕشَٕی ثٍ سُٖیالر ثُيا‪ٙ‬شی‬
‫اة ا‪ٙ‬بډیيوی ٕبڅڈ ٭يڇ ىٕشَٕی ‪ 2/35‬ډیچیًن وٶَ‬

‫٭يڇ ىٕشَٕی‪5‬ثی٘ اُ یټ ًٕڇ ػمٮیز ػُبن‬ ‫سُٖیالر ثُيا‪ٙ‬شی ىٵ‪ ٬‬ٵب‪١‬الة‬

‫ثَإبٓ وشبیغ َٕ‪ٙ‬مبٍی ‪ ,.4+‬ایَان‪5‬‬

‫‪ 40‬ىٍ‪ٝ‬ي اُ ډَىڇ ٽ‪ ًٍٚ‬ثٍ ډىبث‪ ٬‬اة ا‪ٙ‬بډیيوی ىٕشَٕی ىاٍوي‬

‫كييى ‪ 43‬ىٍ‪ٝ‬ي ثٍ سُٖیالر ثُيا‪ٙ‬شی ىٵ‪ ٬‬ٵب‪١‬الة ىٕشَٕی ىاٍوي‬

‫‪ٙ (2(,(.‬به‪ ٜ‬اډیي ثٍ ُويځی‬

‫ډشًٕ‪ً٥ ٤‬ڃ ٭مَ اٵَاى یټ ػبډٮٍ إز ٭ًاډڄ ډًطَ ىٍ ایه ‪ٙ‬به‪ٙ 5ٜ‬یًٌ اٍائٍ هيډبر ثُيا‪ٙ‬شی ي ىٍډبوی ي ٕ‪٦‬ق‬
‫آډًُٗ ٕالډز ي ٕجټ ُويځی ي ٽمیز ي ٽیٶیز إشَٓ َبی ٵَىی ي اػشمب٭ی ي ٕالډز ډلی‪ُ ٤‬یٖز ي ‪َٙ‬ای‪٤‬‬
‫اٹش‪ٞ‬بىی ٽ‪ ًٍٚ‬ي ّوشیټ ي وْاى ي ػىٖیز ډیبوڂیه ٕىی ىٍ ػُبن ‪ 2.)-‬إز ي ىٍ ډَىان ‪ 2+*3‬ي ىٍ ُوبن ‪ 20*1‬إز‬

‫‪ (2(,(/‬ډَٿ ي اثشال ثٍ ثیمبٍی َب‬

‫ډَٿ‬

‫سب ‪ -+.+‬وٖجز ډَٿ‬

‫ډبىٍی ٽمشَ اُ ‪ 2+‬ىٍ‬
‫‪ٝ‬يَِاٍ سًڅي ُويٌ‬
‫‪ٙ‬به‪ ٜ‬ػُبوی‬ ‫‪IMR‬ٽًىٽبن ُیَ ‪ٕ ,‬بڃ‬
‫ىٍ َیؾ ٽ‪ًٍٚ‬ی ثی٘ اُ‬
‫‪ ,/+‬ىٍ ‪ٝ‬يَِاٍ وٶَ‬ ‫ٽًىٽبن ُیَ ‪0‬‬
‫وجب‪ٙ‬ي‬ ‫ٕبڃ‬
‫سًػٍ ثٍ سمبڇ ٭چڄ ډَٿ‬ ‫ډَٿ‬
‫‪ٙ‬به‪َ ٜ‬بی‬ ‫ُوبن وب‪ٙ‬ی اُ ٭ًاٍ‪ ٟ‬ثبٍىاٍی ي‬
‫َبی ډبىٍی ي سٺًیز‬
‫ٽبَ٘‬
‫ٕیٖشڈ ٕالډز ثَای‬ ‫ُایمبن‬
‫٭بىالوٍ ډَٿ‬
‫ُوبن‬ ‫اَياٳ‬
‫ډبىٍی‬ ‫‪MMR‬‬
‫ىٵ‪ ٬‬ثی ٭ياڅشی ي‬ ‫إشَاسْیټ‬
‫دً‪ ٘ٙ‬ػبډ‪ ٬‬هيډبر‬
‫وًُاىی ‪ ،‬ډبىٍی ي‬
‫ثبٍيٍی‬

‫دی‪ٚ‬ڂیَی اُ ډَٿ ډبىٍان‬ ‫َيٳ وُبیی‬

‫‪55‬‬
 ‫ثیمبٍی َب‬

‫‪),‬ىٍػُبن ي ایَان ‪،‬ىٍ ‪.،/‬‬

‫ىٍَ ی اهیَ ‪ٙ‬ىبٕبیی ‪ٙ‬يٌ‬

‫‪)-‬ٹجال ‪ٙ‬ىبٕبیی ‪ٙ‬يٌ ي‬ ‫وًديیي‬

‫ډٺبيډز ىاٍيیی دیيا ٽَىٌ‬ ‫‪EMERGING‬‬ ‫ثیمبٍی َبی ٭ٶًوی‬

‫‪ٍ).‬ی‪ ٍٚ‬ٽه ‪ٙ‬يٌ ىٍ ػُبن‬

‫ډظڄ‬
‫‪HIV‬‬

‫‪ٙ‬ىبٕبیی ‪ٙ‬يٌ ي ډؼيىا‬ ‫ثبُديیي‬

‫ایؼبى ‪ٙ‬يٌ‬ ‫‪RE-EMERGING‬‬

‫ٍی‪ ٍٚ‬ٽىی ٽبډڄ یٍ ثیمبٍی‬ ‫وبديیي‬

‫اٵِای٘ ډٺبيډز ىاٍيیی‬ ‫٭بډڄ ثیمبٍی ُا‬

‫‪١‬ٮٴ ایمىی ي سٲییَار‬

‫ډیِثبن‬ ‫٭ًاډڄ ډًطَ ىٍ‬
‫ىډًځَاٵیټ ػمٮیز‬
‫ثیمبٍی َبی وًديیي ي‬
‫ثبُديیي‬

‫سٲییَار آة ي ًَا‬ ‫ډلی‪٤‬‬

‫اوشٺبڃ ثیمبٍی اُ‬

‫كیًاوبر‬
‫كیًان ثٍ اوٖبن‬

‫‪56‬‬
 ‫ٕٮی ىٍ ٽبَ٘ ډًاٍى‬
‫َٕهټ‬
‫ډَٿ‬

‫ىٍ ایَان ٽبَ٘ یبٵشٍ‬

‫ډبالٍیب‬
‫ي ىٍإٓشبوٍ كٌٳ‬

‫ایَان ٭بٍی اُ ٵچغ‬ ‫اهَیه ډًٍى ىٍ ایَان‬ ‫ثیمبٍی َبی ٭ٶًوی‬

‫ا‪٥‬ٶبڃ‬ ‫ىٍ ٕبڃ ‪24‬‬
‫ٵچغ ا‪٥‬ٶبڃ‬
‫ىٍ ٕ‪٦‬ق ػُبوی ٍي ثٍ‬
‫ٽبَ٘‬
‫ىٍ ایَان اُ ٕبڃ ‪ /.‬سب‬
‫‪ ,+ ، 4.‬ثَاثَ ٽبَ٘‬
‫ىا‪ٙ‬شٍ‬
‫ٕڄ‬
‫ٍيوي ډجُڈ ي ٍي ثٍ‬
‫ځٖشَٗ‬

‫ىٍ ایَان اُ ٕبڃ‬

‫‪ ,440‬كٌٳ‬
‫ٽِاُ وًُاىی‬
‫ىٍ ػُبن ٕبالوٍ‬
‫‪0++++‬ډَٿ‬

‫اٍُیبثی ٍیٖټ‬
‫ٵبٽشًٍ َبی اثشال‬
‫يآډبىځی ثَای‬
‫آُډبی٘‬ ‫س‪ٚ‬وی‪ٜ‬‬
‫اوؼبڇ آُډبی٘‬

‫ػُز اٍسٺب ٽیٶیز‬

‫ُويځی ثیمبٍ‬
‫ىٍډبن‪$‬ٽىشَڃ‪#‬‬
‫ػچًځیَی اُ َٕایز‬

‫‪ٙ‬بی‪ ٬‬سَیه ٍاٌ اوشٺبڃ ‪ ،‬يٕبیڄ سٍِیٸ ډ‪ٚ‬شَٻ ىٍ ډٮشبىان‬ ‫ىٍ ایَان‬ ‫‪HIV‬‬

‫ٍىٌ ی ٕىی ثی٘ اُ ویمی اُ‬

‫‪ -,‬سب ‪.0‬‬
‫ډجشالیبن‬

‫‪ٙ‬بی‪ ٬‬سَ ىٍ ډَىان‬

‫‪57‬‬
 ‫ثیمبٍی َبی ٱیَ ياځیَ ‪ $‬ډیشًوٖز ډظڄ َمًن ومًىاٍی َبی ثبال ثب‪ ٍٙ‬يڅی ډه كبڃ ويا‪ٙ‬شڈ ثپ‪ٚ‬ڈ‪ ،‬ثييویي اىاډٍ‬
‫َمًوبٕز‪#‬‬

‫سٮَیٴ‪ 5‬ډؼمً٭ٍ ای اُ ثیمبٍی َب ٽٍ سًٕ‪ ٤‬یټ ٭ٶًوز كبى ایؼبى ومی ‪ًٙ‬وي‪ ،‬اطَار ډَسج‪ ٤‬ثب آوُبىٍاُ ډير ثًىٌ‪ ،‬ي ٭مًډب‬
‫ویبُ ثٍ ىٍډبن ي ډَاٹجز ‪ً٥‬الوی ډير ىاٍوي‪‬‬

‫ډُڈ سَیه اوًا‪ ٫‬آن‪ :‬ثیمبٍیُبی ٹچجی ٭َيٹی‪٥َٕ ،‬بن َب‪ ،‬ىیبثز ي ثیمبٍیُبی ډِډه ىٕشڂبٌ سىٶٖی‪ًٕ،‬اوق ي اهشالالر ٍيان‬

‫٭چز ا‪ٝ‬چی ډَٿ ىٍ ىویبی اډَيُ‪ 5‬ثی٘ اُ ‪60‬ىٍ‪ٝ‬ي اُ ٽڄ ډَٿ َب ىٍ ػُبن ٽٍ ‪80‬ىٍ‪ٝ‬ي آن ىٍ ٽ‪ًٍَٚ‬بی ىٍ كبڃ‬
‫سًٕٮٍ إز‬

‫‪ (2(,(0‬ي‪١‬ٮیز ایَان‪5‬‬
‫ثیمبٍی ایٖپمیټ ٹچجی‪ ،‬ىٍى ٽمَ‪ًٕ ،‬اوق ػبىٌ ای‪ ،‬اهشبڅڄ اٵَٖىځی ډبّيٍ ي ٕپشٍ ډٲِی ايڅیه ٭بډڄ َبی ډَٿ َٖشىي‬

‫ایه اڅڂً ثٍ اڅڂًی ثیمبٍی َب ىٍ ٽ‪ًٍَٚ‬بی سًٕٮٍ یبٵشٍ ‪ٙ‬جبَز ىاٍى)‬ ‫‪‬‬

‫ٍياوی‪ٕ 5‬یڂبٍ‪،‬اڅپڄ‪،‬سٲٌیٍ‪،‬ٵٮبڅیز ثيوی‬ ‫٭ًاډڄ ه‪َ٦‬‬

‫ثیًڅًّیټ‪ 5‬ٹىي هًن‪،‬ٵ‪ٚ‬بٍ هًن‪ ،‬ؿَثی‪ ،‬ا‪١‬بٵٍ يُن‬

‫اَياٳ وٍ ځبوٍ ٕبُډبن ػُبوی ثُيا‪ٙ‬ز‬

‫ٽبَ٘ ‪ " -0‬اُ ه‪ َ٦‬ډَځُبی ُيىٍٓ وب‪ٙ‬ی اُ ثیمبٍیُبی ٱیَياځیَ ‪$‬ٹچت ي ٭َيٷ‪٥َٕ ،‬بن‪ ،‬ىیبثز يډِډه سىٶٖی‪#‬‬ ‫‪),‬‬
‫ٽبَ٘ ‪ " -+‬اُ ډیِان سلَٻ ثيوی وبٽبٵی‬ ‫‪)-‬‬
‫ٽبَ٘ ‪ " ,+‬اُ ډ‪َٞ‬ٳ اڅپڄ‬ ‫‪).‬‬
‫ٽبَ٘ ‪ " .+‬اُ ډیِان ډ‪َٞ‬ٳ ومټ ٕيیڈ‬ ‫‪)/‬‬
‫ٽبَ٘ ‪ " .+‬اُ ‪ٙ‬یً‪ ٫‬إشٮمبڃ ىهبویبر‬ ‫‪)0‬‬
‫ٽبَ٘ ‪ " -0‬اُ ‪ٙ‬یً‪ ٫‬دَٵ‪ٚ‬بٍی هًن‬ ‫‪)1‬‬
‫ػچًځیَی اُ اٵِای٘ ثی‪ٚ‬شَ ؿبٹی ي ىیبثز ػمٮیز‬ ‫‪)2‬‬
‫ىٕشَٕی ‪ " ,++‬ػمٮیز ثٍ ىاٍيَبی ډىبٕت ي ٵىبيٍی َبی دبیٍ ي ‪َ١‬يٍی ثَای ىٍډبن ثیمبٍیُبی ٱیَياځیَ‬ ‫‪)3‬‬
‫ىٕشَٕی كي اٹڄ ‪ " 2+‬ثٍ ىاٍي ي ډ‪ٚ‬بيٌٍ الُڇ ثَای دی‪ٚ‬ڂیَی اُ ثیمبٍیُبی ٹچجی ٭َيٹی ي ډٲِی‬ ‫‪)4‬‬

‫اَياٳ اڅلبٹی ىٍ ایَان‬

‫ٍٕبوين ډیِان إیيَبی ؿَة سَاؤ ىٍ ٍيٱه َبی هًٍاٽی ي ډًاى ٱٌایی ىٍ كي ‪ٝ‬ٶَ‬ ‫‪),‬‬
‫ٽبَ٘ وٖجی ‪ " -+‬ىٍ ډَٿ ي ډیَ وب‪ٙ‬ی اُ س‪ٞ‬بىٵبر ػبىٌ ای‬ ‫‪)-‬‬
‫ٽبَ٘ وٖجی ‪ " -+‬ىٍ ډیِان ډَٿ ي ډیَ وب‪ٙ‬ی اُ ډ‪َٞ‬ٳ ډًاى ډويٍ‬ ‫‪).‬‬
‫اٵِای٘ ىٕشَٕی ‪ " -+‬ثیمبٍان ٍياوی ثٍ ىٍډبن ثیمبٍی َبی ٍياوی‬ ‫‪)/‬‬

‫‪58‬‬
 ‫اٵِای٘ ٍ‪ٙ‬يػمٮیز‪ ,..+5‬سب ‪ ,.1+‬ثٍ ىڅیڄ ٽبَ٘ ډَٿ‬ ‫سٲییَار ػمٮیشی‬

‫ٽبَ٘ ٍ‪ٙ‬ي ػمٮیز‪ 5‬اُ ٕبڃ‪ ,.10‬ثٍ ىڅیڄ ٽبَ٘ ثبٍيٍی‬

‫ي‪١‬ٮیز سٲٌیٍ ىٍ ایَان ىٍ ىي ىٍَ اهیَ‬

‫‪ ‬ٽبَ٘ ثی٘ اُ ‪ 0+‬ىٍ‪ٝ‬يی ٽڈ يُوی‪ ،‬ٽًسبٌ ٹيی ي الٱَی ىٍ ٽًىٽبن‬

‫كييى ‪ 0+‬ىٍ‪ٝ‬ي ػمٮیز‪ٕ 1/(,0‬بڃ ىؿبٍ ا‪١‬بٵٍ يُن ي ؿبٹی َٖشىي‬ ‫‪ ‬اٵِای٘ ‪ٙ‬یً‪ ٫‬ا‪١‬بٵٍ يُن ي ؿبٹی‬
‫ثَوبډٍ ډپمڄ یبٍی ثب ډپمڄ ‪َِ 0+‬اٍ ياكيی يیشبډیه ‪D‬ىاو٘ آډًُان‬ ‫‪ ‬ٽمجًى يیشبډیه ‪ٍ D‬يوي اٵِای‪ٚ‬ی ىا‪ٙ‬ز‬
‫ىثیَٕشبوی ي ٕبڅمىيان ي ډیبوٖبالن ٱىی ٕبُی ‪ٙ‬یَ ي آٍى ىٍ كبڃ اوؼبڇ إز‬
‫اػَای ثَوبډٍ ډچی ٱىی ٕبُی آٍى ثب آَه ي إیي ٵًڅیټ‪،‬‬ ‫‪ ‬ٽڈ هًوی وب‪ٙ‬ی اُ ٵٺَ آَه ٍيوي ٽبَ‪ٚ‬ی ىا‪ٙ‬شٍ‬
‫ډپمڄ یبٍی آَه ډبىٍان ثبٍىاٍ‪ ،‬ٽًىٽبن ُیَ ‪ٕ -‬بڃ ي آَه یبٍی َٶشڂی ىهشَان ىثیَٕشبوی ي ثَوبډٍ َبی ډيين‬
‫آډًُ‪ٙ‬ی ثَای ٽبٍ ٽىبن ثُيا‪ٙ‬شی ىٍډبوی‬
‫ثب ٱىی ٕبُی ومټ ‪٥‬ٮبڇ ٍيوي ٽبَ‪ٚ‬ی ؿ‪ٚ‬مڂیَ ىا‪ٙ‬ز ثٍ ‪ًٍ٥‬یپٍ ىٍ ٕبڃ ‪ ,.31‬ٽ‪ ًٍٚ‬ایَان اُ‬ ‫‪ ‬ٽمجًى یي‬
‫ًٕی ٕبُډبن ػُبوی ثُيا‪ٙ‬ز ثٍ ٭ىًان سىُب ٽ‪ ًٍٚ‬٭بٍی اُ ٽمجًى یي ىٍ ډى‪٦‬ٺٍ ډيیشَاوٍ ‪َٙ‬ٹی ډٮَٵی ځَىیيٌ‬
‫إز‬

‫‪(3‬ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای‬

‫٭چڈ ډَثً‪ ٣‬ثٍ دی٘ ثیىی‪ ،‬س‪ٚ‬وی‪ ،ٜ‬اٍُ‪ٙ‬یبثی ي ٽىشَڃ ٭ًاډڄ یب إشَٓ َبی ډلی‪٦‬ی ډىشغ ي یب ډًػًى ىٍ ډلی‪ ٤‬ٽبٍ‬
‫إز ٽٍ ډی سًاوي ثب٭ض ثیمبٍی‪ ،‬اهشالڃ ىٍ ٕالډز ي ٕ‪٦‬ق ٍٵبٌ ي یب ٭يڇ إٓبی٘ ي وبٍاكشی ٹبثڄ سًػُی ىٍ ٽبٍٽىبن ي‬
‫‪َُٙ‬يويان ځَىى) ډشو‪ٞٞ‬یه ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای ثب ٽمټ ٕىؼ٘ ٽمی ٭ًاډڄ ُیبن آيٍ ‪ٙ‬یمیبیی‪ ،‬ٵیِیپی‪ ،‬اٍځًوًډی یب‬
‫ثیًڅًّیپی اوؼبڇ ډی ‪ًٙ‬ى‪ .‬ثىبثَایه؛ ایه ډشو‪ٞٞ‬یه ډی سًاوىي و‪ َ٪‬ٽبٍ‪ٙ‬ىبٕبوٍ وٖجز ثٍ ډیِان ٍیٖټ إشَٓ َبی‬
‫ډلی‪٦‬ی‪ ،‬اٍائٍ ىَىي‬

‫‪ (3(,‬اٹياډبر ا‪ٝ‬الكی ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای‬

‫٭چڈ ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای ثٍ سًٕٮٍ اٹياډبر ا‪ٝ‬الكی ىٍ ُډیىٍ ٽىشَڃ ه‪َ٦‬ار ثُيا‪ٙ‬ز اُ ‪َ٥‬یٺی كٌٳ یب ٽبَ٘ ډًاػٍُ ثب‬
‫٭ًاډڄ ه‪َٕ٦‬بُ ډی دَىاُى‪.‬‬

‫یټ ثَوبډٍ ډًطَ ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای ‪ٙ‬بډڄ دی٘ ثیىی ي ‪ٙ‬ىبٕبیی ه‪َ٦‬ار‪ ،‬اوياٌُ ځیَی ډیِان ه‪ َ٦‬ي ٽىشَڃ ه‪ َ٦‬إز‬
‫‪‬ػبیڂِیىی ډًاى ډ‪ َ٢‬یب ٕمی ثب ډًاى ٽڈ ه‪َ٦‬سَ‬
‫‪‬سٲییَ ٵَآیىيَبی ٽبٍی ثَای كٌٳ یب ثٍ كياٹڄ ٍٕبوين ډًاػٍُ ٽبٍی‬
‫‪َ٥‬اكی ٕیٖشڈ َبی سًُیٍ‬

‫‪59‬‬
 ‫‪ٍ‬٭بیز و‪٪‬ڈ ي سَسیت ‪$‬اُ ػمچٍ ٍي ‪ُٙ‬بی ىٵ‪ ٬‬ایمه ُثبڅٍ)‬
‫‪‬سٮییه سؼُیِار كٶب‪٩‬ز ٵَىی ډىبٕت‪.‬‬

‫اوؼبڇ اٹياډبر ا‪ٝ‬الكی ىٍ ډلی‪ ٤‬ٽبٍ ډىؼَ ثٍ ٽبَ٘‪ -2‬ىٍ‪ٝ‬ي ی ٱیجز اُ ٽبٍ ثٍ ٭چز إٓیت َبی ‪ٙ‬ٲچی ي ٽبَ٘ ‪-1‬‬
‫ىٍ‪ٝ‬يی َِ یىٍ ډَاٹجز ٕالډز یب هيډبر ىٍډبوی ‪َٙ‬ٽز َب ډی ‪ًٙ‬ى)‬

‫‪ (3(-‬ډٮیبٍَبی اهالٹی ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای‬

‫ُويځی‪ٕ ،‬الډز ي ٍٵبٌ ډَىڇ ډمپه إز ثٍ ٹ‪٢‬بير كَٵٍ ای آن َب ثٖشڂی ىاٍى ي آن َب ډٖئًڃ كٶب‪٩‬ز‬ ‫‪-‬‬
‫ٕالډشی ي ٍٵبٌ آن َب َٖشىي‪.‬‬
‫ډشو‪ٞٞ‬یه ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای ثٍ ځَيٌ َبی سلز سبطیَإٓیت ٕالډشی اكشمبڅی ډ‪ٚ‬بيٌٍ ىَىي‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ثٍ ػِ ډًاٍى ٹبوًوی ي ایمىی ا‪٥‬ال٭بر ‪َٙ‬ٽز ي ا‪ٙ‬وب‪ٍ ٛ‬ا ډلَډبوٍ وڂٍ ىاٍوي)‬ ‫‪-‬‬
‫ػبیی ٽٍ ٹ‪٢‬بير سلز سبطیَ ډ‪ٞ‬بڅلٍ یب س‪٢‬بى ډىبٵ‪ ٬‬إز ٹ‪٢‬بير وىمبیىي‬ ‫‪-‬‬
‫سً‪ٝ‬یٍ ډی ‪ًٙ‬ى ډشو‪ٞٞ‬یه ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای ‪َٝ‬ٵبً ىٍ ُډیىٍ سو‪ ٜٞ‬ٽبٍی هًى اٍائٍ هيډبر ىَىي ي ډًٖالوٍ‬ ‫‪-‬‬
‫٭مڄ ٽىىي‬

‫‪ (3(.‬سیڈ ٕالډز ي ایمىی ‪ٙ‬ٲچی‬

‫سیڈ ٕالډز ي ایمىی ‪ٙ‬ٲچی ډش‪ٚ‬پڄ إز اُ ‪ 5‬ډشو‪ ٜٞ‬ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای‪ ،‬ډشو‪ ٜٞ‬ایمىی‪ ،‬دَٕشبٍ ٕالډز ‪ٙ‬ٲچی ‪،‬‬
‫دِ‪ٙ‬ټ ‪٥‬ت ٽبٍ‪ ،‬ٽبٍٽىبن‪ ،‬ډيیَیز اٍ‪ٙ‬ي ي ه‪ ٤‬سًڅیي ي ٕبیَ اٵَاىإز‬

‫َيٳ ا٭‪٢‬ب ایؼبى ډلی‪ ٤‬ٽبٍ ٕبڅڈ ي ایمه ٭مڄ ومبیىي ) ثىبثَایه‪ ،‬٭مچیبر ػياځبوٍ آن َب ثبیي ثٍ ولً ی ډيیَیز ‪ًٙ‬ى ٽٍ‬
‫ثٍ یپيیڂَ ډَسج‪ ٤‬ثًىٌ سب یټ ثَوبډٍ ډًٵٸ اػَا ځَىى‪.‬‬
‫ايڅیه ػِء كیبسی ىٍ یټ ثَوبډٍ ٕالډز ي ایمىی ٽبٍ‪ ،‬سٮُي ډيیَیز اٍ‪ٙ‬ي ي ډيیَیز ه‪ ٤‬سًڅیي إز‬

‫ډشو‪ ٜٞ‬ایمىی‪ 5‬ىٍ ياٹ‪َ ٬‬مبن ډشو‪ٞٞ‬یه ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای َٖشىي ٽٍ ثبیي ٭ًاډڄ كًاىص ي ٽىشَڃ ه‪َ٦‬ار اكشمبڅی‬
‫ٍا اوؼبڇ ىَىي‬
‫دَٕشبٍ ٕالډز ‪ٙ‬ٲچی‪ 5‬سلًیڄ ىَىيٌ هيډبر ػبډ‪ ٬‬ثُيا‪ٙ‬شی ي ىٍډبوی ثٍ ٽبٍځَان إز ) سمَٽِ ا‪ٝ‬چی ایه دَٕشبٍ ثَ‬
‫اٍسٺبء ‪ ،‬كٶب‪٩‬ز ي ثبُیبثی ٕ‪٦‬ق ٕالډز ٽبٍځَان ىٍ ٍإشب ی ایؼبى یټ ډلی‪ ٤‬ٽبٍی ٕبڅڈ ي ایمه إز) ىٍ ‪ًٍٝ‬سی ٽٍ‬
‫ػَاكشی ٍم ىَي‪ ،‬آن َب اُ یټ ٍيیپَى ډيیَیشی إشٶبىٌ ډی ٽىىي سب ٽبٍٽىبن إٓیت ىیيٌ ُيىسَ ثُجًى یبٵشٍ ي ثٍ ډًٹ‪٬‬‬
‫ثٍ ٽبٍ ډىبٕت ثَ ځَىاوىيٌ ‪ًٙ‬وي‪.‬‬
‫دِ‪ٙ‬ټ ‪٥‬ت ٽبٍ‪ 5‬ثٍ ‪ًٍٝ‬ر آٽبىډیټ ىاو٘ ځٖشَى ٌ ای اُ ٍياث‪ ٤‬٭چز ي ډٮچًڅی ي ٭الئڈ ي و‪ٚ‬بوٍ َبی ډًاػٍُ َبی كبى ي‬
‫ډِډه ي ىٍډبن ٭ًاٍ‪ ٟ‬ػبوجی آن َب ٍا ثٍ ىٕز ډی آيٍى ) َيٳ ا‪ٝ‬چی دِ‪ٙ‬ټ ‪٥‬ت ٽبٍ ایه إز ٽٍ اُ ثَيُ ثیمبٍی َبی‬
‫‪ٙ‬ٲچی ػچًځیَی ومبیي ي َىڂبډی ٽٍ ثیمبٍی كبىص ‪ٙ‬ي ٕالډز ٽبٍٽىبن ٍا ثبُځَىاوي)‬

‫‪61‬‬
 ‫ىٍ ثٖیبٍی اُ ډٺٍَار‪ ،‬كياٹڄ یټ ثَوبډٍ و‪٪‬بٍر دِ‪ٙ‬پی ځىؼبويٌ ‪ٙ‬يٌ إز ي ٍيٗ َبی ي آُډبی‪ٚ‬بر اػجبٍی ډ‪ٚ‬و‪ٜ‬‬
‫ځَىیيٌ إز)ایه ٽبٍَب ثٍ ٽىشَڃ ٕالډز ٽبٍٽىبن ي دی‪ٚ‬ىُبى ‪ٙ‬ٲڄ ډشىبٕت ثب سًاوبیی ٵیِیپی ٽمټ ډی ٽىي)‬
‫ٽبٍٽىبن ‪ 5‬ډىج‪ ٬‬ا‪٥‬ال٭بسی اُ ٍيويَبی ٽبٍی َٖشىي ٽٍ ثٍ ډشو‪ ٜٞ‬ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای ٽمټ ډی ٽىي سب ٍاٌ َبی ٽىشَڃ‬
‫ه‪َ٦‬ار ٍا دیيا ٽىي)‬

‫‪ (3(/‬ډًڅٶٍ ثَوبډٍ ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای‬

‫سييیه ثَوبډٍ‬ ‫‪-‬‬
‫ٍيٗ َبی ‪ٙ‬ىبٕبیی ه‪َ٦‬‬ ‫‪-‬‬
‫اٍُیبثی ډًاػٍُ ي اٍُ‪ٙ‬یبثی ه‪َ٦‬‬ ‫‪-‬‬
‫ٽىشَڃ ه‪َ٦‬‬ ‫‪-‬‬
‫آډًُٗ ٽبٍٽىبن‬ ‫‪-‬‬
‫ډ‪ٚ‬بٍٽز ىاىن ٽبٍٽىبن‬ ‫‪-‬‬
‫اٍُ‪ٙ‬یبثی ثَوبډٍ ي ډمیِی ي طجز ا‪٥‬ال٭بر‬ ‫‪-‬‬

‫‪ (3(0‬سبٍیوـٍ ٹًاویه ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای ىٍ ایَان‬

‫‪,.1-‬‬
‫‪,./1‬‬ ‫‪,.-0‬‬
‫يُاٍر‬ ‫‪,.0.‬‬
‫اياهَ ىٍَ ‪0+‬‬ ‫‪,..2‬‬ ‫ٹبوًن ډًٹز‬
‫ثُيا‪ٙ‬ز‬ ‫اىاٌٍ ثُيا‪ٙ‬ز‬
‫اىاٌٍ ثُيا‪ٙ‬ز‬ ‫ٽبٍ‬
‫اىاٌٍ ثُيا‪ٙ‬ز‬ ‫ډلی‪ ٤‬ٽبٍ ي‬ ‫اىاٌٍ ٽڄ‬
‫‪$$‬اىاٌٍ ٽڄ‬ ‫ډلی‪ ٤‬ٽبٍ ي‬
‫كَٵٍ ای‬ ‫اىاٌٍ ‪٥‬ت‬ ‫ثبٍُٕی‬ ‫يُاٍر ٽبٍ ي‬
‫ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ‬ ‫ًَا‬
‫‪ٝ‬ىٮشی‬ ‫اډًٍ اػشمب٭ی‬
‫ای‪##‬‬

‫‪61‬‬
‫اىاٌٍ ٽڄ ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای س‪ٚ‬پیڄ ي ډٖئًڅیز كٶ‪ ٨‬ي اٍسٺبء ٕالډز ویَيَبی ‪ٙ‬بٱڄ ٽ‪ ًٍٚ‬ىٍ ډ‪ٚ‬بٱڄ ځًوبځًن ػبډٮٍ ٍا‬
‫٭ُيٌ ىاٍ ځَىیي ي ثَ إبٓ كپڈ ډبىٌ ‪85‬ٹبوًن ٽبٍ‪" ،‬يُاٍر ثُيا‪ٙ‬ز‪ ،‬ىٍډبن ي آډًُٗ دِ‪ٙ‬پی "٭ُيٌ ىاٍ ډٖبئڄ‬
‫ثُيا‪ٙ‬ز ي ىٍډبن ٽبٍځَان ي "يُاٍر ٽبٍ ي اډًٍ اػشمب٭ی "ډٖئًڃ ایمىی ٽبٍځَان ځَىیي‪.‬‬

‫ډَٽِ ٕالډز ډلی‪ ٤‬ي ٽبٍ ایَان یپی اُ ډَاٽِ ډُڈ ُیَ ډؼمً٭ٍ ډٮبيوز ٕالډز يُاٍر ثُيا‪ٙ‬ز‪ ،‬ىٍډبن ي آډًُٗ‬
‫دِ‪ٙ‬پی إز ٽٍ سييیه ٕیبٕز َب ي ىٕشًٍاڅٮمڄ َب ي اػَا ي ا٭مبڃ ٹًاویه ډَثً‪ ٣‬ثٍ ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪ ٤‬ي ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ‬
‫ای ٍا ىٍ َٕإَ ایَان ٭ُيٌ ىاٍ إز‬

‫‪ٕ (3(1‬بُډبن َب‪ ،‬ډًٕٖبر ي ٹًاویه ډَسج‪ ٤‬ثب ثُيا‪ٙ‬ز كَٵٍ ای ىٍ ایبالر ډشليٌ‬

‫‪ٕ 3(1(,‬بُډبن ٕالډز ي ایمىی ‪ٙ‬ٲچی ‪#OSHA$‬‬

‫‪Occupational Safety and Health Administration‬‬

‫ُیَ ډؼمً٭ٍ اىاٌٍ ٽبٍ آډَیپب إز‬ ‫‪-‬‬

‫كٸ ‪ٝ‬ييٍ ډؼبُار ٍا ىاٍى‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫اػبٌُ ثبٍُٕی ي یب ډ‪ٞ‬بكجٍ ثب ٽبٍٽىبن ٍا ىاٍى‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ډی سًاوي ٽبٍٵَډبیبن ٍا ثٍ كٶ‪ ٨‬ي وڂُياٍی ًٕاثٸ ىٹیٸ ډًاػٍُ ثب ډًاى ثبڅٺًٌ‬ ‫‪-‬‬
‫ه‪َ٦‬وبٻ ډچِڇ ومبیي‪.‬‬
‫ډی سًاوي ٽبٍٽىبن ٍا اُ وشبیغ دبی٘ هًى ډ‪٦‬چ‪ٕ ٬‬بُى‬ ‫‪-‬‬

‫‪ 3(1(-‬ډًٍٕٖ ډچی ٕالډز ي ایمىی ‪ٙ‬ٲچی ‪#NIOSH$‬‬

‫‪#National Institute for Occupational Safety and Health$‬‬

‫آّاؤ ا‪ٝ‬چی ىٍ ُډیىٍ سلٺیٺبر ٕالډز ي ایمىی ‪ٙ‬ٲچی ىٍ آډَیپب‬ ‫‪-‬‬

‫ډٖئًڃ ‪ٙ‬ىبٕبیی ه‪َ٦‬ار ي اٍائٍ سً‪ٝ‬یٍ َبی الُڇ‬ ‫‪-‬‬
‫سُیٍ كييى سً‪ٝ‬یٍ ‪ٙ‬يٌ ډًاػٍُ‬ ‫‪-‬‬
‫ډٮیبٍ ي َ‪ٚ‬ياٍَبی ډَثً‪ ٣‬ثٍ اوًا‪ ٫‬ه‪َ٦‬ار ثُيا‪ٙ‬شی ي اٍُیبثی ډوب‪َ٥‬ار ثُيا‪ٙ‬شی ٽبٍځَان ثٍ ىٍهًإز ٽبٍٵَډب‬ ‫‪-‬‬
‫سٖز ي سبییي سؼُیِار كٶب‪٩‬شی سىٶٖی‬ ‫‪-‬‬
‫سَثیز ویَيی ډشو‪ ٜٞ‬ي ىاٍای ثَوبډٍ ىاو‪ٚ‬ڂبَی‬ ‫‪-‬‬

‫‪ (3(2‬٭ًاډڄ ي إشَٓ َبی ډلی‪٦‬ی‬

‫٭ًاډڄ ي إشَٓ َبی ډوشچٴ ډلی‪٦‬ی ٽٍ ډی سًاوي ډًػت ثیمبٍی ي اهشالڃ ىٍ ٕالډشی ٽبٍځَان ‪ًٙ‬وي‪5‬‬

‫‪ٙ(,‬یمیبیی‬

‫‪62‬‬
 ‫‪(-‬ٵیِیپی‬

‫‪(.‬ثیًڅًّیپی‬

‫‪(/‬اٍځًوًډی‬

‫‪ (3(2(,‬ه‪َ٦‬ار ‪ٙ‬یمیبیی‪5‬‬
‫َىڂبډی ٽٍ سَاٽڈ آالیىيٌ َبی ًَا ثٍ ‪ٙ‬پڄ ‪$‬ځَى ي ٱجبٍ – ثوبٍار ( ځبَُب ي ٱیٌَ‪ #‬ثٍ ثی٘ اُ كي ډؼبُ ثَٕي) ٭اليٌ ثَ‬
‫ه‪ َ٦‬ډًاػٍ ثٍ سىٶٖی‪ ،‬ثٮ‪٢‬ی اُ ایه ډًاى ډمپه إز اُ ‪َ٥‬یٸ دًٕز ػٌة ‪ٙ‬يٌ ي ثٍ ٭ىًان ډلَٻ دًٕز ٭مڄ ٽىىي)‬
‫ىٍػٍ ه‪َ٦‬ثَای یټ ډبىٌ ‪ٙ‬یمیبیی هب‪ ،ٛ‬ثٍ سَاٽڈ آالیىيٌ ي ډير ُډبن ډًاػٍُ ثٖشڂی ىاٍى)‬

‫ثٖیبٍی اُ ډًاى ‪ٝ‬ىٮشی ډبوىي‪ٍُ$ 5‬یه َب – دچیمََب‪ #‬ىٍ َىڂبڇ إشٶبىٌ ىٍ ‪َٙ‬ای‪ ٤‬ډٮمًڃ‪ ،‬وٖجشبً ثی اطَ ي ٱیَ ٕمی‬
‫َٖشىي) ثب كَاٍر سؼِیٍ ‪ٙ‬يٌ ي ډًاى ٕمی سًڅیي ډی ٽىىي)‬

‫ىٕشڂبٌ سىٶٖی ٵًٹبوی یب ډٖیََبی اوشُبیی‬ ‫يٍيى ثَهی اُ ډًاى ‪ٙ‬یمیبیی اُ ٍاٌ سىٶٔ ثٖشٍ ثٍ ډیِان كالڅیز ډی سًاوي‬
‫ٍیٍ ي ٽیٍٖ َبی ًَایی ٍا سلَیټ ٽىي)‬

‫اوًا‪ ٫‬ډوشچٴ ىٍډبویٖز ‪$‬اڅشُبة دًٕز‪ٍ #‬ا ایؼبى ٽىي)‬ ‫سمبٓ ډًاى ډلَٻ ثب ٕ‪٦‬ق دًٕز ډی سًاوي‬

‫ٕ‪٦‬ق اٽٖیْن اسمٖٶَ ٍا ثٍ ٽمشَ اُ ډٺياٍ ډًٍى ویبُ ثَای كٶ‪ ٨‬كي‬ ‫يػًى سَاٽڈ َبی ثبالی ځبَُب ىٍ ًَا ډی سًاوي‬
‫ا‪ٙ‬جب‪٥ ٫‬جیٮی هًن ٽبَ٘ ىَي ي ثب٭ض اهشالڃ ىٍ ٵَایىي ٕچًڅی ‪ًٙ‬ى)‬

‫اُ اوشٺبڃ اٽٖیْن ثٍ ثبٵز ػچًځیَی ٽىىي ي یب اوشٺبڃ آن ٍا اُ هًن ثٍ ثبٵز ډوشڄ‬ ‫ثٮ‪٢‬ی ځبَُب ي ثوبٍار ډی سًاوي‬
‫ومبیىي ي ثب٭ض هٶڂی ‪ٙ‬یمیبیی ‪ًٙ‬وي)‬

‫ومًوٍ َبیی اُ هٶڂی آيٍَبی ‪ٙ‬یمیبیی ‪ 5‬ډًوًٽٖیي ٽَثه ( ٕیبویي َیيٍيّن‬

‫ثٮ‪٢‬ی اُ ډًاى ډمپه إز ثٍ ٕیٖشڈ ٭‪ٞ‬جی ډَٽِی ي ډٲِ اطَ ځٌا‪ٙ‬شٍ ي ایؼبى وبٍٽًُیٔ ‪$‬هًاة آڅًىځی‪ #‬یب ثیًُ‪ٙ‬ی‬
‫‪ًٙ‬ى)‬

‫ثَكٖت ياٽى‪ٚ‬ی ٽٍ ډًاى ‪ٙ‬یمیبیی ىٍثين ایؼبى ډی ٽىىي‪5‬‬

‫‪(,‬هٶڂی آيٍ‬

‫‪ٕ(-‬مًڇ ٕیٖشمیټ‬

‫‪(.‬٭ًاډڄ سًڅیي دىًډًٽًویًُ‬

‫‪63‬‬
 ‫‪ (/‬ډًاى َٕ‪٥‬بن ُا‬

‫‪ (0‬ځبَُبی ډلَٻ‬

‫كييى إٓشبوٍ ډؼبُ ډًاػٍُ‬

‫اڅٴ‪ #‬كي ډشًٕ‪ ٤‬يُوی – ُډبوی ‪5‬‬

‫َ‪ٚ‬ز ٕب٭ز ٽبٍ ډٮمًڃ ٍيُاوٍ – یټ َٶشٍ ٽبٍی ‪ٕ /+‬ب٭شٍ‬

‫سٺَیجب سمبڇ ٽبٍځَان ډی سًاوىي ٍيُاوٍ ي ثيين َیؾ ځًوٍ ٭بٍ‪ ٍ١‬ػبوجی ډًاػٍُ ىا‪ٙ‬شٍ ثب‪ٙ‬ىي)‬

‫ة‪ #‬كي ډؼبُ ډًاػٍُ ٽًسبٌ ډير‪5‬‬

‫ثَای ډير ٽًسبَی ثٍ ‪ ًٍ٥‬دیًٕشٍ ډًاػٍُ ىا‪ٙ‬شٍ ثب‪ٙ‬ىي ثيين ایىپٍ ٭ًاٍ‪١‬ی ډبوىي سلَیټ‪ ،‬إٓیت ثبٵشی ډِډه ي یب‬
‫ٱیَٹبثڄ ثَځ‪ٚ‬ز ي وبٍٽًُیٔ ‪$‬ثی كٖی ي هًاة آڅًىځی ‪ٍ #‬ا اٵِای٘ ىَي) ‪ ,0‬ىٹیٺٍ ای ډشًٕ‪ ٤‬يُوی – ُډبوی إز)‬
‫ََځِ وجبیي ډیِان ډًاػٍُ ىٍ ‪ً٥‬ڃ یټ ٍيُ ٽبٍی اُآن ډٺياٍ سؼبيُ ٽىي)‬

‫ع‪#‬كي ٕٺٴ‪5‬‬

‫ایه ډٺياٍ سَاٽمی إز ٽٍ ََځِ وجبیي كشی ثَای یټ څل‪٦ٕ ٍ٪‬ق ډًاػٍُ اُ ایه ډٺياٍ ٵَاسَ ٍيى) ثَای اٍُیبثی اځَ ػبی٘‬
‫څل‪ ٍ٪‬ای اډپبن دٌیَ وجب‪ٙ‬ي ومًوٍ ثَىاٍی ًَا ثَای یټ ىيٌٍ ‪ ,0‬ىٹیٺٍ ای اوؼبڇ ډی ‪ًٙ‬ى)‬

‫‪ (3(2(-‬ه‪َ٦‬ار ٵیِیپی ‪5‬‬

‫‪ٝ(,‬يا ي اٍسٮبٗ‬

‫‪ (-‬ىډبی ثبال‬

‫‪(.‬ا‪ٙ‬ٮٍ یًویِان ي ٱیَ یًویِان‬

‫‪(/‬ٵ‪ٚ‬بٍ ثبال یب دبییه ًَا‬

‫ډًاػٍُ ثب آوُب اطَار ٵًٍی یب ډِډه ثَای ٕالډز ٽبٍٽىبن ىاٍى)‬ ‫‪-‬‬

‫‪ٝ‬يا ‪ًٝ$‬ر وبهًإشٍ ‪#‬‬

‫وً٭ی اٍسٮبٗ اُ ‪َ٥‬یٸ ػبډيار‪ ،‬ډبیٮبر یب ځبَُب )‬ ‫‪ٙ‬بی‪ ٬‬سَیه ٭ًاډڄ ٵیِیپی‬

‫‪64‬‬
 ‫اطَار وبډ‪٦‬چًة ‪ٝ‬يا‪5‬‬

‫اطَار ٍيان ‪ٙ‬ىبهشی‪ٝ 5‬يا اطَ آُاٍ ىَىيځی ىا‪ٙ‬شٍ ي ډی سًاوي ثب٭ض اهشالڃ ىٍ سمَٽِ ‪،‬هًاة ي یب آٍاډ٘ اٵَاى‬ ‫‪-‬‬
‫ځَىى)‬
‫سياهڄ ىٍ اٍسجب‪٥‬بر ځٶشبٍی ي ثٍ ‪٥‬ج‪ ٬‬آن‪ ،‬اهشالڃ ىٍ ٭مچپَى ي ایمىی ‪ٙ‬ٲچی) اطَار ٵیِیًڅًّیپی ډبوىي ٽبَ٘‬ ‫‪-‬‬
‫‪ٙ‬ىًایی وب‪ٙ‬ی اُ ‪ٝ‬يا ي یب ىٍى ځًٗ َىڂبڇ ډًاػٍُ ثب ‪ٝ‬ياَبیی ثب ٵَٽبؤ ثبال)‬

‫دبٍاډشََبیی ٽٍ ثَ ‪ٙ‬ير اطَار ډًاػٍُ ثب ‪ٝ‬يا سبطیَځٌاٍ َٖشىي‪5‬‬

‫‪(,‬كٖبٕیز َبی ٵَىی‬

‫‪ (-‬اوَّی ‪ًٝ‬ر‬

‫‪ (.‬ٵَٽبؤ ‪ًٝ‬ر‬

‫‪ (/‬وً‪ًٝ ٫‬ر ‪$‬دیًٕشٍ‪ ،‬ډى‪٪‬ڈ ‪ ،‬ٽًثٍ ای‪#‬‬

‫كي ډؼبُ ډًاػٍُ ‪ٙ‬ٲچی ثَای ‪ٕ 3‬ب٭ز ٽبٍ ٍيُاوٍ ‪ 30‬ىٕی ثڄ إز) ثٍ اُای اٵِای٘ ََ ‪ .‬ىٕی ثڄ سَاُ ٵ‪ٚ‬بٍ ‪ًٝ‬ر‬
‫وٖجز ثٍ كي ډؼبُ الُڇ إز ُډبن ډؼبُ ډًاػٍُ و‪ٞ‬ٴ ‪ًٙ‬ى)‬

‫ىډبی ثبال یب إشَٓ ځَډبیی ‪5‬‬

‫یپی اُ اثشيایی سَیه ٭ًاډڄ ُیبن آيٍ ىډبی ثبال ثَ ‪َ٩‬ٵیز ٽبٍی اٵَاى ي ولًٌ ٽبٍ آن سبطیَ ډی ځٌاٍى) ىٍ ‪ٝ‬ىبی‪ ٬‬٭ميسب‬
‫ډٖئچٍ ىډبی ثبال ‪$‬إشَٓ ځَډبیی‪ٙ #‬بی‪ ٬‬سَ اُ ىډبی دبییه ‪$‬إشَٓ َٕډبیی ‪ #‬إز)‬

‫وًٕبوبر ىډبی ٭مٺی اُ دىغ ىٍػٍ ٵبٍوُبیز ثبالسَ ٍيى)‬ ‫ٕالډشی ٵَى ثٍ ه‪ َ٦‬ډی اٵشي)‬

‫ډٺبثچٍ ثب اطَار ىډبی ثبال‬ ‫اٵِای٘ ‪َ١‬ثبن ٹچت‬

‫سَٖی‪ ٬‬ٵَایىي هىټ ‪ٙ‬ين إشب‪٫‬‬ ‫ډًیَځُبی دًٕشی‬

‫هىټ ٽَىن ثين‬ ‫٭َٷ ٽَىن‬

‫كي ډؼبُ ډًاػٍُ ثب إشَٓ ځَډبیی سًٕ‪5 ٤‬‬

‫‪ٙ‬به‪َ ٜ‬بی ډًطَ ‪ ،‬دَٽبٍثَى سَیه‬ ‫‪ٙ‬به‪ ٜ‬سَځًٕیبن ‪# Globe Temperature Wet bulb $ # WBGT$‬‬
‫‪ٙ‬به‪ ٜ‬إشَٓ ځَډبیی ‪ ،‬سبییي ٕبُډبن ثیه اڅمچچی إشبوياٍى)‬

‫‪65‬‬
 ‫دَسًَبی یًویِان‪5‬‬

‫إیت ثٍ ثبٵز َبی ثين‬ ‫اوش‪ٚ‬بٍ اوَّی‬ ‫ډًاى ٍاىیً اٽشیً‬

‫ثٮ‪٢‬ی اُ ډًاى ٍاىیًاٽشیً ىٍ ٵب‪ٝ‬چٍ ىيٍ اُ ثين ایؼبى ه‪َ٦‬ډیپىىي‬ ‫ه‪َ٦‬ار هبٍػی‬
‫ه‪َ٦‬اسی ٽٍ اُ ‪َ٥‬یٸ سىٶٔ‪،‬هًٍىن ي یب دًٕز ياٍى ثين ډی‪ًٚ‬ى‬ ‫ه‪َ٦‬ار ىاهچی‬

‫ٕب‪ٙ ٬٥‬يٌ اُډًاى ٍاىیًاٽشیً‬ ‫اڅٶب ي ثشب‬

‫دَسًَبی یًوٖبُ*یًویِان‬
‫سبث٘ ياٽى٘ َبی َٖشٍ ای‬
‫ًٍار وًسَين‬
‫ىٍ ٍاٽشًٍي‪ٙ‬شبة ىَىيٌ‬

‫دَسً ځبډب‪،‬كب‪ٝ‬ڄ سبث٘ ډًاى دَسًُا‬

‫دَسً اڅپشَي ډٲىب‪٥‬یٔ‬
‫يدَسًایپٔ‬

‫ٽىشَڃ ه‪َ٦‬ار هبٍػی‪ 5‬ډلييى ٽَىن ُډبن ډًاػٍُ‪،‬اوؼبڇ ٽبٍ ىٍ یټ ٵب‪ٝ‬چٍ ایمه‪،‬إٶبىٌ اُ ډًاو‪ ٬‬ي ډلبٵ‪٨‬‬

‫ډبىٌ ٍاىیًاٽشیً ىاٍای ًٍار اڅٶب‪ 5‬ٵٺ‪ ٤‬ىٍ ىاهڄ ثين ایه ًٍار سًاوبیی یًویِإیًن ثبٵز وَڇ*ىٍ ٍیٍ ډٮيٌ ي یب یټ ُهڈ‬
‫ایؼبى إیت ثبٵشی ډی ‪ًٙ‬ى*سؼم‪ ٬‬ثٍ ‪ٙ‬پڄ ًٍٕثبر ډبويځبٍ ىٍ ثو٘ هب‪ٝ‬ی اُ ثين‬

‫ډًاى ٍاىیًاٽشیً ىاٍای ًٍ ار ثشب ‪ 5‬ه‪ َ٦‬ىاهچی ‪$‬ډٮمًال‪ #‬ي هبٍػی*سمبٓ دًٕشی ایؼبى ًٕهشڂی‬

‫دَسًَبی ٱیَ یًویِان‪ 5‬سبث٘ اڅپشَيډٲىب‪٥‬یٔ*‪ً٥‬ڃ ډًع ثچىيسَ ځَډبی ثين ٍا اٵِای٘ ي ډًػت اٵِای٘ ىډب ي وٶًً وٖجز ثٍ‬
‫‪ً٥‬ڃ ډًع ٽًسبٌ*اطَ ډ‪َ٢‬ويا‪ٙ‬شه ثَ ٕالډشی*ه‪ َ٦‬ٽڈ*ا‬

‫‪66‬‬
 ‫اطَار ياثٖشٍ ثٍ ‪ً٥‬ڃ ډًع*‪ٙ‬ير دَسً ي ُډبن ډًاػٍُ إز*‬

‫َبیذَ ثبٍیټ ثٍ ٵ‪ٚ‬بٍثی٘ اُ ٵ‪ٚ‬بٍ ًَا*اٵَاى ىٍ ډٮَ‪ ٟ‬ډظڄ ٱًا‪ٝ‬بن* ٽٍ ىويان َب‪ٕ ،‬یىًٓ َب ي ځًٗ َب ډٮمًال سوز‬
‫سبطیَ اهشالالر ٵ‪ٚ‬بٍ َٖشىي)‬

‫ه‪َ٦‬ار اٍځًوًډی‪5‬‬

‫ډٮىی څٲًی ډ‪٦‬بڅٮٍ یب اوياٌُ ځیَی ٽبٍ‬ ‫‪-‬‬

‫٭چڈ ثیًڅًّیپی اوٖبن ىٍ سٮبډڄ ثب ٭چًڇ ډُىيٕی سب ثٍ اٵِای٘ ٽبٍایی ي ٍٵبٌ اوٖبن ىٍ ډلی‪ ٤‬ٽبٍ ثَٕیڈ‬ ‫‪-‬‬

‫ثين اوٖبن ٹبثچیز سلمڄ ٽَىن دًٕـَ َبی ٱیَ ډٮمًڃ ىٍ ډير ُډبن ډلييى ىٍ وشیؼٍ ٕیٖشڈ ٽبٍی ثبیي ډشىبٕت ثب‬
‫‪َ٩‬ٵیز ي ډلييىیز َبی اوٖبوی*‪َٙ‬ای‪ٕ ٤‬ه ػىٔ ي ي‪١‬ٲیز ٕالډشی ٽبځَ ٍ٭بیز ‪ًٙ‬ى‬

‫ه‪َ٦‬ار ثیًڅًّیپی‬

‫يیَيٓ َب‪،‬ثبٽشَی َب ٹبٍؽ َب‬ ‫ډیپَياٍځبویٖڈ َب ي ٕمًڇ اوُب‬

‫وی٘ ډىؼَ ثٍ اڅشُبة دًٕز‪،‬ډٖمًډیز ي‬

‫ثىيدبیبن‪ٕ$‬وز دًٕشبن‪،‬ك‪َٚ‬ار‪#‬‬
‫اوشٺبڃ ٭ًاډڄ ٭ٶًوی*كٖبٕیز‬

‫ه‪َ٦‬ار ثیچًّیپی‬
‫ایؼبى ىٍډبسیز*ٍیىیز*إڈ‬ ‫ٕمًڇ وب‪ٙ‬ی اُ ځیبَبن‬

‫اىٍاٍ*ډيٵً‪*٫‬ډً*ثِاٷ ػبوًٍان ډٌَُ ىاٍ‬ ‫اڅَّن دَيسییىی‬

‫ډظڄ اوڂڄ ي ٽَڇ َبی كچٺًی‪$‬إپبٍیٔ‪#‬‬ ‫ػچجټ*َٕهٔ*ثی ډَُځبن‬

‫ډ‪ٚ‬بٱڄ ثب ٍیٖټ ثبالی ډًاػٍُ ثب ه‪َ٦‬ار ثیًڅًّیپی‪ :‬ٽ‪ٚ‬بيٍُی*دِ‪ٙ‬پی *اُډبی‪ٚ‬ڂبَی‬

‫‪ (3(3‬اٍُ‪ٙ‬یبثی ٭ًاډڄ ُیبن آيٍ ډلی‪ ٤‬ٽبٍ‬

‫اٍُ‪ٙ‬یبثی ٭ًاډڄ ُیبن ايٍ ډلی‪ ٤‬ٽبٍ‪ٙ 5‬یمیبیی*ٵیِیپی*ثیًڅًّیپی*اٍځًوًډی ي یټ ٵَآیىي س‪ٞ‬میڈ ځیَی إز)‬

‫اٍُیبثی يػًى ه‪ َ٦‬ثُيا‪ٙ‬شی اُ ‪َ٥‬یٸ ‪ 5‬ډ‪ٚ‬بَيٌ ډٖشٺیڈ*ډ‪ٞ‬بكجٍ*اوياٌُ ځیَی ٕ‪٦‬ق االیىيٌ‬

‫‪67‬‬
 ‫ٍيٗ َبی ٽىشَڃ ه‪َ٦‬ار ثُيا‪ٙ‬شی ىٍ ډلی‪َ ٤‬بی ٽبٍی‬
‫سٲییَ يیْځی َبی ‪َ٥‬اكی*ٍيٗ َبی‬ ‫ٽىشَڃ ډُىيٕی‬
‫ػبیڂِیىی*ػيإبُی*و‪ٞ‬ت ٕیٖشڈ سًُیٍ‬

‫ٽبَ٘ ُډبن ٽبٍی ىٍ ډىب‪٥‬ٸ اڅًىٌ*اوؼبڇ ٽبٍ‬

‫ىٍ ُډبن هىټ ٍيُ*اډًُٗ ٽبٍٽىبن ىٍ‬ ‫ٽىشَڃ ډيیَیشی‬
‫‪ٙ‬ىبٕبیی ه‪َ٦‬ي‪ٙ‬یًٌ َبی ایمه ٽبٍ‬

‫ثَای ډلبٵ‪٪‬ز‬
‫ٽبٍځَان‪5‬ىٕشپ٘*څجبٓ*يٕبیڄ‬ ‫سؼُیِار كٶب‪٩‬ز ٵَىی‬
‫كٶب‪٩‬ز سىٶٖی‬

‫‪(4‬ٽچیبر ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪٤‬‬

‫ډلی‪ 5 ٤‬ډؼمً٭ٍ ای اُ٭ًاډڄ ي ‪َٙ‬ای‪ ٤‬هبٍػی ي سبطیَار ياٍىٌ وب‪ٙ‬ی اُ ان ثَ یټ ډًػًى ُويٌ‬

‫َيٳ ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪ 5 ٤‬ٽىشَڃ ٽچیٍ ٭ًاډچی ٽٍ ثبڅٺًٌ ي ثبڅٶٮڄ اطَار ډ‪ َ٢‬ثَ ثٺب ي ٕالډز اوٖبن ىاٍى‬

‫ثٌَُ ځیَی اُ ىاو٘ ُیٖز ډلی‪٦‬ی ي ا‪ًٝ‬ڃ ډُىيٕی ثَای ٽىشَڃ‪،‬ا‪ٝ‬الف ي ثُجًى ٭ًاډڄ ٵیِیپی‪ٙ،‬یمیبیی ي ُیٖشی‬
‫ډلی‪ ٤‬ي كٶ‪ ٨‬ي اٍسٺبء ٕالډشی ي ٍٵبٌ ي إٓبی٘ اوٖبن ‪َ١‬يٍر ىاٍى‬

‫‪ (4(,‬ډلًٍَبی ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪٤‬‬

‫سٮییه ډپبویٖڈ َبی اوشٺبڃ ثیمبٍی سًٕ‪ ٤‬ډلی‪ ٤‬ي ولًٌ دی‪ٚ‬ڂیَی ي ٽىشَڃ اوُب‬

‫سبډیه اة ي ډًاى ٱٌایی ٕبڅڈ‬

‫ډيیَیز ي ٽىشَڃ اڅًىځی ًَا‬

‫سبډیه ثُيا‪ٙ‬ز ډٖپه‪ ،‬اډبٽه ٭مًډی ي سٶَیلی‬

‫ٽىشَڃ اڅًىځی ‪ًٝ‬سی‬

‫دبی٘ ي ٽىشَڃ اطَار ثُيا‪ٙ‬شی دَسًَبی یًن ٕبُ ي ٱیَ یًن ٕبُ‬

‫‪68‬‬
 ‫س‪ٞ‬ٶیٍ‪ ،‬إشٶبىٌ ډؼيى ي ىٵ‪ ٬‬ثُيا‪ٙ‬شی ٵب‪١‬الة َب‬

‫ډيیَیز ػبډ‪ ٬‬دٖمبوي َبی ٭بىی ي ه‪َ٦‬وبٻ‬

‫اٍُیبثی ي ډيیَیز ٍیٖټ ثُيا‪ٙ‬شی ي ډوب‪َ٥‬ار ډلی‪٤‬‬

‫اٍُیبثی ي ډيیَیز اطَار ثُيا‪ٙ‬شی ي ُیٖز ډلی‪٦‬ی دَيٌّ َبی سًٕٮٍ ای‬

‫ٽىشَڃ وبٹچیه‬

‫ډيیَیز ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪ ٤‬ىٍ ثالیب ي ٵًٍیز َب‬

‫‪ (4(-‬ثیمبٍی َبی ډىشٺچٍ اُ ډلی‪٤‬‬

‫اة ي ډًاى ٱٌایی ثی‪ٚ‬شَیه ُٕڈ ثیمبٍی َبی ډىشٺچٍ سًٕ‪ ٤‬ډلی‪ٍ ٤‬ا ىاٍوي‬

‫ثٖیبٍی اُ ثیمبٍی َبی ٭ٶًوی ي ثَهی ٱیَ ياځیَ اُ اة ي ډًاى ٱٌایی ثٍ اوٖبن ډىشٺڄ ډی‪ًٚ‬ى‬

‫ډٖمًډیز َبی ډِډه وب‪ٙ‬ی اُ ٵچِار ٕىڂیه ي ٕمًڇ ىٍ اطَ سمبٓ ىٍاُ ډير ثب٭ض ثَيُ َٕ‪٥‬بن َب ي اهشالالر ّوشیپی‬
‫وٖڄ َبی ایىيٌ ډی‪ًٚ‬ى‬

‫اُ ثیه ٭ًاډڄ ډلی‪٦‬ی ثی‪ٚ‬شَیه ُٕڈ ثیمبٍی َبی ډىشٺچٍ ډَثً‪ ٣‬ثٍ اة ‪ًَ ،‬ا ي ك‪َٚ‬ار ي ػًويځبن ‪$‬وب‪ٙ‬ی اُ ىٵ‪ ٬‬وبىٍٕز‬
‫دٖمبوي‪ #‬ډیجب‪ٙ‬ي‬

‫كٌٳ ٭ًاډڄ ثیمبٍی ُا اُ آة ثٍ ىڅیڄ وَم ډَٿ ي ډیَ ثبال ي َٕ٭ز اوش‪ٚ‬بٍ ایه ثیمبٍی َب ىٍ ػبډٮٍ ىاٍای ايڅًیز ډیجب‪ٙ‬ي‬

‫٭ًاډڄ ٵَ‪ٝ‬ز ‪٥‬چت‪ 5‬ىٍ ‪َٙ‬ای‪ ٤‬٭بىی ثیمبٍی ُا سچٺی ومی‪ًٚ‬وي يڅی اٵَاى ىؿبٍ اهشالڃ ٕیٖشڈ ایمىی ي ٕبڅمىيان ٍا سُيیي‬
‫ډیپىي‬

‫‪69‬‬
 ‫ثیمبٍی ډىشٺچٍ اُ آة‬

‫٭بډڄ ثیمبٍی ىٍ آة‬

‫اُ ‪َ٥‬یٸ ثچ‪٬‬‬ ‫ثیمبٍی َبی ډىشٺچٍ‬

‫سًٕ‪ ٤‬آة‬
‫يثب\ك‪ٞ‬جٍ\‪ٙ‬جٍ ك‪ٞ‬جٍ‬
‫ثُجًى ٽیٶیز اة كشی‬
‫ٍاٌ كڄ‬
‫ثٍ ‪ًٍٝ‬ر ډًٹز‬

‫ٽیٶیز آة‬
‫ىڅیڄ ثیمبٍی ُایی‬
‫٭يڇ ‪ٖٙ‬ز ي ‪ًٙ‬ی‬
‫ٽمیز اة‪$‬ډٺياٍ اة‪#‬‬
‫‪ٙ‬بی‪ ٬‬سَیه ٭چز ٭ٶًوی‬
‫ٽبٵی‬
‫ٽًٍی ي وبثیىبیی ىٍ‬

‫ثیمبٍی َبی ډىشٺچٍ اُ اة‬

‫سَاهڈ‬ ‫ډظبڃ‬
‫ػُبن‬
‫ډظبڃ‪ٙ 5‬یٖشًُيډیبُیٔ ‪$‬ست‬ ‫٭بډڄ ثیمبٍی ىٍ ىيٌٍ ای ُويځی اٗ‬

‫كچِين‪#‬‬ ‫ىٍين ثين وبٹڄ اثِی ثًىٌ‬

‫اة ىٍ ؿَهٍ ی اوشٺبڃ ثیمبٍی‬
‫ٽبَ٘ سمبٓ ثب اة آڅًىٌ‬ ‫وٺ٘ ىٍى‬

‫ٽىشَڃ ػمٮیز وبٹچیه‬ ‫ٍاَپبٍ‬

‫ٽبَ٘ آڅًىځی ډىبث‪ ٬‬ثب ډيٵً‪٫‬‬

‫اثِی ثًىٌ اوي‬

‫ىٍ ىيٌٍ ای اُ‬
‫وِىیټ ثٍ اة ُويځی‬ ‫ُويځی‪ًٚ‬ن‬
‫ډظبڃ‪ 5‬ډبالٍیب‬
‫‪$‬ډیپىىي‪#‬ٽَىٌ اوي‬
‫ثیمبٍی َبی ډىشٺچٍ ثٍ يٕیچٍ‬
‫ثُجًى ‪َٙ‬ای‪ ٤‬اة َبی‬
‫ی ك‪َٚ‬ار وبٹڄ ډَسج‪ ٤‬ثب آة‬
‫ٕ‪٦‬لی‬
‫كٌٳ ػبیڂبٌ َبی دَيٍٗ ي‬
‫ٍاٌ ٽبٍ‬
‫سپظیَ‬

‫ډظڄ‪ 5‬سًٍی ثَای دىؼٌَ‬ ‫و‪ٞ‬ت يٕبیڄ كٶب‪٥‬شی‬

‫‪71‬‬
 ‫ثیمبٍی َبی ډىشٺڄ ‪ٙ‬يٌ اُ ًَا‬

‫ثٖیبٍی اُ ٭ًاډڄ ډیپَيثی‪ ،‬ثیًڅًّی ي آالیىيٌ َبی ‪ٙ‬یمیبیی ي ٵیِیپی ډی‬

‫سًاوىي اُ ‪َ٥‬یٸ ًَا ډىشٺڄ ‪ًٙ‬وي)‬

‫آ الیىيٌ َب ٭ميسب ډىًاٽٖیي ٽَثه‪ ،‬اٽٖیيَبی ځًځَى‪ ،‬اٽٖیيَبی اُر‪َٕ ،‬ة‪َ ،‬یيٍيٽَثًٍَب‪ ،‬سَٽیجبر‬
‫آڅی ه‪َ٦‬وبٻ ي ٵچِار ٕىڂیه َٖشىي‬

‫ىٍاطَ ٵٮبڅیز َبی اوٖبن و‪٪‬یَ سَىى هًىٍيَب‪ٝ ،‬ىبی‪ ،٬‬ډ‪َٞ‬ٳ ًٕهز َبی ٵٖیچی ػُز‬
‫سبډیه اوَّی ي ځَډب ي ٱیٌَ كب‪ٝ‬ڄ ډی ‪ًٙ‬وي)‬

‫ثیمبٍی َبی ډىشٺچٍ سًٕ‪ًَ ٤‬ا‬

‫ثی‪ٚ‬شَیه اطَار ثُيا‪ٙ‬شی آڅًىځی ًَا ثٍ ثیمبٍی‬
‫ثَيو‪ٚ‬یز‪ ،‬آډٶیِڇ‪٥َٕ ،‬بن ٍیٍ‬
‫َبی سىٶٖی ډَثً‪ ٣‬ډی ‪ًٙ‬ى‬

‫ٵىبيٍی ٽىشَڃ‪ ،‬ډيیَیز‪ ،‬ي‪ ٬١‬ي‬

‫اػَای إشبوياٍىَب‬

‫دبی٘ ډٖشمَ ي آډًُٗ ډَىڇ‬

‫ػُز ٍٵ‪ ٬‬ایه ډ‪ٚ‬پڄ ثبیي ىٍ‬ ‫یپی اُ اُ اَياٳ ډُڈ ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪ ٤‬ٽىشَڃ‬
‫ُډیىٍ َبی ډوشچٴ‬ ‫آڅًىځی ًَا ىٍ ډلی‪َ ٤‬بی اوٖبوی إز‬
‫ثُیىٍ ٕبُی ٵَایىي اكشَاٷ‬
‫ًٕهز َبی ٵٖیچی‪،‬‬

‫ػبیڂِیىی ًٕهز َبی ثب‬

‫آڅًىځی ٽمشَ‬

‫إشٶبىٌ اُ اوَّی َبی دبٻ‬

‫‪71‬‬
 ‫ثیمبٍی َبی ډىشٺڄ ‪ٙ‬يٌ اُ دٖمبوي‬

‫ثیمبٍی َبی ډىشٺچٍ وب‪ٙ‬ی اُ ىٵ‪ ٬‬وبىٍٕز دٖمبوي‬

‫ثب٭ض‬
‫آڅًىځی آة‪،‬هبٻ ي ًَا‬

‫ډلی‪ ٤‬ثٖیبٍ ډىبٕجی ػُز دَيٍٗ ي‬

‫‪٥‬ب٭ًن\ ست وب‪ٙ‬ی اُ ځِٗ ډًٗ\‬ ‫سپظیَ ك‪َٚ‬ار ي ػًويځبوی ثب‪ٙ‬ي ٽٍ‬ ‫دٖمبوي ثٍ څلب‪ ٧‬ىاٍا ثًىن ډًاى‬
‫‪ٙ‬یٖشً ډیبُیٔ\ څذشًٕذیَيُ‬ ‫آڅی ي ډًاى ٱٌایی‬
‫ثبڅٺًٌ وبٹڄ ثیمبٍی َب َٖشىي )‬

‫ػم‪ ٬‬آيٍی(> ىٵ‪ ٬‬وُبیی ‪$‬ىٍ‬

‫ٍاٌ كڄ‬
‫هبٍع اُ‪ #َُٙ‬ي ثبُیبٵز‬

‫‪ٍ (4(.‬اَجَى ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪ ٤‬ىٍ ٽىشَڃ ثیمبٍی َب‬

‫ډىج‪ ٬‬ثیمبٍی‬

‫ٍاَجَى ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪ ٤‬ىٍ ٽىشَڃ ثیمبٍی َب‬

‫اثشالی اوٖبن ثٍ ثیمبٍی َبیی ٽٍ ډلی‪ ٤‬ىٍ آوُب وٺ٘ ىاٍى ثٍ‬
‫ولًٌ ی اوشٺبڃ ي وبٹچیه‬
‫ٍٕ ډً‪ٍ ٫ً١‬ث‪ ٤‬ىاٍى‪5‬‬

‫كٖبٕیز ٵَى‬

‫ي‪٩‬یٶٍ ی ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪ ٤‬ٵچغ ٽَىن‬

‫ایؼبى ډًاو‪ ٬‬ډشٮيى ”ډًاو‪ ٬‬ؿىيځبوٍ “ ىٍ ََ یټ اُ ایه اٍٽبن‬
‫ؿَهٍ ىٍ ََ وبكیٍ إز‬

‫‪72‬‬
 ‫ٽىشَڃ ډىج‪٬‬‬

‫اُ ٍاَبی ډًطَ ٽىشَڃ ثیمبٍی‪>6‬ډجبٌٍُ ثب ٭بډڄ ثیمبٍی)‬

‫ویٖز)‬ ‫&&كٌٳ ٭بډڄ ثیمبٍی ُا ٭مال ىٍ ډلی‪ ٤‬ډیَٖ‬

‫ډظبڃ‪ 5‬ػبیڂِیىی ًٕهز ثب‬

‫ځًځَى ٽمشَ‬

‫‪(,‬سٲییَ ي‬ ‫‪(,,‬ا٭مبڃ‬
‫ػبیڂِیىی‬ ‫إشبوياٍى‬
‫‪(-‬اوشلبة‬
‫ػُز كمبیز‬
‫دبٻ سَیه‬
‫اُ ثَوبډٍ َبی‬
‫ډىج‪٬‬‬
‫ثُيا‪ٙ‬ز‬
‫آ‪ٙ‬بډیيوی‬

‫‪(.‬سبډیه آة‬
‫‪(,+‬آډًُٗ‬
‫آ‪ٙ‬بډیيوی‬
‫َمڂبوی‬
‫كشًی ډًاى‬
‫ډٮيوی‬

‫ٍاٌ َبی‬
‫ٽىشَڃ ډىج‪٬‬‬
‫‪(/‬ډمىً٭یز‬ ‫‪(4‬ٹَو‪٦‬یىٍ‬
‫‪ٝ‬یي ىٍ آة‬ ‫‪ٙ‬و‪ ٜ‬ثیمبٍ‬
‫َبی اڅًىٌ‬

‫‪(0‬ي‪ ٬١‬ٹًاویه ي‬ ‫‪(3‬اُ ثیه‬

‫إشبوياٍى ثَای‬ ‫یَىن وبٹچیه‬
‫ډًاٍى هًٍاٽی‬ ‫ثیمبٍی‬
‫‪(1‬سبډیه‬ ‫‪(2‬ثبُیبٵز ي‬
‫ډٖپه‬ ‫٭يڇ سوچیٍ‬
‫ډىبٕت‬ ‫دٖمبوي‬

‫‪73‬‬
 ‫سٲیَ ٭بىار‬
‫ٵَىی‬
‫كمبیز اُثَوبډٍ‬ ‫اٍسٺبی ثُيا‪ٙ‬ز‬
‫َبی یُيا‪ٙ‬ز‬ ‫ٵَىی‬

‫ا‪٥‬میىبن اُ ایىپٍ‬
‫ىٍ ډٖیَ سُیٍ ي‬
‫ٹَايٍی يسًُی‪٬‬‬ ‫ػچً ځیَی اُ‬
‫ډًاى ٱِایی اډپبن‬ ‫سلَٻ وبٹچیه ي‬
‫اوشٺبڃ ي ځٖشَٗ‬ ‫اٵَاى ثیمبٍ‬
‫ثیمبٍی ٵَاَڈ‬ ‫ٽىشَڃ ولًٌ‬
‫وجب‪ٙ‬ي‬ ‫اوشٺبڃ ي َٕایز‬
‫ثیمبٍی َبی‬
‫ډىشٺچٍ اُ ډلی‪٤‬‬

‫ا‪٥‬میىبن اُ ٕبڅڈ‬
‫آډًُٗ َمڂبوی‬
‫ثًىن آة‬

‫اػَای‬
‫ٽىشَڃ آڅًىځی‬
‫إشبوياٍىَبی‬
‫َب‬
‫ډلی‪ُ ٤‬یٖشی‬ ‫ػچً ځیی اُ‬
‫ىٕشَٕی ثٍ‬
‫٭ًاډڄ ثیمبٍی‬

‫‪74‬‬
 ‫إشٮياى اثشال ىٍ اٵَاى‬
‫ډشٶبير إز‬

‫ٽىشَڃ كٖبٕیز اٵَاى‬ ‫ثٍ ىڅیڄ ي‪١‬ٮیز‬

‫‪ٙ‬بؤ اثشال سًٕ‪٤‬‬
‫ىٍ ډٮَ‪ ٟ‬اثشال ثٍ‬ ‫اٵَاى‪$‬ډبوىي ‪ٙ‬ٲڄ‬
‫ثٖیبٍی اُ ٭ًاډڄ سٲیَ‬
‫ثیمبٍی َبی ډىشٺچٍ اُ‬ ‫ي)))‪#‬ثی‪ٚ‬شَ ىٍ ډٮَ‪ٟ‬‬
‫ډیپىي‬
‫ډلی‪٤‬‬ ‫اثشال َٖشىي‬

‫‪ٙ‬بؤ اثشال ىٍ اٵَاى‬

‫ډٖشٮي ثی‪ٚ‬شَ إز‪5‬ډظڄ‬
‫ٽًىٽبن)ٕبڅمىيان‬
‫ډجشالیىبن ثٍ وٺبی‪ ٜ‬ایمىی‬
‫ي اٵَاى ډجشال ثٍ ثیمبٍی‬
‫َبی ډِډه‬

‫‪5‬‬ ‫وشیؼٍ ځیَی‬

‫‪(,‬ٽىشَڃ ولًٌ اوشٺبڃ ي َٕایز ثیمبٍی َبی ډىشٺچٍ اُ ډلی‪>6٤‬وٍ سىُب ډیشًاوي ثٍ كٌٳ ٭بډڄ ثیمبٍی ُا یب ٹ‪ُ ٬٦‬وؼیٌَ‬
‫اوشٺبڃ ډىؼَ ډی‪ًٚ‬ى‪>6‬ثچپٍ ډیشًاوي كٖبٕیز ٵَى ثٍ ثیمبٍی ٍا ثٍ ‪ َُ٥‬ؿ‪ٚ‬ڈ ځیَی ٽبَ٘ ىَي)‬

‫‪(-‬اَمیز اٹياډبر ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪ ٤‬اُ ىیيځبٌ اٍُ ٗ ٽىشَڃ ثیمبٍی ىٍ ثٮ‪٢‬ی ډًاٍى اُ ياٽٖیىبٕیًن ډًطَسَإز)‬

‫ىٍ ياٽٖیىبٕیًن َيٳ ٽبَ٘ كٖبٕیز ي اٵِای٘ ډٺبيډز یٍ یجمبٍی إز)‬ ‫‪-‬‬

‫‪75‬‬
‫سؼَثیبر كبٽی اُ آن إز ٻ ٽىشَڃ ولًٌ اوشٺبڃ َٕایز ډىؼَ ثٍ ډٺبيډز ‪ً٥‬الوی ډير ي دبیياٍ ىٍ ثَاثَ ‪٥‬یٴ‬ ‫‪-‬‬
‫يٕیٮی اُ ثیمبٍی َبی ډىشٺچٍ اُ ډلی‪ ٤‬ډی‪ًٚ‬ى)‬

‫‪(,+‬ا‪٦ٝ‬الكبر ثُيا‪ٙ‬ز ٭مًډی‬

‫‪ ,+(,‬ياٽى٘ ډَسج‪ ٤‬ثب ثیمبٍی‬

‫وبهً‪ٙ‬ی‪ 5‬كبڅز ًَىی ‪$‬اكٖبٓ هًة وجًىن‪#‬‬

‫ٽٖبڅز یب اهشالڃ‪ 5‬اهشالڃ ىٍ ٵٮبڅیز اػشمب٭ی ي ٭مچپَى ‪$‬وٺ٘ ٵَى َىڂبڇ وبهً‪ٙ‬ی‪ #‬ډبوىي ا‪َ٦١‬اة‪ ،‬دَهب‪ٙ‬ڂَی‪،‬‬
‫هًى‪ٙ‬یٶشڂی‬

‫ثیمبٍی‪ 5‬وبٍاكشی وب‪ٙ‬ی اُ ډ‪ٚ‬پالر ػٖمی‪$‬وبٍٕبیی ٹچجی‪َ ،‬ذبسیز‪ ،‬ىیبثز ٹىيی‪ #‬یب ٍياوی‪$‬ډوشڄ ‪ٙ‬ين ٵپَ‪ ،‬اكٖبٓ ي‬
‫ٍٵشبٍ‪ٍ #‬ا ډی ځًیىي)‬
‫( اُ و‪ َ٪‬څٲز ‪ٙ‬ىبٕی ثٍ ډٮىبی وبٍاكشی‬
‫( اُ و‪ َ٪‬دبسًٵیِیًڅًّیټ یٮیه ایؼبى اهشالڃ ىٍ ثين‬

‫‪76‬‬
 ‫‪٥ (,+(-‬جٺٍ ثىيی ثیمبٍی َب‬

‫ثیمبٍی َبیی َٖشىي ٽٍ سًٕ‪ ٤‬یټ ٭بډڄ‬

‫ثیًڅًّیټ ‪$‬يیَيٓ‪،‬ثبٽشَی‪ٍ،‬یپشِیب‪،‬دَیًن‪ #‬ثٍ اوٖبن‬
‫ٹبثڄ اوشٺبڃ َٖشىي)‬

‫ډبوىي‪5‬‬ ‫ياځیَىاٍ‬
‫‪%‬آثٍٖ َبی‬ ‫‪Communicable $‬‬
‫إشبٵیچًٽًٽًٕی‬ ‫‪#diseases‬‬
‫‪َ%‬ذبسیز َبی‬
‫يیَيٕی‬
‫‪%‬ٽبويیبُیٔ ياّن‬
‫‪%‬إٓپبٍیبُیٔ‬
‫‪%‬ػىًن ځبيی‬

‫ٱیَياځیَىاٍ‪Non $‬‬
‫ثیمبٍی َبی َٖشىي ٽٍ ثٍ ‪ًٍٝ‬ر ډٖشٺیڈ اُ یټ‬
‫‪communicable‬‬
‫ٵَى ثٍ ٵَى ىیڂَ ٹبثڄ اوشٺبڃ ویٖشىي)‬ ‫‪#diseases‬‬

‫ډبوىي‪5‬‬
‫‪٥َٕ%‬بن‬
‫‪%‬ىیبثز‬ ‫‪٥‬جٺٍ ثىيی‬
‫ثیمبٍی َب‬
‫‪%‬ثیمبٍی َبی‬
‫ٹچجی ٭َيٹی‬

‫ثیمبٍی َبیی َٖشىي ٽٍ ثیه كیًاوبر ډٌَُ ىاٍ ي‬

‫اوٖبن ٹبثڄ اوشٺبڃ َٖشىي)‬

‫‪%‬ایه ثیمبٍی َب ډمپه إز ىٍ ثیه كیًاوبر‬

‫ثًډی ‪#Enzootic$‬یب َمٍ ځیَ ثب‪ٙ‬ىي)‬
‫‪%‬اُ ثیه ‪,/,0‬٭بډڄ ثیمبٍی ُا ‪ "1,‬آن‬ ‫ډ‪ٚ‬شَٻ‬
‫ډ‪ٚ‬شَٻ‪َٖ#Zoonosis$‬شىي)‬ ‫‪#Zoonosis$‬‬

‫ډبوىي‪5‬‬
‫َبٍی ‪ٕ ،‬یبٌ ُهڈ‪،‬ست ډبڅز‪ٕ،‬ڄ ځبيی‬
‫‪٥‬ب٭ًن‪ٕ ،‬بٍٓ‪ ،‬ډَٓ ‪ ،‬ٽًیي‬

‫‪77‬‬
‫ثیمبٍی َبیی َٖشىي ٽٍ ثٍ ٭چز ٭ًاډڄ ُیبن آيٍ‬
‫ٵیِیپی‪ٙ،‬یمیبیی‪،‬ثیًڅًّیټ‪،‬اٍځًوًډیټ ي ٍياوی‬
‫ډًػًى ىٍ ډلی‪ ٤‬ٽبٍ ثًػًى ډی آیىي)‬

‫‪ٙ‬ٲچی‬
‫ډبوىي‪5‬‬
‫‪Occupational $‬‬
‫‪%‬ډٖمًډیز ثب َٕة‬ ‫‪#Diseases‬‬
‫‪ٕ%‬یچیپًُیٔ‪$‬ىٍ اطَ‬
‫سىٶٔ ‪ً٥‬الوی ډير‬
‫ٱجبٍ َبی ٕیچیٔ‬
‫ایؼبىډی‪ًٚ‬ى‪#‬‬
‫‪%‬آڅَّی َب‬
‫‪ًٕ%‬هشڂی ٹَویٍ ىٍ‬
‫ػً‪ٙ‬پبٍَب‬
‫ثیمبٍی َبیی ٽٍ ثٍ ٭چز اوشٺبڃ ّن ډٮیًة یب‬
‫ػُ٘ َبی ّوی ثَيُ ډیپىي)‬

‫ّوشیپی ي ٽَيډًُيډی‬ ‫‪٥‬جٺٍ ثىيی‬

‫ډبوىي‪5‬‬
‫‪%‬إٶَيٕیشًُ‬ ‫ثیمبٍی َب‬

‫‪%‬آڅپبدشًوًٍی‬
‫‪ٕ%‬ىيٍڇ ىاين‬
‫‪%‬سبالٕمی ډبّيٍ‬

‫ثیمبٍی یب إیجی ٽٍ سًٕ‪ ٤‬ىٍډبوڂَایؼبى ډی‬

‫ځَىى‪$‬ثیمبٍی َبیی ٽٍ ثٍ ٭چز ه‪٦‬بی ىٍډبوی‬
‫ثًػًى ډی ایىي‪#‬‬

‫ډبوىي‪5‬‬
‫‪%‬ثبٹی ځٌا‪ٙ‬شه ځبُ ىٍ ‪ٙ‬پڈ ثیمبٍ ثٮي اُ‬ ‫ایبسَيّویټ‬
‫ػَاكی‬ ‫‪Iatrogenic $‬‬
‫‪%‬ٵچغ ٭‪ٞ‬ت ثَاٽیبڃ وًُاىكیه ُایمبن‬ ‫‪#Diseases‬‬
‫‪%‬إٓیت ووب٭ی ىٍ ىٕشپبٍی َبی ډٌَُ ای‬
‫‪%‬آٍیشمی وب‪ٙ‬ی اُ سٍِیٸ دشبٕیڈ‬
‫‪%‬ه‪٦‬بی ىاٍيیی‬
‫‪%‬ثَيُ ٭ٶًوز ثيڅیڄ ٭يڇ ٍ٭بیز ډًاُیه ډظال‬
‫‪ٖٙ‬ش‪ًٚ‬ی ىٕز‬
‫‪%‬دىًډًسًٍاٽٔ ایبسَيّویټ‬

‫‪78‬‬
 ‫ٕبُيٽبٍی دٌیَٵشٍ ٽٍ ثٍ ٕجت ان‪،‬٭بډڄ‬ ‫ثیمبٍی ُایی یب دبسًّوِ‬
‫ډٖجت‪،‬ثب٭ض ‪ ًٍُ٩‬ثیمبٍی ډی ‪ًٙ‬ى)‬ ‫‪#pathgenesis$‬‬

‫دبسًّوَي اسیًڅًّی‬
‫ٕجت ‪ٙ‬ىبٕی یټ ثیمبٍی یب وبسًاوی ٭جبٍسىي اُ‬
‫٭چڄ دٌیِٵشٍ ‪ٙ‬يٌ ای ٽٍ ٕبُيٽبٍ ثیمبٍی ُایی‬
‫ٍا ‪َٙ‬ي‪ ٫‬ډی ومبیىي)‬
‫ٕجت ‪ٙ‬ىبٕی‬
‫‪$‬اسیًڅًّی‪#‬‬

‫ٽىشَڃ ایه ٭چڄ ډمپه إز ثٍ دی‪ٚ‬ڂیَی اُ‬

‫ثیمبٍی ډىؼَ ‪ًٙ‬ى)‬

‫‪٥‬جٺٍ ثىيی ثیه اڅمچچی ثیمبٍی َب‪5‬‬

‫ځَيَی اُ هجَځبن ثیه اڅمچچی ثَای ٕبُډبن ػُبوی ثُيا‪ٙ‬ز كبالر هب‪ٝ‬ی ثیمبٍی َب ٍا ‪٥‬جٺٍ ثىيی ٽَىٌ اوي‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ایه ٕبُډبن ٵَُٕز ٽبډڄ ٍا ىٍ ٽشبة ‪ٍ$‬اَىمبی ‪٥‬جٺٍ ثىيی ثیه اڅمچچی ثیمبٍی َب‪،‬ػَاكبر ي ٭چڄ ډَٿ‪#‬ډىش‪َٚ‬‬ ‫‪-‬‬
‫ډی ومبیي ٽٍ ََ ثیمبٍی ىاٍای ٽي ډو‪ ًٛٞ‬ثٍ هًى إز)‬

‫‪(,+(.‬ياّځبن ډَسج‪ ٤‬ثب ٭ٶًوز‬

‫يیَيٓ َب‬
‫ٽالډیيیب‬
‫ٹبٍؽ َب‬
‫ٽًٽٖی‬
‫ثبٽشَی َب‬
‫ثبٽٖیڄ‬ ‫٭ًاډڄ ٭ٶًوی‬
‫دَیًن َب‬
‫ٍیپشِیب ي)))‬

‫سټ یبهشٍ‬
‫اوڂڄ َب‬
‫ٽَڇ ي)))‬

‫‪79‬‬
 ‫٭ٶًوز‪5#Infection$‬‬

‫يٍيى ي سپبډڄ یټ ٭بډڄ ٭ٶًوی ثٍ ثين اوٖبن یب كیًان ٭ٶًوز وبډیيٌ ډی ‪ًٙ‬ى) ٭ٶًوز ډشَاىٳ ثیمبٍی ٭ٶًوی ویٖز ثچپٍ‬
‫وشیؼٍ ی ایؼبى ٭ٶًوز ډمپه إز ثَيُ ٭ٶًوز ډوٶی‪ #Infection$‬یب آ‪ٙ‬پبٍ‪ #Disease$‬ثب‪ٙ‬ي)‬

‫٭بډڄ ٭ٶًوی‪5#Infection agent$‬‬

‫ډًػًى ُويٌ ای‪$‬يیَيٓ‪ٍ،‬یپشِیب‪،‬ٹبٍؽ ي))‪#‬إز ٽٍ ٹبىٍ ثٍ ایؼبى ٭ٶًوز یب ثیمبٍی ٭ٶًوی إز)‬

‫آڅًىځی ٭ٶًوی‪5#contamination$‬‬

‫يػًى ٭بډڄ ٭ٶًوز ُای ُويٌ ثَ ٕ‪٦‬ق ثين‪ ،‬ا‪ٙ‬یب ي هًٍاٻ)‪$‬و‪ٚ‬بوڂَ ٭ٶًوز ویٖز‪ #‬ډبوىي‪ 5‬آڅًىٌ ‪ٙ‬ين څًڅٍ ومًوٍ اىٍاٍ ىٍ‬
‫سمبٓ ثب ثين یب آڅًىٌ ‪ٙ‬ين ډلی‪ ٤‬ٽ‪ٚ‬ز ثب ډیپَيثُبی ثين ي ډظجز ‪ٙ‬ين ٽبًة ٽ‪ٚ‬ز)‬

‫٭ٶًوز ُایی* آڅًىٌ ٽىىيځی‪5#infectivity$‬‬

‫سًاوبیی ٭بډڄ ثیمبٍی ىٍين ثين ډیِثبن)‬

‫آڅًىٌ ٽىىيځی‪5#infectiousness$‬‬

‫ًُٕڅز وٖجی اوشٺبڃ ثیمبٍی ثٍ ډیِثبن َبی ىیڂَ)‬

‫آڅًىځی*وبدبٽی ٱیَ ٭ٶًوی‪5#pollution$‬‬

‫يػًى ډًاى ډ‪ َ٢‬ىٍ ډلی‪)٤‬‬

‫‪%%‬سٲییَار وبډ‪٦‬چًة ىٍ ًَا‪،‬آة یب ٱٌا ىٍ اطَ ډًاى ٕمی‪ ،‬كشی اځَاطَار ًٕء ثَ ٕالډشی ويا‪ٙ‬شٍ ثب‪ٙ‬ي‪ ،‬اطَار وبډ‪٦‬چًثی ثَ‬
‫ٕالډشی ډی ځٌاٍى) ډبوىي‪ 5‬آڅًىځی ًَا ثب َٕة‪ ،‬آڅًىځی آة‪ ،‬ثبٍان هًن* ٕیبٌ ي یب إیيی ثيڅیڄ ډًاى ‪ٙ‬یمیبیی ىٍ ًَا)‬

‫ٕ‪ً٦‬ف ډوشچٴ ٭ٶًوز‪5‬‬

‫(إشٺَاٍ‪5#colonization$‬سؼم‪ ٬‬٭بډڄ ثیمبٍی ُا ‪$‬إشبٵیچًٽًٻ ‪٥‬الیی ىٍ دًٕز ي ثیىی‪#‬‬

‫(سلز ثبڅیىی‪5#subclinical$‬ډظڄ اثشالی سلز ثبڅیىی ثٍ ست ډبڅز‬

‫(ثبڅیىی‪َ5#clinical$‬مبن ثیمبٍی ٭ٶًوی إز‬

‫(وبدیيا‪5#inapparent$‬ډظڄ ٵچغ ا‪٥‬ٶبڃ‬

‫‪81‬‬
 ‫٭ٶًوز َبی ثیمبٍٕشبوی‪5 #Nosocomial Infection$‬‬

‫ىٍُډبن ثٖشَی ‪ٙ‬ين ىٍثیمبٍٕشبن ایؼبى ډی ‪ًٙ‬وي يځبٌ كشی ثٮي اُډَه‪ٙ ٜ‬ين ثیمبٍ هًىٍا و‪ٚ‬بن ډی ىَىي) ایه‬
‫٭ٶًوشُب ىٍُډبن دٌیَٗ ثیمبٍ يػًى ويا‪ٙ‬شٍ اوي ي وب‪ٙ‬ی اُ ثٖشَی ٹجچی ویِوجًىٌ‪ ،‬ثچپٍ ثٍ هب‪َٙ َ٥‬ای‪ ٤‬ثیمبٍٕشبن اسٶبٷ‬
‫اٵشبىٌ ) ډظبڃ‪ 5‬٭ٶًوشُبی اىٍاٍی وب‪ٙ‬ی اُ ًٕوي‪ ،‬٭ٶًوشُبی ثٮي اُ ٭مڄ ػَاكی‬

‫‪ %‬ىٍ ٭ٶًوز ثیمبٍٕشبوی ٭ٶًوز‬

‫( ىٍ ُډــــبن دٌیَٗ ثیمـبٍ يػـًى ويا‪ٙ‬شـــٍ ‪ ،‬ثیمـبٍ ىٍ ُډبن ثٖشَی ىٍ ىيٌٍ ٽمــًن ٭ٶًوز وجب‪ٙ‬ي ي ىٍاىاډــٍ ی‬
‫٭ٶًوز وب‪ٙ‬ی اُثٖشَی ٹجچی ویِوجب‪ٙ‬ي‪.‬‬

‫( ایه ٭ٶًوز ‪٥‬ی ‪ٕ /3‬ب٭ز ثٮي اُ ثٖشَی یب سب ٍٕ ٍيُ دٔ اُ سَهی‪ ٜ‬ي یب سب ٕی ٍيُ ثٮي اُ ٭مڄ ػَاكی‪ ،‬ایؼبى ډی‬
‫‪ًٙ‬ى)‬

‫آالی٘ یب آڅًىځی اوڂچی* ُىځی‪َ ،‬ؼًڇ ػبوًٍی ‪5 #Infestation$‬‬

‫سًڅیي ډظڄ يځٖشَٗ ثىي دبیبن یب اوڂڄ َب ثَ ٕ‪٦‬ق ثين یب څجبٓ ي یب اڅًىځی ٍيىٌ َب ثب ٽَڇ َبی اوڂچی) ډظبڃ ‪ٙ 5‬ذ٘ َٕ‬
‫‪ٙ *#Pediculosis$‬ذ٘ ثين* ٽَڇ اوڂچی ٍيىٌ إپبٍیٔ‬

‫يیْځی َبی ډَثً‪ ٣‬ثٍ ٭بډڄ ٭ٶًوز ُا ‪5‬‬

‫٭ٶًوز ُایی ‪ 5 #Infectivity$‬ٹيٍر يٍيى ډیپَياٍځبویٖڈ ثٍ ثين ي ُويٌ ډبوين ي سپظیَآن؛‬ ‫‪-‬‬
‫یټ ٍاٌ ثٍَٕی‪ ،‬ډیِان كمچٍ طبوًیٍ‪ 5‬وٖجز ډًاػٍُ َبیی ٽٍ ثب٭ض ٭ٶًوز ‪ٙ‬يٌ ‪ ،‬ثٍ ٽڄ اٵَاى كٖبٕی ٽٍ ىٍ‬
‫ٵب‪ٝ‬چٍ ُډبوی یټ ىيٌٍ ٽمًن‪ ،‬ډًاػٍُ ىا‪ٙ‬شٍ اوي ډیِان كمچٍ طبوًیٍ وبډیيٌ ډی ‪ًٙ‬ى )‬
‫ه‪ًٝٞ‬یبر ډیِثبن َڈ ىٍ ىؿبٍ ‪ٙ‬ين ثٍ ٭ٶًوز اطَ ىاٍى ډظال ٭ٶًوز ُایی ثٖیبٍی اُ ٭ًاډڄ‪ ،‬ىٍاٵَاى ډجشال ثٍ‬
‫‪١‬ٮٴ ٕیٖشڈ ایمىی‪ ،‬ثی‪ٚ‬شَ اُ اٵَاى ٕبڅڈ ػبډٮٍ إز)‬
‫ثیمبٍیِایی ‪ 5 #Pathogenicity$‬يٕٮز ایؼبى ثیمبٍی يا‪١‬ق ىٍیټ ػمٮیز ثیمبٍ ‪$‬سٺٖیڈ سٮياى اٵَاى ډجشال ثٍ‬ ‫‪-‬‬
‫اٵَاى ىؿبٍ ٭ٶًوز‪ #‬یب ایىپٍ ؿٍ سٮياى اُ اٵَاى ډجشال ثٍ ٭ٶًوز ثیمبٍی آ‪ٙ‬پبٍ ٍا و‪ٚ‬بن ډیيَىي یب وٖجز ډًاٍى‬
‫٭الډز ىاٍ ثٍ ٽڄ ډًاٍى ثب ٭الډز ي ثيين ٭الډز یټ ثیمبٍی‬

‫‪ %‬يیْځی َبی هب‪ ٛ‬٭بډڄ ٭ٶًوز ډًػت كٶب‪٩‬ز اُىٵب‪ ٫‬ډیِثبن ډی‪ًٚ‬ى ‪ 5‬ٹيٍر إٓیت ُایی ثی‪ٚ‬شَ)‬
‫‪ %‬ىٵب‪ ٫‬ډیِثبن َڈ ىٍ ایه ُډیىٍ ډًطَ إز دٔ ثیمبٍیِایی ډمپه إز ىٍ ځَيٌ َبی ٕىی ډوشچشٴ ډشٶبير‬
‫ثب‪ٙ‬ي)‬

‫‪81‬‬
‫كير ‪ 5 #Virulence$‬ثیبن ٽمی ٹيٍر ٭بډڄ؛ سٮياى ډًاٍى ‪ٙ‬يیي یب وبسًان ٽىىيٌ ثیمبٍی ثٍ ٽڄّ ډًاٍى آن ‪$‬‬ ‫‪-‬‬
‫وٖجز ډًاٍى ‪ٙ‬يیي ي وبسًان ٽىىيٌ‪ ) #‬ډظبڃ ‪ 5‬يیَيٓ َبٍی ٽ‪ٚ‬ىيځی ‪ ,++‬ىٍ‪ٝ‬ي ‪$‬كير هیچی ثبال‪ ،#‬يیَيٓ‬
‫دًڅیًٽ‪ٚ‬ىيځی ‪ ,+‬ىٍ‪ٝ‬ي ‪$‬كير ډشًٕ‪ ،#٤‬يیَيٓ َٕهټ ‪$‬كير دبییه‪ #‬ي يیَيٓ ٭بډڄ ايٍیًن‪ ،‬آثچٍ ډَٱبن‪،‬‬
‫َٕهؼٍ ي ٍیىً يیَيٓ ‪$‬هیچی دبییه‪#‬‬
‫‪ %‬كير ياثٖشٍ ثٍ ي‪١‬ٮیز ډیِثبن إز؛ ‪ًٍُ٩‬اٍځبویٖڈ َبی ډٺبيڇ ثٍ ىاٍي ویِ ىٍ اٍسجب‪ ٣‬ثب كير ډُڈ إز)‬

‫ډیِان ٽ‪ٚ‬ىيځی ‪5 #Case fatality rate$‬‬

‫ُډبوی ٽٍ ډیِان ډَٿ‪ ،‬ډٮیبٍسٮییه كير إز اُ ایه ا‪٦ٝ‬الف إشٶبىٌ ډی‪ًٚ‬ى)‬

‫ٹيٍر سًڅیي ٕڈ ‪#Toxicity$‬‬

‫ٕیَ ‪٥‬جیٮی ثیمبٍی ‪5 #Natural history$‬‬

‫ثٖیبٍی اُ ثیمبٍی َب ىاٍای ډَاكڄ ثٖیبٍ ډ‪ٚ‬و‪ٞ‬ی َٖشىي ٽٍ ىٍ ٽىبٍ یپيیڂَ ثٍ ٭ىًان ٕیَ ‪٥‬جیٮی ثیمبٍی ‪ٙ‬ىبهشٍ‬
‫ډی‪ًٚ‬وي‪.‬‬

‫ىيٌٍ َبی ثیمبٍی َبی ٭ٶًوی ‪5‬‬

‫ىيٌٍ ٽمًن * وُٶشڂی ‪5 #Incubation Period$‬‬ ‫‪-‬‬

‫ٵب‪ٝ‬چٍ ی ُډبوی ثیه يٍيى یټ ٭بډڄ ٭ٶًوز ُا ثٍ ثين سب ‪ ًٍُ٩‬ايڅیه و‪ٚ‬بوٍ َبی ثیمبٍی‬
‫اوًا‪5 ٫‬‬
‫ـ هیچی ٽًسبٌ ‪$‬ؿىي ٕب٭ز‪ 5 #‬ډظڄ ثًسًڅیىیًڇ‪ ،‬ډٖمًډیز إشبٵیچًٽًٽی؛‬
‫ـ ٽًسبٌ ‪ - $‬سب ‪ٍ .‬يُ‪ 5 #‬ډظڄ ٭ٶًوز َبی يیَيٕی سىٶٖی‪ ،‬ځچًىٍى ؿَٽی؛‬
‫ـ ډشًٕ‪ - $ ٤‬سب ‪َ # .‬ٶشٍ ‪ 5‬ډظڄ آثچٍ ډَٱبن‪ ،‬ايٍیًن ي)))‬
‫ـ ثچىي ‪ $‬ؿىي ډبٌ‪ 5 #‬ډظڄ َذبسیز‪ B‬؛‬
‫ـ هیچی ثچىي ‪ $‬ؿىي ٕبڃ‪ 5 #‬ډظڄ ایيُ‪ ،‬ػٌاڇ ي)))‬
‫ىيٌٍ ٽمًن ثیمبٍی ‪$‬ثبڅیىی یب ډٮمًڅی‪#‬‬ ‫‪-‬‬
‫ٵب‪ٝ‬چٍ ُډبوی ثیه َؼًڇ یټ ٭بډڄ ثیمبٍی ُای ٭ٶًوی سب ‪ ًٍُ٩‬و‪ٚ‬بوٍ َبی ثیمبٍی‬
‫ىيٌٍ ٽمًن ٭ٶًوز ‪ $‬ایمًوًڅًّیټ یب ثی ٭الډز‪#‬‬ ‫‪-‬‬
‫ٵب‪ٝ‬چٍ ُډبوی ثیه يٍيى ٭بډڄ ٭ٶًوز ُا سب ‪ ًٍُ٩‬دبٕن ایمىی ىٍ ثين ډیِثبن ‪$‬آوشی ثبىی یب س‪٪‬بََىیڂَډظڄ سٖز‬
‫دًٕشی ډظجز‪#‬‬

‫‪82‬‬
‫‪%‬ٵَٷ ثیه ىيٌٍ ٽمًن ثیمبٍی ي ىيٌٍ ٽمًن ٭ٶًوز یب ایمًوًڅًّیټ ثٍ ٵُڈ سٶبير ثیه ٭ٶًوز ‪#Infection$‬‬
‫ي ثیمبٍی ‪ #Disease$‬ٽمټ ډی ٽىي)‬

‫دَيىٍيډبڃ ‪5 #prodromal$‬‬ ‫‪-‬‬

‫ىيٌٍ ٽًسبٌ ثَيُ دی٘ و‪ٚ‬بوٍ َبی ثیمبٍی‪ ،‬یب ايڅیه و‪ٚ‬بوٍ َبی ثیمبٍی)‬
‫س‪٪‬بََار ایه ىيٌٍ ډٮمًال ٱیَاهش‪ٞ‬ب‪ٝ‬ی ٕز ډظبڃ ‪ 5‬ډمپه إز ثیمبٍی َذبسیز‪ ،‬ٹجڄ اُثَيُ ٭الئڈ اهش‪ٞ‬ب‪ٝ‬ی ثب‬
‫٭الئڈ ٱیَاهش‪ٞ‬ب‪ٝ‬ی ډظڄ كبڅز سًُ‪ ٫‬ي ثی ا‪ٙ‬شُبیی ثَيُ ومبیي) َمیه ٭الئڈ ٱیَ اهش‪ٞ‬ب‪ٝ‬ی ىٍ ‪َٙ‬ي‪ ٫‬ثیمبٍی‬
‫َبی ىیڂَ ویِ ډظڄ ډٖمًډیز ٱٌایی‪ ،‬ك‪ٞ‬جٍ ي ځبٕشَیز ویِ ډمپه إز ثب‪ٙ‬ىي)‬
‫ىيٌٍ إشٺَاٍثیمبٍی ‪5 #Induction period$‬‬ ‫‪-‬‬
‫ډير ُډبن الُڇ ثَای ایؼبى ثیمبٍی ثًٕیچٍ یټ ٭چز هب‪) ٛ‬‬
‫ىيٌٍ ای إز ٽٍ ٭الئڈ ي و‪ٚ‬بوٍ َبی اهش‪ٞ‬ب‪ٝ‬ی ثیمبٍی ثٍ سيٍیغ ىٍثين ‪٩‬بََ ډی ‪ًٙ‬وي) ډظبڃ ‪ 5‬ىٍثیمبٍی‬
‫َذبسیز‪ ،‬٭الئڈ اهش‪ٞ‬ب‪ٝ‬ی ډظڄ ثٍِځی ٽجي‪ ،‬یَٹبن‪ ،‬يثبال ٍٵشه ثیچی ٍيثیه‪ ،‬آوِیڈ َبی ٽجيی ي))))َٖشىي)‬
‫‪ُ%‬ډبن ایه ىيٌٍ ىٍ ثیمبٍیُبی ډوشچٴ ډشٶبير إز) ډظال ثَای إشٺَاٍیټ َٕ‪٥‬بن ثٍ ډير ُیبىی ُډبن ویبُ‬
‫إز)‬
‫ىيٌٍ ياځیَی یبىيٌٍ ٹبثچیز َٕایز ‪5 #Transmissibility period$‬‬ ‫‪-‬‬
‫ىيٌٍ ای ٽٍ یټ ٭بډڄ ٭ٶًوی ډی سًاوي ث‪ًٍ٦‬ډٖشٺیڈ یب ٱیَ ډٖشٺیڈ اُ یټ ‪ٙ‬و‪ ٜ‬آڅًىٌ ثٍ ‪ٙ‬و‪ ٜ‬ىیڂَ‪ ،‬یب یټ‬
‫كیًان ډىشٺڄ ‪ًٙ‬ى)‬
‫‪ً٥ %‬ڃ ىيٌٍ ياځیَی ىٍ ثیمبٍی َبی ډوشچٴ ډشٶبير إز)‬
‫ـ آثچٍ ډَٱبن‪ٍ 2 5‬يُ‪ ،‬سب ه‪ٚ‬ټ ‪ٙ‬ين ٽبډڄ ثظًٍار ػچيی‬
‫ـ ٕڄ‪ 5‬سب ىي َٶشٍ ثٮي اُىٍډبن ‪ٝ‬لیق‬
‫ـ ډىىْیز ډىىڂًٽًٽی‪ 5‬سب ‪ٕ -/‬ب٭ز ثٮي اُىٍډبن ‪ٝ‬لیق‬
‫ـ ايٍیًن‪ 5‬سب ٵَيٽ٘ ٽَىن دبٍيسیيیز‬
‫ـ آډیجیبُیٔ ي ّیبٍىیبُیٔ‪ 5‬سب يػًىٽیٖز اوڂڄ ىٍډيٵً‪٫‬‬
‫ـ ىیٶشَی‪ - 5‬سب ‪َ /‬ٶشٍ‬
‫ـ َذبسیز ثی‪ 5‬ثب ثَيُ ٍُىی ياځیَی ٽڈ هًاَي ‪ٙ‬ي يڅی سب ډظجز ثًىن آوشی ّن ٕ‪٦‬لی ىٍ هًن ياځیَىاٍى)‬
‫‪ %‬ډیِان ډَٖی ثًىن ثٮ‪٢‬ی اُ ثیمبٍی َب ىٍ ىيٌٍ ٽمًن ثی‪ٚ‬شَ اُ ىيٌٍ ای إز ٽٍ و‪ٚ‬بوٍ َبی ثبڅیىی ثیمبٍی‬
‫يػًى ىاٍى)‬
‫‪ %‬ىٍ ثیمبٍی َبیی ډظڄ ٕڄ‪ ،‬ػٌاڇ‪ٕ ،‬یٶیچیٔ‪ًُٕ ،‬اٻ يثٮ‪٢‬ی اُ اوًا‪ٕ ٫‬بڅمًوچًَُب ىيٌٍ َٕایز‪ ،‬ډمپه إز‬
‫‪ً٥‬الوی يثٮ‪٢‬ی ايٹبر ثٍ ‪ ًٍ٥‬ډشىبية سب َىڂبډی ٽٍ ‪١‬بیٮبر ثُجًى ویبٵشٍ اوي ي ٭ًاډڄ ٭ٶًوی اُ ‪َ٥‬یٸ ُهڈ َبی‬

‫‪83‬‬
 ‫دًٕشی ي یب ََ یټ اُ ډىبٵٌ ‪٥‬جیٮی ثين ثٍ هبٍع ډىش‪َٚ‬ډی ‪ًٙ‬ى‪ ،‬اىاډٍ ىا‪ٙ‬شٍ ثب‪ٙ‬ي)‬
‫‪ %‬ىٍ ثیمبٍی َبیی ٽٍ ثٍ يٕیچٍ ثىيدبیبن ډىشٺڄ ډی ‪ًٙ‬وي‪ ،‬ډظڄ ډبالٍیب ي ست ٍُى ىيٌٍ َٕایز‪ُ ،‬ډبوی إز ٽٍ‬
‫ىٍ هالڃ آن ٭بډڄ ٭ٶًوز ُا ثٍ سٮياى ٽبٵی ثَای آڅًىٌ ٽَىن وبٹڄ ىٍ هًن ي یب ٕبیَ ثبٵز َبی ‪ٙ‬و‪ ٜ‬آڅًىٌ‬
‫يػًى ىا‪ٙ‬شٍ ثب‪ٙ‬ي)‬
‫‪ %‬ثَای ثىيدبیبن وبٹڄ ویِ ثبیي یټ ىيٌٍ ٹبثچیز اوشٺبڃ‪ ،‬ىٍ و‪َ٪‬ځَٵز ٽٍ ٭جبٍر ٕز اُ ډيسی ٽٍ ٭بډڄ ٭ٶًوز‬
‫ُا ىٍ وٺ‪ ٍ٦‬ای اُ ثبٵز َبی ثين ثىيدب ٹَاٍىاٍى ي ډی سًاوي ثٍ ډیِثبن كٖبٓ‪ ،‬ډىشٺڄ ‪ًٙ‬ى)‬
‫‪ٙ %‬ير ياځیَی ‪5 #Contagion Severity$‬‬

‫دبییه ‪ُ 5‬يوب‬ ‫ثبال ‪َٕ 5‬هټ‪# ٪ 4+ $‬‬

‫ست ډبڅز ىٍاوٖبن َب‬ ‫آثچٍ ډَٱبن ‪#٪33 $‬‬
‫ػٌاڇ‬ ‫آوٶچًآوِا‬
‫ٕڄ هبٍع ٍیًی‬ ‫٭ٶًوز َبی‬
‫ٽِاُ‬ ‫إشَدشًٽًٽی‬
‫آثٍٖ َبی ډٲِی‬ ‫ٕڄ كٶٌَ ای ‪$‬ٽبيٍوً‪#‬‬
‫اڅَوْیز ٕچی ي‪...‬‬

‫‪ (,+(/‬ياّځبن ډَسج‪ ٤‬ثب ٭ٶًوز ُىایی ‪5‬‬

‫آڅًىځی ُىایی ‪5 #Decontamination$‬‬

‫ُىيىن ډیپَياٍځبویٖڈ َبی دبسًّن‪ ،‬ډًاى ‪ٙ‬یمیبیی يٍاىیًاٽشیً اُ ٍيی ٕ‪ً٦‬ف‪ ،‬ث‪ًٍ٦‬ی إشٶبىٌ اُ آن َب ایمه ثب‪ٙ‬ي ي یب‬
‫ٕالډز ٍا ثٍ ه‪ َ٦‬ویىياُوي)‬

‫دبٻ ٽَىن ‪5 #Cleaning$‬‬

‫ُىيىن اػَاڇ اٍځبویټ یب ٱیَاٍځبویټ ٹبثڄ ډ‪ٚ‬بَيٌ اُ ٍيی ٕ‪ً٦‬ف ثٍ ‪ٙ‬پڄ ىٕشی یب ډپبویپی‪ ،‬ثب إشٶبىٌ اُ آة‪ ،‬ىسَّان‬
‫َب ي یب ډًاى آوِیڈ ىاٍ)‬

‫ٍيٗ َبی دبٻ ٽَىن ‪5‬‬

‫ـ ًَا ىاىن ‪ ،‬آٵشبة ىاىن‬
‫ـ ىسَّان َب ي ډًاى آوِیڈ ىاٍ‬

‫‪84‬‬
 ‫ـ ىٕشڂبٌ ايڅشَإًویټ‬
‫ـ ٵیچشََبی آة‬
‫ـ ٵیچشَ آڅذب‬
‫ـ ٵیچشََذب‬
‫‪ٕ 5 Laminar air flow system %‬یٖشڈ ٵیچشَإیًن اُ ٕٺٴ ثب ػَیبن الډیىبٍ اُ يٍيى ًَای آڅًىٌ ثٍ ډلی‪٦‬ی ٽٍ‬
‫٭مڄ ػَاكی ىٍ آن اوؼبڇ ډی ‪ًٙ‬ى ػچًځیَی ډیپىي‪ .‬ثب يٍيى ًَای سمیِ ي ٵ‪ٚ‬بٍ ًَای ډظجز‪ًَ ،‬ای آڅًىٌ اُ ډى‪٦‬ٺٍ ای ٽٍ‬
‫ثبیي سمیِ ثمبوي هبٍع ډی ‪ًٙ‬ى)‬

‫ځىيًُایی ‪5 #Disinfection$‬‬

‫٭مچی إز ٽٍ سًٕ‪ ٤‬آن‪ ،‬ثی‪ٚ‬شَ یب سمبڇ اٍځبویٖڈ َبی دبسًّن‪ ،‬ثؼِ إذًٍَب ٍا اُ ٍيی ا‪ٙ‬یبء ي ډًاى كٌٳ ډی ٽىیڈ )‬
‫ډبوىي‪ :‬ػً‪ٙ‬بوين‪ ،‬سیىياڅیِی‪ٚ‬ه‪ ،‬دبٕشًٍیِی‪ٚ‬ه إشٶبىٌ اُا‪ٙ‬ٮٍ َب و‪٪‬یَ ډبيٍاء ثىٶ٘‪ ،‬ډبىين ٹَډِ ي ډبیپَييیً ي ډًاى‬
‫‪ٙ‬یمیبیی)‬

‫ػبوًٍ ُىایی ‪5 #Disinfestation$‬‬

‫ََ وً‪ ٫‬اٹياڇ ٵیِیپی یب ‪ٙ‬یمیبیی ثَای اُ ثیه ثَىن اوڂڄ َبی هبٍػی ډًػًى ٍيی ثين ‪ ،‬اڅجٍٖ ي یب ډلی‪ ٤‬ا‪َ٥‬اٳ) ډظڄ اُ‬
‫ثیه ثَىن ډبیز ځبڃ ثب ٽَڇ دَِډِشَیه ** دبٻ ٽَىن ٵیِیپی سوڈ ‪ٙ‬ذ٘‬

‫سیىياڅیِإیًن‪5 #Tyndalization$‬‬
‫كٌٳ ډیپَياٍځبویٖڈ َبی دبسًّن ‪ $‬ثٍ ػِ إذًٍ َبی ډیپَيثی ‪ #‬اُ ډًاى ثیًڅًّیټ ثب كَاٍر ىاىن ډًاى ثیًڅًّیټ ىٍ ‪1+‬‬
‫ىٍػٍ ٕبوشیڂَاى ىٍ ‪٥‬ی ٍٕ ٍيُ ډشًاڅی ‪ٍ ،‬يُی یټ ٕب٭ز‬
‫اډَيٌُ ایه ٍيٗ ثب دبٕشًٍیِإیًن ػبیڂِیه ‪ٙ‬يٌ‬
‫دبٕشًٍیِإیًن ‪5 #Pasteurization$‬‬

‫كٌٳ ډیپَي اٍځبویٖڈ َبی دبسًّن ‪ $‬ثٍ ػِ إذًٍ َبی ډپٮجی ‪ #‬اُ ډًاى ثیًڅًّیټ ثٍ ‪ًٍ٥‬ی ٽٍ ډًاى ډبَیز هًى ٍا اُ‬
‫ىٕز ويَىي)‬

‫ىٍ ایه ٍيٗ اثشيا ډًاى ٍا ویڈ ٕب٭ز ىٍ كَاٍر ‪ 2+‬ىٍػٍ ٹَاٍ ډی ىَیڈ‪،‬ثٮي آن ٍا وبځُبن َٕى ډی ٽىیڈ)‬

‫َٕشََيَن ٕبُی ‪5 #Sterilization$‬‬

‫كٌٳ یب سوَیت سمبډی ا‪ٙ‬پبڃ ډیپَيثی اُ ػمچٍ إذًٍ َب ‪ ،‬ثب إشٶبىٌ اُ اثِاٍ ي ىٕشڂبٌ َبی ٕشَين ٽىىيٌ ډبوىي‪ 5‬ؿَاٯ‬
‫اڅپچی‪ٙ$‬ٮچٍ‪ * #‬ٵًٍ ي اسًٽاليثوبٍ‪$‬كَاٍر ثبالی ‪ ,-+‬ىٍػٍ‪ #‬اسًٽالياسیچه اٽٖبیي * ٽمی ٽالي ځبُ دالٕمب * ىٕشڂبٌ َبی‬
‫یًویِإیًن ي یب ډًاى ‪ٙ‬یمیبیی‬

‫‪85‬‬
 ‫ٍّډیٖیي َب ‪5 #Germicides$‬‬

‫ٍّډیٖیي َب ‪ ،‬ا‪٦ٝ‬الف ٭مًډی ثَای ډًاى ٽ‪ٚ‬ىيٌ اٍځبویٖڈ َب ‪ ،‬ثٍ يیٌْ اٍځبویٖڈ َبی دبسًّن إز ي ََ ىيی ‪١‬ي٭ٶًوی‬
‫ٽىىيٌ َب ي ډًاى ځىيُىا ٍا ‪ٙ‬بډڄ ډی ‪ًٙ‬ى)‬

‫ډًاى ٭ٶًوز ُىا‬

‫آوشی ٕذشیټ َب ‪١ $‬ي ٭ٶًوی ٽىىيٌ َب‪ٍّ 5 Antiseptics – #‬ډیٖیي َبیی ثَای دًٕز يثبٵز َبی ُويٌ ای‬ ‫‪-‬‬
‫ډًاى ځىيُىا ‪ٍّ 5 #Disinfectants $‬ډیٖیي َبیی ثَای ډًاى ثی ػبن‬ ‫‪-‬‬
‫ىسَّوز َب‪ًٙ$‬یىيٌ َب‪ 5Detergents – #‬ایه ډًاى ثب ډپبویٖڈ ٽ‪٦ٕ ٘ٚ‬لی ‪ ،‬آڅًىځی ٍا اُ ثیه ډی ثَوي ي ثَ ٍيی آوُب‬ ‫‪-‬‬
‫اطَ ٕیياڃ یب إشبسیپبڃ وياٍوي)‬
‫ٕىی سبیٍِ َب ‪ 5 #Sanitizers$‬ىسَّوز َبی كبيی ډًاى ځىيُىا ډظڄ ‪ٝ‬بثًن َبی آوشی ثبٽشَیبڃ‬ ‫‪-‬‬

‫‪ (,+(0‬ياّځبن ډَسج‪ ٤‬ثب ډ‪ًٞ‬ویز‬

‫ایمىی یب ډ‪ًٞ‬ویز‪Immunity‬‬

‫ایمىی ًَډَاڃ ‪:‬ډجىب‪ 5‬څىٶًٕیز َبی ثی ‪َٕ$‬هــټ‪َٕ ،‬هؼــٍ‪ ،‬ايٍیــًن‪َ ،‬ـــبٍی‪َ ،‬ذبسیز ‪A‬ي‪.)B‬‬ ‫‪-‬‬
‫ایمىی ٕچًڅی ‪:‬ډجىب‪ 5‬څىٶًٕیز َبی سی ‪$‬ایمىی ىٍ ست ډبڅز‪ٕ ،‬ڄ‪ ،‬سًالٍډی ي)‪...‬‬ ‫‪-‬‬
‫ًاسی ‪ٕ:‬ڄ ‪$‬ثَهی وْاىَب‪ ،#‬ػٌاڇ ‪$‬ٱبڅت اٵَاى‪ ،#‬ډبالٍیب ‪$‬ىٍ ىاٵی ډىٶی َب)‬ ‫‪-‬‬
‫اٽشٖبثی ‪:‬ياٽٖیىبٕیًن‪ ،‬ثیمبٍی‪ ،‬ایمًوًسَادی‬ ‫‪-‬‬
‫•ایمىی ٵٮبڃ‪ Active‬ایمىی وب‪ٙ‬ی اُ اثشالی ‪٥‬جیٮی ي ياٽٖیىبٕیًن‬
‫•ایمه ٕبُی وُٶشٍ ‪Latent immunization‬ٽٖت ایمىی ىٍ وشیؼٍ یټ یب ؿىي ٭ٶًوز وبآ‪ٙ‬پبٍ ٍا ځًیىي‪.‬‬
‫•ایمىی اوٶٮبڅی‪ 5Passive‬ایمىی وب‪ٙ‬ی اُ اوشٺبڃ دبىسه َبی ډبىٍی یب سٍِیٸ ایمًوًځچًثًڅیه‬

‫ډير ایمىی ‪5 #Duration of Immunity $‬‬

‫ډبىاڇ اڅٮمَ ‪َٕ 5‬هټ * ٵچغ ا‪٥‬ٶبڃ‬ ‫‪-‬‬

‫ډًٹز‪ 5‬آوٶًالوِا * ك‪ٞ‬جٍ * ډبالٍیب‬ ‫‪-‬‬

‫وٖجشب ‪ً٥‬الوی‪ 5‬الُڇ إز ثٍ ‪ًٍٝ‬ر ىيٌٍ ای ‪ ،‬ایمىی سٺًیز ‪ًٙ‬ى)‬ ‫‪-‬‬

‫ایمىی ػبډٮٍ ‪# Herd immunity $‬‬

‫‪86‬‬
 ‫ٽىشَڃ ادیيډی وب‪ٙ‬ی اُ ثٮ‪٢‬ی ثیمبٍی َبی ٭ٶًوی اُ ‪َ٥‬یٸ ياٽٖیىبٕیًن ٭مًډی ي اٵِای٘ ٕ‪٦‬ق ایمىی اٵَاى كٖبٓ‬

‫ػبډٮٍ ثب٭ض اٵِای٘ ایمىی ػبډٮٍ ډی ‪ًٙ‬ى)‬

‫ایمىی یټ ځَيٌ یب ػبډٮٍ ىٍ ډٺبثڄ یټ ثیمبٍی هب‪ ٛ‬ثی‪ٚ‬شَ اُ ډلبٵ‪٪‬ز كب‪ٝ‬ڄ اُ ایمىی سټ سټ اٵَاى إز)‬

‫ثٍ ‪ًٍ٥‬ی ٽ ٍ اځَ اٵَاى ایمه ػبډٮٍ ُیبى ‪ٙ‬يٌ ثب‪ٙ‬ىي ‪ ،‬ىٍ ‪ًٍٝ‬ر يٹً‪ ٫‬ثیمبٍی ٭ٶًوی ‪ ،‬اٵَاى ایمه ډبوىي ٕذَ ډلبٵ‪٪‬ی ثیه‬

‫اٵَاى ثیمبٍ ي كٖبٓ ػبډٮٍ ٹَاٍ ډی ځیَوي ي ثب٭ض ٹ‪ُ ٬٦‬وؼیٌَ اوشٺبڃ ٭ٶًوز ډی ‪ًٙ‬وي)‬

‫سلمڄ‪Tolerance‬‬

‫وً٭ی ډٺبيډز إز ٽٍ ثٍ ٭چز ډًاػُـــٍ َبی ډپـــٍَ ثب ٭بډڄ ډًڅــي ٭ٶًوز ‪،‬ىٍ ډىب‪٥‬ٸ ثًډی دیـــ٘ ډی آیي‪.‬‬

‫ډظـــڄ‪ 5‬ثیمــــبٍی ډبالٍیب‬

‫ډٺبيډز •‪Resistance‬‬

‫ډؼمً‪ ٫‬ډپبویٖڈ َبی ىٍيوی ثين ٍا‪ ،‬ىٍ ډٺبثڄ كمچٍ یب سِایي ٭بډڄ ٭ٶًوی یب ٕڈ آن َب ډٺبيډز ډی ځًیىي‪.‬‬

‫ډٺبيډز ًاسی ‪Inherent‬‬

‫يػًى ډٺبيډز ىٍ ډٺبثڄ ثیمبٍی ٽٍ ډٖشٺڄ اُ دبىسه َب ي دبٕن َبی اهش‪ٞ‬ب‪ٝ‬ی ثبٵشی إز‪،‬‬

‫ډٮمًال وب‪ٙ‬ی اُ ه‪ًٝٞ‬یبر ډیِثبن ډمپه إز اٍطی‪ ،‬اٽشٖبثی‪ ،‬ډًٹشی ي یب ىائمی ثب‪ٙ‬ي‪.‬‬

‫اُ ‪َ٥‬ٵی‪ ،‬٭ًاډڄ ډیپَيثی ویِ ډی سًاوىي‪ ،‬٭چیٍ آوشی ثیًسیټ َب اُ هًى ډٺبيډز و‪ٚ‬بن ىَىي‪.‬‬

‫ډظڄ‪ 5‬ډبالٍیبی ډٺـبيڇ ثٍ ٽچــَيٽیه‪ٕ ،‬ڄ ډٺـــــبيڇ ثٍ ىاٍيَبی ‪١‬ـــي ٕڄ‪ ،‬ك‪ٞ‬جٍ ډٺـــــبيڇ ثٍ ٽچــَآډٶىیـــپڄ‪ ،‬ي‬

‫٭ٶـــًوز َبی اىٍاٍی ډٺـبيڇ ثٍ ٽًسَیمًٽٖبُيڃ ي‪...‬‬

‫إشٮياى یب كٖبٕیز‪Susceptibility‬‬

‫كبڅشی إز ٽٍ ىٍ آن يٹشی ٵَى ىٍ ثَاثَ ٭بډڄ ٭ٶًوی ٹَاٍ ډی ځیَى‪ ،‬ثَای ػچًځیَی اُ اثشال ثٍ ٭ٶًوز ي ثیمبٍی ٭ٶًوی‬

‫اُ هًى ډٺبيډشی و‪ٚ‬بن ومی ىَي)‬

‫‪87‬‬
 ‫‪ (,+(1‬ياّځبن ډَسج‪ ٤‬ثب ادیيډیًڅًّی ثیمبٍی َب‬

‫‪ٙ‬یً‪5 ٫‬‬

‫سٮياى اٵَاى ډجشال ‪ $‬ډًاٍى ػيیي یب ٹيیڈ ‪#‬ىٍ یټ ػمٮیز هب‪ ٛ‬یب یټ ُډبن هب‪ٍ ٛ‬ا ‪ٙ‬یً‪ ٫‬ډی ځًییىي)‪$‬ډًاٍى ٭ٶًوز یب‬
‫ثیمبٍی ىٍ ياكي ػمٮیز ىٍ ُډبن ثٍَٕی یب ډ‪ٚ‬بَيٌ ‪#‬‬

‫ىي وً‪ ٫‬إز ‪5‬‬

‫‪ٙ ),‬یً‪ ٫‬وٺ‪ ٍ٦‬ای ‪ 5‬ٽَٖی اُ اٵَاى ػمٮیز ىاٍای ي‪١‬ٮیز ثبڅیىی یب دیبډي هب‪ٝ‬ی ىٍ وٺ‪ ٍ٦‬ډ‪ٚ‬و‪ ٜ‬اُ ُډبن‬
‫‪ٙ )-‬یً‪ ٫‬ىيٌٍ ای ‪ 5‬ډٮَٳ ډًاٍىی إز ٽٍ ىٍ یټ ىيٌٍ ُډبوی ډ‪ٚ‬و‪ ٜ‬يػًى ىا‪ٙ‬شٍ اوي) ىٍ ثیمبٍی َبی كبى‪6‬‬
‫‪ٙ‬یً‪ ٫‬څل‪ ٍ٪‬ای ىٍ آٱبُ ىيٌٍ ُډبوی ای ٽٍ ثَيُ ٍا ىٍ آن ډلبٕجٍ ډیپىیڈ & ثَيُ ىٍ آن ىيٌٍ ُډبوی‬

‫‪88‬‬
 ‫ثَيُ ‪5‬‬

‫سٮياى ډًاٍى ػيیي اُ یټ ثیمبٍی یب كبىطٍ ىٍ یټ ىيٌٍ ُډبوی هب‪ ٛ‬ثَيُ یب اوٖیيآ ځًیىي )‪$‬ډًاٍى ػيیي ٭ٶًوز یب‬
‫ثیمبٍی ىٍ ياكي ػمٮیز ‪٥‬ی یټ ىيٌٍ ُډبوی ‪#‬‬

‫سٶبير َبی ثَيُ ي ‪ٙ‬ییً‪5 ٫‬‬

‫ثَيُ‬ ‫‪ٙ‬یً‪٫‬‬
‫ػيیي‬ ‫ػيیي ي ٹيیڈ‬ ‫ډًاٍى اثشال‬
‫ډًاٍى ډًػًى ىٍ یټ څل‪ ٍ٪‬یب ىيٌٍ ډًاٍى ػيیي ىٍ یټ ىيٌٍ ُډبوی ىٍ‬ ‫ٽَٖ ډلبٕجٍ ‪ًٍٝ$‬ر ‪#‬‬
‫ػمٮیشی ٽٍ ٵبٹي آن ثًىٌ إز‬ ‫اُ ُډبن‬
‫سمبڇ اٵَاى ثیمبٍ ي ٱیَ ثیمبٍ ډٮبیىٍ سمبڇ اٵَاى ىٍ ډٮَ‪ ٟ‬ه‪ َ٦‬ىٍ‬ ‫ٽَٖ ډلبٕجٍ ‪$‬ډوَع‪#‬‬
‫اثشيای ىيٌٍ‬ ‫‪ٙ‬يٌ‬
‫اٍسجب‪ ٣‬ثیه ‪ٙ‬یً‪ ٫‬ي ثَيُ ‪ 5‬ثٍ ‪ ),‬ىيٌٍ إشٺَاٍ ثیمبٍی یب ٭ٶًوز ‪ )-‬سٮَیٴ ‪ٙ‬یً‪ ٫‬ثٖشڂی ىاٍى)‬

‫ىٍ ثیمبٍی َبیی ثب ىيٌٍ إشٺَاٍ ٽًسبٌ ‪ $‬ډظڄ َٕهټ ‪َ #‬مًاٌٍ ‪ٙ‬یً‪ ٫‬څل‪ ٍ٪‬ای < ثَيُ ىٍ ‪ً٥‬ڃ یپٖبڃ إز ثيڅیڄ ىيٌٍ‬
‫إشٺَاٍ دبییه‬

‫ىٍ ثیمبٍی َبی ډِډه ‪ $‬٭ٶًوز وب‪ٙ‬ی اُ ‪ٙ #HIV‬یً‪ > ٫‬ثَيُ ثيڅیڄ ىيٌٍ إشٺَاٍ ثبال‬

‫ىٍ ثیمبٍی َبی كبى‬

‫‪ٙ‬یً‪ ٫‬څل‪ ٍ٪‬ای < ثَيُ ٕبالوٍ‬ ‫‪-‬‬

‫‪ٙ‬یً‪ ٫‬ىيٌٍ ای > ثَيُ‬ ‫‪-‬‬
‫ىٍ ثیمبٍی َبی كبى‪ٙ 6‬یً‪ ٫‬څل‪ ٍ٪‬ای ىٍ آٱبُ ىيٌٍ ُډبوی ای ٽٍ ثَيُ ٍا ىٍ آن ډلبٕجٍ ډیپىیڈ & ثَيُ ىٍ آن‬ ‫‪-‬‬
‫ىيٌٍ ُډبوی ٽٍ ىٍ ایه ‪ًٍٝ‬ر ىیڂَ ثَيُ ثی‪ٚ‬شَ اُ ‪ٙ‬یً‪ ٫‬ووًاَي ثًى)‬

‫اثشال ‪#MORBIDITY$‬‬

‫اولَاٳ ٭یىی یب ًَىی اُ إٓبی٘ ػٖمی‪ٍ،‬ياوی‪،‬اػشمب٭ی‪،‬ډٮىًی‬

‫‪89‬‬
 ‫ياكي َبی ُیَ اوياٌُ ځیَی‪_, 5‬اٵَاى وبهًٗ ‪_-‬وبهً‪ٙ‬ی َبی اٵَاى‪٥ $‬ی ىيٌٍ ثیمبٍی‪ً٥_. #‬ڃ ډير وبهً‪ٙ‬ی َب‬

‫ډیِان اثشال )‪ 5 (Morbidity rate‬ثیبن ډیِان ثَيُ ي ‪ٙ‬یً‪ ٫‬ثيين ٹبئڄ ‪ٙ‬ين سمبیِ ثیه آوُب‬

‫ثٍَٕی اثشال)‪ٍ 5 (Morbidity survey‬يٗ سومیه ‪ٙ‬یً‪ ٫‬ي ثَيُ ثیمبٍی ىٍ ػمٮیز‬

‫ثٍَٕی اثشال ثَای ىٕشیبثی ثٍ ياٹٮیز َبی ډًػًى ىٍ اوش‪ٚ‬بٍ ثیمبٍی إز وٍ آُډًن یټ ٵَ‪١‬یٍ‬

‫)‪(Reservoir‬ډوِن‪5‬‬

‫ډوِن ََ ٕیٖشڈ ثیًڅًّیټ‪$‬اوٖبن‪،‬كیًان‪،‬ثىيدب‪،‬ځیبٌ یب هبٻ‪#‬‬

‫‪ 5٣َٙ‬سپظیَ‪ٍٙ،‬ي‪،‬سؼيیي وٖڄ یټ ٭بډڄ ٭ٶًوی ىٍآن‬

‫یټ ٭بډڄ ٭ٶًوی ثٍ ‪ٙ‬پڄ ٭بىی ىٍ آن ُويځی یب سپظیَ ٽىي‪،‬‬ ‫‪-‬‬

‫اىاډٍ كیبر ٭بډڄ ٭ٶًوی ثٍ آن ياثٖشڂی ىا‪ٙ‬شٍ ثب‪ٙ‬ي‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ثشًاوي ثٍ ډیِثبن كٖبٓ ىیڂَ اوشٺبڃ یبثي)‬ ‫‪-‬‬

‫اوشٺبڃ اُ ‪َ٥‬یٸ ډوِن‪ 5‬اوشٺبڃ ډٖشٺیڈ‪$‬ډظڄ ثیمبٍیُبی ډٺبٍثشی ي سمبٕی‪#‬‬

‫ډلييىیز ي سىً‪ ٫‬ډوِن‪5‬‬

‫ډىج‪Source$٬‬‬

‫‪ٙ‬و‪،ٜ‬كیًان‪ٙ،‬ی ای ٽٍ ٭بډڄ ٭ٶًوی اُ آن ٭جًٍ ډی ٽىي ي ىٍ آن سؼيیي وٖڄ وياٍى)‬

‫ډظڄ‪5‬آة‪$‬يثب‪،#‬ٱٌا‪ٕ$‬بڅمًوب‪ٙ،#‬یَ‪$‬څیٖشَیب‪،#‬هبٻ‪$‬ٽِاُ‪،#‬سَ‪ٙ‬لبسجين‪$‬هًن‪،‬هچ‪،٤‬ثِاٷ‪،‬اىٍاٍ‪،‬ډبیٮمىی‪،‬ډيٵً‪#٫‬ډظڄ‪َ5‬ذبسیز‪،‬ك‪ٞ‬جٍ‪،‬‬
‫٭ٶًوز ٍيىٌ ای‪ ،‬ىٕز َب‪$‬يیَيٓ َبی َٕډبهًٍىځی‪#‬‬

‫‪91‬‬
 ‫وبٹڄ‪5‬‬

‫‪ٙ‬و‪ ٜ‬یب كیًاوی إز ٽٍ یټ ٭بډڄ ٭ٶًوی ٍا ىٍ هًى كمڄ ډی ٽىي يڅی ٭الیڈ ي و‪ٚ‬بوٍ َبی ٭ٶًوز وب‪ٙ‬ی اُ آن ٍا وياٍى‪.‬‬
‫ثٍ ایه ‪ٙ‬و‪ ٜ‬ٽٍ ثبڅٺًٌ ډی سًاوي ثیمبٍی ٍا ثٍ ٵَى ىیڂَ ډىشٺڄ ومبیي‪ ،‬وبٹڄ ٕبڅڈ یب ثيين ٭الډز ویِ ډی ځًیىي ي ىاٍای‬
‫اوًا‪ُ ٫‬یَ إز‪:‬‬

‫ایيُ‬ ‫وبٹڄ ىيٌٍ ٽمًن‬

‫اوًا‪ ٫‬وبٹڄ‬
‫وبٹڄ ىيٌٍ وٺبَز‬
‫‪carrier‬‬

‫َذبسیز ‪B, c‬‬ ‫وبٹڄ ډِډه‬

‫كبډڄ‪5 (vector$‬‬

‫ډٮمًال ثٍ ك‪َٚ‬اسی ځٶشٍ ډی ‪ًٙ‬ى ٽٍ ٹبىٍوي ٭ٶًوز َب ٍا ثیه اوٖبن َب یب اُ كیًان ثٍ اوٖبن ډشٺڄ ومبیىي)‬

‫ډظبڃ ‪  5‬ډبالٍیب * ‪ٙ‬ذ٘ ‪ ‬ست ٍاػٮٍ * ډڂٔ ‪ ‬ثیمبٍی هًاة‬

‫ٽټ ځِوًدٖیال‪٥ ‬ب٭ًن * ًٕٕټ ‪ٕ ‬بڅمًوچًُ‬

‫ډپبویٖڈ َبی يٍيى اٍځبویٖڈ‪5‬‬

‫دًٕز ‪ ،‬ډوب‪،٣‬هًن‪ ،‬ػٶز‪،‬دیًوي ا٭‪٢‬ب‪ٍ ،‬سَيځَا‪$‬اُ ډؼبٍی اىٍاٍی ثٍ ډظبوٍ ي ٽچیٍ ‪ ، #‬ثبُٵٮبڅی ‪$‬ډظڄ ٕڄ‪#‬‬

‫‪ ),‬سمبٓ ډٖشٺیڈ‬
‫ډٖشٺیڈ‪ 5‬يإ‪ ٍ٦‬ي ‪َ١‬يٍسب‬
‫ٵًٍی‬
‫‪ٍ )-‬یِٹ‪َ٦‬ار‪$‬ثی٘ اُ ‪0‬‬
‫ډیپَين‪#‬‬
‫ډپبویپی‪ 5‬سًٕ‪ ٤‬ك‪ٍََٚ‬‬ ‫ٍاَُبی اوشٺبڃ‬
‫‪$‬اڅِاډب ٹجڄ اُ اوشٺبڃ سپظیَ‬ ‫‪ ),‬سًٕ‪ ٤‬يٕبیڄ ثی ػبن‬
‫ومی ثبیي)‪#‬‬

‫‪)-‬سًٕ‪ ٤‬وبٹڄ ػبوياٍ‬ ‫ٱیَډٖشٺیڈ‪ 5‬ثب يإ‪ٍ٦‬‬

‫ثیًڅًّیټ‪ُ 5‬ډبوی ٍم ډی ىَي‬
‫ٽٍ ٭بډڄ ٭ٶًوز ُا ىٍ ثين‬
‫‪ ).‬اوشٺبڃ اُ ‪َ٥‬یٸ ًَا‪ $‬ىٍ‬
‫ك‪ ٌَٚ‬وبٹڄ سپظیَ ومًىٌ ي‬
‫كييى‪ ,+091‬وبوًډشَ‪#‬‬
‫ٕذٔ اوشٺبڃ یبثي)‬
 ‫ٽىشَڃ ثیمبٍی ‪5#Control of disease$‬‬
‫يٹشی ډی ځًییڈ یټ ثیمبٍی ٍا ٽىشَڃ ٽَىٌ ایڈ‪ ،‬یٮىی ایىپٍ‪:‬‬
‫‪-‬سٮياى ٭ٶًوز َبی ػيیي ٍا ٽبَ٘ ىاىٌ ایڈ؛‬
‫‪-‬سٮياى اثشالئبر ٍا ىٍ ډَىڇ ٽبَ٘ ىاىٌ ایڈ؛ ي‬
‫‪-‬سٮياى ډَٿ ي ډیَ وب‪ٙ‬ی اُ ثیمبٍی ٍا ٽڈ ٽَىٌ ایڈ‪.‬‬
‫كٌٳ ثیمبٍی ‪#Elimination of disease$‬‬
‫‪-‬٭جبٍر إز اُ ٽڈ ٽَىن ډیـــِان ثــَيُ ثیمـــبٍی ثـــٍ ‪٥‬ـــــًٍی ٽـــٍ ثـــٍ ٍی‪ٚ‬ــٍ ٽىی وِىیټ ‪ٙ‬ـًى‪.‬‬
‫•ډظڄ‪ 5‬كٌٳ َٕهټ‪ ،‬ٽِاُ وًُاىان ي ػٌاڇ ىٍ ٽ‪.ًٍٚ‬‬
‫ٍی‪ ٍٚ‬ٽىی ثیمبٍی ‪#Eradication of disease$‬‬
‫‪ٍ-‬ی‪ ٍٚ‬ٽىی‪ ،‬ٹ‪ ٬٦‬ٽبډڄ ُوؼیٌَ اوشٺبڃ اُ ‪٥‬ــــَیٸ كـــٌٳ ٭بډـــــڄ ثیمبٍی ُإز) ٍی‪ ٍٚ‬ٽىی یټ ديیيٌ ډ‪٦‬ــچٸ ي‬
‫سبث‪ ٬‬ٹبوًن َمـــٍ یب َیــــؾ إز‬

‫ډظبڃ‪ 5‬آثچٍ سىُب ٭ٶًوز ٍی‪ ٍٚ‬ٽه ‪ٙ‬يٌ ىٍ ػُبن‬

‫‪ّ-01-7‬اژگاى هزتبط با ًظام هزاقبت‪ /‬سیستن رصد بیواری ها ‪Surveillance system‬‬

‫و‪٪‬بڇ ډَاٹجز* ٕیٖشڈ ٍ‪ٝ‬ي‪:‬‬
‫ځِاٍٗ‬ ‫آوبڅیِ ىاىٌ َب‬ ‫ځَىآيٍی ا‪٥‬ال٭بر ثیمبٍی‬

‫سٮَیٴ ‪ 5‬ډؼ مً٭ٍ ٵٮبڅیشُبی ډٖشمَ ثَای ځَىآيٍی ډى‪٪‬ڈ‪ ،‬سؼِیٍ ي سلچیڄ ي سٶٖیَ وشبیغ ىاىٌ َبی ډَثً‪ ٣‬ثٍ ٕالډز‬
‫ثَای إشٶبىٌ ىٍ ‪َ٥‬اكی ي اٍُیبثی ٵٮبڅیشُبی ډَثً‪ ٣‬ثٍ ٕالډز ىٍ یټ ػمٮیز)‬

‫اػِای ا‪ٝ‬چی ‪5‬‬

‫‪ ‬ػم‪ ٬‬آيٍی‪ ،‬سلچیڄ‪ ،‬هال‪ٕ ٍٝ‬بُی ي اٍائٍ ا‪٥‬ال٭بر‬

‫‪ ‬٭ميٌ س‪ٞ‬میڈ ځیَان ٕالډز‪ ،‬ىٍ ثٮ‪٢‬ی ډًاٍى ډَىڇ‪ ،‬اٍائٍ ىَىيځبن هيډبر ي ثیمبٍان‬

‫ډًٍى ‪Case definition‬‬

‫ځَىآيٍی ىاىٌ َب ثب سًػٍ ثٍ ثیمبٍی * څِيډب ډى‪٦‬جٸ ثب س‪ٚ‬وی‪ ٜ‬ٹ‪٦‬ٮی ي ثبڅیىی ویٖز* ډشٶبير ىٍ و‪٪‬بڇ ډَاٹجز ٽ‪ًٍَٚ‬ب‬
‫‪$‬اَياٳ ډشٶبير‪ #‬ثٖیبٍ ډُڈ ىٍ و‪٪‬بڇ ډَاٹجز‬

‫ثبیي ٕبىٌ‪ ،‬٭مچی ي يا‪١‬ق ثب‪ٙ‬ي‬

‫ډًٍى ډ‪٪‬ىًن‪ 5‬٭الیڈ ٭مًډی ي ٵٺ‪ ٤‬ډ‪٪‬ىًن ثٍ ثیمبٍی ډی‪ٚ‬یڈ ‪ 5‬ست‪ ،‬څَُ‪ ،‬ثی ا‪ٙ‬شُبیی‪َٕ ،‬ىٍى‪ ،‬ثئًٍار ػچيی ي )))‬ ‫‪-‬‬

‫‪92‬‬
 ‫ډًٍى ډلشمڄ‪ 5‬٭الئڈ ثبڅیىی& سٖز آُډبی‪ٚ‬ڂبَی ٱیَ اهش‪ٞ‬ب‪ٝ‬ی سبییي ‪ٙ‬يٌ *& ٭الئڈ سبییيٌ ٽىىيٌ ادیيډیًڅًّیټ‬ ‫‪-‬‬
‫ډًٍى ٹ‪٦‬ٮی ‪ 5‬سبییي س‪ٚ‬وی‪ ،ٜ‬ثب ػيإبُی ٭بډڄ ډًڅي ثیمبٍی ي ٽ‪ٚ‬ز ي دبسبڅًّی‬ ‫‪-‬‬

‫ډًٍى ‪ٙ‬به‪Index case ٜ‬‬

‫ايڅیه ډًٍى ثیمبٍی ٭ٶًوی ٽٍ ىٍ هبوًاىٌ‪ ،‬ځَيٌ ي ػبډٮٍ یبٵز ډی ‪ًٙ‬ى‬

‫ثب اَمیز ىٍ اٹياډبر ٽىشَڅی‬

‫ٱَثبڅڂَی ‪Screening‬‬

‫سٖز ٕبىٌ ثَای ػمٮیز ثٍ ‪٩‬بََ ٕبڅڈ ٽٍ ىاٍای ٍیٖټ ٵبٽشًٍ یټ ثیمبٍی ي یب ىٍ ډَاكڄ ايڃ ثیمبٍی اوي يَىًُ ٭الئڈ‬
‫وياٍوي ډظبڃ‪ 5‬سٖز دی دی ىی‬

‫كٖبٕیز ‪Sensitivity‬‬

‫سًاوبیی سٖز ثَای دیيا ٽَىن ‪ٝ‬لیق ډًاٍى ثیمبٍی‬

‫يیْځی‪5 Specificity‬‬

‫سًاوبیی سٖز ثَای دیياٽَىن ډًاٍى ٕبڅڈ‬

‫اٍُٗ اهجبٍی ‪# predictive value $‬‬

‫ډىٶی ياٹٮی )‪(TN‬‬ ‫وشبیغ ياٹٮی آُډًن← ډظجز ياٹٮی )‪(TP‬‬

‫ډىٶی ٽبًة )‪(FN‬‬ ‫وشبیغ ٽبًة آُډًن← ډظجز ٽبًة )‪(FP‬‬

‫اٍُٗ اهجبٍی ډظجز)‪ 5(PPV‬اكشمبڃ ډجشال ثًىن ٵَى ‪$‬ډظجز ياٹٮی‬ ‫‪-‬‬
‫ثًىن سٖز‪)#‬‬
‫‪-‬اٍُٗ اهجبٍی ډىٶی)‪ 5(NPV‬اكشمبڃ ډجشال وجًىن ٵَىی ثب آُډًن‬
‫ډىٶی)‬

‫‪93‬‬
 ‫ثیمبٍی َبی ٹبثڄ ځِاٍٗ)‪(notifiable diseases‬‬

‫ىٕشٍ ای اُ ثیمبٍی َب ٽٍ اُ و‪ َ٪‬ثُيا‪ٙ‬ز ٭مًډی آوٺيٍ ډُڈ إز ٽٍ ثبیي يٹً‪ ٫‬آوُب ثٍ ډٖئًڅیه ثُيا‪ٙ‬شی ا‪٥‬ال‪ ٫‬ىاىٌ‬
‫‪ًٙ‬ى)‬
‫ثیمبٍی َبی ډ‪ٚ‬مًڃ ځِاٍٗ ‪ 5‬اڅٴ‪ #‬ٵًٍی ‪$‬سچٶىی‪#‬‬
‫ة‪ #‬ٱیَ ٵًٍی ‪$‬ٽشجی‪#‬‬

‫ىالیڄ وٺ‪ ٜ‬ىٍ ځِاٍٗ ثیمبٍی َبی ياځیَ‪5‬‬ ‫اَمیز‪5‬‬

‫وٺ‪َٙ ٍ٦‬ي‪ ٫‬ثَای سلٺیٸ ىٍډًٍى ٭يڇ ډًٵٺیز ٍي‪ُٙ‬بی‬
‫٭يڇ ىٹز ىٍ س‪ٚ‬وی‪ −ٜ‬سمبیڄ ثیمبٍ یب دِ‪ٙ‬ټ ثٍ ډوٶی ٽبٍی‬
‫دی‪ٚ‬ڂیَی ډظڄ ياٽٖیىبٕیًن‪ ،‬یبٵشه ډىج‪ ٬‬٭ٶًوز‪ ،‬یبٵشه يٕیچٍ‬
‫ىٍ ډًٍى ثیمبٍی َبی َمَاٌ ثب وٶی اػشمب٭ی‪ −‬ثی سٶبيسی‬
‫ډ‪ٚ‬شَٻ اوشٺبڃ ٭ٶًوز‪ ،‬سً‪ٝ‬یٴ سؼم‪ ٬‬ػٲَاٵیبیی ٭ٶًوز ي‬
‫دِ‪ٙ‬پبن ثٍ ٵبیيٌ ا‪٥‬بڅٮبر ىٍډًٍى ثیمبٍی َبیی ؿًن َذبسیز –‬
‫ډٺب‪ٝ‬ي ىیڂَ‪.‬‬
‫آوٶچًآوِا ‪َٕ −‬هټ‬

‫‪ّ -01-8‬اژگاى هزتبط با رخداد ّ ُوَ گیزی ُا‬

‫إذًٍاىیټ )‪5(Sporadic‬‬

‫ثَيُ وبډپٍَ‪ ،‬وبډى‪٪‬ڈ‪ ،‬ځُڂبٌ ي دَاٽىيٌ ی یټ ثیمبٍی ثيين سمَٽِ ثَ یټ ډى‪٦‬ٺٍ ی هب‪ ٛ‬ػٲَاٵیبیی ‪$‬ډظڄ ثیمبٍی ٽِاُ‪#‬‬

‫ثًډی )‪5(Endemic‬‬

‫ك‪ ًٍ٢‬ډٖشمَ یټ ثیمبٍی یب ٭ٶًوز ٍا كياٹڄ ثَای ډير ٍٕ ٕبڃ ډشًاڅی ىٍ یټ ډى‪٦‬ٺٍ ػٲَاٵیبیی هب‪ ،ٛ‬ډًٍى آويډیټ‬
‫ډی ځًیىي‪5‬‬

‫ًَڅًآويډیټ‪ 5‬سٺَیجب َمٍ اٵَاى ثبڅٰ یټ ػبډٮٍ آڅًىٌ ي ٍٕیين ثٍ وً٭ی سٮبىڃ ي ياٽى٘ ثی‪ٚ‬شَ ٽًىٽبن ثٍ ثیمبٍی‬
‫َبیذَآويډیټ‪ 5‬يػًى یټ ثیمبٍی ثب ‪ٙ‬یً‪ ٫‬ثبال ي دبیياٍ ىٍ یټ ډى‪٦‬ٺٍ‬
‫ډِيآويډیټ‪ 5‬يػًى سٮياىی اوشٺبڃ اُ یټ ثیمبٍی ىٍ یټ ػبډٮٍ‬
‫َبیذًآويډیټ‪ 5‬ثَيُ ‪$‬اوٖیياؤ‪ #‬دبییه یټ ثیمبٍی ىٍ یټ ػبډٮٍ‬

‫َمٍ ځیَی )‪5(Epidemic‬‬

‫ثَيُ ٱیَډٮمًڃ یټ ثیمبٍی‪ٍ ،‬يیـياى‪ٍ ،‬ٵشبٍ يیٌْ‪ ،‬یب ىیڂَ يٹبی‪ ٬‬ډَسج‪ ٤‬ثب ٕالډز ٽٍ ىٍ آن ډًاٍى دی٘ آډيٌ‪ ،‬آ‪ٙ‬پبٍا ثی٘‬
‫اُ سٮياى دی٘ ثیىی ‪ٙ‬يٌ)‪ٍ (Expected Occurrence‬ا ادیيډی ډی ځًیىي)‬

‫‪94‬‬
 ‫يٹً‪ ٫‬ثی٘ اُ كي اوش‪٪‬بٍ ثیمبٍی‪ ،‬ياٹٮٍ‪ ،‬یب ٍٵشبٍ يیٌْ‪ ،‬وٖجز ثٍ كبڅز ٭بىی‪ ،‬ىٍَمبن ډى‪٦‬ـــٺٍ‪ ،‬ىٍ َمبن ػمٮیز يىٍ‬
‫َمبن ٵ‪ٞ‬ڄ اُ ٕبڃ ٍا ځًیىي‪.‬‬

‫‪٥‬ٲیبن )‪:(Outbreak‬‬

‫َمٍ ځیَی ډلييى ثیمبٍی َبی ٭ٶًوی كبى‬

‫ثٍ ػبی َمٍ ځیَی ثپبٍ ثَىٌ ډی ‪ًٙ‬ى سب ٽمشَ ډًػت يك‪ٚ‬ز ‪ًٙ‬ى‬

‫ػُبن ځیَی )‪:(Pandemic‬‬

‫٭جًٍیټ ثیمبٍی ٍا اُ ډَُٹبٌٍ َب ‪$‬ډظڄ‪٥ 5‬ب٭ًن‪ ،‬ایيُ‪ ،‬ٽًیي ي)))‪#‬‬

‫هً‪:(Cluster) ٍٙ‬‬

‫سؼم‪ ٬‬ثی٘ اُ كي ډًٍى اوش‪٪‬بٍ ثیمبٍی َب یب يٹبیـ‪ ٬‬وٖجشب وب‪ٙ‬بی‪ ٬‬ىٍیټ ډى‪٦‬ٺٍ ډلييى) ایه ا‪٦ٝ‬الف ډٮمًال ثَای ثیمبٍی‬
‫َبی ٱیَ ٭ٶًوی ٽمشَاُ ‪ -+‬ډًٍى ثپبٍثَىٌ ډی ‪ًٙ‬ى)‪$‬ډظڄ‪٥َٕ 5‬بن‪ٕ ،‬ٺ‪َ ٤‬بی هًى ثٍ هًىی‪ ،‬هًىٽ‪ٚ‬ی‪ ،‬وبَىؼبٍی َبی‬
‫ډبىٍُاىی ي)))‪)#‬‬

‫اولَاٳ )‪:(Aberration‬‬

‫یٮىی سؼبيُ ٱیَډٮىی ىاٍاُسًُی‪ ٬‬وَډبڃ‬

‫ػُز ډلبٕجٍ ی اولَاٳ‪ ،‬ډـًاٍى ځِاٍٗ ‪ٙ‬يٌ ىٍ ‪َ /‬ٶشٍ ی اهیٍَا ثب إشٶبىٌ اُ سٖز َبی آډبٍی ثب سٮياى ځِاٍٗ ‪ٙ‬يٌ اُ‬
‫ثیمبٍی ىٍ ‪ٕ 0‬بڃ ځٌ‪ٙ‬شٍ ډٺبیٍٖ ډی ٽىیڈ؛ ډًاٍى ٽمشَاُىياولَاٳ ډٮیبٍ ٍا ٱیَډٮىی ىاٍ ځًیىي‪.‬‬

‫‪95‬‬
 ‫ٕبڃ يٹً‪٫‬‬ ‫سً‪١‬یلبر‬ ‫إڈ ٍهياى‬ ‫وً‪ٍ ٫‬هياى‬
‫ىٍ إشبن هًُٕشبن ىٍ ػَیبن ػىڀ سلمیچی‬
‫٭َاٷ ثب ایَان ٽٍ ثٍ ٭چز سٲٌیٍ ی ػًويځبن‬ ‫ثیمبٍی ٕبڅټ اُ د‪ ٍٚ‬وبٹڄ‬
‫‪Epidemic/Outbreak‬‬
‫ډوِن ثیمبٍی اُ دٔ ډبويٌ َبی ٱٌایی‬ ‫ثیمبٍی‪$‬ٵچجًسًڇ‪#‬‬
‫ٍُډىيځبن ىٍ ثیبثبن َب‬
‫آڅًىځی ٍيىهبوٍ ی ٹٌَ ًٕ ایؼبى ‪ٙ‬يٌ ثًى ي‬
‫ډًػت اثشالی ٭يٌ ای اُ ٕپىٍ ی ‪ٙ‬ـَُ‬
‫‪,.14‬‬ ‫‪ E‬ثــَيُ َذــبسیز‬ ‫‪Epidemic/Outbreak‬‬
‫ٽــَډبو‪ٚ‬بٌ ي ډَٿ ٭يٌ ای اُ ُوبن ثبٍىاٍ‬
‫ځَىیي‬

‫َیٖشَی ػمٮی ىٍ ثیه ‪ ,4‬وٶَ اُ ىاو٘‬

‫اډًُان ىثیَٕشبوی ىٍ اٍىٽبن یِى ىٍ ػَیبن‬
‫ثیمبٍی ٵچغ ا‪٥‬ٶبڃ‬
‫‪,.2.‬‬ ‫ياٽٖیىبٕیًن ٭چیٍ ٵچغ ا‪٥‬ٶبڃ‬ ‫‪CLUSTER‬‬

‫‪ -+,4‬ډیالىی‬ ‫ىٍ ‪ --+‬ٽ‪ ًٍٚ‬ي َُٕډیه ىٍ ىویب ٍم ىاى‬ ‫ٽًيیي ‪,4‬‬ ‫‪PANDEMIC‬‬

‫ىٍ ثیه ځًٕٶىيان ي ځًٕبڅٍ َبی إشبن‬

‫‪ ,.1/‬ډیالىی‬ ‫ٕٺ‪ ٤‬وب‪ٙ‬ی اُ ثَيٕچًُ‬ ‫‪EPIZOOTIC‬‬
‫َميان‬

‫________‬ ‫ىٍ ٽڄ ىویب‬ ‫یټ وً‪ ٫‬اثچٍ‬ ‫‪POTENTIALLY EPIDEMIC‬‬

‫ځڄ ډٌْ یب دبوبٍی اوڂ‪ٚ‬ز‬

‫ىٍ یپی اُ اٵَاى هبوًاىٌ‬ ‫‪SPORADIC‬‬
‫_______‬

‫ثَيُ ‪ ,1++‬ډًٍى ىٍ یپی اُ إشبن َبی‬

‫ٽ‪ ًٍٚ‬ي ثَيُ َمیه ثیمبٍی ثٍ سٮياى ‪,1+32‬‬
‫ثَځَٵشٍ اُ ثیمبٍی ثَيٕچًُ‬
‫‪ ,.2+‬ي ‪ٙ ,.2,‬مٖی‬ ‫ډًٍى ٕبڃ ثٮي ٽٍ ثب ډلبٕجبر آډبٍی‬ ‫‪ABERRATION‬‬
‫اهشالٳ ثیه ایه ‪ -‬٭يى ډٮىی ىاٍ وجًى‬

‫ثَيُ ډًاٍى ُیبىی ىٍ ثیه دَويځبن دبٍٻ‬

‫‪ٙ ,.30‬مٖی‬ ‫دَىیٖبن سَُان‬ ‫آوٶًالوِای دَويځبن‬ ‫‪EPORNITIC‬‬

‫ثَيُ یټ ډًٍى ىٍ یټ وٺ‪ ٍ٦‬اُ ٽ‪ًٍٚ‬‬

‫________‬ ‫ست ٍُى‬ ‫‪EPOTENTIALLY EPIDEMIC‬‬

‫ثَيُ ‪ ,1‬ډًٍى هًىٽ‪ٚ‬ی ثیه ىاو‪ٚ‬ؼًیبن ىٍ‬

‫‪ٙ ,.1/‬مٖی‬ ‫یپی اُ ىاو‪ٚ‬ڂبٌ َبی هبٍع‬ ‫________‬ ‫‪CLUSTER‬‬

‫‪96‬‬
 ‫‪ّ -01-9‬اژگاى هزتبط با پیشگیزی‬
‫ٕ‪ً٦‬ف دی‪ٚ‬ڂیَی‬

‫‪ٙ‬یمًدَيٵیالٽٔ‬

‫ياّځبن ډَسج‪ ٤‬ثب دی‪ٚ‬ڂیَی‬

‫ایمًوً دَيٵیالٽٔ‬

‫ایِيالٕیًن‬

‫ثیًڅیٶشی‬

‫اډشیز ثُيا‪ٙ‬شی‬

‫ٕ‪ً٦‬ف دی‪ٚ‬ڂیَی‬

‫دی‪ٚ‬ڂیَی ووٖشیه‬ ‫‪-‬‬

‫ٽچیٍ ی اٹياډبسی إز ٽٍ اوؼبڇ ډی ىَیڈ ٽٍ ٍیٖټ ٵبٽشًٍ َب ایؼبى و‪ًٚ‬وي ي یب ٍ‪ٙ‬ي وپىىي‪.‬‬
‫ىٍ ایىؼب‪ ،‬ډٖئًڃ اوؼبڇ ثی‪ٚ‬شَ اٹياډبر ډٖئًڅیه كًٌُ ی ٕالډز ىٍ ػبډٮٍ َٖشىي ٽٍ ثب َمبَىڂی َبی ثیه‬
‫ثو‪ٚ‬ی ي ػچت ډ‪ٚ‬بٍٽز ډَىڇ اوؼبڇ ډی ‪ًٙ‬وي‪.‬‬
‫َيٳ ‪:‬ػچًځیَی اُ دیيای٘ ي ثَٹَاٍی اڅڂًَبی اػشمب٭ی‪ ،‬اٹش‪ٞ‬بىی ي ٵََىڂی ُويځی إز ٽٍ وٺ٘ آن َب ىٍ‬
‫اٵِای٘ ه‪ َ٦‬ثیمبٍی َبی ډوشچٴ‪ٙ ،‬ىبهشٍ ‪ٙ‬يٌ إز‪.‬‬
‫ډظبڃ ‪:‬‬
‫ډياهچٍ ډٮ‪ً٦‬ٳ ثٍ دی‪ٚ‬ڂیَی اُ ثَيُ ٭ًاډڄ ه‪ َ٦‬ثیمبٍیُبی ثٍِځٖبڅی ىٍ ٽًىٽبن‬
‫ډياهچٍ ثَ ٭ًاډڄ ایؼبى آڅًىځی ًَا‪ ،‬آڅًىځی ‪ًٝ‬سی ي ډبوىي آن‬
‫ثُجًى ‪َٙ‬ای‪ ٤‬إبٕی ُويځی ‪$‬اډپبوبر‪ ،‬ډٖپه ي كمڄ ي وٺڄ ي )))‪ #‬ىٍ ډىب‪٥‬ٸ ٍيٕشبیی‬
‫دی‪ٚ‬ڂیَی ايڅیٍ‬ ‫‪-‬‬
‫ٽچیٍ ی اٹياډبسی إز ٽٍ اوؼبڇ ډی ىَیڈ ٽٍ ٍیٖټ ٵبٽشًٍ سجيیڄ ثٍ ثیمبٍی * اهشالڃ یب كبىطٍ و‪ًٚ‬ى‪.‬‬
‫ډؼَیبن ایه وً‪ ٫‬دی‪ٚ‬ڂیَی‪ ،‬آكبى ډَىڇ‪ ،‬ٽبىٍ ٕالډز ي ډٖئًڅیه ػبډٮٍ َٖشىي‪.‬‬
‫سمبڇ اٹياډبسی ٽٍ ثٍ ډى‪ ًٍ٪‬كٶ‪ٕ ٨‬الډشی اٵَاى ٕبڅڈ ي ػچًځیَی اُ ثَيُ ثیمبٍی ىٍ آن َب ‪ًٍٝ‬ر ډی ځیَى‪:‬‬
‫اٍسٺبء آځبَی َبی ثُيا‪ٙ‬شی ډَىڇ‪ ،‬ٹ‪ُ ٬٦‬وؼیٌَ اوشٺبڃ ‪$‬ډىج‪ ،٬‬ډوِن‪ ،‬يٕبیڄ اوشٺبڃ‪ ،#‬اٹياډبر ډىبٕجی ثٍ ډى‪ًٍ٪‬‬

‫‪97‬‬
 ‫ثُجًى ي‪ ٬١‬آثَٕبوی‪ ،‬و‪٪‬بٍر ثَ اډَ سُیٍ اٱٌیٍ ٭مًډی‪ ،‬ثُجًى ي‪١‬ٮیز سًُیٍ اډبٽه ٭مًډی ي اډظبڃ ایه َب‪،‬‬
‫ػيإبُی ثیمبٍان ډَٖی ي ٹَو‪٦‬یىٍ ٽَىن سمبٓ یبٵشڂبن‪ ،‬ثٍ ډى‪ ًٍ٪‬ٹ‪ُ ٬٦‬وؼیٌَ اوشٺبڃ ىٍ ثٮ‪٢‬ی اُ ثیمبٍی َب‬
‫دَيٵیالٽٖی ثب ایمىٖبُی ‪$‬ٵٮبڃ‪ ،‬اوٶٮبڅی‪ #‬ي ٽمًدَيٵیالٽٖی‬
‫دی‪ٚ‬ڂیَی طبوًیٍ‬ ‫‪-‬‬
‫ٽچیٍ ی اٹياډبسی إز ٽٍ اوؼبڇ ډی ىَیڈ ٽٍ ٍیٖټ ٵبٽشًٍ سجيیڄ ثٍ ثیمبٍی * اهشالڃ یب كبىطٍ و‪ًٚ‬ى‪.‬‬
‫ډؼَیبن ایه وً‪ ٫‬دی‪ٚ‬ڂیَی‪ ،‬آكبى ډَىڇ‪ ،‬ٽبىٍ ٕالډز ي ډٖئًڅیه ػبډٮٍ َٖشىي‪.‬‬
‫سمبڇ اٹياډبسی ٽٍ ثٍ ډى‪ ًٍ٪‬كٶ‪ٕ ٨‬الډشی اٵَاى ٕبڅڈ ي ػچًځیَی اُ ثَيُ ثیمبٍی ىٍ آن َب ‪ًٍٝ‬ر ډی ځیَى‪:‬‬
‫اٍسٺبء آځبَی َبی ثُيا‪ٙ‬شی ډَىڇ‪ ،‬ٹ‪ُ ٬٦‬وؼیٌَ اوشٺبڃ‪ ،‬اٹياډبر ډىبٕجی ثٍ ډى‪ ًٍ٪‬ثُجًى ي‪ ٬١‬آثَٕبوی‪ ،‬و‪٪‬بٍر‬
‫ثَ اډَ سُیٍ اٱٌیٍ ٭مًډی‪ ،‬ثُجًى ي‪١‬ٮیز سًُیٍ اډبٽه ٭مًډی ي اډظبڃ ایه َب‪ ،‬ػيإبُی ثیمبٍان ډَٖی ي‬
‫ٹَو‪٦‬یىٍ ٽَىن سمبٓ یبٵشڂبن‪ ،‬ثٍ ډى‪ ًٍ٪‬ٹ‪ُ ٬٦‬وؼیٌَ اوشٺبڃ ىٍ ثٮ‪٢‬ی اُ ثیمبٍی َب‬
‫دی‪ٚ‬ڂیَی طبڅظیٍ ‪$‬ډ‪ٚ‬بثٍ سٮبٍیٴ ٹجچی ٵٺ‪ ٤‬ػييڅی ايٍىٌ ‪ٙ‬يٌ إز‬ ‫‪-‬‬

‫اٹياډبسی ٽٍ اوؼبڇ ډی ىَیڈ سب ٭بٍ‪ ٍ١‬ٽُىٍ ي ډبويځبٍ و‪ًٚ‬ى ي ډٮچًڅیز ي وبسًاوی ایؼبى و‪ًٚ‬ى ي‬
‫اځَ ‪ٙ‬ي ‪ ‬ثبُسًاوی‬

‫دی‪ٚ‬ڂیَی طبڅظیٍ‬

‫ډٖئًڅیه اػَایی‪ 5‬سًاوجو‪ٚ‬بن ي ډيیَان ٕالډز ػبډٮٍ‬

‫ٽبَ٘ دی‪َٚ‬ٵز ي ٭ًاٍ‪ٟ‬‬ ‫ځَيٌ َيٳ‬

‫دی‪ٚ‬ڂیَی ٕ‪٦‬ق ؿُبٍڇ‬ ‫‪-‬‬

‫كٌٳ اٹياډبر ا‪١‬بٵٍ ي ٱیَ‪َ١‬يٍی‬

‫دی‪ٚ‬ڂیَی ٕ‪٦‬ق‬
‫ډٖئًڅیه اػَایی‪ 5‬ٽبىٍ ثُيا‪ٙ‬ز ىٍډبوی ي ډيیَان ثو٘ َبی ډوشچٴ‬
‫ؿُبٍڇ‬

‫دِ‪ٙ‬پبن ي ٕبیَ ىٕز اويٍٽبٍان اٹياډبر س‪ٚ‬وی‪ ٜ‬ىٍډبوی‬ ‫ځَيٌ َيٳ‬

‫‪98‬‬
 ‫هيډبر ٱیَ ‪َ١‬يٍی ‪ 5‬ثٍ ََ وً‪ ٫‬هيډشی ٽٍ یب ډًطَ ویٖز یب إٓیت وب‪ٙ‬ی اُ آن ثی‪ٚ‬شَ اُ سبطیَ إز)‬

‫ٽمًدَيٵیالٽٖی‪5‬‬

‫ډ‪َٞ‬ٳ آوشی ثیًسیټ ي ډًاى ‪ٙ‬یمبیی‬

‫ایمىًدَيٵیالٽٖی‪5‬‬

‫ډ‪َٞ‬ٳ ایمىًځچًثًڅیه َب ي َٕڇ َبیذَایمًن‬

‫ډظبڃ ‪ٍ 5‬یٶبډذٖیه ثَای ډىىْیز‪ ،‬ٽچَيٽیه ثَای ډبڅَیب‪ ،‬ایِيویبُیي ثَای ٕڄ‬

‫ایِيالٕیًن‪Isolation‬‬
‫ػيإبُی اٵَاى یب كیًاوبسی ٽٍ ډجشال ثٍ یټ ٭ٶًوز َٖشىي اُ ٕبیَیه‪٥ ،‬ی ىيٍان ياځیَی ٍا ایِيالٕیًن ډی‬
‫ځًیىي‪.‬‬
‫ٹَو‪٦‬یىٍ‪Quarantin‬‬
‫• ثٍ ډلييى ٽَىن ػبثؼبیی ي سمبٓ َبی اٵَاى ي كیًاوبر ٕبڅمی ٽٍ ىٍ ډٮَ‪ ٟ‬یټ ثیمبٍی ډَٖی ٹَاٍ ځَٵشٍ‬
‫اوي‪ ،‬ثَای ډير یټ ىيٌٍ ی ٽمًن ‪٥$‬یٴ ثبالی ىيٌٍ ىٍ و‪ َ٪‬ځَٵشٍ ډی ‪ًٙ‬ى ٹَو‪٦‬یىٍ ډی ځًیىي‪.‬‬
‫ىٍ ٹيیڈ‪ ،‬ایه ډير ٍا ‪ٍ40‬يُ ىٍ و‪ َ٪‬ډی ځَٵشىي‬
‫ثیًٕیٶشی یب ایمىی ُیٖشی‪Biosafety‬‬
‫ایؼبى ‪َٙ‬ای‪ ٤‬ایمه‪ Safe‬ثَای ډلٺٺیه ي ٽبٍٽىبن‬
‫ایمىی ثیمبٍ ‪Patient Safety‬‬
‫•ٵٺيان ََځًوٍ ‪ٝ‬يډٍ ي إٓیت اسٶبٹی ي ٱیَ ٭ميی ثَای ثیمبٍان ٍا ځًیىي‪.‬‬
‫اډىیز ‪Patient Security‬‬
‫•وجًى ََځًوٍ ٍيیياى ډؼَډبوٍ ٍا اډىیز ځًیىي‬

‫‪ -00‬بِداشت بزای ُوَ ّ هزاقبت ُای بِداشتی اّلیَ‬

‫ثُيا‪ٙ‬ز ثَای َمٍ یټ َيٳ ياكي ي ډلييىیز ویٖز ) ثچپٍ ػَیبوی إز ٽٍ ثٍ ثُجًى ډيايڇ ٕالډز ډىؼَ ډی‪ًٙ‬ى)‬
‫ثُيا‪ٙ‬ز ثيیه ډٮىبٕز ٽٍ ډَىڇ ىٍ ََ ډپبوی ٽٍ ُويځی ډیپىىي )اډپبوبر ثُيا‪ٙ‬شی ثُشَی ثَای ٍ‪ٙ‬ي ي ٍٕیين ثٍ‬
‫ٽُىٖبڅی ٕبڅڈ ي ٵٮبڃ ٍا هًاَىي یبٵز )‬

‫‪ُ -00-0‬دف ّ سیاست بِداشت ‪:‬‬

‫ثُيا‪ٙ‬ز ي سىيٍٕشی كٸ ډٖچڈ ډَىڇ إز ي سبډیه ان یټ َيٳ اػشمب٭ی ىٍ ػُبن إز )‬

‫‪99‬‬
 ‫َيٳ ثُيا‪ٙ‬ز اُ سٮَیٴ ثُيا‪ٙ‬ز ثَای َمٍ ‪#HFA$‬‬

‫‪ ),‬ا‪ًٝ‬ڃ ډَاٹجز ثُيا‪ٙ‬شی ايڅیٍ ٍاسٮَیٴ ي سلچیڄ ٽىي‬

‫‪ )-‬ډياهالر اٍسٺبیی ‪ ،‬دی‪ٚ‬ڂیَی ‪ ،‬ىٍډبوی ي ثبُسًاوی ثَای یټ ډ‪ٚ‬پڄ ډَثً‪ ٣‬ثٍ ٕالډشی ‪َ٥‬اكی ٽىي )‬

‫‪).‬اُ څلب‪ ٧‬دیـیيځی ىٍ اٍائٍ ډَاٹجشُب ډٺبیٍٖ ومبیي)‬

‫ثَای سبډیه ثُيا‪ٙ‬ز ثَای َمٍ سىُب )يُاٍر ثُيا‪ٙ‬ز ډشٮُي وجًىٌ ي ثبیي ډَىڇ ډ‪ٚ‬بٍٽز ٵٮبڃ ىٍ ‪ٙ‬پڄ ىاىن ثٍ آیىيٌ‬
‫ثُيا‪ٙ‬شی ىا‪ٙ‬شٍ ثب‪ٙ‬ىي )‬

‫ي َمیى‪َ ًٍ٦‬مپبٍی ٵىی ي اٹش‪ٞ‬بىی ثیه ٽ‪ًٍَٚ‬ب ىٍ سًٕٮٍ ي اػَای إشَاسْی ثُيا‪ٙ‬ز ثَای َمٍ وٺ٘ ډًطَی ىاٍى‪،‬‬
‫ثىبثَایه ایه َمپبٍی ثیه اڅمچچی اډَی ‪َ١‬يٍی إز )‬

‫‪ %‬ډَاٹجز َبی ثُيا‪ٙ‬شی ىٍډبوی ثبیي ثٍ ‪َٝ‬ٵٍ ىٍ كي إش‪٦‬ب٭ز ډَىڇ ي ډًٍى ٹجًڃ آوبن ثب‪ٙ‬ي )‬

‫‪ %‬ډَاٹجز َبی ثُيا‪ٙ‬شی ىٍډبوی ثبیي ثٍ ‪ًٍٝ‬ر ٭بىالوٍ ثَای سمبڇ ډَىڇ ٵَاَڈ آیي)‬

‫‪ %‬اٵَاى ي ػًاډ‪ ٬‬ثبیي ىٍ ثَوبډٍ ٍیِی ‪ ،‬اػَا ي اٍُ‪ٙ‬یبثی ثُيا‪ٙ‬شی ي ىٍډبوی ډ‪ٚ‬بٍٽز ىا‪ٙ‬شٍ ثب‪ٙ‬ىي )ي ثُيا‪ٙ‬ز ثبیي ثٍ ٭ىًان‬
‫ثو‪ٚ‬ی اُ سًٕٮٍ اٹش‪ٞ‬بىی ي اػشمب٭ی سچٺی ځَىى)‬

‫‪ %‬ياكيَبی اٍائٍ ٽىىيٌ ډَاٹجز َبی ثُيا‪ٙ‬شی ي ىٍډبوی ثبیي هيډبر دی‪ٚ‬ڂیَی ي ىٍډبوی ي سًاوجو‪ٚ‬ی ٍا ثٍ ‪ًٍ٥‬اىٱبڇ‬
‫یبٵشٍ اٍائٍ ٽىىي )‬

‫‪ -00-2‬شاخص ُای جِاًی بَ هٌظْر پایش ّ ارسشیابی بِداشت بزای ُوَ کشْرُا‬
‫‪ٕ (,‬یبٕز ثُيا‪ٙ‬ز ثَای َمٍ ثبیي ىٍ ثبالسَیه ٕ‪٦‬ق اىاٍی ىٍ ٽ‪ًٍَٚ‬ب ډًٍى سبییي ثب‪ٙ‬ي)‬

‫‪ (-‬كياٹڄ ‪ ٪0‬سًڅیي وبهبڅ‪ ٜ‬ډچی ‪#Gross National Products – GNP$‬ثَای ثُيا‪ٙ‬ز ‪َٝ‬ٳ ‪ًٙ‬ى‬

‫‪ (.‬سياثیَ الُڇ ثٍ ډى‪ ًٍ٪‬ػچت ډ‪ٚ‬بٍٽز ډَىڇ ىٍ اػَای إشَاسْی ثُيا‪ٙ‬ز ثَای َمٍ اسوبً ي ثٍ ډَكچٍ اػَا ىٍ آډيٌ‬
‫ثب‪ٙ‬ي)‬

‫‪ ( /‬ىٍ‪ٝ‬ي ٹبثڄ ٹجًڅی اُ ثًىػٍ ثُيا‪ٙ‬شی ٽ‪ ًٍٚ‬ثٍ ډ‪َٞ‬ٳ هيډبر ثُيا‪ٙ‬شی ډلچی ثَٓ‬

‫‪ (0‬سًُی‪ ٬‬٭بىالوٍ ډىبث‪ ٬‬ي اډپبوبر ثُيا‪ٙ‬شی ثَای ډىب‪٥‬ٸ ‪َُٙ‬ی ي ٍيٕشبیی اوؼبڇ ځَٵشٍ ثب‪ٙ‬ي‬

‫‪ (1‬إشَاسْی ثُيا‪ٙ‬ز ثَای َمٍ ثَای ٽ‪ ًٍٚ‬سى‪٪‬یڈ‪ ،‬سييیه ي اوش‪ٚ‬بٍ یبٵشٍ ي اډپبوبر الُڇ ثَای اػَای ثَوبډٍ ٵَاَڈ ‪ٙ‬يٌ‬
‫ثب‪ٙ‬ي‬

‫‪111‬‬
 ‫‪ (2‬أكبى ػبډٮٍ ثٍ ډَاٹجز َبی ثُيا‪ٙ‬شی ايڅیٍ ‪ٙ‬بډڄ ډًاٍى ُیَ ىٕشَٕی ىا‪ٙ‬شٍ ثب‪ٙ‬ىي ‪5‬‬

‫آة ٕبڅڈ ىٍ ډىِڃ یب ىٍ ٵب‪ٝ‬چٍ ای ٽٍ ثب ‪ ,0‬ىٹیٺٍ ٍاَذیمبیی ىٕشَٕی ثٍ آن كب‪ٝ‬ڄ آیي ‪ 5‬ایمه ٕبُی ٽًىٽبن‬ ‫‪-‬‬
‫ثَ ٭چیٍ ‪ ٘ٙ‬ثیمبٍی ياځیَ ىيٍان ٽًىٽی ‪$‬ىیٶشَی‪ ،‬ٽِاُ‪ٕ ،‬یبٌ َٕٵٍ‪َٕ،‬هټ‪ ،‬ٵچغ ا‪٥‬ٶبڃ ي ٕڄ‪#‬‬
‫ډَاٹجز ثُيا‪ٙ‬شی ىٍډبوی ىٍ ډلڄ ‪ٙ‬بډڄ ىٕشَٕی ثٍ كياٹڄ ‪ -+‬ٹچڈ ىاٍيی إبٕی ثب یټ‬ ‫‪-‬‬
‫ٕب٭ز دیبىٌ ٍيی یب إشٶبىٌ اُ يٕیچٍ وٺچیٍ‬ ‫‪-‬‬
‫يػًى ٽبٍٽىبن سٮچیڈ ىیيٌ ثَای ډَاٹجز اُ كبډچڂی‪ُ ،‬ایمبن ي ډَاٹجز اُ ا‪٥‬ٶبڃ سب كياٹڄ یپٖبڅڂی‬ ‫‪-‬‬

‫‪ (3‬ي‪١‬ٮیز سٲٌیٍ ٽًىٽبن ٽٍ ثب ډٮیبٍَبی ُیَ ٕىؼیيٌ ډی ‪ًٙ‬ى‬

‫كياٹڄ ‪ 4+‬ىٍ‪ٝ‬ي وًُاىان يُوی ثبالی ‪ -0++‬ځَڇ ىٍ َىڂبڇ سًڅي ىا‪ٙ‬شٍ ثب‪ٙ‬ىي‬ ‫‪-‬‬

‫‪ (4‬ٽبَ٘ ډَٿ ي ډیَ ٽًىٽبن ُیَ یپٖبڃ ثٍ ٽمشَ اُ ‪ 0+‬ىٍ َِاٍ‬

‫‪ ( ,+‬اٵِای٘ اډیي ثٍ ُويځی ىٍ ثيي سًڅي ثٍ ثی٘ اُ ‪ٕ 1+‬بڃ‬

‫‪ٍٕ (,,‬بویين ډیِان ثبًٕاىی ثَای ُوبن ي ډَىان ثٍ ثی٘ اُ ‪ 2+‬ىٍ‪ٝ‬ي ٽڄ اٵَاى ػبډٮٍ‬

‫‪ ( ,-‬اٵِای٘ َٕاوٍ اٵَاى ػبډٮٍ اُ سًڅیي وبهبڅ‪ ٜ‬ډچی ثٍ ثی٘ اُ ‪ 0++‬ىالٍ ىٍ ٕبڃ‬

‫‪ -00-3‬هزاقبت ُای بِداشتی اّلیَ (‪)PHC‬‬

‫ډَاٹجز َبی ثُيا‪ٙ‬شی ايڅیٍ ‪ #PHC$‬ډَاٹجز َبی ثُيا‪ٙ‬شی ايڅیٍ ډَاٹجز َبی ثُيا‪ٙ‬شی إبٕی ډیجب‪ٙ‬ي ٽٍ سًٕ‪ ٤‬و‪٪‬بڇ‬
‫ثُيا‪ٙ‬شی ثب یټ ٍيٗ ٭مچی ي ٭چمی ٹبثڄ ٹجًڃ اُ و‪ٍ َ٪‬يٗ َب ي سپىًڅًّی‪ ،‬ٹبثڄ سلمڄ اُ و‪َِ َ٪‬یىٍ َب ‪$‬ثَای ػبډٮٍ ي‬
‫ٽ‪ #ًٍٚ‬ي ثب ډ‪ٚ‬بٍٽز ٽبډڄ ډَىڇ ي ٍيكیٍ هًى اسپبیی ثٍ اٵَاى ي هبوًاىٌ َب ىٍ ٕ‪٦‬ق ػبډٮٍ اٍائٍ ډی ځَىى)‬

‫‪ -00-3-0‬تؼزیف ساسهاى جِاًی بِداشت اس هزاقبت ُای اّلیَ ‪:‬‬

‫ډَاٹجز َبی ثُيا‪ٙ‬شی ايڅیٍ ‪ ،‬ډَاٹجز َبی ا‪ٝ‬چی ىٍ ُډیىٍ ثُيا‪ٙ‬ز إز يثبیي ثَای َمٍ اٵَاى هبوًاىٌ َبی ػبډٮٍ ٹبثڄ‬
‫ىٕشَٕی ثب‪ٙ‬ي ) ایه هيډبر ثو٘ إبٕی و‪٪‬بڇ ثُيا‪ٙ‬شی ي سًٕٮٍ اٹش‪ٞ‬بىی اػشمب٭ی ٽ‪ ًٍٚ‬إز )‬

‫ډَاٹجز َبی ايڅیٍ ثُيا‪ٙ‬شی ‪ -‬يػٍ ىاى‪5‬‬

‫‪),‬يػُی ٵچٖٶی ىاٍى‪ 5‬ثُيا‪ٙ‬ز ىٍ سٮَیٴ ) ػبډٮیشی ٍا ىٍ ثَ ډیڂیَى ٽٍ ٭اليٌ ثَ ډَاٹجز َبی ىٍډبوی ) آډیوشڂی ي‬
‫َمبَىڂی ثو٘ ا٭‪٪‬ڈ اٹش‪ٞ‬بىی ( اػشمب٭ی ػبډٮٍ یٮىی ٽ‪ٚ‬بيٍُی ي ىاډذَيٍی )ویَي ) ډٖپه )ٽبٍ ) ي))))ٍا ‪ٙ‬بډڄ ډی‪ًٙ‬ى)‬
‫ډشپی ثَ ډ‪ٚ‬بٍٽز ډَىڇ إز ي ویبُی إبٓ ثُيا‪ٙ‬ز ٍا سٺب‪١‬ب ي ‪٥‬چت ػبډٮٍ سجيیڄ ٽىي)‬

‫ډش‪٢‬مه سًُی‪ ٬‬٭بىالوٍ ډىبث‪ ٬‬اػشمب٭ی ثیه ‪٥‬جٺبر ډَىڇ ثًیٌْ ‪٥‬جٺبر ډلَيڇ ػبډٮٍ إز )‬

‫‪111‬‬
 ‫‪)-‬يػٍ إشَاسْیټ‪ 5‬ثب ٕ‪٦‬ق ثىيی هيډبر ي اُ ‪َ٥‬یٸ و‪٪‬بڇ اٍػب‪ ٫‬ي ثپبٍځیَی سپىًڅًّی ډىبٕت ي سىبٕت ثب ٕىز َب ي‬
‫اډپبوبر ډلچی ثب٭ض ډی‪ًٚ‬ى ٽٍ ایه هيډبر ثب ٽمشَیه ٹیمز ىٍ ىٕشَٓ َمڂبن )))ٹَاٍځیَى )‬

‫‪ -00-3-2‬اصْل هزاقبت ُای اّلیَ ‪:‬‬

‫ىٍ ایه ا‪ًٝ‬ڃ) ا‪ٝ‬ڄ َمبَىڂی ي ډ‪ٚ‬بٍٽز ثو٘ َبی سًٕٮٍ اٹش‪ٞ‬بىی ( اػشمب٭ی ثُيا‪ٙ‬ز ثٍ ‪ًٍٝ‬ر ډؼَى يػًى وياٍى ي‬
‫سلز سبطیَ سَٽیجی اُ ٭ًاډڄ ډوشچٴ ة ‪ًٍٝ‬ر سىڂبسىڀ ثب یپيیڂَ ىٍ اٍسجب‪ ٣‬اوي)‬

‫ډ‪ٚ‬بٍٽز ډَىڇ ي اسپبء ثٍ هًى ‪5 #Community Participation$‬‬

‫ثيين َمپبٍی ي ٭الٹٍ ډَىڇ ثٍ سبډیه ي سًٕٮٍ هيډبر َیـڂًوٍ ډًٵٺیشی ثَای آن دی٘ ثیىی ومی ‪ًٙ‬ى ایه ثٍ ٭ىًان «‬
‫ثُيا‪ٙ‬ز ثٍ يٕیچٍ ډَىڇ» ي « ٹَاٍ ىاىن ٕالډز ډَىڇ ىٍ ىٕز هًى آوُب» سً‪ٝ‬یٴ ‪ٙ‬يٌ إز)‬

‫ایؼبى ي وڂُياٍی ډلی‪ ٤‬ثُيا‪ٙ‬شی‬

‫اثٺبء ٵٮبڅیز َبی ثُيا‪ٙ‬شی دی‪ٚ‬ڂیَی ي اٍسٺبیی • اٍائٍ ا‪٥‬ال٭بر ډَثً‪ ٣‬ثٍ هًإشُب ي ویبَُب ثٍ ډٖئًڅیه ٕ‪٦‬ق ثبال‪ 5‬ثٍ‬
‫اوؼبڇ ٍٕبویين ايڅًیز َبی ډَاٹجز َبی ثُيا‪ٙ‬شی ي اىاٌٍ ثیمبٍٕشبن َب ي ٽچیىیپُب)‬

‫ٍيٗ َبی ډىبٕت ‪5 #Appropriate Methods$‬‬

‫وٍ سىُب ىٍ ډَاٹجز َبی ثُيا‪ٙ‬شی ايڅیٍ ثچپٍ ىٍ سمبډی ٕ‪ً٦‬ف اٍائٍ هيډبر ثُيا‪ٙ‬شی ىٍډبوی ثبیي اُ ٍيٗ‪ ،‬اثِاٍ‪ ،‬دَٕىڄ‪،‬‬
‫ىاٍي‪ ،‬ډًاى ي كشی ٕیٖشڈ اىاٍی ډىبٕت ي ډى‪٦‬جٸ ثب ‪َٙ‬ای‪ ٤‬ػبډٮٍ إشٶبىٌ ‪ًٙ‬ى) ىٍ اٍائٍ هيډبر ثٍ ډَىڇ ثبیي اُ ٍيٗ‬
‫َبیی إشٶبىٌ ‪ًٙ‬ى ٽٍ ثب ٵََىڀ ػبډٮٍ ډ‪٦‬بثٺز ىا‪ٙ‬شٍ ي اُ اثِاٍ ي دَٕىچی إشٶبىٌ ځَىى ٽٍ ثب ‪َٙ‬ای‪ ٤‬ٽبٍ َمبَىڀ‬
‫َٖشىي) ثىبثَایه ٵه آيٍی ډىبٕت سَٽیجی إز ٽٍ َڈ ویبَُبی ډَاٹجز ( ثُيا‪ٙ‬شی ي َڈ ثبٵز اٹش‪ٞ‬بىی ( اػشمب٭ی‬
‫ٽ‪ٍ ًٍٚ‬ا ىٍ و‪ َ٪‬ثڂیَى) ایه ډً‪ٙ ٫ً١‬بډڄ ىٍ و‪ َ٪‬ىا‪ٙ‬شه ډالك‪٪‬بر ُیَ إز ‪5‬‬

‫َِیىٍ ‪َ$‬ڈ َِیىٍ َبی َٕډبیٍ ای ي َڈ َِیىٍ َبی ػبٍی‪#‬‬

‫• ٽبٍآیی ي ٽبٍٕبُی ٵىبيٍی ثَای ډٺبثچٍ ثب ډ‪ٚ‬پالر ثُيا‪ٙ‬شی‬

‫• ٹبثڄ دٌیَٗ ثًىن ٍيیپَى َڈ ثَای ػبډٮٍ َيٳ ي َڈ اُ و‪ َ٪‬اٍائٍ ٽىىيځبن هيډبر ثُيا‪ٙ‬شی‬

‫• ٹبثڄ سلمڄ ثًىن ٍيیپَى اُ ػمچٍ ‪َ٩‬ٵیز وڂُياٍی سؼُیِار‬

‫٭ياڅز ‪$‬ثَاثَی‪5 #Equity$ #‬‬

‫ډىبث‪ ٬‬ثُيا‪ٙ‬شی ي هيډبر ډَثً‪ ٣‬ثٍ آن ثبیي ثٍ ‪ًٍٝ‬ر ثَاثَ ىٍ اهشیبٍ َمٍ اٵَاى ػبډٮٍ ٹَاٍ ځیَى ي ډَىڇ ثب ویبَُبی‬
‫یپٖبن ثبیي ىٕشَٕی ثَاثَ ثٍ ډَاٹجز َبی ثُيا‪ٙ‬شی ىا‪ٙ‬شٍ ثب‪ٙ‬ىي) ثَای ا‪٥‬میىبن اُ ىٕشَٕی ثَاثَ ثبیي سًُی‪ ٬‬ي دً‪٘ٙ‬‬
‫ډَاٹجشُبی ايڅیٍ ثُيا‪ٙ‬شی ىٍ ډىب‪٥‬ٺی ثی‪ٚ‬شَ ثب‪ٙ‬ي ٽٍ ثی‪ٚ‬شَیه ویبَُب يػًى ىاٍى‬

‫ػبډٮیز هيډبر ‪5‬‬

‫‪112‬‬
 ‫ډَاٹجز َبی ثُيا‪ٙ‬شی ايڅیٍ یټ ٍيیپَى ػبډ‪ ٬‬ثَإبٓ ډياهالر ُیَ إز ‪5‬‬

‫• ډياهالر اٍسٺبیی ‪ 5‬ثَهًٍى ډَاٹجز َبی ثُيا‪ٙ‬شی ايڅیٍ ىٍ ٕ‪٦‬ق ػبډٮٍ ثب ٭چڄ إبٕی إز ٽٍ ثَ ٕالډز سبطیَ ډی‬
‫ځٌاٍ‬

‫• ډياهالر دی‪ٚ‬ڂیَی ٽىىيٌ ‪ 5‬ایه ډياهالر ٽبَ٘ ىَىيٌ ثَيُ ثیمبٍی َب ثب ثَهًٍى َٕی‪ ٬‬ثب ٭چچی إز ٽُجَای ٵَى‬
‫ایؼبى ډ‪ٚ‬پڄ ومًىٌ إز)‬

‫‪-00-3-3‬اجشاي هزاقبتِاي بِداشتي اّلیَ‪:‬‬

‫‪ ),‬آډًُٗ ثُيا‪ٙ‬ز‬
‫‪ )-‬ثُجًى سٲٌیٍ‬
‫‪ ).‬ىٕشَٕی ثٍ آة آ‪ٙ‬بډیيوی ٕبڅڈ ثُٖبُی ډلی‪٤‬‬
‫‪ )/‬ثُيا‪ٙ‬ز ډبىٍ ي ٽًىٻ ي ٵب‪ٝ‬چٍ ځٌاٍی ثیه ډًاڅیي‬
‫‪ )0‬ياٽٖیىبٕیًن ثَ٭چیٍ ثیمبٍیُبی ٭ٶًوی ٹبثڄ اوشٺبڃ ىٍ ىيٍان ٽًىٽی‬
‫‪ )1‬دی‪ٚ‬ڂیَی ي ٽىشَڃ ثیمبٍیُبی ٭ٶًوی‬
‫‪ )2‬ىٍډبن ثیمبٍیُبی ډٮمًڃ ي ػَاكشُب‬
‫‪ )3‬ىٕشَٕی ثٍ ىاٍيَبی إبٕی‬

‫ىٍ ایَان ٭اليٌ ثَ َ‪ٚ‬ز ػِء ٵًٷ ډَاٹجشُبی ثُيا‪ٙ‬ز ىَبن ي ىويان ي سب كييىی ډَاٹجشُبی ثُيا‪ٙ‬ز ٍياوی ویِ ثٍ ډَىڇ‬
‫اٍائٍ ډیڂَىى)‬

‫‪-00-3-4‬سطْح هزاقبتِاي بِداشتي‪:‬‬

‫ٵچٖٶٍ ا‪ٝ‬چی ډَاٹجشُبی ايڅیٍ ثُيا‪ٙ‬شی ٍا سًُی‪ ٬‬٭بىالوٍ ډىبث‪ ٬‬ثُيا‪ٙ‬شی‪ ،‬س‪ٚ‬پیڄ ډیيَي) ایه َيٳ يٹشی سلٺٸ ډییبثي ٽٍ‬
‫يٕیٮشَیه يايڅیٍ سَیه ویبَُبی ثُيا‪ٙ‬شی ػبډٮٍ سب كي اډپبن ىٍ ډلڄ ٽبٍ ي ُويځی ډَىڇ ثٍ ًُٕڅز ٹبثڄ ىٕشَٕی ثب‪ٙ‬ي)‬

‫ثبیي ثَوبډٍ ٍیِی ډَاٽِ ثُيا‪ٙ‬شی ډشًػٍ ٕ‪ً٦‬ف ايڅیٍ ډَاٽِ ثب‪ٙ‬ي وٍ ٹٖمز َبی سو‪٢٢‬ی ثیمبٍٕشبن َب‬ ‫‪-‬‬
‫ٕ‪ً٦‬ف ثٮيی ثبیي ٽبډڄ ٽىىيٌ ی ٕ‪ً٦‬ف ٹجچی ثب‪ٙ‬ي ي هيډبر سپَاٍی ويَي‬ ‫‪-‬‬
‫سً‪١‬ی‪ ٬‬هيډبر ىَىيځبن ٕ‪٦‬ق ايڃ ثبیي ٭بىالوٍ ثب‪ٙ‬ي ي َمٍ ثَهًٍىاٍ ‪ًٙ‬وي‬ ‫‪-‬‬

‫‪113‬‬
 ‫‪-02‬ایوي ساسی‬
‫سٮَیٴ ایمه ٕبُی ََځًوٍ اٹياډی ثٍ ډى‪ ًٍ٪‬ػچًځیَی اُ ٭ٶًوز َب ي یب سوٶیٴ ‪ٙ‬پڄ ثیمبٍی ثب سؼًیِ آوشی ّن ي آوشی‬
‫ثبىی ٍاایمه ٕبُی ډی ځًیىي‬

‫‪ -02-0‬هفِْم ّ اًْاع ایوي ساسی‬

‫دبىسه‬

‫ثٍ سَٽیجبسی ډی ځًیىي ٽٍ دٔ اُ يٍيى ثٍ ثين ډًػت ثَاوڂیوشه ياٽى٘ ثين ثٍ ‪ٙ‬پڄ َبی ایمىی ډی ځَىوي‬

‫څًیی دبٕشًٍ‪ 5‬ىٍ هًن اوٖبن دَيسئیه كٶب‪٩‬شی ىٍ ډٺبثڄ ٭ٶًوز َب يػًى ىاٍى )ایمًوًځچًثًڅیه یب اوشی ثبىی‪#‬‬

‫اوًا‪ ٫‬ایمًوًځچًثًڅیه‬

‫َیيڅجَځَ و‪ٚ‬بن ىاى آوشیثبىیَب دىغ ٍىٌ َٖشىي‪lgE lgM lgD lgA lgG‬‬

‫‪(,-(,(,‬اوًا‪ ٫‬ایمه ٕبُی‬

‫ٵٮبڃ‪ 5‬ىٍ ‪ًٍٝ‬ر سؼًیِ آوشی ّن ‪١‬ٮیٴ ‪ٙ‬يٌ‪ ،‬ٽ‪ٚ‬شٍ ‪ٙ‬يٌ یب َمبن ياٽٖه‪ ،‬ىٕشڂبٌ ایمىی ٵَى ثٍ ‪ ًٍ٥‬ٵٮبڃ سًڅیي‬
‫ډی ٽىي ٽٍ آن ٍا ياٽٖیىبٕیًن ډی ځًیىي‬

‫ٱیَ ٵٮبڃ‪ 5‬ىٍ ‪ًٍٝ‬ر سؼًیِ آوشی ّن آډبىٌ ثٍ ‪ٙ‬پڄ ٱیَ ‪-‬ٵٮبڃ ایمىی ٵَى ثبال ډی ٍيى‬

‫‪-02-2‬شزّع ّاکسیٌاسیْى در جِاى‬

‫اىياٍى ػىَ ايڅیه ٽٖی ثًى ٽٍ ٽبٍثَى ياٹٮی ياٽٖیىبٕیًن ٍا ٽ‪ٚ‬ٴ ٽَى )ديٍ ایمىی ‪ٙ‬ىبٕی‪#‬‬

‫يی دَٖی ىٍ ثَاثَ آثچٍ ځبيی ياٽٖیىٍ ٽَى )ډبوىي ثیمبٍی آثچٍ يڅی ٽڈ ه‪َ٦‬سَ‪#‬‬

‫‪ -02-3‬شزّع ّاکسي ساسی در ایزاى‬

‫ډَكًڇ دَيٵًٍٖ ٍوٍ څڂَيٽٍ ىٍ ٕبڃ ‪ ,-44‬اُ ‪َ٥‬ٳ اوٖشیشً دبٕشًٍ دبٍیٔ‪ ،‬ډًاٵٺز وبډٍ ای ٍا ثب يُیَ اډًٍ هبٍػٍ ایَان‬
‫ثٍ اډ‪٢‬بء ٍٕبویي ٽٍ ثٍ ٕجت آن یټ اوٖشیشًی ٭چمی ي ثُيا‪ٙ‬شی ثٍ وبڇ اوٖشیشً دبٕشًٍ ایَان ىٍ ٽ‪ ًٍٚ‬ایَان سبٕیٔ‬
‫‪ٙ‬ي ‪.‬‬

‫ٕبثٺٍ ی ايڅیه سٍِیٸ ياٽٖه ىٍ ایَان ثٍ ٕبڃ ‪ ,3-+‬ډیالىی ثَ ډی ځَىى اډب ٕبثٺٍ سًڅیي ياٽٖه ثٍ ‪ٕ ,++‬بڃ دی٘ ثبُ‬
‫ډی ځَىى) ىٍ ‪ ,4‬ډبٌ ايڃ سبٕیٔ ‪ ,4‬وً‪َٕ ٫‬ڇ ي ياٽٖه ىٍ ایَان سًڅیي ‪ٙ‬ي)‬

‫ىٍ ٕبڃ َبی اهیَ ډًٍٕٖ ٍاُی ثٍ وً٭ی ثٍِٿ سَیه سًڅیي ٽىىيٌ ياٽٖه َٖز ي ‪ /+‬ىٍ‪ٝ‬ي اُ ياٽٖه ‪٥‬یًٍ ‪ 4+،‬ىٍ‪ٝ‬ي‬
‫اُ ياٽٖه َبی ىاډی ي ‪ 3+‬ىٍ‪ٝ‬ي اُ ياٽٖه َبی اػجبٍی اوٖبوی ٍا سًڅیي ډی ٽىي)‬

‫‪114‬‬
 ‫دَيٵًٍٖ ٕیي كٖیه ډیَ ‪ٙ‬مٖی ديٍ ياٽٖه ایَان َٖشىي‬

‫‪ّ -02-4‬اکسي ُای هْجْد در جِاى ّ ایزاى‬

‫ٍاٌ سؼًیِ‬ ‫ډٺياٍ سؼًیِ‬ ‫ډبَیز‬ ‫ياٽٖه‬

‫٭‪٢‬الوی‬ ‫‪ٕ +)0‬ی ٕی‬ ‫سًٽًٖئیي‬ ‫ىیٶشَی‬
‫٭‪٢‬الوی‬ ‫‪ٕ +)0‬ی ٕی‬ ‫سًٽًٖئیي‬ ‫ٽِاُ‬
‫٭‪٢‬الوی‬ ‫‪ٕ +)0‬ی ٕی‬ ‫ثبٽشَی ٽ‪ٚ‬شٍ‬ ‫ٕیبٌ َٕٵٍ‬
‫ىاهڄ ػچيی‬ ‫‪ُ +)+0‬یَ یټ ٕبڃ‬ ‫‪١‬ٮیٴ ‪ٙ‬يٌ‬ ‫ة)ص)ّ‬
‫‪ +),‬ثبالی یټ ٕبڃ‬
‫ُیَ ػچيی‬ ‫‪ٕ +)0‬ی ٕی‬ ‫‪١‬ٮیٴ ‪ٙ‬يٌ‬ ‫َٕهټ‬
‫ُیَ ػچيی‬ ‫‪ٕ +)0‬ی ٕی‬ ‫‪١‬ٮیٴ ‪ٙ‬يٌ‬ ‫َٕهؼٍ‬
‫ُیَ ػچيی‬ ‫‪ٕ +)0‬ی ٕی‬ ‫‪١‬ٮیٴ ‪ٙ‬يٌ‬ ‫ايٍیًن‬
‫ُیَ ػچيی یب ٭‪٢‬الوی‬ ‫‪ٕ +)0‬ی ٕی‬ ‫يیَيٓ ٽ‪ٚ‬شٍ‬ ‫ٵچغ سٍِیٺی‬
‫هًٍاٽی‬ ‫یټ ٹ‪ٌَ٦‬‬ ‫‪١‬ٮیٴ ‪ٙ‬يٌ‬ ‫ٵچغ هًٍاٽی‬
‫٭‪٢‬الوی‬ ‫‪< 10y‬‬ ‫‪0.5 cc‬‬ ‫آوشی ّن ٕ‪٦‬لی‬ ‫َذبسیز‬
‫‪>10y‬‬ ‫‪1cc‬‬
‫هب‪2cc ٛ‬‬

‫‪115‬‬
 ‫‪-02-4-0‬راٌُواي ّاكسیٌاسیْى‬
‫ٕه ياٽٖیىبٕیًن‬

‫وً‪ ٫‬ياٽٖه‬ ‫ٕه‬

‫ٵچغ ٽًىٽبن هًٍاٽی_ ة)ص)ّ‬ ‫ثيين سًڅي‬
‫دىؼڂبوٍ سٍِیٺی_ ٵچغ ٽًىٽبن هًٍاٽی‬ ‫‪-‬ډبَڂی‬
‫دىؼڂبوٍ سٍِیٺی_ ٵچغ ٽًىٽبن هًٍاٽی ي سٍِیٺی‬ ‫‪ /‬ډبَڂی‬
‫دىؼڂبوٍ سٍِیٺی_ ٵچغ ٽًىٽبن هًٍاٽی‬ ‫‪ 1‬ډبَڂی‬
‫اڇ اڇ آٍ‬ ‫‪ ,-‬ډبَڂی‬
‫ٍٕ ځبوٍ_ٵچغ ٽًىٽبن هًٍاٽی_ اڇ اڇ آٍ‬ ‫‪ ,3‬ډبَڂی‬
‫ٍٕ ځبوٍ _ ٵچغ ٽًىٽبن هًٍاٽی‬ ‫‪ٕ 1‬بڅڂی‬

‫ډلڄ سٍِیٸ ياٽٖه ىٍ ٽًىٽبن‬

‫‪ُ ‬یَ ‪ٕ -‬بڃ‪ 5‬وبكیٍی ٹياډی ٍان‬

‫‪ ‬ثبالی ‪ٕ -‬بڃ‪ 5‬وبكیٍی ىڅشًئیي ىٍ ٭‪٢‬چٍ یب ُیَ ػچي‬

‫وپشٍ‪ 5‬ىٍ َٕیىی ثبٵز ؿَثی ُیبى إز ثىبثَایه ثٍ ىڅیڄ ٽبَ٘ اطَ وجبیي ىٍ ایه وبكیٍ ياٽٖه ُى)‬

‫ډًاٍى ُیَ ډبوٮی ثَای سٍِیٸ ياٽٖه ایؼبى ومیٽىي‪5‬‬

‫‪ ),‬وًُاى وبٍٓ ثب يُن ثی٘ اُ ‪ -‬ٽیچًځَڇ‬

‫‪ )-‬وًُاىاوی ٽٍ سٮًی‪ ٠‬هًن ‪ٙ‬يٌاوي)‬
‫‪ ).‬وًُىاوی ٽٍ هًن یب ٵَايٍىٌَبی هًوی ىٍیبٵز ٽَىوي)‬
‫‪ )/‬وًُاىان ډجشال ثٍ ٍُىی‪ ،‬ثٍ ََ٭چز‬
‫‪ )0‬ډجشالیبن ثٍ ًٕء سٲٌیٍ‬
‫‪ )1‬ډيٵً‪ٙ ٫‬ڄ‬
‫‪َٕ )2‬ډبهًٍىځی‬
‫‪ )3‬ست ډوش‪َٞ‬‬
‫‪ )4‬ٽًىٽبن ‪ HIV‬ډظجز ٵبٹي ٭الډز ‪ $‬ثُشَ إز اُ ‪ I.P.V‬ثٍ ػبی ‪O.P.V‬إشٶبىٌ ومبییڈ‪#‬‬
‫‪ ),+‬اٵَاى ډجشال ثٍ ایيُ‪ $‬ثٍ ػِ ياٽٖه ‪#B.C.G‬‬

‫‪116‬‬
 ‫‪ -02-4-2‬اًْاع ّاکسي ّ راٌُواُا‬
‫ياٽٖه‪$ BCG‬ثبٕیڄ ٽبڅمز ځَیه‪#‬‬

‫‪ ),‬ىٍ ثبُي ثٍ ‪ًٍٝ‬ر ىاهڄ ػچيی سٍِیٸ ډی‪ًٙ‬ى)‬

‫‪ )-‬ثب َٕوڀ اوًٖڅیه سٍِیٸ ډیٽىیڈ ‪ 5‬ىٍ ىٍػٍ ثىيی ٍيی َٕوڀ اوًٖڅیه ٵب‪ٝ‬چٍی ثیه ََ ىي ه‪ٕ +)+- ٤‬ی ٕی‬
‫إز)‬
‫‪ ).‬يٹشی ایه ياٽٖه ٍا سٍِیٸ ډیٽىیڈ دًٕز ثٍ اوياٌُی ٭يٓ ٕٶیي ډی‪ًٙ‬ى یٮىی سٍِیٸ ىاهڄ ػچيی ثًىٌ‬
‫إز)‬
‫‪ )/‬ثی٘ اُ یټ ډبٌ‪ +), 5‬ډیچیډشَ‬
‫‪ )0‬ٽمشَ اُ یټډبٌ ‪ +)+0 5‬ډیچیډشَ‬
‫‪ )1‬ډلڄ سٍِیٸ س‪ٚ‬پیڄ إپبٍ ډیىَي‪ُ $‬هڈ‪ #‬ٽٍ ‪ .‬سب ‪ 1‬ډبٌ ‪ً٥‬ڃ ډیٽ‪ٚ‬ي)‬
‫‪ )2‬ایؼبى إپبٍ و‪ٚ‬بويَىيٌ دبٕن ډظجز ثٍ ياٽٖه إز)‬
‫‪ )3‬ایؼبى إپبٍ وٍ الُڇ إز ي وٍ سىُب ډٮَٳ ياٽٖیىبٕیًن ډًٵٸ)‬
‫‪ )4‬ایؼبى إپبٍ ‪ .‬سب ‪ 1‬ډبٌ ‪ً٥‬ڃ ډی ٽ‪ٚ‬ي)‬
‫‪ ),+‬ثٮي اُ ‪ 1‬ډبٌ اځَ إپبٍ ایؼبى و‪ٚ‬ي ویبُ ثٍ سٍِیٸ ډؼيى ویٖز يڅی ډی‪ ٍٚ‬یټ سٖز ډبوشً ثيیڈ ي اځَ ػًاة سٖز‬
‫ډىٶی ‪ٙ‬ي‪،‬یټ ثبٍ ىیڂٍ ياٽٖه ٍا سپَاٍ ٽىیڈ)‬

‫ٵچغ ا‪٥‬ٶبڃ‬

‫ي‪١‬ٮیز ٵچغ ا‪٥‬ٶبڃ ىٍ يویب ي ایَان ىٍ ‪-+-+‬‬

‫ایَان‬ ‫ىویب‬

‫‪+‬‬ ‫‪,.3‬‬
‫ثَای ثیٖشمیه ٕبڃ ډشًاڅی‬ ‫آوڂًال‪ ،‬اڅًىٌ سَیه ٽ‪ًٍٚ‬‬

‫اوًا‪ ٫‬ياٽٖه ٵچغ ا‪٥‬ٶبڃ‬

‫‪%‬هًٍاٽی ‪#OPV$‬‬
‫‪%‬سٍِیٺی ‪#IPV$‬‬

‫ثٮي اُ هًٍاوين ٹ‪ ٌَ٦‬ثٍ ډبىٍ ځٶشٍ ډی‪ ,0 ٍٚ‬ىٹیٺٍ ‪ٝ‬جَ ٽىي‪5‬‬ ‫(‬

‫ډَٽِ ٍا سَٻ ٽىي)‬ ‫‪ %‬اځَ ٽًىٻ إشٶَاٯ وپَى‬

‫‪117‬‬
 ‫ثبیي ىيُ سپَاٍ ‪ًٙ‬ى)‬ ‫‪ %‬اځَ ٽًىٻ ىٍٽمشَ اُ ‪ ,+‬ىٹیٺٍ إشٶَاٯ ٽىي‬

‫(‪ٙ‬یَ ىاىن ٹجڄ ي ثٮي هًٍاوين ٹ‪ ٌَ٦‬ډبوٮی وياٍى)‬

‫(اځَ ٽًىٻ ىٍ ُډبن هًٍاوين ٹ‪ ٌَ٦‬إُبڃ ‪ٙ‬يیي ثڂیَى ‪،‬ثٮي ‪ ,‬ډبٌ ثبیي ىيُ سپَاٍ ‪ًٙ‬ى)‬

‫‪-‬ىٍ ُوبن ثبٍىاٍ‪ ،‬وٺ‪ ٜ‬ایمىی ي آسَُی ډَی اُ ‪IPV‬إشٶبىٌ ډی ٽىیڈ‬

‫َذبسیز ‪5B‬‬

‫ىٍ وًُاىان ډٮمًڅی ‪ 5‬ىٍ ‪ .‬وًثز ‪$‬ثيي سًڅي ) ‪ -‬ډبَڂی ) ‪ 1‬ډبَڂی ‪#‬سٍِیٸ ډی‪)ٍٚ‬‬

‫ىٍ وًُاىان ٽمشَ اُ ‪ -‬ٽیچً‪ 5‬ىٍ ‪ /‬وًثز ‪$‬ثيي سًڅي)‪ ,‬ډبَڂی)‪-‬ډبَڂی)‪1‬ډبَڂی‪ #‬سٍِیٸ ډی‪)ٍٚ‬‬

‫ي اځَ ٽًىٻ ٍا سب ‪ٕ ,‬بڅڂی ثَای ياٽٖه ویبيٍىوي ىٍ ‪ .‬وًثز سٍِیٸ ډی‪$ 5ٍٚ‬ىٍ ايڅیه ډَاػٮٍ) ‪ ,‬ډبٌ ثٮي ) ‪ 1‬ډبٌ ثٮي‪#‬‬

‫ياٽٖه طالص‪ 5‬ىیٶشَی ي ٽِاُ ي ٕیبٌ َٕٵٍ‬

‫‪٥‬جٸ ځِاٍٗ ٕبُډبن ػُبوی ثُيا‪ٙ‬ز ىٍ ٕبڃ ‪ -+,4،‬٭ميٌ ی ډًاٍى ىیٶشَی (سٮياى ثبالی ‪1000‬ډًٍى‪ ،#‬اُ ٽ‪ًٍَٚ‬بی‬
‫اسیًدی –َىييٕشبن ‪-‬ډبىاځبٕپبٍ ‪-‬ویؼَیٍ ثًىٌ إز) ي ىٍ ػىڀ وب ثَاثَ ٭َثٖشبن ٕٮًىی ثب یمه ىٍٕبڃ ‪ 2018‬ثٍ ايع‬
‫ٍٕیي ي ىٍ ٕبڃ ‪ -+,4‬ثٍ سٮياى ‪277‬ډًٍى ٵَيٽ٘ ومًى‬

‫ياٽٖه ‪َ٩ 0‬ٵیشی ‪$‬دىشبياالن‪#‬‬

‫)ىیٶشَی –ٽِاُ –ٕیبٌ َٕٵٍ –َذبسیز ثی –َمًٵیچًٓ آوٶچًآوِای سیخ ة(‬

‫َمًٵیچًٓ آوٶًالوِای سیخ ة‬ ‫‪-‬‬

‫َمًٵیچًٓ آوٶچًاوِا وً‪ ٫‬ة یټ ثبٽشَی إز ٽٍ ډًػت ٭ٶًوز َبی ‪ٙ‬يیي‪ ،‬اُ ػمچٍ ډىىْیز ثبٽشَیبیی‪ ،‬دىًډًوی‪ٕ ،‬ذشی‬
‫ٕمی ي ادی ځچًسیز ډی ‪ًٙ‬ى ‪.‬ثبٽشَی َمًٵیچًٓ آوٶًالوِا اُ ‪َ٥‬یٸ ٹ‪َ٦‬ار ثِاٷ ٽًىٽی ٽٍ َٕٵٍ یب ٭‪ ٍٖ٦‬ډی ٽىي‪،‬‬
‫َمـىیه ثیه ٽًىٽبوی ٽٍ إجبة ثبُی َبی ډ‪ٚ‬شَٻ ىاٍوي َٕایز ډی ٽىي‬

‫*ثیمبٍی َمًٵیچًٕی ثی‪ٚ‬شَ ىٍ ٽًىٽبن ُیَ دىغ ٕبڃ ډًػت ثیمبٍی ډی ‪ًٙ‬ى اډب ٽًىٽبن ‪4‬سب ‪18‬ډبٍَ ثی‪ٚ‬شَ اُ َمٍ ىٍ‬
‫ډٮَ‪ ٟ‬ه‪َ٦‬وي‪.‬‬
‫*سب دىغ ٕبڅڂی ثی‪ٚ‬شَ ٽًىٽبن آوشی ثبىی ٭چیٍ ثیمبٍی ٍا ىٍ ثين هًى ډی ٕبُوي څٌا ثَيُ ثیمبٍی ‪ٙ‬يیي ىٍ ثبڅٲیه ‪$‬وٍ‬
‫ٕبڅوًٍىځبن‪ #‬ي ٽًىٽبن ثٍِځشَ اُ دىغ ٕبڃ ٱیَ ډٮمًڃ إز‪.‬‬

‫‪118‬‬
‫ياٽٖه دىشبياالن ياٽٖىی ډبی‪ ٬‬إز ي ویبُی ثٍ سَٽیت وياٍى )ٵٺ‪ ٤‬ٹجڄ اُ سٍِیٸ ثبیي يیبڃ ثٍ آٍاډی ي ثوًثی سپبن ىاىٌ‬
‫‪ًٙ‬ى سب یپىًاهز ‪ًٙ‬ى‪.‬‬
‫‪-‬ویڈ ډیچی څیشَ ثٍ ‪ًٍٝ‬ر ٭‪٢‬الوی ٭میٸ سٍِیٸ ډی ‪ًٙ‬ى‪.‬‬
‫‪-‬ډلڄ سٍِیٸ ىٍ وبكیٍ ٹياډی هبٍػی ٍان ډی ثب‪ٙ‬ي‪.‬‬
‫‪-‬سٍِیٸ ياٽٖه دٔ اُ ٍٕ ٕبڅڂی ىٍ ٭‪٢‬چٍ ىڅشًئیي ثبُي اوؼبڇ ډی ‪ًٙ‬ى)‬

‫‪-‬ډمپه إز ٽًىٻ ثٮي اُ سٍِیٸ ياٽٖه دىشبياالن ست ٽىي ‪.‬ىٍ ایه ډًٍى‪ ،‬ٽبٵیٖز ‪.‬ىي ثَاثَ يُن ٽًىٻ ثٍ اي ٹ‪ٌَ٦‬‬
‫إشبډیىًٵه ثيَیڈ) ‪.‬ډظال ثَای ٽًىٻ دىغ ٽیچًیی ىٌ ٹ‪(ٌَ٦‬‬

‫واکسن ام ام آر)سرخک –سرخجه – اوریون(‬

‫ایَان اُ َٕهؼٍ ډبىٍُاىی ځِاٍ‪ٙ‬ی ويا‪ٙ‬شٍ إز ي ثٺیٍ ډًاٍى ویِ ٽڈ ډی ثب‪ٙ‬ي)‬

‫ياٽٖه آوٶًالوِا‪5‬‬

‫ياٽٖه ُويٌ ‪١‬ٮیٴ ‪ٙ‬يٌ‬

‫اٵ‪ٚ‬بوٍ ىاهڄ ثیىی‬ ‫ياٽٖه ایىشَاوبُاڃ آوٶچًاوِا‪‬‬

‫ډ‪َٞ‬ٳ ٕبالوٍ‬

‫ياٽٖه آوٶچًاوِا ثَای ؿٍ ٽٖبوی ُىٌ ډی ‪ًٙ‬ى؟‬

‫‪ ‬اٵَاى ثب ثیمبٍی َبیی ډبوىي ‪ 5‬ثیمبٍی ٹچجی‪ ،‬دب ىیبثشی‪ ،‬وبٍٕبیی ٽچیٍ ي إٓڈ‬
‫‪ ‬اٵَاى ٕیڂبٍی‬
‫‪ ‬هبوڈ َبی ثبٍىاٍ‬
‫‪ ‬ثـٍ َبی ُیَ ‪ٕ 0‬بڃ ي اٵَاى ثبالی ‪ٕ 0+‬بڃ‬

‫ياٽٖه آوٶچًاوِا دَويځبن ي ډبٽیبن ویِ يػًى ىاٍى‪.‬‬

‫ياٽٖه آوٶًالوِای ‪H1N1‬‬ ‫‪-‬‬

‫ىٍ كبڃ كب‪ َ١‬ياٽٖه َبی ډًوً‪ ،‬سَی ي ٽًاىٍی ياالن ‪ H1N1‬يػًى ىاٍى)‬

‫ُیَ ‪َ -+‬ٶشٍ ثبٍىاٍی‬ ‫ثيين آػًاوز‬

‫ىي وً‪ ٫‬ياٽٖه ثَای‬
‫ثبٍىاٍان‬
‫ثبالی ‪َ -+‬ٶشٍ ثبٍىاٍی‬ ‫ثب آػًاوز‬

‫‪119‬‬
 ‫ثَای ٽًىٽبن ُیَ ‪ 1‬ډبٌ ډمىً‪٫‬‬

‫ٽًىٽبن ‪ 1‬ډبٍَ سب ‪ٕ .‬بڅٍ ي ٽًىٽبن ‪ .‬سب ‪ٕ 4‬بڅٍ ثب یټ ُډیىٍ ډِډه ثبیي ىي ویڈ‬

‫سؼًیِ ياٽٖه ‪H1N1‬‬

‫ىيُ ىٍ ىي وًثز‪ ،‬ثٍ ٵب‪ٝ‬چٍ ‪ٍ -,‬يُ ياٽٖه ٍا ىٍیبٵز ٽىىي)‬

‫ىٍ ٽًىٽبن ثبالی ‪ٕ .‬بڃ ثب ُډیىٍ ٕبڅڈ‪ ،‬سؼًیِ ویڈ ىيُ ىيڇ ‪َ١‬يٍی ویٖز)‬

‫اٵَاى ‪ ,+‬سب ‪ٕ 1/‬بڅٍ ثب ُډیىٍ ٕبڅڈ ویِ ډی سًاوىي ََ یټ اُ ىي وً‪ ٫‬ياٽٖه ٍا‬
‫ىٍیبٵز ومبیىي)‬
‫ثَای اٵَاى ‪ٕ 10‬بڃ ثٍ ثبال ‪ $‬ثب یب ثيين اهشالڃ ایمىی‪ ،#‬اُ یټ ىيُ ياٽٖه ثب‬
‫آػًاوز إشٶبىٌ ډی ٽىیڈ)‬

‫ياٽٖه دىًډًٽًٽی‬

‫دىًډًياٽٔ ‪-.‬‬

‫ياٽٖه دىًډًٽًٽی‬
‫ثَای ٽًٽبن‬ ‫دٌَ يوبٍ ‪,.‬‬

‫ثَای اٵَاى ډٖه‬

‫ٕیىڂڄ ىيُ ‪+*0‬‬
‫إذچىپشًډی‬
‫ٕی ٕی‬
‫ثیمبٍی سىٶٖی ډِډه‬

‫ياٽٖه ډىڂًٽًٽی‬

‫دچی ٕبٽبٍیيی‬
‫ياٽٖه ډىڂًٽًٽی‬

‫ىيُ ايڃ ‪ٕ (,,$‬بڅڂی ‪#,-‬‬

‫ٽًوْيځٍ‬
‫ىيُ یبىآيٍ ‪ٕ,1$‬بڅڂی‪#‬‬

‫سٍِیٸ ياٽٖه ‪َ٩ /‬ٵیشی ډىىڂًٽًٽی ىٍ ٕٶَ َبی ػمٮیشی ډبوىي ٕٶَ كغ ویِ اٽیيا سً‪ٝ‬یٍ ډی ‪ًٙ‬ى)‬

‫‪111‬‬
 HPV ‫ياٽٖه‬

‫ياٽٖه ٽَيوب‬

‫ډيڃ َب ي دچشٶَڇ َبی ياٽٖه‬ -

DNA ‫واکسن‬
MRNA ‫ و فناوری‬RMA ‫واکسن‬
Recombinant protein
Vector Based vaccine
Inactivated vaccine
live attenuated viruses
SUBUNIT VACCINE

‫ياٽٖه َبی هبٍػی ٽَيوب‬ -

111
 ‫ياٽٖه َبی ایَاوی ٽَيوب‬ ‫‪-‬‬

‫‪ %‬ثَٽز‪ٕ$‬شبى اػَایی ٵَډبن اډبڇ‪–#‬يیَيٓ ٱیَ ٵٮبڃ ‪ٙ‬يٌ‬

‫‪ %‬ٵوَا‪َٙ$‬ٽز ٕذىي يُاٍر ىٵب‪–#٫‬ٱیَ ٵٮبڃ ‪ٙ‬يٌ‬

‫‪ًٕ %‬ثَِاوب‪$‬اوٖشیشًدبٕشًٍا ي ٽًثب–سًڅیي ىٍ ٽًثب‪)ٓ–#‬یبٽًوْيځٍ‬

‫‪ %‬دبٕشًٽًَٻ‪$‬اوٖشیشً دبٕشًٍ يٽًثب–سًڅیي ىٍایَان‪)ٓ–#‬یبٽًوْيځٍ‬

‫‪ %‬إذبیپًّن‪َٙ$‬ٽز ٕیىبّن‪ٕ–#‬بة یًویز یبٽًوْيځٍ‬

‫‪ %‬ٽًي دبٍٓ‪$‬اوٖشیشً ٍاُی‪(#‬وًسَٽیت‬

‫‪ %‬وًٍا‪$‬ىاو‪ٚ‬ڂبٌ ثٺیٍ اهلل‪–#‬وًسَٽیت‬

‫‪ -02-4-3‬سًجیزٍ سزد ًگِداری ّاکسي‬

‫ُوؼیٌَ َٕى ‪:‬‬

‫ٽبٍهبوٍ‬

‫سًُی‪ ٬‬ٽىىيٌ‬

‫ډلڄ ىدً‬

‫اىاٌٍ سبډیه ٽىىيٌ‬

‫ډ‪َٞ‬ٳ ٽىىيٌ‬

‫‪%‬كٶ‪ُ ٨‬وؼیٌَ َٕډب ثَای وڂُياٍی ياٽٖه ‪،‬اُ ډلڄ ٽبٍهبوٍ سًڅیي ‪َ١‬يٍی إز)‬

‫‪%‬كمڄ ياٽٖه سب ډلڄ ډ‪َٞ‬ٳ ثب يٕبیڄ َٕى هبوٍ ىاٍ ثَٹی ‪،‬ثىِیىی یب آٵشبثی‬

‫‪112‬‬
 ‫وڂُياٍی ياٽٖه ىٍ ‪٥‬جٺبر ډوشچٴ یوـبڃ‬

‫‪%‬وڂُياٍی ياٽٖه ىٍ ىٍة یوـبڃ ډمىً‪٫‬‬

‫‪%‬وڂُياٍی وً‪ٙ‬بثٍ ي ٱٌا ىٍ یوـبڃ ياٽٖه ډمىً‪٫‬‬

‫‪%‬و‪٪‬بٍر ډٖشمَ ثَ سَاُ ثًىن یوـبڃ ډمىً‪٫‬‬

‫‪113‬‬
 ‫‪ً -03‬قش ساسهاى ُای فزاهلی در تْسؼَ سالهت‬

‫‪The role of international organizations in health development‬‬

‫اُ ٕبڃ ‪ :,30,‬ثَځِاٍی سٮياى ُیبىی ٽىٶَاؤ ثیه اڅمچچی ثَای ٽىشَڃ ثیمبٍی َب‪$‬ياځیَ ىاٍ ډظڄ يثب ي سیٶًٓ‪#‬‬

‫ثٍ ‪ٍٕ ًٍ٥‬می اياهَ ٹَن ‪ :,4‬ايڅیه ٕبُډبن ثیه اڅمچچی ثَای ډيیَیز ‪ $‬ىٍ اين ُډبن ‪ 5‬يثب ‪#‬‬

‫‪ -03-0‬ساسهاى ُای حْسٍ سالهت‬

‫‪-03-0-0‬ساسهاى جِاًی بِداشت‬

‫ٕبڃ ‪ ,4/3‬ىٍ ّوً‬

‫•ىٕشَٕی ثٍ ثبالسَیه ٕ‪٦‬ق ٕالډز‬ ‫ؿ‪ٚ‬ڈ اوياُ‬

‫• اٍسٺب ٽیٶیز ي ٽمیز ُويځی اٵَاى ثب ٽىشَڃ ثیمبٍی َبی ياځیَىاٍ ي ٱیَ ياځیَ‬ ‫ډبډًٍیز‬

‫دی‪ٚ‬ڂیَی‪ ،‬ٽىشَڃ‪ٍ ،‬ی‪ ٍٚ‬ٽىی ثیمبٍی َبی ياځیَ ي ٱیَ ياځیَ‬

‫‪َ٥‬ف َبی سلٺیٺبسی‬

‫َمبَىڂی ثیه ٕبُډبن َبی ډوشچٴ‬

‫ي‪٩‬بیٴ‬

‫ي‪ ٬١‬ٽَىن إشبوياٍى َبی ثیه اڅمچچی ثَای ٱٌا ي ډل‪ًٞ‬الر ىاٍيیی‬

‫ثُجًىی سٲٌیٍ ‪،‬ډٖپه ‪،‬ثُيا‪ٙ‬ز ډلی‪٤‬‬

‫سٮَیٴ ٕالډز ‪ٕ5 "WHO‬الډز ػٖمی ‪ًَ،‬ىی ‪،‬اػشمب٭ی ‪ ،‬ډٮىًی ي وٍ ثٍ ډٮىبی وجًى ثیمبٍی ي وبسًاوی‬

‫‪114‬‬
 ‫‪unicef03-0-2‬‬
‫‪ ,4/1‬ویًیًٍٻ * اٍاِیٍ ٽمټ َبی ث‪ َٚ‬ىيٕشبوٍ ي سًٕٮٍ ای ثٍ ٽًىٽبن‬

‫سًاومىي ٕبُی ي آډًُٗ ىهشَان‬

‫كمبیز اػشمب٭ی اُ ٽًىٽبن‬

‫ي‪٩‬بیٴ‬
‫ٹبوًن َب ي ٕیبٕز َب ثَای كمبیز اُ ٕالډز ٽًىٽبن‬

‫هيډبر دی‪ٚ‬ڂیَی ‪،‬ډياهچٍ ي دبٕوڂًیی ثٍ ٽًىٽبن ٹَثبوی ه‪ًٚ‬وز‬

‫َب‪$‬ػىڀ ي ٵبػٮٍ َب ‪٥‬جیٮی)))‪#‬‬

‫‪UNFPA-03-0-3‬‬
‫‪United Nations Fund for Population Activities‬‬

‫‪ٝ‬ىييٷ َٕډبیٍ ٕبُډبن ډچڄ ثَای اٹياډبر ػمٮیشی ‪ٝ $‬ىييٷ ػمٮیز ٕبُډبن ډچڄ ‪#‬‬

‫ىاٍای اطَ ډٖشٺیڈ ثَ ٕالډز‬

‫( اٹياډبر ایه ‪ٝ‬ىييٷ دٔ اُ سلچیڄ ي‪١‬ٮیز َمٍ ػمٮیز ٽ‪َ ًٍٚ‬ب ا٭ڈ اُ سًٕٮٍ یبٵشٍ ي سًٕٮٍ ویبٵشٍ ‪5‬‬

‫‪ #,‬ا‪٥‬ال‪ٍٕ ٫‬بوی ي آځبَی ثو‪ٚ‬ی ىٍ ٍاث‪ ٍ٦‬ثب ػمٮیز‬

‫‪ #-‬ٽمټ ثٍ اػَای ٕیبٕز َبی ػمٮیشی ََ ٽ‪ًٍٚ‬‬

‫ثُيا‪ٙ‬ز ثبٍيٍی ثَای ُوبن ثٍ ٭ىًان ډٖئًالن ثبٍيٍی ػبډٮٍ‬

‫ایؼبى ٵب‪ٝ‬چٍ ځٌاٍی ثٍ اوياٌُ ثیه ډًاڅیي كشی ىٍ ٽ‪َ ًٍٚ‬بیی ثب ٕیبٕز ٍ‪ٙ‬ي ػمٮیز‬

‫سٲٌیٍ ډىبٕت ډبىٍان ي ایؼبى اډىیز ثَای آوبن‬

‫ي‪٩‬بیٴ‬

‫سلچیڄ ي‪١‬ٮیز ػمٮیز ٽ‪ًٍَٚ‬ب‬

‫سٖبيی كٺًٷ ُن ي ډَى‬

‫ىٍ ٽ‪َ ًٍٚ‬بی سًٕٮٍ یبٵشٍ ‪5‬‬ ‫آډًُٗ ثٍ ػًاوبن‬

‫ډ‪ٚ‬پڄ ٽمجًى ػمٮیز‬
‫ٽمټ ثٍ ٽ‪َ ًٍٚ‬ب ثَای كڄ ډ‪ٚ‬پالر ػمٮیشی‬
‫ىٍ ٽ‪َ ًٍٚ‬بی سًٕٮٍ ویبٵشٍ ‪5‬‬
‫ډ‪ٚ‬پڄ اٵِای٘ ػمٮیز‬

‫‪115‬‬
 ‫‪UNESCO-03-0-4‬‬
‫‪United Nations Educational, Scientific and Cultural OrganizatioN‬‬

‫اُ ٕبُډبن َبی ُیَ ډؼمً٭ٍ ٕبُډبن ډچڄ ډشلي‬

‫َيٳ ‪ 5‬ایؼبى ‪ٝ‬چق ي اډىیز‬

‫ٍيٗ ‪ 5‬ٵٮبڅیز َبی آډًُ‪ٙ‬ی ٭چمی ٵََىڂی‬

‫ډظبڃ ‪ 5‬آة آ‪ٙ‬بډیيوی ) ٽ‪ًٍَٚ‬بی ٽڈ آة سَ ډ‪ٚ‬پالر ٕالډشی ثٖیبٍی ىاٍوي ي كشی ثوب‪ َ٥‬آة ػىڀ ٍم ډیيَي دٔ ثب‬
‫آډًُٗ ىٍثبٌٍ كٶ‪ ٨‬آة ي إشٶبىٌ ثُیىٍ اُ آة ثٍ َيٳ ډیَٕىي(‬

‫ډ‪ٚ‬بٍٽز ىٍ ٕبهز ٵََىڂی ثَدبیٍ ‪ٝ‬چق‬

‫ٕ‪٦‬ق سل‪ٞ‬یڄ ډَىڇ‬ ‫ٍی‪ ٍٚ‬ٽىی ٵٺَ‬

‫ٕ‪٦‬ق ٭چمی ډَىڇ‬ ‫سًٕٮٍ دبیياٍ‬

‫ي‪٩‬بیٴ‬
‫ٕ‪٦‬ق ٵََىڂی ډَىڇ‬
‫وِىیټ ٕبُی ػًاډ‪ ٬‬ثب اٵِای٘‬

‫اٍسجب‪٥‬بر ډَىڇ‬

‫دیبىٌ ٕبُی ٹًاویه ػُبوی‬

‫ا‪٥‬ال٭بر ډَىڇ‬

‫دیيا ٽَىن ٍاٌ كڄ ثَای ډ‪ٚ‬پالر اٹش‪ٞ‬بىی*اػشمب٭ی*ډلی‪ُ ٤‬یٖشی‬

‫وپشٍ ډُڈ ٍاػ‪ ٬‬ثٍ یًوٖپً ٭چڈ ي اػَا ىٍ ٽىبٍ َڈ إز)‬

‫یٮىی ثٍ ‪ًٍٝ‬ر ٽبٍثَىی آډًُٗ ډیيَىي سب ىٍ ٭مڄ ػچًٌ ٽىي)‬

‫ٕبُډبن َبیی ٽٍ ثٍ ‪ ًٍ٥‬ٱیَډٖشٺیڈ ثب ٕالډز ىٍ اٍسجب‪ ٣‬ډیثب‪ٙ‬ىي‪5‬‬

‫‪-03-0-5‬بزًاهَ ػوزاى هلل هتحد)‪:(UNDP‬‬

‫ٽمټ ثٍ سًٕٮٍ ي ٭مَان ٽ‪ًٍَٚ‬ب ٽٍ ىٍ وُبیز ډىؼَ ثٍ ٍ‪ٙ‬ي اٹش‪ٞ‬بىی ٽ‪ًٍَٚ‬ب ډی‪ًٙ‬ى)‬

‫‪-03-0-6‬بزًاهَ هحیط سیست هلل هتحد )‪:(UNEP‬‬

‫ٵٮبڅیز ٽچی ىٍ كًٌُ ډلی‪ُ ٤‬یٖز ٽٍ ‪ٙ‬بډڄ‪ًَ 5‬ا‪ ،‬آة‪ ،‬ډًاى ‪ٙ‬یمیبیی ي دٖمبويَب‪ ،‬ډىبث‪ ٬‬سؼيیيوبدٌیَ ي ػىڂڄَب‬

‫‪116‬‬
‫ډلی‪ُ ٤‬یٖز ثَ ٕالډشی اوٖبن سبطیَ ىاٍى َڈ اُ و‪ َ٪‬ایه ٽٍ اوٖبن ىٍ آن ډلی‪ُ ٤‬ويځی ډیٽىي ي َڈ اُ و‪ َ٪‬ایىپٍ سٲییَ‬
‫ي‪١‬ٮیز ي ٍويځی كیًاوبر ي ك‪َٚ‬ار ثَ ُويځی اوٖبنَب َه ډًطَ إز)‬

‫‪-03-0-7‬ادارٍ کویسیْى ػالی هلل هتحد )‪:(UNHCR‬‬

‫ي‪٩‬یٶٍ ایه اٍځبن ډلبٵ‪٪‬ز ثیهاڅمچچی اُ آياٍځبن إز ي ثَای َمٍی اٵَاىی ٽٍ دىبَىيٌ ډی‪ًٙ‬وي‪$‬ثٍ ىالیڄ ٕیبٕی‪،‬ػىڀ‬
‫ي )))‪#‬ډپبن‪ ،‬ٱٌا ي ىاٍي سأډیه ډیٽىىي) څًځًی ایه ٕبُډبن ‪ٙ‬جیٍ څًځًی ٽمیشٍ اډياى إز)‬

‫‪ -03-0-8‬باًک جِاًي)‪:(World Bank Group‬‬

‫ي‪٩‬یٶۀ ثبوټ ػُبوی سٺًیز اٹش‪ٞ‬بىی ٽ‪ًٍَٚ‬بی ٵٺیَ ي سًٕٮٍ ىاىن اٹش‪ٞ‬بى آوُب ي سٮَیٴ ٵٮبڅیز َبی اٹش‪ٞ‬بىی إز)‬

‫سًٕٮۀ اٹش‪ٞ‬بى ٽ‪ًٍَٚ‬ب ثَ ٕالډز اٵَاى آن ٽ‪ ًٍٚ‬سبطیَځٌاٍ إز)‬

‫‪5‬‬ ‫‪ -03-0-9‬ساسهاى بیيالوللي تجارت)‪(WTO‬‬

‫اډپبن ډٮبډالر ثیهاڅمچچی ثیه ٽ‪ًٍَٚ‬ب ٍا ٵَاَڈ ډیٽىي)‬

‫‪-03-0-01‬ساسهاى بیيالوللي کار)‪:(ILO‬‬

‫ٕیبٕز ځٌاٍی ي دبیجىي ٽَىن ٽبٍٵَډبیبن ثٍ اػَای آوُب ي كٶ‪ ٨‬كٺًٷ ٽبٍځَان اُ ٵٮبڅیزَبی ایه اٍځبن إز)‬

‫ىٍ َىڂبڇ ٕیبٕزځٌاٍی َبی ایه اٍځبن ومبیىيځبوی اُ ٽبٍځَان ي ٽبٍډىيان ي ٽبٍٵَډبیبن ك‪ ًٍ٢‬ىاٍوي ي ثب َڈ سٮبډڄ ي‬
‫َمپبٍی ډیٽىىي سب ثٍ ثُشَیه ‪ٙ‬پڄ ثَای ٽبٍځَان ډَى ي ُن ىٍ ىویب ٕیبٕزځٌاٍی ٽىىي)‬

‫‪-03-0-00‬ساسهاى هٌغ استفادٍ اس سالح ُاي شیویایي)‪:(OPCW‬‬

‫ٕٮی ډیٽىي ٽٍ ٽ‪ًٍَٚ‬ب ٍا ىٍ ُډبن ػىڀ اُ إشٶبىٌ اُ ٕالف َبی ‪ٙ‬یمیبیی ي َٖشٍای ډى‪ ٬‬ٽىي)‬

‫ایه اٍځبن ىٍ سبٍین ‪#,442$‬سبٕیٔ ‪ٙ‬ي)‬

‫‪03-0-02‬ساسهاى غذا ّ کشاّرسي هلل هتحد)‪:(FAO‬‬

‫ایه اٍځبن ٍيی ثُجًى ٽ‪ٚ‬بيٍُی ي سًٕٮٍ آن ي ثٍ يػًى آيٍىن اډىیز ٱٌایی ي ثُجًى سٲٌیٍ ٽبٍ ډیٽىي)‬

‫ثَوبډٍ ػُبوی ٱٌا‪5‬‬

‫‪ٙ ‬بهٍ ای اُ ٕبُډبن ډچڄ ثب ي‪٩‬یٶٍ‪ 5‬اٍائٍ كمبیز َبی وؼبر ثو٘ ُويځی ي سًُی‪ ٬‬ٱٌای ٽبٵی ثَای اٵَاى ىٍ‬
‫ډٮَ‪ ٟ‬ه‪ َ٦‬ځَٕىڂی ي ًٕء سٲٌیٍ ىٍ ‪َٙ‬ای‪ ٤‬ا‪َ٦١‬اٍی ‪$‬ػىڀ‪ ،‬دبويډی‪ ،‬ثالیبی ‪٥‬جیٮی ډظڄ ُڅِڅٍ‪ٕ ،‬یڄ‪ ،‬آس٘‬
‫ًُٕی‪ ،‬سٲییَار آة ي ًَایی ‪ٙ‬يیي ي )))‪#‬‬

‫‪ 5‬ثَوبډٍ َبی سًٕٮٍ ٽ‪ٚ‬بيٍُی ي سًڅیي‪FAO‬‬

‫‪ ‬سٶبير ثب ‪FAO‬‬
‫‪ 5‬سًُی‪ ٬‬ٱٌا‪WFP‬‬
‫‪117‬‬
 ‫‪ ‬ىٍ ٽ‪ًٍَٚ‬بیی ډظڄ آٵَیٺب ٽٍ ‪ FAO‬ٹبىٍ ثٍ ٍی‪ ٍٚ‬ٽه ٽَىن ډ‪ٚ‬پالر ځَٕىڂی ي ًٕء سٲٌیٍ آن َب ویٖز‪،‬‬
‫‪ WFP‬ٱٌا سًُی‪ ٬‬ډی ٽىي)‬

‫‪-03-0-03‬ساسهاى ُای هزدم ًِاد (بَ اختصار سوي)‬

‫ډٮَيٳ سَیه ىٍ ُډیىٍ ٕالډشی ي ىٍډبن ایَان‪ 5‬ډلټ ‪$‬وٺ٘ ُیبىی ىٍ ىٍډبن‪#‬‬

‫دی‪َٚ‬ٵز هًة ىٍ ٕبڃ َبی اهیَ‬

‫‪ ‬ډلټ‬
‫ٽبډال ډَىډی‪َ 5‬یؾ ثًىػٍ ىيڅشی ىٍیبٵز ومی ٽىي)‬
‫‪ ‬ثیمبٍٕشبوی ٽٍ ډلټ ىٍ اثشيا ثب سٮياى سوز دبییه ٕبهز آن ٍا آٱبُ ٽَىٌ ثًى‪ ،‬ثٮي َب ثب ٽمټ َبی ډَىډی ثٍ‬
‫ثیمبٍٕشبوی ثٍِٿ سجيیڄ ‪ٙ‬ي)‬

‫ٕبُډبن َبی ډُڈ سَ ‪$‬ىٍ اٍسجب‪ ٣‬ډٖشٺیڈ ثب ٕالډز‪،WHO 5#‬‬ ‫وٺ٘ ٕیٖشڈ ډچڄ ډشلي ىٍ سًٕٮٍ ٕالډز ایَان‬
‫‪UNFPA ،UNICEF‬‬

‫ډىب‪٥‬ٸ سلز دً‪ 5 WHO ٘ٙ‬ډىب‪٥‬ٸ آٵَیٺبیی‪ ،‬آډَیپبیی‪ ،‬اٍيدبیی‪ ،‬إٓیبی ػىًة ‪َٙ‬ٹی‪ ،‬ٱَة اٹیبوًٓ آٍاڇ ي ډيیشَاوٍ‬
‫‪َٙ‬ٹی ایَان ياٹ‪ ٬‬ىٍ ډيیشَاوٍ ‪َٙ‬ٹی‬

‫‪ -03-2‬بزًاهَ حوایتی ساسهاى ُا ًسبت بَ ایزاى‬

‫‪ -03-2-0‬کوک ُای ‪ WHO‬بَ ایزاى‪:‬‬
‫‪ ‬و‪٪‬بڇ ا‪٥‬ال‪ٍٕ ٫‬بوی ٕالډز‪ 5‬يٍيى ومبیىيځبن ٕالډز ثٍ ایَان ثَای اٍائٍ ي سجبىڃ ا‪٥‬ال٭بر‬
‫‪ ‬ډجبٌٍُ ثب ثیمبٍی َبی ٱیَ ياځیَ ‪ #NCD$‬اُ ػمچٍ ثُجًى ‪ٙ‬یًٌ َبی ُويځی ي اٍسٺبی ٕالډز ي ٽىشَڃ ٭ًاډڄ‬
‫ه‪َ٦‬‬
‫یبىآيٍی‪ 5‬ثب سًػٍ ثٍ ‪ٙ‬به‪َ ٜ‬ب ثبٍ ثیمبٍی ایَان ډ‪ٚ‬بثٍ ٽ‪َ ًٍٚ‬بی سًٕٮٍ یبٵشٍ ي ډَثً‪ ٣‬ثٍ ‪ NCD‬إز)‬
‫‪ ‬سبډیه ىاٍيَبی إبٕی‪ 5‬ٽمټ ىٍ ػُز كڄ ډ‪ٚ‬پڄ ٽمجًى ىاٍي ي سلَیڈ َب‪ ،‬اهیَا ياٽٖیىبٕیًن‬
‫‪ ‬دْيَ٘ ىٍ ُډیىٍ و‪٪‬بڇ ٕالډز‪ 5‬وٺ٘ ډٖشٺیڈ ٕبُډبن ثُيا‪ٙ‬ز ي ا‪٥‬ال‪ٍٕ ٫‬بوی اُ ‪َ٥‬یٸ ىاو‪ٚ‬ڂبٌ َب ىٍثبٌٍ‬
‫ؿڂًوڂی ي‪١‬ٮیز ٽىًوی ي ثبٍ ثیمبٍی َب ىٍ ایَان‬
‫‪ ‬ثُجًى ٽیٶیز ىاٍيَبی إبٕی ي ډى‪٦‬ٺی ٽَىن ډ‪َٞ‬ٳ آن َب‬
‫‪ ‬هًىٽٶبیی ىٍ سًڅیي ياٽٖه ثب ٽیٶیز ډ‪٦‬چًة‬
‫‪ ‬سَثیز ویَيی اوٖبوی ثَ إبٓ ویبُ َبی ياٹٮی ػبډٮٍ اُ ‪َ٥‬یٸ سًٕٮٍ ثَوبډٍ َبی آډًُٗ دِ‪ٙ‬پی ػبډٮٍ وڂَ‬

‫‪118‬‬
‫ٍ‪ٙ‬شٍ ىٍ كبڃ ٍ‪ٙ‬ي ي ٽبٍ ىٍ ٕیٖشڈ و‪٪‬بڇ ٕالډز ٽ‪َ ًٍٚ‬بی ثب‬ ‫‪#Community Medicine – COME$‬‬
‫ثبٍ ا‪ٝ‬چی ثیمبٍی َبی ٱیَ ياځیَ‬
‫‪ ‬ؿًن ‪ Preventive Medicine‬ي دی‪ٚ‬ڂیَی ػِ ډجبوی ‪َٖ COME‬شىي‪ ،‬ایه ٍ‪ٙ‬شٍ سب كييىی ثَ ٍيی ثیمبٍی‬
‫َبی ياځیَ ػبډٮٍ ‪$‬ډظڄ ٽَيوب‪َ #‬ڈ ٽبٍ ډی ٽىي اډب سمَٽِ ا‪ٝ‬چی آن ثَ ٍيی ثیمبٍی َبی ٱیَ ياځیَ إز)‬
‫‪ ‬ایه ډٶًُڇ ثب سًػٍ ثٍ ٍیٖټ ٵبٽشًٍ َبی ػبډٮٍ ي سبطیَ ځٌاٍی ٭ًاډڄ ډوشچٴ ثَ ثیمبٍی ثٍ ډب ٽمټ ډی ٽىي)‬
‫دِ‪ٙ‬پبن ػبډٮٍ وڂَ ثبیي ثٍ َم ٍ اثٮبى ٕالډشی سًػٍ ٽىىي ي ثیمبٍ ي ىٍډبن يی ٍا َمٍ ػبوجٍ ثجیىىي ي وٍ ‪َٝ‬ٳ‬
‫سمَٽِ ثَ ىٍډبن ثیمبٍی)‬
‫‪ ‬ثَوبډٍ ډجبٌٍُ ثب ثیمبٍی َبی ياځیَ ‪ٙ‬بډڄ ٕڄ‪ ،‬ډبالٍیب‪ ،‬ایيُ ي )))‬

‫‪ -03-2-2‬بزًاهَ ُای حوایتی یًْیسف در ایزاى‬

‫‪ ‬دی‪ٚ‬ڂیَی اُ ًٕء سٲٌیٍ‪ 5‬سب كي ُیبىی ٽىشَڃ ‪ٙ‬يٌ إز) ولًٌ دی‪ٚ‬ڂیَی‪ 5‬٭َ‪ٍ ٍ١‬ایڂبن ٹ‪َ ٌَ٦‬بی ډًڅشی‬
‫يیشبډیه‪ ،‬يیشبډیه َبی ‪ A‬ي ‪ D‬ي ډپمڄ َبی ځًوبځًن ‪$‬ډظڄ آَه ي ٵًڅیټ إیي‪ #‬ثٍ ٽًىٽبن ىٍ دبیڂبٌ َب ي‬
‫ډَاٽِ ثُيا‪ٙ‬شی‬
‫‪ ‬ثُجًى ٽیٶیز هيډبر‬
‫‪ ‬ٽبَ٘ وبثَاثَی َب‪ 5‬سمَٽِ ثَ ٍيی ٽًىٽبن ىهشَ ي ٍٵ‪ ٬‬سجٮی‪ ٠‬ػىٖیشی ثب آډًُٗ هبوًاىٌ َب ي كمبیز‬
‫اػشمب٭ی‬
‫‪ ‬ٽًىٽبن ثب ثیمبٍی َبی هب‪ ٛ‬ي ویبُډىي كمبیز يیٌْ‪ 5‬اػَای ثَوبډٍ َبی ډو‪ – ًٛٞ‬اوشوبة ؿٌَُ َبی‬
‫َٕ‪ٙ‬ىبٓ ثٍ ٭ىًان ٕٶیَ ٕبُډبن ثَای سجچیٰ ي ػچت كمبیز ډبڅی ي اػشمب٭ی‬
‫‪ ‬اٍسٺبء ي دبی٘ ٭ُيوبډٍ كٺًٷ ٽًىٻ‬

‫‪UNFPA03-2-3‬‬
‫ىٍ ٕبڃ َبی ‪ ,.00(,.10‬ي ىٍ كبڅی ٽٍ اډپبوبر ايڅیٍ دبٕوڂً وجًى ‪ٍ$‬ٹبثز ثبال ثَای سل‪ٞ‬یڄ ي ا‪ٙ‬شٲبڃ ي )))‪ ،#‬ػمٮیز‬
‫ایَان ٍ‪ٙ‬ي ُیبىی دیيا ٽَى) ٭چڄ ٍ‪ٙ‬ي‪ 5‬ٽىشَڃ ثیمبٍی َبی ياځیَ ي ٭ٶًوی – ٽبَ٘ ډَٿ ي ډیَ – ٽبَ٘ ډَٿ ٽًىٽبن –‬
‫وَم ثبالی ُاى ي يڅي ي ډًاڅیي‬

‫ٽمټ َبی ‪ٝ‬ىييٷ ‪ UNFPA‬ثیه ٕبڃ َبی ‪ ,./4‬سب ‪5,.12‬‬

‫‪ ‬ٽمټ ثٍ سلٺیٺبر ىٍ ُډیىٍ َبی سى‪٪‬یڈ هبوًاىٌ‪ٍٙ ،‬ي ػمٮیز‪ ،‬آډًُٗ ډيیَان ي ٽبٍٽىبن ثُيا‪ٙ‬شی‬
‫‪ ‬سبډیه يٕبیڄ دی‪ٚ‬ڂیَی اُ ثبٍىاٍی ي يٕبیڄ دِ‪ٙ‬پی ثٍ ‪ٍ ًٍ٥‬ایڂبن‪ 5‬ډظڄ ‪ TL‬ي ياُٽشًډی ٍایڂبن‬
‫‪ ‬ثَځِاٍی ٽبٍځبٌ َبی آډًُ‪ٙ‬ی ػُز اٍسٺبی ډُبٍر َبی ډيیَیشی ٽبٍٽىبن ىيڅز ي ثُجًىی ثو‪ٚ‬یين ثٍ اډًٍ‬
‫ډَثً‪ ٣‬ثٍ ا‪٥‬ال٭بر‪ ،‬آډًُٗ‪ ،‬اٍسجب‪٥‬بر ي سى‪٪‬یڈ هبوًاىٌ‬
‫‪ ‬ىٍ و‪ َ٪‬ځَٵشه ٕیبٕز َبی ٽىشَڃ ػمٮیز‪ ،‬سجچیٲبسی ډجىی ثَ ٵَُوي ٽمشَ ُويځی ثُشَ‬

‫‪119‬‬
‫ػمٮیز ایَان ىٍ ویمٍ ىيڇ ٹَن ‪ -+‬اٵِای٘ ؿ‪ٚ‬مڂیَی دیيا ٽَى) اځَؿٍ ىٍ ٕبڃ َبی اهیَ وَم ُاى ي يڅي ىٍ ایَان ثٍ ‪ًٍ٥‬‬
‫ٹبثڄ سًػُی ٽبَ٘ یبٵشٍ إز ىٍ و‪ َ٪‬ځَٵشه سٲییَ ٕیبٕز َب ثٍ ٕمز اٵِای٘ ػمٮیز َڈ ىٍ ىاهڄ ٽ‪ ًٍٚ‬ي َڈ ىٍ‬
‫ٕبیز ‪ – UNFPA‬سجچیٲبر ي س‪ًٚ‬یٸ ثٍ ٵَُوي آيٍی – كٌٳ هيډبر ٍایڂبن ٹجچی‪ 5‬اڅجشٍ ثَهی اُ آن َب ثبیي َمـىبن ىٍ‬
‫ډَاٽِ يػًى ىا‪ٙ‬شٍ ثب‪ٙ‬ىي ‪$‬ډظال ثَای ٵب‪ٝ‬چٍ ځٌاٍی ثیه ډًاڅیي‪)#‬‬

‫‪121‬‬