23.05.

2024

KORELASYON VE REGRESYON
ÇÖZÜMLEMESİ
Biyoistatistik • Bu bölümde, ölçümle belirtilen sürekli iki
KORELASYON VE REGRESYON değişken (çoğunlukla bu değişkenlerden biri
14-Test Çeşitleri bağımlı (y), diğeri bağımsız (x) değişkendir)
Korelasyon ve Regresyon ÇÖZÜMLEMESİ arasında bir ilişki olup olmadığı kuvvet ve yön
açısından incelenecek ve değişkenleri
Doç. Dr. Burçin Yenisey KAYNAŞ
arasındaki ilişkiyi matematiksel model
yardımıyla tanımlayan regresyon çözümlemesi
konusu üzerinde durulacaktır.

1 2 3

1

KORELASYON
• İki değişken arasındaki ilişkiler değişik
yapılarda olabilir. Örneğin; bazı ilişkiler
doğrusal iken bazıları doğrusal değildir.
• İki değişken arasındaki ilişkinin yapısı
konusunda bilgi edinebilmenin en iyi yolu
saçılım grafiklerinden yararlanmaktır.
4 5
23.05.2024
KORELASYON KORELASYON
• İki değişken arasındaki ilişkiler önceki grafiklerde
olduğu gibi her zaman doğrusal değildir.
• Bazı doğrusal olmayan ilişkiler
doğrusallaştırılabilir ve inceleme
doğrusallaştırılmış veri üzerinde yapılabilir.
Örneğin bir sonraki slayttaki doğrusal olmayan
ilişkilerden b ve d; y değerlerinin logaritmaları
alınarak, c ise; hem y hem de x değerlerinin
logaritmaları alınarak doğrusallaştırılabilir.
6
2
 23.05.2024

KORELASYON Korelasyon Katsayısı (r) KORELASYON

• Korelasyon katsayısı (Pearson korelasyon katsayısı),
ölçümle belirtilen iki değişken arasındaki doğrusal ilişkinin
kuvveti ve yönü hakkında bilgi verir.
• Uygulamada her iki değişkenin de normal dağılım
göstermesi beklenir.
• Değişkenlerin normal dağılmadığı durumlarda parametrik
olmayan korelasyon katsayılarından “Spearman rank
korelasyon katsayısı” ya da “Kendall’ın tau-b katsayısı”
kullanılabilir.
• Korelasyon katsayısı -1 ile +1 arasında değişir (-1< r <+1).
• Korelasyon katsayısı; her iki yönde 0’a yaklaşırken ilişkinin
kuvveti azalır, her yönden 1’e yaklaşırken ilişkinin kuvveti
artar.

7 8 9

3
 23.05.2024

KORELASYON
• Korelasyon katsayısı, r, iki değişken arasındaki doğrusal
ilişkinin kuvveti hakkında bilgi verdiğidnen, doğrusal
olmayan ilişkilerin kuvvetini göstermek amacıyla
kullanılmaz. Kullanıldığında çok düşük bir r değeri elde
edilir.
• Bu nedenle r katsayısını bulmadan önce, değişkenlerin
nokta grafiği incelenerek ilişkinin doğrusal olup olmadığı
görülmelidir.
• Korelasyon katsayısı, iki değişken arasındaki ilişkinin
neden-sonuç ilişkisi olup olmadığı konusundan bilgi
vermez. Bazen iki değişken arasında neden-sonuç ilişkisi
olması gerekirken, bu iki değişkenin biri ya da her ikisinin
başka bir değişken tarafından etkilenmesi nedeniyle ilişki
varmış gibi bir sonuç elde edilir.
Korelasyon analizi:
Açıklayıcılık katsayısı (R²)
Stat
• Açıklayıcılık katsayısı (R²), değişkenleri bağımlı-
bağımsız değişken açısından düşündüğümüzde
Basic Statistics
bağımlı değişkendeki toplam değişimin yüzde
kaçının bağımsız değişken tarafından
açıklandığını belirtir. 0 ile 1 arasında değişir. Correlation
• İki değişken arasında doğrusal bir ilişki olması
durumunda, korelasyon katsayısının faresi
açıklayıcılık katsayısına eşittir. Aşağıdaki pencere açılır.
R² =r²

10 11 12

4
 23.05.2024

KORELASYON
Parameter Value . Parameter Value
Pearson 0.8275 Pearson -0.1442
correlation correlation
coefficient (r) coefficient (r)
r² 0.6848 r² 0.02078
P-value 0.001666 P-value 0.6911
Covariance 123.3091 Covariance -4.2444
Sample size (n) 11 Sample size 10
Statistic 4.422 (n)
Statistic -0.412
Korelasyon katsayısı 1’e yakın ve p değeri
Korelasyon katsayısı 0’a yakın ve p değeri
0,05’den küçük olduğu için iki veri arasında
0,05’den büyük olduğu için iki veri arasında
istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır.
istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki
bulunmamaktadır.

13 14 15

5
 23.05.2024

BASİT DOĞRUSAL REGRESYON Korelasyon analizi:

ÇÖZÜMLEMESİ Stat
• İki değişken arasındaki korelasyon katsayısı yeterince
büyükse, kolay elde edilen bir x değişkeni değeri yardımıyla
elde edilmesi zor olan bir y değişkeni değeri kestirilebilir.
• Daha önce de belirtildiği gibi, iki değişken arasındaki ilişkiler Regression
çeşitli şekillerde olabilir. Bu ilişkiler arasında en bilineni,
değişkenler arasında doğrusal ilişkinin olduğu durumdur.
• Bir bağımlı ve bağımsız değişkenin olduğu doğrusal
regresyon çözümlemesine basit doğrusal regresyon Regression
çözümlemesi denir.
• Ancak, değişkenler arasındaki ilişki her zaman doğrusal
değildir. Bu tür ilişkiler genellikle Doğrusal olmayan ilişkiler
başlığı altında incelenir. Aşağıdaki pencere açılır.

16 17 18

6
 23.05.2024

Kaynaklar
• Alpar R, 2006. Spor Bilimlerinde Uygulamalı
Biyoistatistik. Nobel Yayın Dağıtım.
• Özdamar K, 2011. Paket Programlar ile
İstaistiksel Veri Analizi. Kaan Kitabevi, 635 s.
• Sönmez H (ed.), 2009. Biyoistatistik. TC
Anadolu Üniversitesi Yayını, No:1932.
Açıköğretim Fakültesi Yayını, No: 1013.

19 20 21