‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‬

‫ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‬

‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت‬

‫ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬

‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪529‬‬

‫وزارت ﻧﻴﺮو‬ ‫ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي‬

‫دﻓﺘﺮ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ آب و آﺑﻔﺎ‬ ‫دﻓﺘﺮﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ‬

‫‪http://seso.moe.org.ir‬‬ ‫‪http://tec.mporg.ir‬‬

‫‪1389‬‬
 ‫اﺻﻼح ﻣﺪارك ﻓﻨﻲ‬

‫ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﮔﺮاﻣﻲ‪:‬‬
‫دﻓﺘﺮ ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻈﺮ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﺮﺟـﺴﺘﻪ ﻣﺒـﺎدرت‬
‫ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻧﻤﻮده و آن را ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻛﺸﻮر ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑـﺎ وﺟـﻮد ﺗـﻼش ﻓـﺮاوان‪ ،‬اﻳـﻦ اﺛـﺮ‬
‫ﻣﺼﻮن از اﻳﺮادﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻏﻠﻂﻫﺎي ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻓﻨﻲ‪ ،‬اﺑﻬﺎم‪ ،‬اﻳﻬﺎم و اﺷﻜﺎﻻت ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫از اﻳﻦرو‪ ،‬از ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﮔﺮاﻣﻲ ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎ دارد در ﺻﻮرت ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﻳﺮاد و اﺷﻜﺎل ﻓﻨﻲ ﻣﺮاﺗﺐ را ﺑـﻪ ﺻـﻮرت زﻳـﺮ‬
‫ﮔﺰارش ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺷﻤﺎره ﺑﻨﺪ و ﺻﻔﺤﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬اﻳﺮاد ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻼﺻﻪ ﺑﻴﺎن دارﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬در ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن ﻣﺘﻦ اﺻﻼح ﺷﺪه را ﺑﺮاي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ارﺳﺎل ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻧﺸﺎﻧﻲ ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﺗﻤﺎس اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ذﻛﺮ ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن اﻳﻦ دﻓﺘﺮ ﻧﻈﺮﻫﺎي درﻳﺎﻓﺘﻲ را ﺑﻪ دﻗﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻤﻮده و اﻗﺪام ﻣﻘﺘﻀﻲ را ﻣﻌﻤﻮل ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ از ﻫﻤﻜﺎري و دﻗﺖ ﻧﻈﺮ ﺟﻨﺎﺑﻌﺎﻟﻲ ﻗﺪرداﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻧﺸﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﻣﻜﺎﺗﺒﻪ ‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻣﻴﺪان ﺑﻬﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺻﻔﻲ ﻋﻠﻲﺷﺎه ‪ -‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻠﻔﻦ ‪33271‬‬
‫ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬دﻓﺘﺮ ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ‬
‫‪Email:tsb.dta@mporg.ir‬‬ ‫‪web: http://tec.mporg.ir/‬‬
 ‫ﺳﻤﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬

‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬
‫آب از ﻣﺤﻮريﺗﺮﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺟﻮاﻣﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ و از دﻳﺮﺑﺎز ﻧﻘﺶ ﻋﻤﺪهاي در زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺸﺮ اﻳﻔﺎ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﺳﺎلﻫﺎ و‬
‫ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ رﺷﺪ و ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﺟﻤﻌﻴﺖ و ﮔﺴﺘﺮش ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‪ ،‬ﻛﺸﺎورزي و ﺻﻨﻌﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﻣﻬﺎر‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل و ﺗﻮزﻳﻊ آب در ﺑﺨﺶﻫـﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ روي آورد‪.‬‬
‫در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﺼﻔﻴﻪ‪ ،‬ذﺧﻴﺮه‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل و ﺗﻮزﻳﻊ آب ﺑﺮاي ﻣﺼﺎرف ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‪ ،‬ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮان اﺻﻠﻲﺗﺮﻳﻦ ﺑﺨـﺶ از ﺳـﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣـﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﺼﻔﻴﻪ‪ ،‬ذﺧﻴﺮه‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل و ﺗﻮزﻳﻊ آب‪ ،‬اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻴﺮآﻻت ﻧﻘﺶ ﻣﺤﻮري در ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳـﺎﻣﺎﻧﻪ و ﺗـﺪاوم‬
‫آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ و ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ‪ ،‬اﻧﺘﺨـﺎب ﺻـﺤﻴﺢ ﻧـﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ ﻫﺮﻳـﻚ از ﺷـﻴﺮآﻻت از‬
‫دﻳﺪﮔﺎه ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل و ﺗﻮزﻳﻊ ﭘﺎﻳﺪار‪ ،‬داراي اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺻﺤﻴﺢ و اﺻـﻮﻟﻲ از ﺷـﻴﺮآﻻت‪ ،‬در‬
‫دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻫﺪاف ﻧﻘﺶ ﻛﻠﻴﺪي دارد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﺒﺤﺚ ﻓﻮق‪ ،‬اﻣﻮر آب وزارت ﻧﻴﺮو در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺗﻬﻴﻪ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺻـﻨﻌﺖ آب ﻛـﺸﻮر‪ ،‬ﺗﻬﻴـﻪ ﻧـﺸﺮﻳﻪ‬
‫»راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ« را ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ دﻓﺘﺮ ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳـﻲ ﻣﻌﺎوﻧـﺖ ﻧﻈـﺎرت‬
‫راﻫﺒﺮدي رﻳﻴﺲﺟﻤﻬﻮر در دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﻗﺮار داد و ﭘﺲ از ﺗﻬﻴﻪ‪ ،‬آن را ﺑﺮاي ﺗﺎﻳﻴﺪ و اﺑﻼغ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ذﻳﻨﻔﻊ ﻧﻈـﺎم ﻓﻨـﻲ اﺟﺮاﻳـﻲ ﻛـﺸﻮر ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﻳﻴﺲﺟﻤﻬﻮر )دﻓﺘﺮ ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ( ارﺳﺎل ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﻲ‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻣـﺎده ‪ 23‬ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ و آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﺼﻮب ﻫﻴﺎت ﻣﺤﺘﺮم وزﻳﺮان و ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ ﻛﺸﻮر )ﻣﺼﻮب ﺷﻤﺎره ‪/42339‬‬
‫ت ‪ 33497‬ﻫ ﻣﻮرخ ‪ 1385/4/20‬ﻫﻴﺎت ﻣﺤﺘﺮم وزﻳﺮان( ﺗﺼﻮﻳﺐ و اﺑﻼغ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ و اﻳﺠﺎد ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ و وﺣﺪت ﻧﻈﺮ در اﻧﺘﺨﺎب اﻧﻮاع ﺷﻴﺮآﻻت و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ آﻧﻬﺎ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري‬
‫ﺻﺤﻴﺢ و ﻣﻨﺎﺳﺐ از آﻧﻬﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ رﻋﺎﻳﺖ اﺻﻮل‪ ،‬روشﻫﺎ و ﻓﻨﻮن اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ اﻣﻜﺎﻧـﺎت داﺧﻠـﻲ و ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ اﺳـﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﺪوﻳﻦ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦوﺳﻴﻠﻪ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﻳﻴﺲﺟﻤﻬﻮر از ﺗﻼش و ﺟﺪﻳﺖ ﻣﺪﻳﺮﻛﻞ ﻣﺤﺘﺮم دﻓﺘﺮ ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﺳﺮﻛﺎر ﺧـﺎﻧﻢ ﻣﻬﻨـﺪس‬
‫ﺑﻬﻨﺎز ﭘﻮرﺳﻴﺪ و ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن اﻳﻦ دﻓﺘﺮ و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻣﺠﺮي ﻣﺤﺘﺮم ﻃﺮح ﺗﻬﻴﻪ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺻﻨﻌﺖ آب ﻛﺸﻮر وزارت ﻧﻴﺮو‪ ،‬ﺟﻨـﺎب‬
‫آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺎجرﺳﻮﻟﻴﻬﺎ و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻫﻤﻜﺎر در اﻣﺮ ﺗﻬﻴﻪ و ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮدن اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ‪ ،‬ﺗﺸﻜﺮ و ﻗـﺪرداﻧﻲ ﻣـﻲﻧﻤﺎﻳـﺪ و از اﻳـﺰد‬
‫ﻣﻨﺎن ﺗﻮﻓﻴﻖ روزاﻓﺰون آﻧﺎن را آرزوﻣﻨﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻣﻴﺪ اﺳﺖ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن و ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﺎ اﺑﺮاز ﻧﻈﺮات ﺧﻮد درﺧﺼﻮص اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﺎ را در اﺻﻼﺣﺎت ﺑﻌﺪي ﻳﺎري ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺎون ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي‬

‫‪1389‬‬

‫أ‬
 ‫ﺗﺮﻛﻴﺐ اﻋﻀﺎي ﺗﻬﻴﻪﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪ و ﻧﺎﻇﺮان ﺗﺨﺼﺼﻲ‬
‫اﻳﻦ راﻫﻨﻤﺎ در ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﭘﮋوﻫﺸﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺒﺮﻳﺰ و ﺑﺎ ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻋﻠﻲ وﻛﻴﻠﻲ ﺗﻬﺎﻣﻲ و ﻫﻤﻜﺎري اﻓﺮاد زﻳﺮ ﺗﻬﻴـﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺎﻣﻲ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺣﺮوف اﻟﻔﺒﺎ ﺑﻪﺷﺮح زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫دﻛﺘﺮاي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺒﺮﻳﺰ‬ ‫آﻗﺎي ﻣﺤﻤﺪ زﻫﺴﺎز‬
‫دﻛﺘﺮاي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺒﺮﻳﺰ‬ ‫آﻗﺎي ﻣﺮﺗﻀﻲ ﺻﺎدﻗﻲ‬
‫ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ آب‬ ‫آﻗﺎي ﻋﻠﻲ وﻛﻴﻠﻲ ﺗﻬﺎﻣﻲ‬
‫ﮔﺮوه ﻧﻈﺎرت ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻧﻈﺎرت ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺑﺮ ﺗﺪوﻳﻦ اﻳﻦ راﻫﻨﻤﺎ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺣﺮوف اﻟﻔﺒﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺘﺎﻟﻮژي‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﻃﺮح و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎرآور‬ ‫آﻗﺎي اﺣﻤﺪﻋﻠﻲ اﻣﻠﺸﻲ‬
‫ﻓﻮقﻟﻴﺴﺎﻧﺲ راه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﺸﺎور اﻳﺮاﻧﺎب‬ ‫آﻗﺎي اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ﺗﻮﺗﻮﻧﭽﻲ‬
‫ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺷﻴﻤﻲ‬ ‫ﻃﺮح ﺗﻬﻴﻪ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺻﻨﻌﺖ آب ﻛﺸﻮر ‪ -‬وزارت ﻧﻴﺮو‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻴﻨﺎ زﻣﺎﻧﻲ‬
‫اﻋﻀﺎي ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ آب و ﻓﺎﺿﻼب ﻃﺮح ﺗﻬﻴﻪ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺻﻨﻌﺖ آب ﻛﺸﻮر ﻛـﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ و ﺗﺎﻳﻴـﺪ راﻫﻨﻤـﺎي‬
‫ﺣﺎﺿﺮ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺣﺮوف اﻟﻔﺒﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫ﻓﻮقﻟﻴﺴﺎﻧﺲ راه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﺸﺎور ﺳﺨﺘﺎب‬ ‫آﻗﺎي ﻓﺮخ اﻓﺮا‬
‫ﻓﻮقﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻫﻴﺪروﻟﻮژي‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ آب و ﻓﺎﺿﻼب ﻛﺸﻮر‬ ‫آﻗﺎي ﻧﻌﻤﺖا‪ ...‬اﻟﻬﻲﭘﻨﺎه‬
‫ﻓﻮقﻟﻴﺴﺎﻧﺲ راه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﺸﺎور اﻳﺮاﻧﺎب‬ ‫آﻗﺎي اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ﺗﻮﺗﻮﻧﭽﻲ‬
‫ﻓﻮقﻟﻴﺴﺎﻧﺲ راه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﻛﺎرﺷﻨﺎس آزاد‬ ‫آﻗﺎي ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺗﻮﻻﻳﻲ‬
‫ﻓﻮقﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ آب و ﻓﺎﺿﻼب اﺳﺘﺎن ﺗﻬﺮان‬ ‫آﻗﺎي ﻋﺒﺎس ﺣﺎجﺣﺮﻳﺮي‬
‫ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺷﻴﻤﻲ‬ ‫ﻃﺮح ﺗﻬﻴﻪ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺻﻨﻌﺖ آب ﻛﺸﻮر‪ -‬وزارت ﻧﻴﺮو‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻴﻨﺎ زﻣﺎﻧﻲ‬
‫دﻛﺘﺮاي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻲ‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺷﺮﻳﻒ‬ ‫آﻗﺎي ﺟﻼلاﻟﺪﻳﻦ ﺷﺎﻳﮕﺎن‬
‫ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﺗﻬﺮان ﻣﻴﺮاب‬ ‫آﻗﺎي ﻋﻠﻲاﻛﺒﺮ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ‬
‫ﻫﻤﻜﺎران ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي‪:‬‬
‫ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻛﺸﺎورزي‬ ‫دﻓﺘﺮ ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ‬ ‫آﻗﺎي ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ دوﻟﺘﺸﺎﻫﻲ‬
‫ﻓﻮق ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬ ‫دﻓﺘﺮ ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﻓﺮزاﻧﻪ آﻗﺎرﻣﻀﺎﻧﻌﻠﻲ‬
‫ﻓﻮق ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب‬ ‫دﻓﺘﺮ ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﺳﺎﻧﺎز ﺳﺮاﻓﺮاز‬

‫ب‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪1‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫‪3‬‬ ‫ﻓﺼﻞ اول ‪ -‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺷﻴﺮآﻻت‬
‫‪5‬‬ ‫‪ -1-1‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺷﻴﺮآﻻت از ﻧﻈﺮ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم و اﻧﺮژي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ‬
‫‪5‬‬ ‫‪ -1-1-1‬ﺷﻴﺮﻫﺎي دﺳﺘﻲ‬
‫‪6‬‬ ‫‪ -2-1‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﺤﺮك اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪ ،‬ﭘﻨﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ و ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‬
‫‪6‬‬ ‫‪ -3-1‬ﺷﻴﺮﻫﺎي اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﻳﺎ ﺧﻮدﻛﺎر‬
‫‪9‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬
‫‪11‬‬ ‫‪ -1-2‬اﻧﻮاع ﺷﻴﺮآﻻت‬
‫‪11‬‬ ‫‪ -1-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ‬
‫‪22‬‬ ‫‪ -2-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل دﺳﺘﻲ و ﻳﺎ ﻣﺤﺮكدار ﺷﺒﻜﻪﻫﺎ و ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل‬
‫‪28‬‬ ‫‪ -3-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺨﺼﻮص ﺳﺪﻫﺎ و ورودي ﻣﺨﺎزن‬
‫‪29‬‬ ‫‪ -4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ )ﭘﻴﻠﻮتدار(‬
‫‪51‬‬ ‫‪ -2-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ‬
‫‪52‬‬ ‫‪ -1-2-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﻻروﻧﺪه‬
‫‪53‬‬ ‫‪ -2-2-2‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻟﻮﻻﻳﻲ‬
‫‪53‬‬ ‫‪ -3-2-2‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ دوراﻧﻲ‬
‫‪54‬‬ ‫‪ -3-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮا‬
‫‪55‬‬ ‫‪ -1-3-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي ﺗﻚ روزﻧﻪ )روزﻧﻪ ﻛﻮﭼﻚ(‬
‫‪55‬‬ ‫‪ -2-3-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي ﺗﻚ روزﻧﻪ )روزﻧﻪ ﺑﺰرگ(‬
‫‪55‬‬ ‫‪ -3-3-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي دو روزﻧﻪ‬
‫‪57‬‬ ‫‪ -4-3-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي دﻳﺴﻜﻲ‬
‫‪57‬‬ ‫‪ -4-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ‬
‫‪60‬‬ ‫‪ -1-4-2‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺧﻮدﻛﺎر‬
‫‪60‬‬ ‫‪ -2-4-2‬ﺿﻮاﺑﻂ ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ‬
‫‪60‬‬ ‫‪ -3-4-2‬ﻋﻼﻣﺖﮔﺬاري در ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ‬
‫‪60‬‬ ‫‪ -5-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‬
‫‪61‬‬ ‫‪ -1-5-2‬ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺗﻤﺎم ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬

‫ت‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪61‬‬ ‫‪ -2-5-2‬روش ﻧﺼﺐ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺗﻤﺎم ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬
‫‪63‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ‪ -‬ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﺷﻴﺮﻫﺎ‬
‫‪65‬‬ ‫‪ -1-3‬اﻧﻮاع ﻣﺤﺮكﻫﺎ‬
‫‪65‬‬ ‫‪ -1-1-3‬ﻣﺤﺮكﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎ‬
‫‪65‬‬ ‫‪ -2-1-3‬ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﭘﻨﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫‪65‬‬ ‫‪ -3-1-3‬ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‬
‫‪66‬‬ ‫‪ -2-3‬ﺗﻨﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺮ ﺷﻴﺮآﻻت وارد ﻣﻲﺷﻮد‬
‫‪67‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ‪ -‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم‬
‫‪69‬‬ ‫‪ -1-4‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم در ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬
‫‪69‬‬ ‫‪ -1-1-4‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﻴﺪرواﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ و آﺑﺒﻨﺪي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ‬
‫‪69‬‬ ‫‪ -2-1-4‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر ﭘﻮﺳﺘﻪ و آﺑﺒﻨﺪي‬
‫‪71‬‬ ‫‪ -3-1-4‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر‬
‫‪73‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ‪ -‬ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬
‫‪75‬‬ ‫‪ -1-5‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪76‬‬ ‫‪ -2-5‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬
‫‪77‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ -‬ﺗﻌﻤﻴﺮات و ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫‪79‬‬ ‫‪ -1-6‬ﺗﻌﻤﻴﺮ‪ ،‬ﻧﺼﺐ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬
‫‪79‬‬ ‫‪ -1-1-6‬ﻧﺼﺐ‬
‫‪79‬‬ ‫‪ -2-1-6‬ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬ﻧﺤﻮه ﺑﺎرﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﺗﺨﻠﻴﻪ‬
‫‪81‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ ‪ -‬ﻋﻼﻳﻢ اﺧﺘﺼﺎري و ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاري‬
‫‪83‬‬ ‫‪ -1-7‬ﻋﻼﻳﻢ اﺧﺘﺼﺎري‬
‫‪84‬‬ ‫‪ -2-7‬ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاري‬
‫‪84‬‬ ‫‪ -1-2-7‬ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاري ﺑﺪﻧﻪ‬
‫‪84‬‬ ‫‪ -2-2-7‬ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاريﻫﺎي ﭘﻼك ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ‬
‫‪85‬‬ ‫‪ -3-2-7‬ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﺮآﻻت‬
‫‪87‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -1‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮآﻻت‬
‫‪97‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -2‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي راﻳﺞ در ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬
‫‪105‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -3‬اﺳﺎﻣﻲ ﻻﺗﻴﻦ ﺷﻴﺮ آﻻت‬
‫‪109‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺮاﺟﻊ‬

‫ث‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﻜﻞﻫﺎ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪13‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -1-2‬ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﻓﻠﺰ ﮔﻮهاي ﺷﻜﻞ‬
‫‪13‬‬ ‫ﺷﻜﻞ‪ -2-2‬ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ زﺑﺎﻧﻪ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ‬
‫‪14‬‬ ‫ﺷﻜﻞ‪ -3-2‬ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﻣﻮازي ﻣﺨﺼﻮص آبﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ زﻳﺎد‬
‫‪15‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -4-2‬ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ ﭼﺎﻗﻮﻳﻲ‬
‫‪16‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -5-2‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي ﺑﺪون ﻓﻠﻨﺞ )وﻳﻔﺮي( ﺑﺎ ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي روي دﻳﺴﻚ‬
‫‪17‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -6-2‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي ﺑﺪون ﻓﻠﻨﺞ )وﻳﻔﺮي( ﺑﺎ ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ‬
‫‪18‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -7-2‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي دو ﺳﺮ ﻓﻠﻨﺞ ﺑﺎ ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي روي دﻳﺴﻚ‬
‫‪18‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -8-2‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي دو ﺳﺮ ﻓﻠﻨﺞ ﺑﺎ ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ‬
‫‪19‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -9-2‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي ﺗﻚ ﻓﻠﻨﺞ‬
‫‪22‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -10-2‬ﺷﻴﺮ ﺗﻮﭘﻲ‬
‫‪24‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -11-2‬ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺪه و ﺑﺪون ﮔﻴﺮﺑﻜﺲ‬
‫‪24‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -12-2‬ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺪه و ﮔﻴﺮﺑﻜﺲدار‬
‫‪25‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -13-2‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‬
‫‪26‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -14-2‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ رﻳﻨﮓ ﭘﺮهاي‬
‫‪26‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -15-2‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ ﺑﺎ ﺳﺒﺪ ﻣﺸﺒﻚ‬
‫‪28‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -16-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮﻫﺎول ﺑﺎﻧﮕﺮ‬
‫‪29‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -17-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮﻫﺎﻟﻮﺟﺖ‬
‫‪29‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -18-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ آﺳﺘﻴﻨﻲ‬
‫‪30‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -19-2‬ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ‬
‫‪31‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -20-2‬ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﭘﻴﻠﻮتدار‬
‫‪32‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -21-2‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ‬
‫‪33‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -22-2‬ﻣﻨﺤﻨﻲ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ‬
‫‪34‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -23-2‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺧﻼءزاﻳﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ‬
‫‪34‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -24-2‬روش ﻧﺼﺐ دو ﻋﺪد ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺑﺎ ﻣﺪار ﻛﻨﺎر ﮔﺬر‬
‫‪35‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -25-2‬روش ﻧﺼﺐ دو ﻋﺪد ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻫﻢ اﻧﺪازه ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻮازي‬
‫‪35‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -26-2‬روش ﻧﺼﺐ دو ﻋﺪد ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻏﻴﺮﻫﻢ اﻧﺪازه ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻮازي‬
‫‪36‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -27-2‬روش ﻧﺼﺐ دو ﻋﺪد ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺑﻪﻃﻮر ﺳﺮي‬
‫‪37‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -28-2‬از ﺷﻴﺮ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﭘﻴﻠﻮتدار )ﺷﻴﺮ رﻫﺎ ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺸﺎر(‬
‫‪38‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -29-2‬روش ﻧﺼﺐ ﺷﻴﺮ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫‪39‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -30-2‬ﺷﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر ﭘﻴﻠﻮتدار‬
‫‪39‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -31-2‬ﺷﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر‬
‫‪40‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -32-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر‬
‫‪40‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -33-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ﭘﻴﻠﻮتدار‬
‫ج‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﻜﻞﻫﺎ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪41‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -34-2‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺷﻴﺮﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه‬
‫‪44‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -35-2‬ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻄﺢ آب در ﻣﺨﺎزن‬
‫‪45‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -36-2‬ﻧﺎم ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﭘﻴﻠﻮت ﺷﻨﺎور‬
‫‪46‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -37-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻠﻤﺒﻪ‬
‫‪47‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -38-2‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﭘﻴﻠﻮتدار ﺑﺎ زﻣﺎن ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل‬
‫‪47‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -39-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻮﻟﻨﻮﺋﻴﺪي ﭘﻴﻠﻮتدار‬
‫‪48‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -40-2‬ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﭘﻴﻠﻮتدار دﺳﺘﻲ‬
‫‪49‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -41-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ‪ +‬ﺷﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر‬
‫‪49‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -42-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ‪ +‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮﻟﻨﻮﺋﻴﺪي زﻣﺎندار‬
‫‪50‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -43-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ‪ +‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮﻟﻨﻮﺋﻴﺪي‬
‫‪50‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -44-2‬ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ‪ +‬ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر ‪ +‬ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ‬
‫‪51‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -45-2‬ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬
‫‪52‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -46-2‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﻻروﻧﺪه‬
‫‪53‬‬ ‫ﺷﻜﻞ‪ -47-2‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻟﻮﻻﻳﻲ‬
‫‪53‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -48-2‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ دوراﻧﻲ‬
‫‪54‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -49-2‬ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‬
‫‪56‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -50-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي روزﻧﻪدار‬
‫‪56‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -51-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ از ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي دو روزﻧﻪ‬
‫‪57‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -52-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي دو ﻣﺤﻔﻈﻪ دو روزﻧﻪ ﺑﺎ ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ داﺧﻠﻲ‬
‫‪57‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -53-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي دﻳﺴﻜﻲ‬
‫‪59‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -54-2‬ﺷﻜﻞ ﺷﻤﺎﺗﻴﻚ ﺷﻴﺮ آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ ﭘﺎﻳﻪدار روي زﻣﻴﻦ‬
‫‪61‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -55-2‬ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‬
‫‪62‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -56-2‬ﻧﺼﺐ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺗﻤﺎم ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬

‫ح‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺟﺪولﻫﺎ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪5‬‬ ‫ﺟﺪول‪ -1-1‬ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل دﺳﺘﻲ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻧﻮع ﺟﺮﻳﺎن‬
‫‪7‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -2-1‬راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل دﺳﺘﻲ‬
‫‪32‬‬ ‫ﺟﺪول‪ -1-2‬ﺑﺪهﻫﺎي ﻋﺒﻮري ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ )ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 2 -2/5‬ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ(‬
‫‪33‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -2-2‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺪه در ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺑﺎ اﻧﺪازهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫‪69‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -1-4‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺪت زﻣﺎن آزﻣﺎﻳﺶ ﭘﻮﺳﺘﻪ‬
‫‪70‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -2-4‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪70‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -3-4‬ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺶ آﺑﺒﻨﺪي ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪70‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -4-4‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺪت زﻣﺎن آﺑﺒﻨﺪي ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪71‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -5-4‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻴﺰان ﻧﺸﺖ ﻣﺠﺎز در آزﻣﺎﻳﺶ آﺑﺒﻨﺪي ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪83‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -1-7‬ﻧﺎم ﻋﻼﻳﻢ ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﺪه‬
‫‪85‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -2-7‬ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻮع ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﺮﻫﺎ‬
‫‪86‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -3-7‬ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮاد‬
‫‪86‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -4-7‬اﻧﻮاع ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻣﺸﺨﺼﻪ‬
‫‪89‬‬ ‫ﺟﺪول پ‪ -1-1 .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ‬
‫‪90‬‬ ‫ﺟﺪول پ‪ -2-1 .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي‬
‫‪91‬‬ ‫ﺟﺪول پ‪ -3-1 .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﻮﭘﻲ‬
‫‪92‬‬ ‫ﺟﺪول پ‪ -4-1 .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ‬
‫‪93‬‬ ‫ﺟﺪول پ‪ -5-1 .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎر ﺷﻜﻦ ﭘﻴﻠﻮتدار‬
‫‪94‬‬ ‫ﺟﺪول پ‪ -6-1 .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ اﻫﺮم وزﻧﻪاي‬
‫‪95‬‬ ‫ﺟﺪول پ‪ -7-1 .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ ﺳﻮﭘﺎﭘﻲ‬
‫‪99‬‬ ‫ﺟﺪول پ‪ (DN3202) -1-2.‬اﺑﻌﺎد ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺎ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬
‫‪100‬‬ ‫ﺟﺪول پ‪(ISO 7005 -2 ) -2-2.‬‬
‫‪101‬‬ ‫ﺟﺪول پ‪(ISO 5211) -3-2.‬‬
‫‪102‬‬ ‫ﺟﺪول پ‪( ISO5752 ) -4-2 .‬‬
‫‪103‬‬ ‫ﺟﺪول پ‪ ISO 7005 ) -5-2.‬و ‪(DIN 2501‬‬
‫‪104‬‬ ‫ﺟﺪول پ‪ ISO 7005 ) -6-2.‬و ‪(DIN 2501‬‬

‫خ‬
‫‪1‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب ﻣﺘﻌﻠﻘﺎﺗﻲ از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل و ﺗﻮزﻳﻊ آب ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟـﻮد ﻃﻴـﻒ وﺳـﻴﻊ ﻓﻘـﻂ ‪ 13‬درﺻـﺪ ﺑـﺎزار ﺟﻬـﺎﻧﻲ‬
‫ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺘﻲ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺟﺮﻳﺎن‪ ،‬ﻓﺸﺎر و ﻫﻮا ﺑﻪﻛﺎر ﻣـﻲروﻧـﺪ‪ .‬ﻗﻄـﻊ و وﺻـﻞ ﺟﺮﻳـﺎن‪ ،‬ﻛﻨﺘـﺮل ﺑـﺪه‪،‬‬
‫اﻧﺤﺮاف ﺟﺮﻳﺎن‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺸﺎر و ﻳﺎ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻫﻮا از اﻫﻢ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ راﻫﻨﻤﺎ ﺑﻌﺪ از اراﺋﻪ ﻃﺒﻘـﻪﺑﻨـﺪي ﺷـﻴﺮآﻻت از ﻧﻈـﺮ‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ اﻧﻮاع آﻧﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺷـﻴﺮآﻻت ﻣـﺼﺮﻓﻲ در‬
‫ﺻﻨﻌﺖ آب ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺧﺎص‪ ،‬ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﺷﻴﺮآﻻﺗﻲ ﻛﻪ در ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ‪ ،‬ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻲ‪ ،‬ﻧﻴﺮوﮔﺎﻫﻲ و ‪ ...‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ ﺗﻔـﺎوتﻫـﺎﻳﻲ‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬آﻧﭽﻪ در ﻧﮕﺎرش اﻳﻦ راﻫﻨﻤﺎ ﺑﻪ آن ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺻﺮﻓﺎ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺻﻨﻌﺖ آب اﺳﺖ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﺻـﻨﺎﻳﻊ دﻳﮕـﺮ ﻛـﺎﻣﻼ‬
‫ﺻﺎدق ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -‬ﻫﺪف‬

‫در اﻳﻦ راﻫﻨﻤﺎ ﺑﺎ ﺟﻤﻊآوري ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ ،‬ﻣﺮاﺟﻊ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم از ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒـﺮ داﺧﻠـﻲ و ﺧـﺎرﺟﻲ‪ ،‬ﺿـﻤﻦ ﭘـﺮداﺧﺘﻦ ﺑـﻪ‬
‫ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺷﻴﺮآﻻت از ﻧﻈﺮ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم و اﻧﺮژي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ ﺑﺎ اراﺋﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ در ﻣﻮرد اﻧﻮاع ﺷﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮارد ﻓﻮق روشﻫﺎي ﺻﺤﻴﺢ ﻧـﺼﺐ و راهاﻧـﺪازي و ﺗﻌﻤﻴـﺮات‪ ،‬ﺿـﻮاﺑﻂ اﻧﺘﺨـﺎب‪ ،‬اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﻴﺎل و ﺟﻨﺲ ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺷﻴﺮآﻻت ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ روش آزﻣـﺎﻳﺶ‬
‫ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﺤﻤﻞ ﻓﺸﺎر ﭘﻮﺳﺘﻪ‪ ،‬آﺑﺒﻨﺪي ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه ﺷﻴﺮآﻻت و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاري ﺑﺪﻧﻪ‪ ،‬ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاري ﭘﻼك ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﻋﻼﻳﻢ اﺧﺘﺼﺎري‬
‫ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -‬داﻣﻨﻪ ﻛﺎرﺑﺮد‬

‫ﻣﻮارد ﻗﻴﺪ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ راﻫﻨﻤﺎي ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن و ﻃﺮاﺣﺎن ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﺑﻮده و ﺧﻄﻮط ﻛﻠـﻲ راﻫﻨﻤـﺎي‬
‫اﻧﺘﺨﺎب‪ ،‬ﻧﺼﺐ و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از اﻧﻮاع ﺷﻴﺮآﻻت در ﺻﻨﻌﺖ آب و ﻏﻴﺮﺧﺎﻧﮕﻲ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ ﻳﺎدآور ﻣﻲﺷﻮد ﻛـﻪ ﺟﻬـﺖ ﺗـﺴﻬﻴﻞ در‬
‫اراﺋﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻛﻠﻤﻪ »ﺷﻴﺮآﻻت« ﺑﻪ ﺟﺎي »ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب« ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪1‬ﻓﺼﻞ ‪1‬‬

‫ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺷﻴﺮآﻻت‬
‫‪5‬‬ ‫ﻓﺼﻞ اول ‪ -‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺷﻴﺮآﻻت‬

‫ﻓﺼﻞ اول ‪ -‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺷﻴﺮآﻻت‬

‫‪ -1-1‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺷﻴﺮآﻻت از ﻧﻈﺮ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم و اﻧﺮژي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ ]‪ [2‬و ]‪[3‬‬

‫ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺘﻲ از ﻧﻈﺮ اﻧﺮژي ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ ﺟﻬﺖ ﺑﻪﻛﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ ﻛﻠﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي دﺳﺘﻲ‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﺤﺮك اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪ ،‬ﭘﻨﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ و ﻳﺎ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﻳﺎ ﺧﻮدﻛﺎر‬

‫‪ -1-1-1‬ﺷﻴﺮﻫﺎي دﺳﺘﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ اﻧﺮژي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﺑﻪﻛﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺷﻴﺮ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺴﺎن ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﺷﻴﺮ دﺳﺘﻲ ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﺷـﻴﺮﻫﺎ‬
‫ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺑﺮاي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺟﺮﻳﺎن‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه و اﻧﺤﺮاف ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﺷﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺟﺮﻳﺎن ﺑـﻪﻛـﺎر ﻣـﻲروﻧـﺪ‬
‫ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺟﺮﻳﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻛﺎر روﻧﺪ وﻟﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ اﻳﺠﺎد اﻓﺖ ﻓﺸﺎر زﻳﺎدﺗﺮ ﻣﺠﺎز ﺑـﻪ اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﺑﺮاي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي دﺳﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻧﻮع ﺣﺮﻛﺖ ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺘﺤﺮك در داﺧﻞ ﺷﻴﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ‪ 1-1‬ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي اﻧﺴﺪاد ﻣﺤﻮري‪ :‬در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺘﺤﺮك ﻣﻮازي ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳـﺎن اﺳـﺖ‪ .‬ﺷـﻴﺮﻫﺎي ﺑـﺸﻘﺎﺑﻲ و‬
‫ﭘﻴﺴﺘﻮﻧﻲ از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻣﺘﺪاول اﻧﺴﺪاد ﻣﺤﻮري ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ‪ :‬ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺘﺤﺮك ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ درﻳﭽﻪاي ﻋﻤﻞ ﻛﺮده ﻛﻪ در ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺟﺮﻳﺎن ﺣﺮﻛﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻴﺮﻫﺎي دروازهاي از‬
‫ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﮔﺮدان‪ :‬ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺘﺤﺮك را ﻳﻚ ﺗﻮﭘﻲ ﻳﺎ ﺻﻔﺤﻪ دﻳﺴﻚ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﺑﺎ ﭼﺮﺧﺶ ﺣﻮل ﻣﺤﻮر ﺳﺎﻗﻪ ﺷﻴﺮ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﻗﻄﻊ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﻮﭘﻲ‪ ،‬ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ و ﭘﺮواﻧﻪاي از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻣﺘﺪاول ﮔﺮدان ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫د ‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺪﻧﻪ اﻧﻌﻄﺎﻓﻲ‪ :‬در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺘﺤﺮك ﺑﺎ ﺧﻢ ﻛﺮدن ﺑﺪﻧﻪ اﻧﻌﻄﺎﻓﻲ ﺷﻴﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﻗﻄﻊ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬از ﺷـﻴﺮﻫﺎي‬
‫ﻣﺘﺪاول اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺮدﻧﻲ و ﺷﻴﺮﻫﺎي دﻳﺎﻓﺮاﮔﻤﻲ را ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول‪ -1-1‬ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل دﺳﺘﻲ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻧﻮع ﺟﺮﻳﺎن ]‪[2‬‬

‫ﻧﻮع ﺟﺮﻳﺎن‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺣﺮﻛﺖ ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺘﺤﺮك‬ ‫ﮔﺮوه اﺻﻠﻲ ﺷﻴﺮ‬
‫ﺷﻴﺮ ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ‬
‫اﻧﺴﺪاد ﻣﺤﻮري‬
‫ﺷﻴﺮ ﭘﻴﺴﺘﻮﻧﻲ‬
‫ﺷﻴﺮ دروازهاي ﻣﻮازي‬
‫ﻛﺸﻮﻳﻲ‬
‫ﺷﻴﺮ دروازهاي ﮔﻮهاي‬

‫ﺷﻴﺮ ﺗﻮﭘﻲ‬
‫ﺷﻴﺮ ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ‬ ‫ﮔﺮدان‬
‫ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي‬

‫ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺮدﻧﻲ‬
‫ﺑﺪﻧﻪ اﻧﻌﻄﺎﻓﻲ‬
‫ﺷﻴﺮ دﻳﺎﻓﺮاﮔﻤﻲ‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪6‬‬

‫ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎي دﺳﺘﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دو ﻋﺎﻣﻞ روش ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺟﺮﻳﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺘﺤﺮك )دﻳـﺴﻚ( و ﻧﺤـﻮه ﻋﺒـﻮر ﺟﺮﻳـﺎن از‬
‫درون ﺷﻴﺮ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ در ﺻﻮرت ﺑﺎزﺷﺪﮔﻲ ﻛﺎﻣﻞ‪ ،‬اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﻧﺎ ﭼﻴﺰي دارﻧﺪ و‬
‫ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ از درون ﺷﻴﺮ ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي اﻧﺴﺪاد ﻣﺤﻮري ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﭘﺮ ﭘﻴﭻ و ﺧﻢ ﺑﻮدن ﻣﺴﻴﺮ ﺟﺮﻳﺎن داراي اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﻮده و ﻛﻢﺗﺮ ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﻗﻄـﻊ و وﺻـﻞ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ﺑﺮاي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺪار ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﺷﻴﺮﻫﺎي اﻧـﺴﺪاد ﻣﺤـﻮري ﺑـﺮاي اﻳـﻦ ﻣﻨﻈـﻮر ﻣﻨﺎﺳـﺒﻨﺪ زﻳـﺮا ﻣﻘـﺪار‬
‫ﺑﺎزﺷﺪﮔﻲ دﻫﺎﻧﻪ ﺷﻴﺮ را ﻣﻲﺗﻮان ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺑﺪه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﮔﺮدان و ﻧﻴﺰ ﺑﺪﻧـﻪ اﻧﻌﻄـﺎﻓﻲ از ﻣﻜـﺎﻧﻴﺰم ﻛﻨﺘـﺮل ﺟﺮﻳـﺎن‬
‫ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻛﻨﺘﺮل در ﻣﺤﺪوده ﻣﻌﻴﻨﻲ از دﻫﺎﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﺻﻮرت ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮ دروازهاي ﻛﻪ در آن دﻳﺴﻚ داﻳﺮهاي در درون ﻧﺸﻴﻤﻦ داﻳﺮهاي ﺷﻴﺮ ﻣﻲﻟﻐﺰد‪ ،‬ﺑﻪدﻟﻴﻞ اﻳﺠﺎد ﺗﻼﻃﻢ و ﺧﻼءزاﻳﻲ ﺑﻪوﻳﮋه در زﻣـﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺷﻴﺮ در ﺣﺎل ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻪﻛﺎر ﻧﻤﻲرود‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ 2-1‬راﻫﻨﻤﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب اﻧﻮاع ﺷﻴﺮﻫﺎي دﺳﺘﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -2-1‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﺤﺮك اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪ ،‬ﭘﻨﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ و ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﺤﺮك اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ )ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺮﻗﻲ( و ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﻨﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ و ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑـﺮاي ﺑـﻪﻛـﺎر اﻧـﺪاﺧﺘﻦ‬
‫آﻧﻬﺎ‪ ،‬اﻧﺮژي ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎن ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﺸﺪه و اﻧﺮژي از ﺧﺎرج ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻋﻤﺎل ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -3-1‬ﺷﻴﺮﻫﺎي اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﻳﺎ ﺧﻮدﻛﺎر‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ اﻧﺮژي ﻻزم از ﺧﻮد ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺮژي ﻣﻮﺟﻮد در ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ اﻧﺘﻘﺎل آب( ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻄﺢ آب در ﻣﺨﺎزن و ﻏﻴﺮه‪ .‬اﻳـﻦ ﺷـﻴﺮﻫﺎ ﺧـﻮد ﺑـﻪ دو ﮔـﺮوه ﺗﻘـﺴﻴﻢ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻧﺮژي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﺷﻴﺮ وارد ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﻋﻤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را اﻧﺠﺎم ﺑﺪﻫﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‪،‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺷﻨﺎور )ﻓﻠﻮﺗﺮ( ﻛﻮﭼﻚ و ﻏﻴﺮه‪.‬‬
‫ب ‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻧﺮژي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮاي ﺑﻪﻛﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺷﻴﺮ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﭘﻴﻠـﻮت ﺑـﺮاي ﺗﻘﻮﻳـﺖ‬
‫ﻧﻴﺮوي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺷﻴﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﭘﻴﻠﻮت ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻐﺰ ﺷﻴﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ از ﻓﺮﻣﺎنﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ از‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﭘﻴﻠﻮت ﺻﺎدر ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﭘﻴﻠﻮتدار و ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻄﺢ آب در‬
‫ﻣﺨﺎزن‪.‬‬
‫‪7‬‬ ‫ﻓﺼﻞ اول ‪ -‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺷﻴﺮآﻻت‬

‫ﺟﺪول ‪ -2-1‬راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل دﺳﺘﻲ ]‪[2‬‬

‫ﺳﻴﺎل‬ ‫ﻧﻮع ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫ﺷﻴﺮ‬

‫ﺑﺎ ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ ﻣﻌﻠﻖ‬ ‫ﺑﺪون ﻣﻮاد‬ ‫اﻧﺤﺮاف‬ ‫ﮔﺮوه‬

‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﺪه‬ ‫ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ‬ ‫ﻧﻮع‬
‫ﺟﺎﻣﺪ ﻣﻌﻠﻖ‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن‬
‫ﻓﺎﺿﻼب‬ ‫ﭼﺴﺒﻨﺪه‬ ‫ﺳﺎﻳﻨﺪه‬ ‫ﻏﻴﺮ ﺳﺎﻳﻨﺪه‬

‫اﻧﺴﺪاد‬
‫ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ‬
‫ﻣﺤﻮري‬
‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﻣﺪل اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﻣﺨﺼﻮص‬ ‫ﻣﺨﺼﻮص‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﻣﺪل زاوﻳﻪدار‬
‫ﻣﺨﺼﻮص‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﻣﺪل ﻣﻮرب‬
‫ﻣﺨﺼﻮص‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﭘﻴﺴﺘﻮﻧﻲ‬

‫دروازهاي ﻣﻮازي‬ ‫ﻛﺸﻮﻳﻲ‬

‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﻛﺸﻮﻳﻲ‬
‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﻣﺠﺮاﻳﻲ‬
‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﻣﺨﺼﻮص‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﭼﺎﻗﻮﻳﻲ‬
‫دروازهاي ﮔﻮهاي‬
‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺑﺎ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺑﺪون ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ‬

‫ﺗﻮﭘﻲ‬ ‫ﮔﺮدان‬
‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﻏﻴﺮروﻏﻨﻲ‬
‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫روﻏﻨﻲ‬
‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﺎرج از ﻣﺮﻛﺰ‬
‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺑﺎﻻروﻧﺪه‬
‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ‬
‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﻣﺨﺼﻮص‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﭘﺮواﻧﻪاي‬

‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﻓﺸﺮدﻧﻲ‬ ‫ﺑﺪﻧﻪ‬

‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫دﻳﺎﻓﺮاﮔﻤﻲ‬ ‫اﻧﻌﻄﺎﻓﻲ‬
‫‪2‬ﻓﺼﻞ ‪2‬‬

‫ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪11‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫ﻓﺼﻞ دوم ‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -1-2‬اﻧﻮاع ﺷﻴﺮآﻻت ]‪[1‬‬

‫ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب را ﺑﻪ اﻧﻮاع زﻳﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﺑﺘﺪا در ذﻳﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﻛﻠﻲ آورده ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ ﺑـﻪ ﺟﺰﻳﻴـﺎت ﺑـﻴﺶﺗـﺮ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل دﺳﺘﻲ و ﻳﺎ ﻣﺤﺮكدار ﺷﺒﻜﻪﻫﺎ و ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل دﺳﺘﻲ و ﻳﺎ ﻣﺤﺮكدار ﺳﺪﻫﺎ و ورودي ﻣﺨﺎزن‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ )ﭘﻴﻠﻮتدار(‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺷﻨﺎور‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮا‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭘﻤﭙﺎژ‬

‫‪ -1-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ]‪[1‬‬

‫ﻣﺰﻳﺖ اﺻﻠﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ اﻳﺠﺎد ﺣﺪاﻗﻞ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻧﺼﺐ آﻧﻬﺎ ﻛـﻪ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﺑـﻪﺻـﻮرت‬
‫ﻣﺪﻓﻮن و ﻳﺎ داﺧﻞ ﺣﻮﺿﭽﻪ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﭘﻤﭙﺎژ و ﻳﺎ ﺷﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬داراي ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎﺻﻲ از ﻧﻈﺮ ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻣـﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده در ﺻﻨﻌﺖ آب ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﻮﭘﻲ‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺮوي‬

‫‪ -1-1-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ ]‪ [1] ،[4‬و ]‪[10‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮ در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود ﻛﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎل ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬از ﺧﻮاص اﻳﻦ ﺷﻴﺮ‪ ،‬ﻛﻢ ﺑﻮدن اﻓـﺖ‬
‫ﻓﺸﺎر در ﻃﻮل آن اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا در ﺳﺮ راه ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻃﻮﻳﻞ ﻣﻌﻤﻮﻻ از اﻳﻦ ﺷﻴﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ اﺗﺼﺎل ﺷﻴﺮ و ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻓﻠﻨﺞ و ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮه ﺑﻮده و ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻧﺸﺘﻲ ﺑﻴﻦ ﻓﻠﻨﺞ ﺷـﻴﺮ و ﻟﻮﻟـﻪ‪ ،‬واﺷـﺮ‬
‫‪2‬‬
‫آﺑﺒﻨﺪي‪ 1‬ﮔﺬارده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺷﻴﺮ ﻛﻪ در ﺑﺎﻻي ﺑﺪﻧﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻓﻠﻨﺞ و ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮه ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ اﺗﺼﺎل ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺳـﺮﭘﻮش ﻓﻠـﺰي‬
‫ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺤﻜﻢ ﺷﺪن و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻧﺸﺘﻲ ﺑﻴﻦ ﺑﺪﻧﻪ و ﺳﺮﭘﻮش‪ ،‬واﺷﺮ ﮔﺬارده ﺷﺪه اﺳﺖ )ﺷﻜﻞ ‪ .(1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛـﺸﻮﻳﻲ‬

‫‪1 - Gasket‬‬
‫‪2 - Bonnet‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪12‬‬

‫ﺑﺰرگ اﺻﻮﻻ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن در ﺣﺎﻟﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﻛﺎﻣﻞ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﻌﺪ از ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺑﺎﻳـﺪ ﻓـﺸﺎر ﺗﻮﺳـﻂ ﺳـﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﺎرﮔـﺬر در‬
‫ﻃﺮﻓﻴﻦ ﺷﻴﺮ ﻳﻜﺴﺎن ﮔﺮدد و ﺳﭙﺲ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺑﺎزﻛﺮدن ﺷﻴﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻛﺸﻮ ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه ﺷﻴﺮ ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺮﻳﻊ و آﺳﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻮﻳﺾ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻳﺎﺗﺎﻗﺎنﻫﺎي ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﻋﺚ ﺳﻬﻮﻟﺖ اﻣﺮ ﺑﺎز ﻛﺮدن و ﺑﺴﺘﻦ ﺷﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻣﺮﺗﺐ آﺑﺒﻨﺪﻫﺎ ﻣﺤﻮر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﻋﺒﻮر ﺳﻴﺎل ﺑﺎ ﺣﺮارت ﺗﺎ ﺣﺪود ‪ 175‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﮔﺮﻳﺲﻛﺎري و روﻏﻦﻛﺎري از درﻳﭽﻪ ﻣﺨﺼﻮص‪ ،‬ﻛﺸﻮ و ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﺸﺎر ﺑﺪﻧﻪ ﻣﻘﺎوم ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﻦ ﻣﺤﻮر ﻣﻲﺗﻮان از ﻋﻴﻮب ﺣﺎﺻﻞ از ﮔﺸﺘﺎور ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﭼﺮخ دﺳﺘﻲ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ از ﻧﻈﺮ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻋﻤﻞ ﺑﻪ دو ﻧﻮع ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﻮر ﻣﺘﺤﺮك و ﺑﺎ ﻣﺤﻮر ﺛﺎﺑﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﻮر ﻣﺘﺤﺮك‬

‫ﺑﺎ ﭼﺮﺧﺎﻧﺪن ﻓﻠﻜﻪ‪ ،‬ﻣﺤﻮر و ﻛﺸﻮ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮده و ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﻮر اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎ در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺠﺎور ﻓﻠﻜﻪ ﭘﻴﭻ ﺷﺪه و‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﭘﻴﭻ ﺷﺪه در ﺑﻮش ﻣﺤﻮر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ ﭘﻴﭻﻫﺎي ﻣﺤﻮر ﺑﺎ ﭘﻴﭻﻫﺎي ﺑﻮش درﮔﻴﺮ ﻫﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻓﻠﻜﻪ ﺷﻴﺮ ﺑﺎ ﺑـﻮش ﻣﺤـﻮر‬
‫ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﮔﺮدش ﻓﻠﻜﻪ‪ ،‬ﺑﻮش ﻣﺤﻮر ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﻧﺘﻬﺎي ﻣﺤﻮر ﺑﺎ ﻛﺸﻮي ﺷﻴﺮ ﻧﻴﺰ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﮔﺮدش ﻓﻠﻜﻪ ﻛﺸﻮي ﺷﻴﺮ ﻫﻤﺮاه ﻣﺤﻮر ﺑـﻪ ﻃـﺮف ﺑـﺎﻻ ﻳـﺎ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻮﻗﻌﻲﻛﻪ ﺷﻴﺮ در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺤﻮر ﺑﻪاﻧﺪازه ﻃﻮل ﻛﺸﻮ از ﻓﻠﻜﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ و ﺑﻴﺮون ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎ ﭼﻮن ﻗﺴﻤﺖ ﭘﻴﭻدار ﻣﺤﻮر در ﺻﻮرت ﺑﺎز ﺑﻮدن ﺷﻴﺮ از ﻓﻠﻜﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﺗﻮان ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﻴﺮ ﺑﺎز‬
‫و ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﻴﺮون آﻣﺪن ﺳﺎﻗﻪ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﻣﺮاﻗﺒﺖ و ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺿﺮﺑﻪ ﺧﻮردن و ﻏﻴﺮه را دارد‪ .‬از ﻣﺰاﻳﺎي اﻳﻦ ﻧﻮع‬
‫ﺷﻴﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻗﺴﻤﺖ ﭘﻴﭻدار ﻣﺤﻮر ﺑﺎ آب درون ﺷﻴﺮ ﺗﻤﺎس ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﻟﺬا از ﺧﻮردﮔﻲ در اﻣﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ب‪ -‬ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﻮر ﺛﺎﺑﺖ‬

‫ﻣﺤﻮر اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎ در ﻗﺴﻤﺖ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﭘﻴﭻ ﺷﺪه و ﻓﻠﻜﻪ آن ﺑﺎ ﻣﺤﻮر ﺷﻴﺮ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻦﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﭘﻴﭻدار ﻣﺤﻮر داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﻗﺮار دارد ﺿﺮﺑﻪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ دﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ از ﻧﻈﺮ آﺑﺒﻨﺪي ﺑﻪ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ زﻳﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﻓﻠﺰ ﮔﻮهاي ﺷﻜﻞ‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ زﺑﺎﻧﻪ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﻓﻠﺰ ﻣﻮازي‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ ﭼﺎﻗﻮﻳﻲ‬
‫از اﻧﻮاع ﻳﺎد ﺷﺪه ردﻳﻒﻫﺎي ‪1‬و‪ 2‬ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻣﺼﺮف را در ﺷﺒﻜﻪﻫﺎ و ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل آب دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ردﻳﻒ ‪ 3‬ﺑﻴﺶﺗﺮ در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻣﻮاد ﻣﻌﻠﻖ ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ زﻳﺎد ﺑﻮده و ﻳﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻋﺒﻮر ﺳﻴﺎل زﻳﺎد ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ و‬
‫ردﻳﻒ ‪ 4‬ﻋﻤﺪﺗﺎ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻓﺎﺿﻼب اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪13‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -1-1-1-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﻓﻠﺰ ﮔﻮهاي ﺷﻜﻞ ]‪[1‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺼﺐ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺪﻓﻮن و در اﻧﺪازهﻫﺎي ﺗﺎ ﻗﻄﺮ ‪ 300‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪ ،‬ﺑﻴﺶﺗﺮ در ﺷﺒﻜﻪﻫﺎ ﻣﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮي ﺷﺪﻳﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺟﺴﺎم ﺳﺨﺖ ﻣﻮﺟﻮد در ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎﺳﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧـﻪاي‬
‫از اﻳﻦ ﺷﻴﺮ در ﺷﻜﻞ ‪ 1-2‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -1-2‬ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﻓﻠﺰ ﮔﻮهاي ﺷﻜﻞ ]‪[3‬‬

‫‪ -2-1-1-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ زﺑﺎﻧﻪ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ]‪[1‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﻓﻠﺰ ﮔﻮهاي ﺷﻜﻞ ﻣﺰاﻳﺎي ﺑﻴﺶﺗﺮي دارﻧﺪ ﭼﻮن اوﻻ ﺗﺎﺛﻴﺮ اﺟﺴﺎم ﺳﺨﺖ داﺧﻞ‬
‫ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺮ روي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢﺗﺮ اﺳﺖ ﺛﺎﻧﻴﺎ ﺣﻔﺮهاي در ﻛﻒ ﺷﻴﺮ وﺟﻮد ﻧﺪارد ﺗﺎ اﺟـﺴﺎﻣﻲ در آن رﺳـﻮب ﭘﻴـﺪا ﻛـﺮده و‬
‫ﻣﺸﻜﻞزا ﺷﻮد‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 2-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از اﻳﻦ ﺷﻴﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ -2-2‬ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ زﺑﺎﻧﻪ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ]‪[6‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪14‬‬

‫‪ -3-1-1-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﻓﻠﺰ ﻣﻮازي ]‪[1‬‬

‫دﻳﺴﻚ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ از ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ ﺗﺨﺖ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻮراﺧﻲ ﻣﻌﺎدل ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ ﺷﻴﺮ در آن وﺟﻮد دارد‪ .‬در ﺷـﺮاﻳﻂ ﺗﻤـﺎم‬
‫ﺑﺎز اﻳﻦ ﺳﻮراخ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﻮراخﻫﺎي ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺒﻮر ﻛﺎﻣﻞ را ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورد و در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺴﺘﻪ‬
‫ﺷﺪن دﻳﺴﻚ ﺷﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺪون ﺳﻮراخ ﺷﻴﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺒﻮر آب را ﻗﻄﻊ ﻛﻨﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻋﻤﻞ آﺑﺒﻨـﺪي اﺻـﻠﻲ ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫ﻧﺸﻴﻤﻦﻫﺎي واﻗﻊ در ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺸﻴﻤﻦﻫﺎ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﺤـﺮك ﺑـﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨـﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻓﺸﺎر آب ﺑﺎﻋﺚ ﻓﺸﺮده ﺷﺪن ﻧﺸﻴﻤﻦ آﺑﺒﻨﺪي ﺑﻪ ﺳﻄﺢ دﻳﺴﻚ ﻣﻲﺷﻮد و دوم ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ درﭘﺸﺖ ﻧﺸﻴﻤﻦﻫﺎي آﺑﺒﻨﺪي ﻛﻨﻨﺪه ﻓﻨﺮﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﺗﻌﺒﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﻓﺸﺎر ﺛﺎﺑﺘﻲ را ﺑﻪ ﺻﻮرت داﻳﻢ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ دﻳﺴﻚ وارد ﻛﻨﻨﺪ و ﻋﻤﻞ آﺑﺒﻨﺪي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎ ﭼـﻮن دﻳـﺴﻚ‬
‫ﺷﻴﺮ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﻨﻮان ﺣﺎﻟﺖ ﻟﻘﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و در ﺗﻤﺎم ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﺧﻮد ﺑﺎ ﻧﺸﻴﻤﻦﻫﺎي آﺑﺒﻨـﺪي ﻛﻨﻨـﺪه در ﺗﻤـﺎس اﺳـﺖ‪ ،‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺳـﻴﺎل را‬
‫ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖﻫﺎي زﻳﺎد از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮ ﻋﺒﻮر داد‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 3-2‬ﻧﻤﺎﻳﻲ از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻋﺎدي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺪارﻧﺪ زﻳﺮا اﺑﻌﺎد ﺑﺰرگ‪ ،‬وزن زﻳﺎد و ﻗﻴﻤﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ دارﻧﺪ وﻟﻲ در ﺷـﺮاﻳﻄﻲ ﻛـﻪ اﺟـﺴﺎم‬
‫ﺧﺎرﺟﻲ در ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ زﻳﺎد ﻳﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻋﺒﻮر آب ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ -3-2‬ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﻣﻮازي ﻣﺨﺼﻮص آبﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ زﻳﺎد ]‪[5‬‬
‫‪15‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -4-1-1-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ ﭼﺎﻗﻮﻳﻲ ]‪[1‬‬

‫ﭼﻨﺎنﭼﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺟﺰو ﺷﻴﺮﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻓﺎﺿﻼب ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ دﻳﺴﻚ از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ ﺳـﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد و ﻟﺒﻪ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ آن ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺗﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ اﺟﺴﺎم اﻟﻴﺎﻓﻲ ﺷﻜﻞ را ﻗﻄﻊ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 4-2‬ﻧﻤﻮﻧـﻪاي از ﺷـﻴﺮ ﻛـﺸﻮﻳﻲ ﭼـﺎﻗﻮﻳﻲ را‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ و اﻧﺘﺨﺎب ﺳﺮﻳﻊ در ﺟﺪول ‪ 1-1‬ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ‪ 1‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -4-2‬ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ ﭼﺎﻗﻮﻳﻲ ]‪[1‬‬

‫‪ -2-1-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ]‪ [8] ،[7] ،[6‬و ]‪[10‬‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي در زﻣﺮه ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺤﺮك آﻧﻬﺎ از ﻳﻚ دﻳﺴﻚ ﻣـﺪور ﻛـﻪ داراي ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫دوراﻧﻲ ‪ 90‬درﺟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺷﻴﺮ ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺎز ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ دﻳﺴﻚ ﻣﻮازي ﺟﺮﻳﺎن در ﺧـﻂ ﻟﻮﻟـﻪ ﻗـﺮار ﻣـﻲﮔﻴـﺮد و‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺟﺮﻳﺎن ﻋﺒﻮري را ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﺻﻨﺎﻳﻊ دﻳﮕﺮ اﻧﻮاع ﺟﺪﻳﺪي از اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻴﺰ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺻﻮﻻ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ ﺑﺰرگ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن در ﺣﺎﻟﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﻛﺎﻣﻞ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﻌـﺪ از‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺸﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﺎرﮔﺬر در ﻃﺮﻓﻴﻦ ﺷﻴﺮ ﻳﻜﺴﺎن ﮔﺸﺘﻪ و ﺳﭙﺲ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺑﺎز ﻛﺮدن ﺷﻴﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ در ﺻﻨﻌﺖ آب ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ وﻟﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﻓﻠﺰ ﺑـﻪ ﻓﻠـﺰ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ اﺻﻮﻻ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺟﻬﺎت و زواﻳﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﺼﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪16‬‬

‫‪ -1-2-1-1-2‬ﻣﺰاﻳﺎي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ]‪[4‬‬

‫‪ -‬آﺳﺎﻧﻲ ﻛﺎرﺑﺮد‬
‫‪ -‬ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﻟﻐﺰﻧﺪه و ﻛﺸﻮﻳﻲ‬
‫‪ -‬اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﻛﻢﺗﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ‬
‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻛﻨﺘﺮل‬
‫‪ -‬ارزاﻧﻲ و ﺳﺒﻚ ﺑﻮدن وزن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ‬
‫‪ -‬اﻣﻜﺎن ﺳﺎﺧﺖ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﺑﺰرگﺗﺮ ﺗﺎ ‪ 5000‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬

‫‪ -2-2-1-1-2‬اﻧﻮاع ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ]‪ [7]،[6‬و ]‪[8‬‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي از ﻧﻈﺮ ﻓﺮم ﺑﺪﻧﻪ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﺑﺪﻧﻪ وﻳﻔﺮي )ﺑﺪون ﻓﻠﻨﺞ( و ﺑﺪﻧﻪ ﻓﻠﻨﺞدار ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ ﻛـﻪ ﻫـﺮ ﻛـﺪام ﻣﺰاﻳـﺎي‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮد را دارﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ وﻳﻔﺮي‬

‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ وﻳﻔﺮي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺪون ﻓﻠﻨﺞ ﻧﻴﺰ اﻃﻼق ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ وزن و اﺑﻌﺎد اﻳـﻦ ﺷـﻴﺮﻫﺎ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﻓﻠﻨﺞدار ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢﺗﺮ ﺑﻮده و ﻧﻴﺰ ﭼﻮن ﺷﻴﺮ در وﺳﻂ دو ﻓﻠﻨﺞ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎ ﭘﻴﭻﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ از روي‬
‫ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻟﺬا ﺗﻤﺎم ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻛﺸﺸﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي اﻋﻤﺎل ﺷﺪن ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﻓﻘـﻂ ﺑـﻪ ﭘـﻴﭻﻫـﺎ اﻋﻤـﺎل‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ در اﻧﻮاع زﻳﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪:‬‬

‫‪ ‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي وﻳﻔﺮي ﺑﺎ ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي روي دﻳﺴﻚ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 5-2‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻧﻤﻮﻧﻪاي از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -5-2‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي ﺑﺪون ﻓﻠﻨﺞ )وﻳﻔﺮي( ﺑﺎ ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي روي دﻳﺴﻚ ]‪[5‬‬
‫‪17‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ ‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي وﻳﻔﺮي ﺑﺎ ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 6-2‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻧﻤﻮﻧﻪاي از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -6-2‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي ﺑﺪون ﻓﻠﻨﺞ )وﻳﻔﺮي( ﺑﺎ ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ ]‪[13‬‬

‫ب‪ -‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي ﻓﻠﻨﺞدار ]‪ [3‬و ]‪[9‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ در اﻧﻮاع زﻳﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫‪ ‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ دو ﺳﺮ ﻓﻠﻨﺞ‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪﻫﺎي ﻓﻠﻨﺞدار در اﻧﺪازهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻ در دﻣﺎﻫﺎي ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺗـﻨﺶﻫـﺎي ﺑـﻪ وﺟـﻮد‬
‫آﻣﺪه را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﻮع ﻓﻠﻨﺞدار اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﻓﻠﻨﺞﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮﺟﻮد روي ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ از دو ﻃﺮف ﺑﺎ ﭘـﻴﭻ و ﻣﻬـﺮه ﻣﺤﻜـﻢ‬
‫ﺷﺪه و در اﻧﻮاع زﻳﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي دو ﺳﺮ ﻓﻠﻨﺞ ﺑﺎ ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي روي دﻳﺴﻚ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ 7-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از اﻳﻦ ﺷﻴﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي دو ﺳﺮ ﻓﻠﻨﺞ ﺑﺎ ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ 8-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از اﻳﻦ ﺷﻴﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪18‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -7-2‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي دو ﺳﺮ ﻓﻠﻨﺞ ﺑﺎ ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي روي دﻳﺴﻚ ]‪[3‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -8-2‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي دو ﺳﺮ ﻓﻠﻨﺞ ﺑﺎ ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ ]‪[3‬‬

‫‪ ‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﺗﻚ ﻓﻠﻨﺞ‬

‫در ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي ﻓﻘﻂ در ﻳﻚ ﻃﺮف ﺑﻪ ﻓﻠﻨﺞ دﺳﺘﮕﺎه ﻟﻮﻟﻪﻛﺸﻲ وﺻﻞ ﺷﻮد ﺷﻴﺮ را ﺗﻚ ﻓﻠﻨﺞ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ ﺣﺎﻟـﺖ ﺷـﻴﺮ‬
‫ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﻴﺮ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﺷﻴﺮ ﻣﺠﺰاﻛﻨﻨﺪه دﺳﺘﮕﺎه ﻟﻮﻟﻪﻛﺸﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 9-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از اﻳﻦ ﺷﻴﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪19‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -9-2‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي ﺗﻚ ﻓﻠﻨﺞ ]‪[9‬‬

‫از ﻧﻈﺮ ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﺑﻪ ﺳﻪ ﻧﻮع ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﻫﻢ ﻣﺮﻛﺰ‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﺧﺎرج از ﻣﺮﻛﺰ در ﻳﻚ ﺟﻬﺖ‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﺧﺎرج از ﻣﺮﻛﺰ در دو ﺟﻬﺖ‬

‫‪ -3-2-1-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﻫﻢ ﻣﺮﻛﺰ ]‪[6‬‬

‫در اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي در داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﻗﺮار دارد و دﻳﺴﻚ ﺷﻴﺮ و ﺑﺪﻧﻪ در ﻫﺮ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻫـﻢ ﻣﺮﻛـﺰ ﺑـﻮده و دﻳـﺴﻚ ﻗﻄﻌـﻪ‬
‫ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ و ﻧﺴﺒﺘﺎ ﻧﺎزﻛﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻤﺎم ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎ ﺳـﻄﺢ ﻻﺳﺘـﻴﻚ ﺗﻤﺎس ﭘﻴﺪا ﻛﺮده و ﻋﻤﻞ آﺑﺒﻨﺪي را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ‬
‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺑﻮدن ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي ﺑﺪﻧﻪ اﺳﺖ و ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻮت آﻧﻬﺎ در اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻋـﺪم ﺗﻤـﺎس ﺳـﻴﺎل در‬
‫ﺣﺎل ﻋﺒﻮر ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰي ﺑﺪﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻮردﮔﻲ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫در اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ دﻳﺴﻚ را از ﺑﺮﻧﺰ ﻳﺎ آﻟﻴﺎژﻫﺎي ﺑﺮﻧﺰ ﻳﺎ ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻮردﮔﻲ دﻳﺴﻚ ﺷـﻴﺮ ﻧﻴـﺰ‬
‫زﻳﺎد ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﻪﺻﻮرت وﻳﻔﺮي )ﺑﺪون ﻓﻠﻨﺞ( و ﻫﻢ ﻓﻠﻨﺞدار ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه و ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي ﻫﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ داﺧﻞ ﺑﺪﻧـﻪ ﺷـﻴﺮ‬
‫وﻟﻜﺎﻧﻴﺰه ﺷﻮد ﻛﻪ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺑﻮده ﻳﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﺸﺎري در داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ ﺟﺎﺳﺎزي ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -4-2-1-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﺧﺎرج از ﻣﺮﻛﺰ در ﻳﻚ ﺟﻬﺖ ]‪[1‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﻫﻢ ﺑﻪﺻﻮرت ﻓﻠﻨﺞدار و ﻫﻢ ﺑﻪﺻﻮرت ﺑﺪون ﻓﻠﻨﺞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺷـﻴﺮﻫﺎ ﻣﺤـﻮر ﺷـﻴﺮ در ﻣﺤـﻮر‬
‫دﻳﺴﻚ ﻗﺮار ﻧﺪارد‪ .‬ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از دو ﺻﻮرت‪ :‬ﻳﻚ ﺣﻠﻘﻪ در داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﺟﺎﺳﺎزي ﺷﺪه و ﺑﺎ رﻳﻨﮓ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه در‬

‫‪1 - Stainless steel‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪20‬‬

‫ﺟﺎي ﺧﻮد ﻣﺤﻜﻢ ﺷﻮد و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺎﺳﺎزي ﺷﺪه روي دﻳﺴﻚ ﺷﻴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺰﻳﺖ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺑﻮدن ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي ﺷﻴﺮ‬
‫اﺳﺖ وﻟﻲ ﺗﻤﺎم ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﺑﺎ ﺳﻴﺎل داﺧﻞ ﺷﻴﺮ در ﺗﻤﺎس اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -5-2-1-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﺧﺎرج از ﻣﺮﻛﺰ در دو ﺟﻬﺖ ]‪[1‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﻛﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎ در ﺻﻨﻌﺖ آب از آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد در دو راﺳﺘﺎ ﻳﺎ اﻣﺘﺪاد ﺧﺎرج از ﻣﺮﻛﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﻧﻮع وﻳﻔﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﻠـﻨﺞدار ﺑـﺎ ﺳـﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨـﺪي روي دﻳـﺴﻚ ﺗﻮﻟﻴـﺪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﻠﻨﺞدار‪ ،‬ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي روي دﻳﺴﻚ ﻧﺸﻴﻤﻦ در دو ﻧﻮع ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬ﺑﻪ ﺻﻮرت رﻳﻨﮓ ﻣﺠﺰا از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﺮﺳﻲ داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ ﺟﺎﺳﺎزي ﻣﻲﺷﻮد ]‪ [1‬و ]‪.[6‬‬
‫ب ‪ -‬در ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﻓﻮﻻدي ﺑﺎ اﻟﻜﺘﺮود ﺿﺪزﻧﮓ ﻻﻳﻪ ﺿﺪزﻧﮕﻲ روي ﻗـﺴﻤﺖ آﺑﺒﻨـﺪي ﺟﻮﺷـﻜﺎري ﺷـﺪه و ﺳـﭙﺲ ﻋﻤﻠﻴـﺎت‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦﻛﺎري ﺟﻬﺖ اﻳﺠﺎد ﺳﻄﺢ ﺻﺎف آﺑﺒﻨﺪي اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ در ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﭼﺪﻧﻲ و ﻳﺎ ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ اﺑﺘﺪا ﺟﻮﺷـﻜﺎري ﺑـﺎ‬
‫اﻟﻜﺘﺮود ﻧﻴﻜﻞ و ﻳﺎ ﻓﺮوﻧﻴﻜﻞ اﻧﺠﺎم ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺳﭙﺲ از روي آن ﺑﺎ اﻟﻜﺘﺮود ﺿﺪزﻧﮓ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺟﻮﺷﻜﺎري اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﭘـﺲ از آن ﺑـﺮاي‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ آوردن ﺳﻄﺢ ﺻﺎف آﺑﺒﻨﺪي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺎﺷﻴﻦﻛﺎري ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -6-2-1-1-2‬ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻻزم در ﻧﺼﺐ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ]‪ [1‬و ]‪[10‬‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﺑﺎ اﻧﺪازهﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺎ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‪ 1‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و اﺳﺘﺎﻧﺪارد راﻳﺞ در ﺻﻨﻌﺖ آب اﻳـﺮان ‪ DIN3202‬و ﻳـﺎ‬
‫ﻣﻌﺎدل آن ‪ ISO5752‬اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺪازه ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺎ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺷﻴﺮ‪ ،‬در ﺟﺪاول اﻟﻒ و د ﭘﻴﻮﺳﺖ آورده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺳـﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ﻫـﻢ ﺷـﻴﺮﻫﺎي‬
‫وﻳﻔﺮي و ﻫﻢ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﻠﻨﺞدار را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ درﺗﻤﺎم ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي وﻳﻔﺮي و در اﻧﺪازهﻫﺎي ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ 250‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘـﺮ ﺷـﻴﺮﻫﺎي ﻓﻠـﻨﺞدار‪ ،‬در ﺣﺎﻟـﺖ ﺑـﺎز ﺷـﺪن‪،‬‬
‫ﻣﻘﺪاري آب از ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﺧﺎرج ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺪار در ﺷﻴﺮﻫﺎي وﻳﻔﺮي ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﺑﻘﻴﻪ و در ﺷـﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﻓﻠـﻨﺞدار ﺑﻠﻨـﺪ از‬
‫ﺑﻘﻴﻪ ﻛﻢﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا در ﻣﻮﻗﻊ ﻧﺼﺐ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ دﻳﺴﻚ ﺷﻴﺮ در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎز ﺷﺪن ﺑﻪ ﺟـﺴﻢ دﻳﮕـﺮي ﮔﻴـﺮ ﻧﻜﻨـﺪ )ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬
‫دﻳﺴﻚ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎ اﻫﺮم وزﻧﻪاي ﻳﺎ ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ دو درﻳﭽﻪ ﻓﻨﺮي( و ﭼﻨﺎنﭼﻪ اﻣﻜﺎن ﮔﻴﺮ ﻛﺮدن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺼﺐ ﻗﻄﻌـﺎت‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪاﻧﺪاز ﺑﻴﻦ دو ﺷﻴﺮ ﺿﺮوري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد راﻳﺞ در ﺻﻨﻌﺖ آب اﻳﺮان ﺑﺮاي ﺳﻮراخ ﻛﺎري ﻓﻠـﻨﺞﻫـﺎي ﻛﻠﻴـﻪ ﺷـﻴﺮﻫﺎ و اﺗـﺼﺎﻻت‬
‫‪ DIN 2501‬و ﻳﺎ ﻣﻌﺎدل ‪ ISO 7005‬اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺟﺪاول ب و ﻫ ﭘﻴﻮﺳﺖ آورده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺿﻤﻦ ﻣﻠﺤﻮظ داﺷﺘﻦ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻓﻮق ﻣﻮارد زﻳـﺮ را‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬در ﻣﻮاﻗﻊ ﺗﺨﻠﻴﻪ‪ ،‬ﺣﻤﻞ‪ ،‬ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﻧﺼﺐ ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ از وارد ﺷﺪن ﺿﺮﺑﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻴﺮ در اﻧﺒﺎر‪ ،‬دﻳﺴﻚ ﺷﻴﺮ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ده درﺟﻪ ﺑﺎز ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد )ﺧﺎرج از ﺣﺎﻟﺖ آﺑﺒﻨﺪي( و ﺣﺘﻤﺎ ﺷﻴﺮ در ﻣﺤﻠﻲ‬
‫ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه و دور از ﺗﺎﺑﺶ ﻧﻮر آﻓﺘﺎب ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﭼﻨﺎنﭼﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎ در درون ﺣﻮﺿﭽﻪ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ دﻗﺖ ﺷﻮد ﺗﺎ از ﻧﻔﻮذ آب ﺑﻪ درون ﺣﻮﺿـﭽﻪ ﺷـﻴﺮ و ﻣﺨـﺼﻮﺻﺎ ﻣـﺴﺘﻐﺮق‬
‫ﺷﺪن ﮔﻴﺮﺑﻜﺲ آن ﺟﺪا ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد و اﮔﺮ ﺷﻴﺮﻫﺎ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺣﺘﻤﺎ از ﺳﺎﻳﻪ ﺑﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬از دﻓﻦ ﺷﻴﺮ در درون ﺧﺎك ﺧﻮدداري ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Face to face‬‬

‫‪21‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -‬در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺪاوم از ﺷﻴﺮ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻣﺎه ﻳﻚ ﺑﺎر درﭘﻮش ﮔﻴﺮﺑﻜﺲ ﺑـﺎز و ﭼـﺮخ دﻧـﺪهﻫـﺎ ﻛـﺎﻣﻼ ﮔـﺮﻳﺲﻛـﺎري ﺷـﺪه و‬
‫ﻣﺤﻮرﻫﺎي ﮔﻴﺮﺑﻜﺲ روﻏﻦﻛﺎري ﺷﻮد‪ .‬درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺑﻪﻧﺪرت از ﺷﻴﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻫﺮ ﺷﺶ ﻣﺎه ﻳﻚ ﺑﺎر اﻳﻦ ﻋﻤـﻞ اﻧﺠـﺎم‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﻛﻪ داراي ﻣﺴﻴﺮ ﻛﻨﺎر ﮔﺬر‪ 1‬ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﺎز ﻛﺮدن ﺷﻴﺮ اﺑﺘﺪا ﻓﺸﺎر ﻃﺮﻓﻴﻦ ﺷﻴﺮ را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺴﻴﺮ‬
‫ﻛﻨﺎر ﮔﺬر ﻣﺘﻌﺎدل ﻧﻤﻮده و ﺳﭙﺲ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺑﺎز ﻛﺮدن ﺷﻴﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﻫﻨﮕﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﻴﺪرواﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم ﺑﺎز ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ از ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑـﺮاي ﻗﻄـﻊ و وﺻـﻞ‬
‫ﺟﺮﻳﺎن در ﻣﻮﻗﻊ آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﻴﺪرواﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد و ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﺣﺘﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ درﭘﻮش ﻓﻠﻨﺞ ﻣﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗـﺮار‬
‫ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ و ا ﻧﺘﺨﺎب ﺳﺮﻳﻊ در ﺟﺪول ‪ 2-1‬ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ‪ 1‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -3-1-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﻮﭘﻲ ]‪ [2‬و ]‪[3‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ از ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎي ﮔﺮدان ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺘﺤﺮك ﺑﺎ ﭼﺮﺧﺶ ‪ 90‬درﺟﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺟﺮﻳـﺎن ﺷـﺪه و در دو‬
‫ﻧﻮع زﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﻣﻞ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﻳﺎن‬
‫ب ‪ -‬ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﻳﺎن‬
‫ردﻳﻒ اﻟﻒ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺮاي ﻋﻤﻞ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ردﻳﻒ ب آﻧﻬﺎ ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻛﻨﺘﺮل دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﻮﭘﻲ ﺑﻪواﺳﻄﻪ ﻫﻢ ﻗﻄﺮ ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ و ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻮدن ﺟﺮﻳﺎن در ﺧﻂ‪ ،‬اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪﻛﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺟﺮﻳﺎن در‬
‫داﺧﻞ ﺷﻴﺮ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺰﻳﺖ اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﻮدن ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﺷﻴﺮ از ﺗﻤﺎس اﺟﺴﺎم ﺧﺎرﺟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎرﺑﺮد آﻧﻬﺎ‬
‫را در آبﻫﺎي ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺿﻤﻨﺎ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي آﺑﺒﻨﺪي ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻴﺰ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﻧﻈﺮ ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺪﻧﻪ و ﺗﻮﭘﻲ‪ ،‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪ دو ﻧﻮع ﻳﻚ ﻣﺤﻮر و دو ﻣﺤﻮر ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﻮﭘﻲ ﻳﻚ ﻣﺤﻮر‪ ،‬وزن ﺗـﻮﭘﻲ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ در اﻗﻄﺎر ﻛﻮﭼﻚ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ارزاﻧﺘﺮ از ﻧﻮع دو ﻣﺤﻮر ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺷـﻴﺮﻫﺎي ﺗـﻮﭘﻲ‬
‫دو ﻣﺤﻮر‪ ،‬وزن ﺗﻮﭘﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺟﺰﻳﻲ از ﺗﻮﭘﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﻓﻘﻂ ﻓﺸﺎر ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ را ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﻬﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻮع اول دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﻮﭘﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ و ﭘﺮواﻧﻪاي ﮔﺮانﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ اﻛﺜﺮا ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي از ﺟﻨﺲ ﺗﻔﻠﻮن اﺳﺖ و ﺗﻮﭘﻲ ﺷﻴﺮ ازﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 10-2‬ﻧـﺸﺎن دﻫﻨـﺪه‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ ﺗﻮﭘﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﻮﭘﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ و اﻧﺘﺨﺎب ﺳﺮﻳﻊ در ﺟﺪول ‪ 3-1‬ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ‪ 1‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1 - By Pass‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪22‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -10-2‬ﺷﻴﺮ ﺗﻮﭘﻲ ]‪[11‬‬

‫‪ -4-1-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺮوي ]‪ [1‬و ]‪[2‬‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺮوي از ﮔﺮوه ﺷﻴﺮﻫﺎي ﮔﺮدان و ﻧﻮع ﺧﺎﺻﻲ از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﻮﭘﻲ ﻫـﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ ﻗﻄﻌـﻪ ﻣﺘﺤـﺮك آﻧﻬـﺎ ﻛـﺮوي ﺷـﻜﻞ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه ﺷﻴﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت داﻳﺮه ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﺗﻨﺶ وارده ﺑﻪ آن ﺑﻪﻃﻮر ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺗﻮزﻳﻊ ﺷﻮد‪ .‬ﺟﻨﺲ ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ از‬
‫ﻧﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﺮم ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﻛﺮه ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ از ﻧﻈﺮ آﺑﺒﻨﺪي ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬از اﻳـﻦ‬
‫ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻛﺎﻣﻞ ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻌﻤﻮﻻ در درﺟﻪ ﺣﺮارتﻫﺎي ﻣﺘﻔـﺎوت و ﺑـﺎ ﻓـﺸﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻛـﺎر‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ در ﻛﻠﻴﻪ زواﻳﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﺼﺐ ﺑﻮده و ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﮔﻴﺮﺑﻜﺲ ﺣﻠﺰوﻧﻲ ﺟﻬﺖ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻛﺮدن ﺷﻴﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل دﺳﺘﻲ و ﻳﺎ ﻣﺤﺮكدار ﺷﺒﻜﻪﻫﺎ و ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل ]‪[1‬‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ داراي وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬ﻋﺪم وﺟﻮد ﻗﻄﻌﺎت ﻟﻖ در داﺧﻞ ﺷﻴﺮ ﺗﺎ از ارﺗﻌﺎش در ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب ‪ -‬ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺒﻮري ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﺑﺎز ﻛﺮدن ﺷﻴﺮ ﺗﻨﺎﺳﺐ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي و ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗـﻮﭘﻲ اﻳـﻦ‬
‫ﺗﻨﺎﺳﺐ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل دﺳﺘﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ‬

‫‪1 - Globe valve‬‬

‫‪23‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -1-2-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ]‪[14‬‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ راﻳﺞﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ‪ ،‬ﮔﺎز و ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻲ اﻏﻠﺐ از اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑـﺮاي ﻋﻤـﻞ‬
‫ﻛﻨﺘﺮل اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺳﻨﮕﻴﻦﺗﺮ و ﺑﺰرگﺗﺮ از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧـﻪاي و ﻳـﺎ ﻛـﺸﻮﻳﻲ ﻫـﺴﺘﻨﺪ و ﻓﺎﺻـﻠﻪ ﻓﻠـﻨﺞ ﺗـﺎ ﻓﻠـﻨﺞ‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮي دارﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎل در داﺧﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺘﺮل آرامﺗﺮ ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ وارد ﺧـﻂ ﻟﻮﻟـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬ﻣﺰﻳـﺖ‬
‫اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﺴﻴﺎر آﺳﺎن ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎت داﺧﻞ ﺷﻴﺮ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺳﺮوﻳﺲ و ﺗﻌﻤﻴـﺮ ﻗﻄﻌـﺎت اﺳـﺖ ﺑـﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨـﻲ ﻛـﻪ در ﻣﻮﻗـﻊ‬
‫ﺳﺮوﻳﺲ‪ ،‬ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ روي ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ و ﺑﺎ ﺑﺎز ﻛﺮدن درﭘﻮش روي ﺷﻴﺮ‪ ،‬اﻣﻜﺎن دﺳﺘﺮﺳﻲ آﺳﺎن ﺑﻪ ﻛﻠﻴـﻪ ﻗﻄﻌـﺎت داﺧـﻞ وﺟـﻮد‬
‫دارد‪ .‬در اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻫﺮ درﺻﺪي ﻛﻪ ﺷﻴﺮ ﺑﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺒﻮر آب ﺑﻪ ﻫﻤﺎن درﺻﺪ ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد و ﺿﻤﻨﺎ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ در دﻳﺴﻚ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ‬
‫ﻣﻲﺗﻮان اﻳﻦ درﺻﺪ را ﺑﻪ دﻟﺨﻮاه ﺗﻐﻴﻴﺮ داد‪ .‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺮوي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ داراي ﻗﻄﻌﺎت ﻟـﻖ در داﺧـﻞ ﺷـﻴﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ در ﻛﻠﻴﻪ زواﻳﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﺼﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-1-2-1-2‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ]‪[4‬‬

‫‪ -‬ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎل ﺑﺮ ﺧﻼف ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎل اﻳﺠﺎد ﺗﻼﻃﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻼﻃﻢ‪ ،‬اﻓﺖ ﻓﺸﺎر را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺷﻴﺮ ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه در ﺷﻴﺮ ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﻣﻮازي ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺎﻳﻊ اﺳﺖ درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ در ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺷﻴﺮ ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﻗﻄﻊ اﺗﺼﺎل ﺻﻔﺤﻪ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺳﺎﻗﻪ و ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه ﺳﻴﺎل ﻛﺎﻣﻼ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺷﻴﺮ ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﻓﺮﺳﻮدﮔﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺻﻄﻜﺎك ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢﺗﺮ از ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬اﮔﺮ ﺷﻴﺮ ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺎز ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﺳﺎﻳﻴﺪﮔﻲ در ﻗﺴﻤﺖ دﻳـﺴﻚ و ﻧـﺸﻴﻤﻦ آﺑﺒﻨـﺪي ﻛﻨﻨـﺪه ﻳﻜﻨﻮاﺧـﺖ اﺳـﺖ و‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﻋﺪم آﺑﺒﻨﺪي ﺷﻴﺮ را ﺑﻪوﺟﻮد ﻧﻤﻲآورد‪ .‬درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ در ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ از ﻛﺸﻮ و ﺑﺪﻧﻪ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺟﺮﻳﺎن‬
‫ﺳﻴﺎل ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺳﺎﻳﻴﺪﮔﻲ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺷﻴﺮ از آﺑﺒﻨﺪي ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﻣﻮرد ﺷﻴﺮ ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺎز در آﻣﺪه‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎل از ﻳﻚ ﻃﺮف ﺑﻪ ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻃـﻮري اداﻣـﻪ ﻳﺎﺑـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺴﻴﺮ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎل از ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ دﻳﺴﻚ ﻋﺒﻮر ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-1-2-1-2‬ﻣﺰاﻳﺎ و وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﻣﺨﺼﻮص ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه و ﻓﺸﺎر ]‪ [4‬و ]‪[10‬‬

‫اﺷﻜﺎل ‪ 11-2‬و ‪ 12-2‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﻣﺨﺼﻮص ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ﺑﺪون ﮔﻴـﺮﺑﻜﺲ و ﺑـﺎ ﮔﻴـﺮﺑﻜﺲ را ﻧـﺸﺎن ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﺑﻴﺶ از ‪ 250‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ از ﮔﻴﺮﺑﻜﺲ ﺟﻬﺖ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻛﺮدن ﺷﻴﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺰاﻳﺎي اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬اﻣﻜﺎن ﻛﻨﺘﺮل دﻗﻴﻖ و ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺪه و ﻓﺸﺎر ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ اﺳﺘﻬﻼك ﻣﻤﻜﻦ و ﺣﺪاﻗﻞ اﻳﺠـﺎد ارﺗﻌـﺎش و ﺻـﺪا ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ ﻳﻜﭙـﺎرﭼﮕﻲ‬
‫دﻳﺴﻚ و ﻣﺤﻮر‬
‫‪ -‬ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻗﻄﻌﺎت و ﺳﺮوﻳﺲ ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﺎرج ﻧﻤﻮدن ﺷﻴﺮ از ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‬
‫‪ -‬ﻃﻮل ﻋﻤﺮ زﻳﺎد ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ ﺑﻮدن ﺳﻄﻮح آﺑﺒﻨﺪي ﻣﺤﻮر‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪24‬‬

‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﺤﻤﻞ ﺳﺮﻋﺖﻫﺎي ﺑﺎﻻ‬

‫‪ -‬اﻣﻜﺎن ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻴﺮﻫﺎي دﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﺑﺮﻗﻲ‬

‫‪ -1‬ﺑﺪﻧﻪ‬
‫‪ -2‬ﺳﺮﭘﻮش‬
‫‪ -3‬دﻳﺴﻚ‬
‫‪ -4‬رﻳﻨﮓ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه دﻳﺴﻚ‬
‫‪ -5‬رﻳﻨﮓ آﺑﺒﻨﺪ‬
‫‪ -6‬آﺑﺒﻨﺪ‬
‫‪ -7‬ﻣﺤﻮر‬
‫‪ -8‬ﺑﻮش‬
‫‪ -9‬ﭘﻴﭻ‬
‫‪ -10‬اورﻳﻨﮓ‬
‫‪ -11‬ﭼﺮخ دﺳﺘﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -11-2‬ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺪه و ﺑﺪون ﮔﻴﺮﺑﻜﺲ ]‪[4‬‬

‫‪ -1‬ﺑﺪﻧﻪ‬
‫‪ -2‬ﺳﺮﭘﻮش‬
‫‪ -3‬دﻳﺴﻚ‬
‫‪ -4‬رﻳﻨﮓ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه دﻳﺴﻚ‬
‫‪ -5‬رﻳﻨﮓ آﺑﺒﻨﺪ‬
‫‪ -6‬آﺑﺒﻨﺪ‬
‫‪ -7‬ﻣﺤﻮر‬
‫‪ -8‬ﺑﻮش‬
‫‪ -9‬ﭘﻴﭻ‬
‫‪ -10‬اورﻳﻨﮓ‬
‫‪ -11‬ﭼﺮخ دﺳﺘﻲ‬
‫‪ -12‬ﮔﻴﺮﺑﻜﺲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -12-2‬ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺪه و ﮔﻴﺮﺑﻜﺲدار ]‪[4‬‬

‫‪25‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -2-2-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ‪[11] 1‬‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ‪ ،‬ﺷﻜﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ در ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻴﺮ‪ ،‬دﻳﺴﻚ ﺷﻴﺮ را ﺑـﺮ ﺧـﻼف‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺟﺮﻳﺎن ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬در ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﻗﺮار دادهاﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ اﺑﻌﺎد ﺷـﻴﺮ ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ و ﺿﻤﻨﺎ ﺷﻴﺮ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد اﺟﺴﺎم ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﻘﺎومﺗﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ و ﭼﻮن ﻓﺸﺎر ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑـﺴﻴﺎر‬
‫اﻧﺪﻛﻲ ﺑﺮ روي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺣﺮﻛﺖ دﻳﺴﻚ و آﺑﺒﻨﺪي دارد‪ ،‬ﻟﺬا ﻧﻴﺮوي ﻛﻢﺗﺮي ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﻴﺮ ﻻزم اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ در ﻧﻘﺎﻃﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ ﻓﺸﺎر اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در اﺛﺮ اﺧﺘﻼف ارﺗﻔﺎع و ﻳﺎ ﺑﺪه ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻳﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺪار دﻗﻴﻖ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺿﻌﻒ ﻋﻤﺪه ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎت داﺧﻞ ﺷﻴﺮ اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات و ﻳﺎ ﺧﺎرج ﻛﺮدن اﺟﺴﺎم ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در داﺧﻞ ﺷﻴﺮ ﮔﻴﺮ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم ﺷﻴﺮ از ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺧﺎرج ﺷـﻮد و ﭼـﻮن ﻣﻜـﺎﻧﻴﺰم داﺧـﻞ ﺷـﻴﺮ ﻧـﺴﺒﺘﺎ ﭘﻴﭽﻴـﺪه ﺑـﻮده و‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ آن ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺑﺎز ﻛﺮدن ﺗﻤﺎم ﻗﻄﻌﺎت ﺷﻴﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﮕﻬﺪاري اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ داراي ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ از ﻧﻈﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار اﻓﺖ ﻓﺸﺎر در ﺷﻴﺮ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﭘﺪﻳﺪه ﺧﻼءزاﻳـﻲ‪ ،‬ﺑـﻪ ﺳـﻪ دﺳـﺘﻪ‬
‫ﻛﻠﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ]‪[12‬‬

‫ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻓﺸﺎر زﻳﺎد در ﻗﺒﻞ از ﺷﻴﺮ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﻛﻢﺗﺮ در ﺑﻌﺪ از ﺷـﻴﺮ ﺗﺒـﺪﻳﻞ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ ﺣﺘﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﺧﺮوﺟﻲ ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻓﺸﺎر اﺗﻤﺴﻔﺮ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪) ،‬ﺷﻜﻞ ‪.(13-2‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -13-2‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ]‪[11‬‬

‫ب‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ رﻳﻨﮓ ﭘﺮهاي‪[12] 2‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻧﻮع اول ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد ﻣـﻲﺗـﻮان از آﻧﻬـﺎ ﺑـﺮاي ﺗﺨﻠﻴـﻪ ﺑـﻪ‬
‫اﺗﻤﺴﻔﺮ ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪) ،‬ﺷﻜﻞ ‪.(14-2‬‬

‫‪1 - Needle valve‬‬

‫‪2 - Vaned ring‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪26‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -14-2‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ رﻳﻨﮓ ﭘﺮهاي ]‪[11‬‬

‫ج ‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ ﺑﺎ ﺳﺒﺪ ﻣﺸﺒﻚ ]‪[12‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر زﻳﺎد و ﻳﺎ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﻪ اﺗﻤﺴﻔﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ و ﻣﺰاﻳﺎي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ‪ ،‬ﻋﺪم وﺟﻮد ﻗﻄﻌﺎت ﻟﻖ در داﺧﻞ ﺷﻴﺮ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ارﺗﻌﺎش و اﺳﺘﻬﻼك و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎﻫﺶ‬
‫ﻳﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺒﻮر ﺳﻴﺎل ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪه )ﭘﻴﺴﺘﻮن( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪) ،‬ﺷﻜﻞ ‪.(15-2‬‬
‫از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺮوي و ﻳﺎ ﺳﻮزﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﻫﻢ ﺑﻪﺻﻮرت دﺳﺘﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد و ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮان آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻣﺤـﺮكﻫـﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـﻲ ﻣﺠﻬـﺰ‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ و اﻧﺘﺨﺎب ﺳﺮﻳﻊ در ﺟﺪول ‪ 4-1‬ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ‪ 1‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ - 1‬ﺑﺪﻧﻪ‬
‫‪ - 2‬ﻗﻄﻌﻪ اﺗﺼﺎلدﻫﻨﺪه‬
‫‪ -3‬ﭘﻴﺴﺘﻮن ﺷﻨﺎور‬
‫‪ -4‬رﻳﻨﮓ ﺣﺎﻳﻞ‬
‫‪ -5‬رﻳﻨﮓ آﺑﺒﻨﺪ‬
‫‪ -6‬رﻳﻨﮓ آﺑﺒﻨﺪ ﻣﺪور‬
‫‪ -7‬رﻳﻨﮓ ﺷﻴﺎردار‬
‫‪ -8‬ﺳﺮﭘﻮش‬
‫‪ -9‬دﻫﺎﻧﻪ ﺳﻴﻠﻨﺪر ﺿﺪ ﺧﻼءزاﻳﻲ‬
‫‪ -10‬ﻳﺎﺗﺎﻗﺎن ﺷﺎﺗﻮن‬
‫‪ -11‬ﭘﻴﻦ ﻳﺎﺗﺎﻗﺎن‬
‫‪ -12‬ﺷﺎﺗﻮن‬
‫‪ -13‬ﭘﻴﻦ ﻟﻨﮓ‬
‫‪ -14‬ﻟﻨﮓ‬
‫‪ -15‬ﭘﻴﻦ ﻟﻨﮓ‬
‫‪ -16‬ﻣﻴﻞ ﻟﻨﮓ‬
‫‪ - 17‬ﻳﺎﺗﺎﻗﺎن ﻓﻠﻨﺠﻲ‬
‫‪ -18‬ﺑﻮش ﻳﺎﺗﺎﻗﺎن‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ -15-2‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ ﺑﺎ ﺳﺒﺪ ﻣﺸﺒﻚ ]‪[11‬‬ ‫‪ -19‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﭼﺮخ دﻧﺪه ﺣﻠﺰوﻧﻲ‬
‫‪ -20‬ﻣﺤﻞ ﭘﻴﭻ ﻣﺨﺮوﻃﻲ‬
‫‪27‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -3-2-1-2‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﺑﺎ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ‪ ،‬ﻛﺸﻮﻳﻲ و ﭘﺮواﻧﻪاي ]‪[4‬‬

‫در اﻛﺜﺮ ﺷﻴﺮﻫﺎي اﻳﺮان‪ ،‬ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺗﻮزﻳﻊ آب ﺷﻬﺮي ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ‪ 1‬و ﺑﻪ ﺻﻮرت دﺳﺘﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿـﻮع‬
‫دو ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺎﺳﻲ را در ﺑﺮ دارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﻨﻮان ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﺻﺮﻓﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻣﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم ﺑﺎز ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻳﺎ ﺗﻤﺎم ﺑﺴﺘﻪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺗـﺎ ‪90‬‬
‫درﺻﺪ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﺣﺮﻛﺘﻲ دﻳﺴﻚ ﺷﻴﺮ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪﻛﻲ در ﺑﺪه و ﻓﺸﺎر اﻳﺠﺎد ﻛﺮده وﻟﻲ در ‪ 10‬درﺻﺪ اﻧﺘﻬـﺎﻳﻲ ﺗﻐﻴﻴـﺮات ﺷـﺪﻳﺪي‬
‫اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻋﺒﻮر ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻮﭼﻚ در داﺧﻞ ﺷﻴﺮ اﻧﺠـﺎم ﺷـﻮد و اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﺑﺎﻋـﺚ اﻓـﺰاﻳﺶ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺷﺪه و اﻳﺠﺎد ﺟﺖ آب ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺸﻴﻤﻦﻫﺎي آﺑﺒﻨﺪي ﻛﻨﻨﺪه ﺷﻴﺮ را ﻛﻪ اﻏﻠﺐ از ﺟﻨﺲ ﺑﺮﻧﺞ ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺮم ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺳـﺮﻳﻌﺎ‬
‫از ﺑﻴﻦ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬در ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺖ آب ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ آﺑﺒﻨﺪي ﺷﻴﺮ ﺻﺪﻣﻪ ﻣﻲزﻧﺪ‪.‬‬
‫ب ‪ -‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم آﺑﺒﻨﺪي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺗﻤﺎس دو ﺳﻄﺢ ﮔﻮه ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﺴﻚ و ﻧﺸﻴﻤﻦ آﺑﺒﻨﺪي در اﻧﺘﻬـﺎي ﻣـﺴﺎﻓﺖ ﺣﺮﻛﺘـﻲ‬
‫دﻳﺴﻚ ﺷﻴﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ دﻳﺴﻚ در ﺣﺎﻟﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻣﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ در داﺧﻞ ﺷﻴﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﻟﻘﻲ دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻟﻘﻲ ﺑﺎﻋـﺚ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در اﺛﺮ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﻳﺎن آب‪ ،‬دﻳﺴﻚ ﺷﻴﺮ داﺋﻤﺎ در ﺣﺎل ارﺗﻌﺎش ﺑﻮده و ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻗﻄﻌﺎت داﺧﻠﻲ ﺷﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺸﺎر ﻳﺎ ﺑﺪه ﺑﺎﻳﺪ از ﺷﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﭘﻴﺴﺘﻮﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﻣﺨﺼﻮص ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﺑﺪه و ﻓﺸﺎر و ﻳﺎ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺮان ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺟﻴﻪ اﻗﺘﺼﺎدي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ از آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -4-2-1-2‬ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﻣﺨﺼﻮص ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه و ﻓﺸﺎر ]‪[8‬‬

‫در اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت ﺧﻄﻮط ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ در ﻫﻤﮕﻲ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻴﺤﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ راﺣﺘـﻲ‬
‫ﺑﺘﻮان ﺟﺮﻳﺎن را ﺑﻪ ﺻﻮرت دﺳﺘﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻴﺮ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ اﺳـﺖ‬
‫ﭼﺮا ﻛﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺴﺖ و ﻛﻢ ارﺗﻔﺎع ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﭼﻮن در ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺨﻠﻴﻪ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن آب در اﻳـﻦ ﻧﻘـﺎط‬
‫ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻬﻼك ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﻳﻲ را ﺑﺮاي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ و ﭘﺮواﻧﻪاي درﺑﺮدارد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﺳﺘﻲ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‬
‫و ﻫﻢ اﻳﻦﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﻳﻚ ﻣﺤﺮك اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪ 2‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻳﺎ ﭘﻨﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ را دارﻧـﺪ‪ .‬ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ اﻳـﻦ ﺷـﻴﺮﻫﺎ داراي‬
‫ﻧﺸﺎنﮔﺮ ﻣﻴﺰان ﺑﺎزﺷﺪﮔﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺷﻴﺮ را ﺑﻪ ﻣﻴﺰان دﻟﺨﻮاه و ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎز ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ -5-2-1-2‬ﺳﺮوﻳﺲ و ﻧﮕﻬﺪاري ]‪[11‬‬

‫در ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل و ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺗﻮزﻳﻊ آب ﺳﻬﻮﻟﺖ و ﺳﺮﻋﺖ ﺳﺮوﻳﺲ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري و ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺷﻴﺮآﻻت از اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮﺧـﻮردار اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﺑﺮ ﺧﻼف ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻪ ﻋﻠﺖ دارا ﺑﻮدن ﻃﺮح ﺧﺎص‪ ،‬ﺳﺮوﻳﺲ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎدهاي دارﻧﺪ و در ﻫﻴﭻ ﺣﺎل ﻧﻴﺎز‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎرج ﻛﺮدن ﺷﻴﺮ از ﺷﺒﻜﻪ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺣﺘﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﺷـﺒﻜﻪ ﺧـﺎرج ﺷـﻮﻧﺪ ﺗـﺎ‬
‫اﻣﻜﺎن دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ داﺧﻞ ﺷﻴﺮ ﻓﺮاﻫﻢ آﻳﺪ و ﺑﻌﺪ از آن ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮات و ﺳﺮوﻳﺲ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Gate valve‬‬

‫‪2 - Actuator‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪28‬‬

‫‪ -3-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺨﺼﻮص ﺳﺪﻫﺎ و ورودي ﻣﺨﺎزن ]‪ [8] ،[7‬و ]‪[10‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎري ﻣﺨﺼﻮص ﺧﻮد ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﺳﻴﺎل را ﺑﻪ اﺗﻤﺴﻔﺮ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻴﺮﻫﺎي زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ‬
‫‪1‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﺎول ﺑﺎﻧﮕﺮ‬
‫‪2‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﺎﻟﻮﺟﺖ‬
‫‪3‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺳﺘﻴﻨﻲ )ﻏﻼﻓﻲ(‬
‫ردﻳﻒﻫﺎي اول و دوم ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺒﺤﺚ ﻗﺒﻠﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎري آﻧﻬﺎ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﻪ اﺗﻤﺴﻔﺮ ﺳﺨﺖﺗﺮ اﺳﺖ و ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻻزم در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﻣﺜﻼ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ‪ ،‬اﻛﺜﺮا ﻧﻮع رﻳﻨﮓ ﭘﺮهاي ﻳﺎ ﺳﺒﺪ ﻣﺸﺒﻚ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-3-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﺎول ﺑﺎﻧﮕﺮ و ﻛﺎرﺑﺮد آﻧﻬﺎ ]‪[10‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎ از ﻳﻚ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺑﺪﻧﻪ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي و ﻳﻚ راﻫﻨﻤﺎي ﺟﺖ ﻣﺨﺮوﻃﻲ در ﺧﺮوﺟﻲ ﺷﻴﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻗﻄـﻊ و وﺻـﻞ و‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﻪ ﻣﺨﺮوط ﺧﺮوﺟﻲ را اﺣﺎﻃﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫آﺑﺒﻨﺪي اوﻟﻴﻪ ﺑﻴﻦ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺧﺎرﺟﻲ و ﺳﻄﺢ ﻣﺨﺮوط ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﻓﻠﺰ و ﺳـﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨـﺪي ﺛﺎﻧﻮﻳـﻪ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬
‫ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ‪ ،‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﻣﻄﻤﺌﻨﻲ را ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮ ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﻲآورد‪ .‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﺎول ﺑﺎﻧﮕﺮ ﺷـﻴﺮ اﺻـﻠﻲ ﻛﻨﺘـﺮل ﺧﺮوﺟـﻲ ﺳـﺪﻫﺎ و‬
‫ﻣﺨﺎزن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اﻓﻘﻲ ﻧﺼﺐ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 16-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از اﻳﻦ ﺷﻴﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -16-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮﻫﺎول ﺑﺎﻧﮕﺮ ]‪[11‬‬

‫‪ -2-3-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﺎﻟﻮﺟﺖ و ﻛﺎرﺑﺮد آﻧﻬﺎ ]‪[11‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﺎول ﺑﺎﻧﮕﺮ ﺟﺰو ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺨﺼﻮص ﺳـﺪﻫﺎ و ورودي ﻣﺨـﺎزن ﺑـﻮده و ﺗﻨﻬـﺎ ﺗﻔـﺎوت اﻳـﻦ ﺷـﻴﺮ‪،‬‬
‫ﺑﺎﺷﻴﺮﻫﺎول ﺑﺎﻧﮕﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺧﺎرﺟﻲ ﺛﺎﺑﺖ و ﻫﺴﺘﻪ ﻣﺮﻛﺰي ﻣﺘﺤﺮك ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮارد ﻋﻴﻨﺎ در ﻫﺮ دو ﺷﻴﺮ ﻳﻜﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺷـﻜﻞ‬
‫‪ 17-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از اﻳﻦ ﺷﻴﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Howell bunger valves‬‬

‫‪2 - Hollow jet valves‬‬
‫‪3 - Sleeve valves‬‬
‫‪29‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -17-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮﻫﺎﻟﻮﺟﺖ ]‪[10‬‬

‫‪ -3-3-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺳﺘﻴﻨﻲ )ﻏﻼﻓﻲ( ]‪[10‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺟﺰو ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺧﺮوﺟﻲ ﺳﺪﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻛﺎر ﻛﻨﺘﺮل ﺟﺮﻳﺎن ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي آﺑﻴـﺎري در ﭘـﺎﻳﻴﻦ دﺳـﺖ را ﺑـﻪ راﺣﺘـﻲ و ﺑـﺎ‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪاي ﻧﺴﺒﺘﺎ ﻛﻢ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ در داﺧﻞ ﺣﻮﺿﭽﻪ ﺑﺘﻨﻲ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻛﺎر اﺳﺘﻬﻼك اﻧﺮژي در داﺧﻞ ﺣﻮﺿﭽﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد و آب ﺑﻌﺪ از وارد ﺷﺪن ﺑﻪ ﺣﻮﺿﭽﻪ ﺑﻪ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي آﺑﻴﺎري اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار آب وارد ﺷﺪه ﺑﻪ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎ را ﺷﻴﺮ ﻏﻼﻓـﻲ ﻛﻨﺘـﺮل‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺣﺘﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻤﻮدي ﻧﺼﺐ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 18-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ آﺳﺘﻴﻨﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -18-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ آﺳﺘﻴﻨﻲ ]‪[10‬‬

‫‪ -4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ )ﭘﻴﻠﻮتدار( ]‪ [7] ،[5‬و ]‪[12‬‬

‫در ﺻﻨﻌﺖ آب اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ اﺗﻼق ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ اﻧﺮژي ﻻزم ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﻴﺮﻫﺎ از اﻧـﺮژي ﻣﻮﺟـﻮد در ﺧـﻂ ﻟﻮﻟـﻪ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﻧﺮژي ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻠﻮت رﻟﻪ ﺷﺪه و ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲاﻧﺪازد‪ .‬ﺑﺪﻧﻪ اﺻﻠﻲ اﻳـﻦ ﺷـﻴﺮﻫﺎ ﺑﺪﻧـﻪ ﺷـﻴﺮ ﺑـﺸﻘﺎﺑﻲ اﺳـﺖ و ﻓﻘـﻂ‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم داﺧﻠﻲ ﺷﻴﺮ ﺑﻪ دو ﻧﻮع ﭘﻴﺴﺘﻮﻧﻲ و دﻳﺎﻓﺮاﮔﻤﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ )ﺷﻜﻞ ‪.(19-2‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪30‬‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻠﻤﺒﻪ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ و ﻏﻴﺮه ﺗﺮﺟﻴﺤﺎ در ﺣﺎﻟﺖ اﻓﻘﻲ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -19-2‬ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ]‪[10‬‬

‫‪ -1-4-1-2‬اﻧﻮاع ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﭘﻴﻠﻮتدار ]‪ [7‬و ]‪[10‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ‬
‫‪2‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫‪3‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر‬
‫‪4‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه‬
‫‪5‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻄﺢ آب در ﻣﺨﺎزن‬
‫‪6‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻠﻤﺒﻪ‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮﻟﻮﻧﻮﺋﻴﺪي )ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪(7‬‬
‫‪8‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﭘﻴﻠﻮتدار ﺑﺎ زﻣﺎن ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل‬
‫‪9‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﭘﻴﻠﻮتدار دﺳﺘﻲ‬
‫‪10‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮره‬

‫‪1 - Pressure Reducing Valves‬‬

‫‪2 - Surge Relief Valves‬‬
‫‪3 - Pressure Sustaining Valves‬‬
‫‪4 - Rate of Flow Control Valve‬‬
‫‪5 - Altitude (Level Control) Valves‬‬
‫‪6 - Pump Control Valves‬‬
‫‪7 - Solenoid Control Valves‬‬
‫‪8 - Check Valves, pilot Operated‬‬
‫‪9 - Manual On – Off Valves, Pilot Operated‬‬
‫‪10 - Combination Automatic Control Valves‬‬
‫‪31‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -1-1-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﭘﻴﻠﻮتدار ]‪ [10] ،[7] ،[5‬و ]‪[12‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻓﺸﺎر زﻳﺎد و ﻣﺘﻐﻴﺮ ورودي را ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﻛﻢ و ﺛﺎﺑﺖ ﺧﺮوﺟﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و از ﺧﺮوﺟﻲ ﺷﻴﺮ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ﭼﻨﺎنﭼﻪ در‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻌﺪ از ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻣﺼﺮف آب وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪن ﻓﺸﺎر اﺳـﺘﺎﺗﻴﻚ‪ ،‬ﺷـﻴﺮ ﻓـﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺑـﻪﻃـﻮر‬
‫اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﺟﺮﻳﺎن را ﻗﻄﻊ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از ﺷﺒﻜﻪﻫﺎ و ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل‪ ،‬ﺣﺬف ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻫﻨﮕﻔﺖ ﺧﺮﻳﺪ‬
‫زﻣﻴﻦ و ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺨﺎزن ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ را در ﺑﺮدارد و ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ در ﺷﺒﻜﻪﻫﺎ و ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﻣﻘﺪار زﻳـﺎدي از ﻫـﺪر‬
‫رﻓﺘﻦ آب ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 20-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﭘﻴﻠﻮتدار ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ و اﻧﺘﺨﺎب ﺳﺮﻳﻊ در ﺟﺪول ‪ 5-1‬ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ‪ 1‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ب ‪ -‬ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﻫﺶﻳﺎﻓﺘﻪ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﻳﺎن‬ ‫اﻟﻒ ‪ -‬ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﻣﻞ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﻳﺎن‬
‫‪ -1‬ﭘﻴﻠﻮت ‪ -2‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﺿﺮب ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ورودي ‪ -3‬ﺻﺎﻓﻲ ‪ -4‬اورﻳﻔﻴﺲ ‪ -5‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ ‪ -6‬درﭘﻮش ﻫﻮاﮔﻴﺮي ‪ -7‬ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ‪ -8‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﺿﺮب ﻣﺪار ﺧﺮوﺟﻲ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ -20-2‬ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﭘﻴﻠﻮتدار ]‪[10‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬روش اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ]‪ [7‬و ]‪[10‬‬

‫ﺑﺮﺧﻼف ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻛﻪاﻧﺪازه آﻧﻬﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ اﻧﺪازه ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ اﻧﺪازه ﺷﻴﺮ ﺑـﺎ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺪه ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز و ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺷﺮﻛﺖ ﺳﺎزﻧﺪه اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷـﻮد‪ .‬ﺑـﺎ ﻣﺮاﺟﻌـﻪ ﺑـﻪ ﺟـﺪول ‪ 1-2‬و ﺷـﻜﻞ ‪21-2‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮان اﻧﺪازه ﺷﻴﺮ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪ .‬ﻣﻴﺰان اﻓﺖ ﻓﺸﺎر در ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ در ﺷﻜﻞ ‪ 22-2‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﻣﺠﺎز در ﻫﺮ ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ از ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺧﻼءزاﻳﻲ ﺷﻜﻞ ‪ 23-2‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﺷﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﺷﻴﺮ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻼءزاﻳﻲ ﻛﺎر ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺸﺎر ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ را در روي ﻣﺤﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﺼﺎت ﭘﻴﺪا ﻛﺮده و ﻣﺤﻞ ﺗﻼﻗـﻲ‬
‫آﻧﻬﺎ را ﺑﻪدﺳﺖ آورد و از ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ اﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ در ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺧﻼءزاﻳـﻲ اﻃﻤﻴﻨـﺎن ﺣﺎﺻـﻞ ﻛـﺮد‪ .‬ﺟـﺪول ‪ 2-2‬ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﺑـﺪه در ﺷـﻴﺮﻫﺎي‬
‫ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ در اﻧﺪازهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪32‬‬

‫ﺟﺪول‪ -1-2‬ﺑﺪهﻫﺎي ﻋﺒﻮري ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ )ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 2 -2/5‬ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ( ]‪[10‬‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﻳﺎن‬ ‫ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﻣﻞ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﻳﺎن‬
‫ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺟﺮﻳﺎن‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻬﻴﻨﻪ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺟﺮﻳﺎن‬ ‫ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺟﺮﻳﺎن‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻬﻴﻨﻪ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺟﺮﻳﺎن‬
‫)ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ(‬ ‫)ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ(‬ ‫)ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ(‬ ‫)ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ(‬ ‫)ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ(‬ ‫)ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ(‬ ‫)ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ(‬ ‫)ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ(‬
‫‪50‬‬ ‫‪0/75‬‬ ‫‪7/ 5‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪25‬‬
‫‪65‬‬ ‫‪0/75‬‬ ‫‪7/ 5‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪25‬‬
‫‪80‬‬ ‫‪1/ 5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪30‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪2/ 2‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪50‬‬
‫‪125‬‬ ‫‪4/ 5‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪68‬‬ ‫‪125‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪90‬‬
‫‪150‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪83‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪110‬‬
‫‪200‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪200‬‬
‫‪250‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪94‬‬ ‫‪225‬‬ ‫‪250‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪125‬‬ ‫‪300‬‬
‫‪300‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪143‬‬ ‫‪357‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪475‬‬
‫‪350‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪375‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪220‬‬ ‫‪500‬‬
‫‪400‬‬ ‫‪53‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪480‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪320‬‬ ‫‪640‬‬
‫‪500‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪360‬‬ ‫‪675‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪480‬‬ ‫‪900‬‬
‫‪600‬‬ ‫‪112‬‬ ‫‪510‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪700‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪713‬‬ ‫‪1275‬‬ ‫‪700‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪800‬‬ ‫‪202‬‬ ‫‪938‬‬ ‫‪1650‬‬ ‫‪800‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪900‬‬ ‫‪263‬‬ ‫‪1200‬‬ ‫‪2025‬‬ ‫‪900‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪1000‬‬ ‫‪323‬‬ ‫‪1463‬‬ ‫‪2400‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -21-2‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ]‪[10‬‬

‫‪33‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -22-2‬ﻣﻨﺤﻨﻲ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ]‪[10‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -2-2‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺪه در ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺑﺎ اﻧﺪازهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ]‪[5‬‬

‫‪ :Kv‬ﺑﺪه ﺟﺮﻳﺎن )ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ(‬ ‫ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ‬ ‫‪ : Kv‬ﺑﺪه ﺟﺮﻳﺎن )ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ(‬ ‫ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﻣﻞ ﻋﺒﻮر‬ ‫ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬ ‫‪DN‬‬ ‫ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﻣﻞ ﻋﺒﻮر‬ ‫ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬ ‫‪DN‬‬
‫ﺟﺮﻳﺎن‬ ‫ﻋﺒﻮر ﺟﺮﻳﺎن‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن‬ ‫ﻋﺒﻮر ﺟﺮﻳﺎن‬
‫‪1638‬‬ ‫‪2030‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪47‬‬ ‫‪50‬‬
‫‪1789‬‬ ‫‪2542‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪65‬‬
‫‪3049‬‬ ‫‪5940‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪53‬‬ ‫‪101‬‬ ‫‪80‬‬
‫‪3222‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪119‬‬ ‫‪173‬‬ ‫‪100‬‬
‫‪6293‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪700‬‬ ‫‪162‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪125‬‬
‫‪6922‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪800‬‬ ‫‪209‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪150‬‬
‫‪7400‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪900‬‬ ‫‪479‬‬ ‫‪666‬‬ ‫‪200‬‬
‫‪800‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪10000‬‬ ‫‪799‬‬ ‫‪1076‬‬ ‫‪250‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪1292‬‬ ‫‪1490‬‬ ‫‪300‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪34‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -23-2‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺧﻼءزاﻳﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ]‪[10‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ‪ 23-2‬ﻣﻲﺗﻮان وﺿﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮ را از ﻧﻈﺮ ﺧﻼءزاﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺤﺪوده ﻛﺎر ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ )ﺗﻴـﭗ ‪ (P,F‬از ﻫـﺮ‬
‫دو ﻧﻮع در ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻳﻤﻦ ﺑﻮده و ﺧﻼءزاﻳﻲ روي ﻧﺨﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬

‫ب‪ -‬ﻣﻮازي و ﺳﺮي ﺑﺴﺘﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ]‪ [7‬و ]‪[10‬‬

‫اﺷﻜﺎل ‪ 26-2 ،25-2 ،24-2‬و ‪ 27-2‬روشﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺷﻜﻞﻫﺎ ﺑﺮاي ﺳﺎدهﺗـﺮ ﺷـﺪن‬
‫ﺷﻜﻞ‪ ،‬ﺻﺎﻓﻲ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ و ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ ﺻﺎﻓﻲ ﻣﺎﺑﻴﻦ اوﻟﻴﻦ ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي و اﺗﺼﺎل ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺎده ﻛﺮدن در ورودي ﺣﻮﺿﭽﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ 24-2‬روش ﻧﺼﺐ ﻳﻚ ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ را در ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺴﻴﺮ ﻛﻨﺎر ﮔﺬر ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺷـﻜﻞ ‪ 25-2‬روش‬
‫ﻧﺼﺐ دو ﻋﺪد ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻫﻢ اﻧﺪازه را ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻮازي ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﺻﻮﻻ در ﻣﻮﻗﻊ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺑﺎﻳـﺪ از دو ﻋـﺪد‬
‫ﺷﻴﺮ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻮازي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد )ﻳﻜﻲ از ﺷﻴﺮﻫﺎ در ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﻔﺎده و دﻳﮕﺮي در ﺣﺎﻟﺖ رزرو( ﺗﺎ ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ زﻳﺎد ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -1‬ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ‬
‫‪ -2‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي‬
‫‪ -3‬اﺗﺼﺎل ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺎده ﻛﺮدن‬
‫‪ -4‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﺿﺮب ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ‬
‫‪ -5‬ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ‬
‫‪ -6‬ﺳﻪ راﻫﻲ‬
‫‪ -7‬ﺗﺒﺪﻳﻞ‬

‫اﺑﻌﺎد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬

‫‪ :DN‬ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ و‬
‫‪ :D‬ﻗﻄﺮ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -24-2‬روش ﻧﺼﺐ دو ﻋﺪد ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺑﺎ ﻣﺪار ﻛﻨﺎر ﮔﺬر ]‪[10‬‬
‫‪35‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -1‬ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ‬
‫‪ -2‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي‬
‫‪ -3‬اﺗــﺼﺎل ﻗﺎﺑــﻞ ﭘﻴــﺎده‬
‫ﻛﺮدن‬
‫‪ -4‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﺿﺮب ﻗﻄﻊ‬
‫و وﺻﻞ‬
‫‪ -5‬ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ‬
‫‪ -6‬ﭼﻬﺎر راﻫﻲ‬
‫‪ -7‬ﺗﺒﺪﻳﻞ‬

‫اﺑﻌﺎد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬

‫‪ :DN‬ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ و‬
‫‪ :D‬ﻗﻄﺮ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -25-2‬روش ﻧﺼﺐ دو ﻋﺪد ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻫﻢ اﻧﺪازه ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻮازي ]‪[10‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 26-2‬روش ﻧﺼﺐ دو ﻋﺪد ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻏﻴﺮ ﻫﻢ اﻧﺪازه را ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻮازي ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬از اﻳﻦ روش در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت‬
‫زﻳﺎدي در ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺼﺮف وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﺸﺎر ﺧﺮوﺟﻲ ﺷﻴﺮ ﺑﺰرگﺗﺮ ﻣﻘﺪاري ﻛﻢﺗـﺮ از ﻓـﺸﺎر‬
‫ﺧﺮوﺟﻲ ﺷﻴﺮ ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺮوع ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف در ﺷﺒﻜﻪ‪ ،‬ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر را درﺑـﺮدارد‪ ،‬اﺑﺘـﺪا ﺷـﻴﺮ ﻓـﺸﺎرﺷﻜﻦ‬
‫ﺑﺰرگ ﺑﻪﻃﻮر اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﺟﺮﻳﺎن را ﻗﻄﻊ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺷﻴﺮ ﻛﻮﭼﻚ ﻣﺼﺮف ﺷﺒﻜﻪ را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اداﻣﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف‪ ،‬ﺷـﻴﺮ ﻓـﺸﺎرﺷﻜﻦ‬
‫ﻛﻮﭼﻚ ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻃﻮر اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﺟﺮﻳﺎن را ﻗﻄﻊ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﺸﺎر اﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﺑﺎﻻدﺳﺖ ﺷﻴﺮ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻧﺸﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺷﺮوع ﻣـﺼﺮف اﺑﺘـﺪا ﺷـﻴﺮ‬
‫ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪﻃﻮر اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﺼﺮفﻫﺎي اﻧﺪك را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﻴـﺰان ﻣـﺼﺮف‪ ،‬درﺻـﻮرﺗﻲﻛـﻪ ﺷـﻴﺮ‬
‫ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻛﻮﭼﻚ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﺼﺮف ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺑﺰرگ وارد ﻋﻤﻞ ﺷﺪه و ﻣﺼﺮف ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ 27-2‬روش ﻧﺼﺐ دو ﻋﺪد ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ را در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺮي ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺘﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻫﻢ‬
‫اﻧﺪازه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ در ﻣﻮﻗﻌﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر زﻳﺎد در ﻳﻚ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺑﺰرگ‬

‫‪ -2‬ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻛﻮﭼﻚ‬

‫اﺑﻌﺎد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬

‫‪ :DN‬ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ و‬
‫‪ :D‬ﻗﻄﺮ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -26-2‬روش ﻧﺼﺐ دو ﻋﺪد ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻏﻴﺮﻫﻢ اﻧﺪازه ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻮازي ]‪[10‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪36‬‬

‫‪ -1‬ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ‬
‫‪ -2‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي‬
‫‪ -3‬اﺗﺼﺎل ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺎده ﻛﺮدن‬
‫‪ -4‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﺿﺮب ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ‬
‫‪ -5‬ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ‬
‫‪ -6‬ﺳﻪ راﻫﻲ‬
‫‪ -7‬ﺗﺒﺪﻳﻞ‬

‫اﺑﻌﺎد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬

‫‪ :DN‬ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ و‬
‫‪ :D‬ﻗﻄﺮ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -27-2‬روش ﻧﺼﺐ دو ﻋﺪد ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺑﻪﻃﻮر ﺳﺮي ]‪[10‬‬

‫ج‪ -‬روش ﻧﺼﺐ و راهاﻧﺪازي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﭘﻴﻠﻮتدار ]‪[10‬‬

‫‪ -‬ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﺎﻟﺖ اﻓﻘﻲ و ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﻓﻠﺶ روي ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﭘﺲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺐ دﻗﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ اﺟﺴﺎم ﺧﺎرﺟﻲ در داﺧﻞ ﺷﻴﺮ ﻳﺎ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺑﺎﻳﺪ در ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻧـﺼﺐ ﺻـﺎﻓﻲ ﺟﻬـﺖ ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي از‬
‫اﺟﺴﺎم ﺧﺎرﺟﻲ در ورودي ﺷﻴﺮ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ واﻗﻊ در ﺧﺮوﺟﻲ ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺴﺘﻪ و ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ واﻗﻊ در ورودي ﺷﻴﺮ ﺗﺪرﻳﺠﺎ ﺑﺎز ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬درﭘﻮش ﻫﻮاﮔﻴﺮي ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻳﻚ دور ﺑﺎز ﺷﻮد ﺗﺎ ﺷﻴﺮ ﻛﺎﻣﻼ ﻫﻮاﮔﻴﺮي ﺷﺪه ﺳﭙﺲ آنرا ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺒﻨﺪﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻓﺸﺎر ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﭻ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻓﻨﺮدار واﻗﻊ در روي ﺷﻴﺮ ﭘﻴﻠﻮت ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد )ﺑﺎ ﭘﻴﭽﺎﻧﺪن ﭘـﻴﭻ ﺗﻨﻈـﻴﻢ ﻓـﺸﺎر در‬
‫ﺟﻬﺖ ﻋﻘﺮﺑﻪﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺧﺮوﺟﻲ ﺷﻴﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ آن ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﻲﺷﻮد(‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ واﻗﻊ در ﺧﺮوﺟﻲ ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ آرام آرام ﺑﺎز ﮔﺮدد ﺗﺎ ﺟﺮﻳﺎن ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺮﻗﺮار ﺷـﻮد‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﺣﺎﻟـﺖ ﻛـﺎر‬
‫ﻋﺎدي ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﺿﺮب ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮ دو ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺎز ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ ﺑـﻴﻦ ﺣـﺪاﻗﻞ ﺳـﻪ دور و‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﭘﻨﺞ دور ﺑﺎز ﺑﺎﺷﺪ )ﺷﻜﻞ ‪ .(20-2‬اﮔﺮ ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ اﻳﺠﺎد ﺻﺪا ﻛﻨﺪ و ﻳﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﭘﻴﺴﺘﻮن آن ﺧﻴﻠﻲ ﺳـﺮﻳﻊ ﺑﺎﺷـﺪ ﺑـﺎ‬
‫ﻛﻤﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺴﺘﻦ ﺷﻴﺮﺳﻮزﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮان اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ را رﻓﻊ ﻛﺮد‪ .‬دﻗﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ ﻫﻴﭻﮔﺎه ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺴﺘﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭼـﻮن در‬
‫اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻤﻞ ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻧﮕﻬﺪاري داﻳﻢ دارﻧﺪ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﺪه ﻣﻮرد ﺑﺎزدﻳﺪ و ﻛﻨﺘﺮل ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑـﺮاي‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﺎر ﻋﺎدي‪ ،‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﺿﺮب ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺧﺮوﺟـﻲ را‬
‫ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺒﻨﺪﻳﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺮﻳﺎن آب را ﻛﺎﻣﻼ ﻗﻄﻊ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ در ﻫﺮ ﺳﺮي ﺑﺎزدﻳﺪ ﺑﺎﻳـﺪ ﺻـﺎﻓﻲ روي‬
‫ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻣﻮرد ﺑﺎزدﻳﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و از ﺗﻤﻴﺰ ﺑﻮدن آن اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻢﭼﻨـﻴﻦ از ﻫـﻮاﮔﻴﺮي ﻛﺎﻣـﻞ‬
‫ﺷﻴﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪37‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -‬ﭼﻮن ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺷﻴﺮ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﺿﺮﺑﻪ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻟﺬا ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻣﻮﻗﻊ ﻛﻨﺘﺮل و‬
‫ﺑﺎزدﻳﺪ ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ‪ ،‬ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ واﻗﻊ در ﺧﺮوﺟﻲ ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺗـﺪرﻳﺠﺎ ﺑـﺴﺘﻪ ﺷـﺪه و ﭘـﺲ از ﺧﺎﺗﻤـﻪ ﻋﻤﻠﻴـﺎت‬
‫ﻛﻨﺘﺮل و ﺑﺎزدﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺪدا آرام آرام ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎز ﺷﻮد‪.‬‬

‫د‪ -‬ﺳﺮوﻳﺲ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻴﺮآﻻت ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ‬

‫ﻻزم اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺳﺮوﻳﺲ ﺷﻴﺮآﻻت ﻓﺸﺎر ﺷﻜﻦ در ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻴﻦ ‪ 6‬اﻟﻲ ‪ 12‬ﻣﺎه ﻣﻮارد زﻳﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل و ﺳﺮوﻳﺲ ﺻﺎﻓﻲ در ﻣﺪار ﻛﻨﺘﺮل و ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‬
‫‪ -‬ﻫﻮاﮔﻴﺮي ﺷﻴﺮ‬
‫‪ -‬اﻳﺠﺎد ﺟﺮﻳﺎن زﻳﺎد ﺟﻬﺖ ﺷﺴﺘﺸﻮي ﺷﻴﺮ )ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﻻزم اﺳﺖ ﺷﻴﺮ ﮔﺎزي ﺑﻌـﺪ از ﭘـﺎﻳﻠﻮت را ﺑـﺎز و ﺷـﻴﺮ ﮔـﺎزي ﻗﺒـﻞ از‬
‫ﭘﺎﻳﻠﻮت را ﺑﺮاي ﻣﺪت ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺑﺴﺖ ﺗﺎ ﺷﻴﺮ ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺎز ﺷﻮد‪(.‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﻳﻦﻛﻪ ﭼﻨﺎنﭼﻪ آب از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮ ﺧﻮردار ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻻزم اﺳﺖ ﺳﺮوﻳﺲ در زﻣﺎنﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮ ﻣﺜﻼ ﺑﻴﻦ ‪ 4‬ﺗﺎ ‪ 6‬ﻣﺎه‬
‫ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -2-1-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﭘﻴﻠﻮتدار )ﺷﻴﺮﻫﺎي رﻫﺎ ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺸﺎر( ]‪ [7‬و ]‪[10‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر در ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ در روي ﺳﻪ راﻫﻲاي ﻛﻪ آب را ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﺧـﻂ‬
‫ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه‪ ،‬ﺷﻴﺮ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻪﻃﻮر اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﺑـﺎز ﺷـﺪه و آب را ﺑـﻪ ﻣﻘـﺪار‬
‫ﻻزم ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ از آﺳﻴﺐﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺷﻴﺮ ﭘﻴﻠﻮت ﺑﺴﺘﻪ ﺷـﺪه و‬
‫ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه و آﺑﺒﻨﺪي ﻛﺎﻣﻞ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ )ﺷﻜﻞ ‪.(28-2‬‬

‫‪ -1‬ﺷﻴﺮ ﭘﻴﻠﻮت‬
‫‪ -2‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﺿﺮب ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن‬
‫ورودي‬
‫‪ -3‬ﺻﺎﻓﻲ‬
‫‪ -4‬ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ‬
‫‪ -5‬اورﻳﻔﻴﺲ‬
‫‪ -6‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ‬
‫‪ -7‬درﭘﻮش ﻫﻮا ﮔﻴﺮي‬
‫‪ -8‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﺿﺮب ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن‬
‫ﺧﺮوﺟﻲ‬

‫ب‪ -‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﻴﺮ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬ ‫اﻟﻒ‪ -‬ﺷﻤﺎي ﻛﻠﻲ ﺷﻴﺮ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -28-2‬ﺷﻴﺮ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﭘﻴﻠﻮتدار )ﺷﻴﺮ رﻫﺎ ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺸﺎر(‬

‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪38‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﭘﻴﻠﻮتدار ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺷﻴﺮ ﺑﺮﻗﻲ ]‪ [7‬و ]‪[10‬‬

‫در ﺷﻴﺮﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﭘﻴﻠﻮتدار ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺷﻴﺮ ﺑﺮﻗﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﻗﻄﻊ ﺑﺮق‪ ،‬ﺷﻴﺮ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎز ﺷﺪه و ﻣﺪت زﻣﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈـﻪاي ﺑـﺎز‬
‫ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﻛﺎﻣﻠﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺮ ﺧﻼف ﺷﻴﺮﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﭘﻴﻠﻮتدار ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ )ﻛﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎز ﺷﻮﻧﺪ( ﻫﻢزﻣﺎن ﺑﺎ ﺷﺮوع ﻓـﺎز اول‬
‫ﺿﺮﺑﻪ ﻗﻮﭼﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و در ﻓﺎز دوم ﺿﺮﺑﻪ ﻗﻮﭼﻲ ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻲآورد ﻣﻘـﺪار ﻗﺎﺑـﻞ‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪاي آب را ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ را در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ب‪ -‬روش ﺗﻨﻈﻴﻢ و ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻴﺮﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن ]‪[10‬‬

‫ﻓﺸﺎر ﺗﻨﻈﻴﻤﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﭘﻴﻠﻮتدار‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻃﺮاح ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻓﺸﺎر دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑـﻪ اﺿـﺎﻓﻪ ﻣﻘـﺪار‬
‫ﻛﻤﻲ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﺟﻬﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﺷﻴﺮ در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﻔﺎرش ﺑﻪ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ اﻋﻼم ﺷﻮد ﺗﺎ ﺗﻨﻈـﻴﻢ ﻓـﺸﺎر‬
‫ﺷﻴﺮ ﭘﻴﻠﻮت ﻗﺒﻞ از ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪار اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻓﺸﺎر ﺗﻨﻈﻴﻤﻲ ﺷﻴﺮ ﭘﻴﻠﻮت را در ﺣﻴﻦ ﻛﺎر ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻐﻴﻴﺮ داد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﻤـﻞ ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻬﻮﻟﺖ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﭻ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻓﺸﺎر روي ﺷﻴﺮ ﭘﻴﻠﻮت ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻨﻈﻴﻢ زﻣﺎن ﺑﺎز ﻣﺎﻧﺪن ﺷﻴﺮ و آﻫﺴﺘﻪ ﺗﺮ ﻛﺮدن ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن‪ ،‬از ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ واﻗﻊ در ﻣﺪار ﻓﺮﻣـﺎن ورودي ﺷـﻴﺮ اﻃﻤﻴﻨـﺎن‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺴﺘﻦ ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن‪ ،‬ﺑﺪه آب ورودي ﺑﻪ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺳﻴﻠﻨﺪر و ﭘﻴﺴﺘﻮن ﺷـﻴﺮ اﻃﻤﻴﻨـﺎن‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ وﻗﺘﻲ ﺷﻴﺮ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺮاي ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬زﻣﺎن ﺑﻴﺶﺗﺮي ﺑﺎز ﻣـﻲﻣﺎﻧـﺪ و ﺑـﺴﺘﻪ‬
‫ﺷﺪن آن ﻧﻴﺰ آﻫﺴﺘﻪ ﺗﺮ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 29-2‬روش ﻧﺼﺐ ﺷﻴﺮ اﻃﻤﻴﻨﺎن را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﻻزم‬
‫ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺠﻤﻊ ﻫﻮا در داﺧﻞ ﺷﻴﺮ اﻃﻤﻴﻨﺎن اﺗﺨﺎذ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﺷﻴﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺗﻠﻤﺒﻪ‬
‫‪ -2‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ‬
‫‪ -3‬اﺗﺼﺎل ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺎده ﻛﺮدن‬
‫‪ -4‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي‬
‫‪ -5‬ﺳﻪ راﻫﻲ‬
‫‪ -6‬ﺷﻴﺮ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -29-2‬روش ﻧﺼﺐ ﺷﻴﺮ اﻃﻤﻴﻨﺎن ]‪[10‬‬

‫‪ -2-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر ﭘﻴﻠﻮتدار ]‪ [7] ،[5‬و ]‪[10‬‬

‫ﺑﺮ ﺧﻼف ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ‪ ،‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ از ورودي ﺷﻴﺮ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻓﺸﺎر را در ورودي ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﻘﺪار دﻟﺨﻮاه ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﺎ‬
‫ﻧﺼﺐ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ در ﺧﺮوﺟﻲ ﺗﻠﻤﺒﻪﻫﺎ‪ ،‬از ﻛﺎرﻛﺮد ﺗﻠﻤﺒﻪ در ﻧﻘﻄﻪ ﺧﺎرج از ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻛﺎر ﺗﻠﻤﺒﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد و ﺗﻠﻤﺒﻪﻫﺎ ﻋﻤـﺮ ﻃـﻮﻻﻧﻲ ﺗـﺮ و‬
‫ﺑﺎزده ﺑﻬﺘﺮ ي ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 30-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از اﻳﻦ ﺷﻴﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪39‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -30-2‬ﺷﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر ﭘﻴﻠﻮتدار ]‪[10‬‬

‫‪ -1-2-4-1-2‬روش ﺗﻨﻈﻴﻢ و ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر ]‪[10‬‬

‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻓﺸﺎر ورودي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر ﻓﻘﻂ از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﻴﭻ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻓﺸﺎر روي ﭘﻴﻠﻮت اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛـﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﭘﻴﭽﺎﻧﺪن اﻳﻦ ﭘﻴﭻ در ﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻋﻘﺮﺑﻪﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻓﻨﺮ روي دﻳﺎﻓﺮاﮔﻢ ﺷﻴﺮ ﭘﻴﻠﻮت اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻓـﺸﺎر ورودي ‪P1‬‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﺑﻴﺶﺗﺮي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ آن ﻓﺸﺎر ﺗﻨﻈﻴﻤﻲ ورودي ‪ P1‬را ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺮﻋﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ )ﺷﻤﺎره ‪ 6‬در ﺷﻜﻞ ‪ (31-2‬واﻗﻊ در ورودي ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺻﻮرت ﻣـﻲﮔﻴـﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺠﻤﻊ ﻫﻮا در داﺧﻞ ﺷﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر اﺗﺨﺎذ ﺷﻮد‪ .‬ﺷـﻜﻞ ‪32-2‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ )ﺑﺮاي ﺳﺎدهﺗﺮ ﺷﺪن ﺷﻜﻞ ﻣﺪار‪ ،‬ﻛﻨﺎرﮔﺬر و ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل رزرو ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ(‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺷﻴﺮ ﭘﻴﻠﻮت‬
‫‪ -2‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﺿﺮب ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ورودي‬
‫‪ -3‬ﺻﺎﻓﻲ‬
‫‪ -4‬ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ‬
‫‪ -5‬اورﻳﻔﻴﺲ‬
‫‪ - 6‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ‬
‫‪ - 7‬درﭘﻮش ﻫﻮاﮔﻴﺮي‬
‫‪ -8‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﺿﺮب ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺧﺮوﺟﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -31-2‬ﺷﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر ]‪[5‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪40‬‬

‫‪ -1‬ﺳﻪ راﻫﻲ‬
‫‪ -2‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي‬
‫‪ -3‬اﺗﺼﺎل ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺎده ﻛﺮدن‬
‫‪ -4‬ﺷﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -32-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر ]‪[10‬‬

‫‪ -3-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ﭘﻴﻠﻮتدار ]‪ [7] ،[5‬و ]‪[10‬‬

‫ﻛﺎر اﻳﻦ ﺷﻴﺮ ﻋﺒﺎرت از ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺮداﺷﺖ آب از ﺷﻴﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﺷﻴﺮ ﺗﺎ ﻣﻘﺪار ﻣـﻮرد ﻧﻈـﺮ ﺟﺮﻳـﺎن را از ﺧـﻮد‬
‫ﻋﺒﻮر ﻣﻲدﻫﺪ و ﭼﻨﺎنﭼﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﻋﺒﻮري ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻣﻘﺪار ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺷﻴﺮ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن را ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓـﺸﺎر و ﻳـﺎ‬
‫ﻣﺼﺮف‪ ،‬ﺑﺪه ﻋﺒﻮري ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﺣﺴﺎس ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﻓﻘﻂ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺪه ﻋﺒﻮري از اورﻳﻔﻴﺲ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻴﺮ‬
‫ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 33-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﻳﻚ ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺑـﺪه ﭘﻴﻠـﻮتدار و ﺷـﻜﻞ ‪ 34-2‬ﻣﻜـﺎﻧﻴﺰم ﻋﻤﻠﻜـﺮد آن را ﻧـﺸﺎن‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -33-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ﭘﻴﻠﻮتدار ]‪[10‬‬

‫‪41‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -1‬ﺑﺪﻧﻪ‬
‫‪ -2‬درﭘﻮش‬
‫‪ -3‬ﺳﻴﻠﻨﺪر‬
‫‪ -4‬ﭘﻴﺴﺘﻮن‬
‫‪ -5‬ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه رﻳﻨﮓ‬
‫‪ -6‬ﻣﺤﻮر‬
‫‪ -7‬ﺑﻮش‬
‫اﺑﻌﺎد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -34-2‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺷﻴﺮﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ]‪[10‬‬

‫‪ -1-3-4-1-2‬روش ﻧﺼﺐ و راهاﻧﺪازي و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ﭘﻴﻠﻮتدار ]‪[10‬‬

‫‪ -‬ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه در ﺣﺎﻟﺖ اﻓﻘﻲ و ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﭘﺲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺐ دﻗﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ اﺟﺴﺎم ﺧﺎرﺟﻲ در داﺧﻞ ﺷﻴﺮ ﻳﺎ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ﺑﺎﻳﺪ در ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻧﻴﺰ ﻧـﺼﺐ ﺻـﺎﻓﻲ در ورودي ﺷـﻴﺮ‬
‫ﻗﻮﻳﺎ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ واﻗﻊ در ﺧﺮوﺟﻲ ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺴﺘﻪ و ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ واﻗﻊ در ورودي ﺷﻴﺮ ﺗﺪرﻳﺠﺎ ﺑﺎز ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﺿﺮب ﮔﺎزي واﻗﻊ در ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﻛﻪ ﺑـﺎ ﺷـﻤﺎرهﻫـﺎي ‪ 2‬و ‪ 8‬روي ﺷـﻜﻞ ‪ 31-2‬ﻣـﺸﺨﺺ‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺎز ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻫﻮاﮔﻴﺮي ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه از ﻃﺮﻳﻖ درﭘﻮش ﻫﻮاﮔﻴﺮي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﭘﻴﭻ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﺪه را ﻛﺎﻣﻼ ﺷﻞ ﻧﻤﻮده و ﺳﭙﺲ ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ واﻗﻊ در ﺧﺮوﺟﻲ ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ﺑﻪ آراﻣـﻲ ﻛـﺎﻣﻼ ﺑـﺎز ﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﭘﻴﭽﺎﻧﺪن ﭘﻴﭻ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﺪه و ﻓﺸﺮده ﻛﺮدن ﻓﻨﺮ ﺷﻴﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺪه ﻣـﻮرد ﻧﻈـﺮ را ﺑـﻪدﺳـﺖ آورد و ﺑـﺎﻟﻌﻜﺲ آن ﺑﺎﻋـﺚ‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﺑﺪه ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﻴﭻﻛﺪام از اﺗﺼﺎﻻت ﻧﺸﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ )ﺷﻜﻞ ‪ (31-2‬روي ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ورودي ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﻪ دور و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﭘﻨﺞ دور ﺑﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﻗـﺖ‬
‫ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﺮ ﻫﻴﭻﮔﺎه ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺴﺘﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭼﻮن اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺎﻋﺚ از ﻛﺎر اﻓﺘﺎدن ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -4-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻄﺢ آب در ﻣﺨﺎزن )ﺷﻨﺎور( ]‪ [9] ،[7] ،[5‬و ]‪[12‬‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺷﻨﺎور ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻄﺢ آب در ﻣﺨﺎزن و ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻧﻮع ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺷﻨﺎور ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪42‬‬

‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺷﻨﺎور ﺑﺎ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻣﺘﻌﺎدل ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺸﺎر‬

‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺷﻨﺎور ﭘﻴﻠﻮتدار‬

‫‪ -1-4-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺷﻨﺎور ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ]‪[9‬‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ردﻳﻒ ‪ 1‬و ‪ 2‬ﺑﺎﻳﺪ در داﺧﻞ ﻣﻨﺒﻊ ﻳﺎ ﻣﺨﺰن آب ﻧﺼﺐ ﺷﻮﻧﺪ و داراي ﻳﻚ ﮔﻮي ﺑﺰرگ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺳـﺎﻣﺎﻧﻪ اﻫـﺮم‪،‬‬
‫ﮔﻮي ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ ارﺗﺒﺎط ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻫﺮ ﭼﻪ ﺳﻄﺢ آب داﺧﻞ ﻣﺨﺰن ﺑﺎﻻ ﺑﻴﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﮔﻮي ﺷﻨﺎور ﺑﺎﻻ ﻣﻲآﻳﺪ و اﻫﺮم ﻣﺮﺑـﻮط‬
‫ﺑﻪ دﻳﺴﻚ ﺷﻴﺮ ﺷﻨﺎور را ﺑﻪ ﻃﺮف ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲدﻫﺪ ﺗﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر ورودي ﻛﺎرآﻳﻲ ﻛﻢﺗﺮي ﭘﻴﺪا ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‬
‫ﭼﻮن ﻓﺸﺎر ورودي ﺳﻌﻲ در ﺑﺎز ﻛﺮدن ﺷﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻧﻴﺮوي اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﮔﻮي و اﻫﺮم ﺑﺮاي آﺑﺒﻨﺪي ﻛﺎﻣﻞ ﺷﻴﺮ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫‪ -2-4-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺷﻨﺎور ﺑﺎ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻣﺘﻌﺎدل ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺸﺎر ]‪[9‬‬

‫در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﻣﻲ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻓﺸﺎر ورودي را ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ ﺗﺎ ﺷﻴﺮ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺑـﻴﺶﺗـﺮي ﻋﻤـﻞ‬
‫آﺑﺒﻨﺪي را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺪﻧﻪ اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ را ﻳﻚ ﺷﻴﺮ ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در آن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ‬
‫در ﻳﻚ اﻣﺘﺪاد ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻳﺎ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺧﺮوﺟﻲ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺟﺮﻳﺎن ورودي ﺷﻴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ در داﺧﻞ ﻣﺨﺰن و ﻣﻨﺒﻊ آب ﻧﺼﺐ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ در ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺰرگﺗﺮ‪ ،‬وزن زﻳﺎد ﺧﻮد ﺷﻴﺮ و ﺑﺰرﮔﻲ ﮔﻮي و اﻫﺮم ﻣﺮﺑﻮط ﻣﺸﻜﻞ آﻓﺮﻳﻦ ﻣﻲﺷﻮد و ﺿﻤﻨﺎ اﻳـﻦ ﺷـﻴﺮﻫﺎ‬
‫ﻓﻘﻂ در ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺨﺎزﻧﻲ ﻛﻪ ﻟﻮﻟﻪ ورودي آﻧﻬﺎ در ﺑﺎﻻي ﻣﺨﺰن اﺳﺖ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و اﻛﺜﺮا در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻛـﻢﺗـﺮ ﻣـﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-4-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺷﻨﺎور ﭘﻴﻠﻮتدار ]‪ [5‬و ]‪[12‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ داراي ﺑﺪﻧﻪ ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ دو ﻧﻮع ﭘﻴﺴﺘﻮﻧﻲ و ﻳﺎ دﻳﺎﻓﺮاﮔﻤﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و اﻧﺮژي ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن را‬
‫از ﺧﻮد ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎ را ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮان داﺧﻞ ﻣﺨﺎزن و ﻫﻢ ﺧﺎرج از آن روي ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ورودي ﻧﺼﺐ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻟﻮﻟﻪ ورودي ﺑﻪ ﻣﺨﺎزن را در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪاي ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ داﺧﻞ ﻣﺨﺰن ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﻛﺎرآﻳﻲ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪﺧﺼﻮص در اﻗﻄﺎر ﺑﺰرگ‬
‫و ﻳﺎ ﺑﺮاي ﻓﺸﺎرﻫﺎي زﻳﺎد ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻬﺘﺮ از اﻧﻮاع ﻗﺒﻠﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ داراي ﭼﻬﺎر ﻧﻮع ﭘﻴﻠﻮت ﻣﺘﻔﺎوت ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﺑﻪ ﺗﺒﻊ ﻧﻮع ﻓﺮﻣﺎن داده ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﭘﻴﻠﻮت ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر‬
‫ﻧﻮع زﻳﺮ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ‬
‫‪ -‬ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻨﻈﻴﻢ ارﺗﻔﺎع‬
‫‪1‬‬
‫‪ -‬اﻧﻄﺒﺎﻗﻲ‬
‫‪ -‬اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫‪1 - Modulating‬‬
‫‪43‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺷﻨﺎور ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ]‪ [7] ،[4‬و ]‪[9‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺳﻄﺢ آب را ﺑﻴﻦ دو ﺳﻄﺢ ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ در ﻣﺨﺎزن ﺣﻔﻆ ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺎﻻ آﻣـﺪن آب در ﺳـﻄﺢ ﻣﺨـﺰن‬
‫ﭘﻴﻠﻮت ﻓﺮﻣﺎن ﻗﻄﻊ ﺟﺮﻳﺎن آب را ﻣﻲدﻫﺪ و ﺗﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪن ﺳﻄﺢ آب و رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﻄﺢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﺷﻴﺮ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ )ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻳﻦ‬
‫دو ﺳﻄﺢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ‪ 10‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺗﺎ ‪ 2‬ﻣﺘﺮ و ﻳﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺑﺎﺷﺪ( ﺳﭙﺲ ﺑﺎ رﺳﻴﺪن ﺳﻄﺢ آب ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﻄﺢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﺷـﻴﺮ ﺷـﻨﺎور‬
‫ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ دوﺑﺎره ﺳﻄﺢ آب ﺑﺎﻻ ﺑﺮود‪.‬‬

‫ب‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺷﻨﺎور ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻨﻈﻴﻢ ارﺗﻔﺎع ]‪ [5‬و ]‪[12‬‬

‫در اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﻋﻤﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﭘﻴﻠﻮت را ﻃﻮري اﻧﺠﺎم داد ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﺮ ﺷﺪن ﻣﺨﺰن ﺷﻴﺮ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد وﻟﻲ ﺑﺎز ﺷﺪن ﻣﺠـﺪد آن ﻣﻨـﻮط‬
‫ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ رﻓﺘﻦ ﺳﻄﺢ آب ﺑﻪ ﻣﻘﺪار دﻟﺨﻮاه )‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ اﻟﻲ ‪ 3‬ﻣﺘﺮ( ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ روش ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت ﺑـﺎز و ﺑـﺴﺘﻪ ﺷـﺪن ﺷـﻴﺮ‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ج‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺷﻨﺎور اﻧﻄﺒﺎﻗﻲ ]‪ [5‬و ]‪[12‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻨﺎور ورودي آب ﻣﺨﺰن را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺮوﺟﻲ آن ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﺼﺮف ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺷﻮد ﭘﻴﻠـﻮت ﺷـﻴﺮ‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎز ﺷﺪه و ﻣﻘﺪار ﺑﺪه ﻋﺒﻮري ﺷﻴﺮ ﺷﻨﺎور ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﺼﺮف ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷـﺪ و ﺳـﻄﺢ آب در ﻣﺨـﺰن ﺑـﺎﻻ ﺑﻴﺎﻳـﺪ‪ ،‬ﺷـﻴﺮ‬
‫ﭘﻴﻠﻮت ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه و ﻣﻘﺪار ﺑﺪه ﻋﺒﻮري ﺷﻴﺮ ﺷﻨﺎور ﻛﻢﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد و وﻗﺘﻲ ﺳﻄﺢ آب در ﻣﺨﺰن ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺣﺪاﻛﺜﺮ رﺳﻴﺪ ﺟﺮﻳﺎن ﻗﻄـﻊ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻴﺰان آب ورودي ﺑﻪ ﻣﺨﺰن ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان آب ﺧﺮوﺟﻲ از ﻣﺨﺰن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫د‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺷﻨﺎور اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ]‪ [4‬و ]‪[12‬‬

‫در اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ از ﺷﻨﺎورﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮﻟﻨﻮﺋﻴﺪي روي ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎ ﺑﺎﻻ‬
‫و ﭘﺎﻳﻴﻦ رﻓﺘﻦ ﺳﻄﺢ آب‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎن ﺑﺎز و ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻨﺎورﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮﻟﻨﻮﺋﻴﺪي ارﺳﺎل ﺗﺎ ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﺑـﺴﺘﻪ و ﻳـﺎ‬
‫ﺑﺎز ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -4-4-4-1-2‬روش ﺗﻨﻈﻴﻢ و ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻄﺢ آب در ﻣﺨﺎزن ]‪[10‬‬

‫ﺷﻴﺮ ﺷﻨﺎور در ﺧﺎرج از ﻣﺨﺰن ﻧﺼﺐ ﺷﺪه و ﺷﻨﺎور در داﺧﻞ ﻣﺨﺰن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ ‪ 1/2‬اﻳﻨﭻ ﻳﺎ ‪ 3/4‬اﻳﻨﭻ ﺑﻪ ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ‬
‫وﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪) ،‬ﺷﻜﻞ ‪ .(35-2‬ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ ﺷﻴﺮ ﺷﻨﺎور ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض ﺗﻼﻃـﻢ آب داﺧـﻞ ﻣﺨـﺰن ﻧﺒﺎﺷـﺪ‪ .‬در ﻏﻴـﺮ اﻳـﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﺑﺎﻳﺪ در داﺧﻞ ﺣﻮﺿﭽﻪ آراﻣﺶ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻟﻮﻟﻪ ‪ 8‬اﻳﻨﭻ ﻳﺎ ‪ 10‬اﻳﻨﭻ ﺑﺎﺷﺪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻣﻴﻠﻪ راﻫﻨﻤﺎ از داﺧﻞ ﺗﻮﭘﻲ ﺷﻨﺎور ﻋﺒﻮر ﻛﺮده و‬
‫دو ﻋﺪد ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺤﺪود ﻛﻨﻨﺪه ﺣﺮﻛﺖ ﺗﻮﭘﻲ‪ ،‬در ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﻮﭘﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﻪ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﻄﺢ آب و ﻗﻄﻌـﻪ ﭘـﺎﻳﻴﻨﻲ ﺣـﺪاﻗﻞ‬
‫ﺳﻄﺢ آب را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮي ﺑﻴﻦ ﺣﺪاﻛﺜﺮ و ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺖ دادن ﻗﻄﻌﻪ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻃﺮف ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻴﻠـﻪ‬
‫راﻫﻨﻤﺎي ﺷﻨﺎور ﭘﻴﻠﻮت‪ ،‬اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲﺷﻮد و اﮔﺮ ﺑﺎز ﻫﻢ ﻣﻘﺪار ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮي ﺑﻴﻦ ﺣﺪاﻛﺜﺮ و ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲﺗـﻮان ﺑـﺎ‬
‫اﻓﺰودن ﺑﻪ ﻃﻮل ﻣﻴﻠﻪ راﻫﻨﻤﺎ‪ ،‬اﻳﻦ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم داد‪.‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪44‬‬

‫‪ -1‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﺿﺮب ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ورودي‬

‫‪ -2‬ﺻﺎﻓﻲ‬
‫‪ -3‬اورﻳﻔﻴﺲ‬
‫‪ -4‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ‬
‫‪ -5‬درﭘﻮش ﻫﻮاﮔﻴﺮي‬
‫‪ -6‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﺿﺮب ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺧﺮوﺟﻲ‬
‫‪ -7‬ﻟﻮﻟﻪ ‪ 1/2‬ﻳﺎ ‪ 3/4‬اﻳﻨﭻ‬
‫‪ -8‬ﻣﺨﺰن آراﻣﺶ )ﻟﻮﻟﻪ ‪ 8‬ﻳﺎ ‪ 10‬اﻳﻨﭻ(‬
‫‪ -9‬ﺷﻴﺮ ﭘﻴﻠﻮت‬
‫‪ -10‬ﺗﻮﭘﻲ ﺷﻨﺎور‬
‫‪ -11‬ﻣﻴﻠﻪ راﻫﻨﻤﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ‬
‫‪ -12‬ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺤﺪود ﻛﻨﻨﺪه ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ‬
‫‪ -13‬ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺤﺪود ﻛﻨﻨﺪه ﺣﺮﻛﺖ ﭘﺎ ﻳﻴﻨﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -35-2‬ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻄﺢ آب در ﻣﺨﺎزن ]‪[10‬‬

‫‪ -5-4-4-1-2‬روش ﻧﺼﺐ و راهاﻧﺪازي و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺷﻨﺎور ﭘﻴﻠﻮتدار ]‪[10‬‬

‫‪ -‬ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﺷﻨﺎور در ﺧﺎرج از ﻣﻨﺒﻊ و ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اﻓﻘﻲ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻗﺒﻞ از ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﺷﻨﺎور ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻧﻴﺰ ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺻﻔﺤﻪ ﻓﻠﺰي ﺑﺪﻧﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﭘﻴﻠﻮت ﺷﻨﺎور ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻬﺎر ﻋﺪد ﭘﻴﭻ ‪ M8‬از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ ﺑﻪ دﻳﻮاره ﻣﺨﺰن ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬
‫ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺤﻜﻢ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه و دﻗﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺻﻔﺤﻪ ﻣﺬﻛﻮر ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 20‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ از ﺑﺎﻻ ﻓﻀﺎي ﺑﺎز داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗـﺎ ﻣﻴﻠـﻪ وزﻧـﻪ‬
‫ﺗﻌﺎدل در ﻣﻮﻗﻊ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻌﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻴﻠﻪﻫﺎي راﻫﻨﻤﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﻛﺎﻣﻼ در راﺳﺘﺎي ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬اﮔﺮ در داﺧﻞ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻼﻃﻢ آب زﻳﺎد اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻴﻠﻪ ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ و ﺗﻮﭘﻲ ﺷﻨﺎور ﺑﺎﻳﺪ داﺧﻞ ﻳﻚ ﻣﺤﻔﻈﻪ آراﻣﺶ ﻗﺮار داده ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﻲﺗﻮان از ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 250‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ و ﻃﻮل ﺣﺪود ‪ 1/5‬ﻣﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪) ،‬ﺷﻜﻞ ‪.(36-2‬‬
‫‪ -‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﭘﻴﻠﻮت ﺷﻨﺎور را از ﻃﺮﻳﻖ ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ‪ 1/2‬اﻳﻨﭻ )اﮔﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 6‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ‪ 3/4‬اﻳﻨﭻ( ﺑﻪ ﺷﻴﺮ ﮔﺎزي ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن‬
‫ﺧﺮوﺟﻲ درﭘﻮش ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﺷﻨﺎور ﻃﻮري ﻧﺼﺐ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ اﻣﻜﺎن ﺟﻤﻊ ﺷﺪن ﻫﻮا در آن وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻫﺮ دو ﺷﻴﺮ ﮔﺎزي روي ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﺷﻨﺎور ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺎز ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه روي ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻪ ﺗﺎ ﭘﻨﺞ دور ﺑﺎز ﺑﺎﺷﺪ )اﻳﻦ ﺗﻨﻈﻴﻢ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲﺷـﻮد(‪.‬‬
‫دﻗﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﺮ ﻫﺮﮔﺰ ﺗﻤﺎم ﺑﺴﺘﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭼﻮن ﺑﺎﻋﺚ از ﻛﺎر اﻓﺘﺎدن ﻛﻞ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ واﻗﻊ در ورودي ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﺷﻨﺎور‪ ،‬ﺑﺎز ﺗﺎ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮ ﺷﻨﺎور ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﺳﻄﺢ آب را در داﺧﻞ ﻣﻨﺒﻊ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ دو ﺣﻠﻘﻪ روي ﻣﻴﻠﻪ راﻫﻨﻤـﺎ‪ ،‬ﺛﺎﺑـﺖ ﻧﮕـﻪ ﻣـﻲدارد‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪45‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫ﺑﺎ ﺷﺮوع ﻣﺼﺮف‪ ،‬آب درون ﺣﻮﺿﭽﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲرود و ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ﺗﻮﭘﻲ ﺷﻨﺎور روي ﻣﻴﻠﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﺮف ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﻣﻴﻠﻪ وزﻧﻪ ﺗﻌﺎدل‪ ،‬ﭘﻴﻠﻮت ﺷﻨﺎور را ﻫﻢﭼﻨﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﻧﮕﺎه ﻣﻲدارد‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦﻛﻪ ﺳﻄﺢ آب داﺧﻞ ﻣﺨﺰن ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﻄﺢ ﻣـﻮرد ﻧﻈـﺮ رﺳـﻴﺪ‪،‬‬
‫ﺗﻮﭘﻲ ﺷﻨﺎور روي ﺣﻠﻘﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﻄﺢ آب ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ و وزن ﺗﻮﭘﻲ ﺷﻨﺎور ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻴﻠﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻃﺮف ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺣﺮﻛﺖ‬
‫ﻛﺮده و ﭘﻴﻠﻮت ﺷﻨﺎور ﺑﺎز ﺷﻮد و ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﺷﻨﺎور ﻧﻴﺰ ﺑﺎز ﺷﺪه ﺗﺎ ﻣﺨﺰن ﭘﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﭘﺮ ﺷﺪن ﻣﺨـﺰن‪ ،‬ﺗـﻮﭘﻲ ﺷـﻨﺎور روي ﻣﻴﻠـﻪ‬
‫راﻫﻨﻤﺎ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﻻ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﻠﻘﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﺳﻄﺢ ﺣﺪاﻛﺜﺮاب ﺑﺮﺳﺪ ﺗﺎ در اﺛﺮ ﻧﻴـﺮوي وارده ﺑـﺮ آن ﻣﻴﻠـﻪ ﺑـﻪ ﻃـﺮف ﺑـﺎﻻ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮده و ﭘﻴﻠﻮت ﺷﻨﺎور ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد و ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ دادن ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺣﻠﻘﻪﻫﺎ و اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﻃﻮل ﻣﻴﻠﻪ راﻫﻨﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺳﻄﺢ آب در داﺧﻞ ﻣﺨﺰن را ﺑـﻪ دﻟﺨـﻮاه ﺗﻐﻴﻴـﺮ‬
‫داد‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﻟﻮﻟﻪ راﺑﻂ ﺷﻨﺎور و ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ‬

‫‪ -2‬وزﻧﻪ ﺗﻌﺎدل‬
‫‪ -3‬ﻣﻴﻠﻪ ﺗﻌﺎدل‬
‫‪ -4‬ﺳﻮراخ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻪ دﻳﻮاره ﻣﺨﺰن ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﭻ ‪M8‬‬
‫‪ -5‬ﻣﻴﻠﻪ ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﺳﻔﻴﺪ رﻧﮓ‬
‫‪ -6‬ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺮﻧﺰي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﻄﺢ آب‬
‫‪ -7‬ﻣﻴﻠﻪ راﻫﻨﻤﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ آﺑﻲ رﻧﮓ‬
‫‪ -8‬ﺣﻮﺿﭽﻪ آراﻣﺶ )ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ 250‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ و ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ 1/5-1‬ﻣﺘﺮ(‬
‫‪ -9‬ﺗﻮﭘﻲ ﺷﻨﺎور‬
‫‪ -10‬ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺮﻧﺰي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﻄﺢ آب‬
‫‪ -11‬ﺻﻔﺤﻪ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -36-2‬ﻧﺎم ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﭘﻴﻠﻮت ﺷﻨﺎور ]‪[10‬‬

‫‪ -5-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻠﻤﺒﻪ در اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭘﻤﭙﺎژ ]‪ [7] ،[5‬و ]‪[12‬‬

‫اﺻﻮﻻ ﺗﻠﻤﺒﻪﻫﺎي ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻮژ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﻴﺮ ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﺴﺘﻪ راهاﻧﺪازي ﺷﻮﻧﺪ و ﭘﺲ از رﺳﻴﺪن ﻓﺸﺎر ﺗﻠﻤﺒﻪ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﺑﺪه ﺻﻔﺮ‪ 1‬ﺷﻴﺮ ﺧﺮوﺟﻲ‬
‫ﺑﻪ آراﻣﻲ ﺑﺎز ﺷﻮد ﺗﺎ اوﻻ راهاﻧﺪازي ﺗﻠﻤﺒﻪ آﺳﺎن ﺗﺮ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد و ﺛﺎﻧﻴﺎ از اﻳﺠﺎد ﺿﺮﺑﻪ ﻗﻮچ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﻫﻨﮕﺎم ﺧـﺎﻣﻮش‬
‫ﻛﺮدن ﺗﻠﻤﺒﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ اول ﺷﻴﺮ ﺧﺮوﺟﻲ ﺗﻠﻤﺒﻪ ﺑﻪ آراﻣﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ ﺗﻠﻤﺒﻪ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﻮد ﺗﺎ ﺿﺮﺑﻪ ﻗﻮچ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻤﻜﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺻﺮف ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻫﻨﮕﻔﺖ از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي و ﻳﺎ ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻣﺤﺮك اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬
‫ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺷﻴﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد و ﻳﺎ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻠﻤﺒﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻠﻤﺒﻪ دو ﻣﺰﻳـﺖ ﻋﻤﺪه دارد‪ ،‬اول‪ :‬راهاﻧﺪازي ﺗﻠﻤﺒﻪﻫﺎ را آﺳﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬دوم‪ :‬ﺑﺎ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن آﻫﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار زﻳﺎدي‬
‫از ﺷﺪت ﺿﺮﺑﻪ ﻗﻮچ آب ﻣﻲﻛﺎﻫﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 36-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻠﻤﺒﻪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Shut off head‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪46‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -37-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻠﻤﺒﻪ ]‪[10‬‬

‫‪ -1-5-4-1-2‬اﻧﻮاع ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻠﻤﺒﻪ ]‪[10‬‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻠﻤﺒﻪ ﺑﺮ دو ﻧﻮع ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬

‫اﻟﻒ ‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻠﻤﺒﻪ ﺑﺮاي ﺗﻠﻤﺒﻪﻫﺎي ﺷﻔﺖ و ﻏﻼﻓﻲ )ﺗﻮرﺑﻴﻨﻲ(‬
‫ب ‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻠﻤﺒﻪ ﺑﺮاي ﺳﺎﻳﺮ ﺗﻠﻤﺒﻪﻫﺎي ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻮژ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻠﻤﺒﻪﻫﺎي ﺷﻨﺎور‪ ،‬ﺣﻠﺰوﻧﻲ و ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻮژ ﭼﻨﺪ ﻃﺒﻘﻪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻠﻤﺒﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﺗﻠﻤﺒﻪﻫﺎي ﺷﻔﺖ و ﻏﻼﻓﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻠﻤﺒﻪ ﺗﻔﺎوت دارﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن در ﺗﻠﻤﺒﻪﻫﺎي‬
‫ﺷﻔﺖ و ﻏﻼﻓﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺳﻮﭘﺎپ وﺟﻮد ﻧﺪارد ﺑﻨﺎﺑﺮﻳﻦ آب ﻣﻮﺟﻮد در ﻟﻮﻟﻪ ﺧﺮوﺟﻲ از ﭼﺎه )ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺎ ﺑﻴﻦ ﺷﻔﺖ و ﻏﻼﻓـﻲ و ﺷـﻴﺮ ﻳـﻚ ﻃﺮﻓـﻪ‬
‫واﻗﻊ در ﺧﺮوﺟﻲ ﭼﺎه( ﺑﻌﺪ از ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪن ﺗﻠﻤﺒﻪ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻠﻤﺒﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺸﻜﻞ ﻫﻮاي ﻣﻮﺟﻮد در ﻟﻮﻟﻪ را ﺑﺮﻃـﺮف‬
‫ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -6-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﭘﻴﻠﻮتدار ]‪ [7] ،[5‬و ]‪[10‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ در آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮان زﻣﺎن ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺷﻴﺮﻫﺎ را ﻛﻨﺘـﺮل ﻛـﺮد اﻳـﻦ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎﻫﺶ و ﻳﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺪه آب ورودي ﻳﺎ ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺑﺎﻻي ﭘﻴﺴﺘﻮن اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳـﻦ ﺷـﻴﺮﻫﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ در ﺧﺮوﺟﻲ ﺗﻠﻤﺒﻪﻫﺎي ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻮژ و ﻳﺎ در ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷـﻴﺮﻫﺎي ﻳـﻚ ﻃﺮﻓـﻪ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺰﻳﺖ را دارﻧﺪ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮان ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎز ﺷﺪن و ﻫﻢ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺷﻴﺮ را ﻛﻨﺘـﺮل ﻛـﺮد و ﺑـﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ از‬
‫ﭘﺪﻳﺪه ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺿﺮﺑﻪ زدن ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻮﺛﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از اﻳﻦ ﺷـﻴﺮ در ﺷـﻜﻞ ‪ 38-2‬ﻧـﺸﺎن داده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪47‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -38-2‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﭘﻴﻠﻮتدار ﺑﺎ زﻣﺎن ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل ]‪[10‬‬

‫‪ -7-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮﻟﻨﻮﺋﻴﺪي ]‪ [5‬و ]‪[10‬‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮﻟﻨﻮﺋﻴﺪي در ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻲﺗﻮان ﻓﺮﻣﺎن ﺑﺎز و ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ را ﺻﺎدر ﻧﻤﻮد‪) .‬ﺷﻜﻞ ‪ .(39-2‬ﺑﺮﺧﻲ‬
‫از ﻣﻮارد ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺟﺮﻳﺎن در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻌﻴﻦ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رﻟﻪﻫﺎي زﻣﺎﻧﻲ‬
‫‪ -‬ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﻓﺸﺎري‪ 1‬ﻳﺎ ﺗﺮﻣﻮﺳﺘﺎت‬
‫‪ -‬ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺟﺮﻳﺎن در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﺛﻘﻠﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﺮك اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬
‫‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻄﺢ آب در ﻣﺨﺎزن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﺎن اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -39-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻮﻟﻨﻮﺋﻴﺪي ﭘﻴﻠﻮتدار ]‪[10‬‬

‫‪1 - Pressure switch‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪48‬‬

‫‪ -8-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﭘﻴﻠﻮتدار دﺳﺘﻲ ]‪[10‬‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﭘﻴﻠﻮتدار دﺳﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي و‬
‫ﻳﺎ ﻛﺸﻮﻳﻲ( در ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل ﺛﻘﻠﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﺰاﻳﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮ ﻋﻜﺲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻛﻪ در اﺛﺮ ﻓﺸﺎرﻫﺎي زﻳﺎد ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻋﻤﺎل ﻧﻴﺮوي زﻳﺎد ﺟﻬﺖ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻛـﺮدن ﺷـﻴﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬در اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻓﺸﺎر ﺧﻂ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮي در ﻛﺎرﻛﺮد ﺷﻴﺮ ﻧﺪارد و ﺑﺎز ﻛﺮدن ﺷﻴﺮ ﮔـﺎزي ﻣـﺪار ﻓﺮﻣـﺎن ﺧﺮوﺟـﻲ ﺷـﻴﺮ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺎز ﺷﺪن ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ و ﺑﺴﺘﻦ آن ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ آبﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ و آب ﺑﻪ داﺧﻞ ﺣﻮﺿﭽﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎ وارد ﻣﻲﺷـﻮد‪ ،‬ﻣﻌﻤـﻮﻻ ﺷـﻴﺮﻫﺎ ﻣـﺴﺘﻐﺮق‬
‫ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ و دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲﺷﻮد و ﻳﺎ آب وارد ﮔﻴﺮﺑﻜﺲ ﺷﻴﺮ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن ﺑﺎﻋﺚ ﮔﻴﺮ‬
‫ﻛﺮدن ﺷﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ در ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﭘﻴﻠﻮتدار دﺳﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺷﻴﺮ ﻳـﻚ ﺿـﺮب ﮔـﺎزي واﻗـﻊ در ﻣـﺪار ﻓﺮﻣـﺎن‬
‫ﺧﺮوﺟﻲ را در ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﻗﺮار داد و ﺑﺎ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻛﺮدن اﻳﻦ ﺷﻴﺮ ﻛﻮﭼﻚ ﺷﻴﺮ اﺻـﻠﻲ را ﺑـﺎز و ﺑـﺴﺘﻪ ﻛـﺮد و‬
‫ﻣﺴﺘﻐﺮق ﺷﺪن ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮي در ﻛﺎرﻛﺮد ﺷﻴﺮ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻛﻪ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ ﻣﻲﺗﻮان از اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻛـﺮد و ﺷـﻴﺮ ﻳـﻚ‬
‫ﺿﺮب ﮔﺎزي را در ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ آن آﺳﺎنﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺮار داد و ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ را ﺗﻮﺳﻂ آن ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻣﺮاﺣﻞ را ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮﻟﻨﻮﺋﻴﺪي ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم داد و ﻋﻤﻞ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻛﺮدن ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ را ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮﻣـﺎن‬
‫اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﺮ ﺳﻮﻟﻨﻮﺋﻴﺪي داده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻧﺠﺎم داد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ در اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺑﺮق ‪ 380‬وﻟﺖ ﺳﻪ ﻓﺎز ﻣﻲﺗـﻮان‬
‫از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ‪ 24‬وﻟﺖ ‪ D.C‬و ﻏﻴﺮه ﻛﻪ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮي دارﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 40-2‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم داﺧﻠﻲ اﻳـﻦ ﻧـﻮع ﺷـﻴﺮ را‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﭘﻴﻠﻮت و ﺷﻴﺮ ﺳﻮﻟﻨﻮﺋﻴﺪي ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن‬

‫‪ -2‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﺿﺮب ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ورودي ‪2‬‬
‫‪ -3‬ﺻﺎﻓﻲ‬
‫‪ -4‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ‬
‫‪ -5‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ورودي‬
‫‪ -6‬درﭘﻮش ﻫﻮاﮔﻴﺮي‬
‫‪ -7‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺧﺮوﺟﻲ‬
‫‪ -8‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺧﺮوﺟﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -40-2‬ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﭘﻴﻠﻮتدار دﺳﺘﻲ ]‪[10‬‬

‫‪ -9-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮره ]‪[10‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ از ﺗﺮﻛﻴﺐ ﭼﻨﺪ ﻣﻮرد ﻓﻮق در ﻳﻚ ﺷﻴﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮره ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ‬
‫دو ﻳﺎ ﺳﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﻪﻃﻮر ﻫﻢ زﻣﺎن اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ ﻛﻪ در زﻳﺮ ﺑﻪ ﺷﺮح آﻧﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫‪49‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -1-9-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﭘﻴﻠﻮتدار ﺑﻪﻋﻼوه ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ]‪[10‬‬

‫اﻏﻠﺐ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﭘﻴﻠﻮتدار را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻣﺠﻬﺰ ﻛﺮد و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺷﻴﺮ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﻋﻤﻞ اﺻﻠﻲ‬
‫ﺧﻮد در ﺻﻮرت ﻣﻌﻜﻮس ﺷﺪن ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن را ﻗﻄﻊ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-9-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺑﻪﻋﻼوه ﺷﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ دارﻧﺪه ﻓﺸﺎر ]‪ [7‬و ]‪[10‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ دو ﻋﻤﻞ ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻫﻢ دﻳﮕﺮ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬اوﻻ ﻓﺸﺎر را در ﺧﺮوﺟﻲ ﺧﻮد ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺗﻐﻴﻴـﺮات ﻣـﺼﺮف‬
‫در ﻣﻘﺪار ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ ﻣﻲدارﻧﺪ و ﺛﺎﻧﻴﺎ ﻓﺸﺎر را در ورودي ﺷﻴﺮ در ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺸﻜﻞ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ‬
‫در ورودي ﺷﻴﺮ ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 41-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ ﺷﻴﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي‬
‫‪ -2‬اﺗﺼﺎل ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺎده ﻛﺮدن‬
‫‪ -3‬ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ‪ +‬ﺷﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر‬
‫)ﺑﺮاي ﺳﺎدهﺗﺮ ﺷﺪن ﺷﻜﻞ ﻣﺪار ﻛﻨﺎر ﮔﺬر و ﺷﻴﺮ‬
‫ﻛﻨﺘﺮل رزرو ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ(‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -41-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ‪ +‬ﺷﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر ]‪[10‬‬

‫‪ -3-9-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺑﻪﻋﻼوه ﺷﻴﺮ ﺳﻮﻟﻨﻮﺋﻴﺪي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ]‪[10‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ اﻓﺰودن ﻳﻚ رﻟﻪ زﻣﺎﻧﻲ در ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﭘﻴﻠﻮت ﺷﻴﺮ ﻓـﺸﺎرﺷﻜﻦ را در‬
‫ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻌﻴﻨﻲ در ﻃﻮل ﺷﺒﺎﻧﻪ روز وارد ﻋﻤﻞ ﻛﺮده و ﻳﺎ از ﻣﺪار ﺧﺎرج ﻛﺮد‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 42-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ ﺷﻴﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -4-9-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ﺑﻪﻋﻼوه ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ]‪[10‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺪه ﻣﺠﺎز ﻋﺒﻮري از ﺷﻴﺮ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﻴﺮ و ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺧﺮوﺟـﻲ را‬
‫در ﺣﺪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ ﻣﻲدارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﺳﻪ راﻫﻲ‬
‫‪ - 2‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي‬
‫‪ -3‬اﺗﺼﺎل ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺎده ﻛﺮدن‬
‫‪ -4‬ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ‪ +‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮﻟﻨﻮﺋﻴﺪي ﻗﻄـﻊ و‬
‫وﺻﻞ‬
‫‪ -5‬ﺗﺎﻳﻤﺮ ﻳﺎ ﻛﻠﻴﺪ ﻓﺸﺎري )ﺑﺮاي ﺳﺎدهﺗﺮ ﺷﺪن‬
‫ﺷــﻜﻞ ﻣــﺪار ﻛﻨـﺎر ﮔــﺬر و ﺷــﻴﺮ ﻛﻨﺘــﺮل رزرو‬
‫ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ(‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -42-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ‪ +‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮﻟﻨﻮﺋﻴﺪي زﻣﺎندار ]‪[10‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪50‬‬

‫‪ -5-9-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ﺑﻪﻋﻼوه ﺷﻴﺮ ﺳﻮﻟﻨﻮﺋﻴﺪي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ]‪[10‬‬

‫از اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ در ﻣﻮاردي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎن از راه دور و ﻳﺎ از ﻃﺮﻳﻖ اﺗﺎق ﻛﻨﺘﺮل وارد ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺷـﺪه و‬
‫ﻳﺎ از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺧﺎرج ﺷﻮد‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 43-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ ﺷﻴﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي‬
‫‪ -2‬اﺗــﺼﺎل ﻗﺎﺑــﻞ ﭘﻴــﺎده‬
‫ﻛﺮدن‬
‫‪ -3‬ﺷــﻴﺮ ﻛﻨﺘــﺮل ﺑــﺪه ‪+‬‬
‫ﺷﻴﺮ ﺳـﻮﻟﻨﻮﺋﻴﺪي ﻗﻄـﻊ و‬
‫وﺻﻞ‬
‫‪ -4‬اورﻳﻔـــﻴﺲ )ﺑـــﺮاي‬
‫ﺳﺎدهﺗﺮ ﺷﺪن ﺷﻜﻞ ﻣـﺪار‬
‫ﻛﻨﺎر ﮔﺬر و ﺷـﻴﺮ ﻛﻨﺘـﺮل‬
‫رزرو ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ(‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -43-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ‪ +‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮﻟﻨﻮﺋﻴﺪي ]‪[10‬‬

‫‪ -6-9-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﺑﻪﻋﻼوه ﺷﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ دارﻧﺪه ﻓﺸﺎر ﺑﻪﻋﻼوه ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ]‪[10‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﺳﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻫﻢ دﻳﮕﺮ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬اوﻻ ﻓﺸﺎر را در ﺧﺮوﺟﻲ ﺧﻮد ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣـﺼﺮف‬
‫در ﻣﻘﺪار ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ ﻣﻲدارﻧﺪ‪ ،‬ﺛﺎﻧﻴﺎ ﻓﺸﺎر را در ورودي ﺷﻴﺮ در ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺸﻜﻞ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﻴﺶ از ﺣـﺪ‬
‫در ورودي ﺷﻴﺮ ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎﻳﺪ و ﺛﺎﻟﺜﺎ از ﻣﻌﻜﻮس ﺷﺪن ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن در ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪) ،‬ﺷﻜﻞ ‪.(44-2‬‬

‫‪ -1‬ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ‬
‫‪ -2‬ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ‬
‫‪ -3‬ﺻﺎﻓﻲ و اورﻳﻔﻴﺲ‬
‫‪ -4‬ﭘﻴﻠﻮت ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر‬
‫‪ -5‬ﭘﻴﻠﻮت ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ‬
‫‪ -6‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ‬
‫‪ -7‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -44-2‬ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ‪ +‬ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر ‪ +‬ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ]‪[10‬‬

‫‪51‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -7-9-4-1-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ]‪ [4‬و ]‪[2‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻛﻪ در اﻧﺪازهﻫﺎ ي ‪ 1/5‬اﻟﻲ ‪ 2‬اﻳﻨﭻ ﺑﺎ ﻓﻨﺮ و دﻳﺎﻓﺮاﮔﻢ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬از ﻳﻚ دﻳﺴﻚ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﻛـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫ﻳﻚ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﺎر ﮔﺬاري ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻓﺸﺎر ﺳﻴﺎل در ﻗﺴﻤﺖ زﻳﺮﻳﻦ دﻳﺴﻚ از ﺑﺎر ﻣﻜـﺎﻧﻴﻜﻲ ﺗﺠـﺎوز ﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﺷـﻴﺮ‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه و ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﺑﺮﻃﺮف ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎر ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺎﻫﻨﺪه ﻓﺸﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻓﻨﺮ و ﻳﺎ وزﻧﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺰﻳـﺖ ﺑـﻪﻛـﺎر‬
‫ﺑﺮدن ﻓﻨﺮ در ﺳﺒﻚ ﺑﻮدن آن اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺮﻛﺖ ﻋﻤﻮدي ﻣﺤﻮر ﺷﻴﺮ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ دﻳﺎﻓﺮاﮔﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺑﺎز ﺷـﺪﮔﻲ ﺷـﻴﺮ‬
‫را ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺸﺎر ﺧﺮوﺟﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ روزﻧﻪاي ﺑﻪ ﻓﻀﺎي زﻳﺮﻳﻦ دﻳﺎﻓﺮاﮔﻢ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻲﻳﺎﺑـﺪ‪ .‬ﺑـﺎ‬
‫ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن دﻳﺴﻚ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﻻ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺷﻴﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬در ﻋﻮض‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﻧﺎﺷﻲ از ﻓﻨﺮ در ﺑﺎﻻي دﻳـﺎﻓﺮاﮔﻢ ﺗﻤﺎﻳـﻞ ﺑـﻪ ﺑـﺎز‬
‫ﻛﺮدن ﺷﻴﺮ دارد‪ .‬اﮔﺮ ﻓﺸﺎر ﺧﺮوﺟﻲ ﻛﻢ ﺗﺮ از ﻓﺸﺎر ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﺷﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺑﻪ دﻳﺎﻓﺮاﮔﻢ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه و ﻓﻨﺮ‪ ،‬دﻳﺴﻚ ﺷﻴﺮ را ﺑﻪ ﺳـﻤﺖ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺑﺎز ﺷﺪﮔﻲ ﺷﻴﺮ ﺑﻴﺶ ﺗﺮ ﺷﺪه و ﻓﺸﺎر ﺑﻴﺶ ﺗﺮي اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﻓﺸﺎر ﺧﺮوﺟﻲ اﻓـﺰاﻳﺶ‬
‫ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬دﻳﺎﻓﺮاﮔﻢ دﻳﺴﻚ را ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﻻ ﻣﻲ ﻛﺸﺪ و ﻣﻘﺪار ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺷﻴﺮ را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ و ﻟﺬا ﻓﺸﺎر ﺧﺮوﺟﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑـﺎ‬
‫ﭼﺮﺧﺎﻧﺪن ﻓﻠﻜﻪ ﺷﻴﺮ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﻘﺪار ﻧﻴﺮوي ﻓﻨﺮ را ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺸﺎر ﺧﺮوﺟﻲ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺳﺎﺧﺖ اﻳﻦ ﻧـﻮع ﺷـﻴﺮﻫﺎ در اﻧـﺪازه ﻫـﺎي‬
‫ﺑﺰرگ ﺗﺮ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ زﻳﺮا ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻳﺠﺎد ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺰرگ ﺗﺮ ﺷﺪن ﺑـﺴﻴﺎر زﻳـﺎد اﺑﻌـﺎد ﻓﻨـﺮ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻘﺪور ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ )ﺷﻜﻞ ‪.(45-2‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -45-2‬ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ]‪[2‬‬

‫‪ -2-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ ]‪ [7] ،[3] ،[2] ،[1‬و ]‪[10‬‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮ ﮔﻴﺮي از ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ )ﻣﻌﻜﻮس( ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮده ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ ودر ﻃـﻮل ﻟﻮﻟـﻪ ﻣﻜـﺶ‬
‫ﺗﻠﻤﺒﻪ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺨﺶ راﻧﺶ ﺗﻠﻤﺒﻪ را ﭘﺮ ﻧﮕﻪ دارﻧﺪ و ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد آن ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﺷـﻴﺮ ﻳـﻚﻃﺮﻓـﻪ ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ در‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ )ﻣﺜﻞ اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت( ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻓﺸﺎر آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺶ از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﺻﻠﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪﻛـﺎر ﻣـﻲرود ﺗـﺎ ﻣـﺎﻧﻊ از‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪52‬‬

‫ورود ﺳﻴﺎل از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﺻﻠﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺮﻳﺎن رو ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﺑﺎز ﺷﻮد و اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﻛﻤـﻲ در‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻤﺎم ﺑﺎز داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻣﺎﻧﻊ اﻳﺠﺎد ﺿﺮﺑﻪ ﻗﻮچ ﮔﺮدد‪ .‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ از ﻧﻈﺮ ﻛﻠﻲ ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪاي ﻛﻪ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر اﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ب ‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻫﺮم ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ اﻫﺮم دار ﻣﺎﻧﻊ از ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺳﺮﻳﻊ ﺷﻴﺮ ﺗﻮام ﺑﺎ ﺻﺪا و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮ ﺧﻮرد ﺷﺪﻳﺪ دﻳﺴﻚ ﺑﺎ ﻧﺸﻴﻤﻦ ﺷﻴﺮ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬در‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺮﻋﺖ زﻳﺎد ﺑﻪﺧﺼﻮص در اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭘﻤﭙﺎژ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ ﻟﻮﻻﻳﻲ ﺳﺎده ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد و ﺑﻬﺘﺮ اﺳـﺖ‬
‫از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ ﺳﻮﭘﺎﭘﻲ ﻓﻨﺮدار و ﻳﺎ ﺑﺎ اﻫﺮم ﺧﺎرﺟﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﻧﺤﻮي ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻗﺒﻞ از اﻧﻌﻜﺎس ﻣﻮج ﻓﺸﺎر ﻣﻨﺤﻨﻲ از اﻧﺘﻬﺎي ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺳﺮﻳﻊ ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺘﺤﺮك ﺷﻴﺮ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﻮع ﺣﺮﻛﺖ ﻗﻄﻌﻪ در داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ ﻛﻠﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫‪ -1-2-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﻻروﻧﺪه ]‪ [10‬و ]‪[2‬‬

‫ﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺘﺤﺮك در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮ‪ ،‬ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ ﻧﺸﻴﻤﻦ ﺷﻴﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺰﻳﺖ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﻻروﻧﺪه ﺑﺮ دﻳﮕﺮ اﻧﻮاع ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن دﻳﺴﻚ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻛﻢ‪ ،‬ﺷﻴﺮ در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﺗﻤﺎم ﺑﺎز ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﻻروﻧﺪه ﺑﻪﻃﻮر ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ )ﺷﻜﻞ ‪ .(46-2‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺤﻮر دو ﻃﺮﻓـﻪ‬
‫ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻃﺮاﺣﻲ ﺧﺎص ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻧﺼﺐ در ﻛﻠﻴﻪ زواﻳﺎ را دارﻧﺪ‪ .‬در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﭘﻤﭙﺎژ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺮﻳﻊﺗﺮ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳـﻚ ﻃﺮﻓـﻪ‬
‫ﺑﺎﻻروﻧﺪه ﻗﻮﻳﺎ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺳﺎﻳﺮ اﻧﻮاع اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﺗـﺎ از ﺗـﺸﺪﻳﺪ ﭘﺪﻳـﺪه ﺿـﺮﺑﻪ ﻗـﻮچ آب‬
‫ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻛﻮﺑﻴﺪه ﺷﺪن دﻳﺴﻚ ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺑﻪ ﻧﺸﻴﻤﻦ ﺧﻮد ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -46-2‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﻻروﻧﺪه ]‪[3‬‬

‫در ﺑﻌﻀﻲ از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﻻروﻧﺪه ﻧﻴﺮوي ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺷﻴﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻓﻨﺮ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﺷـﻴﺮ را در وﺿـﻌﻴﺖﻫـﺎي‬
‫ﻏﻴﺮاﻓﻘﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﺼﺐ ﻛﺮد ﻛﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﻻروﻧﺪه اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻤـﺪﺗﺎ ﻣـﻲﺗـﻮان ﺑـﻪ‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﻻروﻧﺪه دﻳﺴﻜﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺴﺘﻮﻧﻲ‪ ،‬و ﻛﺮوي اﺷﺎره ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪53‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -2-2-2‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻟﻮﻻﻳﻲ ]‪ [4‬و ]‪[10‬‬

‫در ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻟﻮﻻﻳﻲ ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺘﺤﺮك ﺑﻪﺻﻮرت دﻳﺴﻜﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﺣﻮل ﻟﻮﻻﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﻮر آن در ﺑـﺎﻻي ﻧـﺸﻴﻤﻦ ﺷـﻴﺮ‬
‫ﻗﺮار دارد ﻣﻲﭼﺮﺧﺪ )ﺷﻜﻞ ‪ .(47-2‬در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد ﺷﻴﺮ ﺑﺎدﺑﺰﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﻓﻘﻲ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻟﻴﻜﻦ در ﻣﻮارد ﻧﺼﺐ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﻋﻤـﻮدي ﺑﺎﻳـﺪ از ﻣﻮاﻧـﻊ ﺣﺮﻛـﺖ دﻳـﺴﻚ‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد‪ .‬ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺷﻴﺮ ﻣﻲﺗﻮان از اﻫﺮم و وزﻧﻪ وﻳﺎ ﻓﻨﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬از ﻧﺼﺐ ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺑـﺎد‬
‫ﺑﺰﻧﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮدي در ﻣﻮاردي ﻛﻪ آب ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ ﻣﻌﻠﻖ دارد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮدداري ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ اﻫﺮم وزﻧﻪاي و ﺳﻮﭘﺎﭘﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ و اﻧﺘﺨـﺎب ﺳـﺮﻳﻊ در ﺟـﺪاول )‪ (6-1‬و‬
‫)‪ (7-1‬ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ‪ 1‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ -47-2‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻟﻮﻻﻳﻲ ]‪[11‬‬

‫‪ -3-2-2‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ دوراﻧﻲ ]‪[10‬‬

‫در ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ دوراﻧﻲ ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺘﺤﺮك ﺣﻮل ﻧﻘﻄﻪاي ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺮﻛﺰ و ﻟﺒﻪ ﺑﺎﻻﻳﻲ دﻳﺴﻚ ﻗﺮار دارد‪ ،‬دوران ﻣﻲﻛﻨﺪ و اﺳﺎس ﻛﺎر آن‬
‫ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي از ﻧﻴﺮوي ﺑﺮا ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺎده در ﺷﻜﻞ ‪ 48-2‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ دوراﻧﻲ ﺑﻪﻃﻮر ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬زﻳﺮا دﻳﺴﻚ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ را از ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻤﺎم ﺑﺎز ﺗﺎ ﺑـﺴﺘﻪ ﻃـﻲ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﺷـﻴﺮ‬
‫ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻓﻨﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺷﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓـﻪ دوراﻧـﻲ ﻣـﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﻧﻴﺰ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺷﻴﺮ در ﻣﻮاردي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي ﺷـﻴﺮ ﻳـﻚ ﻃﺮﻓـﻪ‬
‫ﻟﻮﻻﻳﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -48-2‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ دوراﻧﻲ ]‪[12‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪54‬‬

‫‪ -3-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮا ]‪ [12‬و ]‪ [13‬و ]‪[2‬‬

‫ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮا ﺑﺮاي ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻫﻮاي درون ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺮ ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ از آب‪ ،‬ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫـﺎ‬
‫از آب و در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺷﺒﻜﻪ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻮاي ﻣﺤﺒﻮس ﺷﺪه در ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺸﻜﻼت زﻳـﺎدي از ﻧﻘﻄـﻪ ﻧﻈـﺮ ﻫﻴـﺪروﻟﻴﻜﻲ ﻓـﺮاﻫﻢ‬
‫ﻣﻲآورد‪ .‬ﻫﻮا از ﻧﻘﺎط ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ از ﺗﺸﻜﻴﻞ ﭘﺪﻳﺪه ﻣﺎﻧﻊ ﻫﻮا‪ 1‬ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻫـﻮاي درون ﻟﻮﻟـﻪﻫـﺎ از‬
‫ﺷﻴﺮ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻫﻮا اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻳﺠﺎد ﺧﻼء ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺨﻠﻴﻪ آب از درون ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ و ﻳﺎ ﻫﻨﮕـﺎﻣﻲ ﻛـﻪ ارﺗﻔـﺎع ﺗﻠﻤﺒـﻪ‬
‫ﺳﺮﻳﻌﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ )در ﻫﻨﮕﺎم ﻗﻄﻊ ﺑﺮق(‪ ،‬ﻫﻮا ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ آب ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻼء ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺗﺨﻠﻴـﻪ و ورود ﻫـﻮا‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي ﺧﻮدﻛﺎر ﺻﻮرت ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد‪ ،‬ﻟﻴﻜﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮا ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل دﺳﺘﻲ ﻧﻴﺰ در ﭘﺎرهاي ﻣﻮارد ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ 49-2‬ﻧﻤﺎي ﺳﺎدهاي از ﺷﻴﺮ ﺧﻼء و ﺷﻴﺮ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻫﻮا را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮا ﺑﺎﻳﺪ در ﻃﻮل ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ در ﻣﺤﻞﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺷﻴﺐ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻋﻮض ﻣﻲﺷﻮد و اﻣﻜﺎن ﺟﻤﻊ ﺷﺪن ﻫﻮا در آن ﻧﻘﺎط وﺟﻮد دارد ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ .‬در ﻃﻮل ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎ از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي دو‬
‫روزﻧﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮا ﺑﺎﻳﺪ در ورودي ﺧﻮد داراي ﻳﻚ ﻋﺪد ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴـﺮات اﻣﻜـﺎن‬
‫ﻗﻄﻊ آب ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻴﺮ و ﺑﺎز ﻛﺮدن ﺷﻴﺮ ﻫﻮا از ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﻳﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻫﻮا ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺣﺒﺎبﻫﺎي ﻫﻮا ﻛﻪ در ﻧﻘﺎط ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﺟﻤﻊ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮوﻳﺲ ﺷﻴﺮ ﻫﻮا‬
‫و ﺿﺮورت آن ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎز ﻛﺮدن و ﺑﻴﺮون آوردن ﮔﻮيﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻤﻴﺰﻛﺎري آﻧﻬﺎ و ﺗﻤﻴﺰﻛﺎري ژﻳﮕﻠﻮر و ﻏﻴﺮه ﻫﺮ ﺳﻪ ﻣﺎه ﻳﻚ ﺑﺎر اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -49-2‬ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ]‪[1‬‬

‫اﻧﻮاع ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮا ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي ﺗﻚ روزﻧﻪ )روزﻧﻪ ﻛﻮﭼﻚ(‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي ﺗﻚ روزﻧﻪ )روزﻧﻪ ﺑﺰرگ(‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي دو روزﻧﻪ‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي دﻳﺴﻜﻲ‬

‫‪1 - Air binding‬‬

‫‪55‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -1-3-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي ﺗﻚ روزﻧﻪ )روزﻧﻪ ﻛﻮﭼﻚ( ]‪ [9] ،[7‬و ]‪[12‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺮاي ﺧﺎرج ﻛﺮدن ﻫﻮاي ﻣﻮﺟﻮد در ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﻧﻘﺎﻃﻲ از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﺗﺠﻤـﻊ‬
‫ﻫﻮا وﺟﻮد دارد ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻘﻄﻊ ﺧﺮوج ﻫﻮا در اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ از ﭼﻨﺪ ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ ﻋﺒﺎرت از ﻳﻚ‬
‫ﺷﻨﺎور ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺣﺠﻢ ﻣﻌﻴﻨﻲ در داﺧﻞ آب ﺷﻨﺎور اﺳﺖ و ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺒﻮر آب را ﺑﺴﺘﻪ ﻧﮕﻪ ﻣﻲدارد و ﺑﺎ ﻧﻔﻮذ ﻫﻮا ﺑـﻪ داﺧـﻞ‬
‫ﻣﺤﻔﻈﻪ ﮔﻮي ﺷﻨﺎور ﺑﻪﻃﺮف ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮده و روزﻧﻪ را ﺑﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻗﻄﺮ روزﻧﻪاﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑﻌـﺪ از‬
‫ﺧﺎرج ﺷﺪن ﻫﻮا ﮔﻮي ﻣﺠﺪدا ﺑﺎﻻ ﻣﻲآﻳﺪ ﺗﺎ روزﻧﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺟﻨﺲ ﺷﻨﺎور ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧـﮓ ﺑـﺎ روﻛـﺶ ﻻﺳـﺘﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣـﻮاد‬
‫ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻠﻲ اﺗﻴﻠﻦ و ﻏﻴﺮه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ -50-2‬اﻟﻒ ﻧﻤﻮﻧﻪاي از اﻳﻦ ﺷﻴﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-3-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي ﺗﻚ روزﻧﻪ )روزﻧﻪ ﺑﺰرگ( ]‪ [7‬و ]‪[9‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺮاي ﺧﺎرج ﻛﺮدن ﻫﻮاي زﻳﺎد در ﻣﻮﻗﻊ ﭘﺮ ﻛﺮدن ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺧﺎﻟﻲ و ﻳﺎ داﺧﻞ ﻛﺮدن ﻫﻮاي زﻳﺎد ﺑﺮاي ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺧﻂ ﻟﻮﻟـﻪ ﻣـﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺒﻮر ﻫﻮا ﻛﻤﻲ ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ از ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ ﺷﻴﺮ اﺳﺖ و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺎﻟﺖ ﻗﺒﻞ ﺷـﻨﺎور ﺑـﺎ ﺣﺮﻛـﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﺑﺎﻻ‪ ،‬روزﻧﻪ ﻋﺒﻮر ﻫﻮا را ﻣﻲﺑﻨﺪد و ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ‪ ،‬روزﻧﻪ را ﺑﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﻚ روزﻧﻪ )روزﻧﻪ ﻛﻮﭼﻚ( ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫ﺷﻨﺎور ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﺑﺪون ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم اﻫﺮمﺑﻨﺪي اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﭘﺪﻳﺪه ﺿﺮﺑﻪ ﻗﻮچ ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺜﺎل زﻣـﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺿﺮﺑﻪ ﻗﻮچ ﻓﺸﺎر ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ از ﻓﺸﺎر ﺟﻮ ﻛﻢﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮدﻛﺎر ﺑﺎز ﺷـﺪه و ﻫـﻮا را ﺑـﻪ داﺧـﻞ ﺧـﻂ ﻟﻮﻟـﻪ‬
‫ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ از آﺳﻴﺐ دﻳﺪن ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪﻋﻤﻞ آورﻧﺪ‪ .‬ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ در اﻳـﻦ ﺷـﻴﺮﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺟﻨﺲ ﺷﻨﺎور‪ ،‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي و ﻣﻘﺪار اﺳﺘﻐﺮاق ﺷﻨﺎور اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي اﻏﻠﺐ در روي ﺷﻨﺎور ﻧﻴﺴﺖ و روي ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫روش اﺗﺼﺎل ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﺑﻪ ﻧﺸﻴﻤﻦ ﺧﻮد ﻛﻪ اﻏﻠﺐ از ﺟﻨﺲ ﻻﺳﺘﻴﻚ اﺳﺖ اﻫﻤﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ دارد ﭼﻮن در اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ وارد ﺷﺪن ﻫﻮا ﺑﻪ‬
‫داﺧﻞ ﺷﻴﺮ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﻧﻴﺮوﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي را ﺗﺤﺖ ﻧﻴﺮوي ﻛﺸﺶ ﺑﻪ ﻃﺮف ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ و اﮔﺮ اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨـﺪي‬
‫روش اﺗﺼﺎل ﻣﺤﻜﻤﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ از ﺟﺎي ﺧﻮد ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﺪ و ﺑﺎﻋﺚ از ﻛﺎر اﻓﺘﺎدن ﺷﻴﺮ و آﺑﺒﻨﺪي ﻧﻜﺮدن آن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬ﺟـﻨﺲ ﺷـﻨﺎور در‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ و ﻳﺎ ﻣﻮاد ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻛﺎرﻛﺮد ﺑﻬﺘﺮ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻨﺎور ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻬﺎر ﺷﺪه در داﺧﻞ‬
‫ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺷﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻧﻴﻞ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻫﺪف ﺷﻨﺎور را داﺧﻞ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻣﻬﺎر ﻛﻨﻨﺪه ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﻨﺲ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻓﻮﻻد ﺿـﺪ‬
‫زﻧﮓ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ -50-2‬ب ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي ﺗﻚ روزﻧﻪ ﺑﺰرگ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻨﺶ ﺷﻨﺎور در ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺗﺮﺟﻴﺤﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﻓﻮﻻد ﺿﺪزﻧﮓ و ﻳﺎ ﻣﻮاد ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻠﻲاﺗﻴﻠﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-3-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي دو روزﻧﻪ ]‪ [7] ،[2‬و ]‪[9‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي ﺗﻚ روزﻧﻪ ﻛﻮﭼﻚ و ﺗﻚ روزﻧﻪ ﺑﺰرگ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻛﺎر ﻫﺮ دو ﺷﻴﺮ را ﺑـﺎ ﻫـﻢ اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻗﻄﺮ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺗﺎ ‪ 200‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ در دو ﻧـﻮع ﺷـﻴﺮﻫﺎي ﻫـﻮاي دو روزﻧـﻪ ﺗـﻚ ﻣﺤﻔﻈـﻪ و دو ﻣﺤﻔﻈـﻪ‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮا ﺑﺎﻳﺪ در ورودي ﺧﻮد داراي ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮان در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳـﺮوﻳﺲ‬
‫و ﻳﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺷﻴﺮ در ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر اﺳﺖ اﻗﺪام ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮا داراي ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ داﺧﻠﻲ ﻫـﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺷـﻴﺮ‬
‫ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ داﺧﻠﻲ در اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮا ﺻﺮﻓﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮاي ﺳﺮوﻳﺲ ﺷﻴﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ وﻟﻲ در ﺻﻮرت ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ ﺗﻌـﻮﻳﺾ‬
‫ﺷﻴﺮ ﻛﺎر ﺗﻌﻮﻳﺾ را ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﻟﺬا اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاﻳﻲ ﻛﻪ داراي ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻣﺠﺰا ﻫـﺴﺘﻨﺪ ﺗﻮﺻـﻴﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد‪.‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪56‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -51-2‬اﻟﻒ ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي دو روزﻧﻪ ﺗﻚ ﻣﺤﻔﻈﻪ و ﺷﻜﻞ ‪ -51-2‬ب ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي دو روزﻧﻪ دو ﻣﺤﻔﻈـﻪ و‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ 52-2‬ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي دو ﻣﺤﻔﻈﻪ دو روزﻧﻪ ﺑﺎ ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ داﺧﻠﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫ب‪ -‬ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي ﺗﻚ روزﻧﻪ ﺑﺰرگ‬ ‫اﻟﻒ‪ -‬ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي ﺗﻚ روزﻧﻪ ﻛﻮﭼﻚ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -50-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي روزﻧﻪدار ]‪[21‬‬

‫ب‪ -‬ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي دو روزﻧﻪ دو ﻣﺤﻔﻈﻪ ]‪[21‬‬ ‫اﻟﻒ‪ -‬ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي دو روزﻧﻪ ﺗﻚ ﻣﺤﻔﻈﻪ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -51-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ از ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي دو روزﻧﻪ ]‪ [2‬و ]‪[21‬‬

‫‪57‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -4-3-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي دﻳﺴﻜﻲ ]‪[3‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻧﻮع ﺑﺰرگﺗﺮ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي ﺗﻚ ﻣﺤﻔﻈﻪ روزﻧﻪ ﺑﺰرگ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﺻﻮﻻ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﭼﻪ از ﻧـﻮع ﺗـﻚ روزﻧـﻪ و‬
‫ﭼﻪ از ﻧﻮع دو روزﻧﻪ در اﻧﺪازهﻫﺎي ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ 200‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑـﺮاي اﻧـﺪازهﻫـﺎي ﺑـﺰرگﺗـﺮ از ﺷـﻴﺮﻫﺎي ﻫـﻮاي‬
‫دﻳﺴﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺮاي ورود و ﺧﺮوج ﻫﻮا در ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻗﻄﺮ آﻧﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ از ‪250‬‬
‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺰرگﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺷﻨﺎور ﻧﺪارﻧﺪ و ﻳﻚ دﻳﺴﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺒﻮر ﻫﻮا را آﺑﺒﻨﺪي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر در ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺗﺎ‬
‫‪ 1‬ﻣﺘﺮ ﺳﺘﻮن آب دﻳﺴﻚ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺑﺎز ﺷﺪن ﻣﻲﻛﻨﺪ و در ‪1/5‬ﻣﺘﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﻨﻔﻲ ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻨﻈﻴﻢ اﻳﻦ ﻣﻘـﺪار ﺗﻮﺳـﻂ ﻳـﻚ ﻓﻨـﺮ در‬
‫ﺧﺎرج از ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺳﺮﻳﻊ ﺷﻴﺮ و وارد ﻛﺮدن ﺿﺮﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺗﺮﻣﺰ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻮا ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨـﺪ‬
‫روي اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 53-2‬ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي دﻳﺴﻜﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -53-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي دﻳﺴﻜﻲ ]‪[13‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ -52-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي دو ﻣﺤﻔﻈﻪ دو روزﻧﻪ ﺑﺎ ﺷﻴﺮ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ‬
‫داﺧﻠﻲ ]‪[13‬‬

‫‪ -4-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ ]‪[14‬‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ دارﻧﺪ ﻛﻪ از ﻣﺘﺪاولﺗﺮﻳﻦ و ﭘﺮﻣﺼﺮفﺗﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ ﻧـﻮع ﭘﺎﻳـﻪدار اﻳـﺴﺘﺎده )روي‬
‫زﻣﻴﻦ( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪) ،‬ﺷﻜﻞ ‪ .(54-2‬ﺷﻴﺮ آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ ﻧﻮع اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎﻫﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ در ﺷﻬﺮ و ﻣﺤﻮﻃﻪﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ و اﻣـﺎﻛﻦ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮ روي ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﺷﻬﺮي و اﺿﻄﺮاري ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻧﺼﺐ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮ داراي ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ دﻫﺎﻧﻪ ﮔﻴﺮﻧـﺪه و ﺳـﻪ‬
‫دﻫﺎﻧﻪ دﻫﻨﺪه آب در اﻧﺪازهﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده و دﻫﺎﻧﻪﻫﺎي دﻫﻨﺪه ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ درﭘﻮش زﻧﺠﻴﺮدار و ﺷﻴﺮ ﻧﻴـﺰ داراي ﻣﻜـﺎﻧﻴﺰم ﺗﺨﻠﻴـﻪ ﺧﻮدﻛـﺎر‬
‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻳﺦزدﮔﻲ و ﻳﺎ ﺧﻮردﮔﻲ و زﻧﮓزدﮔﻲ ﺑﻮده و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻓﻠﻨﺞ ﺿﺮﺑﻪﮔﻴﺮ اﻳﻤﻨﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪58‬‬

‫ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ از ﭼﻬﺎر ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻛﻼﻫﻚ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ دﺳﺘﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﻳﺎ ﺑﺎز ﻛﻨﻨﺪه ﺷﻴﺮ و ﺳﻮراخ روﻏﻦﻛﺎري و ﺻﻔﺤﻪ ﻓﻠﻨﺞ اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋـﺎ ﻣﺤـﺎﻓﻆ‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﺷﻴﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺑﺪﻧﻪ ﻣﻴﺎﻧﻲ روي زﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت و دﻫﺎﻧﻪﻫﺎي آﺑﺪﻫﻲ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ درﭘﻮش و زﻧﺠﻴﺮ اﺗﺼﺎل ﺑﺮ روي آن ﺗﻌﺒﻴـﻪ ﺷـﺪهاﻧـﺪ‪ ،‬در‬
‫ﺿﻤﻦ داراي ﻳﻚ ﻓﻠﻨﺞ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ و ﻳﻚ ﻓﻠﻨﺞ اﻳﻤﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﺑﺪﻧﻪ ﻣﻴﺎﻧﻲ زﻳﺮزﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ و دو ﻓﻠﻨﺞ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ و ﻳﻚ ﻓﻠﻨﺞ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﻮده ﻛﻪ ﻃﻮل آن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻧﻴـﺎز ﻣـﺼﺮف ﻛﻨﻨـﺪه‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫د‪ -‬ﺑﺪﻧﻪ ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ‪ -‬اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺷﺎﻣﻞ درﻳﭽﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻘﺪار آﺑﺪﻫﻲ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺧﻮدﻛﺎر ﺑﻮده و در ﺿﻤﻦ ﻳﻚ دﻫﺎﻧﻪ ﮔﻴﺮﻧـﺪه ﻗﺎﺑـﻞ‬
‫ﻧﺼﺐ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﺷﻬﺮي و دو ﻓﻠﻨﺞ اﺗﺼﺎل در دو اﻧﺘﻬﺎ را دارا ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮ آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺧﻮدﻛﺎر ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺳﺘﻮن آب داﺧﻞ ﺷﻴﺮ ﭘﺲ از ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻛـﻪ ﺑـﺮاي‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻳﺦزدﮔﻲ و زﻧﮓزدﮔﻲ و ﺧﻮردﮔﻲ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺧﺴﺎرات و ﻳﺎ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺻﺪﻣﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺿﺮﺑﺎت ﺷـﺪﻳﺪ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﭘـﻴﺶ آﻳـﺪ‪ ،‬ﻓﻠـﻨﺞ اﻳﻤﻨـﻲ در‬
‫ﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﺎﻇﺖ دﻫﺎﻧﻪﻫﺎي دﻫﻨﺪه ﺷﻴﺮ از ﺻﺪﻣﺎت ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﻳﺎ ورود اﺟﺴﺎم ﺧـﺎرﺟﻲ ﺑـﺪاﺧﻞ آن از درﭘـﻮشﻫـﺎي ﻣﺤـﺎﻓﻆ ﺑـﺮاي‬
‫درﻳﭽﻪﻫﺎي ﺧﺮوﺟﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ درﭘﻮشﻫﺎ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ زﻧﺠﻴﺮ ﻓﻮﻻد ي ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻮاد ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺘﻪ در ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻠﻴﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ ﭘﺎﻳﻪدار روي زﻣﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻴﺎز ﻣﺼﺮف ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑـﻮده و ﻛﻠﻴـﻪ‬
‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در اﺳﺘﺎﻧﺪارد را دارا ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻨﺲ ﺑﺪﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﭼﺪن ﭼﻜﺶﺧﻮار و ﻳﺎ ﻓﻮﻻد رﻳﺨﺘﻪﮔﺮي اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻪﺷﺮﻃﻲ ﻛﻪ آزﻣﻮنﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد را ﺑـﺎ‬
‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﮔﺬراﻧﺪه ودر ﺿﻤﻦ ﺳﺎﻳﺮ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ و ﻃﺮاﺣﻲ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد را دارا ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻨﺲ اﻳﻦ ﻣﻴﻠﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻓﻮﻻدي ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻌﺎدل ‪ ST-37‬اﺧﺘﻴﺎر ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻮع رزوهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﺗﺨﺖ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪنﻫـﺎي‬
‫ﻣﺪاوم ﻣﻘﺎوم ﺑﻮده اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﺗﺎ در آﻧﻬﺎ ﺳﺎﻳﻴﺪﮔﻲ وﻳﺎ ﺧﻮردﮔﻲ ﭘﺪﻳﺪ ﻧﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﻠﻪ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪه اﺻﻠﻲ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت روﻛﺶﻛﺎري و ﻳﺎ ﻋﺎﻳﻖﺑﻨﺪي ﺑﻪﻧﺤﻮي ﭘﺮداﺧﺖ ﮔﺮدد ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧـﻮردﮔﻲ‬
‫و زﻧﮓزدﮔﻲ ﻣﻘﺎوم ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﻨﺲ ﻧﺸﻴﻤﻦ ﺗﻮﭘﻲ ﺷﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ از ﺑﺮﻧﺞ و ﻳﺎ ﺑﺮﻧﺰ اﺧﺘﻴﺎر ﺷﻮد‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ اﺻﻠﻲ ﻣﺘﺼﻞ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻼ آﺑﺒﻨﺪي ﺑـﻮده و‬
‫ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻧﺸﺴﺘﻲ از ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺻﻮرت ﻧﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺟﻨﺲ ﺗﻮﭘﻲ از ﻻﺳﺘﻴﻚ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﻣﻘﺎوم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻓﺸﺮده و ﻣﺤﻜﻢ در آﻣﺪه و ﺑﺎ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻨﺲ دﻫﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﺮوﺟﻲ آب ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻤﺎس ﺑﺎ آب و ﻫﻮا ﺿﺪ زﻧﮓ ﺑﻮده و ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺧﻮردﮔﻲ و ﻳﺎ ﻋﻮاﻣـﻞ دﻳﮕـﺮ ﻓﻴﺰﻳﻜـﻲ در‬
‫آن ﻧﻔﻮذ ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﺿﻤﻦ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺿﺮﺑﺎت ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻦﻫﺎي ﻣﺘـﻮاﻟﻲ ﻣﻘـﺎوم ﺑـﻮده و ﺷـﻜﻨﻨﺪﮔﻲ ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻧﺤـﻮه اﺗـﺼﺎل‬
‫دﻫﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻧﺸﺘﻲ از اﻃﺮاف دﻫﺎﻧﻪ و ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﭘﺪﻳﺪ ﻧﻴﺎورد‪ .‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺟﻨﺲ‬
‫‪59‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫دﻫﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﺮوﺟﻲ آب از آﻟﻴﺎژ ﺑﺮﻧﺞ و ﻳﺎ ﻣﻮادي ﻛﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻓﻮق را دارا ﺑﺎﺷﺪ اﺧﺘﻴﺎر ﺷﻮد‪ .‬ﻳﺎدآوري ﻣﻲﺷﻮد دﻫﺎﻧﻪﻫـﺎي ﺧﺮوﺟـﻲ آب‬
‫ﺑﻪﻧﺤﻮي ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ ﻣﺘﺼﻞ ﮔﺮدد ﻛﻪ در اﺛﺮ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻦﻫﺎي ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻨﺲ درﭘﻮشﻫﺎي دﻫﺎﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﻨﺲ ﺑﺪﻧﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﺗﺎ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ دﻫﺎﻧـﻪﻫـﺎي ﺧﺮوﺟـﻲ و رزوهﻫـﺎي آن ﺑـﻮده ودر‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺻﺪﻣﺎت ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﺿﺮﺑﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ داﺷﺘﻪ و ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻧﺸﺘﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن ﺑﺮ روي ﺷﻴﺮﻫﺎ در آﻧﻬﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫درﭘﻮشﻫﺎي ﻓﻮق ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﻧﺤﻮي ﻣﺤﻜﻢ ﺑﻪ دﻫﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﺘﺼﻞ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﺑـﺎز ﻧـﺸﻮد ﻣﮕـﺮ ﺑـﺎ آﭼـﺎر ﻣﺨـﺼﻮص ﺳـﺎزﻣﺎن‬
‫آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 54-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻴﺮ آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ ﭘﺎﻳﻪدار روي زﻣﻴﻦ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -54-2‬ﺷﻜﻞ ﺷﻤﺎﺗﻴﻚ ﺷﻴﺮ آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ ﭘﺎﻳﻪدار روي زﻣﻴﻦ ]‪[14‬‬

‫ﺟﻨﺲ زﻧﺠﻴﺮ اﺗﺼﺎل درﭘﻮشﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ از ﻓﻮﻻد آﺑﻜﺎري ﺷﺪه و ﻳﺎ ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺻـﺪﻣﺎت ﻓﻴﺰﻳﻜـﻲ و‬
‫ﻛﺸﺶ ﻣﻘﺎوم و ﺳﺨﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﻨﺲ ﻛﻼﻫﻚ از ﺑﺮﻧﺞ و ﻳﺎ آﻟﻴﺎژﻫﺎي ﻣـﺸﺎﺑﻪ آن ﺑـﻮده و ﺑﺎﻳـﺪ در ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﮔـﺸﺘﺎور ﭘﻴﭽـﺸﻲ‪ ،‬زﻧـﮓزدﮔـﻲ‪،‬‬
‫ﺧﻮردﮔﻲ‪ ،‬ﺳﺎﻳﻴﺪﮔﻲ و ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎوم ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ اﺳﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ارﺗﻔﺎع ﻛﻼﻫﻚ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ و ﺑﺪﻧﻪ ﻣﻴﺎﻧﻲ روي زﻣﻴﻦ ارﺗﻔﺎع ﻛﺎر را‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫درﻳﭽﻪ ﺧﺮوﺟﻲ آب ﺑﺎﻳﺪ از دو دﻫﺎﻧﻪ ‪ 2/5‬اﻳﻨﭻ و ﻳﻚ دﻫﺎﻧﻪ ‪ 4‬اﻳﻨﭻ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪ ،‬رزوهﻫﺎي ﺧﺮوﺟﻲ آب ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ‪ U‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷـﻮد‬
‫ﻛﻪ در اﺛﺮ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻦﻫﺎي ﻣﺪاوم درﭘﻮش ﺧﻮردﮔﻲ و ﻳﺎ ﺳﺎﻳﻴﺪﮔﻲ در آﻧﻬﺎ ﭘﺪﻳﺪ ﻧﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪاد رزوهﻫﺎي دﻫﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺮاي در ﮔﻴﺮي ﺑﺎ درﭘﻮش ﻣﺤﺎﻓﻆ آن ﺑﺎﻳﺪ در دﻫﺎﻧﻪﻫﺎي ‪ 2/5‬اﻳﻨﭻ ﺣـﺪاﻗﻞ ‪ 3‬دﻧـﺪه در ﻫـﺮ ‪ 3‬ﺳـﺎﻧﺘﻲﻣﺘـﺮ و‬
‫دﻫﺎﻧﻪﻫﺎي ‪ 4/5‬اﻳﻨﭻ ‪ 4‬دﻧﺪه در ﻫﺮ ‪ 3‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﻧﺤﻮهي اﺗﺼﺎل دﻫﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ اﺻﻠﻲ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﻘـﺪار آب‬
‫از ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﻧﺸﺖ ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ و اﺗﺼﺎل درﻳﭽﻪ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺤﻜﻢ‪ ،‬ﻣﻄﻤﺌﻦ و اﻳﻤﻦ ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ ﻧﺤﻮهي اﺗﺼﺎل دﻫﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻤﻴﺮات و ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﺎﻧﻪ را از ﺑﺪﻧﻪ ﺟﺪا ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺟﻬﺖ آﺑﺒﻨﺪي درﭘﻮشﻫﺎ ﺑﺎ دﻫﺎﻧﻪﻫـﺎي ﺧﺮوﺟـﻲ‬
‫آب ﺑﺎﻳﺪ از ﻳﻚ واﺷﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﻪ ﺟﻨﺲ آن در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﺸﺎر آب و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﻘﺎوم ﺑﺎﺷﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪60‬‬

‫‪ -1-4-2‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺧﻮدﻛﺎر ]‪[14‬‬

‫ﺷﻴﺮ آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻳﻚ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺧﻮدﻛﺎر آب ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺷﻴﺮ آب ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﺘﻮن ﺷﻴﺮ را در ﻣﺪت زﻣـﺎن‬
‫ﻣﻌﻴﻨﻲ از ﺷﻴﺮ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ از ﻳﺦزدﮔﻲ آب در ﻃﻮل ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ در ﻓﺼﻞ زﻣﺴﺘﺎن ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﻮده و ﻣﺴﻴﺮ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺧﻮدﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﻪﮔﻮﻧـﻪاي‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻫﻴﭻ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻣﺴﺪود ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻄﻮح ﺧﺎرﺟﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼ ﺻﺎف و ﻋﺎري از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻟﺒﻪ ﺗﻴﺰ و ﺑﺮﻧﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ و در ﺿﻤﻦ ﻛﻠﻴﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺷﻴﺮ ﻛﻪ‬
‫در زﻳﺮزﻣﻴﻦ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻮاد ﻣﻘﺎوم در ﻣﻘﺎﺑﻞ زﻧﮓزدﮔﻲ از ﻗﺒﻴﻞ اﭘﻮﻛﺴﻲ ﻋﺎﻳﻖ ﭘﻮش ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -2-4-2‬ﺿﻮاﺑﻂ ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ ]‪[14‬‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ ﻧﻮع ﭘﺎﻳﻪدار ﻣﻮﺿﻮع اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﺖ ﻛﻠﻴﻪ آزﻣﻮنﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺿﺮﺑﻪ‪ ،‬ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺧﻮدﻛﺎر‪ ،‬ﻫﻴﺪرواﺳـﺘﺎﺗﻴﻚ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﻴﺰان آﺑﺪﻫﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ دﻫﺎﻧﻪ ﺷﻴﺮ و دﻫﺎﻧﻪ ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ آب ﻧﺒﺎﻳـﺪ از ‪ 5‬درﺻـﺪ از ﻣﻴـﺰان اﻋـﻼم ﺷـﺪه ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪه ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-4-2‬ﻋﻼﻣﺖﮔﺬاري در ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ ]‪[14‬‬

‫ﻛﻠﻴﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺸﺨﺺ و واﺿﺢ و در ﺿﻤﻦ ﻣﺤﻮ ﻧﺸﺪﻧﻲ ﻋﻼﻣﺖﮔﺬاري ﺷﻮﻧﺪ و ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺎوي ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻛﻠﻤﺎت »ﺷﻴﺮ آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ« ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻠﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻗﺎﺑﻞ روﻳﺖ‪) ،‬ﺗﺮﺟﻴﺤﺎ ﻛﻼﻫﻚ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﺷﻴﺮ( ﺑﻪﺻﻮرت ﺑﺮﺟـﺴﺘﻪ ﻧﻮﺷـﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻧﺎم‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﻋﻼﻣﺖ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﺳﺎزﻧﺪه‬
‫ج‪ -‬ﺷﻤﺎره ﺳﺮﻳﺎل و ﺳﺎل ﺳﺎﺧﺖ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺳﺎﺧﺖ اﻳﺮان‬
‫در ﻣﻮرد اﺷﻜﺎل ﻇﺎﻫﺮي اﻧﻮاع ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ و اﺑﻌﺎد آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻊ ]‪ [14‬و ]‪ [15‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ -5-2‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ]‪[11‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﺨﺎزن ذﺧﻴﺮه در زﻣﺎن ﺗﺮﻛﻴﺪﮔﻲ و ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟـﻪ اﻧﺘﻘـﺎل ﺑـﻪ ﭘـﺎﻳﻴﻦ دﺳـﺖ اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ اﻏﻠﺐ از ﻧﻮع ﭘﺮواﻧﻪاي و ﮔﺎﻫﻲ از ﻧﻮع ﺳﻮزﻧﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺤﺮك آﻧﻬﺎ ﺑﻪﺟﺎي ﮔﻴﺮﺑﻜﺲ از ﻳﻚ ﺟـﻚ‬
‫ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ و ﻳﻚ اﻫﺮم و وزﻧﻪاي ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺟﻚ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﻧﻴﺮو ﺑﻪ اﻫﺮم ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ﺷﻴﺮ وزﻧﻪ ﺳـﻨﮕﻴﻨﻲ‬
‫را در ﺑﺎﻻ ﻧﮕﻪ ﻣﻲدارد ﺗﺎ ﺷﻴﺮ ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺎز ﺷﻮد‪ .‬ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻋﺒﻮر آب‪ ،‬در روي ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ورودي ﺷﻴﺮ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑـﺎ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﻋﺒﻮر آب از ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ از ﻣﺤﺪوده ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻣﺜﻼ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺮوز ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬اﻳـﻦ ﺳـﺎﻣﺎﻧﻪ ﺣـﺴﺎس‬
‫ﺷﺪه و روزﻧﻪ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﻚ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ را ﺑﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻧﻴﺮوي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ وزﻧﻪ اﺻﻠﻲ ﺷﻴﺮ آن را ﺑﺒﻨﺪد‪.‬‬
‫ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ اﻏﻠﺐ در ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﺨﺎزن ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ اﺳﺖ و ﻓﺸﺎر اﻧﺪﻛﻲ در ورودي ﺷﻴﺮ وﺟﻮد دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺳﻪ‬
‫ﺧﺎﺻﻴﺖ اﺻﻠﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪61‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -‬ﺣﺮﻛﺖ ‪ 90‬درﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -‬اﻓﺖ ﻓﺸﺎر اﻧﺪﻛﻲ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﻨﻮان ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺷﻴﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ در اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻨﻈﻴﻢ از ﺳﺮﻋﺖ ‪ 0/5‬ﺗﺎ ‪ 1/5‬ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از واﺳـﻨﺠﻲ‬
‫در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان آﻧﻬﺎ را در ﭘﺎي ﻛﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ واﻗﻌﻲ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﺠﺪد ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ -1-5-2‬ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺗﻤﺎم ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ]‪[10‬‬
‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ از ﻧﺎم اﻳﻦ ﺷﻴﺮ ﭘﻴﺪاﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ از اﻳﻦ ﺷﻴﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺰﻳﺖ ﺑـﺴﻴﺎر ﻣﻬـﻢ‬
‫اﻳﻦ ﺷﻴﺮ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺮق ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن اﻳﻦ ﺷﻴﺮ ﺗﻤﺎﻣﺎ ﻣﻜـﺎﻧﻴﻜﻲ اﺳـﺖ و‬
‫در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮوز ﺑﻼﻳﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺳﻴﻞ‪ ،‬زﻣﻴﻦ ﻟﺮزه‪ ،‬رﻋﺪ و ﺑﺮق‪ ،‬ﺑﻤﺒﺎرانﻫﺎي ﻫﻮاﻳﻲ و‪ ...‬ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺎ ﻗﻄﻊ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺮق ﻫﻤﺮاه ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻴـﺎز‬
‫ﺑﻪ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻣﺤﺮك ﺧﺎرﺟﻲ و ﻳﺎ ﺟﺮﻳﺎن اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺟﻬﺖ ﻓﻌﺎل ﺷﺪن ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺧﻄﺮات ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺮق ﮔﺮﻓﺘﮕﻲ ﺟﺮﻳﺎن اﻟﻜﺘﺮﻳﺴﻴﺘﻪ و ﻳﺎ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺳـﺎﻣﺎﻧﻪﻫـﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـﻲ و ﻳـﺎ‬
‫ﺷﺎرژ ﺑﺎﺗﺮيﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺻﺮف وﻗﺖ و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻓﺮاوان ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻣﻮرد ﺷﻴﺮ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟـﻪ ﺑـﺎ ﺳـﺎﻣﺎﻧﻪ ﻓﺮﻣـﺎن ﺗﻤـﺎم‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 55-2‬ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -55-2‬ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ]‪[10‬‬

‫‪ -2-5-2‬روش ﻧﺼﺐ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺗﻤﺎم ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ]‪[10‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ 56-2‬ﻧﺤﻮه ﻧﺼﺐ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻛﻪ اﻛﺜﺮا در داﺧـﻞ ﺷـﻴﺮ ﺧﺎﻧـﻪ ﺧﺮوﺟـﻲ ﻣﺨـﺎزن‬
‫اﺻﻠﻲ آب ﺷﻬﺮ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﻣﺪار ﻛﻨﺎر ﮔﺬر ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻃﺮف ﺷﺮﻛﺖ ﺳﺎزﻧﺪه اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻧـﺼﺐ ﺷـﺪه و ﺑـﺎ رﻋﺎﻳـﺖ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ L‬ﻛﻪ آن ﻫﻢ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﻛﺖ ﺳﺎزﻧﺪه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﺷﻴﺮ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﺗﺼﺎل ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺟﻚ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‬
‫ﺷﻴﺮ ﺑﻪ ﺣﺴﮕﺮ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻴﻠﻨﮓﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﻓﺸﺎر ﻗﻮي اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ اﻳﻦ ﻗﻄﻌـﺎت ﺗﻮﺳـﻂ ﺷـﺮﻛﺖ ﺳـﺎزﻧﺪه ﺗﺤﻮﻳـﻞ‬
‫ﺧﺮﻳﺪار ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪62‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -56-2‬ﻧﺼﺐ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺗﻤﺎم ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ]‪[10‬‬
‫‪3‬ﻓﺼﻞ ‪3‬‬

‫ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﺷﻴﺮﻫﺎ‬
‫‪65‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ‪ -‬ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﺷﻴﺮﻫﺎ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ‪ -‬ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﺷﻴﺮﻫﺎ‬

‫‪ -1-3‬اﻧﻮاع ﻣﺤﺮكﻫﺎ‬

‫ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺻﻨﻌﺖ آب ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫‪ -‬ﻣﺤﺮكﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬
‫‪ -‬ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﭘﻨﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫‪ -‬ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‬

‫‪ -1-1-3‬ﻣﺤﺮكﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎ ]‪ [1‬و ]‪[16‬‬

‫در ﺻﻨﻌﺖ آب و در ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻛﺮدن اﻧﻮاع ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎز و ﻧـﻮع‬
‫ﻛﻨﺘﺮل از ﻣﺤﺮكﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف در ﺻﻨﻌﺖ آب در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ دور از دﺳﺘﺮس ﺑﻮده‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻧﻤﻮدن و ﻳﺎ ﻛﻨﺘﺮل آﻧﻬﺎ از راه دور ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﺮكﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺿﺮوري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ‬
‫ﮔﺴﺘﺮش ﻓﺰاﻳﻨﺪه از ﻧﻈﺮ ﻛﻤﻲ و ﻛﻴﻔﻲ در ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﺎ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻛﺮدن ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺑﺮﺗﺮ ﺑﻪ ﺟﺎي روشﻫـﺎي ﺳـﻨﺘﻲ اﻳـﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ را‬
‫اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮل آب ﺳﺪﻫﺎ و ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﻋﻈـﻴﻢ ﺷـﻬﺮي و ﺗﻨﻈـﻴﻢ آﺑﻴـﺎري و آﺑﺮﺳـﺎﻧﻲ و ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ ﻣﺨـﺰنﻫـﺎ و‬
‫ﺣﻮﺿﭽﻪﻫﺎي ﺗﺼﻔﻴﻪﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ از ﻣﺤﺮكﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـﻲ اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬اﻳـﻦ ﻣﺤـﺮكﻫـﺎ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺪﻳﺪه اﻧﺮژي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺣﻮﺿﻪ وﺳﻴﻌﻲ از ﺧـﺪﻣﺎت را ﺑـﺮ ﺣـﺴﺐ وﻇﻴﻔـﻪ ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﺷـﺪه اﻧﺠـﺎم داده و در اﻧـﺪازه و‬
‫ﺗﻴﭗﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺎدرﻧﺪ ﻣﻘﺪار زﻳﺎدي از ﻗﺪرت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺸﺘﺎور ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻦﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﻣﺤﺮكﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﮔﺮدان را ﺑﺮ روي اﻧﻮاع ﺷﻴﺮ ﻧﺼﺐ ﻧﻤـﻮد‪ .‬اﺷـﻜﺎل ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ از راﺑـﻂ اﺗـﺼﺎل در دﺳـﺘﺮس‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻓﺮم و اﻧﺪازه آﻧﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ISO 5210‬ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﻛﺴﺐ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﺑـﻪ ﻣﺮﺟـﻊ ﺷـﻤﺎره ‪21‬‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺤﺮكﻫﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻣﺼﺮف را در ﺻﻨﻌﺖ آب دارﻧﺪ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺸﺘﺎور ﺧﺮوﺟﻲ و ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﻳﺎ ﺑﺎز ﺷـﺪن ﺷـﻴﺮ ﻗـﺪرت آﻧﻬـﺎ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻣﺤﺪوده ﻗﺪرت ﻣﻮﺗﻮر آﻧﻬﺎ ﺑﻴﻦ ‪ 0/9‬ﺗﺎ ‪1/1‬ﻛﻴﻠﻮوات اﺳﺖ وﻟﻲ در ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ در ﺳﺪﻫﺎ ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﻗﺪرت آﻧﻬﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ ‪ 5‬ﻛﻴﻠﻮوات و ﺑﺰرگﺗﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-1-3‬ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﭘﻨﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ ]‪[1‬‬

‫از ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﭘﻨﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ در ﺻﻨﺎﻳﻊ و اﻏﻠﺐ در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن اﻧﻔﺠﺎر و ﻳﺎ اﺣﺘﺮاق وﺟﻮد دارد و ﻳﺎ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺤﺮكﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛـﻪ‬
‫در ﺷﺮاﻳﻂ اﺿﻄﺮاري ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺷﻴﺮ را ﺑﺎز ﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﺑﺒﻨﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-1-3‬ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ]‪[1‬‬

‫ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ در ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ و ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﻜﺴﺘـﮕﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬در ﺷـﻴﺮﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﻣﺠﻬﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﺗﻠﻤﺒﻪ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺮق ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻳﻚ ﺗﻠﻤﺒﻪ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ دﺳﺘﻲ ﻧﻴﺰ وﺟـﻮد دارد‬
‫ﻛﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻗﻄﻊ ﺑﺮق ﻣﻲﺗﻮان ﺷﻴﺮ را ﺑﺎز و ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪66‬‬

‫‪ -2-3‬ﺗﻨﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺮ ﺷﻴﺮآﻻت وارد ﻣﻲﺷﻮد ]‪ [3‬و ]‪[17‬‬

‫ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻧﻮاع ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻓﺸﺎري‪ ،‬ﻛﺸﺸﻲ و ﻳﺎ ﭘﻴﭽﺸﻲ را ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎ وارد ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻨﺶﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﺒﺴﺎط‬
‫و ﻳﺎ اﻧﻘﺒﺎض ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻳﺎ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺣﺮﻛﺖ زﻣﻴﻦ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺮ ﺷـﻴﺮآﻻت وارد ﺷـﻮد‪ .‬ﺑـﺮاي‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ اوﻻ ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺪﻧﻪ و ﺟﻨﺲ ﺑﺪﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﺪودي اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﻫﺎ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ و ﺛﺎﻧﻴﺎ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺗﺼﺎﻻت ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺒﺴﺎط اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﻫﺎ را ﺧﻨﺜﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ﻓﺼﻞ ‪4‬‬

‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم‬
‫‪69‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ‪ -‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ‪ -‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم‬

‫‪ -1-4‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم در ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب ]‪[18‬‬

‫‪ -1-1-4‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﻴﺪرواﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ و آﺑﺒﻨﺪي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ‬

‫ﻫﺪف از ﺗﻬﻴﻪ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ روش آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﺤﻤﻞ ﻓﺸﺎر و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺣﻔﻆ ﻓﺸﺎر‪ ،‬آﺑﺒﻨﺪي ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه ﺷﻴﺮ و ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن آن ﺑﻮده و ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺎﻟﻲ از ﻫﻮا ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎ رﻧﮓ ﻳﺎ ﻣﻮاد دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ آﺑﺒﻨﺪي دارد ﭘﻮﺷﺶ داده ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫ﭘﻮﺷﺶ داﺧﻠﻲ و ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﻮاد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﻨﻨﺪه از ﺧﻮردﮔﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ آﺑﺒﻨﺪي ﻧﺪارد ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‪ .‬اﺟﺰاي ﻣﺘﺤﻤﻞ ﻓﺸﺎر ﻧﺒﺎﻳـﺪ ﺑـﻪ‬
‫رﻧﮓ ﻳﺎ ﻣﻮاد دﻳﮕﺮ آﻏﺸﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻓﺸﺎر در ﺣﻀﻮر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺧﺮﻳﺪار اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺷﻴﺮﻫﺎي رﻧﮓ ﺷﺪه ﻣﻮﺟﻮد در‬
‫اﻧﺒﺎر را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺪون ﺑﺮداﺷﺘﻦ رﻧﮓ‪ ،‬ﻣﺠﺪدا آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺷﻴﺮ ﺗﻨﺶﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ وارد ﻧﻤﺎﻳﺪ زﻳﺮا ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬارد‪.‬‬
‫‪ -‬اﮔﺮ ﺳﺎزﻧﺪه‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻧﻈﻴﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻓﺖ ﺣﺠﻤﻲ ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮد‪ ،‬آن ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻮاﺑﮕﻮي ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫـﺎي‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-1-4‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر ﭘﻮﺳﺘﻪ و آﺑﺒﻨﺪي ]‪[18‬‬

‫‪ -1-2-1-4‬آزﻣﺎﻳﺶ ﭘﻮﺳﺘﻪ‬

‫‪ -‬آزﻣﺎﻳﺶ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺳﻴﺎل ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻓﺸﺎري ﻣﻌﺎدل ‪ 1/5‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻓﺸﺎر ﻛﺎر ﻣﺠﺎز در دﻣـﺎي ‪ 20‬درﺟـﻪ ﺳـﺎﻧﺘﻲﮔـﺮاد‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ اﻧﺪازه ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ ‪ 50‬و ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ و ﺑﺎ ﻓﺸﺎر اﺳﻤﻲ ‪ 50‬ﻛﻪ از ﮔﺎز ﺑـﺎ ﻓـﺸﺎر ‪ 6 ±1‬ﺑـﺎر‬
‫)‪ 600 ±100‬ﻛﻴﻠﻮ ﭘﺎﺳﻜﺎل( اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬آزﻣﺎﻳﺶ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر ﻣﺸﺨﺺ )ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻗﺒﻞ( داﺧﻞ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻣﻮﻧﺘﺎژ ﺷﺪه در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ دو اﻧﺘﻬﺎي آن ﺑﺴﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺷﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺎز و ﻣﺤﻔﻈﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪاﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﻣﺤﻜﻢ ﮔﺮدد ﺗﺎ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻧﮕﻬـﺪاري ﻓـﺸﺎر آزﻣـﺎﻳﺶ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺤﻔﻈﻪ آﺑﺒﻨﺪي ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎنﻛﻪ در ﻃﻮل آزﻣﺎﻳﺶ از ﻣﺤﻞ ﻧﻮار آﺑﺒﻨﺪي ﻣﺤﻮر ﺷﻴﺮ ﻧﺸﺘﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﻮد‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺳﺎزﻧﺪه ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﻛﻪ در ﻓـﺸﺎر ﻣﺠـﺎز‪،‬‬
‫ﺷﻴﺮ ﻧﺸﺘﻲ ﻧﺪارد ﻣﻮﺟﺐ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻮدن )ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪن ﺑﻪ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ( ﺷﻴﺮ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻧﺸﺘﻲ از ﺑﺪﻧﻪ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﻣﺠﺎز ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺪت زﻣﺎن آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از آﻧﭽﻪ ﻛـﻪ در ﺟـﺪول ‪ 1-4‬ﻣـﺸﺨﺺ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -1-4‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺪت زﻣﺎن آزﻣﺎﻳﺶ ﭘﻮﺳﺘﻪ ]‪[18‬‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ زﻣﺎن آزﻣﺎﻳﺶ )ﺛﺎﻧﻴﻪ(‬ ‫اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ ﺷﻴﺮ )‪(<DN‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪≤DN 50‬‬
‫‪≥DN 65‬‬
‫‪60‬‬
‫‪≤DN 200‬‬
‫‪180‬‬ ‫‪≥DN 250‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪70‬‬

‫‪ -2-2-1-4‬آزﻣﺎﻳﺶ آﺑﺒﻨﺪي ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه ]‪[18‬‬

‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﻴﺮ در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﺪول ‪ 2-4‬ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -2-4‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه ]‪[18‬‬

‫آزﻣﺎﻳﺶ آﺑﺒﻨﺪي ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه‬ ‫ﻓﺸﺎر اﺳﻤﻲ ‪PN‬‬ ‫اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ ﺷﻴﺮ ‪DN‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺎ ﻓﺸﺎري ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 1/1‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻓﺸﺎر ﻛﺎري ﻣﺠﺎز در دﻣﺎي ‪ 20‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد‬ ‫ﺗﻤﺎم ﻣﻘﺎدﻳﺮ‬ ‫‪≤DN 80‬‬
‫ﻳﺎ‪:‬‬
‫ب‪ -‬ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﮔﺎز ﺑﺎ ﻓﺸﺎر‪ 6 ±1‬ﺑﺎر‬
‫‪≤PN 50‬‬ ‫‪≥DN 100‬‬
‫‪≥PN 110‬‬ ‫‪≤DN 200‬‬
‫ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺳﻴﺎﻟﻲ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 1/1‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻓﺸﺎر ﻛﺎري ﻣﺠﺎز در دﻣﺎي ‪ 20‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد‬
‫ﺗﻤﺎم ﻣﻘﺎدﻳﺮ‬ ‫‪≥DN 250‬‬

‫‪ -‬آزﻣﺎﻳﺶ آﺑﺒﻨﺪي ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ درﺣﺎﻟﺘﻲﻛﻪ ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه ﺗﻤﻴﺰ و ﻋﺎري از روﻏﻦ اﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪﻫـﺮ ﺣـﺎل‪ ،‬در ﺻـﻮرت‬
‫ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از آﺳﻴﺐ دﻳﺪن ﻣﻲﺗﻮان ﺳﻄﻮح ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه را ﺑﺎ ﻻﻳﻪ ﻧﺎزﻛﻲ از روﻏـﻦ ﻛـﻪ وﻳـﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ آن ﺑﺮاﺑـﺮ ﻳـﺎ‬
‫ﻛﻢﺗﺮ از وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﻔﺖ ﺳﻔﻴﺪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭘﻮﺷﺶ داد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ‪ 3-4‬ﺑﻮده و آزﻣﺎﻳﺶ آﺑﺒﻨﺪي ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪﻃﻮر ﻋﺎدي و ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻫﻤﺎن ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺪت زﻣﺎن آزﻣﺎﻳﺶ آﺑﺒﻨﺪي ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ‪ 4-4‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﺸﺘﻲ ﻣﺠﺎز در آزﻣﺎﻳﺶ آﺑﺒﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ‪ 5-4‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺬﻛﺮ‪ :‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر آﺑﺒﻨﺪي ﻣﻌﺎدل ‪ 1/1‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺸﺎر اﺳﻤﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻓﺸﺎر ‪ 0/5‬ﺗـﺎ ‪ 1‬ﺑـﺎر ﻧﻴـﺰ‪ ،‬آﺑﺒﻨـﺪي‬
‫ﻛﺎﻣﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -3-4‬ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺶ آﺑﺒﻨﺪي ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه ]‪[18‬‬

‫ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺶ‬ ‫ﻧﻮع ﺷﻴﺮ‬
‫ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻛﻼﻫﻚ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺳﻴﺎل ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﭘﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﺑﻪ ﻃﺮﻓﻴﻦ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻴﺮ وارد ﺷﻮد و ﻧﺸﺘﻲ آن ﻣﻮرد ﺑﺎزدﻳﺪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﻮﭘﻲ‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎهﻫﺎي دو ﺗﺎﻳﻲ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪه دوﺗﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ دو ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه ﻣﻤﻜﻦ‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻤﺎوري‬
‫اﺳﺖ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر ﻣﺎﺑﻴﻦ دو ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و از دو ﻃﺮف ﻧﺸﺘﻲ آن ﺑﺎزدﻳﺪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﺟﻬﺖ ﺑﺎز ﺷﺪن ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ آن اﻋﻤﺎل ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﺟﻬﺘﻲ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ آﺑﺒﻨﺪي ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ را اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ اﻋﻤﺎل ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي دﻳﺎﻓﺮاﮔﻤﻲ‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﺟﻬﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه اﻋﻤﺎل ﺷﺪه و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪه از ﻧﻈﺮ ﻧﺸﺘﻲ ﻣﻮرد‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ‬
‫ﺑﺎزدﻳﺪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -4-4‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺪت زﻣﺎن آﺑﺒﻨﺪي ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه ]‪[18‬‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ زﻣﺎن آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫)ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺛﺎﻧﻴﻪ(‬ ‫اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ ﺷﻴﺮ‬
‫‪DN‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه اﻻﺳﺘﻴﻜﻲ و ﻣﻮاد ﭘﻠﻴﻤﺮي‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه ﻓﻠﺰي‬
‫‪15‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪≤DN 50‬‬
‫‪≥DN 65‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪30‬‬
‫‪≤DN 200‬‬
‫‪≥DN 250‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪60‬‬
‫‪≤DN 400‬‬
‫‪60‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪≥DN 500‬‬
‫‪71‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ‪ -‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم‬

‫ﺟﺪول ‪ -5-4‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻴﺰان ﻧﺸﺖ ﻣﺠﺎز در آزﻣﺎﻳﺶ آﺑﺒﻨﺪي ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه ]‪[18‬‬
‫‪1‬و‪2‬‬
‫ﻣﻴﺰان ﻧﺸﺘﻲ در آزﻣﺎﻳﺶ آﺑﺒﻨﺪي‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ اﻟﻒ‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ د‬ ‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ج‬ ‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ب‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪0/1 × DN‬‬ ‫‪0/03 × DN‬‬ ‫‪0/01 × DN‬‬
‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ‬ ‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ‬ ‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ‬
‫ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻧﺸﺘﻲ در ﻣﺪت آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫در ﻫﻨﮕﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻣﺎﻳﻊ‬ ‫در ﻫﻨﮕﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻣﺎﻳﻊ‬ ‫در ﻫﻨﮕﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻣﺎﻳﻊ‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫ﻧﮕﺮدﻳﺪ‬
‫‪30 × DN‬‬ ‫‪3 × DN‬‬ ‫‪0/3 × DN‬‬ ‫)ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 2-2-1-5‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ‬ ‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ‬ ‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ‬
‫در ﻫﻨﮕﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﮔﺎز‬ ‫در ﻫﻨﮕﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﮔﺎز‬ ‫در ﻫﻨﮕﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﮔﺎز‬
‫‪ -1‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻧﺸﺘﻲ در آزﻣﺎﻳﺶ آﺑﺒﻨﺪي ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻧﻮع ﺷﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺸﺨﺼﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻴﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪي ذﻛﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻧﺸﺘﻲ ﻓﻮق ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﺨﻠﻴﻪ در اﺗﻤﺴﻔﺮ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺶ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬

‫‪ -3-1-4‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ]‪[18‬‬

‫در ﻣﻮرد ﺷﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻛﺎر ﺑﺎ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎري ﻛﻢﺗﺮ از ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻓﺸﺎر ﻛﺎري ﻣﺠﺎز در دو ﻃﺮف ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه ﻃﺮاﺣﻲ ﺷـﺪهاﻧـﺪ و‬
‫ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه و ﻳﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻓﻌﺎل ﻛﻨﻨﺪه )ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﻳﺎ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ( آﻧﻬﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ ﺻـﺪﻣﻪ ﺑﺒﻴﻨﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺑﻨﺪﻫﺎي ‪ 1-2-1-4‬و ‪ 2-2-1-4‬اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي آزﻣﺎﻳﺶ آﺑﺒﻨﺪي ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪه ﻛﻪ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺗـﺎ‬
‫ﻓﺸﺎر آزﻣﺎﻳﺶ ‪ 1/1‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ﻣﺠﺎز در دو ﻃﺮف ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﺳﺘﺜﻨﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻮاﻓﻖ ﺑﻴﻦ ﺳﺎزﻧﺪه و ﺳﻔﺎرش دﻫﻨﺪه اﺟﺮا ﮔﺮدد‪ .‬ﭘﻼك ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺎﻣﻞ اﻃﻼﻋﺎت و ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻋﻮاﻣﻞ‬
‫ﻣﺤﺪود ﻛﻨﻨﺪه ﻳﺎد ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺬﻛﺮ‪ :‬در ﻣﻮﻗﻊ آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﭼﻮن ﻓﺸﺎر اﻋﻤﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ‪ 1/5‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺸﺎر اﺳﻤﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ آزﻣـﺎﻳﺶ آﺑﺒﻨـﺪي‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻃﺒﻖ ﺑﻨﺪ ﻓﻮق ‪ 1/1‬ﻓﺸﺎر ﻣﺠﺎز اﺳﺖ ﻟﺬا اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﺴﺪود ﻛﺮدن اﻧﺘﻬﺎي ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﻨـﻮان ﻣﺠـﺎز ﻧﻴـﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ از درﭘﻮش و ﻳﺎ روشﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ دﻳﮕﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ در ﻫﻨﮕﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺷـﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﺗﻤﺎﻣﺎ ﺑﺎز ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ از ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺟﺮﻳﺎن در ﻣﻮﻗﻊ آزﻣﺎﻳﺶ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ ،‬و ﺑـﺮاي اﻳـﻦ ﻛـﺎر ﺣﺘﻤـﺎ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫درﭘﻮش ﻓﻠﻨﺞ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪5‬ﻓﺼﻞ ‪5‬‬

‫ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب ]‪[19‬‬

‫‪75‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ‪ -‬ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ‪ -‬ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫‪ -1-5‬ﻛﻠﻴﺎت‬

‫ﻣﻮاد ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ در ﺳﺎﺧﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ از ﻓﻮﻻد و ﭼﺪن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣـﻲﺗـﻮان ﻣـﻮاد ﺳـﺎزﻧﺪه‬
‫ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب را ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﻧﻈﻴﺮ ﺑﺪﻧﻪ‪ ،‬ﭘﻴﭻﻫﺎ و ﻧﻈﺎﻳﺮ آن‬
‫ب ‪ -‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺟﺰاي دﻳﮕﺮ ﺷﻴﺮآﻻت را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ درﻳﭽﻪ‪ ،‬ﻧﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻮش و ﻧﻈﺎﻳﺮ آن‪.‬‬
‫ﺑﺪﻧﻪ و دﻳﺴﻚ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺻﻨﻌﺖ آب از ﺟﻨﺲﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻮﻻد‪ ،‬ﭼﺪن‪ ،‬ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺰ‪ ،‬ﻓﻮﻻد ﺿـﺪ زﻧـﮓ و ﻏﻴـﺮه ﺳـﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻮاد ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﻣﻮرد ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﭼﺪن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ﺑﺎ ﺟﻨﺲ ‪ GG25‬در ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺪﻧﻪ و دﻳﺴﻚ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺻﻨﻌﺖ آب ﺻﺮﻓﺎ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ارزاﻧـﻲ و ﺳـﻬﻮﻟﺖ‬
‫رﻳﺨﺘﻪﮔﺮي و ﻣﺎﺷﻴﻦﻛﺎري اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺿﺮﺑﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣﻮﻗﻊ ﻧﺼﺐ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎري ﺳﺨﺖ ﺑﻪ ﺷـﻴﺮ اﻋﻤـﺎل ﻣـﻲﺷـﻮد اﺳـﺘﻔﺎده از ﺷـﻴﺮﻫﺎي ﭼـﺪن‬
‫ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺷﻜﻨﻨﺪﮔﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺿﺮﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد و اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع رﺑﻄـﻲ ﺑـﻪ ﻓـﺸﺎر ﻛـﺎري ﺷـﻴﺮﻫﺎ ﻧـﺪارد ﭼـﻮن‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ ﭼﺪن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪاره ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﺤﻤﻞ ﻓﺸﺎرﻫﺎي زﻳﺎد را ﻧﻴﺰ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺴﺎﻳﻠﻲ ﻛﻪ در ﺑﻨﺪ ﻗﺒﻞ ﻗﻴﺪ ﺷﺪ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ و دﻳﺴﻚ از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﻳﺎ ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬اﺻﻮﻻ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻛﺎر ﺗﺎ ‪ 25‬ﺑﺎر را ﻣﻲﺗﻮان از ﻓﻮﻻد ﻳﺎ ﺟﻨﺲ داﻛﺘﻴﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺮد‪ .‬وﻟﻲ در ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺑـﻴﺶﺗـﺮ از ‪ 25‬ﺑـﺎر‬
‫ﺣﺘﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻮﻻدي ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ و دﻳﺴﻚ ﻓﻮﻻدي ﺑﻪ دو روش ﺳﺎزهي ﺟﻮﺷﻜﺎري و ﻳﺎ رﻳﺨﺘﻪﮔﺮي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﭘﺪﻳﺪهي ﺧﻮردﮔﻲ ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﻜﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﻓﺸﺎر ﻛﺎري ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 25‬ﺑﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺟﻨﺲ‬
‫ﺑﺪﻧﻪي ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺟﻨﺲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﻴﺮآﻻت ﻧﻴﺰ از ﺟـﻨﺲ‬
‫ﻓﻮﻻد ﺑﺎﺷﻨﺪ و اﮔﺮ ﺟﻨﺲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ از ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ اﺳﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﻧﻴﺰ از ﻫﻤﺎن ﺟﻨﺲ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺤﻮر ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ ‪ Cr13 X20‬ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﻮﺳﻴﺪﮔﻲ را داراﺳﺖ و ﻗﻴﻤﺖ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﻧﻴﺰ دارد اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎري ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ از ﻓﻮﻻدﻫـﺎي ﺿـﺪزﻧﮓ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ‪ 316AISI‬ﻳـﺎ‬
‫‪ AISI304‬ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬رﻳﻨﮓ آﺑﺒﻨﺪي ﺷﻴﺮﻫﺎ در ﺻﻨﻌﺖ آب ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﺿﺪزﻧﮓ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺞ و ﻳﺎ ﺑﺮﻧﺰ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻬﺘﺮ اﺳـﺖ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻮﺷﻜﺎري در ﺑﺪﻧﻪي ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﻮد ﭼﻮن در اﻳﻦ روش ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﺿﺪزﻧﮓ ﺷﺪن ﻣﺤﻞ آﺑﺒﻨﺪي‪ ،‬ﺳـﺨﺘﻲ ﺳـﻄﺤﻲ‬
‫زﻳﺎدﺗﺮي ﻧﻴﺰ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﺷﻴﺮ را زﻳﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﻮشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﻮر ﺷﻴﺮﻫﺎ در آن ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﻨﺲ ﻓﺴﻔﺮ ﺑﺮﻧﺰ و ﻳﺎ ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ ﺑﺎ روﻛﺶ ﺗﻔﻠﻮن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﻮشﻫﺎ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ آب ﺑﻪ داﺧﻞ ﻳﺎﺗﺎﻗﺎنﻫﺎي ﺑﺪﻧـﻪ ﺷـﻴﺮ وارد ﻧـﺸﻮد‪ .‬ﭼـﻮن ﺑـﻪ ﻏﻴـﺮ از ﭘﻮﺳـﻴﺪﮔﻲ‪،‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮع رﺳﻮب ﮔﺬاري آب در اﻳﻦ ﻣﺤﻞﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن ﻛﺎرﻛﺮد ﺷﻴﺮ را ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﻣﺸﻜﻞ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬ﭼـﻮن‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪76‬‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺻﻨﻌﺖ آب ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺪﺗﻬﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﺎز و ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻫﻴﭻ ﺣﺮﻛﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬در اﻳـﻦ ﺻـﻮرت‬
‫ﻣﺸﻜﻞ رﺳﻮب ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺤﻮر ﺷﻴﺮﻫﺎ و ﺑﻮشﻫﺎ ﻣﺸﻜﻞ ﺳﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻻﺳﺘﻴﻚﻫﺎي آﺑﺒﻨﺪي ﺷﻴﺮﻫﺎ از ﺟﻨﺲ ‪3 EPDM ، 2 NBR ، 1 SBR‬و ﻳﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از آﻧﻬﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻦ ﻻﺳﺘﻴﻚﻫﺎ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص را دارا ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ ‬ﺣﻔﻆ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ارﺗﺠﺎﻋﻲ در ﻃﻮل زﻣﺎن‬
‫‪ ‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺧﻮب در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﺎﻳﺶ‬
‫‪ ‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻮب در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻫﻮا در ﻃﻮل زﻣﺎن‬
‫‪ ‬ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﺑﻮدن‬
‫‪ -‬ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮهﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در داﺧﻞ ﺷﻴﺮﻫﺎ و ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ آب در ﺗﻤﺎس ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺣﺘﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﺿـﺪزﻧﮓ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺟﻨﺲ ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮهﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺎﺷﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﮔﺮاﻧﻲ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﻧﺘﻮان از ﭘـﻴﭻ و ﻣﻬـﺮهﻫـﺎي‬
‫ﻓﻮﻻدي ﺿﺪ زﻧﮓ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮهﻫﺎ ﺣﺪ اﻗﻞ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﺧﺸﻜﻪ ‪ 8/8‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬رﻧﮓ ﺷﻴﺮﻫﺎ‪ :‬ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻮب رﻧﮓ و ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻴﻨﺮ در ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﺎﺷﺶ رﻧﮓ‪ ،‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ رﻧﮓ آﻣﻴﺰي ﺷﻴﺮﻫﺎ اﺻـﻮﻻ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ روش اﻟﻜﺘﺮواﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺑﻮده و رﻧﮓﻫﺎ از ﻧﻮع اﭘﻮﻛﺴﻲ ﭘﻮدري و ﻛﻮرهاي ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ رﻧﮓﻫـﺎ در درﺟـﻪ ﺣـﺮارتﻫـﺎي‬
‫ﺣﺪود ‪180‬درﺟﻪ ﭘﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 150‬ﻣﻴﻜﺮون ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬اﻧﻮاع دﻳﮕﺮ ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از رﻧﮓﻫﺎي ﻟﻌﺎﺑﻲ ﻛﻪ در درﺟﻪ ﺣـﺮارتﻫـﺎي ﺑـﺴﻴﺎر زﻳـﺎد‬
‫ﭘﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ وﻟﻲ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﮔﺮاﻧﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﺎدي اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-5‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب ]‪[10‬‬

‫در ﻣﻮرد اﺑﻌﺎد ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻدي اﺳﺘﺎﻧﺪارد راﻳﺞ ‪ DN2501‬و ﻳﺎ ﻣﻌﺎدل آن ‪ ،ISO 7005-1‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻓﻠﻨﺞ ﺗﺎ ﻓﻠـﻨﺞ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ DN3202‬و در ﻣﻮرد ﺷﻴﺮآﻻت ﭼﺪﻧﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻓﻠﻨﺞ ‪ ISO 7005-2‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ در ﭘﻴﻮﺳـﺖ‬
‫ﺷﻤﺎره ‪ 2‬آورده ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Strene butadiene rubber‬‬

‫‪2 - Nitrile butadiene rubber‬‬
‫‪3 - Ethylene propylene rubber‬‬
‫‪6‬ﻓﺼﻞ ‪6‬‬

‫ﺗﻌﻤﻴﺮات و ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫‪79‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ -‬ﺗﻌﻤﻴﺮات و ﻧﮕﻬﺪاري‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ ‪ -‬ﺗﻌﻤﻴﺮات و ﻧﮕﻬﺪاري‬

‫‪ -1-6‬ﺗﻌﻤﻴﺮ‪ ،‬ﻧﺼﺐ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب ]‪ [20] ،[19] ،[4‬و ]‪[22‬‬

‫ﺷﻴﺮآﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻪﻃﻮر ﺻﺤﻴﺢ اﻧﺘﺨﺎب و ﻧﺼﺐ ﺷﺪه و ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺳﺎﻟﻴﺎن ﻃـﻮﻻﻧﻲ ﺑـﺪون‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﻛﺎر آﻳﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن را در ﻣﻮرد ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري و ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻫﺮ ﻧﻮع ﺷﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار داد‪.‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر راﻫﻨﻤﺎﻳﻲﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ آورده ﺷﺪهاﻧﺪ‪:‬‬

‫‪ -1-1-6‬ﻧﺼﺐ‬

‫‪ -‬ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﻀﺎي ﻛﺎﻓﻲ اﻃﺮاف آن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗـﺎ ﺗﻌﻤﻴـﺮ آﻧﻬـﺎ ﺑـﻪ ﺳـﻬﻮﻟﺖ‬
‫اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ اوﻻ ﺑﺎرﻫﺎي ﻧﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﺮ اﻋﻤﺎل ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺛﺎﻧﻴﺎ ﺷﻴﺮﻫﺎ در ﺟﻬﺖ ﺻﺤﻴﺢ ﺟﺮﻳﺎن ﻧﺼﺐ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺬﻛﺮ‪ :‬در اﺳﺘﻔﺎده از آﭼﺎر ﺑﺎﻳﺪ از آﭼﺎر ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺮاي ﻟﻮﻟﻪ و ﺷﻴﺮ ﻛﻪ دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي آن ﺗﺨﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺗﻤﺎم ﮔﺮد و ﺧﺎﻛﻲ ﻛﻪ در ﺷﻴﺮ ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺒﺎرداري ﺟﻤﻊ ﺷﺪه اﺳـﺖ ﻗﺒـﻞ از‬
‫ﻧﺼﺐ ﺷﻴﺮ ﭘﺎك ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺎﻛﻴﺰﮔﻲ را ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺼﺐ ﺷﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻔﻆ ﻧﻤﻮد‪ ،‬زﻳﺮا وﺟﻮد ﮔﺮد و ﺧـﺎك و ذرات ﺳـﺎﻳﻴﺪه ﺷـﺪه ﻣﻮﺟـﺐ‬
‫ﺧﺮاﺑﻲ ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺴﻬﻴﻞ در اﻣﺮ ﻧﻈﺎﻓﺖ و ﭘﺎﻛﻲ‪ ،‬ﻛﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ روي ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺑـﺎز ﺷـﻴﺮﻫﺎ‬
‫ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺷﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺟﻮش دادن در ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻋﻤﻞ ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺎ دﻗﺖ اﻧﺠﺎم ﮔﻴـﺮد‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ و ﭘﻴﭻ ﺧﻮردﮔﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي اﻳﺠﺎد ﻧﺸﻮد‪ .‬ذرات ﺟﻮﺷﻜﺎري ﻛﻪ در ﻣﺤﻞ ﺑﺠﺎ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﺑـﺮاي ﻛـﺎرآﻳﻲ ﺷـﻴﺮآﻻت‬
‫ﻣﻀﺮ و ﺧﻄﺮ ﻧﺎك ﺑﻮده و ﻟﺬا ﺑﺎﻳﺪ آﺛﺎر ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه ﺟﻮﺷﻜﺎري از ﺑﻴﻦ ﺑﺮوﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-1-6‬ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬ﻧﺤﻮه ﺑﺎرﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﺗﺨﻠﻴﻪ‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري و ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻣﺮﺗﺐ‪ ،‬ﻣﻮﺛﺮﺗﺮﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن از دوام ﺑﺎزده ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﻛﻪ در ﻫﺮ ﻣﻮرد دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻧﮕﻬﺪاري و ﺗﻌﻤﻴﺮات ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن داده ﻣﻲﺷﻮد اﺟﺮا ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻣـﻨﻈﻢ ﺑﺎزرﺳـﻲ از ﺗﻤـﺎم ﺷـﻴﺮﻫﺎ‬
‫ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬دوام ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺻﺎﻓﻲﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎزدﻳﺪ و ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﻤﻴﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻢزﻣﺎن ﺑﺎ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺷﻴﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺳﺮ ﭘﻮش و واﺷﺮ‬
‫ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ دﻳﺴﻚ و ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه ﺷﻴﺮﻫﺎ در ﺻﻮرت ﺳﺎﻳﺶ ﻳﺎ ﺧﺮاﺑﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺑﺎزدﻳـﺪ ﻗـﺮار ﮔﻴﺮﻧـﺪ و ﻫﺮﺟـﺎ ﻻزم ﺑﺎﺷـﺪ ﺗﻌـﻮﻳﺾ‬
‫ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻ آﻧﻬﺎ را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻮاد ﺿﺪ ﺧﻮرﻧﺪﮔﻲ ﭘﻮﺷﺶ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ‬
‫ﻃﻮري ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪي و ﺑﺮﭼﺴﺐ زده ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪراﺣﺘﻲ در ﻣﺤﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻤﺎرهﮔﺬاري‪ ،‬ﻛﺪﺑﻨﺪي و ﺑﺮ ﭼﺴﺐ‬
‫زده ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ آﻣﺎده ﺑﺮاي ﺗﻌﻮﻳﺾ در ﻣﻮاﻗﻊ ﻟﺰوم ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪80‬‬

‫ﺷﻴﺮآﻻت ﺑﺎﻳﺪ در ﺻﻨﺪوقﻫﺎ و ﻳﺎ ﭘﺎﻟﺖﻫﺎي ﭼﻮﺑﻲ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪه و در داﺧﻞ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي آن ﺗﻤﻬﻴـﺪات ﻻزم ﺟﻬـﺖ در ﺗﻤـﺎس ﻗـﺮار‬
‫ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ ﺷﻴﺮ ﺑﺎ ﻫﻮا اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺣﻤﻞ ﺷﻴﺮآﻻت ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ و ﻳﺎ ﻟﻴﻔﺘﺮاك ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﺗﺨﻠﻴﻪ و ﻳﺎ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻫـﻴﭻ ﻋﻨـﻮان از‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﻞ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و ﻏﻴﺮه ﺟﻬﺖ ﻧﺼﺐ و ﻳﺎ ﺗﺨﻠﻴﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮآﻻت ﺑﺎﻳﺪ در اﻧﺒﺎر ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه ﻛﺎﻣﻼ ﺑﻪ دور از ﻧﻮر آﻓﺘﺎب ﺗﺎ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﺼﺐ ﺳﺮﻳﻊ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﺘﻲاﻟﻤﻘـﺪور‬
‫از آﺳﻴﺐ دﻳﺪن ﺷﻴﺮﻫﺎ ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﺐ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺷﻴﺮآﻻت ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻧﻤﻮدن ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﻪ ﻣﺎه ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺳﻔﺖ و ﺗﻤﻴﺰ ﺷﺪن رﺳﻮﺑﺎت اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪7‬ﻓﺼﻞ ‪7‬‬

‫ﻋﻼﻳﻢ اﺧﺘﺼﺎري و ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاري‬

‫‪83‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ ‪ -‬ﻋﻼﻳﻢ اﺧﺘﺼﺎري و ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاري‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ ‪ -‬ﻋﻼﻳﻢ اﺧﺘﺼﺎري و ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاري‬

‫‪ -1-7‬ﻋﻼﻳﻢ اﺧﺘﺼﺎري ]‪ [21‬و ]‪[22‬‬

‫ﻋﻼﻳﻢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﻧﻮاع ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺻﻨﻌﺖ آب ﺑﻪﺷﺮح زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ ﻧﺎم ﻋﻼﻳﻢ در ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 1-7‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -1-7‬ﻧﺎم ﻋﻼﻳﻢ ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﺪه‬

‫‪1‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ‬
‫‪2‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ دﻓﻨﻲ‬
‫‪3‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ ﻣﻮﺗﻮري‬
‫‪4‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﻛﺸﻮﻳﻲ دو ﺳﺮ ﺳﺎﻛﺖ دﻓﻨﻲ‬
‫‪5‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ )ﻟﻮﻻﻳﻲ ﻳﺎ اﻫﺮم وزﻧﻪاي(‬
‫‪6‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ دﻳﺎﻓﺮاﮔﻤﻲ‬
‫‪7‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي‬
‫‪8‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي دﻓﻨﻲ‬
‫‪9‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي ﻣﻮﺗﻮري‬
‫‪10‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي ﭘﻨﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫‪11‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‬
‫‪12‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي وﻳﻔﺮي دﺳﺘﻲ‬
‫‪13‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي وﻳﻔﺮي ﻣﻮﺗﻮري‬
‫‪14‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي وﻳﻔﺮي ﭘﻨﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫‪15‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل دﺳﺘﻲ )ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﻳﺎ ﺳﻮزﻧﻲ(‬
‫‪16‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻮﺗﻮري )ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﻳﺎ ﺳﻮزﻧﻲ(‬
‫‪17‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﭘﻨﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ )ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﻳﺎ ﺳﻮزﻧﻲ(‬
‫‪18‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ )ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ﻳﺎ ﺳﻮزﻧﻲ(‬
‫‪19‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﺷﻴﺮ ﺷﻨﺎور ‪ 90‬درﺟﻪ‬
‫‪20‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﺷﻴﺮ ﺷﻨﺎور‬
‫‪21‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ‬
‫‪22‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﻫﻮاي دو روزﻧﻪ‬
‫‪23‬‬ ‫ﺻﺎﻓﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‬
‫‪24‬‬ ‫اﺗﺼﺎل ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺎده ﻛﺮدن‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪84‬‬

‫‪ -2-7‬ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاري ]‪ [24] ،[23‬و ]‪[25‬‬

‫ﺗﻤﺎم ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاري ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-2-7‬ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاري ﺑﺪﻧﻪ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاريﻫﺎي ﺑﺪﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻜﭙﺎرﭼـﻪ و ﻳـﺎ روي ﭘﻼﻛـﻲ ﻣﻄﻤـﺌﻦ ﺑـﻪ ﺑﺪﻧـﻪ ﻣﺘـﺼﻞ ﺷـﺪه ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬درﺻـﻮرﺗﻲﻛـﻪ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاريﻫﺎي ﺑﺪﻧﻪ روي ﭘﻼك ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﭘﻼك ﻣﺠﺰا از ﭘﻼك ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺑﻨﺪ ‪ 2-2-7‬آﻣﺪه اﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاريﻫﺎي ﺑﺪﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ ‬اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ )ﻧﻤﺎد ‪ DN‬و ﺷﻤﺎره ﻣﺮﺑﻮط(‬
‫‪ ‬ﻓﺸﺎر اﺳﻤﻲ )ﻧﻤﺎد ‪ PN‬و ﺷﻤﺎره ﻣﺮﺑﻮط(‬
‫‪ ‬ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺟﻨﺲ ﺑﺪﻧﻪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ GG‬ﺑﺮاي ﭼﺪن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ﻳﺎ ‪ GGG‬ﺑﺮاي ﭼﺪن ﻧﺸﻜﻦ(‬
‫‪ ‬ﻧﺎم ﻳﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﺳﺎزﻧﺪه‬
‫‪ ‬ﭘﻴﻜﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻨﺪه ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن )ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﺷﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﻴﺮ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎل ﺑﺎﻳﺪ در ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎﺷﺪ(‬
‫‪ ‬ﻋﻼﻣﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻳﺮان درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ اﺧﺬ ﭘﺮواﻧﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﻋﻼﻣﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد از ﺳـﺎزﻣﺎن اﺳـﺘﺎﻧﺪارد و‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در زﻳﺮ ﻣﻮارد ﻓﻮق را ﺑﻪﻃﻮر واﺿﺢ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪4-7‬‬

‫‪ -2-2-7‬ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاريﻫﺎي ﭘﻼك ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ]‪ [23‬و ]‪[24‬‬

‫ﭘﻼك ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﻲ ﺑﻮده و ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺑﺴﺖﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﺮ وﺻﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪85‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ ‪ -‬ﻋﻼﻳﻢ اﺧﺘﺼﺎري و ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاري‬

‫ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاريﻫﺎي ﭘﻼك ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ -‬ﺷﻤﺎره و ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪ -‬ﺷﻤﺎره ﺳﺮﻳﺎل‬
‫‪ -‬اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ )ﻧﻤﺎد ‪ DN‬و ﺷﻤﺎره ﻣﺮﺑﻮط(‬
‫‪ -‬ﻓﺸﺎر اﺳﻤﻲ )ﻧﻤﺎد ‪ PN‬و ﺷﻤﺎره ﻣﺮﺑﻮط(‬
‫‪ -‬ﻧﻮع ﮔﻴﺮﺑﻜﺲ ﺑﺮاي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي‬
‫‪ -‬ﺗﻌﺪاد دورﮔﻴﺮﺑﻜﺲ ﺑﺮاي ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي‬
‫‪ -‬ﺑﺮﭼﺴﺐ آزﻣﺎﻳﺶ و ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫‪ -‬ﺳﺎل ﺳﺎﺧﺖ‬
‫‪ -‬ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻓﺸﺎر ﻛﺎري ﻣﺠﺎز و دﻣﺎ‬
‫‪ -‬ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮدن ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ دﻣﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد‬
‫ﺗﺬﻛﺮ‪ :‬در ﺷﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ DN 50‬دارﻧﺪ ﻣﻲﺗﻮان از روي ﺑﺪﻧﻪ‪ ،‬ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاريﻫﺎي زﻳﺮ را ﺣﺬف ﻛـﺮد‪ .‬در ﻏﻴـﺮ اﻳـﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﺑﺎﻳﺪ روي ﭘﻼك ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ درج ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻧﻤﺎد ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺟﻨﺲ ﺑﺪﻧﻪ‬
‫ب‪ -‬ﻧﻤﺎد ‪DN‬‬
‫ج‪ -‬ﻧﻤﺎد ‪PN‬‬

‫‪ -3-2-7‬ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﺮآﻻت ]‪ [23‬و ]‪[24‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 2-7‬ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﺮﻫﺎ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -2-7‬ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻮع ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﺮﻫﺎ ]‪ [23‬و ]‪[24‬‬

‫ﻧﻤﺎد‬ ‫ﻧﻮع ﻛﺎرﺑﺮد‬
‫‪TSO‬‬ ‫ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺑﺎ آﺑﺒﻨﺪي ﻛﺎﻣﻞ‬
‫‪LL‬‬ ‫ﻣﻴﺰان ﻧﺸﺖ ﻛﻢ‬
‫‪REG‬‬ ‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪FD‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ آﺗﺶ‬
‫‪AS‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺿﺪ اﻟﻜﺘﺮﻳﺴﻴﺘﻪ‬
‫‪bar‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر‬

‫در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ از ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﺟﺪول ‪ 3-7‬ﺑﺮاي ﻣـﺸﺨﺺ ﻧﻤـﻮدن ﻣـﻮاد ﺑﺪﻧـﻪ‪ ،‬ﻣـﻮاد اﺟـﺰاي داﺧﻠـﻲ و‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻮع ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺟﺪول ‪ 4-7‬اﻧﻮاع ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻣﺸﺨﺼﻪ )ﻧﻮع ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه و ﻣﻮاد ﺑﺪﻧﻪ( را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪86‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -3-7‬ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮاد ]‪ [23‬و ]‪[24‬‬

‫ﻧﻤﺎد‬ ‫ﻧﺎم ﻣﻮاد‬
‫‪GG‬‬ ‫ﭼﺪن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي‬
‫‪GGG‬ﻳﺎ ‪SG‬‬ ‫ﭼﺪن ﺑﺎ ﮔﺮاﻓﻴﺖ ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ‬
‫‪AI‬‬ ‫ﭼﺪن آﺳﺘﻴﻨﻲ‬
‫‪GM‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺰ‬
‫‪AB‬‬ ‫آﻟﻮﻣﻨﻴﻢ ﺑﺮﻧﺰ‬
‫‪PB‬‬ ‫ﻓﺴﻔﺮ ﺑﺮﻧﺰ‬
‫‪CS‬ﻳﺎ ‪Steel‬‬ ‫ﻓﻮﻻد ﻛﺮﺑﻨﻲ‬
‫‪SS‬‬ ‫ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ‬
‫‪NC‬‬ ‫ﻧﻴﻜﻞ ﻣﺲ‬
‫‪INT‬‬ ‫ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه ﻳﻚ ﭘﺎرﭼﻪ‬
‫‪RES‬‬ ‫ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه ارﺗﺠﺎﻋﻲ‬
‫‪DEP‬‬ ‫ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ‬

‫ﺟﺪول ‪ -4-7‬اﻧﻮاع ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻣﺸﺨﺼﻪ‬

‫‪B‬‬ ‫ﺳﻄﻮح آﻟﻴﺎژي ﻣﺲ‬
‫‪C‬‬ ‫ﺳﻄﻮح آﻟﻴﺎژ ﻧﻴﻜﻞ ﻳﺎ ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ‬ ‫ﻧﻮع ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه‬
‫‪A‬‬ ‫ﻧﺸﻴﻤﻦﮔﺎه ارﺗﺠﺎﻋﻲ‬
‫ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻣﺸﺨﺼﻪ‬
‫‪G‬‬ ‫ﺗﻤﺎم آﻫﻦ‬
‫ﭼﺪن ﺑﺎ ﮔﺮاﻓﻴﺖ ورﻗﻪاي ‪ GI‬ﻳﺎ ‪GG‬‬ ‫ﻣﻮاد ﺑﺪﻧﻪ‬
‫ﭼﺪن ﺑﺎ ﮔﺮاﻓﻴﺖ ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ ‪ GGG‬ﻳﺎ ‪DI‬‬
‫‪8‬ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪1‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮآﻻت‬

‫‪89‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -1‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮآﻻت‬

‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ - 1‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮآﻻت‬

‫ﺟﺪول پ‪ -1-1 .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ‬

‫‪ -1‬ﻧﺎم ﻣﺘﺪاول‪ :‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ )‪(Gate value‬‬
‫‪ -2‬اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ‪- :‬‬
‫‪ -3‬ﻓﺸﺎر اﺳﻤﻲ‪- :‬‬
‫‪ Lug body‬‬ ‫وﻳﻔﺮي ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫دو ﺳﺮ ﻓﻠﻨﺞ‬ ‫‪ -4‬ﻧﻮع ﺑﺪﻧﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﻓﻠﺰ‬ ‫‪ -5‬ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﻮر داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -6‬وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺤﻮر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ‪ :‬ﻣﺤﻮر ﺑﻴﺮون ﺑﺪﻧﻪ‬
‫‪‬‬ ‫از ﻃﺮف ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﺤﻮر‬ ‫‪‬‬ ‫از ﻃﺮف ﻣﺤﻮر‬ ‫‪‬‬ ‫از ﻫﺮ دو ﻃﺮف‬ ‫‪ -7‬ﺟﻬﺖ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎ ﻧﺸﺘﻲ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ‬ ‫‪ -8‬وﺿﻌﻴﺖ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫)‪DIN 3202 (F4‬‬ ‫‪ -9‬اﻧﺪازه وﺟﻪ ﺗﺎ وﺟﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ISO 7005‬‬ ‫‪ -10‬ﺳﻮراخﻛﺎري ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫آﺑﺒﻨﺪي‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪ -11‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻻﺳﺘﻴﻚ داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻠﺰي داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻻﺳﺘﻴﻚ روي دﻳﺴﻚ‬ ‫‪ -12‬ﻧﻮع ﻧﺸﻴﻤﻦ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺠﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺰي‬ ‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ‬ ‫‪ -13‬ﺟﻨﺲ ﻧﺸﻴﻤﻦ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻮﻻدي‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ ‪GGG 40-50‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ‪GG25‬‬ ‫‪ -14‬ﺟﻨﺲ ﺑﺪﻧﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻮﻻدي‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ ‪GGG 40-50‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ‪GG25‬‬ ‫‪ -15‬ﺟﻨﺲ دﻳﺴﻚ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ‪AB1316‬‬ ‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ‪X20Cr13‬‬ ‫‪ -16‬ﺟﻨﺲ ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫در ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋﻤﻮدي‬ ‫‪‬‬ ‫اﻓﻘﻲ‬ ‫‪ -17‬وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺼﺐ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﺮك ﺑﺎدي‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﺮك ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﺮك اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫دﺳﺘﻲ ﮔﻴﺮﺑﻜﺲ‬ ‫‪‬‬ ‫دﺳﺘﻲ ﺑﺎﻓﻠﻜﻪ‬ ‫‪-18‬ﻧﻮع ﻣﺤﺮك‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫در ﺧﻼف ﭼﺮﺧﺶ ﻋﻘﺮﺑﻪﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫‪‬‬ ‫در ﺟﻬﺖ ﻋﻘﺮﺑﻪﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫‪ -19‬ﺟﻬﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن‪:‬‬
‫‪ -20‬ﮔﺸﺘﺎور ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن‪ :‬ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺷﻴﺮ دارد‬
‫‪‬‬ ‫ﭘﻠﻴﻤﺮي‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺰي‬ ‫‪ -21‬ﺟﻨﺲ ﺑﻮشﻫﺎي ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫در ﺗﻤﺎس ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -22‬ﺗﻤﺎس ﺑﻮش و ﻣﺤﻮر ﺑﺎ آب‪ :‬در ﺗﻤﺎس ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫اﭘﻮﻛﺴﻲ ﭘﻮدري‬ ‫‪‬‬ ‫اﭘﻮﻛﺴﻲ‬ ‫‪-23‬ﻧﻮع رﻧﮓ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 500‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 300‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 250‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 150‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪ -24‬ﺿﺨﺎﻣﺖ رﻧﮓ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎزرﺳﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫از اﺑﺘﺪاي ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬ ‫‪ -25‬ﻧﻮع ﺑﺎزرﺳﻲ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺪون ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‬ ‫‪‬‬ ‫ﺻﻨﺪوق ﭼﻮﺑﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺎﻟﺖ ﭼﻮﺑﻲ ﺗﻜﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺎﻟﺖ ﭼﻮﺑﻲ ﺟﻤﻌﻲ‬ ‫‪ -26‬ﻧﻮع ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺪﻓﻮن‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﻣﻮﺗﻮر ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﺷﻴﺮﺧﺎﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﺣﻮﺿﭽﻪ‬ ‫‪ -27‬ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫‪‬‬ ‫دارد‬ ‫‪ -28‬ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﻣﻴﺰان ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن دارد‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﻴﺶﺗﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺗﺎ ‪ 200‬درﺟﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺗﺎ ‪ 120‬درﺟﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺗﺎ ‪ 90‬درﺟﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺗﺎ ‪ 60‬درﺟﻪ‬ ‫‪ -29‬درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺠﺎز ﺳﻴﺎل‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻧﺦ ﮔﺮاﻓﻴﺖ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﻜﻴﻨﮓ‬ ‫‪‬‬ ‫اورﻳﻨﮓ‬ ‫‪ -30‬آﺑﺒﻨﺪي ﺣﻮل ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -31‬اﻣﻜﺎن ﺗﻌﻮﻳﺾ آﺑﺒﻨﺪي ﻣﺤﻮر ﺑﺪون ﺧﺎرج ﻛﺮدن ﻣﺤﻮر از ﺑﺪﻧﻪ‪ :‬دارد‬
‫‪ -32‬ﻣﺤﻞ ﻣﺼﺮف‪ :‬ﻗﻄﻊ ﺟﺮﻳﺎن در ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ و اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭘﻤﭙﺎژ )اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم ﺑﺎز ﻳﺎ ﺗﻤﺎم ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪(.‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪90‬‬

‫ﺟﺪول پ‪ -2-1 .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي‬

‫‪ -1‬ﻧﺎم ﻣﺘﺪاول‪ :‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي‬
‫‪ -2‬اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ‪- :‬‬
‫‪ -3‬ﻓﺸﺎر اﺳﻤﻲ‪- :‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Lug body‬‬ ‫‪‬‬ ‫وﻳﻔﺮي‬ ‫‪‬‬ ‫دو ﺳﺮ ﻓﻠﻨﺞ‬ ‫‪ -4‬ﻧﻮع ﺑﺪﻧﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫روي ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫روي دﻳﺴﻚ‬ ‫‪ -5‬ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻫﻢﻣﺮﻛﺰ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺧﺎرج از ﻣﺮﻛﺰ‬ ‫‪ -6‬وﺿﻌﻴﺖ دﻳﺴﻚ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫از ﻃﺮف ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﺤﻮر ‪‬‬ ‫از ﻃﺮف ﻣﺤﻮر ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫از ﻫﺮ دو ﻃﺮف‬ ‫‪ -7‬ﺟﻬﺖ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎ ﻧﺸﺘﻲ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ‬ ‫‪ -8‬وﺿﻌﻴﺖ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫)‪DIN 3202 (F4‬‬ ‫‪ -9‬اﻧﺪازه وﺟﻪ ﺗﺎ وﺟﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ISO 7005‬‬ ‫‪ -10‬ﺳﻮراخﻛﺎري ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ISO 5208‬‬ ‫‪‬‬ ‫آﺑﺒﻨﺪي‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -11‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ :‬ﺑﺪﻧﻪ‬
‫‪‬‬ ‫ﺟﻮﺷﻜﺎري داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺮس داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -12‬وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺼﺐ ﻧﺸﻴﻤﻦ آﺑﺒﻨﺪي‪ :‬ﻻﺳﺘﻴﻚ روي ﺑﺪﻧﻪ‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ‬ ‫‪ -13‬ﺟﻨﺲ ﻧﺸﻴﻤﻦ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻮﻻدي‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ ‪GGG 40-50‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ‪GG25‬‬ ‫‪ -14‬ﺟﻨﺲ ﺑﺪﻧﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻮﻻدي‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ ‪GGG 40-50‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ‪GG15‬‬ ‫‪ -15‬ﺟﻨﺲ دﻳﺴﻚ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ‪AB1316‬‬ ‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ‪X20Cr13‬‬ ‫‪ -16‬ﺟﻨﺲ ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫در ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋﻤﻮدي‬ ‫‪‬‬ ‫اﻓﻘﻲ‬ ‫‪ -17‬وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺼﺐ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﺮك ﺑﺎدي‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﺮك ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﺮك اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫دﺳﺘﻲ ﮔﻴﺮﺑﻜﺲ‬ ‫‪‬‬ ‫دﺳﺘﻲ ﺑﺎ اﻫﺮم‬ ‫‪-18‬ﻧﻮع ﻣﺤﺮك‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫در ﺧﻼف ﭼﺮﺧﺶ ﻋﻘﺮﺑﻪﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫‪‬‬ ‫در ﺟﻬﺖ ﻋﻘﺮﺑﻪﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫‪ -19‬ﺟﻬﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن‪:‬‬
‫‪ -20‬ﮔﺸﺘﺎور ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن‪ :‬ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺷﻴﺮ دارد‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ﺑﺎ روﻛﺶ ﺗﻔﻠﻮن‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺰي‬ ‫‪ -21‬ﺟﻨﺲ ﺑﻮشﻫﺎي ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫در ﺗﻤﺎس ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -22‬ﺗﻤﺎس ﺑﻮش و ﻣﺤﻮر ﺑﺎ آب‪ :‬در ﺗﻤﺎس ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫اﭘﻮﻛﺴﻲ ﭘﻮدري‬ ‫‪‬‬ ‫اﭘﻮﻛﺴﻲ‬ ‫‪ -23‬ﻧﻮع رﻧﮓ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 500‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 300‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 250‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 150‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪ -24‬ﺿﺨﺎﻣﺖ رﻧﮓ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎزرﺳﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫از اﺑﺘﺪاي ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬ ‫‪ -25‬ﻧﻮع ﺑﺎزرﺳﻲ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺪون ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‬ ‫‪‬‬ ‫ﺻﻨﺪوق ﭼﻮﺑﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺎﻟﺖ ﭼﻮﺑﻲ ﺗﻜﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺎﻟﺖ ﭼﻮﺑﻲ ﺟﻤﻌﻲ‬ ‫‪ -26‬ﻧﻮع ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺪﻓﻮن‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﻣﻮﺗﻮر ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﺷﻴﺮﺧﺎﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﺣﻮﺿﭽﻪ‬ ‫‪ -27‬ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ‪:‬‬
‫‪91‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -1‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮآﻻت‬

‫ﺟﺪول پ‪ -3-1 .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﻮﭘﻲ‬

‫‪ -1‬ﻧﺎم ﻣﺘﺪاول‪ :‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﻮﭘﻲ )‪(Globe valve‬‬
‫‪ -2‬اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ‪- :‬‬
‫‪ -3‬ﻓﺸﺎر اﺳﻤﻲ‪- :‬‬
‫‪ Lug body‬‬ ‫وﻳﻔﺮي ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫دو ﺳﺮ ﻓﻠﻨﺞ‬ ‫‪ -4‬ﻧﻮع ﺑﺪﻧﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺗﻔﻠﻮن‬ ‫‪‬‬ ‫ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﻓﻠﺰ‬ ‫‪ -5‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫دﻳﺴﻚ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ﺣﺮﻛﺖ دوراﻧﻲ دارد‬ ‫‪‬‬ ‫ﻳﻚﭘﺎرﭼﻪ‬ ‫‪ -6‬اﺗﺼﺎل دﻳﺴﻚ و ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫از ﻃﺮف ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﺤﻮر‬ ‫‪‬‬ ‫از ﻃﺮف ﻣﺤﻮر‬ ‫‪‬‬ ‫از ﻫﺮ دو ﻃﺮف‬ ‫‪ -7‬ﺟﻬﺖ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎ ﻧﺸﺘﻲ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ‬ ‫‪ -8‬وﺿﻌﻴﺖ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫)‪DIN 3202 (F4‬‬ ‫‪ -9‬اﻧﺪازه وﺟﻪ ﺗﺎ وﺟﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ISO 7005‬‬ ‫‪ -10‬ﺳﻮراخﻛﺎري ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫آﺑﺒﻨﺪي‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -11‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ :‬ﺑﺪﻧﻪ‬
‫‪‬‬ ‫ﭘﻴﭽﻲ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﻓﻠﺰ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻻﺳﺘﻴﻚ روي دﻳﺴﻚ‬ ‫‪ -12‬ﻧﻮع ﻧﺸﻴﻤﻦ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺗﻔﻠﻮن‬ ‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ‬ ‫‪ -13‬ﺟﻨﺲ ﻧﺸﻴﻤﻦ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻮﻻدي‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ ‪GGG 40-50‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ‪GG25‬‬ ‫‪ -14‬ﺟﻨﺲ ﺑﺪﻧﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻮﻻدي‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ ‪GGG 40-50‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ‪GG15‬‬ ‫‪ -15‬ﺟﻨﺲ دﻳﺴﻚ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ‪AB1316‬‬ ‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ‪X20Cr13‬‬ ‫‪ -16‬ﺟﻨﺲ ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫در ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋﻤﻮدي‬ ‫‪‬‬ ‫اﻓﻘﻲ‬ ‫‪ -17‬وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺼﺐ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﺮك ﺑﺎدي‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﺮك ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﺮك اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫دﺳﺘﻲ ﮔﻴﺮﺑﻜﺲ‬ ‫‪‬‬ ‫دﺳﺘﻲ ﺑﺎ ﻓﻠﻜﻪ‬ ‫‪ -18‬ﻧﻮع ﻣﺤﺮك‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫‪‬‬ ‫دارد‬ ‫‪ -19‬ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﻣﻴﺰان ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن دارد‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫در ﺧﻼف ﭼﺮﺧﺶ ﻋﻘﺮﺑﻪﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫‪‬‬ ‫در ﺟﻬﺖ ﻋﻘﺮﺑﻪﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫‪ -20‬ﺟﻬﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن‪:‬‬
‫‪ -21‬ﮔﺸﺘﺎور ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن‪ :‬ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺷﻴﺮ دارد‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ﺑﺎ روﻛﺶ ﺗﻔﻠﻮن‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺰي‬ ‫‪ -22‬ﺟﻨﺲ ﺑﻮشﻫﺎي ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫در ﺗﻤﺎس ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -23‬ﺗﻤﺎس ﺑﻮش و ﻣﺤﻮر ﺑﺎ آب‪ :‬در ﺗﻤﺎس ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫اﭘﻮﻛﺴﻲ ﭘﻮدري‬ ‫‪‬‬ ‫اﭘﻮﻛﺴﻲ‬ ‫‪ -24‬ﻧﻮع رﻧﮓ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 500‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 300‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 250‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 150‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪ -25‬ﺿﺨﺎﻣﺖ رﻧﮓ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎزرﺳﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫از اﺑﺘﺪاي ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬ ‫‪ -26‬ﻧﻮع ﺑﺎزرﺳﻲ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺪون ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‬ ‫‪‬‬ ‫ﺻﻨﺪوق ﭼﻮﺑﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺎﻟﺖ ﭼﻮﺑﻲ ﺗﻜﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺎﻟﺖ ﭼﻮﺑﻲ ﺟﻤﻌﻲ‬ ‫‪ -27‬ﻧﻮع ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺪﻓﻮن‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﻣﻮﺗﻮرﺧﺎﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﺷﻴﺮﺧﺎﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﺣﻮﺿﭽﻪ‬ ‫‪ -28‬ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ﺧﺮوﺟﻲ ﺳﺪ ﻳﺎ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺸﺎر ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ورودي ﻣﺨﺰن‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﺨﺰن‬ ‫‪ -29‬ﻛﺎرﻛﺮد ﺷﻴﺮ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎ ﺳﻴﻠﻨﺪر ﺳﻮراخدار‬ ‫‪‬‬ ‫رﻳﻨﮓ ﭘﺮواﻧﻪاي‬ ‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬ ‫‪ -29‬ﻧﻮع ﺷﻴﺮ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﻪ ﺗﻜﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫دو ﺗﻜﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ‬ ‫‪ -30‬ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﻧﺘﻬﺎي ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ورودي ﻣﺨﺰن‬ ‫‪‬‬ ‫اﻧﺘﻬﺎي ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻳﺎ ﺳﺪ )ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﻪ اﺗﻤﺴﻔﺮ(‬ ‫‪ -31‬ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﺮ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺑﺘﺪاي ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ )ﻛﻨﺘﺮل ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﺨﺰن(‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻄﺢ آب داﺧﻞ ﻣﺨﺰن‬
‫‪‬‬ ‫اﺑﺘﺪاي ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﭘﻤﭙﺎژ )ﺷﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ دارﻧﺪه ﻓﺸﺎر(‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺪون ﻫﺪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺎ ﻫﺪ‬ ‫‪ -32‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫داراي راﻫﻨﻤﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪‬‬ ‫داراي راﻫﻨﻤﺎ اﺳﺖ‬ ‫‪ -33‬ﭘﻴﺴﺘﻮن ﺷﻴﺮ در ﺧﺎرج از ﺳﻴﻠﻨﺪر‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -34‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻋﻘﺮﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ در ﺻﺪ ﺑﺎزﺷﺪﮔﻲ‪ :‬اﺳﺖ‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺰي اﺳﺖ‬ ‫‪ -35‬ﺟﻨﺲ راﻫﻨﻤﺎﻫﺎي ﭘﻴﺴﺘﻮن در داﺧﻞ و ﺧﺎرج ﺳﻴﻠﻨﺪر‪:‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪92‬‬

‫ﺟﺪول پ‪ -4-1 .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ‬

‫‪ -1‬ﻧﺎم ﻣﺘﺪاول‪ :‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ )‪(Plunger or needle valve‬‬
‫‪ -2‬اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ‪- :‬‬
‫‪ -3‬ﻓﺸﺎر اﺳﻤﻲ‪- :‬‬
‫‪ Lug body‬‬ ‫وﻳﻔﺮي ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫دو ﺳﺮ ﻓﻠﻨﺞ‬ ‫‪ -4‬ﻧﻮع ﺑﺪﻧﻪ‪:‬‬
‫روي ﺑﺪﻧﻪ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫روي دﻳﺴﻚ‬ ‫‪ -5‬ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫از ﻃﺮف ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﺤﻮر‬ ‫‪‬‬ ‫از ﻃﺮف ﻣﺤﻮر‬ ‫‪‬‬ ‫از ﻫﺮ دو ﻃﺮف‬ ‫‪ -6‬ﺟﻬﺖ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎ ﻧﺸﺘﻲ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ‬ ‫‪ -7‬وﺿﻌﻴﺖ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫)‪DIN 3202 (F4‬‬ ‫‪ -8‬اﻧﺪازه وﺟﻪ ﺗﺎ وﺟﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ISO 7005‬‬ ‫‪ -9‬ﺳﻮراخﻛﺎري ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫آﺑﺒﻨﺪي‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪ -10‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪:‬‬
‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻻﺳﺘﻴﻚ روي ﭘﻴﺴﺘﻮن‬ ‫‪ -11‬وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺸﻴﻤﻦ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺰي‬ ‫‪ -12‬ﺟﻨﺲ ﻧﺸﻴﻤﻦ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻮﻻدي‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ ‪GGG 40-50‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ‪GG25‬‬ ‫‪ -13‬ﺟﻨﺲ ﺑﺪﻧﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻮﻻدي ﺑﺎ روﻛﺶ اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪ -14‬ﺟﻨﺲ ﭘﻴﺴﺘﻮن‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ‪AB1316‬‬ ‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ‪X20Cr13‬‬ ‫‪ -15‬ﺟﻨﺲ ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻋﻤﻮدي‬ ‫‪‬‬ ‫اﻓﻘﻲ‬ ‫‪ -16‬وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺼﺐ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﺮك ﺑﺎدي‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﺮك ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﺮك اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫دﺳﺘﻲ ﮔﻴﺮﺑﻜﺲ‬ ‫‪‬‬ ‫دﺳﺘﻲ ﺑﺎ ﻓﻠﻜﻪ‬ ‫‪ -17‬ﻧﻮع ﻣﺤﺮك‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫‪‬‬ ‫دارد‬ ‫‪ -18‬ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﻣﻴﺰان ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن دارد‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫در ﺟﻬﺖ ﺧﻼف ﻋﻘﺮﺑﻪﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫‪‬‬ ‫در ﺟﻬﺖ ﻋﻘﺮﺑﻪﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫‪ -19‬ﺟﻬﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن‪:‬‬
‫‪ -20‬ﮔﺸﺘﺎور ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن‪ :‬ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺷﻴﺮ دارد‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ﺑﺎ روﻛﺶ ﺗﻔﻠﻮن‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺰي‬ ‫‪ -21‬ﺟﻨﺲ ﺑﻮشﻫﺎي ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫در ﺗﻤﺎس ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -22‬ﺗﻤﺎس ﺑﻮش و ﻣﺤﻮر ﺑﺎ آب‪ :‬در ﺗﻤﺎس ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫اﭘﻮﻛﺴﻲ ﭘﻮدري‬ ‫‪‬‬ ‫اﭘﻮﻛﺴﻲ‬ ‫‪ -23‬ﻧﻮع رﻧﮓ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 500‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 300‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 250‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 150‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪ -24‬ﺿﺨﺎﻣﺖ رﻧﮓ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎزرﺳﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫از اﺑﺘﺪاي ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬ ‫‪ -25‬ﻧﻮع ﺑﺎزرﺳﻲ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺪون ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‬ ‫‪‬‬ ‫ﺻﻨﺪوق ﭼﻮﺑﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺎﻟﺖ ﭼﻮﺑﻲ ﺗﻜﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺎﻟﺖ ﭼﻮﺑﻲ ﺟﻤﻌﻲ‬ ‫‪ -26‬ﻧﻮع ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫در ورودي ﻣﺨﺰن‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﭘﻤﭙﺎژ‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﺷﻴﺮﺧﺎﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﺣﻮﺿﭽﻪ‬ ‫‪ -27‬ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ﺧﺮوﺟﻲ ﺳﺪ ﻳﺎ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺸﺎر ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ورودي ﻣﺨﺰن‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﺨﺰن‬ ‫‪ -28‬ﻛﺎرﻛﺮد ﺷﻴﺮ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎ ﺳﻴﻠﻨﺪر ﺳﻮراخدار‬ ‫‪‬‬ ‫رﻳﻨﮓ ﭘﺮواﻧﻪاي‬ ‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬ ‫‪ -29‬ﻧﻮع ﺷﻴﺮ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﻪ ﺗﻜﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫دو ﺗﻜﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ‬ ‫‪ -30‬ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﻧﺘﻬﺎي ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ورودي ﻣﺨﺰن‬ ‫‪‬‬ ‫اﻧﺘﻬﺎي ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻳﺎ ﺳﺪ )ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﻪ اﺗﻤﺴﻔﺮ(‬ ‫‪ -31‬ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﺮ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺑﺘﺪاي ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ )ﻛﻨﺘﺮل ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﺨﺰن(‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻄﺢ آب داﺧﻞ ﻣﺨﺰن‬
‫‪‬‬ ‫اﺑﺘﺪاي ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﭘﻤﭙﺎژ )ﺷﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ دارﻧﺪه ﻓﺸﺎر(‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺪون ﻫﺪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺎ ﻫﺪ‬ ‫‪ -32‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫داراي راﻫﻨﻤﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫اﺳﺖ ‪‬‬ ‫داراي راﻫﻨﻤﺎ‬ ‫‪ -33‬ﭘﻴﺴﺘﻮن ﺷﻴﺮ در ﺧﺎرج از ﺳﻴﻠﻨﺪر‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -34‬ﺷﻴﺮ ﺳﻮزﻧﻲ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻋﻘﺮﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ در ﺻﺪ ﺑﺎزﺷﺪﮔﻲ‪ :‬اﺳﺖ‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺰي اﺳﺖ‬ ‫‪ -35‬ﺟﻨﺲ راﻫﻨﻤﺎﻫﺎي ﭘﻴﺴﺘﻮن در داﺧﻞ و ﺧﺎرج ﺳﻴﻠﻨﺪر‪:‬‬
‫‪93‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -1‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮآﻻت‬

‫ﺟﺪول پ‪ -5-1 .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎر ﺷﻜﻦ ﭘﻴﻠﻮتدار‬

‫‪ -1‬ﻧﺎم ﻣﺘﺪاول‪ :‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺷﻜﻦ ﭘﻴﻠﻮتدار‬
‫‪ -2‬اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ‪- :‬‬
‫‪ -3‬ﻓﺸﺎر اﺳﻤﻲ‪- :‬‬
‫‪ Lug body‬‬ ‫وﻳﻔﺮي ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫دو ﺳﺮ ﻓﻠﻨﺞ‬ ‫‪ -4‬ﻧﻮع ﺑﺪﻧﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫روي ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫روي دﻳﺴﻚ‬ ‫‪ -5‬ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫دﻳﺎﻓﺮاﮔﻤﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﻴﺴﺘﻮﻧﻲ‬ ‫‪ -6‬ﻧﻮع ﺷﻴﺮ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫از ﻃﺮف ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﺤﻮر‬ ‫‪‬‬ ‫از ﻃﺮف ﻣﺤﻮر‬ ‫‪‬‬ ‫از ﻫﺮ دو ﻃﺮف‬ ‫‪ -7‬ﺟﻬﺖ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎ ﻧﺸﺘﻲ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ‬ ‫‪ -8‬وﺿﻌﻴﺖ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫)‪DIN 3202 (F4‬‬ ‫‪ -9‬اﻧﺪازه وﺟﻪ ﺗﺎ وﺟﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ISO 7005‬‬ ‫‪ -10‬ﺳﻮراخﻛﺎري ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫آﺑﺒﻨﺪي‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪ -11‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﺴﺖ ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫)‪EPDM (Ethylene propylene rubber‬‬ ‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫‪NBR‬‬ ‫‪ -12‬ﺟﻨﺲ دﻳﺎﮔﺮام ﻳﺎ ﻻﺳﺘﻴﻚ ﭘﻴﺴﺘﻮﻧﻲ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺰي‬ ‫‪ -13‬ﺟﻨﺲ ﻧﺸﻴﻤﻦ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻮﻻدي‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ ‪GGG 40-50‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ‪GG25‬‬ ‫‪ -14‬ﺟﻨﺲ ﺑﺪﻧﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻮﻻدي‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ ‪GGG 40-50‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ‪GG25‬‬ ‫‪ -15‬ﺟﻨﺲ دﻳﺴﻚ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ‪AB1316‬‬ ‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ‪X20Cr13‬‬ ‫‪ -16‬ﺟﻨﺲ ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫در ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋﻤﻮدي‬ ‫‪‬‬ ‫اﻓﻘﻲ‬ ‫‪ -17‬وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺼﺐ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪﻧﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺰي‬ ‫‪ -18‬ﺟﻨﺲ ﭘﺎﻳﻠﻮت‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫‪‬‬ ‫دارد‬ ‫‪ -19‬ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﻣﻴﺰان ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن دارد‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺴﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ﺑﺎ ﺳﻴﻢ ﻓﻠﺰي ﻣﺴﻠﺢ‬ ‫‪ -20‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ﺑﺎ روﻛﺶ ﺗﻔﻠﻮن‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺰي‬ ‫‪ -21‬ﺟﻨﺲ ﺑﻮشﻫﺎي ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫در ﺗﻤﺎس ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -22‬ﺗﻤﺎس ﺑﻮش و ﻣﺤﻮر ﺑﺎ آب‪ :‬در ﺗﻤﺎس ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫اﭘﻮﻛﺴﻲ ﭘﻮدري‬ ‫‪‬‬ ‫اﭘﻮﻛﺴﻲ‬ ‫‪ -23‬ﻧﻮع رﻧﮓ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 500‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 300‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 250‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 150‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪ -24‬ﺿﺨﺎﻣﺖ رﻧﮓ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎزرﺳﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫از اﺑﺘﺪاي ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬ ‫‪ -25‬ﻧﻮع ﺑﺎزرﺳﻲ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺪون ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‬ ‫‪‬‬ ‫ﺻﻨﺪوق ﭼﻮﺑﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺎﻟﺖ ﭼﻮﺑﻲ ﺗﻜﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺎﻟﺖ ﭼﻮﺑﻲ ﺟﻤﻌﻲ‬ ‫‪ -26‬ﻧﻮع ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‪:‬‬
‫ﻣﺪﻓﻮن ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﻣﻮﺗﻮرﺧﺎﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﺷﻴﺮﺧﺎﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﺣﻮﺿﭽﻪ‬ ‫‪ -27‬ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫‪‬‬ ‫دارد‬ ‫‪ -28‬ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺷﻴﺮ ﺻﺎﻓﻲ در روي ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﺷﻴﺮ دارد‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻓﻘﻂ در ﺧﺮوﺟﻲ داراي ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ اﺳﺖ‬ ‫‪‬‬ ‫داراي ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -29‬ﺷﻴﺮ در ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﺧﻮد‪ :‬داراي ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ اﺳﺖ‬
‫‪‬‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫‪‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل دﺑﻲ دارد‬ ‫‪ -30‬ﺷﻴﺮ در ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺧﻮد‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺴﺘﻪ در ﻧﻤﻲآﻳﺪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺴﺘﻪ درﻣﻲآﻳﺪ‬ ‫‪ -31‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﻗﻄﻊ ﺟﺮﻳﺎن در ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‪:‬‬
‫‪ -32‬ﻣﺤﻞ ﻣﺼﺮف‪ :‬ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر در ﺧﺮوﺟﻲ ﺷﻴﺮ‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪94‬‬

‫ﺟﺪول پ‪ -6-1 .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ اﻫﺮم وزﻧﻪاي‬

‫‪ -1‬ﻧﺎم ﻣﺘﺪاول‪ :‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ اﻫﺮموزﻧﻪاي‬
‫‪ -2‬اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ‪- :‬‬
‫‪ -3‬ﻓﺸﺎر اﺳﻤﻲ‪- :‬‬
‫‪ Lug body‬‬ ‫وﻳﻔﺮي ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫دو ﺳﺮ ﻓﻠﻨﺞ‬ ‫‪ -4‬ﻧﻮع ﺑﺪﻧﻪ‪:‬‬
‫روي ﺑﺪﻧﻪ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫روي دﻳﺴﻚ‬ ‫‪ -5‬ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫ﻫﻢﻣﺮﻛﺰ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺧﺎرج از ﻣﺮﻛﺰ‬ ‫‪ -6‬وﺿﻌﻴﺖ دﻳﺴﻚ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫از ﻃﺮف ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﺤﻮر ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫از ﻃﺮف ﻣﺤﻮر‬ ‫از ﻫﺮ دو ﻃﺮف ‪‬‬ ‫‪ -7‬ﺟﻬﺖ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎ ﻧﺸﺘﻲ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ‬ ‫‪ -8‬وﺿﻌﻴﺖ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫)‪DIN 3202 (F4‬‬ ‫‪ -9‬اﻧﺪازه وﺟﻪ ﺗﺎ وﺟﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ISO 7005‬‬ ‫‪ -10‬ﺳﻮراخﻛﺎري ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫آﺑﺒﻨﺪي‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪ -11‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﺴﺖ ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺮس داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫ﻻﺳﺘﻴﻚ روي ﺑﺪﻧﻪ ‪‬‬ ‫‪ -12‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﺼﺐ ﻧﺸﻴﻤﻦ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺰي‬ ‫‪ -13‬ﺟﻨﺲ ﻧﺸﻴﻤﻦ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻮﻻدي‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ ‪GGG 40-50‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ‪GG25‬‬ ‫‪ -14‬ﺟﻨﺲ ﺑﺪﻧﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻮﻻدي‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ ‪GGG 40-50‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ‪GG25‬‬ ‫‪ -15‬ﺟﻨﺲ دﻳﺴﻚ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ‪AB1316‬‬ ‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ‪X20Cr13‬‬ ‫‪ -16‬ﺟﻨﺲ ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻋﻤﻮدي‬ ‫‪‬‬ ‫اﻓﻘﻲ‬ ‫‪ -17‬وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺼﺐ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫دو ﻋﺪد در ﻃﺮﻓﻴﻦ دﻳﺴﻚ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻳﻚ ﻋﺪد در ﻳﻚ ﻃﺮف دﻳﺴﻚ‬ ‫‪ -18‬ﺗﻌﺪاد اﻫﺮمﻫﺎ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫آﺑﺒﻨﺪي ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﻓﻠﺰ‬ ‫‪‬‬ ‫اﺗﺼﺎل ﺑﺎ ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮه ﺑﻪ ﻟﺒﻪ دﻳﺴﻚ‬ ‫‪‬‬ ‫در داﺧﻞ ﺷﻴﺎر روي ﻟﺒﻪ دﻳﺴﻚ‬ ‫‪ -19‬ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻘﺮار اورﻳﻨﮓ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ﺑﺎ روﻛﺶ ﺗﻔﻠﻮن‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺰي‬ ‫‪ -20‬ﺟﻨﺲ ﺑﻮشﻫﺎي ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫در ﺗﻤﺎس ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -22‬ﺗﻤﺎس ﺑﻮش و ﻣﺤﻮر ﺑﺎ آب‪ :‬در ﺗﻤﺎس ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫اﭘﻮﻛﺴﻲ ﭘﻮدري‬ ‫‪‬‬ ‫اﭘﻮﻛﺴﻲ‬ ‫‪ -23‬ﻧﻮع رﻧﮓ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 500‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 300‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 250‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 150‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪ -24‬ﺿﺨﺎﻣﺖ رﻧﮓ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎزرﺳﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫از اﺑﺘﺪاي ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬ ‫‪ -25‬ﻧﻮع ﺑﺎزرﺳﻲ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺪون ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‬ ‫‪‬‬ ‫ﺻﻨﺪوق ﭼﻮﺑﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺎﻟﺖ ﭼﻮﺑﻲ ﺗﻜﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺎﻟﺖ ﭼﻮﺑﻲ ﺟﻤﻌﻲ‬ ‫‪ -26‬ﻧﻮع ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﺗﻠﻤﺒﻪﺧﺎﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﺷﻴﺮﺧﺎﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﺣﻮﺿﭽﻪ‬ ‫‪ -27‬ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ‪:‬‬
‫‪95‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -1‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮآﻻت‬

‫ﺟﺪول پ‪ -7-1 .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ ﺳﻮﭘﺎﭘﻲ‬

‫‪ -1‬ﻧﺎم ﻣﺘﺪاول‪ :‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ ﺳﻮﭘﺎﭘﻲ‬
‫‪ -2‬اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ‪- :‬‬
‫‪ -3‬ﻓﺸﺎر اﺳﻤﻲ‪- :‬‬
‫‪ Lug body‬‬ ‫‪‬‬ ‫وﻳﻔﺮي‬ ‫‪‬‬ ‫دو ﺳﺮ ﻓﻠﻨﺞ‬ ‫‪ -4‬ﻧﻮع ﺑﺪﻧﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫روي ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫روي دﻳﺴﻚ‬ ‫‪ -5‬ﻻﺳﺘﻴﻚ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﻮر در دو ﻃﺮف دﻳﺴﻚ ﻗﺮار دارد‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﻮر در ﻳﻚ ﻃﺮف دﻳﺴﻚ ﻗﺮار دارد‬ ‫‪ -6‬وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺤﻮر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﺴﻚ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎ ﻧﺸﺘﻲ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ‬ ‫‪ -7‬وﺿﻌﻴﺖ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫)‪DIN 3202 (F4‬‬ ‫‪ -8‬اﻧﺪازه وﺟﻪ ﺗﺎ وﺟﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ISO 7005‬‬ ‫‪ -9‬ﺳﻮراخﻛﺎري ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫آﺑﺒﻨﺪي‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪ -10‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﺴﺖ ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺮس داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫ﻻﺳﺘﻴﻚ روي ﺑﺪﻧﻪ ‪‬‬ ‫‪ -11‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﺼﺐ ﻧﺸﻴﻤﻦ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺰي‬ ‫‪ -12‬ﺟﻨﺲ ﻧﺸﻴﻤﻦ آﺑﺒﻨﺪي‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻮﻻدي‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ ‪GGG 40-50‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ‪GG25‬‬ ‫‪ -13‬ﺟﻨﺲ ﺑﺪﻧﻪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻮﻻدي‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن داﻛﺘﻴﻞ ‪GGG 40-50‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﺪن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ‪GG25‬‬ ‫‪ -14‬ﺟﻨﺲ دﻳﺴﻚ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ‪AB1316‬‬ ‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ ‪X20Cr13‬‬ ‫‪ -15‬ﺟﻨﺲ ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫ﺗﺤﺖ زاوﻳﻪ ‪‬‬ ‫در ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋﻤﻮدي‬ ‫‪‬‬ ‫اﻓﻘﻲ‬ ‫‪ -16‬وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺼﺐ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺪون ﻛﻤﻚ ﻓﻨﺮ‬ ‫ﻓﻨﺮ‪‬‬ ‫ﺑﺎ ﻛﻤﻚ‬ ‫‪ -17‬ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن دﻳﺴﻚ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﻴﻨﻠﺲ اﺳﺘﻴﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺰي‬ ‫‪ -18‬ﺟﻨﺲ ﺑﻮشﻫﺎي ﻣﺤﻮر‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫در ﺗﻤﺎس ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -19‬ﺗﻤﺎس ﺑﻮش و ﻣﺤﻮر ﺑﺎ آب‪ :‬در ﺗﻤﺎس ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫اﭘﻮﻛﺴﻲ ﭘﻮدري‬ ‫‪‬‬ ‫اﭘﻮﻛﺴﻲ‬ ‫‪ -20‬ﻧﻮع رﻧﮓ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 500‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 300‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 250‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 150‬ﻣﻴﻜﺮون‬ ‫‪ -21‬ﺿﺨﺎﻣﺖ رﻧﮓ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎزرﺳﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫از اﺑﺘﺪاي ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬ ‫‪ -22‬ﻧﻮع ﺑﺎزرﺳﻲ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺪون ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‬ ‫‪‬‬ ‫ﺻﻨﺪوق ﭼﻮﺑﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺎﻟﺖ ﭼﻮﺑﻲ ﺗﻜﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺎﻟﺖ ﭼﻮﺑﻲ ﺟﻤﻌﻲ‬ ‫‪ -23‬ﻧﻮع ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‪:‬‬
‫ﻣﺪﻓﻮن ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﺗﻠﻤﺒﻪﺧﺎﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﺷﻴﺮﺧﺎﻧﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫داﺧﻞ ﺣﻮﺿﭽﻪ‬ ‫‪ -24‬ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫دو ﺗﻜﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ‬ ‫‪ -25‬ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺰرگﺗﺮ از ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﻢﺳﺎﻳﺰ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻫﻢاﻧﺪازه ﻟﻮﻟﻪ ﻫﻢﺳﺎﻳﺰ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ از ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﻢﺳﺎﻳﺰ‬ ‫‪ -26‬ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻋﺒﻮر ﺷﻴﺮ‪:‬‬
‫اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭘﻤﭙﺎژ )در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺿﺮﺑﺖ ﻗﻮچ ﻣﺸﻜﻞزا اﺳﺖ‪(.‬‬ ‫‪ -27‬ﻣﻮارد ﻣﺼﺮف‪:‬‬
‫‪9‬ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪2‬‬

‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي راﻳﺞ در ﺷﻴﺮآﻻت‬

‫ﺻﻨﻌﺖ آب‬
‫‪99‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -2‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي راﻳﺞ در ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ - 2‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي راﻳﺞ در ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫ﺟﺪول پ‪ (DN3202 ) -1-2.‬اﺑﻌﺎد ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺎ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬

‫ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ‬ ‫‪F1‬‬ ‫‪F2‬‬ ‫‪F3‬‬ ‫‪F4‬‬ ‫‪F5‬‬ ‫‪F6‬‬ ‫‪F7‬‬ ‫‪F7‬‬ ‫‪F8‬‬ ‫‪F9‬‬ ‫‪F11‬‬ ‫‪F15‬‬ ‫‪F16‬‬ ‫‪F17‬‬ ‫‪F18‬‬ ‫‪F19‬‬

‫‪50‬‬ ‫‪230‬‬ ‫‪330‬‬ ‫‪360 150 250‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪250‬‬ ‫‪250‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪250‬‬ ‫‪108‬‬ ‫‪230‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪110‬‬
‫‪65‬‬ ‫‪290‬‬ ‫‪340‬‬ ‫‪400 170 270‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪290‬‬ ‫‪290‬‬ ‫‪360‬‬ ‫‪425‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪270‬‬ ‫‪112‬‬ ‫‪290‬‬ ‫‪170‬‬ ‫‪150‬‬
‫‪80‬‬ ‫‪310‬‬ ‫‪380‬‬ ‫‪450 180 280‬‬ ‫‪260‬‬ ‫‪310‬‬ ‫‪310‬‬ ‫‪390‬‬ ‫‪470‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪280‬‬ ‫‪114‬‬ ‫‪310‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪150‬‬

‫‪100‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪430 520 190 300‬‬ ‫‪300 350‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪450‬‬ ‫‪650 160 330 127 350‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪160‬‬
‫‪125‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪500 600 200 325‬‬ ‫‪350 400‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪525‬‬ ‫‪650 260 380 140 400‬‬ ‫‪325‬‬ ‫‪200‬‬
‫‪150‬‬ ‫‪480‬‬ ‫‪550 700 210 350‬‬ ‫‪400 450‬‬ ‫‪450‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪750 400 390 140 450‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪210‬‬
‫‪200‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪650 800 230 400‬‬ ‫‪500 550‬‬ ‫‪550‬‬ ‫‪750‬‬ ‫‪950 - 460 152 550‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪250‬‬ ‫‪730‬‬ ‫‪775 900 250 450‬‬ ‫‪600 650‬‬ ‫‪650‬‬ ‫‪900‬‬ ‫‪1150 - 530 165 650‬‬ ‫‪450‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪300‬‬ ‫‪850‬‬ ‫‪900 1050 270 500‬‬ ‫‪700 750‬‬ ‫‪750‬‬ ‫‪1050‬‬ ‫‪1350 - 630 178 750‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪350‬‬ ‫‪980‬‬ ‫‪1025 - 290 550‬‬ ‫‪800 850‬‬ ‫‪850‬‬ ‫‪1200‬‬ ‫‪1550 - 690 190 850‬‬ ‫‪550‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪400‬‬ ‫‪1100‬‬ ‫‪1150 - 310 600‬‬ ‫‪900 950‬‬ ‫‪950‬‬ ‫‪1350‬‬ ‫‪1750 - 750 216 950‬‬ ‫‪762‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪450‬‬ ‫‪1200‬‬ ‫‪1275 - 330 650‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪- 810 222‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪500‬‬ ‫‪1250‬‬ ‫‪1400 - 350 700‬‬ ‫‪1100 1150 1150‬‬ ‫‪1650‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪- 880 229 1150‬‬ ‫‪914‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪600‬‬ ‫‪1450‬‬ ‫‪1600 - 390 800‬‬ ‫‪1300 1350 1350‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪- 1000 267‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪700‬‬ ‫‪1650‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪- 430 900‬‬ ‫‪1500 1550 1550‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪- 1130 292‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪800‬‬ ‫‪1850‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪- 470 1000‬‬ ‫‪1700 1750 1750‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪- 1250 318‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪900‬‬ ‫‪2050‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪- 510 1100‬‬ ‫‪1900 1950 1950‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪- 1380 330‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪1000‬‬ ‫‪2250‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪- 550 1200‬‬ ‫‪2100‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪- 1500 410‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪-2150 -2150‬‬
‫‪1200‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪- 630 1400‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪- 1800 470‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪1400‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪- 710 -‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪530‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪1600‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪- 790 -‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪1800‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪- 870 -‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪670‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪2000‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪- 950 -‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪760‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪ -‬ردﻳﻒ ‪ F1‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺎ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ‪ ،‬ﺷـﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘـﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﻴـﻚ رﻳﺨﺘـﻪﮔـﺮي ﺷـﺪه و ﺷـﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘـﺮل‬
‫اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﺳﺎزه ﺟﻮﺷﻜﺎري‪.‬‬
‫‪ -‬ردﻳﻒ ‪ F2‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺎ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﺳﺎزه ﺟﻮﺷﻜﺎري‪.‬‬
‫‪ -‬ردﻳﻒ ‪ F4‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺎ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي و ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ اﻫﺮم وزﻧﻪاي‪.‬‬
‫‪ -‬ردﻳﻒ ‪ F6‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺎ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ‪.‬‬
‫‪ -‬ردﻳﻒ ‪ F15‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺎ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺳﻮﭘﺎﭘﻲ )ﺑﺎﻻروﻧﺪه(‪.‬‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ‪ F‬ﻫﺎ اﺑﻌﺎد اﺧﺘﻴﺎري ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪100‬‬

‫ﺟﺪول پ‪(ISO 7005 -2 ) -2-2.‬‬

‫ﻗﻄﺮ‬ ‫‪ISO PN6‬‬ ‫‪ISO PN10‬‬ ‫‪ISO PN16‬‬

‫اﺳﻤﻲ‬ ‫‪d1‬‬ ‫‪f1‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪K‬‬ ‫‪L2‬‬ ‫‪d1‬‬ ‫‪f1‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪K‬‬ ‫‪L2‬‬ ‫‪d1‬‬ ‫‪f1‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪K‬‬ ‫‪L2‬‬
‫‪50‬‬ ‫‪88‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪99‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪99‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪165‬‬ ‫‪125‬‬ ‫‪19‬‬
‫‪65‬‬ ‫‪108‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪160‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪118‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪118‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪185‬‬ ‫‪145‬‬ ‫‪19‬‬
‫‪80‬‬ ‫‪124‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪132‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از اﺑﻌﺎد ‪ISO 16‬‬ ‫‪132‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪160‬‬ ‫‪19‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪144‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪210‬‬ ‫‪170‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪156‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪PN‬‬ ‫‪156‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪220‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪19‬‬
‫‪125‬‬ ‫‪174‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪184‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪184‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪250‬‬ ‫‪210‬‬ ‫‪19‬‬
‫‪150‬‬ ‫‪199‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪265‬‬ ‫‪225‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪211‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪211‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪285‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪23‬‬
‫‪200‬‬ ‫‪254‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪320‬‬ ‫‪280‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪266‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪340‬‬ ‫‪295‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪266‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪340‬‬ ‫‪295‬‬ ‫‪23‬‬
‫‪250‬‬ ‫‪309‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪375‬‬ ‫‪335‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪319‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪395‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪319‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪405‬‬ ‫‪355‬‬ ‫‪28‬‬
‫‪300‬‬ ‫‪363‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪440‬‬ ‫‪395‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪370‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪445‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪370‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪460‬‬ ‫‪410‬‬ ‫‪28‬‬
‫‪350‬‬ ‫‪413‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪490‬‬ ‫‪445‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪429‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪505‬‬ ‫‪460‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪429‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪520‬‬ ‫‪470‬‬ ‫‪28‬‬
‫‪400‬‬ ‫‪463‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪540‬‬ ‫‪495‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪480‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪565‬‬ ‫‪515‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪480‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪580‬‬ ‫‪525‬‬ ‫‪31‬‬
‫‪450‬‬ ‫‪518‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪595‬‬ ‫‪550‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪530‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪615‬‬ ‫‪565‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪548‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪640‬‬ ‫‪585‬‬ ‫‪31‬‬
‫‪500‬‬ ‫‪568‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪645‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪582‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪670‬‬ ‫‪620‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪609‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪715‬‬ ‫‪650‬‬ ‫‪34‬‬
‫‪600‬‬ ‫‪667‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪755‬‬ ‫‪705‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪682‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪780‬‬ ‫‪725‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪720‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪840‬‬ ‫‪770‬‬ ‫‪37‬‬

‫‪ISO PN25‬‬

‫ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ‬ ‫‪d1‬‬ ‫‪f1‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪K‬‬ ‫‪f1‬‬ ‫ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ‬ ‫‪d1‬‬ ‫‪f1‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪K‬‬ ‫‪f1‬‬
‫‪50‬‬ ‫‪99‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪165‬‬ ‫‪125‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪250‬‬ ‫‪330‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪425‬‬ ‫‪370‬‬ ‫‪31‬‬
‫‪65‬‬ ‫‪118‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪185‬‬ ‫‪145‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪389‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪485‬‬ ‫‪430‬‬ ‫‪31‬‬
‫‪80‬‬ ‫‪132‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪160‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪448‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪555‬‬ ‫‪490‬‬ ‫‪34‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪156‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪235‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪503‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪620‬‬ ‫‪550‬‬ ‫‪37‬‬
‫‪125‬‬ ‫‪184‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪270‬‬ ‫‪220‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪450‬‬ ‫‪548‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪670‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪37‬‬
‫‪150‬‬ ‫‪211‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪250‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪609‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪730‬‬ ‫‪660‬‬ ‫‪37‬‬
‫‪200‬‬ ‫‪274‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪360‬‬ ‫‪310‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪720‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪845‬‬ ‫‪770‬‬ ‫‪40‬‬

‫ﻗﻄﺮﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺳﻄﺢ واﺷﺮ آﺑﺒﻨﺪي ﻓﻠﻨﺞ‪d1 :‬‬ ‫ارﺗﻔﺎع ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺳﻄﺢ واﺷﺮ آﺑﺒﻨﺪي ﻓﻠﻨﺞ‪f1 :‬‬
‫ﻗﻄﺮ ﺳﻮراخ ﭘﻴﭻﻫﺎ‪f1 :‬‬ ‫ﻗﻄﺮ داﻳﺮه ﭘﻴﭻﻫﺎ‪K :‬‬
‫ﻗﻄﺮ ﺧﺎرﺟﻲ ﻓﻠﻨﺞ‪D :‬‬
‫‪101‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -2‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي راﻳﺞ در ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬

‫ﺟﺪول پ‪(ISO 5211) -3-2.‬‬

‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﮔﺸﺘﺎور ﻣﺎﮔﺰﻳﻤﻢ اﻋﻤﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻓﻠﻨﺞ‬
‫ﻧﻮع ﻓﻠﻨﺞ‬ ‫ﮔﺸﺘﺎور ﻣﺎﮔﺰﻳﻤﻢ اﻋﻤﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻓﻠﻨﺞ )ﻧﻴﻮﺗﻦ ﻣﺘﺮ(‬
‫‪F036‬‬ ‫‪32‬‬
‫‪F04‬‬ ‫‪63‬‬
‫‪F05‬‬ ‫‪125‬‬
‫‪F07‬‬ ‫‪250‬‬
‫‪F10‬‬ ‫‪500‬‬
‫‪F12‬‬ ‫‪1000‬‬
‫‪F14‬‬ ‫‪2000‬‬
‫‪F16‬‬ ‫‪4000‬‬
‫‪F25‬‬ ‫‪8000‬‬
‫‪F30‬‬ ‫‪16000‬‬
‫‪F35‬‬ ‫‪32000‬‬
‫‪F40‬‬ ‫‪63000‬‬
‫‪F48‬‬ ‫‪125000‬‬
‫‪F60‬‬ ‫‪250000‬‬
‫اﺑﻌﺎد ﻓﻠﻨﺞ‬
‫ﻧﻮع ﻓﻠﻨﺞ‬ ‫ﻗﻄﺮ ﺧﺎرﺟﻲ ) ‪(d1‬‬ ‫ﻗﻄﺮ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ روي ﻓﻠﻨﺞ ) ‪(d2‬‬ ‫ﻗﻄﺮ داﻳﺮه ﺳﻮراخﻫﺎ ) ‪(d 3‬‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﭘﻴﭻﻫﺎ ‪d 4‬‬
‫‪F03‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪M5‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪F04‬‬ ‫‪54‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪M5‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪F05‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪M6‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪F07‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪M8‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪F10‬‬ ‫‪125‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪102‬‬ ‫‪M10‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪F12‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪85‬‬ ‫‪125‬‬ ‫‪M12‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪F14‬‬ ‫‪175‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪M16‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪F16‬‬ ‫‪210‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪165‬‬ ‫‪M20‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪F25‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪254‬‬ ‫‪M16‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪F30‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪230‬‬ ‫‪298‬‬ ‫‪M20‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪F35‬‬ ‫‪415‬‬ ‫‪260‬‬ ‫‪356‬‬ ‫‪M30‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪F40‬‬ ‫‪475‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪406‬‬ ‫‪M36‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪F48‬‬ ‫‪560‬‬ ‫‪370‬‬ ‫‪483‬‬ ‫‪M36‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪F60‬‬ ‫‪686‬‬ ‫‪470‬‬ ‫‪603‬‬ ‫‪M36‬‬ ‫‪20‬‬

‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺳﻮراخﻫﺎ‬

‫ﻧﻮع ﻓﻠﻨﺞ‬ ‫‪α‬‬

‫‪2‬‬
‫‪F03‬‬ ‫‪ F16‬ﺗﺎ‬ ‫‪45‬‬
‫‪ F40‬ﺗﺎ ‪F25‬‬ ‫‪22/5‬‬
‫‪F48‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪F60‬‬ ‫‪9‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪102‬‬

‫ﺟﺪول پ‪( ISO5752) -4-2 .‬‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي دوﺳﺮ ﻓﻠﻨﺞ و دو ﺳﺮ ﻓﻠﻨﺞ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ‬
‫ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ‬ ‫اﺑﻌﺎد ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺎ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬ ‫اﺑﻌﺎد ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺎ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬
‫‪DN‬‬ ‫‪  PN‬ﻛﻼس ‪ 125 /150‬و ‪16‬‬ ‫ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ‬ ‫‪  PN 16‬و‬ ‫‪  PN 25‬و‬
‫ﻛﻮﺗﺎه‬ ‫ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫‪DN‬‬ ‫ﻛﻼس ‪125/150‬‬ ‫ﻛﻼس ‪125/150‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪33‬‬ ‫ﺳﺮي ﻛﻮﺗﺎه‬ ‫ﺳﺮي ﺑﻠﻨﺪ‬
‫‪50‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪106‬‬ ‫‪140‬‬
‫‪65‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪108‬‬ ‫‪150‬‬
‫‪80‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪49‬‬ ‫‪64‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪112‬‬ ‫‪170‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪56‬‬ ‫‪64‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪114‬‬ ‫‪180‬‬
‫‪125‬‬ ‫‪56‬‬ ‫‪84‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪127‬‬ ‫‪190‬‬
‫‪150‬‬ ‫‪56‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪76‬‬ ‫‪125‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪200‬‬
‫‪200‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪71‬‬ ‫‪89‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪210‬‬
‫‪250‬‬ ‫‪68‬‬ ‫‪76‬‬ ‫‪114‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪152‬‬ ‫‪230‬‬
‫‪300‬‬ ‫‪78‬‬ ‫‪83‬‬ ‫‪114‬‬ ‫‪250‬‬ ‫‪165‬‬ ‫‪250‬‬
‫‪350‬‬ ‫‪78‬‬ ‫‪92‬‬ ‫‪127‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪178‬‬ ‫‪270‬‬
‫‪400‬‬ ‫‪102‬‬ ‫‪102‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪290‬‬
‫‪450‬‬ ‫‪114‬‬ ‫‪114‬‬ ‫‪152‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪216‬‬ ‫‪310‬‬
‫‪500‬‬ ‫‪127‬‬ ‫‪127‬‬ ‫‪152‬‬ ‫‪450‬‬ ‫‪222‬‬ ‫‪330‬‬
‫‪600‬‬ ‫‪154‬‬ ‫‪154‬‬ ‫‪178‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪229‬‬ ‫‪350‬‬
‫‪700‬‬ ‫‪165‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪229‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪267‬‬ ‫‪390‬‬
‫‪750‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪230‬‬ ‫‪700‬‬ ‫‪292‬‬ ‫‪430‬‬
‫‪800‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪241‬‬ ‫‪800‬‬ ‫‪318‬‬ ‫‪470‬‬
‫‪900‬‬ ‫‪203‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪241‬‬ ‫‪900‬‬ ‫‪330‬‬ ‫‪510‬‬
‫‪1000‬‬ ‫‪216‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪410‬‬ ‫‪550‬‬
‫‪1200‬‬ ‫‪254‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪1200‬‬ ‫‪470‬‬ ‫‪630‬‬
‫‪1400‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪390‬‬ ‫‪1400‬‬ ‫‪530‬‬ ‫‪710‬‬
‫‪1600‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪440‬‬ ‫‪1600‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪790‬‬
‫‪1800‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪490‬‬ ‫‪1800‬‬ ‫‪670‬‬ ‫‪870‬‬
‫‪2000‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪540‬‬ ‫‪2000‬‬ ‫‪760‬‬ ‫‪950‬‬
‫ﺳﺮيﻫﺎي اﺻﻠﻲ‬ ‫‪20‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪16‬‬ ‫ﺳﺮيﻫﺎي اﺻﻠﻲ‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬

‫ﺗﻠﺮاﻧﺲﻫﺎ‬
‫اﺑﻌﺎد ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺎ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺎ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬ ‫ﺗﻠﺮاﻧﺲﻫﺎ‬
‫)ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﻏﻴﺮ ﻫﻢ ﻣﺤﻮر(‬
‫از‬ ‫ﺗﺎ و ﺷﺎﻣﻞ‬
‫‪0‬‬ ‫‪250‬‬ ‫‪=2‬‬
‫‪250‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪=3‬‬
‫‪500‬‬ ‫‪800‬‬ ‫‪=4‬‬
‫‪800‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪=5‬‬
‫‪1000‬‬ ‫‪1600‬‬ ‫‪=6‬‬
‫‪1600‬‬ ‫‪2250‬‬ ‫‪=8‬‬
 ( DIN 2501 ‫ و‬ISO 7005 -1)-5-2.‫ﺟﺪول پ‬
103

‫اﺑﻌﺎد ﻓﻠﻨﺞ‬
PN 6 PN 10 PN 16
DN D d4 K n M d2 D d4 K n M d2 D d4 K n M d2
6 65 25 40 4 M10 11
8 70 30 45 4 M10 11
10 75 35 50 4 M10 11
15 80 40 55 4 M10 11
20 90 50 65 4 M10 11 PN 40 ‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ‬ PN 40 ‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ‬
25 100 60 4 M10 11 11
32 120 70 90 4 M12 14
40 130 80 100 4 M12 14
50 140 90 110 4 M12 14
65 160 110 130 4 M12 14 PN 16 ‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ‬ 185 4 M12 11 M16 18
80 190 128 15 4 M16 18 PN 40 ‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ‬ PN 40 ‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ‬
100 210 170 170 4 M16 18 220 4 M16 8 M16 18
125 240 178 200 8 M16 18 250 188 M16 8 M16 18
PN 16 ‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ‬
265 265 202 225 8 M16 18 285 212 M16 8 M20 22
175 - - - - - - 315 242 270 8 M20 22
200 320 258 280 8 M16 18 340 268 295 8 M20 22 340 268 295 12 M20 22
250 375 312 335 12 M16 395 395 320 350 12 M20 22 405 320 355 12 M24 26
300 440 365 395 12 M20 22 445 370 400 12 M20 22 460 378 410 12 M24 26
350 490 415 445 12 M20 22 505 430 460 16 M20 22 520 438 470 16 M24 26
400 540 465 495 16 M20 22 565 482 515 16 M24 26 580 490 525 16 M27 30
450 595 520 550 16 M20 22 615 532 565 20 M24 26 640 550 585 20 M27 30
500 645 570 600 20 M20 22 670 585 620 20 M24 26 715 610 650 20 M30 33
600 755 670 705 20 M24 26 780 685 725 20 M27 30 840 725 770 20 M33 36
700 860 775 810 24 M24 26 895 800 840 24 M27 30 910 795 840 24 M33 36
800 975 880 920 24 M27 30 1015 905 950 24 M30 33 1025 900 950 24 M36 39
900 1075 980 1020 24 M27 30 1115 1005 1050 28 M30 33 1125 1000 1050 28 M36 39
100 1175 1080 1120 28 M27 30 1230 1110 1160 28 M33 36 1255 1115 1170 28 M39 42
1405 1295 1340 32 M30 33 1455 1330 1380 32 M36 39 1485 1330 1390 32 M45 48
1400 1630 1510 1560 36 M33 36 1675 1535 1590 36 M39 42 1685 1530 1590 36 M45 48
1600 1830 1710 1760 40 M33 36 1915 1760 1820 40 M45 48 193048 1750 1820 40 M52 56
1800 2045 1920 1970 44 M36 39 2115 1960 2020 44 M45 48 2130 1950 2020 44 M52 56
‫ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي راﻳﺞ در ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب‬-2 ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ‬

2000 2265 2125 48 48 M39 42 2325 2170 2230 48 M45 48 2345 2150 2230 48 M56 62
2200 2475 2335 2390 52 M39 42 2550 2370 2440 52 M52 56 2555 2360 2440 52 M56 62
 ( DIN 2501 ‫ و‬ISO 7005 -1) -6-2.‫ﺟﺪول پ‬
‫اﺑﻌﺎد ﻓﻠﻨﺞ‬
PN 6 PN 10 PN 16
DN D d4 K n M d2 D d4 K n M d2 d4 d4 K n M d2
6 75 32 50 4 M10 11 - - - - - -
8 80 38 55 4 M10 11 - - - - - -
10 90 40 60 4 M12 14 - - - - - -
15 95 45 65 4 M12 14 - - - - - -
20 105 58 75 4 M12 14 - - - - - -
25 115 68 85 4 M12 14 - - - - - -
32 140 78 100 4 M16 18 - - - - - -
PN 40 ‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ‬
40 150 88 110 4 M16 18 - - - - - -
50 165 102 125 4 M16 18 180 102 135 4 M20 22
65 185 122 145 8 M16 18 205 122 160 8 M20 22
80 200 138 160 8 M16 18 215 138 170 8 M20 22
100 235 162 190 8 M20 22 250 162 200 8 M24 26
125 270 188 220 8 M24 26 295 188 240 8 M27 30
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬

150 300 218 250 8 M24 26 345 218 280 8 M30 33

175 330 248 280 12 M24 26 350 260 295 12 M27 30 375 260 310 12 M30 33
200 360 278 310 12 M24 26 375 320 320 12 M27 30 415 285 345 12 M33 36
250 425 335 370 12 M27 30 450 345 385 12 M30 33 470 345 400 12 M33 36
300 485 395 430 16 M27 30 515 410 450 16 M30 33 530 410 460 16 M33 36
350 555 450 490 16 M30 33 580 465 510 16 M33 36 600 465 525 16 M36 39
400 620 505 550 16 M33 36 660 535 585 16 M36 39 670 535 585 16 M39 42
450 670 560 600 20 M33 36 685 560 610 20 M36 39 - - - - - -
500 730 615 660 20 M33 36 755 615 670 20 M39 42 800 615 705 20 M45 48
600 845 720 770 20 M36 39 890 735 795 20 M45 48 930 735 820 20 M52 56
700 960 820 875 24 M39 42 995 840 900 24 M45 48 1045 840 935 24 M52 56
800 1085 930 990 24 M45 48 1140 960 1030 24 M52 56 1165 960 1050 14 M56 62
900 1185 1030 1090 28 M45 48 1250 1070 1140 28 M52 56 1285 1070 1170 18 M56 62
1000 1320 1140 1210 28 M52 56 1360 1180 1250 28 M52 56 1415 1180 1290 18 M64 70
1200 1530 1350 1420 32 M52 56 1575 1380 1460 32 M56 62 1665 1380 1530 32 M72 78
1400 1755 1560 1640 36 M56 62 1795 1600 1680 36 M56 62 - - - - - -
1600 1975 1780 1860 40 M56 62 2025 1815 1900 40 M64 70 - - - - - -
104

1800 2195 1985 2070 44 M64 70 - - - - - - - - - - - -

2000 2425 2210 2300 48 M64 70 - - - - - - - - - - - -
‫‪10‬ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪3‬‬

‫اﺳﺎﻣﻲ ﻻﺗﻴﻦ ﺷﻴﺮ آﻻت‬

‫‪107‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -3‬اﺳﺎﻣﻲ ﻻﺗﻴﻦ ﺷﻴﺮ آﻻت‬

‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ - 3‬اﺳﺎﻣﻲ ﻻﺗﻴﻦ ﺷﻴﺮ آﻻت‬

‫‪Air release valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻫﻮا‬

‫)‪Altitude valves (Float valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻄﺢ آب در ﻣﺨﺎزن )ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺷﻨﺎور(‬
‫‪Air vacuum valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺧﻼ‬
‫‪Automatic valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺧﻮدﻛﺎر‬
‫‪Ball lift check valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﻻروﻧﺪه ﻛﺮوي‬
‫‪Burst safety valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺷﻜﺴﺘﻜﻲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‬
‫‪Ball valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ‬
‫‪Butterfly valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي‬
‫‪Check valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ‬
‫‪Closing – Down valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي اﻧﺴﺪاد ﻣﺤﻮري‬
‫‪Combination automatic control valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮره‬
‫‪Check valves with opening and closing speed‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﭘﻴﻠﻮت دار ﺑﺎ زﻣﺎن ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل‬
‫‪control‬‬
‫‪Disc valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي دﻳﺴﻜﻲ‬
‫‪Double flanged butterfly valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪ اي ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ دو ﺳﺮ ﻓﻠﻨﺞ‬
‫‪Dual-orifice air relief valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي دو روزﻧﻪ‬
‫‪Float valves, pilot operated‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺷﻨﺎور ﭘﻴﻠﻮت دار‬
‫‪Fire landing valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺗﺶ ﻧﺸﺎﻧﻲ‬
‫‪Gate valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ‬
‫‪Globe valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺮوي‬
‫‪Howell bunger valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﺎول ﺑﺎﻧﮕﺮ‬
‫‪Hollow jet valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﺎﻟﻮﺟﺖ‬
‫‪Hinged check valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻟﻮﻻﻳﻲ‬
‫‪Knife gate valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ ﭼﺎﻗﻮﻳﻲ‬
‫‪Lift check valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﻻروﻧﺪه‬
‫‪Manual on- off valves, pilot operated‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﭘﻴﻠﻮت دار دﺳﺘﻲ‬
‫‪Mechanical pressure relief valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎر ﺷﻜﻦ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬
‫‪Needle valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ‬
‫‪Pressure sustaining valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺸﺎر‬
‫‪Plug valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﻮﭘﻲ‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ ‫‪108‬‬

‫‪Pressure relief valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎر ﺷﻜﻦ‬

‫‪Pressure relief valves, pilot operated‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎر ﺷﻜﻦ ﭘﻴﻠﻮت دار‬
‫‪Parallel slide gate valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ ﻣﻮازي‬
‫‪Parallel slide gate valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮﻳﻲ ﻣﻮازي‬
‫‪Pump control valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻠﻤﺒﻪ‬
‫‪Rate of flow control valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺪه ﭘﻴﻠﻮت دار‬
‫‪Surge relief valves, piston type, pilot operated‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﭘﻴﻠﻮت دار )ﺷﻴﺮﻫﺎي رﻫﺎ ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺸﺎر(‬
‫‪Surge anticipator relief valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﭘﻴﻠﻮت دار ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺷﻴﺮ ﺑﺮﻗﻲ‬
‫‪Solenoid control valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻮﻟﻮﻧﻮﻳﻴﺪي‬
‫‪Safety valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫‪Single eccentric butterfly valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﺧﺎرج از ﻣﺮﻛﺰ در ﻳﻚ ﺟﻬﺖ‬
‫‪Double eccentric butterfly valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﺧﺎرج از ﻣﺮﻛﺰ در دو ﺟﻬﺖ‬
‫‪Single-orifice air valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻫﻮاي ﺗﻚ روزﻧﻪ‬
‫‪Single flanged or Lugged flanged‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﺗﻚ ﻓﻠﻨﺞ‬
‫‪Sleeve valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي آﺳﺘﻴﻨﻲ‬
‫‪Tilting disc check valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ دوراﻧﻲ‬
‫‪Vaned ring needle valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ رﻳﻨﮓ ﭘﺮواﻧﻪاي‬
‫‪Wafer type butterfly valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﭘﺮواﻧﻪاي ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ وﻳﻔﺮي‬
‫‪Wedge gate valves‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻫﺎي دروازهاي ﮔﻮهاي‬
‫‪109‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺮاﺟﻊ‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺮاﺟﻊ‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺮاﺟﻊ‬

‫‪ -1‬ﺗﺎﺋﺒﻲ‪ .‬اﻣﻴﺮ‪ ،‬ﭼﻤﻨﻲ‪ .‬ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ‪”،‬ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺗﻮزﻳﻊ آب ﺷﻬﺮي“‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﻧﺸﺮ داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﻲ اﺻﻔﻬﺎن‪.1379 ،‬‬
‫‪ -2‬ﺗﻮﺿﻴﺤﻲ ﺑﺮ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺘﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﺮﻛﺰ آﻣﻮزش ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻲ ﺗﺒﺮﻳﺰ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻛﺎﺗﺎﻟﻮگﻫﺎي ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻴﺮآب‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻛﺎﺗﺎﻟﻮگﻫﺎي ﺷﺮﻛﺖ ﻟﻮﻟﻪ و ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﺎزي اﻳﺮان‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻛﺎﺗﺎﻟﻮگﻫﺎ و ‪CD‬ﻫﺎي ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ آب‪.‬‬
‫‪ -6‬آﻣﻮزش ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ‪ -‬ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ آب‪.‬‬
‫‪ -7‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،2481‬؛ ﺷﻴﺮ آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﭼﺎپ دوم‪ ،‬ﻣﺮداد ‪.66‬‬
‫‪ -8‬ﺣﺴﻴﻨﻲ‪ .‬ﺣﻤﻴﺪ رﺿﺎ‪” ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺟﺮﻳﺎن )ﺷﻴﺮ(“‪ ،‬ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮاي درﻳﺎﻓـﺖ درﺟـﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳـﻲ‪ ،‬داﻧـﺸﮕﺎه ﺻـﻨﻌﺘﻲ‬
‫ﺷﺮﻳﻒ‪ ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪.1371‬‬
‫‪ -9‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺧﻮردﮔﻲ‪ ،‬وﻳﺮاﻳﺶ ﺳﻮم‪ ،‬ﺗﺎﻟﻴﻒ ﻣﺎرس‪ ،‬ج‪ ،‬ﻓﻮﻧﺘﺎﻧﺎ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ دﻛﺘﺮ اﺣﻤﺪ ﺳﺎﻋﺘﭽﻲ‪ ،‬اﻧﺘـﺸﺎرات ﺟﻬـﺎد داﻧـﺸﮕﺎﻫﻲ داﻧـﺸﮕﺎه‬
‫ﺻﻨﻌﺘﻲ اﺻﻔﻬﺎن‪.1378 ،‬‬
‫‪ -10‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،4841‬ﺷﻴﺮ ﭘﺮواﻧﻪاي‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان‪ ،‬دي ﻣﺎه ‪.78‬‬
‫‪ -11‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،4071‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﭼﺪﻧﻲ ﺑﺮاي ﻣﺼﺎرف ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎت ﺻـﻨﻌﺘﻲ‬
‫اﻳﺮان‪ ،‬ﻣﺮداد ﻣﺎه ‪.76‬‬
‫‪ -12‬ﻛﺎﺗﺎﻟﻮگ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻴﭗ آب ﺗﺒﺮﻳﺰ‪.(www.kipabco.com) ،‬‬
‫‪ -13‬ﻛﺎﺗﺎﻟﻮگ ﺷﺮﻛﺖ ‪ Wouter Witzel‬ﻛﺸﻮر ﻫﻠﻨﺪ‪.‬‬
‫‪14- R.W.Zappe"valve selection Hand book"Gulf Publishing Company TX , 4 th edition , 1999.‬‬
‫‪15- T.Ch. Dicklenson, "Valves, piping and Pipeline Handbook", Cambridge University Press, 3rd ed.,‬‬
‫‪1999.‬‬
‫‪16- Clayton - Company, Automatic Control Valve , USA.‬‬
‫‪17- Philip Skousen"Valve Hand book"MeGraw-Hill book Company,1998.‬‬
‫– ‪18- R.H.Warning /"Hand Book of valves / piping and pipelines" Trade and Technical press LTD‬‬
‫‪1ST Edition /1982.‬‬
‫‪19- VAG,Germany,Valve selection CD,& Papers.‬‬
‫‪20- ERHARD, Germany, Valve catalogue.‬‬
‫‪21- ERNST, SCHMIEDING GMBH & Co. Catalogue.‬‬
‫‪22- Handbook of fire figting equipment water supply equipment, Pont, A, Mouffson. S.A., Pipeline‬‬
‫‪product, 1987.‬‬
‫‪23- Auma Actuators Catalogues.‬‬
‫‪24- A.Frei”Force Exerted by Pipes on Pumps” , Sulzer Brothers Ltd ,WinterThur , 1984.‬‬
‫‪25- INTERNATIONAL STANDARD, ISO 5208, “Industrial Valves – Pressure testing of valves,‬‬
‫‪“Second edition ,1993-01-15 ”.‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺮآﻻت ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ‬ 110

26- Handbook of Air Conditioning System Design, Carrier Air Condition Company, Mc Graw Hill,
1965.
27- INTERNATIONAL STANDARD, ISO 5209, "General purpose industrial valves –Marking",
First edition , 1977-08-01.
 ‫ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﮔﺮاﻣﻲ‬

‫دﻓﺘﺮﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﺑﻴﺶ از ﺳﻲ ﺳﺎل ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎﺗﻲ‬

‫و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﺧﻮد‪ ،‬اﻓﺰون ﺑﺮ ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﻋﻨﻮان ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ‪-‬ﻓﻨﻲ‪ ،‬در ﻗﺎﻟﺐ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺿﺎﺑﻄﻪ‪ ،‬ﻣﻌﻴﺎر‪ ،‬دﺳـﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ‪ ،‬ﻣﺸﺨـﺼﺎت‬

‫ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺄﻟﻴﻒ و ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ و اﺑﻼغ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺸﺮﻳﻪ ﭘﻴﻮﺳﺖ در راﺳﺘﺎي ﻣﻮارد ﻳﺎد ﺷﺪه ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه‪،‬‬

‫ﺗﺎ در راه ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﮔﺴﺘﺮش ﻋﻠﻮم در ﻛﺸﻮر و ﺑﻬﺒﻮد ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﻮد‪ .‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه‬

‫در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ در ﺳﺎﻳﺖ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ‪ http://tec.mporg.ir‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ دﻓﺘﺮﻧﻈﺎم‬

 Islamic Republic of Iran
Vice Presidency For Strategic Planning and Supervision

Guideline for Selection of Type,

Location, and Operation of
Valves for Waterworks

No.529

Office of Deputy for Strategic Supervision Ministry of Energy

Bureau of Technical Execution System Bureau of Engineering and Technical
Criterias for Water and Wastewater
http://tec.mporg.ir http://seso.moe.org.ir

2010
 ‫اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮان راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑـﺮاي اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫ﻧـــﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴـــﺖ ﺷـــﻴﺮآﻻت ﺻـــﻨﻌﺖ آب و‬
‫ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﺼﻔﻴﻪ‪ ،‬ذﺧﻴﺮه‪،‬‬
‫ﭘﻤﭙﺎژ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل و ﺗﻮزﻳﻊ آب ﺗـﺪوﻳﻦ ﮔـﺸﺘﻪ و در آن‬
‫ﺗﻼش ﺷﺪه اﺳﺖ ﺿﻤﻦ ﻣﻌﺮﻓﻲ اﻧـﻮاع ﺷـﻴﺮآﻻت‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ و ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‬
‫آﻧﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﻮد و ﺑﺮاي ﻛﺎرﻛﺮد ﻣـﺪاوم و ﭘﺎﻳـﺪار‬
‫آﻧﻬــﺎ‪ ،‬ﺷــﺮاﻳﻂ ﻧﮕﻬــﺪاري و ﺑﻬــﺮهﺑــﺮداري ﺑــﺮاي‬
‫ﻃﺮاﺣﺎن اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﮔـﺮوه ﺑﻬـﺮهﺑـﺮدار اراﺋـﻪ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬