Temat: Hormony roślinne.

1. Regulatory wzrostu i rozwoju rośliny - to m.in. tohormony, czyli związki

chemiczne, które regulują procesy zjologiczne prowadzące do wzrostu i rozwoju
roślin.

2. Charakterystyka hormonów roślinnych:

• Występują powszechnie u wszystkich gatunków roślin,
• Powstają w określonych częściach rośliny, m.in. w stożkach wzrostu pędu,
• Działają w bardzo małych stężeniach,
• Działają plejotropowo - każdy z nich wpływa na wiele różnych procesów
zachodzących w roślinie,
• Działają wspólnie - przebieg jednego procesu jest regulowany za pomocą kilku
różnych hormonów,
• Działają pobudzająco lub hamująco - dany hormon może stymulować jeden
proces i jednocześnie hamować ten sam albo inny proces,
• Działają tylko na komórki zawierajace odpowiedni receptor (kompleks hormon-
receptor),
• Wpływają na podziały, wydłużanie i różnicowanie się komórek, przez co
kontrolują wzrost i rozwój roślin,
• Skutki ich działania zależą m.in. od stężenia, miejsca działania, gatunku rośliny i
stadium rozwojowego,
• Do tohormonów należą: auksyny, gibereliny, cytokininy, kwas abscysynowy
oraz etylen.

3. Budowa chemiczna tohormonów - to związki o budowie drobnocząsteczkowej.

4. Podział tohormonów:
a) Stymulatory - ich główną funkcją jest pobudzanie różnych procesów wzrostu i
różnicowania; należą do nich: auksyny, gibereliny i cytokiny;
b) Inhibitory - ich główną rolą jest hamowanie procesów wzrostowych; odgrywają
one w życiu rośliny równie ważną rolę jak stymulatory; należą do nich: etylen,
kwas abscysynowy.

Fitohormony 1
fi
fi
fi
fi
fi
 4. Synergistyczne i antagonistyczne działanie tohormonów:
a) Działanie synergistyczne - polega na współpracy hormonów w uruchomieniu
określonej rekacji zjologicznej.
b) Działanie antagonistyczne - gdy jeden hormon stymuluje określoną reakcje
zjologiczną, a drugi jest jej inhibitorem.

5. Fitohormony:

Hormon Wzór chemiczny Miejsce

wytwarzania w Efekty działania
roślinie
Auksyna • Wierzchołki + pobudzają wzrost
IAA wzrostu wydłużeniowy komórek co
pędów, umożliwia m.in. wzrost i
• Młode liście, ruchy organów roślinnych,
• Pąki + Stymulują podziały komórek
• Kwiaty kambium, co skutkuje
• Owoce przyrostem łodygi i korzeni
na grubość,
+ stymulują powstawanie
zawiązków korzeni bocznych
i przybyszowych
+ Powodują powstanie tkanki
przyrannej,
+ odpowiadają za powstanie
owoców,
—hamują rozwój pąków
bocznych pędu,
—hamują zrzucanie liści i
owoców.

Fitohormony 2
fi
fi
fi
 Hormon Wzór chemiczny Miejsce
wytwarzania Efekty działania
w roślinie
Cytokininy • Korzeniach, + pobudzają podziały
CK • Młodych komórkowe,
liściach, + odpowiadają za prawidłowy
• Kiełkujących rozwój chloroplastów,
nasionach i + Stymulują wzrost
owocach wydłużeniowy oraz
różnicowanie się komórek
+ współdziałają z auksynami w
procesie różnicowania się
tkanek i organów,
+ Pobudzają rozwój pąków
bocznych,
+ opóźniają procesy starzenia
się tkanek i organów
roślinnych,
+ Przesuwają spoczynek nasion
i stymulują ich kiełkowanie.
Hormon Wzór chemiczny Miejsce
wytwarzania Efekty działania
w roślinie
Giberelina • Wierzchołki + pobudzają wzrost
GA wzrostu, wydłużeniowy komórek,
• Młode + Stymulują podziały komórek
liście, kambium, co skutkuje
• Kwiaty, przyrostem łodygi i korzeni
• Owoce, na grubość,
• Kiełkujące + Stymulują zakwitanie
nasiona niektórych gatunków roślin,
+ Odpowiadają za powstawanie
owoców,
+ Uczestniczą w przerywaniu
spoczynku nasion i pobudzają
ich kiełkowanie.
Fitohormony 3
 Hormon Wzór Miejsce
chemiczny wytwarzania w Efekty działania
roślinie
Etylen • Wszystkie organy + Stymuluje dojrzewanie
rośliny, owoców,
• Największe — powoduje opadanie liści i
stężenie - owoców,
dojrzewające — odpowiada za reakcje roślin
owoce i starzejące na stres wywołany np.
się tkanki niedostatkiem wody,
roślinne. uszkodzeniami mechanicznymi,
infekcją, chłodem lub
przegrzaniem.
Hormon Wzór chemiczny Miejsce
wytwarzania w Efekty działania
roślinie
Kwas • Korzenie, + Odpowiada za spoczynek
abscysyn • Dojrzale liście pąków i nasion,
owy i owoce, —Hamuje wzrost pędów,
• Pąkach przyspiesza opadanie liści i
ABA • Nasionach owoców,
—Powoduje starzenie się
tkanek i organów roślinnych,
—Odpowiada za reakcje roślin
na stres, np. W sytuacji
niedoboru wody stymuluje
zamykanie aparatów
szparkowych.

Fitohormony 4