Laboratorium Towaroznawstwa i materiałoznawstwa

Wykonali: Temat: Spektrofotometria UV-Vis

1. Zofia Szocik Data zajęć: Data oddania Ocena:

sprawozdania:
2. Amelia 04.11.2023
Szczepaniak 14.11.2023
………………

1. Wstęp / wprowadzenie do analizowanych zagadnień:

• Spektroskopia jest dziedziną nauki zajmującą się badaniem interakcji światła (lub
innych rodzajów promieniowania elektromagnetycznego) z materią. Badania
spektroskopowe pozwalają na analizę właściwości chemicznych, fizycznych i
strukturalnych substancji na podstawie absorpcji, emisji, rozpraszania lub załamania
promieniowania w zależności od długości fali lub częstotliwości. Spektroskopia jest
szeroko wykorzystywana w chemii, fizyce, biochemii, a także w dziedzinach takich jak
spektroskopia UV-ViS.

• Spektroskopia UV-ViS (ultraviolet-visible) to technika spektroskopowa, która

wykorzystuje promieniowanie ultrafioletowe (UV) oraz światło widzialne (Vis) w
zakresie długości fal od około 190 do 800 nanometrów. Ta technika jest szczególnie
przydatna do badania elektronowych przejść energetycznych w atomach i cząstkach, co
pozwala na określenie struktury elektronowej oraz stężenia substancji w próbce.
 Zakresy promieniowania UV-Vis można sklasyfikować w następujący sposób:

1. UV-A (ultraviolet A): Zakres UV-A obejmuje długości fal od 320 do 400 nm. Jest to
promieniowanie UV widzialne dla ludzkiego oka, i stanowi około 95% promieniowania
UV docierającego do powierzchni Ziemi. Promieniowanie UV-A jest stosunkowo
mniej szkodliwe dla organizmów niż UV-B i UV-C.
2. UV-B (ultraviolet B): Zakres UV-B obejmuje długości fal od 280 do 320 nm.
Promieniowanie UV-B jest bardziej szkodliwe niż UV-A i może powodować
uszkodzenia DNA i raka skóry u ludzi.
3. UV-C (ultraviolet C): Zakres UV-C obejmuje długości fal od 100 do 280 nm. Jest to
bardzo szkodliwe promieniowanie UV, ale jest praktycznie w całości pochłaniane przez
atmosferę ziemską i nie dociera do powierzchni ziemi.

Budowa spektroskopu UV-ViS:

• Spektroskop UV-ViS składa się z kilku głównych elementów, w tym:
1. Źródło światła: W spektroskopie UV-ViS używa się źródła światła, które emituje
promieniowanie w badanym zakresie UV-ViS, na przykład lampa deuterowo-żarowa
lub lampa łukowa.
2. Monochromator: Monochromator to urządzenie umożliwiające wybór konkretnej
długości fali z promieniowania wejściowego. Monochromator separuje promieniowanie
na różne długości fal i przepuszcza tylko wybraną długość fali do detektora.
3. Próbka: Próbka, którą chcemy zbadać, jest umieszczana w specjalnej komorze w
spektroskopie. Promieniowanie UV-ViS jest kierowane przez próbkę.
4. Detektor: Detektor rejestruje ilość światła przechodzącego przez próbkę w zależności
od długości fali. Wartości te są przekształcane w widma absorpcji lub emisji.
Zasada działania spektroskopu UV-ViS:
• Podczas analizy próbki w spektroskopie UV-ViS, promieniowanie UV lub widzialne jest
przechodzone przez próbkę, a następnie przez monochromator, który wybiera konkretną
długość fali. Intensywność promieniowania przechodzącego przez próbkę jest
porównywana z intensywnością promieniowania odniesienia (przechodzącego przez
tzw. blank), a wynik jest wyrażany jako stosunek tych dwóch intensywności. Wynik ten
nazywany jest widmem absorpcji, które jest charakterystyczne dla danej substancji i
może dostarczać informacji o jej stężeniu oraz innych właściwościach.

Czym jest rafinacja i tłoczenie?

• Rafinacja to proces oczyszczania z zanieczyszczeń i innych niekorzystnych dla zdrowia

składników. W efekcie olej zostaje pozbawiony metali ciężkich, takich jak rtęć, kadm,
ołów czy arsen. W tym przypadków substancje odżywcze mogą być utracone. Jest też
odpowiedni do smażenia czy pieczenia w wysokiej temperaturze. Rafinowany olej ma
dłuższy okres przydatności do spożycia i jest w pełni bezpieczny.

• Olej tłoczony na zimno to inaczej olej, który jest pozyskiwany z roślin bez użycia
zewnętrznego źródła ciepła ani substancji chemicznych. Oznacza to, że owoce lub
nasiona zgniata się, aby oddzielić olej od reszty masy, dzięki temu są zachowane
substancje odżywcze. Do procesu tego wykorzystywane są różne narzędzia, a ich wybór
zwykle podyktowany jest rodzajem surowca.
2. Charakterystyka wykonywanego zadania / (Cel zajęć) :

• Zdefiniujesz pojęcia: spektroskopia, spektroskopia UV-ViS.

• Sklasyfikujesz zakresy promieniowania UV-Vis..
• Omówisz budowę i zasadę działania spektroskopu UV-ViS.
• Dokonasz pomiaru.
• Opracujesz wyniki wykonanych pomiarów.

3. Zasada działania i opis stanowiska pracy:

Zasada funkcjonowania spektrofotometru opiera się na rejestrowaniu monochromatycznego
promieniowania emitowanego przez źródło światła. W zakresie widzialnym jako źródło
promieniowania używana jest lampa z elektrycznie żarzonym włóknem wolframowym,
generująca wiązkę światła o widmie ciągłej i odpowiednim natężeniu.

Na stanowisku znajdowało się:

• 7 rodzi olejów
• Spektrofotometr

4. Opracowanie tematu / wykonane zadanie:

Nazwa oleju: Rodzaj oleju: Rodzaj opakowania: Pole absorbancji:

1. Belmar Beskidzki Rafinowany Tworzywo sztuczne 0,073
2. Olej Wielkopolski Rafinowany Tworzywo sztuczne 0,090
3. Goya Rafinowany Szkło-bezbarwne 0,059
4. Kujawski Tłoczony Szkło-zielone 0,096
5. SemCo Tłoczony Szkło- brązowy 0,064
6. Solej Tłoczony Szkło- zielony 0,101
7. Auchan Tłoczony Szkło -zielone 0,105
5. Podsumowania / uzyskane wnioski:
Analiza widm absorbancji wykazała istotne różnice między badanymi olejami.
Charakterystyczne piky absorbancji mogą wskazywać na specyficzne składniki chemiczne
obecne w poszczególnych olejach.
W widmach absorpcji w zakresie widzialnym dostrzegalne są wyraźne różnice, które
wynikają z zastosowanej technologii pozyskiwania oleju.
W widmach olejów rafinowanych brak jest widoczności pasm pochodzących od barwników
karotenoidowych i chlorofilowych, usuwanych w procesie produkcji. Najbardziej wyraziste
pasmo w zakresie absorpcji barwników karotenoidowych występuje w przypadku oleju
rzepakowego Kujawski (wykres 6), a następnie w oliwach z oliwek (wykres 4) oraz w oleju
lnianym (wykres 10). Intensywność tych pasm koreluje z zawartością karotenoidów obecnych
w poszczególnych rodzajach olejów.
Analiza spektroskopii absorpcji umożliwiła identyfikację pewnych składników w
poszczególnych olejach. To może mieć istotne znaczenie w kontekście oceny jakości i
pochodzenia olejów. Widma absorbancji sugerują, że procesy produkcyjne mogą wpływać na
skład chemiczny olejów, co może mieć konsekwencje dla ich jakości i zastosowań.
Podsumowując, przeprowadzone badanie spektroskopii absorpcji olejów dostarczyło
istotnych informacji dotyczących ich składu chemicznego i potencjalnych zastosowań.
Otrzymane wyniki stanowią punkt wyjścia do dalszych analiz i badań nad charakterystyką
badanych olejów.
6. Literatura
https://www.wbc.poznan.pl/Content/298563/PDF/Wojcicki-Krzysztof_doktorat.pdf

grafika Goole

https://pl.wikipedia.org/

https://www.nierafinowane.pl/blog/proces-rafinacji-dlaczego-nierafinowane/

https://www.olejznatury.pl/olej-z-pierwszego-tloczenia-zimnotloczony-nierafinowany-co-to-
wszystko-oznacza