PSYCHOZY NOTATKI

KĘPIŃSKI ,,SCHIZOFRENIA”
1. Bleuler za objawy osiowe schizofrenii uznał autyzm (jako odcięcie się od świata
zewnętrznego i życie światem własnym, dalekim od obiektywnej rzeczywistości) oraz
rozszczepienie (dezintegracja funkcji psychicznych)
2. Epidemiologia
a. Wiek: najczęściej występuje między 15 a 30 rokiem życia (późniejsza
zachorowalność na schizofrenię może być tak naprawdę jej nawrotem lub być
związana z organicznym uszkodzeniem mózgu)
b. Płeć: częstość występowania taka sama u K jak i u M
c. Częstość występowania: 1% populacji
d. Dziedziczność: prawdopodobnie tak (większe ryzyko zachorowania jeśli
bliźniak jest chory / jeśli oboje rodziców choruje - 40-60% w zależności od
badań); w przypadku dziedziczenia schizofrenii przebieg jest łagodny i
nietypowy (może ci z ciężkim przypadkiem rzadziej zostawiają potomstwo?);
środowisko rodzinne: rodzina rozbita, dużo napięć emocjonalnych, wrogość,
uczuciowa izolacja
3. Czynniki cywilizacyjne i ekonomiczne:
a. znacznie niższy współczynnik zachorowania wśród ludów pierwotnych
4. Początek choroby nagły
a. następuje nagła zmiana w zachowaniu: np. atak szału - silne podniecenie z
dominującym zwykle uczuciem lęku, ostry stan zmącenia, osłupienie,
dziwaczności, rozkojarzenie, nieusystematyzowane urojenia, omamy,
ucieczka, próby samobójstwa czy samookaleczania
5. Początek choroby powolny
a. następują powolne zmiany u chorego: zaniedbywanie codziennych spraw,
unikanie towarzystwa, poczucie, że chory jest gdzie indziej
b. czasami zdradza się ze swoich urojeniowych podejrzeń
6. Początek choroby nerwicowy
a. na pierwszy plan wysuwają się objawy hipochondryczne, neurasteniczne,
anankastyczne lub histeryczne
b. jednak w przeciwieństwie od chorego nerwicowego schizofrenik na ogół
niechętnie szuka pomocy lekarskiej
7. Paragnomen
a. rodzaj zachowania, które jest nieprzewidywalne zarówno w ocenie otoczenia
jak i samego działającego
b. od zachowań impulsywnych różnicuje go to, że zachowania impulsywne da
się przewidzieć, gdy odrzuci się powłokę hamulców społecznych
8. Rokowania - rokowania są lepsze, gdy początek choroby jest burzliwy a tematyka
świata chorobowego bogatsza - więcej produkcji niż destrukcji
9. Mamy cztery postacie schizofrenii
a. Schizofrenia prosta
i. narastające zobojętnienie, apatia
ii. chory przestaje się interesować losem najbliższych i swoim
iii. małe niepowodzenia = gwałtowne wybuchy
iv. nie zaniedbywanie swoich obowiązków ale pogorszenie ich
wykonywania
 v. spędzanie dużej ilości czasu na bezsensownych zajęciach (np pisanie
w kółko jakiś wyrazów, wycinanie liter itd.)
vi. unikanie towarzystwa innych ludzi
vii. u dzieci przejawia się to jako nadmierne posłuszeństwo i uległość,
bycie cichym, tylko okazjonalnie wybuchnie wściekłością, wrogością…
- jest to o tyle niekorzystne, że takie dziecko jest uznane za dobre,
więc diagnoza występuje późno
viii. inny obraz schizofrenii prostej: ponurość i drażliwość. Ciało jako
centralny temat: fiksacja na konkretnych częściach ciała i przekonanie
że coś jej z nimi nie tak (za duże oczy, dolegliwości jelitowe).
Hipochondryczne nastawienie łatwo zmienia się w myśli
nadwartościowe lub urojenia (osobie wydaje się, że ludzie śmieją się z
jej wyglądu)
ix. inna postać: ,,filozoficzna” - osoba uważa wszystko za bezsensowne,
otoczenie odczuwa wokół chorego atmosferę ,,pustki”
b. postać hebefreniczna
i. nadmiar inicjatywy, ruchliwość
ii. Hebefrenik ma różne pomysły, często robi głupie miny, śmieje się do
siebie, polecenia wykonuje na opak, odpowiada na pytania w
niedorzeczny sposób
iii. osoba taka raczej szybko trafia do lekarza, gdyż jej zachowanie
szybko wyłapuje rodzina
iv. rytm perseweracyjny - powtarzanie się tych samych form zachowań
(te same kawały, gesty, grymasy twarzy)
v. pod wesołkowatością wyczuwa się ,,pustke”
vi. mowa: szybkie przeskakiwanie z tematu na temat (wyraz rozbicia
wewnętrznej struktury), trudno jest nadążyć za myślą takiej osoby ,
mowa stanowi luźne nie tworzące zwartej całości fragmenty
vii. to co ją najlepiej łączy z schizofrenią prostą jest poczucie pustki, które
towarzyszy chorym
c. Postać katatoniczna
i. zahamowanie ruchowe: postać hipokinetyczna, która przechodzi w
całkowite osłupienie
ii. pobudzenie ruchowe: postać hiperkinetyczna, której szczyt stanowi
szał katatoniczny
iii. zarówno zahamowaniu jak i pobudzeniu towarzyszy silne poczucie
lęku
iv. czasami katatoniczne zaburzenia ruchowe są tylko częściowe i
ograniczają się do jej fragmentów: mutyzm, hipomimia (osłabienie
ekspresji mimicznej) itd.
v. schizofreniczna perseweracja: pobudzenie przejawiające się
powtarzaniem tych samych słów, tego samego grymasu lub tego
samego gestu
vi. w stanie pobudzenia chory może krzyczeć, rzucać się, biegać. W
stanie zahamowania ruchowego chory zamiera, stoi jak słup,
ekspresja twarzy się nie zmienia
vii. negatywizm czynny: chory stawia opór gdy próbuje się go zmusić do
jakiejś czynności
 viii. negatywizm biedny: chory biernie się poddaje; gibkość woskowata -
gdy choremu nadaje się jakąś pozycję; np. unosi do góry rękę, chory
utrzyma rękę w górze przez długi okres czasu (przekraczający
wytrzymałość zdrowego człowieka)
ix. stan subkatoniczny (łagodniejsza forma katatonii hiperkinetycznej czy
hipokinetycznej) przejawia się najczęściej w zahamowaniu. Chory jest
spowolniony, podejmuje się minimalnych aktywności (np. spaceruje
bez celu, wygląda godzinami przez okno). Stan ten może być
przerwany przejściowym stanem pobudzenia: pobudzenie to jest
jednak oderwane od rzeczywistości, ciężko powiedzieć czemu pacjent
tak się zachowuje; perseweracja
x. rozkojarzenie - schizofreniczne rozbicie struktury mowy
1. nieznaczne: rozumie się poszczególne zdania
2. sałata słowna - mowa składa się z luźnych słów, okrzyków czy
poszczególnych sylab - nie sposób zrozumieć chorego
xi. zaburzenia endokrynne-wegetatywne: rozszerzone źrenice, sine i
zimne kończyny itd.
d. Postać urojeniowa
i. zmiana struktury własnego i otaczającego świata
ii. ,,fasada” osobowości jest bardziej zachowana. Zdarza się, że póki
chory nie dzieli się swoimi najbardziej osobistymi przeżyciami osoby z
jego otoczenia niczego nie podejrzewają
iii. w tworzeniu się struktury urojeniowej można wyodrębnić trzy fazy:
oczekiwania, olśnienia i uporządkowania
iv. Faza oczekiwania: nastrój urojeniowy, dziwne napięcie, niepokój,
poczucie, że coś musi nastąpić
v. Faza olśnienia: w olśnieniu urojeniwoym tworzy się nowy sposób
myślenia. Jeśli w I fazie dominował niepokój to nagle w II fazie chory
ma przeczucie, że zna prawdę, jest zachwycony, że wreszcie rozumie
chociaż jeszcze nie wszystko ma sens
vi. faza uporządkowania: wszystko zaczyna się według chorego
porządkować w logiczną całość
vii. hipermnezja (nadzwyczajna pamięć) dotycząca tylko przypadków
mieszczących się w obrębie systemu urojeniowego
viii. zaostrzone spostrzeganie
ix. struktura urojeniowa polega na tym, że egocentryczność układu
zostaje jeszcze silniej podkreślona: chorego wszystko dotyczy i
wszystko się do niego odnosi
x. urojenia wielkościowe - chory czuje się wszechmocny, może wydawać
ludziom rozkazy na odległość, jest bogiem, bohaterem…
xi. urojenia prześladowcze - chory jest śledzony, nie ma własnej woli,
ktoś narzuca mu myśli, jest najgorszy
xii. w początkowym okresie urojenia wielkościowe mogą mieszać się z
urojeniami prześladowczymi - jestem kimś niesamowitym, więc ktoś
mnie śledzi. W późniejszych stadiach choroby wyraźnie przeważa
jeden typ urojeń.
 xiii. odchylenie od rzeczywistości: od fałszywej interpretacji (świat trochę
inaczej oświetlony, inne rzeczy są ważne) po całkowite oderwanie od
rzeczywistości (przeniesienie się do marzenia sennego)
xiv. onejroidalna postać schizofrenii - przeważają halucynacje wzrokowe
10. Trzy fazy schizofreni (owładnięcie, adaptacja, degradacja)
a. ogólne stwierdzenia
i. nie zawsze muszą wystąpić wszystkie trzy
ii. różny czas trwania poszczególnych faz
b. owładnięcie
i. choroby zostaje owładnięty przez nowy sposób widzenia siebie i
świata
ii. w tej fazie dominuje groza (poczucie bycia owładniętym przez coś
nowego)
iii. silne napięcie psychiczne
c. adaptacja
i. świat schizofreniczny i rzeczywisty łączy się - pojawia się podwójna
orientacja (np. chory widzi lekarza jako diabła i jednocześnie wiedzieć,
że to lekarz). Jedną nogą stoi na ziemi rzeczywistej, a drugą na swej
własnej, schizofrenicznej.
ii. Podwójna orientacja
1. patologia podwójnej orientacji polega na tym, że w miejscu
,,lub” postawione jest ,,i” (ktoś jest lekarzem i diabłem).
2. najlepiej w takiej sytuacji jest przedstawiać rzeczywistość
,,rzeczywistą” jako bardziej pociągającą, żeby chory nie
zatracał się w rzeczywistości schizofrenicznej co będzie
prowadzić do stopniowej degradacji
3. odzyskanie krytycyzmu: żeby wyjść z psychozy chory musi
wyrzec się i zaprzeczyć rzeczywistości świata psychotycznego
4. niepamięć okresu chorobowego, z czego wynika? Przed zbyt
silnymi przeżyciami chory chroni się utratą pamięci, a jeszcze
dalej: utratą przytomności
5. czyli: krok 1: przyciągamy chorego rzeczywistością tak, by
uważał ją za atrakcyjną; krok 2: chory musi odzyskać
krytycyzm
ii. Perseweracja - perseweracja to wierne powtarzanie przez osobę chorą jakiegoś
fragmentu ruchu czy mowy niezależnie od sytuacji
iii. Dziwaczność
1. dziwaczność to powtarzajaca się dziwność, któa przez to, że
się powtarza, nie wywołuje już reakcji zaskoczenia w
otoczeniu; zamiast lęku i grozy wywołuje tylko uśmiech
politowania
11. Faza degradacji
a. charakteryzuje się występowaniem otępienia uczuciowego
b. otępienie szpitalne - może otępienie jest wywołane zbyt aktywnym leczeniem
i monotonnym reżimem szpitalnym?
12. Trójfazowy przebieg chorób somatycznych: w pierwszym etapie organizm mobilizuje
wszystkie swoje siły, w drugim osiąga równowagę, ,,przyzwyczaja” się do choroby, w
trzecim następuję niewydolnść i śmierć.
13. Wygasanie - jest to trzeci okres schizofrenii. Objawy choroby bledną, pozostają
niepowiązane fragmenty urojeń, halucynacji oraz manieryzmy. Chory jest otępiały,
bez życia, zdziwaczały
14. W 3 fazie schizofrenii następuje rozpad osobowości - nie można scharakteryzować
sylwetki chorego, gdyż przedstawia ona zbiór nie powiązanych gestów, min, słów…
15. Oderwanie się od rzeczywistości
a. świat zewnętrzny nienawidzi pustki, gdy nie dopływają informacje z zewnątrz
(np. przez autyzm) to świat zewnętrzny jest wypełniany tworami świata
wewnętrznego
16. Dementia ex inactivitate
a. osłabienie pamięci oraz obniżenie poziomu intelektualnego
b. koncentrowanie się na funkcjach fizjologicznych (osoba chora może stać się
łakoma, dużo spać, interesować się defekacją i smarować ekskrementami)
c. może wystąpić uporczywa masturbacja - efekt stereotypii ruchowych
d. zbieractwo - rzeczy są skarbami, a chory wpada w wściekłość, gdy ktoś
próbuje je zabrać
e. pojawiają się zaburzenia wegetatywne
17. Defekt schizofreniczny
a.