Rozdzióbią

kruki, wronynas Stefan Żeromski

Biografia:
♡ 1864 - 1925
♡ twórca Młodej Polski i 20-lecia międzywojennego
♡ zaangażowany w sprawy narodowe i społeczne
♡ Maurycy Łych - pseudonim pod którym Żeromski wydał opowiadanie
♡ “Syzyfowe prace”, “Ludzie bezdomni”, “Przedwiośnie”

gatunek literacki - nowela, opowiadanie

rodzaj literacki - epika
czas akcji - jesień 1864 r. - koniec Powstania Styczniowego
miejsce akcji - okolice Nasielska na Kielecczyźnie - teren zaboru rosyjskiego

Okoliczności powstania opowiadania:

♡ motyw Powstania Styczniowego - 1863/64
♡ “rozdrapanie zabliźnionej rany” po klęsce powstania - wskazanie prawdziwych przyczyn klęski

kompozycja:
♡ trójdzielna
♥ ostatnie sceny z życia Szymona Winrycha przyłapanego przez Rosjan na dowożeniu broni dla
ostatnich walczących powstańców
♥ obraz wron rozdzióbujących zwłoki powstańca i konia
♥ zachowanie anonimowego chłopa żerującego na ludzkiej śmierci

bohaterowie:
♡ Szymon Winrych - Andrzej Borycki - młody szlachcic, przed powstaniem wiódł beztroskie życie, jako
powstaniec walczy z poświęceniem, gotów oddać życie za ojczyznę, do końca wierny sprawie
narodowej, odważny, honorowy, niezłomny
♡ anonimowy chłop - biedny mieszkaniec pobliskiej wsi, który w bestialski sposób okrada trupa
powstańca, zachowuje się jak zwierze, nie jest świadomy, że okrada trupa powstańca, nie
uświadomiony w sprawach narodowych, chciwy, egoistyczny

Żeromski nie oskarża chłopa o jego zachowanie, uważa że winę za tą sytuację ponoszą szlachcice, którzy od
wieków wykorzystywali chłopów jako tanią siłę roboczą

problematyka narodowa:
♡ nie “krzepi serc”
♡ szuka odpowiedzi i analizuje przyczyny klęski powstania
♡ eksponuje tragizm jednostki uwikłanej w historię
przyczyna klęski - brak jedności wśród Polaków i wykluczenie chłopów (dla chłopów nie jest ważna walka o
niepodległość, tylko walka z nierównościami klasowymi; uważali iż polscy panowie będą dla nich równie źli, jak
Moskale - pogardzani, poniżani, zmuszeni do życia w ubóstwie)

deheroizacja - odwrócony topos bohatera narodowego i jego śmierci (opis śmierci Szymona Winrycha)

problematyka społeczna:
skrajne ubóstwo zmusza chłopa do zwierzęcych, amoralnych zachowań (kradzież i bezczeszczenie zwłok
powstańca)

kierunki artystyczne:
♡ realizm
♡ naturalizm
♥ wstrząsające, budzące obrzydzenie sceny - mord powstańca, opis rannego konia, opis wron i
kruków, które rozdziobują zwłoki
♡ impresjonizm
♥ opisy przyrody
♡ symbolizm
♥ historia jednego powstańca - losy wielu polaków (Szymon Winrych skupia na sobie tragizm
wszystkich walczących)
♥ opowiadanie - metafora powstania i sytuacji po jego klęsce
♥ kruki i wrony - wrogowie powstania i zwolennicy ugodowej polityki względem zaborcy
♥ zapadająca noc - represje po powstaniu
♥ obraz głowy Winrycha - ostatnie wolne myśli Polaków, do których zaborcy chcą się dostać
♥ cierpienie rannego konia niemogącego wyzwolić się z zaprzęgu - zniewoleni polacy, którzy
cierpią nie mogąc uwolnić się z zaborów
♥ zaprzęg - zabory

motywy:
♡ śmierć
♡ kradzież
♡ Powstanie Styczniowe
♡ szlachta
♡ chłopstwo
♡ zabójstwo