I.

ĐỌC HIỂU
Đọc văn bản sau:
Thái độ làm việc mới dẫn tới thành công chứ không phải thông minh. Các nhà
khoa học đã chứng minh: Thái độ làm việc mới là yếu tố tiên quyết dẫn tới thành công
trong công việc chứ không phải là mức độ thông minh.
Thái độ của con người thuộc một trong 2 trạng thái cốt lõi: nhận thức cố định
(fixed mindset) và nhận thức phát triển (growth mind).
Đối với nhận thức cố định, bạn tin rằng bạn là ai và bạn không thể thay đổi. Do đó
khi đối mặt với những thử thách mới, bạn sẽ cảm thấy rằng mọi thứ vượt quá tầm kiểm
soát của bạn, từ đó dẫn tới cảm giác tuyệt vọng và bị choáng ngợp.
Những người có nhận thức phát triển lại tin rằng họ có thể cải thiện bằng sự nỗ
lực. Họ làm việc hiệu quả hơn những người có nhận thức cố định ngay cả khi có chỉ số IQ
thấp hơn, họ chủ động nắm bắt thử thách, xem nó như một cơ hội để học được những thứ
mới.
Người ta thường nghĩ rằng có khả năng, có sự thông minh sẽ truyền cảm hứng cho
sự tự tin. Điều đó chỉ đúng đối với công việc diễn ra một cách suôn sẻ. Yếu tố quyết định
trong cuộc sống là cách bạn xử lý những thất bại và thách thức. Những người có nhận
thức phát triển sẽ dang rộng vòng tay để chào đón sự thất bại. Theo giáo sư Dweck, sự
thành công trong cuộc đời phụ thuộc vào cách bạn đối mặt với thất bại.”
(Theo, vietnamnet.vn)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. Đâu là yếu tố tiên quyết dẫn tới thành công được nói đến trong đoạn trích?
Câu 2. Theo tác giả, những người có nhận thức phát triển so với những người có nhận
thức cố định mang những nét khác biệt nào?
Câu 3. Anh/ chị có đồng tình với ý kiến: Yếu tố quyết định trong cuộc sống là cách bạn
xử lý những thất bại và thách thức không? Vì sao?
Câu 4. Để thành công trong học tập, anh/ chị tự nhận thấy cần xác định một thái độ như
thế nào?
II. LÀM VĂN
Câu 1.
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn khoảng 200
chữ, trình bày suy nghĩ của mình về sự thất bại trong cuộc sống.
Hùng vĩ của Sông Đà không phải chỉ có thác đá. Mà nó còn là những cảnh đá
bờ sông, dựng vách thành, mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời. Có vách
đá thành chẹt lòng Sông Đà như một cái yết hầu. Đứng bên này bờ nhẹ tay ném hòn đá
qua bên kia vách. Có quãng con nai con hổ đã có lần vọt từ bờ này qua bờ kia. Ngồi
trong khoang đò qua quãng ấy, đang mùa hè mà cũng thấy lạnh, cảm thấy mình như đứng
ở hè một cái ngõ mà ngóng vọng lên một khung cửa sổ nào trên cái tầng nhà thứ mấy
nào vừa tắt phụt đèn điện.
 Lại như quãng mặt ghềnh Hát Loóng, dài hàng cây số nước xô đá, đá xô
sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm như lúc nào cũng đòi nợ xuýt
bất cứ người lái đò Sông Đà nào tóm được qua đấy. Quãng này mà khinh suất tay lái
thì cũng dễ lật ngửa bụng thuyền ra.
Lại như quãng Tà Mường Vát phía dưới Sơn La. Trên sông bỗng có những cái hút
nước giống như cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu. Nước ở đây
thở và kêu như cửa cống cái bị sặc. Trên mặt cái hút xoáy tít đáy, cũng đang quay lừ lừ
những cánh quạ đàn. Không thuyền nào dám men gần những cái hút nước ấy, thuyền nào
qua cũng chèo nhanh để lướt quãng sông, y như là ô tô sang số nhấn ga cho nhanh để vút
qua một quãng đường mượn cạp ra ngoài bờ vực. Chèo nhanh và tay lái cho vững mà
phóng qua cái giếng sâu, những cái giếng sâu nước ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi vào.
Nhiều bè gỗ rừng đi nghênh ngang vô ý là những cái giếng hút ấy nó lôi tuột xuống. Có
những thuyền đã bị cái hút nó hút xuống, thuyền trồng ngay cây chuối ngược rồi vụt biến
đi, bị dìm và đi ngầm dưới lòng sông đến mươi phút sau mới thấy tan xác ở khuỷnh sông
dưới (...).
(Trích, Người lái đò Sông Đà - Nguyễn Tuân)
Phân tích vẻ đẹp con Sông Đà hung bạo ở miền Tây Bắc của Tổ quốc trong đoạn
trích trên. Từ đó, bình luận về cách nhìn, cách miêu tả thiên nhiên của nhà văn Nguyễn
Tuân qua việc “tìm kiếm chất vàng” của thiên nhiên Tây Bắc.
GỢI Ý ĐÁP ÁN
Phần/Câu Nội dung
I ĐỌC HIỂU
1 - Yếu tố tiên quyết dẫn tới thành công là thái độ làm việc chứ không
phải thông minh.
2 - Những nét khác biệt giữa những người có nhận thức phát triển so với
những người có nhận thức cố định là:
+ Họ có thể cải thiện bằng sự nỗ lực.
+ Họ làm việc hiệu quả hơn ngay cả khi có chỉ số IQ thấp hơn.
+ Họ chủ động nắm bắt thử thách, xem nó như một cơ hội để học được
những thứ mới.
3 - Học sinh có thể trả lời đồng tình hoặc không đồng tình và có lý giải
hợp lý.
4 - Để thành công trong học tập, bản thân tự nhận thấy cần xác định một
thái độ: Nghiêm túc, cầu tiến, sẵn sàng đối mặt và giải quyết những
khó khăn trong học tập, chịu khó học hỏi, không ngừng khám phá.
II LÀM VĂN
1 Viết một đoạn văn khoảng 200 chữ, trình bày suy nghĩ về sự thất bại
trong cuộc sống.
a. Đảm bảo yêu cầu hình thức đoạn văn
Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng
 phân hợp, móc xích hoặc song hành.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
Suy nghĩ về sự thất bại trong cuộc sống.
c. Triển khai vấn đề nghị luận
Học sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề
nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ, suy nghĩ sự thất bại trong
cuộc sống. Có thể theo hướng sau:
- Sự thất bại sẽ giúp ta rút ra được những bài học kinh nghiệm quý báu,
giúp ta tìm được cách khắc phục để đi tới thành công.
+ Thất bại không phải là sự kết thúc mà là cơ hội tốt để ta bắt đầu làm
lại khi đã có kinh nghiệm, sẽ không lặp lại sai lầm trước đó, một sự
khởi đầu mới mang những thành công hơn.
+ Thất bại có khả năng làm bạn trở nên mạnh mẽ hơn, kiên cường hơn,
vững vàng và trưởng thành hơn trong cuộc sống.
- Tuy nhiên chúng ta cần phê phán một số người có những biểu hiện
tiêu cực sau thất bại, thất vọng, bi quan, chán nản dễ đầu hàng.
- Không có thành công nào không trải qua thất bại. Hãy dũng cảm đối
diện với thất bại, biến nó thành một cơ hội tốt để đạt được thành công.
d. Chính tả, dùng từ, đặt câu
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.
e. Sáng tạo
Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện sâu sắc về vấn đề nghị luận.
2 Phân tích Sông Đà hung bạo ở miền Tây Bắc của Tổ quốc trong
đoạn trích. Bình luận về cách nhìn, cách miêu tả thiên nhiên của
nhà văn Nguyễn Tuân qua việc “tìm kiếm chất vàng” của thiên
nhiên Tây Bắc.
a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề nghị luận; Thân bài triển khai được vấn đề;
Kết bài khái quát được vấn đề.
b. Xác định đúng vấn đề nghị luận
Cảm nhận về con Sông Đà hung bạo ở miền Tây Bắc của Tổ
quốc trong đoạn trích trên và bình luận về cách nhìn, cách miêu tả
thiên nhiên của nhà văn Nguyễn Tuân qua việc “tìm kiếm chất vàng”
của thiên nhiên Tây Bắc.
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các
thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo
các yêu cầu sau:
* Giới thiệu tác giả Nguyễn Tuân, tác phẩm “Người lái đò Sông Đà”
và vấn đề cần nghị luận.
- Nguyễn Tuân là bậc thầy về ngôn ngữ trong nền văn học hiện đại
Việt Nam. Những tác phẩm của ông viết bằng cái ngông và bằng tình
yêu tha thiết. “Người lái đò Sông Đà” là bài tùy bút lấy cảm hứng từ
chuyến đi thực tế. Hình ảnh con sông Đà được nhìn qua lăng kính tâm
hồn nghệ sỹ với nhiều vẻ đẹp khác nhau mang lại ấn tượng độc đáo
đối với người đọc. Nguyễn Tuân đã rất thành công khi xây dựng hình
tượng sông Đà bằng chất liệu ngôn ngữ và tình cảm phong phú.
- Qua đoạn trích miêu tả vẻ của Sông Đà, chúng ta thấy được cách
nhìn, cách miêu tả thiên nhiên của nhà văn Nguyễn Tuân qua việc
“tìm kiếm chất vàng” của thiên nhiên Tây Bắc.
* Nội dung và nghệ thuật đoạn trích
*Sông Đà hung bạo ở những nơi có đá:
Sông Đà hung bạo bởi vì hai bên bờ sông có đá, đá dựng thẳng
đứng giống như “dựng thành vách”. Vì đá đã che khuất mặt trời, nên
những đoạn sông ấy rất là tối, mặt trời chỉ làm bạn được với sông khi
đứng bóng “Mặt sông chổ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời”. Đá
làm cho mặt sông vừa tối, vừa lạnh “Ngồi trong khoang đò qua
quãng ấy, đang mùa hè mà cũng thấy lạnh”. Đá hai bên bờ sông còn
rất ngang ngược, có đoạn đá lấn ra sông làm cho lòng sông đoạn ấy
rất hẹp “Đá chẹt lòng sông Đà như cái yết hầu”, hẹp đến nỗi đứng
bên bờ này sông ném nhẹ hòn đá qua được bờ bên kia, có đoạn con
nai, con hổ có thể vọt từ bờ này sang bờ kia một cách dễ dàng.
Đá dưới lòng sông Đà hình như đã được mai phục từ hàng nghìn
năm làm thành một thạch trận, thạch trận ấy dày đặc cửa tử, boongke,
pháo đài. Đặc biệt, đá dưới lòng sông Đà nó nằm ngồi rất tự do, không
biết là do sở thích hay là do nhiệm vụ “Nó đứng, nó ngồi, nó nằm tùy
theo sở thích”. Đá có ngoại hình rất hung bạo “Mặt hòn đá cũng
trông ngỗ ngược, hòn nào cũng nhăn nhăn, méo mó”, nó chỉ chờ con
thuyền nào đi qua là lập tức “vồ lấy thuyền”. Tác giả đã dùng nhiều
giác quan, nhiều biện pháp nghệ thuật như nhân hóa, so sánh…cùng
với trí tưởng tượng phong phú và kiến thức uyên bác để gợi ra sự
hung bạo của sông Đà.
*Nước sông Đà hung bạo:
Nước sông Đà phát ra những âm thanh thật quái dị “nước ở đây
thở và kêu như cửa cống cái bị sặc”. Nhiều đoạn dòng sông hẹp, nước
bị xoáy lâu ngày tạo nên những cái hút nước, cái hút nước ấy “kêu ặc
ặc như rót dầu sôi vào”. Đặc biệt cái hút nước sâu thăm thẳm như cái
giếng bê tông sẵn sàng chờ con thuyền nào đi qua thì lôi xuống dưới
rồi đánh cho tan tác. Có những thuyền bị cái hút nước nó hút xuống,
thuyền trồng ngay cây chuối ngược rồi vụt biến đi. Cái hút nước thật
là khủng khiếp và dữ dội, muốn tránh cái hút nước người lái đò phải
như người lái ô tô “sang số, nhấn ga” để vọt qua ổ gà vậy.
* Bình luận về cách nhìn, cách miêu tả thiên nhiên của nhà văn
Nguyễn Tuân qua việc “tìm kiếm chất vàng” của thiên nhiên Tây Bắc
- Nguyễn Tuân đến Sông Đà với mục đích trước tiên là tìm chất vàng
của thiên nhiên. Đằng sau những biểu hiện hung bạo của Đà giang,
nhà văn phát hiện ra vẻ đẹp hoang dại, hùng vĩ và tiềm năng thủy điện
to lớn của Sông Đà. Khi nghĩ đến những tuyếc-bin thủy điện, có lẽ
nhà văn đã dự cảm được vị trí, vai trò của Đà giang trong sự nghiệp
xây dựng đất nước.
- Dưới cái nhìn của Nguyễn Tuân, thiên nhiên không thuần túy là
thiên nhiên, mà thiên nhiên cũng là một sản phẩm nghệ thuật vô giá
của tạo hóa. Vì thiên nhiên chính là phông, nền cho sự xuất hiện và
tôn vinh vẻ đẹp con người - người lái đò trên dòng sông hung bạo.
* Đánh giá chung
- Qua đôi mắt tinh tế của Nguyễn Tuân, Sông Đà tạo nên những dòng
cảm xúc thật lạ kì, thần tiên và mộng mơ quá đỗi. Có lẽ khi yêu mảnh
đất này, cảm nhận nó ở mọi khía cạnh đều toát lên vẻ đẹp không phải
nơi nào cũng có được. Và Sông Đà cũng vậy, một vẻ đẹp khiến người
đọc phải ngỡ ngàng.
- Gấp trang sách lại nhưng hình ảnh con Sông Đà trong tùy bút
“Người lái đò Sông Đà” lại ám ảnh người đọc cho đến sau này. Một
vẻ đẹp hùng vĩ, hung dữ của thiên nhiên đan xen sự thơ mộng, nhẹ
nhàng như chốn bồng lai. Đó chính là sự thành công của Nguyễn
Tuân.
d. Chính tả, dùng từ, đặt câu
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.
e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới
mẻ.