Twórczość Bernarda Herrmanna na podstawie współpracy z Alfredem

Hithcockiem: analiza muzyki z filmu „Vertigo”.

Bernard Herrmann jest jednym z najważniejszych kompozytorów XX wieku. Jego twórczość dla
radia, telewizji oraz współpraca z reżyserami jak Orson Welles, Martin Scorcese czy właśnie Alfred
Hitchcock miała ogromny wpływ na światowe kino i kolejne pokolenia kompozytorów.

Edukacja i wczesne życie

Bernard Herrmann urodził się 29 czerwca 1911 roku w rodzinie żydowskich imigrantów i od
najmłodszych wykazywał zainteresowanie muzyką. Tajniki komponowania oraz dyrygentury
zgłębiał studiując w Juilliard School of Music oraz na New York University. Jego edukacja w tych
szkołach ukształtowała jego innowacyjne podejście do kompozycji łączące nowatorskie techniki
z klasycznymi rozwiązaniami. Do dziś jest ono inspiracją dla kompozytorów na całym świecie.

Twórczość

W latach 30. XX wieku rozpoczął pracę w radiu CBS, gdzie po raz pierwszy nawiązał współpracę
z Orsonem Wellesem. Był dyrygentem orkiestry radiowej CBS. Uznanie przyniosły mu prace dla
programów radiowych jak np. „The Mercury Theatre on the Air”. Jako kompozytor muzyki
filmowej debiutował tworząc muzykę do „Obywatela Kane’a” (1941) Orsona Wellesa. Otrzymał za
ten film nominację do Oscara, jednak pierwszą statuetkę przyniosła mu muzyka do „Wspaniałości
Andersonów” (1941). Współpracę z Alfredem Hitchcockiem rozpoczął w 1952 roku od filmu
„Kłopoty z Harrym” (1952). Ich kooperacja trwała 12 lat, w przeciągu których powstały wpływowe
dzieła jak „Vertigo” (1958), „Północ, północny zachód” „Psychoza” (1960) czy „Ptaki” (1963).
Znany był z używania nietypowych instrumentów oraz połączeń instrumentów, jak na przykład
harfa z wibrafonem w muzyce do „Vertigo” lub zatkane waltornie i instrumenty smyczkowe
pizzicato w „Północ, północny zachód”. Jego orkiestracje były bardzo odważne oraz innowacyjne,
nieraz kwestionowały status quo (jak np. użycie wyłącznie instrumentów smyczkowych
w „Psychozie”). Zawsze pasowały do kontekstu filmu a zarazem wywierały ogromny wpływ na
muzykę filmową. Preferował użycie pełnych orkiestracji. Jego muzyka nie tylko towarzyszyła
obrazowi ale też wzmacniała narrację filmu oraz emocje. Często cechowała się mrocznym
i emocjonalnym tonem. Sam Hitchcock uważał, że jego niewątpliwy geniusz jako reżysera jest
przyćmiewany właśnie przez Bernarda Herrmanna. Kompozytor został konsultantem do filmu
„Ptaki”, ponieważ reżyser nie był w stanie wyłapać do końca rytmu dźwięku. Hermann nie był tak
zależny od wielkich wytwórni jak inni kompozytorzy jego epoki, bez problemu odmawiał
współpracy z wielkimi nazwiskami Hollywood. Tworzył muzykę tylko wtedy kiedy uważał, że film
jest tego warty.
Współpraca z Hitchcockiem była jego najdłuższą i najbardziej owocną, choć nie najmniej
burzliwą. Podobno kiedy obaj panowie (raczej stateczni) zaczynali się kłócić, cała ekipa wynosiła
się z planu gdyż byli nawet w stanie roznieść dekoracje. Ich 12-letnia współpraca zakończyła się
definitywnie na planie „Marnie” (1964). Jest to ostatni film Hitchcocka z muzyką Herrmanna. Po
zakończeniu współpracy pracował m.in. przy jednym z najsłynniejszych filmów nowej fali
francuskiej, „Fahrenheit 451” Francois Truffaut. Jako pierwszy otrzymał dwie pośmiertne
nominacje do Oscara za najlepszą muzykę, do filmuów Briana De Palmy „Obsesja” (przy którym
miał nawet wpływ na zakończenie historii) oraz „Taksówkarz” Martina Scorcese, który stał się
kamieniem milowym światowej kinematografii i na zawsze zmienił jej oblicze. Zmarł 24 grudnia
1975 roku, zaraz po ukończeniu pracy nad tym filmem.
Nagrody i wyróżnienia

W trakcie swojej karieryHerrmann otrzymał wiele nagród oraz wyróżnień. Oto niektóre z
najważniejszych:

Oscary:
- Wygrana: Najlepsza muzyka dramatyczna do filmu „The Devil and Daniel Webster” (1941)
(znany też jako „All That Money Can Buy”),
- Nominacja: Najlepsza muzyka do filmu „Obywatel Kane” (1941).

Złote Globy:
- Nominacja: Najlepsza muzyka do filmu „Obywatel Kane” (1941).

Nagrody BAFTA:
- Nominacja: Najlepsza muzyka do filmu „Fahrenheit 451 (1966).

Nagroda na festiwalu filmowym w Cannes:

- Bernard Herrmann otrzymał tam specjalne wyróżnienie za całokształt twórczości w 1975 roku.

National Film Registry:

- Muzyka do „Obywatela Kane’a” oraz innych filmów przy których tworzeniu brał udział
Herrmann została wpisana na listę dziedzictwa kulturowego USA.

Źródła:

https://www.filmweb.pl/person/Bernard+Herrmann-10853/biography

https://www.filmweb.pl/film/Obsesja-1976-8255

https://www.spitfireaudio.com/virtual-instruments/bernard-herrmann-composer-
toolkit#walkthrough

Thomas, Tony. Music for the Movies. New York: A. S. Barnes, 1973.
Smith, Steven C. A Heart at Fire's Center: The Life and Music of Bernard Herrmann. Berkeley:
University of California Press, 1991.
Brown, Royal S. Overtones and Undertones: Reading Film Music. Berkeley: University of
California Press, 1994.
Cooper, David. Bernard Herrmann's Vertigo: A Film Score Handbook. Scarecrow Press, 2001.
McGilligan, Patrick. Alfred Hitchcock: A Life in Darkness and Light. Harper Perennial, 2004.
Cooke, Mervyn. A History of Film Music. Cambridge University Press, 2008.
Audissino, Emilio. John Williams's Film Music: Jaws, Star Wars, Raiders of the Lost Ark, and the
Return of the Classical Hollywood Music Style. University of Wisconsin Press, 2014.
The Internet Movie Database (IMDb): Profil Bernarda Herrmanna.
American Film Institute (AFI): Lista 100 najlepszych ścieżek dźwiękowych.