ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ

ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

ΔΟΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι
1ο Εξάμηνο Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, 2023-24

10Η Παρουσίαση διαλέξεων

Διδάσκων: Μαρία Σταυρουλάκη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια

Κτίριο Κ4, 1ος όροφος, τηλ. 37639
Email: μέσω eclass ‘Δομική Μηχανική Ι (ΔΟ ΜΗΧ1)

Σημειώσεις:Σημειώσεις Εργαστηριακών Ασκήσεων, (ηλεκτρονική μορφή)

Παρουσιάσεις μαθήματος. (ηλεκτρονική μορφή)
 Άσκηση 10.1

Στο επίπεδο ισοστατικό δικτύωμα του σχήματος ασκούνται

οι δυνάμεις των 15κΝ στους κόμβους B, D και F, όπως
φαίνεται στο σχήμα. Ζητούνται να υπολογιστούν οι
εσωτερικές δυνάμεις των μελών του δικτυώματος (BD), (DE),
(CE) και (BE). Ποιες από αυτές τις ράβδους που υπολογίσατε
εφελκύονται και ποιες θλίβονται.
Απάντηση: BD=-20kN, θλίψη CE=0.0 αφόρτιστη BE=-25kN θλίψη
ED=15 εφελκυσμός
Άσκηση 10.1
 Άσκηση 10.2

Ισοστατικό δικτύωμα. Ζητείται να υπολογιστούν οι δυνάμεις

των ράβδων BC, HC, HG και DF με την μέθοδο των τομών.
Άσκηση 10.2

Δύο τομές
Τομή 1
ΣFy=0
ΣMΗ=0
ΣMC=0

Τομή 2
Σfy=0

Αποτελέσματα

PHC=2800kN (εφελκυσμός
PBC=-25kN (θλίψη)
PHG=23,35 (εφελκυσμός)
PDF=15,6x10^3
kN(εφελκυσμός)
 Σύνθεση δικτυωμάτων από απλά δικτυώματα
• Τα δικτυώματα αυτά είναι στατικά
ορισμένα, στερεά και πλήρως
περιορισμένα.
m = 2n − 3
• Δικτυώματα που περιλαμβάνουν
ένα περισσότερο μέλος είναι
στατικά αόριστα.
m  2n − 3

• Επιπρόσθετες δυνάμεις
αντιδράσεων ζητούνται για ένα
στερεό δικτύωμα.
• Αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη
Μη- στερεό για είναι ένα δικτύωμα στατικά
στερεό ορισμένο, στερεό και πλήρως
m  2n − 3 m  2n − 4 περιορισμένο,
m + r = 2n
ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη
Χωρικά Δικτυώματα
• Ένα στοιχειώδες χωρικό δικτύωμα αποτελείται
από 6 μέλη (ράβδους) συνδεμένα σε τέσσερις
κόμβους σχηματίζοντας ένα τετράεδρο.
• Η επέκταση ενός απλού χωρικού δικτυώματος
γίνεται με την ταυτόχρονη προσθήκη 3 μελών και
ενός κόμβου.
• Σε ένα απλό χωρικό δικτύωμα, m = 3n - 6 όπου
m είναι ο αριθμός των μελών και n ο αριθμός
των κόμβων.
• Οι συνθήκες ισορροπίας των κόμβων οδηγούν σε
3n εξισώσεις. Για ένα απλό δικτύωμα 3n = m + 6
και οι εξισώσεις μπορούν να επιλυθούν για m
δυνάμεις μελών και 6 αντιδράσεις στηρίξεων.

• Η ισορροπία όλου του δικτυώματος οδηγεί σε

ακόμα 6 εξισώσεις οι οποίες είναι ανεξάρτητες
από τις εξισώσεις του κόμβου.
Ανάλυση σκελετών – Σύνθετων φορέων
• Σκελετοί και μηχανές είναι κατασκευές που εριλαμβάνουν
τουλάχιστον ένα μέλος περισσοτέρων από μίας δυνάμεων. Είναι
σχεδιασμένα να υποστηρίζουν φορτία και είναι ακίνητα. Μηχανές
περιλαμβάνουν κινούμενα μέρη και είναι σχεδιασμένες να
μεταφέρουν και να τροποποιούν φορτία.
• Το διάγραμμα ελευθέρου σώματος όλου του φορέα
χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό των εξωτερικών
δυνάμεων.
• Οι εσωτερικές δυνάμεις υπολογίζονται από την
αποσύνθεση του φορέα και την δημιουργία των
διαγραμμάτων ελευθέρου σώματος για κάθε μέρος
χωριστά.
• Δυνάμεις που ασκούνται σε μέλη δύο δυνάμεων έχουν
γνωστή γραμμή εφαρμογής και άγνωστο μέτρο και
φορά.
Δυνάμεις μελών πολλών δυνάμεων έχουν άγνωστες τη γραμμή
εφαρμογής, το μέτρο και την φορά. Πρέπει να περιγράφονται
από τις δύο άγνωστες συνιστώσες τους.
• Δυνάμεις μεταξύ συνδεδεμένων μελών είναι ίσες, έχουν την ίδια γραμμή
εφαρμογής και αντίθετη φορά.
 Σκελετοί που δεν είναι στερεοί εάν αποκοπούν από τις στηρίξεις τους
• Μερικοί σκελετοί μπορεί να καταρρεύσουν εάν
απομονωθούν από τις στηρίξεις τους. Αυτοί δεν
μπορούν να αντιμετωπιστούν ως στερεά σώματα.

• Το διάγραμμα ελευθέρου σώματος οδηγεί σε τέσσερις

αγνώστους οι οποίοι δεν μπορούν να υπολογιστούν από
τις τρείς εξισώσεις ισορροπίας.

• Γι’ αυτό ο σκελετός πρέπει να θεωρηθεί ως δύο

ξεχωριστά αλλά σχετιζόμενα μεταξύ τους στερεά
σώματα.

• Σε κάθε σημείο επαφής μεταξύ των δύο τμημάτων, θεωρούνται

ίσες και αντίθετες αντιδράσεις και από τα δύο διαγράμματα
ελευθέρων σωμάτων προκύπτουν 6 άγνωστες δυνάμεις.

• Από την ισορροπία των δύο στερεών σωμάτων προκύπτουν 6

ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη ανεξάρτητες εξισώσεις.
 Άσκηση 10.3
Τα μέλη ACE και BCD είναι συνδεδεμένα
σε μία άρθρωση στο C και μία σύνδεση
DE. Για τα φορτία του σχήματος, να
οριστεί η δύναμη του μέλους σύνδεση
DE και οι συνιστώσες της δύναμης που
ασκείται στο C του μέλους BCD.
ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη
ΛΥΣΗ:
• Δημιουργία διαγράμματος ελευθέρου
σώματος όλου του φορέα. Υπολογισμός
αντιδράσεων στηρίξεων.
• Ορισμός διαγράμματος ελευθέρου σώματος
για το μέλος BCD.
• Με γνωστή την δύναμη του μέλους
σύνδεσης DE υπολογίζονται οι συνιστώσες
της δύναμης στο C.
• Από το διάγραμμα ελευθέρου σώματος του
μέλους ACE γίνεται η επαλήθευση των
αποτελεσμάτων.
 Άσκηση 10.3
ΛΥΣΗ:
• Δημιουργία διαγράμματος στερεού σώματος για όλο
τον φορέα και επίλυση για τις αντιδράσεις στηρίξεων.

 Fy = 0 = Ay − 480 N Ay = 480 N 

60mm

 M A = 0 = −(480 N )(100 mm ) + B(160 mm )

B = 300 N →

 Fx = 0 = B + Ax Ax = −300 N 

Note:

 = tan −1 150
80 = 28.07

ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη

 Άσκηση 10.3
• Ορισμός διαγράμματος ελευθέρου σώματος για
το μελος BCD. Η δύναμη που ασκείται από την
σύνδεση DE έχει γνωστή γραμμή εφαρμογής
αλλά άγνωστη τιμή η οποία ορίζεται από το
άθροισμα των ροπών ως προς C. 60mm

 M C = 0 = (FDE sin  )(250 mm ) + (300 N )(60 mm ) + (480 N )(100 mm )

FDE = −561 N FDE = 561 N C
• Τα αθροίσματα των δυνάμεων κατά x και y μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον
υπολογισμό των συνιστωσών στο C.

 Fx = 0 = C x − FDE cos  + 300 N

0 = C x − (− 561 N ) cos  + 300 N C x = −795 N

 Fy = 0 = C y − FDE sin  − 480 N

0 = C y − (− 561 N ) sin  − 480 N C y = 216 N
ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη
 Άσκηση 10.3

• Με το μέλος ACE μπορώ να ελέγξω την λύση

μου παίρνοντας άθροισμα ροπών ως προς A.

 M A = (FDE cos  )(300 mm ) + (FDE sin  )(100 mm ) − C x (220 mm )

= (− 561 cos  )(300 mm ) + (− 561sin  )(100 mm ) − (− 795)(220 mm ) = 0

(check – O.K.)

ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη

Άσκηση 10.4
Άσκηση 10.4
Άσκηση 10.5
Άσκηση 10.5
 Κέντρο Βάρος –
Κέντρο Περιοχής (ή Κεντροειδές)
Εισαγωγή
• Σε κάθε στοιχείο ενός σώματος ασκούνται από την γη οι
δυνάμεις βαρύτητας. Αυτές οι δυνάμεις μπορούν να
αντικατασταθούν από μία μόνο δύναμη το φορτίο του
σώματος και η οποία εφαρμόζεται στο κέντρο βάρους του
σώματος.
• Το κέντρο μιας περιοχής είναι αναλογικά το κέντρο
βάρους ενός σώματος. Για τον προσδιορισμό του κέντρου
βάρους βρίσκομε τις ροπές των επιμέρους βαρών των
στοιχείων που απαρτίζουν την περιοχή ως προς ένα
σημείο, το άθροισμα τον οποίων θα πρέπει να είναι ίσο
με τη ροπή του βάρους ως προς το ίδιο σημείο.

ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη

 Κ.Β. 2-Δ & 1-Δ σωμάτων

• Κ.Β. πλάκας (επίπεδο 2-Δ • Κ.Β. καλωδίου (καμπύλο 1-Δ)

σώμα) σώμα

M y x W =  x W
=  x dW

M x yW =  y W
=  y dW

ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη

Κ.Β. 2-Δ & 1-Δ σωμάτων
• Κ.Β. 2-Δ επιφάνειας
x W =  x dW
x (At ) =  x (t )dA
x A =  x dA = Q y
= στατική ροπή ως προς y
yA =  y dA = Qx
= στατική ροπή ως προς x
γ = ειδικό βάρος του υλικού
t = το πάχος της πλάκας
dA = η επιφάνεια του στοιχείου
• Κέντρο γραμμικού φορέα
x W =  x dW
x ( La ) =  x ( a )dL
x L =  x dL
yL =  y dL
γ = ειδικό βάρος του υλικού
α = το εμβαδόν της διατομής του
γραμμικού στοιχείου
dL = το μήκος του στοιχείου
 Στατικές ροπές 2-Δ & 1-Δ
• Μία επιφάνεια είναι συμμετρική ως προς ένα
αξονα BB’ εάν για κάθε σημείο P υπάρχει ένα
σημείο P’ τέτοιο ώστε η PP’ είναι κάθετη στο BB’
και διαιρείται σε δύο ίσα τμήματα από την BB’.
• Η στατική ροπή μίας επιφάνειας ως προς τον
άξονα συμμετρίας είναι μηδέν.
• Εάν μία επιφάνεια έχει ένα άξονα συμμετρίας,
το κέντρο της βρίσκεται πάνω στον άξονα αυτό.
• Εάν μία επιφάνεια έχει δύο άξονες συμμετρίας
το κέντρο βρίσκεται στο σημείο τομής των δύο
αξόνων.
• Μία επιφάνεια είναι συμμετρική ως προς ένα
κέντρο O εάν για κάθε στοιχείο dA με
συντεταγμένες (x,y) υπάρχει μία περιοχή dA’ με
ίση επιφάνεια στο (-x,-y).
• Το κέντρο μιάς επιφάνειας συμπίπτει με το
κέντρο συμμετρίας.
ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη
 Κ.Β. συνήθων 2-Δ επιφανειών

ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη

 Κ.Β. συνήθων 2-Δ επιφανειών

ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη

 Κ.Β. συνήθων 1-Δ καμπύλων

ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη

 Σύνθετες επιφάνειες

• Σύνθετη πλάκα
(ανομοιογενής 2-Δ)

X W =  x W
Y W =  y W

• Σύνθετη (ανομοιογενής
επιφάνεια)

X  A =  xA
Y  A =  yA

ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη

 Κατανεμημένα φορτία σε δοκούς & πλαίσια)

L • Ένα κατανεμημένο φορτίο δίνεται ως φορτίο ανά

W =  wdx =  dA = A μονάδα μήκους, w (N/m) . Το συνολικό φορτίο
0 είναι ίσο με το εμβαδόν επιφανείας κάτω από την
καμπύλη του φορτίου.

(OP )W =  xdW • Ένα κατανεμημένο φορτίο μπορεί να

L αντικατασταθεί από ένα συγκεντρωμένο φορτίο με
(OP ) A =  xdA = x A μέγεθος ίσο με το εμβαδόν επιφανείας κάτω από
0 την καμπύλη του φορτίου και γραμμή εφαρμογής
η οποία περνά από το κέντρο της επιφανείας.

ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη

 Συνισταμένη Κατανεμημένου φορτίου
Ομοιόμορφα κατανεμημένο φορτίο q(x)=qo

Τριγωνικό φορτίο

Εξίσωση τριγωνικού φορτίου

Ή αμέσως Εμβαδόν διαγράμματος

Κατανεμημένου φορτίου = qo l/2

Θέση:
ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη
 Άσκηση 10.6

ΛΥΣΗ:
• Το μέγεθος του συγκεντρωμένο φορτίου
είναι ίσο με το συνολικό φορτίο ή το
εμβαδόν της επιφάνειας κάτω από την
καμπύλη.
• Ο φορέα του συγκεντρωμένου
φορτίου περνά από το κέντρο της
επιφανείας κάτω από την καμπύλη
του φορτίου.
Δίνεται μία αμφιέρειστη δοκός που • Οι αντιδράσεις των στηρίξεων
ορίζεται με ένα συνεχές υπολογίζονται από την άθροιση των
(κατανεμημένο) φορτίο. Ζητείται να ροπών ως προς τα δύο άκρα της
οριστεί το ισοδύναμο δοκού.
συγκεντρωμένο φορτίο και οι
αντιδράσεις των στηρίξεων.

ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη

Άσκηση 10.6 ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η άσκηση θα μπορούσε να λυθεί
πιο απλά παίρνοντας ένα ορθογώνιο με το
(wA) και ένα τρίγωνο με το (wB-wA)

ΛΥΣΗ:
• Το μέγεθος του συγκεντρωμένο φορτίου είναι ίσο
με το συνολικό φορτίο ή το εμβαδόν της
επιφάνειας κάτω από την καμπύλη.F = 18.0 kN

• Ο φορέα του συγκεντρωμένου φορτίου περνά από

το κέντρο της επιφανείας κάτω από την καμπύλη
του φορτίου.
63 kN  m X = 3.5 m
X =
18 kN

ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη

 Άσκηση 10.6

• Οι αντιδράσεις των στηρίξεων υπολογίζονται

από την άθροιση των ροπών ως προς τα δύο
άκρα της δοκού.

 M A = 0 : B y (6 m ) − (18 kN )(3.5 m ) = 0
B y = 10.5 kN

 M B = 0 : − Ay (6 m ) + (18 kN )(6 m − 3.5 m ) = 0

Ay = 7.5 kN

ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη

 Άσκηση 10.7
Ζητούνται τα ισοδύναμα
συγκεντρωμένα φορτία και οι
εξωτερικές αντιδράσεις των
στηρίξεων.

ΛΥΣΗ:
• Η επιφάνεια του κατανεμημένου
φορτίου χωρίζεται σε μία
ορθογωνική (για όλο το μήκος)
και μία τριγωνική (για τα 6m). Οι
τιμές των συγκεντρωμένων
φορτίων υπολογίζονται από το
εμβαδόν των επιφανειών αυτών
και τα φορτία αυτά
τοποθετούνται στα κέντρα
βάρους των επιφανειών
αντίστοιχα.
• Από το διάγραμμα ελευθέρου
ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη σώματος υπολογίζονται οι
 Άσκηση 10.8

C Να υπολογιστούν οι αντιδράσεις
F=4kN στηρίξεων της κατασκευής.
2m
1m
A B 3kN/m
ΛΥΣΗ
2m 2m Διάγραμμα ελευθέρου σώματος του
πλαισίου.
Εξισώσεις ισορροπίας για τον
προσδιορισμό των Αx, Ay, Bx By)
C
F=4kN
3kN
1m
Ax A B 2/3

Ay
Bx
By
F = 0  A + B + 4−3 = 0  A
x x x x + B x + 1 = 0 (1)

4m F = 0  A + B = 0
y y y
(2)

 M = 0  4B + 2 − 4 x1 = 0  B
A y y = 0.5kN (3)

ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη

 Άσκηση 10.8
Cy Cy
Cx Cx Ισορροπία ροπών του αριστερού
τμήματος ως προς C
C C
F=4kN
3kN

A B 2/3
M c = 0  2 Ax − 2 Ay + 4 x1 = 0 (3)
Ax
Bx
Ay By
(4) (1)
Από τις (2), (3) έχομε Ay = −0.5kN  Ax = −2.5kN  Bx = 1.5kN
Προσδιορισμός των έξι αγνώστων. Λύνουμε και την άρθρωση C
και έχομε:
Ισορροπία του αριστερού τμήματος Ισορροπία του δεξιού τμήματος

F = 0  A +C +4 = 0
x x x (5) F = 0  B −C −3 = 0
x x x (8)

F = 0  A −C = 0
y y y (6) F = 0  C + B = 0
y y y
(9)

 M = 0  2A − 2A + 4 = 0
C x y
(7)
 M = 0  2B + 2B − 4 = 0
C x y
(10)

ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη

 Μηχανές
• Οι μηχανές είναι κατασκευές σχεδιασμένες για την
μεταφορά και τροποποίηση φορτίων. Ο κύριος σκοπός
τους είναι ο μετασχηματισμός των φορτίων που
εισάγονται σε φορτία που εξάγονται.

• Δίνεται το μέτρο της P, ζητείται να οριστεί το

μέτρο της Q.

• Δημιουργία διαγράμματος ελευθέρου σώματος

όλης της μηχανής, περιλαμβάνοντας την
αντίδραση που το συρματόσχοινο ασκεί.

• Η μηχανή δεν είναι στερεά κατασκευή,

Χρησιμοποιείται ένα από τα μέλη της μηχανής για
το διάγραμμα ελευθέρου σώματος.

• Παίρνοντας ροπές ως προς A,

a
 M A = 0 = aP − bQ Q= P
ΔΟΜΙΚΗ ,ΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι- Μ. Σταυρουλάκη b