M« t¶ M« t¶

HÖ thèng ®iÒu khiÓn ®éng c¬ gåm cã ba nhãm c¸c c¶m biÕn

(vµ c¸c tÝn hiÖu ®Çu ra cña c¶m biÕn), ECU ®éng c¬, vµ c¸c
bé chÊp hµnh. Ch­¬ng nµy gi¶i thÝch c¸c c¶m biÕn (c¸c tÝn
hiÖu), s¬ ®å m¹ch ®iÖn vµ s¬ ®å nèi m¸t, vµ c¸c ®iÖn ¸p cùc
cña c¶m biÕn.
C¸c chøc n¨ng cña ECU ®éng c¬ ®­îc chia thµnh ®iÒu
khiÓn EFI, ®iÒu khiÓn ESA, ®iÒu khiÓn ISC, chøc n¨ng chÈn
®o¸n, c¸c chøc n¨ng an toµn vµ dù phßng, vµ c¸c chøc
n¨ng kh¸c. C¸c chøc n¨ng nµy vµ c¸c chøc n¨ng cña bé
chÊp hµnh ®­îc gi¶i thÝch ë c¸c ch­¬ng riªng.
(1/1)

ls
oo
dT
an
er
rit
W
ee
Fr
ith
rw
ito
Ed
DF
lP
Fil
PD

-2-
KiÕn thøc c¬ b¶n M¹ch nguån
M¹ch nguån lµ c¸c m¹ch ®iÖn cung cÊp ®iÖn cho ECU cña
®éng c¬. C¸c m¹ch ®iÖn nµy bao gåm kho¸ ®iÖn, r¬le chÝnh
EFI, v.v...
M¹ch nguån ®­îc xe « t« sö dông thùc sù gåm cã 2 lo¹i sau
®©y:
(1/3)

1. Lo¹i ®iÒu khiÓn b»ng kho¸ ®iÖn

Nh­ tr×nh bµy ë h×nh minh häa nµy, s¬ ®å chØ ra lo¹i trong
®ã r¬le chÝnh EFI ®­îc ®iÒu khiÓn trùc tiÕp tõ kho¸ ®iÖn.
Khi bËt kho¸ ®iÖn ON, dßng ®iÖn ch¹y vµo cuén d©y cña
r¬le chÝnh EFI, lµm cho tiÕp ®iÓm ®ãng l¹i. ViÖc nµy cung
cÊp ®iÖn cho c¸c cùc + B vµ + B1 cña ECU ®éng c¬.
§iÖn ¸p cña ¾c quy lu«n lu«n cung cÊp cho cùc BATT
cña ECU ®éng c¬ ®Ó tr¸nh cho c¸c m· chÈn ®o¸n vµ c¸c
d÷ liÖu kh¸c trong bé nhí cña nã kh«ng bÞ xãa khi t¾t
kho¸ ®iÖn OFF.
(2/3)

ls
oo
dT
an
er
2. Lo¹i ®iÒu khiÓn b»ng ECU ®éng c¬
rit
W

M¹ch nguån trong h×nh minh häa lµ lo¹i trong ®ã ho¹t

®éng cña r¬le chÝnh EFI ®­îc ®iÒu khiÓn bëi ECU ®éng
ee

c¬.
Fr

Lo¹i nµy yªu cÇu cung cÊp ®iÖn cho ECU ®éng c¬ trong
ith

vµi gi©y sau sau khi t¾t kho¸ ®iÖn OFF. Do ®ã viÖc ®ãng
rw

hoÆc ng¾t cña r¬le chÝnh EFI ®­îc ECU ®éng c¬ ®iÒu
ito

khiÓn.
Khi bËt khãa ®iÖn ON, ®iÖn ¸p cña ¾c quy ®­îc cÊp ®Õn
Ed

cùc IGSW cña ECU ®éng c¬ vµ m¹ch ®iÒu khiÓn r¬le

DF

chÝnh EFI trong ECU ®éng c¬ truyÒn mét tÝn hiÖu ®Õn
lP

cùc M-REL cña ECU ®éng c¬, bËt më r¬le chÝnh EFI. TÝn
hiÖu nµy lµm cho dßng ®iÖn ch¹y vµo cuén d©y, ®ãng
Fil

tiÕp ®iÓm cña r¬le chÝnh EFI vµ cÊp ®iÖn cho cùc +B cña
PD

ECU ®éng c¬.

§iÖn ¸p cña ¾c quy lu«n lu«n cung cÊp cho cùc BATT cã
lÝ do gièng nh­ cho lo¹i ®iÒu khiÓn b»ng kho¸ ®iÖn.
Ngoµi ra mét sè kiÓu xe cã mét r¬le ®Æc biÖt cho m¹ch
sÊy nãng c¶m biÕn tû lÖ kh«ng khÝ - nhiªn liÖu, yªu cÇu
mét l­îng dßng ®iÖn lín.
Tham kh¶o:
Trong c¸c kiÓu xe mµ ECU ®éng c¬ ®iÒu khiÓn hÖ thèng
kho¸ ®éng c¬, r¬le chÝnh EFI còng ®­îc ®iÒu khiÓn bëi
tÝn hiÖu cña c«ng t¾c b¸o më khãa.
(3/3)

-3-
 M¹ch nèi m¸t
ECU ®éng c¬ cã 3 m¹ch nèi m¸t c¬ b¶n sau ®©y:
1. Nèi m¸t ®Ó ®iÒu khiÓn ECU ®éng c¬ (E1)
Cùc E1 nµy lµ cùc tiÕp m¸t cña ECU ®éng c¬ vµ th­êng
®­îc nèi víi buång n¹p khÝ cña ®éng c¬.
2. Nèi m¸t cho c¶m biÕn (E2, E21)
C¸c cùc E2 vµ E21 lµ c¸c cùc tiÕp m¸t cña c¶m biÕn, vµ
chóng ®­îc nèi víi cùc E1 trong ECU ®éng c¬.
Chóng tr¸nh cho c¸c c¶m biÕn kh«ng bÞ ph¸t hiÖn c¸c trÞ
sè ®iÖn ¸p lçi b»ng c¸ch duy tr× ®iÖn thÕ tiÕp m¸t cña
c¶m biÕn vµ ®iÖn thÕ tiÕp m¸t cña ECU ®éng c¬ ë cïng
mét møc.
3. Nèi m¸t ®Ó ®iÒu khiÓn bé chÊp hµnh (E01, E02)
C¸c cùc E01 vµ E02 lµ c¸c cùc tiÕp m¸t cho bé chÊp
hµnh, nh­ cho c¸c bé chÊp hµnh, van ISC vµ bé sÊy
c¶m biÕn tû lÖ kh«ng khÝ-nhiªn liÖu. Còng gièng nh­ cùc
E1, E01 vµ E02 ®­îc nèi gÇn buång n¹p khÝ cña ®éng
c¬.
(1/1)

ls
oo
dT
an
er
rit
W
ee
Fr
ith
rw
ito
Ed
DF
lP
Fil
PD

-4-
 §iÖn ¸p cùc cña c¶m biÕn
C¸c c¶m biÕn nµy biÕn ®æi c¸c th«ng tin kh¸c nhau thµnh
nh÷ng thay ®æi ®iÖn ¸p mµ ECU ®éng c¬ cã thÓ ph¸t hiÖn.
Cã nhiÒu lo¹i tÝn hiÖu c¶m biÕn, nh­ng cã 5 lo¹i ph­¬ng
ph¸p chÝnh ®Ó biÕn ®æi th«ng tin thµnh ®iÖn ¸p. HiÓu ®Æc
tÝnh cña c¸c lo¹i nµy ®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh trong khi ®o ®iÖn ¸p
ë cùc cã chÝnh x¸c hay kh«ng.
(1/1)

1. Dïng ®iÖn ¸p VC (VTA, PIM)

Mét ®iÖn ¸p kh«ng ®æi 5V (§iÖn ¸p VC) ®Ó ®iÒu khiÓn bé
vi xö lý ë bªn trong ECU ®éng c¬ b»ng ®iÖn ¸p cña ¾c
quy. §iÖn ¸p kh«ng ®æi nµy, ®­îc cung cÊp nh­ nguån
®iÖn cho c¶m biÕn, lµ ®iÖn ¸p cùc VC.
Trong lo¹i c¶m biÕn nµy, mét ®iÖn ¸p (5V) ®­îc ®Æt gi÷a
c¸c cùc VC vµ E2 tõ m¹ch ®iÖn ¸p kh«ng ®æi trong ECU

ls
®éng c¬ nh­ tr×nh bµy trong h×nh minh häa. Sau ®ã c¶m

oo
biÕn nµy thay gãc më b­ím ga hoÆc ¸p suÊt ®­êng èng

dT
n¹p ®· ®­îc ph¸t hiÖn b»ng ®iÖn ¸p thay ®æi gi÷a 0 vµ
5V ®Ó truyÒn tÝn hiÖu ®i.
an
Gîi ý khi söa ch÷a:
er
NÕu cã sù cè trong m¹ch ®iÖn ¸p kh«ng ®æi hoÆc ng¾n
rit

m¹ch VC, nguån ®iÖn cÊp cho bé vi xö lý sÏ bÞ ng¾t, lµm

W

cho ECU ®éng c¬ ngõng ho¹t ®éng vµ ®éng c¬ bÞ chÕt m¸y.

ee
Fr

2. Dïng mét nhiÖt ®iÖn trë (THW, THA)

ith

Gi¸ trÞ ®iÖn trë cña nhiÖt ®iÖn trë thay ®æi theo nhiÖt ®é.
rw

V× vËy c¸c nhiÖt ®iÖn trë ®­îc sö dông trong c¸c thiÕt bÞ
ito

nh­ c¶m biÕn nhiÖt ®é n­íc vµ c¶m biÕn nhiÖt ®é khÝ

n¹p, ®Ó ph¸t hiÖn c¸c thay ®æi cña nhiÖt ®é.
Ed

Nh­ tr×nh bµy trong h×nh minh häa, ®iÖn ¸p ®­îc cÊp vµo
DF

nhiÖt ®iÖn trë cña c¶m biÕn tõ m¹ch ®iÖn ¸p kh«ng ®æi
lP

(5V) trong ECU ®éng c¬ qua ®iÖn trë R. C¸c ®Æc tÝnh cña
nhiÖt ®iÖn trë nµy ®­îc ECU ®éng c¬ sö dông ®Ó ph¸t
Fil

hiÖn nhiÖt ®é b»ng sù thay ®æi ®iÖn ¸p t¹i ®iÓm A trong

PD

h×nh minh häa.

Khi nhiÖt ®iÖn trë hoÆc m¹ch cña d©y dÉn nµy bÞ hë, ®iÖn
¸p t¹i ®iÓm A sÏ lµ 5V, vµ khi cã ng¾n m¹ch tõ ®iÓm A
®Õn c¶m biÕn nµy, ®iÖn ¸p sÏ lµ 0V. V× vËy, ECU ®éng
c¬ sÏ ph¸t hiÖn mét sù cè b»ng chøc n¨ng chÈn ®o¸n.

-5-
 3. Dïng ®iÖn ¸p BËt/T¾t
1) C¸c thiÕt bÞ dïng c«ng t¾c (IDL, NSW).
Khi ®iÖn ¸p bËt ON vµ t¾t OFF, lµm cho c¶m biÕn nµy
ph¸t hiÖn ®­îc t×nh tr¹ng BËt/T¾t cña c«ng t¾c.
Mét ®iÖn ¸p 5V ®­îc ECU ®éng c¬ cÊp vµo c«ng t¾c
nµy. §iÖn ¸p ë cùc ECU ®éng c¬ lµ 5V khi c«ng t¾c nµy
T¾t OFF, vµ 0V khi c«ng t¾c nµy BËt ON. ECU ®éng c¬
dïng sù thay ®æi ®iÖn ¸p nµy ®Ó ph¸t hiÖn t×nh tr¹ng cña
c¶m biÕn.
Ngoµi ra, mét sè thiÕt bÞ sö dông ®iÖn ¸p cña 12V ¾cquy.
(2) C¸c thiÕt bÞ dïng tranzito (IGF, SPD).
§©y lµ mét thiÕt bÞ dïng chuyÓn m¹ch cña tranzito thay
cho c«ng t¾c. Nh­ víi thiÕt bÞ trªn ®©y, viÖc BËt ON vµ
T¾t OFF ®iÖn ¸p ®­îc dïng ®Ó ph¸t hiÖn ®iÒu kiÖn lµm
viÖc cña c¶m biÕn. §èi víi c¸c thiÕt bÞ sö dông c«ng t¾c,
mét ®iÖn ¸p 5V ®­îc ®Æt vµo c¶m biÕn tõ ECU ®éng c¬,
vµ ECU ®éng c¬ sö dông sù thay ®æi ®iÖn ¸p ®Çu cùc khi
tranzito bËt ON hoÆc ng¾t OFF ®Ó ph¸t hiÖn t×nh tr¹ng
cña c¶m biÕn nµy.
Ngoµi ra mét sè thiÕt bÞ sö dông ®iÖn ¸p 12V cña ¾c quy.

ls
oo
4. Sö dông nguån ®iÖn kh¸c tõ ECU ®éng c¬ (STA,

dT
STP)
an
ECU ®éng c¬ x¸c ®Þnh xem mét thiÕt bÞ kh¸c ®ang ho¹t
er
®éng hay kh«ng b»ng c¸ch ph¸t hiÖn ®iÖn ¸p ®­îc ®Æt
rit

vµo khi mét thiÕt bÞ ®iÖn kh¸c ®ang ho¹t ®éng.

W

H×nh minh häa thÓ hiÖn mét m¹ch ®iÖn cña ®Ìn phanh,
vµ khi c«ng t¾c bËt ON, ®iÖn ¸p 12V cña ¾c quy ®­îc ®Æt
ee

vµo cùc ECU ®éng c¬, vµ khi c«ng t¾c nµy bÞ ng¾t OFF,
Fr

®iÖn ¸p sÏ lµ 0V.
ith
rw
ito
Ed

5. Sö dông ®iÖn ¸p do c¶m biÕn t¹o ra (G, NE, OX,

DF

KNK)
lP

Khi b¶n th©n c¶m biÕn tù ph¸t vµ truyÒn ®iÖn, kh«ng cÇn
Fil

®Æt ®iÖn ¸p vµo c¶m biÕn nµy. ECU ®éng c¬ sÏ x¸c ®Þnh
®iÒu kiÖn ho¹t ®éng b»ng ®iÖn ¸p vµ tÇn sè cña dßng
PD

®iÖn sinh ra nµy.

Gîi ý:
Khi kiÓm tra ®iÖn ¸p cùc cña ECU ®éng c¬, tÝn hiÖu NE,
tÝn hiÖu KNK vµ v.v... ®­îc truyÒn ®i d­íi d¹ng sãng AC.
Do ®ã, cã thÓ thùc hiÖn c¸c phÐp ®o cã ®é chÝnh x¸c cao
b»ng c¸ch dïng m¸y ®o hiÖn sãng.

-6-
C¶m biÕn vµ c¸c tÝn hiÖu C¶m biÕn l­u l­îng khÝ n¹p
C¶m biÕn l­u l­îng khÝ n¹p lµ mét trong nh÷ng
c¶m biÕn quan träng nhÊt v× nã ®­îc sö dông
trong EFI kiÓu L ®Ó ph¸t hiÖn khèi l­îng hoÆc
thÓ tÝch kh«ng khÝ n¹p.
TÝn hiÖu cña khèi l­îng hoÆc thÓ tÝch cña
kh«ng khÝ n¹p ®­îc dïng ®Ó tÝnh thêi gian phun
c¬ b¶n vµ gãc ®¸nh löa sím c¬ b¶n.
C¶m biÕn l­u l­îng khÝ n¹p chñ yÕu ®­îc chia
thµnh 2 lo¹i, c¸c c¶m biÕn ®Ó ph¸t hiÖn khèi
l­îng kh«ng khÝ n¹p, vµ c¶m biÕn ®o thÓ tÝch
kh«ng khÝ n¹p, c¶m biÕn ®o khèi l­îng vµ c¶m
biÕn ®o l­u l­îng kh«ng khÝ n¹p cã c¸c lo¹i nh­
sau:
C¶m biÕn ®o khèi l­îng khÝ n¹p: KiÓu d©y sÊy.
C¶m biÕn ®o l­u l­îng khÝ n¹p: KiÓu c¸nh vµ
kiÓu giã xo¸y quang häc Karman
HiÖn nay hÇu hÕt c¸c xe sö dông c¶m biÕn l­u
l­îng khÝ n¹p khÝ kiÓu d©y nãng v× nã ®o chÝnh
x¸c h¬n, träng l­îng nhÑ h¬n vµ ®é bÒn cao
h¬n.

ls
oo
(1/5)

dT
an
Tham kh¶o:
er
KiÓu c¸nh
rit
W

C¶m biÕn l­u l­îng khÝ n¹p kiÓu c¸nh gåm cã

nhiÒu bé phËn nh­ thÓ hiÖn ë h×nh minh häa.
ee

Khi kh«ng khÝ ®i qua c¶m biÕn l­u l­îng khÝ

Fr

n¹p nµy tõ bé läc khÝ, nã ®Èy tÊm ®o më ra cho

ith

®Õn khi lùc t¸c ®éng vµo tÊm ®o c©n b»ng víi lß
rw

xo ph¶n håi.
ito

ChiÕt ¸p, ®­îc nèi ®ång trôc víi tÊm ®o nµy, sÏ

biÕn ®æi thÓ tÝch kh«ng khÝ n¹p thµnh mét tÝn
Ed

hiÖu ®iÖn ¸p (tÝn hiÖu VS) ®­îc truyÒn ®Õn

DF

ECU ®éng c¬.

lP

(1/1)
Fil
PD

-7-
 Tham kh¶o
KiÓu dßng xo¸y Karman quang häc
KiÓu c¶m biÕn l­u l­îng khÝ n¹p nµy trùc tiÕp c¶m nhËn thÓ
tÝch kh«ng khÝ n¹p b»ng quang häc. So víi lo¹i c¶m biÕn l­u
l­îng khÝ n¹p kiÓu c¸nh, nã cã thÓ lµm nhá h¬n vµ nhÑ h¬n
vÒ träng l­îng. CÊu t¹o ®¬n gi¶n cña ®­êng kh«ng khÝ còng
gi¶m søc c¶n cña kh«ng khÝ n¹p.
Mét trô "bé t¹o dßng xo¸y" ®­îc ®Æt ë gi÷a mét luång kh«ng
khÝ ®ång ®Òu t¹o ra giã xo¸y ®­îc gäi lµ "giã xo¸y Karman"
ë h¹ l­u cña trô nµy. V× tÇn sè dßng xo¸y Karman ®­îc t¹o
ra tû lÖ thuËn víi tèc ®é cña luång kh«ng khÝ, thÓ tÝch cña
luång kh«ng khÝ cã thÓ ®­îc tÝnh b»ng c¸ch ®o tÇn sè cña
giã xo¸y nµy.
C¸c luång giã xo¸y ®­îc ph¸t hiÖn b»ng c¸ch b¾t bÒ mÆt
cña mét tÊm kim lo¹i máng (®­îc gäi lµ "g­¬ng") chÞu ¸p
suÊt cña c¸c giã xo¸y vµ ph¸t hiÖn c¸c ®é rung cña g­¬ng
b»ng quang häc bëi mét cÆp quang ®iÖn (mét LED ®­îc kÕt
hîp víi mét tranzito quang).
TÝn hiÖu cña thÓ tÝch khÝ n¹p (KS) lµ mét tÝn hiÖu xung gièng
nh­ tÝn hiÖu ®­îc thÓ hiÖn trong h×nh minh häa. Khi thÓ tÝch

ls
kh«ng khÝ n¹p nhá, tÝn hiÖu nµy cã tÇn sè thÊp. Khi thÓ tÝch

oo
khÝ n¹p lín, tÝn hiÖu nµy cã tÇn sè cao.

dT
(1/1)

1. KiÓu d©y sÊy

an
er
(1) CÊu t¹o
rit
W

Nh­ tr×nh bµy ë h×nh minh häa, cÊu t¹o cña c¶m biÕn l­u
l­îng khÝ n¹p kiÓu d©y nãng rÊt ®¬n gi¶n.
ee

C¶m biÕn l­u l­îng khÝ n¹p gän vµ nhÑ nh­ ®­îc thÓ
Fr

hiÖn trong h×nh minh häa ë bªn tr¸i lµ lo¹i c¾m phÝch
ith

®­îc ®Æt vµo ®­êng kh«ng khÝ, vµ lµm cho phÇn kh«ng
rw

khÝ n¹p ch¹y qua khu vùc ph¸t hiÖn. Nh­ tr×nh bµy trong
ito

h×nh minh häa, mét d©y nãng vµ nhiÖt ®iÖn trë, ®­îc sö
dông nh­ mét c¶m biÕn, ®­îc l¾p vµo khu vùc ph¸t hiÖn.
Ed

B»ng c¸ch trùc tiÕp ®o khèi l­îng kh«ng khÝ n¹p, ®é

DF

chÝnh x¸c ph¸t hiÖn ®­îc t¨ng lªn vµ hÇu nh­ kh«ng cã
lP

søc c¶n cña kh«ng khÝ n¹p. Ngoµi ra, v× kh«ng cã c¸c c¬
cÊu ®Æc biÖt, dông cô nµy cã ®é bÒn tuyÖt h¶o.
Fil

C¶m biÕn l­u l­îng khÝ n¹p ®­îc thÓ hiÖn trong h×nh
PD

minh ho¹ còng cã mét c¶m biÕn nhiÖt ®é kh«ng khÝ n¹p
g¾n vµo.
(2/5)

-8-
 (2) Ho¹t ®éng vµ chøc n¨ng
Nh­ thÓ hiÖn trong h×nh minh häa, dßng ®iÖn ch¹y vµo
d©y sÊy (bé sÊy) lµm cho nã nãng lªn. Khi kh«ng khÝ
ch¹y quanh d©y nµy, d©y sÊy ®­îc lµm nguéi t­¬ng øng
víi khèi kh«ng khÝ n¹p. B»ng c¸ch ®iÒu chØnh dßng ®iÖn
ch¹y vµo d©y sÊy nµy ®Ó gi÷ cho nhiÖt ®é cña d©y sÊy
kh«ng ®æi, dßng ®iÖn ®ã sÏ tû lÖ thuËn víi khèi kh«ng khÝ
n¹p. Sau ®ã cã thÓ ®o khèi l­îng kh«ng khÝ n¹p b»ng
c¸ch ph¸t hiÖn dßng ®iÖn ®ã. Trong tr­êng hîp cña c¶m
biÕn l­u l­îng khÝ n¹p kiÓu d©y sÊy, dßng ®iÖn nµy ®­îc
biÕn ®æi thµnh mét ®iÖn ¸p, sau ®ã ®­îc truyÒn ®Õn ECU
®éng c¬ tõ cùc VG.
(3/5)

ls
oo
dT
an
(3) M¹ch ®iÖn bªn trong
er
rit

Trong c¶m biÕn l­u l­îng khÝ n¹p thùc tÕ, nh­ tr×nh bµy ë
W

h×nh minh häa, mét d©y sÊy ®­îc ghÐp vµo m¹ch cÇu.
M¹ch cÇu nµy cã ®Æc tÝnh lµ c¸c ®iÖn thÕ t¹i ®iÓm A vµ B
ee

b»ng nhau khi tÝch cña ®iÖn trë theo ®­êng chÐo b»ng
Fr

nhau ([Ra+R3]*R1=Rh*R2).
ith

Khi d©y sÊy nµy (Rh) ®­îc lµm m¸t b»ng kh«ng khÝ n¹p,
rw

®iÖn trë t¨ng lªn dÉn ®Õn sù h×nh thµnh ®é chªnh gi÷a
c¸c ®iÖn thÕ cña c¸c ®iÓm A vµ B. Mét bé khuyÕch ®¹i
ito

xö lý ph¸t hiÖn chªnh lÖch nµy vµ lµm t¨ng ®iÖn ¸p ®Æt

Ed

vµo m¹ch nµy (lµm t¨ng dßng ®iÖn ch¹y qua d©y sÊy
DF

(Rh)). Khi thùc hiÖn viÖc nµy, nhiÖt ®é cña d©y sÊy (Rh)
l¹i t¨ng lªn dÉn ®Õn viÖc t¨ng t­¬ng øng trong ®iÖn trë
lP

cho ®Õn khi ®iÖn thÕ cña c¸c ®iÓm A vµ B trë nªn b»ng
Fil

nhau (c¸c ®iÖn ¸p cña c¸c ®iÓm A vµ B trë nªn cao h¬n).
PD

B»ng c¸ch sö dông c¸c ®Æc tÝnh cña lo¹i m¹ch cÇu nµy,
c¶m bݪn l­u l­îng khÝ n¹p cã thÓ ®o ®­îc khèi l­îng
kh«ng khÝ n¹p b»ng c¸ch ph¸t hiÖn ®iÖn ¸p ë ®iÓm B.
(4/5)

-9-
 Cảm biến lưu lượng khí nạp
Trong hÖ thèng nµy, nhiÖt ®é cña d©y sÊy (Rh) ®­îc duy tr×
liªn tôc ë nhiÖt ®é kh«ng ®æi cao h¬n nhiÖt ®é cña kh«ng khÝ
n¹p, b»ng c¸ch sö dông nhiÖt ®iÖn trë (Ra). Do ®ã, v× cã thÓ
®o ®­îc khèi l­îng khÝ n¹p mét c¸ch chÝnh x¸c mÆc dï
nhiÖt ®é khÝ n¹p thay ®æi, ECU cña ®éng c¬ kh«ng cÇn ph¶i
hiÖu chØnh thêi gian phun nhiªn liÖu ®èi víi nhiÖt ®é kh«ng
khÝ n¹p.
Ngoµi ra, khi mËt ®é kh«ng khÝ gi¶m ®i ë c¸c ®é cao lín, kh¶
n¨ng lµm nguéi cña kh«ng khÝ gi¶m xuèng so víi cïng thÓ
tÝch khÝ n¹p ë møc n­íc biÓn. Do ®ã møc lµm nguéi cho d©y
sÊy nµy gi¶m xuèng. V× khèi khÝ n¹p ®­îc ph¸t hiÖn còng sÏ
gi¶m xuèng, nªn kh«ng cÇn ph¶i hiÖu chØnh møc bï cho ®é
cao lín.
Gîi ý:
§iÖn ¸p (V) cÇn thiÕt ®Ó t¨ng nhiÖt ®é cña d©y sÊy (Rh) nµy
theo møc cña DT tõ nhiÖt ®é cña khÝ n¹p ®­îc gi÷ kh«ng ®æi
ë mäi thêi ®iÓm mÆc dï nhiÖt ®é khÝ n¹p thay ®æi. Ngoµi ra
kh¶ n¨ng lµm nguéi cña kh«ng khÝ lu«n lu«n tû lÖ víi khèi
l­îng kh«ng khÝ n¹p.

ls
Do ®ã nÕu khèi l­îng khÝ n¹p kh«ng thay ®æi, tÝn hiÖu ra cña

oo
c¶m biÕn l­u l­îng khÝ n¹p sÏ kh«ng thay ®æi dï cho nhiÖt

dT
®é kh«ng khÝ n¹p thay ®æi.
an (5/5)
er
rit

C¶m biÕn ¸p suÊt ®­êng èng n¹p (C¶m biÕn ch©n

W

kh«ng)
ee

C¶m biÕn ¸p suÊt ®­êng èng n¹p ®­îc dïng cho hÖ thèng
Fr

EFI kiÓu D ®Ó c¶m nhËn ¸p suÊt ®­êng èng n¹p. §©y lµ mét
ith

trong nh÷ng c¶m biÕn quan träng nhÊt trong EFI kiÓu D.
B»ng c¸ch g¾n mét IC vµo c¶m biÕn nµy, c¶m biÕn ¸p suÊt
rw

®­êng èng n¹p c¶m nhËn ®­îc ¸p suÊt ®­êng èng n¹p nh­
ito

mét tÝn hiÖu PIM. Sau ®ã ECU ®éng c¬ x¸c ®Þnh ®­îc thêi
Ed

gian phun c¬ b¶n vµ gãc ®¸nh löa sím c¬ b¶n trªn c¬ së

cña tÝn hiÖu PIM nµy.
DF

Nh­ tr×nh bµy ë h×nh minh häa, mét chÝp silic kÕt hîp víi mét
lP

buång ch©n kh«ng ®­îc duy tr× ë ®é ch©n kh«ng ®Þnh tr­íc,
Fil

®­îc g¾n vµo bé c¶m biÕn nµy. Mét phÝa cña chip nµy ®­îc
PD

lé ra víi ¸p suÊt cña ®­êng èng n¹p vµ phÝa bªn kia th«ng
víi buång ch©n kh«ng bªn trong. V× vËy, kh«ng cÇn ph¶i
hiÖu chØnh møc bï cho ®é cao lín v× ¸p suÊt cña ®­êng èng
n¹p cã thÓ ®o ®­îc chÝnh x¸c ngay c¶ khi ®é cao nµy thay
®æi.
Mét thay ®æi vÒ ¸p suÊt cña ®­êng èng n¹p sÏ lµm cho h×nh
d¹ng cña chip silic nµy thay ®æi, vµ trÞ sè ®iÖn trë cña chÝp
nµy dao ®éng theo møc biÕn d¹ng nµy.
TÝn hiÖu ®iÖn ¸p, mµ IC biÕn ®æi tõ s­ dao ®éng cña gi¸ trÞ
®iÖn trë nµy gäi lµ tÝn hiÖu PIM.
Gîi ý khi söa ch÷a:
NÕu èng ch©n kh«ng ®­îc nèi víi c¶m biÕn nµy bÞ rêi ra,
l­îng phun nhiªn liÖu sÏ ®¹t møc cao nhÊt, vµ ®éng c¬ sÏ
kh«ng ch¹y mét c¸ch thÝch hîp. Ngoµi ra nÕu gi¾c nèi nµy
bÞ rêi ra, ECU cña ®éng c¬ sÏ chuyÓn sang chÕ ®é an toµn.
(1/1)

-10-
 C¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga
C¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga ®­îc l¾p trªn cæ häng giã. C¶m
biÕn nµy biÕn ®æi gãc më b­ím ga thµnh ®iÖn ¸p, ®­îc
truyÒn ®Õn ECU ®éng c¬ nh­ tÝn hiÖu më b­ím ga (VTA).
Ngoµi ra, mét sè thiÕt bÞ truyÒn mét tÝn hiÖu IDL riªng biÖt.
C¸c bé phËn kh¸c x¸c ®Þnh nã lóc t¹i thêi ®iÓm ch¹y kh«ng
t¶i khi ®iÖn ¸p VTA nµy ë d­íi gi¸ trÞ chuÈn.
HiÖn nay, cã 2 lo¹i, lo¹i tuyÕn tÝnh vµ lo¹i cã phÇn tö Hall
®­îc sö dông. Ngoµi ra, ®Çu ra 2 hÖ thèng ®­îc sö dông ®Ó
t¨ng ®é tin cËy.
(1/3)

ls
oo
dT
an
Tham kh¶o
er
rit

Lo¹i tiÕp ®iÓm

W

Lo¹i c¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga nµy dïng tiÕp ®iÓm kh«ng t¶i
(IDL) vµ tiÕp ®iÓm trî t¶i (PSW) ®Ó ph¸t hiÖn xem ®éng c¬
ee

®ang ch¹y kh«ng t¶i hoÆc ®ang ch¹y d­íi t¶i träng lín.
Fr

Khi b­ím ga ®­îc ®ãng hoµn toµn, tiÕp ®iÓm IDL ®ãng ON
ith

vµ tiÕp ®iÓm PSW ng¾t OFF. ECU ®éng c¬ x¸c ®Þnh r»ng
rw

®éng c¬ ®ang ch¹y kh«ng t¶i.

ito

Khi ®¹p bµn ®¹p ga, tiÕp ®iÓm IDL sÏ bÞ ng¾t OFF, vµ khi
Ed

b­ím ga më qu¸ mét ®iÓm x¸c ®Þnh, tiÕp ®iÓm PSW sÏ

®ãng ON, t¹i thêi ®iÓm nµy ECU ®éng c¬ x¸c ®Þnh r»ng
DF

®éng c¬ ®ang ch¹y d­íi t¶i nÆng.

lP

(1/1)
Fil
PD

-11-
 1. Lo¹i tuyÕn tÝnh
Nh­ tr×nh bµy trong h×nh minh häa, c¶m biÕn nµy gåm cã 2
con tr­ît vµ mét ®iÖn trë, vµ c¸c tiÕp ®iÓm cho c¸c tÝn hiÖu
IDL vµ VTA ®­îc cung cÊp ë c¸c ®Çu cña mçi tiÕp ®iÓm.
Khi tiÕp ®iÓm nµy tr­ît däc theo ®iÖn trë ®ång thêi víi gãc
më b­ím ga, ®iÖn ¸p nµy ®­îc ®Æt vµo cùc VTA theo tû lÖ
thuËn víi gãc më cña b­ím ga. Khi b­ím ga ®­îc ®ãng l¹i
hoµn toµn, tiÕp ®iÓm cña tÝn hiÖu IDL ®­îc nèi víi c¸c cùc
IDL vµ E2.
gîi
· C¸c c¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga lo¹i tuyÕn tÝnh hiÖn nay cã
c¸c kiÓu kh«ng cã tiÕp ®iÓm IDL hoÆc c¸c kiÓu cã tiÕp
®iÓm IDL nh­ng nã kh«ng ®­îc nèi víi ECU ®éng c¬.
C¸c kiÓu nµy dïng tÝn hiÖu VTA ®Ó thùc hiÖn viÖc ®iÒu
khiÓn ®· nhí vµ ph¸t hiÖn tr¹ng th¸i ch¹y kh«ng t¶i.
· Mét sè kiÓu sö dông tÝn hiÖu ra hai hÖ thèng (VTA1,
VTA2) ®Ó t¨ng ®é tin cËy.

(2/3)

ls
oo
dT
an
2. Lo¹i phÇn tö Hall
er
C¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga lo¹i phÇn tö Hall gåm cã c¸c m¹ch
rit

IC Hall lµm b»ng c¸c phÇn tö Hall vµ c¸c nam ch©m quay
W

quanh chóng. C¸c nam ch©m ®­îc l¾p ë trªn trôc b­ím ga
ee

vµ quay cïng víi b­ím ga.

Fr

Khi b­ím ga më, c¸c nam ch©m quay cïng mét lóc, vµ c¸c
ith

nam ch©m nµy thay ®æi vÞ trÝ cña chóng. Vµo lóc ®ã, IC Hall
rw

ph¸t hiÖn sù thay ®æi tõ th«ng g©y ra bëi sù thay ®æi cña vÞ
trÝ nam ch©m vµ t¹o ra ®iÖn ¸p ra cña hiÖu øng Hall tõ c¸c
ito

cùc VTA1 vµ VTA2 theo møc thay ®æi nµy. TÝn hiÖu nµy
Ed

®­îc truyÒn ®Õn ECU ®éng c¬ nh­ tÝn hiÖu më b­ím ga.
C¶m biÕn nµy kh«ng chØ ph¸t hiÖn chÝnh x¸c ®é më cña
DF

b­ím ga, mµ cßn sö dông ph­¬ng ph¸p kh«ng tiÕp ®iÓm vµ

lP

cã cÊu t¹o ®¬n gi¶n, v× thÕ nã kh«ng dÔ bÞ háng. Ngoµi ra,

Fil

®Ó duy tr× ®é tin cËy cña c¶m biÕn nµy, nã ph¸t ra c¸c tÝn
PD

hiÖu tõ hai hÖ thèng cã c¸c tÝnh chÊt kh¸c nhau.

(3/3)

-12-
 Tham kh¶o
HiÖu øng Hall
HiÖu øng Hall lµm ®é chªnh ®iÖn thÕ t¹i vÞ trÝ x¶y ra dßng
®iÖn vu«ng gãc víi tõ tr­êng, khi mét tõ tr­êng ®­îc ®Æt
vu«ng gãc víi dßng ®iÖn ch¹y trong mét d©y dÉn. Ngoµi ra,
®iÖn ¸p ®­îc t¹o ra bëi ®é chªnh ®iÖn thÕ nµy thay ®æi theo
tû lÖ víi mËt ®é tõ th«ng ®Æt vµo.
C¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga lo¹i phÇn tö Hall dïng nguyªn lý
nµy ®Ó biÕn ®æi sù thay ®æi vÞ trÝ b­ím ga (më) nh»m thay
®æi mËt ®é cña tõ th«ng ®Ó ®o chÝnh x¸c sù thay ®æi cña vÞ
trÝ b­ím ga.
(1/1)

ls
oo
dT
an
er
C¶m biÕn vÞ trÝ bµn ®¹p ga
rit

C¶m biÕn vÞ trÝ cña bµn ®¹p ga biÕn ®æi møc

W

®¹p xuèng cña bµn ®¹p ga (gãc) thµnh mét tÝn

ee

hiÖu ®iÖn ®­îc chuyÓn ®Õn ECU ®éng c¬.

Fr

Ngoµi ra, ®Ó ®¶m b¶o ®é tin cËy, c¶m biÕn nµy

ith

truyÒn c¸c tÝn hiÖu tõ hai hÖ thèng cã c¸c ®Æc

®iÓm ®Çu ra kh¸c nhau. Cã hai lo¹i c¶m biÕn vÞ
rw

trÝ bµn ®¹p ga, lo¹i tuyÕn tÝnh vµ lo¹i phÇn tö

ito

Hall.
Ed

1. Lo¹i tuyÕn tÝnh

DF

CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¶m biÕn nµy c¬

b¶n gièng nh­ c¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga lo¹i
lP

tuyÒn tÝnh. Trong c¸c tÝn hiÖu tõ hai hÖ

Fil

thèng nµy, mét lµ tÝn hiÖu VPA truyÒn ®iÖn

PD

¸p theo ®­êng th¼ng trong toµn bé ph¹m vi

bµn ®¹p ga. TÝn hiÖu kh¸c lµ tÝn hiÖu VPA2,
truyÒn ®iÖn ¸p bï tõ tÝn hiÖu VPA.
Gîi ý khi söa ch÷a:
Kh«ng ®­îc th¸o c¶m biÕn nµy. ViÖc ®iÒu
chØnh vÞ trÝ yªu cÇu ®é chÝnh x¸c rÊt cao khi l¾p
®Æt c¶m biÕn. V× vËy, ph¶i thay thÕ c¶ côm bµn
®¹p ga khi c¶m biÕn nµy bÞ háng.
(1/2)

-13-
 2. Lo¹i phÇn tö Hall
CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¶m biÕn nµy c¬
b¶n gièng nh­ c¶m biÕn vÞ trÝ b­ím galo¹i
phÇn tö Hall.
§Ó ®¶m b¶o ®é tin cËy cao h¬n, ph¶i cung
cÊp mét m¹ch ®iÖn ®éc lËp cho tõng hÖ
thèng mét.
(2/2)

ls
oo
C¸c bé t¹o tÝn hiÖu G vµ NE

dT
TÝn hiÖu G vµ NE ®­îc t¹o ra bëi cuén nhËn
an
tÝnh hiÖu, bao gåm mét c¶m biÕn vÞ trÝ trôc cam
hoÆc c¶m biÕn vÞ trÝ trôc khuûu, vµ ®Üa tÝn hiÖu
er
rit

hoÆc r«to tÝn hiÖu. Th«ng tin tõ hai tÝn hiÖu nµy
W

®­îc kÕt hîp bëi ECU ®éng c¬ ®Ó ph¸t hiÖn

®Çy ®ñ gãc cña trôc khuûu vµ tèc ®é ®éng c¬.
ee

Hai tÝn hiÖu nµy kh«ng chØ rÊt quan träng ®èi
Fr

víi c¸c hÖ thèng EFI mµ cßn quan träng ®èi víi

ith

c¶ hÖ thèng ESA.
rw

(1/3)
ito
Ed
DF
lP
Fil
PD

-14-
 Tham kh¶o:
Lo¹i ®Æt trong bé chia ®iÖn
Nh­ thÓ hiÖn ë h×nh minh häa, lo¹i nµy cã mét
r«to tÝn hiÖu vµ cuén nhËn tÝn hiÖu t­¬ng øng
víi tÝn hiÖu G vµ NE n»m trong bé chia ®iÖn.
Sè r¨ng cña r«to vµ sè cuén nhËn tÝn hiÖu kh¸c
nhau tuú theo kiÓu ®éng c¬.
ECU ®­îc cung cÊp c¸c th«ng tin dïng lµm
tiªu chuÈn ®ã lµ, th«ng tin vÒ gãc quay cña trôc
khuûu lµ tÝn hiÖu G, vµ th«ng tin vÒ tèc ®é ®éng
c¬ lµ tÝn hiÖu NE.
(1/1)

ls
oo
dT
an
er
rit
W
ee
Fr
ith
rw
ito
Ed
DF
lP
Fil
PD

-15-
 1. C¶m biÕn vÞ trÝ trôc cam (bé t¹o tÝn hiÖu G)
Trªn trôc cam ®èi diÖn víi c¶m biÕn vÞ trÝ trôc cam lµ ®Üa
tÝn hiÖu G cã c¸c r¨ng. Sè r¨ng lµ 1, 3 hoÆc mét sè kh¸c
tuú theo kiÓu ®éng c¬. (Trong h×nh vÏ cã 3 r¨ng). Khi trôc
cam quay, khe hë kh«ng khÝ gi÷a c¸c vÊu nh« ra trªn
trôc cam vµ c¶m biÕn nµy sÏ thay ®æi. Sù thay ®æi khe hë
t¹o ra mét ®iÖn ¸p trong cuén nhËn tÝn hiÖu ®­îc g¾n
vµo c¶m biÕn nµy, sinh ra tÝn hiÖu G. TÝn hiÖu G nµy
®­îc chuyÓn ®i nh­ mét th«ng tin vÒ gãc chuÈn cña trôc
khuûu ®Õn ECU ®éng c¬, kÕt hîp nã víi tÝn hiÖu NE tõ
c¶m biÕn vÞ trÝ cña trôc khuûu ®Ó x¸c ®Þnh TDC (®iÓm
chÕt trªn) kú nÐn cña mçi xi lanh ®Ó ®¸nh löa vµ ph¸t
hiÖn gãc quay cña trôc khuûu. ECU ®éng c¬ dïng th«ng
tin nµy ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian phun vµ thêi ®iÓm ®¸nh löa.
Gîi ý khi söa ch÷a:
Khi ECU ®éng c¬ kh«ng nhËn ®­îc tÝn hiÖu G tõ c¶m biÕn
nµy, cã kiÓu xe vÉn ®Ó ®éng c¬ ch¹y vµ cã kiÓu xe ®éng c¬
chÕt m¸y.
(2/3)

ls
oo
dT
an
2. C¶m biÕn vÞ trÝ cña trôc khuûu (bé t¹o tÝn hiÖu NE)
er
TÝn hiÖu NE ®­îc ECU ®éng c¬ sö dông ®Ó ph¸t hiÖn
rit

gãc cña trôc khuûu vµ tèc ®é cña ®éng c¬. ECU ®éng c¬
W

dïng tÝn hiÖu NE vµ tÝn hiÖu G ®Ó tÝnh to¸n thêi gian phun
ee

c¬ b¶n vµ gãc ®¸nh löa sím c¬ b¶n.

Fr

§èi víi tÝn hiÖu G, tÝn hiÖu NE ®­îc t¹o ra bëi khe kh«ng
ith

khÝ gi÷a c¶m biÕn vÞ trÝ trôc khuûu vµ c¸c r¨ng trªn chu vi
rw

cña r«to tÝn hiÖu NE ®­îc l¾p trªn trôc khuûu.

H×nh minh häa tr×nh bµy mét bé t¹o tÝn hiÖu cã 34 r¨ng ë
ito

chu vi cña r«to tÝn hiÖu NE vµ mét khu vùc cã 2 r¨ng

Ed

khuyÕt. Khu vùc cã 2 r¨ng khuyÕt nµy cã thÓ ®­îc sö

DF

dông ®Ó ph¸t hiÖn gãc cña trôc khuûu, nh­ng nã kh«ng

thÓ x¸c ®Þnh xem ®ã lµ TDC cña chu kú nÐn hoÆc TDC
lP

cña kú x¶. ECU ®éng c¬ kÕt hîp tÝn hiÖu NE vµ tÝn hiÖu G
Fil

®Ó x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c gãc cña trôc khuûu.

PD

Ngoµi lo¹i nµy, mét sè bé ph¸t tÝn hiÖu cã 12, 24 hoÆc

mét r¨ng kh¸c, nh­ng ®é chÝnh x¸c cña viÖc ph¸t hiÖn
gãc cña trôc khuûu sÏ thay ®æi theo sè r¨ng. VÝ dô, Lo¹i
cã 12 r¨ng cã ®é chÝnh x¸c vÒ ph¸t hiÖn gãc cña trôc
khuûu lµ 30°CA.
Gîi ý khi söa ch÷a:
Khi ECU ®éng c¬ kh«ng nhËn ®­îc tÝn hiÖu NE tõ c¶m biÕn
nµy, ECU ®éng c¬ x¸c ®Þnh r»ng ®éng c¬ ®· ngõng ch¹y,
lµm cho ®éng c¬ chÕt m¸y.
(3/3)

-16-
 C¶m biÕn nhiÖt ®é n­íc / C¶m biÕn nhiÖt
®é khÝ n¹p
C¶m biÕn nhiÖt ®é n­íc vµ c¶m biÕn nhiÖt ®é
khÝ n¹p ®· ®­îc g¾n c¸c nhiÖt ®iÖn trë bªn
trong, mµ nhiÖt ®é cµng thÊp, trÞ sè ®iÖn trë
cµng lín, ng­îc l¹i, nhiÖt ®é cµng cao, trÞ sè
®iÖn cµng thÊp. Vµ sù thay ®æi vÒ gi¸ trÞ ®iÖn trë
cña nhiÖt ®iÖn trë nµy ®­îc sö dông ®Ó ph¸t
hiÖn c¸c thay ®æi vÒ nhiÖt ®é cña n­íc lµm m¸t
vµ kh«ng khÝ n¹p.
Nh­ ®­îc thÓ hiÖn trong h×nh minh häa, ®iÖn
trë ®­îc g¾n trong ECU ®éng c¬ vµ nhiÖt ®iÖn
trë trong c¶m biÕn nµy ®­îc m¾c nèi tiÕp trong
m¹ch ®iÖn sao cho ®iÖn ¸p cña tÝn hiÖu ®­îc
ph¸t hiÖn bëi ECU ®éng c¬ sÏ thay ®æi theo
c¸c thay ®æi cña nhiÖt ®iÖn trë nµy. Khi nhiÖt ®é
cña n­íc lµm m¸t hoÆc khÝ n¹p thÊp, ®iÖn trë
cña nhiÖt ®iÖn trë sÏ lín, t¹o nªn mét ®iÖn ¸p
cao trong c¸c tÝn hiÖu THV vµ THA.
1. C¶m biÕn nhiÖt ®é n­íc
C¶m biÕn nhiÖt ®é n­íc ®o nhiÖt ®é cña

ls
oo
n­íc lµm m¸t ®éng c¬. Khi nhiÖt ®é cña

dT
n­íc lµm m¸t ®éng c¬ thÊp, ph¶i t¨ng tèc
®é ch¹y kh«ng t¶i, t¨ng thêi gian phun, gãc
an
®¸nh löa sím, v.v... nh»m c¶i thiÖn kh¶
er
n¨ng lµm viÖc vµ ®Ó h©m nãng. V× vËy, c¶m
rit

biÕn nhiÖt ®é n­íc kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®èi

W

víi hÖ thèng ®iÒu khiÓn ®éng c¬.

ee

2. C¶m biÕn nhiÖt ®é khÝ n¹p

Fr

C¶m biÕn nhiÖt ®é khÝ n¹p nµy ®o nhiÖt ®é

ith

cña kh«ng khÝ n¹p. L­îng vµ mËt ®é kh«ng

rw

khÝ sÏ thay ®æi theo nhiÖt ®é cña kh«ng khÝ.

V× vËy cho dï l­îng kh«ng khÝ ®­îc c¶m
ito

biÕn l­u l­îng khÝ n¹p ph¸t hiÖn lµ kh«ng

Ed

thay ®æi, l­îng nhiªn liÖu phun ph¶i ®­îc

hiÖu chØnh. Tuy nhiªn c¶m biÕn l­u l­îng
DF

khÝ n¹p kiÓu d©y sÊy trùc tiÕp ®o khèi l­îng

lP

kh«ng khÝ. V× vËy kh«ng cÇn ph¶i hiÖu

Fil

chØnh.
PD

(1/1)

-17-
 C¶m biÕn oxy (C¶m biÕn O2)
§èi víi chøc n¨ng lµm s¹ch khÝ x¶ tèi ®a cña ®éng c¬ cã
TWC (bé trung hoµ khÝ x¶ 3 thµnh phÇn) ph¶i duy tr× tû lÖ
kh«ng khÝ-nhiªn liÖu trong mét giíi h¹n hÑp xoay quanh tû
lÖ kh«ng khÝ-nhiªn liÖu lý thuyÕt. C¶m biÕn oxy ph¸t hiÖn
xem nång ®é «xy trong khÝ x¶ lµ giµu h¬n hoÆc nghÌo h¬n
tû lÖ kh«ng khÝ - nhiªn liÖu lý thuyÕt. C¶m biÕn nµy chñ yÕu
®­îc l¾p trong ®­êng èng x¶, nh­ng vÞ trÝ l¾p vµ sè l­îng
kh¸c nhau tuú theo kiÓu ®éng c¬.
C¶m biÕn oxy cã mét phÇn tö lµm b»ng ziconi «xit (ZrO2),
®©y lµ mét lo¹i gèm. Bªn trong vµ bªn ngoµi cña phÇn tö
nµy ®­îc bäc b»ng mét líp platin máng. Kh«ng khÝ chung
quanh ®­îc dÉn vµo bªn trong cña c¶m biÕn nµy, vµ phÝa
ngoµi cña c¶m biÕn lé ra phÝa khÝ th¶i.
ë nhiÖt ®é cao (400°C hay cao h¬n), phÇn tö zirconi t¹o ra
mét ®iÖn ¸p nh­ lµ do sù chªnh lÖch lín gi÷a c¸c nång ®é
cña «xy ë phÝa trong vµ phÝa ngoµi cña phÇn tö zirconi nµy.
Ngoµi ra, platin t¸c ®éng nh­ mét chÊt xóc t¸c ®Ó g©y ra
ph¶n øng hãa häc gi÷a oxy vµ c¸cbon monoxit (CO) trong
khÝ x¶. V× vËy, ®iÒu nµy sÏ lµm gi¶m l­îng oxy vµ t¨ng tÝnh
nh¹y c¶m cña c¶m biÕn. Khi hçn hîp kh«ng khÝ - nhiªn liÖu

ls
oo
nghÌo, ph¶i cã oxy trong khÝ x¶ sao cho chØ cã mét chªnh

dT
lÖch nhá vÒ nång ®é cña oxy gi÷a bªn trong vµ bªn ngoµi
cña nguyªn tè zirconi. Do ®ã, phÇn tö zirconi sÏ chØ t¹o ra
an
mét ®iÖn ¸p thÊp (gÇn 0V). Ng­îc l¹i, khi hçn hîp kh«ng khÝ
er
- nhiªn liÖu giµu, hÇu nh­ kh«ng cã oxy trong khÝ x¶. V× vËy,
rit

cã sù kh¸c biÖt lín vÒ nång ®é oxy gi÷a bªn trong vµ bªn

W

ngoµi cña c¶m biÕn nµy ®Ó phÇn tõ zirconi t¹o ra mét ®iÖn
ee

¸p t­¬ng ®èi lín (xÊp xØ 1 V). C¨n cø vµo tÝn hiÖu OX do

Fr

c¶m biÕn nµy truyÒn ®Õn, ECU ®éng c¬ sÏ t¨ng hoÆc gi¶m
l­îng phun nhiªn liÖu ®Ó duy tr× tû lÖ kh«ng khÝ - nhiªn liÖu
ith

trung b×nh ë tû lÖ kh«ng khÝ - nhiªn liÖu lý thuyÕt.

rw

Mét sè c¶m biÕn oxy zirconi cã c¸c bé sÊy ®Ó sÊy nãng

ito

phÇn tõ zirconi. Bé sÊy nµy còng ®­îc ECU ®éng c¬ ®iÒu

Ed

khiÓn. Khi l­îng kh«ng khÝ n¹p thÊp (nãi kh¸c ®i, khi nhiÖt
®é khÝ x¶ thÊp), dßng ®iÖn ®­îc truyÒn ®Õn bé sÊy ®Ó lµm
DF

nãng c¶m biÕn nµy.

lP

(1/1)
Fil
PD

-18-
 C¶m biÕn tû lÖ kh«ng khÝ-nhiªn liÖu (A/F)
Gièng nh­ c¶m biÕn oxy, c¶m biÕn tû lÖ kh«ng khÝ - nhiªn
liÖu ph¸t hiÖn nång ®é oxy trong khÝ x¶. C¸c c¶m biÕn oxy
th«ng th­êng ph¶i lµm sao cho ®iÖn ¸p ®Çu ra cã xu h­íng
thay ®æi m¹nh t¹i giíi h¹n cña tû lÖ kh«ng khÝ - nhiªn liÖu lý
thuyÕt. Khi so s¸nh, c¶m biÕn tû lÖ kh«ng khÝ - nhiªn liÖu ®Æt
mét ®iÖn ¸p kh«ng thay ®æi ®Ó nhËn ®­îc mét ®iÖn ¸p gÇn
nh­ tû lÖ thuËn víi nång ®é cña oxy. §iÒu nµy lµm t¨ng ®é
chÝnh x¸c cña viÖc ph¸t hiÖn tû lÖ kh«ng khÝ-nhiªn liÖu.
H×nh minh häa tr×nh bµy mét c¶m biÕn tû lÖ kh«ng khÝ-nhiªn
liÖu ®­îc hiÓn thÞ trong m¸y chÈn ®o¸n cÇm tay. Mét m¹ch
duy tr× ®iÖn ¸p kh«ng ®æi ë c¸c cùc AF+ vµ AF- cña ECU
®éng c¬ g¾n trong ®ã. V× vËy, v«n kÕ kh«ng thÓ ph¸t hiÖn
t×nh tr¹ng ®Çu ra cña c¶m biÕn tû lÖ kh«ng khÝ-nhiªn liÖu.
H·y sö dông m¸y chÈn ®o¸n nµy. C¸c ®Æc ®iÓm ®Çu ra cña
c¶m biÕn tû lÖ kh«ng khÝ-nhiªn liÖu lµm nã cã thÓ hiÖu chØnh
ngay khi cã sù thay ®æi vÒ tû lÖ kh«ng khÝ-nhiªn liÖu, lµm
cho viÖc hiÖu chØnh tÝn hiÖu ph¶n håi tû lÖ kh«ng khÝ-nhiªn
liÖu nhanh h¬n vµ chÝnh x¸c h¬n.
Gièng nh­ c¶m biÕn oxy, c¶m biÕn tû lÖ kh«ng khÝ - nhiªn
liÖu còng cã mét bé sÊy ®Ó duy tr× hiÖu suÊt ph¸t hiÖn khi

ls
nhiÖt ®é khÝ x¶ thÊp. Tuy nhiªn bé sÊy cña c¶m biÕn tû lÖ

oo
kh«ng khÝ - nhiªn liÖu cÇn nhiÒu ®iÖn h¬n c¸c bé sÊy trong

dT
c¸c c¶m biÕn oxy.
an (1/1)
er
rit

C¶m biÕn tèc ®é xe

W

C¶m biÕn tèc ®é cña xe ph¸t hiÖn tèc ®é thùc cña xe ®ang
ee

ch¹y.
Fr

C¶m biÕn nµy truyÒn tÝn hiÖu SPD vµ ECU ®éng c¬ sö dông
ith

tÝn hiÖu nµy chñ yÕu ®Ó ®iÒu khiÓn hÖ thèng ISC vµ tû lÖ

kh«ng khÝ - nhiªn liÖu trong lóc t¨ng tèc hoÆc gi¶m tèc còng
rw

nh­ c¸c sö dông kh¸c.

ito

C¸c lo¹i MRE (PhÇn tö ®iÖn trë tõ) lµ lo¹i c¶m biÕn tèc ®é
Ed

chÝnh ®­îc sö dông, nh­ng hiÖn nay nhiÒu kiÓu xe sö dông

tÝn hiÖu SPD tõ ECU ABS.
DF

1. Lo¹i MRE
lP

(1) CÊu t¹o

Fil

C¶m biÕn nµy ®­îc l¾p trong hép sè, hoÆc hép sè phô,
PD

vµ ®­îc dÉn ®éng b»ng b¸nh r¨ng chñ ®éng cña trôc thø
cÊp.
Nh­ ®­îc thÓ hiÖn trong h×nh minh häa, c¶m biÕn nµy
®­îc g¾n vµo vµ gåm cã mét HIC (M¹ch tÝch hîp lai) cã
mét MRE vµ c¸c vßng tõ tÝnh.
(1/2)

-19-
 Tham kh¶o
C¸c lo¹i c¶m biÕn tèc ®é kh¸c
1. Lo¹i c«ng t¾c l­ìi gµ
C¶m biÕn nµy lµ ®éng hå lo¹i kim l¾p trong b¶ng ®ång
hå t¸p l« vµ cã mét nam ch©m do c¸p ®ång hå tèc ®é
lµm quay nh­ thÓ hiÖn trong h×nh minh häa. Lùc tõ
tr­êng ë bèn vÞ trÝ, mµ cùc nam vµ cùc b¾c cña nam
ch©m thay ®æi c¸c vÞ trÝ, më vµ ®ãng c¸c tiÕp ®iÓm cña
c«ng t¾c l­ìi gµ nµy theo vßng quay cña nam ch©m. Nãi
kh¸c ®i, c«ng t¾c l­ìi gµ nµy ®ãng vµ më bèn lÇn trong
mçi vßng quay cña c¸p ®ång hå tèc ®é.
2. Lo¹i c¶m biÕn quang ®iÖn
C¶m biÕn nµy n»m trong ®ång hå t¸p l« vµ cã mét cÆp
quang ®iÖn bao gåm mét tranzito quang vµ mét LED.
¸nh s¸ng do LED ph¸t ra nhiÒu lÇn cho phÐp xuyªn qua
vµ bÞ che bëi vßng quay cña mét b¸nh xe cã khe. Cã 20
khe quanh b¸nh xe nµy. B¸nh xe nµy t¹o ra 20 tÝn hiÖu
xung trong mçi vßng quay cña c¸p.
3. Lo¹i c¶m biÕn ®iÖn tõ
C¶m biÕn nµy ®­îc g¾n vµo hép sè vµ ph¸t hiÖn tèc ®é

ls
quay cña trôc thø cÊp cña hép sè.

oo
Khi trôc thø cÊp cña hép sè quay, khe hë gi÷a lâi cuén

dT
d©y vµ r«to ®­îc gi·n ra vµ co l¹i bëi c¸c r¨ng trªn r«to.
an
§iÒu nµy lµm t¨ng hoÆc gi¶m tõ tr­êng ®i qua lâi vµ sinh
er
ra mét ®iÖn ¸p AC trong cuén d©y nµy.
rit

(1/1)
W
ee
Fr

(2) Ho¹t ®éng

§iÖn trë MRE sÏ thay ®æi theo chiÒu cña lùc tõ ®Æt vµo
ith

MRE. Khi chiÒu cña lùc tõ thay ®æi theo vßng quay cña
rw

nam ch©m g¾n vµo vßng tõ tÝnh nµy, ®Çu ra cña MRE sÏ
ito

cã mét d¹ng sãng AC nh­ thÓ hiÖn ë h×nh minh häa. Bé

Ed

so trong c¶m biÕn nµy biÕn ®æi d¹ng sãng AC nµy thµnh
tÝn hiÖu sè vµ truyÒn nã ®i.
DF

TÇn sè cña d¹ng sãng nµy ®­îc x¸c ®Þnh b»ng sè cùc
lP

cña c¸c nam ch©m g¾n vµo vßng tõ tÝnh. Cã 2 lo¹i vßng
Fil

tõ tÝnh, lo¹i 20 cùc vµ lo¹i 4 cùc, tuú theo kiÓu xe. Lo¹i 20
cùc sinh ra mét d¹ng sãng 20 chu kú (nãi kh¸c ®i, 20
PD

xung trong mçi vßng quay cña vßng tõ tÝnh nµy), vµ lo¹i
4 cùc sinh ra d¹ng sãng 4 chu kú.
Trong mét sè kiÓu xe, tÝn hiÖu tõ c¶m biÕn tèc ®é ®i ®ång
hå t¸p l« tr­íc khi ®Õn ECU ®éng c¬, vµ trong c¸c kiÓu
xe kh¸c, tÝn hiÖu tõ c¶m biÕn tèc ®é nµy ®Õn th¼ng ECU
cña ®éng c¬.
C¸c m¹ch ra cña c¶m biÕn tèc ®é gåm cã lo¹i ®iÖn ¸p ra
vµ lo¹i biÕn trë.
(2/2)

-20-
 C¶m biÕn tiÕng gâ
C¶m biÕn tiÕng gâ ®­îc g¾n vµo th©n m¸y, vµ
truyÒn tÝn hiÖu KNK tíi ECU ®éng c¬ khi ph¸t
hiÖn tiÕng gâ ®éng c¬. ECU ®éng c¬ nhËn tÝn
hiÖu KNK vµ lµm trÔ thêi ®iÓm ®¸nh löa ®Ó
gi¶m tiÕng gâ.
C¶m biÕn nµy cã mét phÇn tö ¸p ®iÖn, t¹o ra
mét ®iÖn ¸p AC khi tiÕng gâ g©y ra rung ®éng
trong th©n m¸y vµ lµm biÕn d¹ng phÇn tö nµy.
TÇn sè tiÕng gâ cña ®éng c¬ n»m trong giíi
h¹n tõ 6 ®Õn 13 kHz tuú theo kiÓu ®éng c¬. Mçi
®éng c¬ dïng mét c¶m biÕn tiÕng gâ thÝch hîp
theo tiÕng gâ sinh ra bëi ®éng c¬.
Cã hai lo¹i c¶m biÕn tiÕng gâ.
Tõ ®å thÞ chóng ta thÊy, mét lo¹i t¹o ra mét
®iÖn ¸p cao trong giíi h¹n tÇn sè rung ®éng
hÑp, vµ lo¹i kia t¹o ra mét ®iÖn ¸p cao trong d¶i
tÇn sè rung ®éng réng.
HiÖn nay ng­êi ta ®ang dïng mét sè c¶m biÕn
ph¸t hiÖn c¸c m¹ch hë vµ ng¾n, nh­ thÓ hiÖn
trong h×nh minh häa. Trong lo¹i m¹ch nµy, ®iÖn

ls
oo
¸p 2,5V ®­îc cung cÊp liªn tôc ®Ó tÝn hiÖu KNK

dT
còng ®­îc truyÒn ®i víi mét tÇn sè c¬ b¶n
2,5V.
an (1/1)
er
rit

TÝn hiÖu STA (M¸y khëi ®éng) / TÝn hiÖu

W

NSV (c«ng t¾c khëi ®éng trung gian)

ee

· TÝn hiÖu STA (M¸y khëi ®éng)

Fr

TÝn hiÖu STA ®­îc dïng ®Ó ph¸t hiÖn xem

ith

cã ph¶i ®éng c¬ ®ang quay khëi ®éng

rw

kh«ng.
Vai trß chÝnh cña tÝn hiÖu nµy lµ ®Ó ®­îc sù
ito

chÊp thuËn cña ECU ®éng c¬ nh»m t¨ng

Ed

l­îng phun nhiªn liÖu trong khi ®éng c¬

DF

®ang quay khëi ®éng.

Tõ s¬ ®å m¹ch ta thÊy, tÝn hiÖu STA lµ mét
lP

®iÖn ¸p gièng nh­ ®iÖn ¸p cÊp ®Õn m¸y

Fil

khëi ®éng.
PD

· TÝn hiÖu NSW (c«ng t¾c khëi ®éng trung

gian)
TÝn hiÖu nµy chØ ®­îc dïng trong c¸c xe cã
hép sè tù ®éng, vµ th­êng dïng ®Ó ph¸t
hiÖn vÞ trÝ cña cÇn chuyÓn sè. ECU ®éng c¬
dïng tÝn hiÖu nµy ®Ó x¸c ®Þnh xem cÇn g¹t
sè cã ë vÞ trÝ "P" hoÆc "N" kh«ng hay ë vÞ trÝ
kh¸c. TÝn hiÖu NSW chñ yÕu ®­îc sö dông
®Ó ®iÒu khiÓn hÖ thèng ISC.
(1/1)

-21-
 TÝn hiÖu A/C / TÝn hiÖu phô t¶i ®iÖn
· TÝn hiÖu A/C (§iÒu hßa kh«ng khÝ)
TÝn hiÖu A/C nµy kh¸c nhau tuú theo tõng
kiÓu xe, nh­ng nã ph¸t hiÖn xem ly hîp tõ
tÝnh cña m¸y ®iÒu hßa hoÆc c«ng t¾c cña
m¸y ®iÒu hßa kh«ng khÝ cã bËt ON kh«ng.
TÝn hiÖu A/C nµy ®­îc dïng ®Ó ®iÒu chØnh
thêi ®iÓm ®¸nh löa trong suèt thêi gian ch¹y
kh«ng t¶i, ®iÒu khiÓn hÖ thèng ISC, c¾t
nhiªn liÖu, vµ c¸c chøc n¨ng kh¸c.
· TÝn hiÖu phô t¶i ®iÖn
TÝn hiÖu phô t¶i ®iÖn nµy ®­îc sö dông ®Ó
ph¸t hiÖn xem c¸c ®Ìn pha, bé lµm tan
s­¬ng cöa sæ sau, hoÆc c¸c bé phËn kh¸c
cã bËt kh«ng.
Nh­ cã thÓ thÊy trong s¬ ®å m¹ch ®iÖn,
m¹ch tÝn hiÖu nµy cã vµi tÝn hiÖu vÒ phô t¶i
®iÖn. Tuú theo kiÓu xe, c¸c tÝn hiÖu nµy
®­îc gép l¹i vµ chuyÓn ®Õn ECU ®éng c¬
nh­ mét tÝn hiÖu ®¬n, hoÆc mçi tÝn hiÖu ®­îc
chuyÓn riªng ®Õn ECU ®éng c¬.

ls
oo
C¸c tÝn hiÖu vÒ phô t¶i ®iÖn ®­îc dïng ®Ó

dT
®iÒu khiÓn hÖ thèng ISC.
(1/1)
an
er
BiÕn trë
rit

BiÕn trë nµy ®­îc dïng ®Ó thay ®æi tû lÖ kh«ng khÝ-nhiªn

W

liÖu trong thêi gian ch¹y kh«ng t¶i vµ ®Ó ®iÒu chØnh nång ®é
ee

CO kh«ng t¶i.
Fr

BiÕn trë nµy ®­îc l¾p trong c¸c kiÓu xe kh«ng cã c¶m biÕn
ith

oxy hoÆc c¶m biÕn tû lÖ kh«ng khÝ-nhiªn liÖu.

rw

Khi vÝt ®iÒu chØnh ch¹y kh«ng t¶i ®­îc xoay vÒ phÝa R, tiÕp
®iÓm ë bªn trong ®iÖn trë nµy dÞch chuyÓn ®Ó t¨ng ®iÖn ¸p ë
ito

cùc VAF. Ng­îc l¹i, khi xoay vÝt ®iÒu chØnh nµy vÒ phÝa L,
Ed

®iÖn ¸p ë cùc VAF gi¶m xuèng.

DF

Khi t¨ng ®iÖn ¸p ë cùc VAF, ECU ®éng c¬ sÏ t¨ng l­îng

phun nhiªn liÖu lªn mét chót ®Ó lµm cho hçn hîp kh«ng khÝ
lP

- nhiªn liÖu giµu lªn mét Ýt.

Fil
PD

Gîi y:
Khi c¶m biÕn l­u l­îng khÝ n¹p kiÓu c¸nh cã vÝt ®iÒu
chØnh hçn hîp kh«ng t¶i ë th©n cña nã, sÏ kh«ng cÇn
biÕn trë cho dï kh«ng cã c¶m biÕn oxy.
(1/1)

-22-
C¸c tÝn hiÖu th«ng tin liªn l¹c
C¸c tÝn hiÖu liªn l¹c ®­îc truyÒn ®i gi÷a c¸c ECU kh¸c nhau vµ ®­îc dïng ®Ó ®iÒu chØnh cho nhau.
1. TÝn hiÖu liªn l¹c cña hÖ thèng TRC (®iÒu khiÓn lùc kÐo)
C¸c tÝn hiÖu më b­ím ga (VTA1 vµ VTA2) ®­îc ®o b»ng c¸c c¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga chÝnh vµ phô vµ ®­îc
chuyÓn ®Õn ECU ®iÒu khiÓn tr­ît tõ ECU ®éng c¬. Ng­îc l¹i, tÝn hiÖu TR ®­îc truyÒn ®Õn ECU ®éng c¬ tõ
ECU ®iÒu khiÓn tr­ît ®Ó th«ng b¸o r»ng viÖc ®iÒu chØnh lùc kÐo ®ang ho¹t ®éng. Khi ECU ®iÒu khiÓn tr­ît
truyÒn tÝn hiÖu TR, ECU ®éng c¬ thùc hiÖn ®ñ c¸c lo¹i hiÖu chØnh liªn quan ®Õn viÖc ®iÒu chØnh lùc kÐo,
nh­ lµ lµm chËm thêi ®iÓm ®¸nh löa.
2. TÝn hiÖu liªn l¹c ABS (HÖ thèng phanh chèng khãa cøng)
TÝn hiÖu nµy ®­îc truyÒn ®i khi hÖ thèng ABS ®ang lµm viÖc. Nã ®­îc sö dông ®Ó ®iÒu khiÓn viÖc c¾t nhiªn
liÖu vµ, khi cÇn thiÕt, gi¶m t¸c dông h·m cña ®éng c¬.
3. TÝn hiÖu liªn l¹c cña hÖ thèng EHPS (HÖ thèng l¸i cã trî lùc ®iÖn-thuû lùc)
Khi nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t hoÆc tèc ®é cña ®éng c¬ cùc kú thÊp, m« t¬ b¬m kiÓu c¸nh g¹t cña hÖ thèng
EHPS sÏ ho¹t ®éng, nã cã thÓ g©y ra mét t¶i träng lín ë m¸y ph¸t ®iÖn. §Ó tr¸nh ®iÒu nµy, ECU cña hÖ
thèng l¸i trî lùc truyÒn tÝn hiÖu nµy ®Õn ECU ®éng c¬ ®Ó ISC t¨ng tèc ®é ch¹y kh«ng t¶i lªn.
4. TÝn hiÖu liªn l¹c cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn ch¹y xe tù ®éng
TÝn hiÖu nµy ®­îc sö dông ®Ó yªu cÇu lµm chËm thêi ®iÓm ®¸nh löa, vµ ®­îc truyÒn ®Õn ECU ®éng c¬ tõ
ECU ®iÒu khiÓn ch¹y xe tù ®éng.
5. TÝn hiÖu vÒ tèc ®é ®éng c¬
TÝn hiÖu vÒ tèc ®é cña ®éng c¬ lµ tÝn hiÖu NE, vµ ®­îc ®­a vµo ECU ®éng c¬. Sau ®ã, d¹ng sãng cña nã

ls
oo
®­îc söa ®Ó nã cã thÓ truyÒn ®Õn ECU ®iÒu khiÓn con tr­ît, vµ v.v...

dT
6. TÝn hiÖu liªn l¹c cña hÖ thèng m· kho¸ kho¸ ®éng c¬
ECU ®éng c¬ liªn l¹c víi ECU ch×a thu ph¸t hoÆc bé khuyÕch ®¹i ch×a thu ph¸t ®Ó ®¶m b¶o r»ng ®éng c¬
an
chØ cã thÓ ®­îc khëi ®éng b»ng mét ch×a khãa cã cïng ID nh­ ®· ®­îc ®¨ng ký trong ECU ®éng c¬ hoÆc
er
ECU ch×a thu ph¸t. Khi cè khëi ®éng ®éng c¬ b»ng mét ch×a khãa kh¸c víi ch×a cã ID ®· ®¨ng ký, ECU
rit

®éng c¬ ng¨n chÆn viÖc phun nhiªn liÖu vµ ®¸nh löa ®Ó tr¸nh viÖc khëi ®éng ®éng c¬.
W

7. TÝn hiÖu vÒ gãc më b­ím ga

ee

TÝn hiÖu gãc më b­ím ga (VTA tõ c¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga do ECU ®éng c¬ xö lý vµ sau ®ã ®­îc kÕt hîp
Fr

víi c¸c tÝn hiÖu L1, L2 vµ L3 ®­îc truyÒn ®Õn ECU ECT. ECU ®iÒu khiÓn hÖ thèng treo, vµ c¸c hÖ thèng
ith

kh¸c.
rw

8. C¸c tÝn hiÖu liªn l¹c cña hÖ thèng th«ng tin ®a chiÒu
ito

§èi víi c¸c tÝn hiÖu liªn l¹c tõ (1) ®Õn (8) chØ cÇn chuyÓn vµ nhËn c¸c tÝn hiÖu cña c¸c ECU th«ng tin kh¸c
Ed

nhau. Trong c¸c xe sö dông hÖ thèng th«ng tin ®a chiÒu, ECU ®éng c¬, ECU cña A/C, ECU chèng trém,
®ång hå t¸p l«, vµ v.v... g¾n quanh ECU trung t©m vµ ECU th©n xe. §iÒu nµy cho phÐp c¸c tÝn hiÖu c¶m
DF

biÕn cÇn thiÕt cho ECU nhËn ®­îc qua mét ECU kh¸c kh«ng liªn quan víi tÝn hiÖu nµy trong m¹ng th«ng
lP

tin. ECU ®éng c¬ còng cã thÓ nhËn ®­îc c¸c tÝn hiÖu c¶m biÕn cÇn thiÕt tõ mét ECU kh¸c hoÆc c òng cã
thÓ chuyÓn theo c¸c tÝn hiÖu cÇn thiÕt cho c¸c ECU kh¸c th«ng qua c¸c cùc MPX1 vµ MPX2 cña nã.
Fil

(1/1)
PD

-23-
 C¸c lo¹i kh¸c
1. C«ng t¾c ®Ìn phanh
TÝn hiÖu tõ c«ng t¾c ®Ìn phanh ®­îc sö dông ®Ó ph¸t
hiÖn ho¹t ®éng cña phanh. §iÖn ¸p cña tÝn hiÖu STP
còng lµ ®iÖn ¸p cung cÊp cho ®Ìn phanh nh­ thÓ hiÖn ë
h×nh minh häa.
2. C¶m biÕn nhiÖt ®é khÝ EGR
C¶m biÕn nhiÖt ®é khÝ EGR ®­îc l¾p bªn trong van EGR
vµ sö dông mét nhiÖt ®iÖn trë ®Ó ®o nhiÖt ®é khÝ EGR.
3. C«ng t¾c hoÆc gi¾c nèi ®iÒu chØnh nhiªn liÖu
C«ng t¾c hoÆc gi¾c nèi ®iÒu chØnh nhiªn liÖu th«ng b¸o
cho ECU ®éng c¬ vÒ x¨ng ®ang ®­îc sö dông lµ lo¹i
b×nh th­êng hoÆc x¨ng chÊt l­îng cao h¬n.
Gîi y:
Mét sè kiÓu xe sö dông gi¾c nèi ®iÒu chØnh nhiªn liÖu
thay cho c«ng t¾c ®iÒu chØnh nhiªn liÖu. §Çu nèi nµy sÏ
®­îc nèi khi sö dông x¨ng chÊt l­îng cao h¬n, vµ th¸o
ra khi sö dông x¨ng b×nh th­êng. Trong c¸c kiÓu xe
kh¸c, viÖc nµy ®­îc lµm ng­îc l¹i.
§èi víi th«ng tin vÒ vÞ trÝ cña gi¾c nèi hoÆc ph­¬ng ph¸p

ls
chuyÓn m¹ch x¨ng b×nh th­êng/chÊt l­îng cao h¬n, h·y

oo
tham kh¶o s¸ch h­íng dÉn cña chñ sö dông.

dT
(1/4)
an
er
4. C«ng t¾c nhiÖt ®é n­íc
rit

C«ng t¾c nhiÖt ®é n­íc ®­îc g¾n vµo th©n m¸y, vµ bËt
W

ON khi nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t trë nªn cao.

ee

5. C«ng t¾c li hîp

Fr

C«ng t¾c ly hîp ë d­íi bµn ®¹p khíp ly hîp vµ ph¸t hiÖn
ith

xem bµn ®¹p khíp ly hîp cã ph¶i lµ ®ang ®­îc ®¹p

rw

xuèng hoµn toµn.

6. C¶m biÕn HAC (Bï ®é cao lín)
ito

C¶m biÕn HAC nµy ph¸t hiÖn sù thay ®æi cña ¸p suÊt khÝ
Ed

quyÓn. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng còng gièng nh­ ë c¶m biÕn
DF

¸p suÊt ®­êng èng n¹p. C¶m biÕn nµy ®«i khi ë trong
ECU ®éng c¬, vµ ®«i khi ë bªn ngoµi nã.
lP

Khi xe ch¹y ë n¬i cã ®é cao lín, ¸p suÊt khÝ quyÓn gi¶m

Fil

khi tû träng kh«ng khÝ gi¶m. Do ®ã c¸c ®éng c¬ EFI kiÓu

PD

L, trõ nh÷ng lo¹i cã c¶m biÕn l­u l­îng khÝ n¹p kiÓu d©y
sÊy, th­êng lµm cho hçn hîp kh«ng khÝ - nhiªn liÖu giÇu
lªn. C¶m biÕn HAC bï cho ®é lÖch nµy trong tû lÖ kh«ng
khÝ-nhiªn liÖu.
(2/4)

-24-
 7. C¶m biÕn ¸p suÊt h¬i nhiªn liÖu
C¶m biÕn ¸p suÊt h¬i ®o ¸p suÊt h¬i nhiªn liÖu trong b×nh
nhiªn liÖu. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña c¶m biÕn
nµy gièng nh­ c¶m biÕn ¸p suÊt ®­êng èng n¹p.
Kh«ng gièng nh­ ®Æc ®iÓm ®Çu ra cña c¶m biÕn ®ã, tuy
nhiªn c¶m biÕn ¸p suÊt h¬i nµy cã thÓ ph¸t hiÖn nh÷ng
thay ®æi nhá vÒ ¸p suÊt h¬i.
8. C¶m biÕn ¸p suÊt t¨ng ¸p
C¶m biÕn ¸p suÊt t¨ng ¸p ph¸t hiÖn ¸p suÊt t¨ng ¸p
®­îc tua bin t¨ng ¸p n¹p vµo (¸p suÊt ®­êng èng n¹p).
CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña c¶m biÕn nµy gièng
nh­ cña c¶m biÕn ¸p suÊt ®­êng èng n¹p.
NÕu ¸p suÊt ®­êng èng n¹p trong bé n¹p khÝ kiÓu tuabin
t¨ng ¸p trë nªn cùc kú cao, ECU ®éng c¬ sÏ c¾t cung
cÊp nhiªn liÖu ®Ó b¶o vÖ ®éng c¬.
9. C«ng t¾c ¸p suÊt dÇu
TÝn hiÖu cña c«ng t¾c ¸p suÊt dÇu ®­îc sö dông ®Ó x¸c
®Þnh ¸p suÊt dÇu ®éng c¬ thÊp. TÝn hiÖu ¸p suÊt dÇu nµy
®­îc sö dông ®Ó ®iÒu khiÓn hÖ thèng ISC.
Khi ¸p suÊt dÇu thÊp, viÖc b«i tr¬n vµ lµm m¸t c¸c bé

ls
phËn cña ®éng c¬ sÏ bÞ c¶n trë. Do ®ã, ECU ®éng c¬ sÏ

oo
t¨ng tèc ®é ch¹y kh«ng t¶i, v.v..., ®Ó håi phôc ¸p suÊt

dT
dÇu ®Õn møc b×nh th­êng.
an (3/4)
er
rit
W

10.C«ng t¾c t¨ng tèc

ee

C«ng t¾c t¨ng tèc nµy còng ®­îc gäi lµ c«ng t¾c b­ím
Fr

ga më hoµn toµn, vµ nã ®­îc trùc tiÕp l¾p bªn d­íi tÊm

sµn cña bµn ®¹p ga.
ith

(4/4)
rw
ito
Ed
DF
lP
Fil
PD

-25-
 Cùc chÈn ®o¸n
Khi ECU ®éng c¬ l­u gi÷ mét DTC (m· chÈn
®o¸n h­ háng) trong bé nhí, DTC nµy ph¶i
®­îc kiÓm tra vµ ph¶i tiÕn hµnh c¸c viÖc söa
ch÷a.
DLC cã mét cùc SIL n»m trong DLC3, cùc nµy
nèi trùc tiÕp víi ECU ®éng c¬ ®­îc dïng khi
cÇn hiÓn thÞ DTC trªn mµn h×nh m¸y chÈn ®o¸n
cÇm tay.
C¸c cùc TE1, TE2, E1, TC vµ CG lµm cho ®Ìn
MIL nhÊp nh¸y.
(1/1)

ls
oo
dT
an
er
rit
W
ee
Fr
ith
rw
ito
Ed
DF
lP
Fil
PD

-26-