ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Α1 Ατοµικότητα στοιχείου είναι ο αριθµός που δείχνει:
α) από πόσα πρωτόνια συγκροτείται ο πυρήνας του ατόµου του στοιχείου.
β) από πόσα νετρόνια συγκροτείται ο πυρήνας του ατόµου του στοιχείου.
γ) από πόσα άτοµα συγκροτείται το µόριο του στοιχείου.
δ) από πόσα µόρια συγκροτείται το mol του στοιχείου.

Α2 Ισότοπα ονοµάζονται:
α) τα µόρια που έχουν ίδιο ατοµικό αριθµό (Ζ) και διαφορετικό µαζικό αριθµό (Α).
β) τα άτοµα που έχουν ίδιο ατοµικό αριθµό (Ζ) και διαφορετικό µαζικό αριθµό (Α).
γ) τα άτοµα που έχουν ίδιο αριθµό νετρονίων (n) και διαφορετικό αριθµό πρωτονίων (p).
δ) τα άτοµα που έχουν ίδιο αριθµό νετρονίων (n) και πρωτονίων (p).

Α3 Η διαλυτότητα ενός αερίου σε υγρό διαλύτη αυξάνεται:

α) Με την αύξηση της θερµοκρασίας και την αύξηση της πίεσης.
β) Με την µείωση της θερµοκρασίας και την αύξηση της πίεσης.
γ) Με την αύξηση της θερµοκρασίας και την µείωση της πίεσης.
δ) Με την µείωση της θερµοκρασίας και την µείωση της πίεσης.

Α4 Να χαρακτηρίσετε ως σωστή (Σ) ή ως λανθασμένη (Λ) την καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις.
1) Ένα σωματίδιο που περιέχει 19 πρωτόνια, 19 νετρόνια και 18 ηλεκτρόνια, είναι ένα αρνητικό ιόν.
2) Το 19Κ+ έχει τον ίδιο αριθμό ηλεκτρονίων με το 17CI- .
3) Το ιόν του μαγνησίου (12Mg2+) προκύπτει όταν άτομο του Mg προσλάβει 2 ηλεκτρόνια.
4) Το ιόν του σιδήρου (Fe3+ ) έχει προκύψει με απώλεια 3 ηλεκτρονίων από το άτομο του σιδήρου.
5) Το ιόν του μαγνησίου, Mg2+ , προκύπτει όταν το άτομο του Mg προσλαμβάνει δύο ηλεκτρόνια.
6) Τα άτομα 614X και 612Ψ είναι ισότοπα.
7) Τα άτομα 1123Na και 1124Na είναι ισότοπα.
8) Ένα μίγμα είναι πάντοτε ετερογενές.
9) Ένα ποτήρι (Α) περιέχει 100 mL υδατικού διαλύματος αλατιού 10% w/w. Μεταφέρουμε 50 mL από το
διάλυμα αυτό σε άλλο ποτήρι (Β). Η περιεκτικότητα του διαλύματος αλατιού στο ποτήρι (Β) είναι 5 % w/w.
10) Σε ορισμένη ποσότητα ζεστού νερού μπορεί να διαλυθεί μεγαλύτερη ποσότητα ζάχαρης απ' ότι σε ίδια
ποσότητα κρύου νερού.
11) Σε ορισμένη ποσότητα ζεστού νερού μπορεί να διαλυθεί μεγαλύτερη ποσότητα ζάχαρης απ' ότι σε ίδια
ποσότητα κρύου νερού.

Β5 Ένα χημικό στοιχείο έχει 28 ηλεκτρόνια. Αν στον πυρήνα του περιέχει 2 νετρόνια περισσότερα από τα
πρωτόνια, να υπολογίσετε τον ατομικό και τον μαζικό αριθμό του στοιχείου.

Β6 Ο μαζικός αριθμός του ατόμου ενός χημικού στοιχείου είναι 40. Αν στον πυρήνα του περιέχει 4
νετρόνια περισσότερα από τα πρωτόνια, να υπολογίσετε τον αριθμό των πρωτονίων, νετρονίων και
ηλεκτρονίων του ατόμου.

Β7 Στο άτοµο του στοιχείου Aℓ o αριθµός των νετρονίων είναι κατά 1 µεγαλύτερος από τον αριθµό των
πρωτονίων. Αν ο µαζικός αριθµός είναι Α = 27, ο ατοµικός αριθµός Ζ είναι:
α) 13 β) 12 γ) 27 δ) 14

Β8 Το άτοµο του καλίου Κ έχει µαζικό αριθµό Α=39 και τα νετρόνιά του είναι κατά ένα περισσότερα από
τα πρωτόνιά του. Ο αριθµός των ηλεκτρονίων του ατόµου του καλίου είναι:
α) 20 β) 19 γ) 18 δ) 39

Β9 Ένα κατιόν Χ+ έχει 18 ηλεκτρόνια και 21 νετρόνια. Ο µαζικός αριθµός του Χ είναι:
α) 40 β) 39 γ) 38 δ) 21
Β10 Το ιόν X2+ έχει 18 ηλεκτρόνια. Ο ατοµικός αριθµός του ατόµου X είναι:
α) 18 β) 16 γ) 20 δ) 36

Β11 Το ιόν 158X2− έχει:

α) 8 πρωτόνια και 8 ηλεκτρόνια. β) 15 νετρόνια και 10 ηλεκτρόνια.
γ) 8 πρωτόνια και 10 ηλεκτρόνια. δ) 7 νετρόνια και 2 ηλεκτρόνια.

Β12 Το ιόν 5626Fe+2 περιέχει:

α) 26 ηλεκτρόνια β) 24 πρωτόνια γ) 30 πρωτόνια δ) 24 ηλεκτρόνια

Β13 Να υπολογίσετε τον αριθμό των πρωτονίων, νετρονίων και ηλεκτρονίων του ιόντος 3517Cℓ-1

Β14 Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα.

Στοιχείο Ζ Α p n e
6A 14
27 3+
13B
39
Γ 19
Δ2- 8 10

Β15 Τα άτομα αΧ και 17Cl είναι ισότοπα.

Α) να βρεθούν ποιο χημικό στοιχείο είναι το Χ και ποια είναι η τιμή του α.
Β) τα δύο ισότοπα έχουν τον ίδιο μαζικό αριθμό; Να δικαιολογηθεί η απάντησή σας.
Γ) οι πυρήνες των δυο ισοτόπων έχουν την ίδια μάζα; Να δικαιολογηθεί η απάντησή σας.

Β16 Πως μπορεί να αυξηθεί η διαλυτότητα στα παρακάτω υδατικά διαλύματα, που βρίσκονται στους 25οC,
με μεταβολή της θερμοκρασίας;
Α) Διάλυμα ζάχαρης.
Β) Διάλυμα διοξειδίου του άνθρακα CO2 (g).

Β17 Σε ανοιχτό δοχείο υπάρχει κορεσμένο διάλυμα διοξειδίου του άνθρακα, CO2(g), σε θερμοκρασία 5 0C.
Το διάλυμα αυτό το θερμαίνουμε στους 150C. Να γράψετε, αιτιολογώντας την απάντησή σας, αν θα
μεταβληθεί η περιεκτικότητα του διαλύματος σε διοξείδιο του άνθρακα και µε ποιο τρόπο (παραμένει
σταθερή - θα αυξηθεί - θα μειωθεί).

Β18 Στις προτάσεις που ακολουθούν να εξηγήσετε τι ισχύει σε κάθε περίπτωση:

Α) H διαλυτότητα του CO2 (g) στο νερό είναι μεγαλύτερη στους 25οC ή στους 37οC;
Β) H διαλυτότητα του CO2 (g) στο νερό είναι μεγαλύτερη όταν η εξωτερική πίεση που ασκείται στο
διάλυμα είναι 1 atm ή είναι 5 atm;

Β19 Στο παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζεται πώς μεταβάλλεται η διαλυτότητα μιας ουσίας Χ στο νερό, σε
σχέση µε τη θερµοκρασία. Να χαρακτηρίσετε την επόµενη πρόταση ως σωστή ή λανθασµένη:
«Σε 100 g νερού και σε θερµοκρασία 30ΟC µπορούµε να διαλύσουµε 20 g της ουσίας Χ».
Β20 Στο παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζεται πώς μεταβάλλεται η διαλυτότητα μιας ουσίας Χ, στο νερό
σε σχέση µε τη θερμοκρασία. Να χαρακτηρίσετε τις επόμενες προτάσεις ως σωστή ή λανθασμένη:

Α) Ένα διάλυμα που έχει παρασκευαστεί µε ανάµιξη 20 g της ουσίας Χ µε 100 g νερό και βρίσκεται σε
θερµοκρασία 20οC είναι ακόρεστο.
Β) Σε 100g νερού και σε θερμοκρασία 30ο C μπορούν να διαλυθούν 15g της ουσίας.
Γ) Αναμιγνύοντας 15g της ουσίας με 100g νερού σε θερμοκρασία 25ο C προκύπτει ακόρεστο διάλυμα.
Δ) Αναμιγνύοντας 20g της ουσίας με 100g νερού σε θερμοκρασία 40ο C προκύπτει ακόρεστο διάλυμα

Β21 Στο παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζεται πώς μεταβάλλεται σε σχέση µε τη θερμοκρασία, η

διαλυτότητα σε κάποιο διαλύτη δύο ουσιών: ενός αερίου και ενός στερεού.
Α) Να γράψετε πόση είναι η διαλυτότητα της κάθε ουσίας στους 20 οC.
Β) Να γράψετε πόσο θα μεταβληθεί η διαλυτότητα του στερεού αν θερμανθεί από τους 20 οC στους 60 οC.

Γ22 Διάλυμα ζάχαρης πυκνότητας ρ=1,2g/mL και όγκου V=500mL περιέχει 100g ζάχαρη. Να βρείτε:
α) την περιεκτικότητα % w/v του διαλύματος
β) την περιεκτικότητα % w/w του διαλύματος

Γ23 Να υπολογιστεί η ποσότητα καθαρής ζάχαρης που περιέχεται σε 2L ζαχαρόνερου περιεκτικότητας 20%
w/w και πυκνότητας ρ=1,2g/mL.

Γ24 Πόσα γραμμάρια ζάχαρης πρέπει να διαλύσουμε σε 950g νερό, ώστε να προκύψει διάλυμα ζάχαρης
περιεκτικότητας 5% w/w;

Γ25 Ένα διάλυμα αλατόνερου πυκνότητας ρ=1,25g/mL έχει περιεκτικότητας 25% w/v. Να υπολογίσετε την
περιεκτικότητα % w/w του διαλύματος

Γ26 Στην ετικέτα μιας φιάλης βότκας αναγράφεται η ένδειξη 40%vol.

α) Πόσα mL καθαρό οινόπνευμα περιέχονται σε μια φιάλη των 750 mL;
Είναι γνωστό ότι στα μπουκάλια της μπύρας αναγράφεται η ένδειξη 5%vol.
β) Πόσα mL μπύρας πρέπει να πιεί κάποιος για να καταναλώσει την ίδια ποσότητα οινοπνεύματος.
Γ27 Οι πρωτεΐνες είναι ενώσεις απαραίτητες στη ζωή. Πλούσια τρόφιμα σε πρωτεΐνες είναι τα ψάρια, τα
πουλερικά, τα γαλακτοκομικά, τα όσπρια. Για τα γαλακτοκομικά προϊόντα υπάρχουν οι πληροφορίες:
• Το τυρί φέτα έχει 16% w/w περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες
• Σε 100mL γάλατος περιέχονται 3,5 g πρωτεΐνες
• Μια συσκευασία 250g γιαούρτι έχει 25g πρωτεΐνες
Να υπολογίσετε:
α) την μάζα της πρωτεΐνης που περιέχεται σε 2 ποτήρια γάλα. (1 ποτήρι περιέχει 200mL γάλα)
β) την % w/w περιεκτικότητα του γιαουρτιού σε πρωτεΐνες
γ) πόσα g τυριού φέτα πρέπει να καταναλώσει ένα ενήλικας για να προσλάβει την ίδια ποσότητα πρωτεΐνης
με αυτή που θα προσλάμβανε αν αντί του τυριού έτρωγε 1 γιαούρτι 250g και έπινε 1 ποτήρι γάλα.

Γ28 Ο εμπλουτισμός τροφίμων που επιτυγχάνεται με προσθήκη ενός ή περισσοτέρων ωφέλιμων

συστατικών σε ένα τρόφιμο, ώστε να αυξηθεί η διατροφική αξία του, οδηγεί στην παρασκευή λειτουργικών
τροφίμων. Ένα τέτοιο λειτουργικό τρόφιμο είναι το γάλα, το οποίο εμπλουτίζεται με βιταμίνες και
ιχνοστοιχεία όπως το ασβέστιο.
Στην ετικέτα μιας συσκευασίας 0,5 L γάλακτος αναγράφεται ότι περιέχονται 0,7 g ασβεστίου.
α) Να υπολογίσετε την % w/v περιεκτικότητα του γάλακτος σε ασβέστιο.
β) Για τον εμπλουτισμό του γάλακτος σε ασβέστιο, σε μια ποσότητα γάλακτος όγκου 5 L προστέθηκαν 20
g ασβέστιο (χωρίς μεταβολή του όγκου του). H χημική ανάλυση του εμπλουτισμένου δείγματος γάλακτος
έδειξε πως η περιεκτικότητα σε ασβέστιο είναι 0,6 % w/v. Να υπολογίσετε τη % w/v περιεκτικότητα του
γάλακτος σε ασβέστιο πριν από τον εμπλουτισμό.
Η Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη (ΣΗΠ) ασβεστίου για έναν ενήλικα είναι 1 g.
γ) Να υπολογίσετε το ποσοστό % της ΣΗΠ ασβεστίου που θα προσλάβει ένας ενήλικας σε μία ημέρα, αν
καταναλώσει 500 g γάλακτος περιεκτικότητας 0,12 % w/w σε ασβέστιο.

Γ29 Το ιωδιούχο ασβέστιο, CaI2, είναι μια ιοντική ένωση αρκετά ευδιάλυτη στο νερό. Χρησιμοποιείται σε
τρόφιμα γάτας ως πηγή ιωδίου. Διαθέτουμε κονσέρβα γάτας 150 g περιεκτικότητας 0,008 % w/w σε CaΙ2 .
α) Να υπολογιστεί η μάζα (σε mg) του CaΙ2 που περιέχεται στην κονσέρβα των 150 g.
β) H συνιστώμενη ημερήσια δόση CaΙ2 είναι 2 mg CaΙ2 ανά 1 kg σωματικής μάζας γάτας. Πόσα g
κονσέρβας πρέπει να καταναλώσει ημερησίως μια γάτα σωματικής μάζας 4 kg, ώστε να πάρει την
απαραίτητη ποσότητα CaΙ2;
γ) Αν η γάτα σωματικής μάζας 4 kg καταναλώσει μισή από την παραπάνω κονσέρβα, και στο τέλος της
ημέρας πάρει και ένα δισκίο 500 mg συμπληρώματος διατροφής που έχει περιεκτικότητα σε CaΙ2 0,5 %
w/w, θα έχει καλύψει τις ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού της σε CaΙ2;

Γ30 Οι πρωτεΐνες είναι ενώσεις απαραίτητες στη διατροφή μας. Το κρέας από διάφορα ζώα, αποτελεί μια
σημαντική πηγή πρωτεϊνών. Διαθέτουμε τις εξής πληροφορίες:
• Το κρέας από πάπια έχει περιεκτικότητα 20% w/w σε πρωτεΐνες.
• Το κρέας από κοτόπουλο έχει περιεκτικότητα 30% w/w σε πρωτεΐνες.
• Το κρέας από αρνί έχει περιεκτικότητα 25% w/w σε πρωτεΐνες.
Με βάση τις παρακάτω πληροφορίες, να υπολογίσετε:
α) Πόσα γραμμάρια πρωτεΐνης περιέχονται σε 500g από πάπια;
β) Πόσα g κρέατος από αρνί πρέπει να καταναλώσει κάποιος για να προσλάβει 100g πρωτεΐνης;
γ) Πόσα g κρέατος πάπιας πρέπει να καταναλώσει κάποιος για να προσλάβει την ίδια ποσότητα πρωτεΐνης
με αυτήν που θα προσλάμβανε αν αντί του κρέατος πάπιας κατανάλωνε 200g από κοτόπουλο;
δ) Θέλετε να φτιάξετε κεφτεδάκια με βάση μια νέα συνταγή. Αναμιγνύετε 500g κιμά από κρέας αρνιού και
500g κιμά από κρέας κοτόπουλου. Ποια είναι η περιεκτικότητα % w/w σε πρωτεΐνη στα κεφτεδάκια;
ε) Εργάζεστε ως διατροφολόγος και πρόκειται να φτιάξετε μια νέα συνταγή για μπιφτέκια από κρέας πάπιας
και κοτόπουλου, έτσι ώστε να έχουν περιεκτικότητα 28% w/w σε πρωτεΐνη. Το κάθε μπιφτέκι πρέπει να
ζυγίζει 150g. Πόσα g θα πρέπει να αναμίξουμε από κάθε είδος κρέατος;
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Α1 Να χαρακτηρίσετε ως σωστή (Σ) ή ως λανθασμένη (Λ) την καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις.
1) Τα στοιχεία μιας περιόδου του Περιοδικού Πίνακα (Π.Π) έχουν τον ίδιο αριθμό ηλεκτρονίων στην
εξωτερική στιβάδα τους.
2) Τα στοιχεία που έχουν εξωτερική στιβάδα την Ν, ανήκουν στην 4η περίοδο του Π.Π.
3) Τα στοιχεία μιας ομάδας του Π.Π έχουν τον ίδιο αριθμό ηλεκτρονίων.
4) Τα στοιχεία της 13ης (ΙΙΙΑ) ομάδας του Π.Π έχουν τρεις στιβάδες.
5) Το στοιχείο χλώριο, Cl (Ζ=17), βρίσκεται στην 17η (VIIA) ομάδα και την 4η περίοδο του Π.Π
6) Το στοιχείο χλώριο, Cl (Ζ=17), βρίσκεται στην 17η (VΙΙA) ομάδα και την 2η περίοδο του Π.Π
7) Το στοιχείο πυρίτιο, 14Si, βρίσκεται στην 14η (IVA) ομάδα και την 3η περίοδο του Π.Π.
8) Τα στοιχεία της 13ης (ΙΙΙΑ) ομάδας του Π.Π έχουν τρεις στιβάδες.
9) Το στοιχείο Ψ που βρίσκεται στη 2η (ΙΙΑ) ομάδα και στην 3η περίοδο του Π.Π, έχει ατομικό αριθμό 20.
10) Οι ιοντικές ενώσεις σε στερεή κατάσταση είναι καλοί αγωγοί του ηλεκτρικού ρεύματος.
11) Για τις ενέργειες ΕΚ και ΕL των στιβάδων Κ και L αντίστοιχα, ισχύει ότι ΕL < ΕK. (μονάδα 1)
12) Για τις ενέργειες ΕL και ΕN των στιβάδων L και N αντίστοιχα, ισχύει ότι ΕL < ΕN.
13) Το στοιχείο φθόριο, F (Ζ=9), βρίσκεται στην 17η (VΙΙA) ομάδα και την 2η περίοδο του Περιοδικού
Πίνακα.
14) Τα στοιχεία μιας περιόδου του Περιοδικού Πίνακα έχουν την ίδια ατομική ακτίνα.
15) Το νάτριο (11Na) αποβάλει ηλεκτρόνια ευκολότερα από το κάλιο (19Κ).
16) Το νάτριο (11Na), δεν μπορεί να σχηματίσει ομοιοπολικές ενώσεις.
17) O αριθμός οξείδωσης του S στο H2SO3 είναι +6.
18) Ο αριθμός οξείδωσης του μαγγανίου (Mn) στο ιόν MnO4- είναι +7.
19) Ο αριθμός οξείδωσης του αζώτου, Ν, στο νιτρικό ιόν, NO3- , είναι +5.
20) «Ο αριθμός οξείδωσης του αζώτου, Ν, στη χημική ένωση HΝO3, είναι -5» (μονάδες 3)

Α2 Σε κάθε μια από τις στιβάδες K, L, M, N

Α) Ποιος είναι ο μέγιστος αριθμός ηλεκτρονίων που μπορεί να πάρει;
Β) Ποιος είναι ο μέγιστος αριθμός ηλεκτρονίων που μπορεί να πάρει αν είναι η τελευταία;
Γ) Ποια σχέση ισχύει για τις ενέργειες ΕK, ΕL, ΕM, ΕN των παραπάνω στιβάδων;

Α3 Ο μέγιστος αριθμός ηλεκτρονίων στην στιβάδα Μ είναι:

α) 2 β) 8 γ) 18 δ) 32

Α4 Δίνεται ότι 4020Ca. Να συμπληρωθεί ο αριθμός των ηλεκτρονίων της κάθε στιβάδας.
K ( ), L ( ) , M ( ), N ( )

Α5 Δίνεται ότι 24ΖMg και έχει 12 ηλεκτρόνια. Να συμπληρωθεί ο αριθμός των ηλεκτρονίων κάθε στιβάδας.
K ( ), L ( ) , M ( )

Α6 Τα στοιχεία που ανήκουν στην ίδια περίοδο του περιοδικού πίνακα έχουν:
α) ίδιο αριθµό ηλεκτρονίων στην εξωτερική στιβάδα.
β) ίδια ατοµική ακτίνα.
γ) ίδιο αριθµό στιβάδων.
δ) ίδιες χηµικές ιδιότητες.

Β7 Το στοιχείο Χ έχει ατομικό αριθμό Ζ και ανήκει στα ευγενή αέρια. Tο στοιχείο Ψ με ατομικό αριθμό:
Α) Ζ+1 ανήκει στα: α) ευγενή αέρια β) αλογόνα γ) αλκαλικές γαίες δ) αλκάλια
Β) Ζ-1 ανήκει στα: α) ευγενή αέρια β) αλογόνα γ) αλκαλικές γαίες δ) αλκάλια
Γ) Ζ+2 ανήκει στα: α) ευγενή αέρια β) αλογόνα γ) αλκαλικές γαίες δ) αλκάλια

Β8 Ο ατομικός αριθμός του στοιχείου που βρίσκεται στην 3η περίοδο και στην 13η (ΙΙIΑ) ομάδα του
περιοδικού πίνακα είναι:
α) 5 β) 10 γ) 13 δ) 8
Β9 Tο χηµικό στοιχείο 37Rb ανήκει:
α) στα αλογόνα. β) στις αλκαλικές γαίες. γ) στα αλκάλια. δ) στα ευγενή αέρια.

Β10 Να βρείτε τον ατομικό αριθμό του αλογόνου που ανήκει στην 3η περίοδο και να γράψετε την
ηλεκτρονιακή δομή του.

Β11 Να βρείτε τον ατομικό αριθμό του 2ου μέλους της ομάδας των αλογόνων στον Περιοδικό Πίνακα και
να γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή του.

Β12 Το ιόν Χ2+ έχει 10 ηλεκτρόνια και το στοιχείο Ψ βρίσκεται στη 2η περίοδο και την 17η (VIIA) ομάδα
του Περιοδικού Πίνακα. Να υπολογίσετε τους ατομικούς αριθμούς των στοιχείων Χ και Ψ και το όνομα της
ομάδας που ανήκουν.

Β13 Σε ποιο ζεύγος τα στοιχεία ανήκουν στην ίδια περίοδο του Περιοδικού Πίνακα;
i) 11Na και 3Li και ii) 11Na και 18Αr.

Β14 Σε ποιο ζεύγος τα στοιχεία ανήκουν στην ίδια περίοδο του Περιοδικού Πίνακα;
i) 8O και 16S και ii) 8O και 10Ne

Β15 Σε ποιο ζεύγος τα στοιχεία ανήκουν στην ίδια περίοδο του Περιοδικού Πίνακα;
α) 7Ν και 15Ρ και β) 4Be και 7N.

Β16 Σε ποιο ζεύγος τα στοιχεία έχουν παρόμοιες (ανάλογες) χημικές ιδιότητες;

α) 12Mg και 8O και β) 8O και 16S.

Β17 Σε ποιο ζεύγος τα στοιχεία έχουν παρόμοιες (ανάλογες) χημικές ιδιότητες;

α) 18Ar και 13Al και β) 18Ar και 2He

Β18 Σε ποιο ζεύγος τα στοιχεία έχουν παρόμοιες (ανάλογες) χημικές ιδιότητες;

α) 16S και 17Cl και β) 17CI και 9F

Β19 ∆ίνονται τα ζεύγη χηµικών στοιχείων: i 19Κ και 3Li ii 18Ar και 2He iii 11Na και 16S
Εξετάζοντας κάθε ζεύγος ξεχωριστά να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις και να αιτιολογήσετε τις
απαντήσεις σας.
Α) Σε ποια από τα παραπάνω ζεύγη, τα στοιχεία έχουν παρόµοιες χηµικές ιδιότητες;
Β) Σε ποιο από τα παραπάνω ζεύγη και τα δυο στοιχεία ανήκουν στην οµάδα των ευγενών αερίων;
Γ) Να συγκρίνετε την ατοµική ακτίνα των στοιχείων του τρίτου ζεύγους.

Β20 Ο παρακάτω πίνακας δίνει μερικές πληροφορίες για τα άτομα τριών στοιχείων X , Y , Z.
Α) να συμπληρώσετε τα κενά κελιά με τον σωστό αριθμό.
Στοιχείο Ατομικός αριθμός K L M N
X 11
Y 9
Z 19
Β) Έχουν κάποια από αυτά τα στοιχεία παρόμοιες (ανάλογες) χημικές ιδιότητες; i. Ναι ii. Όχι

Β21 Α) Ποιες από τις επόμενες ηλεκτρονιακές δομές, στη θεμελιώδη κατάσταση, είναι λανθασμένες;
α) 6C: K(2), L(4)
β) 11Na: K(2), L(7), M(2)
γ) 3Li : K(1), L(2)
δ) 17Cl: K(2), L(8), M(6), N(1)
β) i) Για όσες ηλεκτρονιακές δομές είναι λανθασμένες να γραφούν οι σωστές.
Β) Να βρεθεί σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο του Περιοδικού Πίνακα ανήκουν τα στοιχεία με τις
λανθασμένες ηλεκτρονιακές δομές.
Β22 Ο παρακάτω πίνακας δίνει μερικές πληροφορίες για τα άτομα δυο στοιχείων.
Α) Να συμπληρώσετε τα κενά του πίνακα, αφού τον μεταφέρετε στην κόλλα σας.
Β) Είναι κάποιο από τα στοιχεία αυτά ευγενές αέριο; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
στοιχείο ατομικός αριθμός K L M N Ομάδα Π. Π. Περίοδος Π. Π.
Ar 3 18η (VIIIA)
Ca 20 2

Β23 ∆ίνονται τα στοιχεία: 12Mg και 17Cl

Α) Γράψτε την ηλεκτρονιακή δοµή (κατανοµή ηλεκτρονίων σε στιβάδες) κάθε στοιχείου.
Β) Σε ποια περίοδο και σε ποια οµάδα του περιοδικού πίνακα ανήκει κάθε στοιχείο;
Γ) Εξηγήστε το είδος δεσµού που σχηµατίζουν τα δύο στοιχεία και γράψτε το χηµικό τύπο της ένωσης που
σχηµατίζεται.
Δ) Εξηγήστε το είδος δεσµού που σχηματίζεται μεταξύ των ατόμων του Cl. Γράψτε το χημικό τύπο του
μορίου του Cl.

Β24 Για το άτομο του χλωρίου, δίνεται ότι: 1735Cl

Α) Να αναφέρετε πόσα πρωτόνια, πόσα νετρόνια, πόσα ηλεκτρόνια υπάρχουν στο ανιόν του χλωρίου(Cl- ).
Β) Να κάνετε την κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για το ανιόν του χλωρίου.
Γ) Να εξηγήσετε τον τρόπο σχηματισμού της ένωσης μεταξύ του 19K και του Cl και να γράψετε τον χημικό
τύπο της ένωσης. Να χαρακτηρίσετε την ένωση ως ιοντική ή ομοιοπολική.

Β25 Δίνονται: νάτριο, 11Na και φθόριο, 9F.

Α) Να γράψετε την κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για τα άτομα του νατρίου και του φθορίου.
Β)Τι είδους δεσμός υπάρχει στη χημική ένωση που σχηματίζεται μεταξύ Na και F, ιοντικός ή ομοιοπολικός;

Β26 Να περιγράψετε το χηµικό δεσµό που δηµιουργείται µεταξύ των παρακάτω στοιχείων:
Α) του ασβεστίου (20Ca) και του χλωρίου (17Cl).
Β) του αζώτου (7Ν) και του υδρογόνου (1Η).

Β27 Δίνεται το στοιχείο: 19ΧA

Α) Να μεταφέρετε στην κόλλα σας συμπληρωμένο τον παρακάτω πίνακα που αναφέρεται στο άτομο του
στοιχείου Χ.
ΣΤΙΒΑΔΕΣ
A νετρόνια K L M N
Χ 20
Β) Τι είδους δεσμός αναπτύσσεται μεταξύ του Χ και του φθορίου, 9F, ιοντικός ή ομοιοπολικός;

Β28 Δίνονται: χλώριο, 17Cl και νάτριο, 11Na.

Α) Να γράψετε την κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για τα άτομα Cl και Na.
Β) Tι είδους δεσμός υπάρχει στη χημική ένωση που σχηματίζεται μεταξύ Na και Cl, ιοντικός ή
ομοιοπολικός;
Γ) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας περιγράφοντας τον τρόπο σχηματισμού του δεσμού μεταξύ νατρίου
και χλωρίου.

Β29 Δίνονται τα στοιχεία: 12Mg, 9F.

Α) Να γράψετε για τα παραπάνω στοιχεία την κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες.
Β) Να βρεθεί σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο του Περιοδικού Πίνακα ανήκουν τα παραπάνω στοιχεία.
Γ) Να χαρακτηρίσετε τα παραπάνω στοιχεία ως μέταλλα ή αμέταλλα.
Δ) Να αναφέρετε αν ο μεταξύ τους δεσμός είναι ιοντικός ή ομοιοπολικός.

Β30 Δίνονται τα στοιχεία: 16S και 12Mg .

Α) Να γράψετε την κατανομή ηλεκτρονίων σε στιβάδες για τα άτομα του 16S και 12Mg
Β) Εξηγήστε γιατί το 12Mg εμφανίζεται στις ενώσεις του ως ιόν με φορτίο 2+.
Γ) Το 16S εμφανίζει παρόμοιες (ανάλογες) χημικές ιδιότητες με το στοιχείο 15Χ ή με το 8Ψ;
Β31 Δίνονται τα στοιχεία: υδρογόνο, 1H, άζωτο, 7N.
Α) Να γράψετε την κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για το άτομο του αζώτου.
Β) Να αναφέρετε το είδος των δεσμών (ιοντικός ή ομοιοπολικός) μεταξύ ατόμων υδρογόνου και αζώτου
στη χημική ένωση ΝΗ3.
Γ) Να περιγράψετε τον τρόπο σχηματισμού των δεσμών και να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο της χημικής
ένωσης ΝΗ3.

Β32 Δίνεται το άτομο του αζώτου: 7N.

Α) Να γράψετε την κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για το άτομο του αζώτου
Β) Να αναφέρετε με τι είδος δεσμού (ιοντικό ή ομοιοπολικό) ενώνονται τα άτομα του αζώτου στο μόριο του
αζώτου, N2.
Να περιγράψετε τον τρόπο σχηματισμού του δεσμού στο μόριο του αζώτου, N2.

Β33 Δίνεται: φθόριο, 9F.

Α) Να γράψετε την κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για το άτομο του φθορίου. (μονάδες 2)
Β) Να αναφέρετε το είδος του δεσμού (ιοντικός ή ομοιοπολικός) μεταξύ ατόμων φθορίου στο μόριο του F2.
Γ) Να περιγράψετε τον τρόπο σχηματισμού του δεσμού στο μόριο του φθορίου, F2. (μονάδες 9)

Β34 Σε ποιο από τα παρακάτω µόρια υπάρχει µη πολικός οµοιοπολικός δεσµός;

α) HCl β) Cl2 γ) NaCl δ) N2O7

Β35 Σε ποιo από τα παρακάτω σώµατα το χλώριο σχηµατίζει πολωµένο οµοιοπολικό δεσµό:
α) NaCl β) Cl2 γ) HCl δ) CaCl2

Β36 ∆ίνεται ο παρακάτω πίνακας:

Στοιχείο Ζ Α p n e στοιβάδες Οµάδα Περίοδος
Α 39 19
Β 12 12
Γ 17 35
Δ 1 1
Ε 17 19
Α) Να συµπληρώσετε τα κενά κελιά του πίνακα
Β) Να βρείτε ένα ζευγάρι ισοτόπων στον παραπάνω πίνακα.
Γ) Περιγράψτε το χηµικό δεσµό που µπορούν να σχηµατίσουν τα ζεύγη των παρακάτω ατόµων:
• Β µε Γ • Γ µε ∆ • Γ µε Γ

Β37 ∆ίνεται ο πίνακας:

Στοιχείο Ζ Α p n e στοιβάδες Οµάδα Περίοδος
Cl 35 17
Rb 85 37
Mg 12 12
He 2 2
S 16 17
Α) Να συµπληρώσετε τα κενά κελιά του πίνακα.
Β) Ποια από τα παραπάνω χηµικά στοιχεία είναι αλκάλια, ποια αλκαλικές γαίες, ποια αλογόνα και ποια
ευγενή αέρια.
Γ) Περιγράψτε τον χηµικό δεσµό που µπορούν να σχηµατίσουν µε το 21H το: i) Mg και ii) S
Δ) ∆ιαθέτουµε τρία δοχεία, κατασκευασµένα από διαφορετικό υλικό: Ένα δοχείο (Α) χάλκινο, ένα δοχείο
(Β) από σίδηρο και ένα δοχείο (Γ) από ψευδάργυρο. Θέλουµε να αποθηκεύσουµε για µεγάλο χρονικό
διάστηµα διάλυµα υδροχλωρίου. Ποιο δοχείο θα επιλέγατε για την αποθήκευση;
Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας, γράφοντας τις κατάλληλες χηµικές εξισώσεις.
∆ίνεται η σειρά δραστικότητας των στοιχείων:
K, Ba, Ca, Na, Mg, Al, Mn, Zn, Cr, Fe, Ni, Sn, Pb, H, Cu, Hg, Ag, Pt, Au αύξηση δραστικότητας
Β38 ∆ίνονται τα χηµικά στοιχεία 1Α, 20Β και 17Γ.
Α) Για τα στοιχεία Α, Β, Γ να γίνει ηλεκτρονιακή κατανοµή σε στιβάδες και να βρεθεί η περίοδος και η
οµάδα στην οποία ανήκουν.
Β) Να γραφεί τι δεσµός θα σχηµατιστεί ανάµεσα στα παρακάτω στοιχεία και να περιγραφεί o σχηµατισµός
του κάθε δεσµού µε ηλεκτρονιακούς τύπους. i) Α και Γ ii) Β και Γ iii) Α και Β
Γ) Να συγκριθεί η ατοµική ακτίνα ανάµεσα στα στοιχεία Β και Γ και να αιτιολογηθεί η απάντηση σας

Β39 Στοιχείο Α έχει ατοµικό αριθµό 20.

Α) Να βρείτε σε ποια οµάδα και ποια περίοδο του περιοδικού πίνακα ανήκει.
Το στοιχείο Α ενώνεται µε στοιχείο Β που έχει ατοµικό αριθµό 35.
Β) Τι είδους δεσµό µπορούν να σχηµατίσουν τα παραπάνω στοιχεία και γιατί;
Γ) Ποιος είναι ο µοριακός τύπος της ένωσης που σχηµατίζουν και τι δείχνει ο τύπος αυτός;
Το στοιχείο Β ενώνεται µε το υδρογόνο Η που έχει ατοµικό αριθµό Ζ=1.
Δ) Να εξηγήσετε τι είδους δεσµό µπορεί να σχηµατίσει το στοιχείο Β µε το υδρογόνο.
Ε) Να γράψετε το µοριακό τύπο της ένωσης που σχηµατίζεται.

Β40 ∆ίνονται τα στοιχεία 19Κ, 16S, 1Η, 53Ι.

Α) Να γίνει η κατανοµή των ηλεκτρονίων των ατόµων τους σε στιβάδες.
Β) Σε ποια περίοδο και σε ποια οµάδα του περιοδικού πίνακα ανήκουν τα στοιχεία κάλιο και θείο;
Γ) Περιγράψτε το είδος του χηµικού δεσµού που εµφανίζεται µεταξύ των στοιχείων:
i. κάλιο και ιώδιο ii. υδρογόνο και θείο.
Να γράψετε τους αντίστοιχους µοριακούς και ηλεκτρονιακούς τύπους των δύο παραπάνω ενώσεων.
Δ) Το υδρογόνο εµφανίζει γενικά δύο αριθµούς οξείδωσης: –1 και +1. Να επιλέξετε ένα από τα παραπάνω
στοιχεία το οποίο να σχηµατίζει χηµικό δεσµό µε το υδρογόνο, όπου το άτοµο υδρογόνου να εµφανίζει
αριθµό οξείδωσης –1. Να αιτιολογήσετε κατάλληλα την απάντησή σας.

Β41 Ο αριθµός οξείδωσης του P στη χηµική ένωση Η3PO4 είναι:

α) +5 β) +1 γ) +3 δ) -3

Β42 Ο αριθµός οξείδωσης του S στην χηµική ένωση H2SO4 είναι:

α) 0 β) +4 γ) +6 δ) -2

Β43 Στην ένωση K2Cr2O7 ο αριθµός οξείδωσης του χρωµίου είναι:

α) 0 β) +6 γ) +3 δ) +5

Β44 Να βρεθεί ο αριθµός οξείδωσης του Ν στις παρακάτω ενώσεις και στα παρακάτω ιόντα
Α) HNO3 Β) NO2-1 Γ)NH3 Δ) NH4+1 Ε) N2

Β45 Να βρεθεί ο αριθµός οξείδωσης του Br στις παρακάτω ενώσεις και στα παρακάτω ιόντα:
Α) Br2 Β) HBr Γ) BrO3-1 Δ) HBrO4 Ε) NaBrO2

Β46 Σε ποια από τις παρακάτω ενώσεις το άζωτο έχει µεγαλύτερο αριθµό οξείδωσης:
α) HNO2 β) NO2 γ) NH3 δ) KNO3

Β47 Ο αριθµός οξείδωσης του φωσφόρου (P) στο φωσφορικό σίδηρο (ΙΙ) [Fe3(PO4)2] είναι:
α) +3 β) –3 γ) –5 δ) +5

Β48 Να γράψετε τους υπολογισμούς σας για τον προσδιορισμό του αριθμού οξείδωσης του θείου στη
χημική ένωση SO2.

Β49 Να γράψετε τους υπολογισμούς σας για τον προσδιορισμό του αριθμού οξείδωσης του άνθρακα στη
χημική ένωση H2CO3.

Β50 Δίνονται οι ενώσεις: SO2, Al2(SOx)3. Να υπολογίσετε την τιμή του x, αν γνωρίζετε ότι το θείο έχει τον
ίδιο αριθμό οξείδωσης και στις δύο ενώσεις.
Β51 Μια ένωση έχει τύπο ΝaClOx με το άτομο του Cl να εμφανίζει αριθμό οξείδωσης +5. Να βρεθεί η τιμή
του x και να γραφεί το όνομά της.

Β52 Α) Να ονομαστούν οι παρακάτω χημικές ενώσεις: HNO3, CaSO4, NaI, KOH, CO2, HCl
Β) Να υπολογιστεί ο αριθμός οξείδωσης του φωσφόρου στις παρακάτω χημικές ενώσεις: PH3, H3PO3

Β53 Α) Να υπολογιστεί ο αριθμός οξείδωσης του αζώτου στις παρακάτω χημικές ενώσεις:
i) ΗΝΟ3 ii) ΝΗ3.
Β) Να γραφούν οι χημικοί τύποι των παρακάτω ενώσεων: χλωριούχο αμμώνιο, υδροξείδιο του ασβεστίου,
οξείδιο του νατρίου.

Β54 Α) Να γράψετε τους υπολογισμούς σας για τον προσδιορισμό του αριθμού οξείδωσης του θείου στο ιόν
SO32- στη χημική ένωση SO2.
Β) Να γράψετε τους χημικούς τύπους των ενώσεων: ανθρακικό ασβέστιο, υδροχλώριο, υδροξείδιο του
μαγνησίου, οξείδιο του νατρίου.

Β55 Δίνεται ο παρακάτω πίνακας. Να γράψετε στην κόλλα σας τον αριθμό και δίπλα το χημικό τύπο και το
όνομα κάθε χημικής ένωσης που μπορεί να σχηματιστεί συνδυάζοντας τα δεδομένα του πίνακα.
CO3-2 Br- OH-
2+
Ca 1 2 3

Β56 Δίνεται ο παρακάτω πίνακας. Να γράψετε στην κόλλα σας τον αριθμό και δίπλα το χημικό τύπο και το
όνομα κάθε χημικής ένωσης που μπορεί να σχηματιστεί συνδυάζοντας τα δεδομένα του πίνακα.
S-2 NO3- OH-
Νa+ 1 2 3

Β57 Δίνεται ο παρακάτω πίνακας. Να γράψετε στην κόλλα σας τον αριθμό και δίπλα το χημικό τύπο και το
όνομα κάθε χημικής ένωσης που μπορεί να σχηματιστεί συνδυάζοντας τα δεδομένα του πίνακα.
S-2 NO3- Cl-
Zn2+ 1 2 3

Β58 Δίνεται ο παρακάτω πίνακας. Να γράψετε στην κόλλα σας τον αριθμό και δίπλα τον χημικό τύπο και το
όνομα κάθε χημικής ένωσης που μπορεί να σχηματιστεί συνδυάζοντας τα δεδομένα του πίνακα.
CO3-2 Cl- OH-
3+
Al 1 2 3

Β59 Δίνεται ο παρακάτω πίνακας. Να γράψετε στην κόλλα σας τον αριθμό και δίπλα τον χημικό τύπο και το
όνομα κάθε χημικής ένωσης που μπορεί να σχηματιστεί συνδυάζοντας τα δεδομένα του πίνακα.
NO3- Cl- SO42-
NH4+ 1 2 3

Β60 Α) Το στοιχείο Χ ανήκει στη 1η (ΙΑ) ομάδα και τη 2η περίοδο του Περιοδικού Πίνακα.
α) Να υπολογίσετε τον ατομικό αριθμό του Χ.
β) Να περιγράψετε τον τρόπο που σχηματίζεται δεσμός μεταξύ του Χ και του 9F και να γράψετε τον χημικό
τύπο της ένωσης που προκύπτει.
B) Να μεταφέρετε στην κόλλα σας συμπληρωμένο τον παρακάτω πίνακα με τον χημικό τύπο και το
όνομα των παρακάτω ενώσεων:
Χημικός τύπος Όνομα
α H3PO4
β Βρωμιούχο μαγνήσιο
Β61 Σε κάθε αριθμό να αντιστοιχίσετε τον σωστό Μοριακό Τύπο και να ονομάσετε την χημική ένωση.
MnO4- CrO42- OH- PO43-
NH4+ 1 2 3 4
Aℓ3+ 5 6 7 8
Zn2+ 9 10 11 12

1 …………………………………………… 7 ……………………………………………

2…………………………………………… 8 ……………………………………………

3…………………………………………… 9 ……………………………………………

4…………………………………………… 10 ……………………………………………

5…………………………………………… 11 ……………………………………………

6…………………………………………… 12 ……………………………………………

Β62 Να συμπληρώσετε τα κενά του παρακάτω πίνακα με τον αντίστοιχο χημικό τύπο ή την ονομασία της
χημικής ένωσης.
Α/Α Χημικός τύπος Ονομασία
1 Mg(OH)2
2 Na2S
3 K2SO4
4 CO2
5 HI
6 NH4Cl
7 HNO3
8 KCl
9 Υδροξείδιο του νατρίου
10 Χλωριούχος χαλκός ΙΙ
11 Διοξείδιο του θείου
12 Υδροκυάνιο
13 Ανθρακικό ασβέστιο
14 Φθοριούχο νάτριο
15 Φωσφορικός ψευδάργυρος
16 Νιτρικό βάριο
17 Aℓ2S3
18 ΑgΟΗ
18 H2CO3
20 CaO
21 Θειικό οξύ
22 Υδροξείδιο του σιδήρου III
23 Διχρωμικός ψευδάργυρος
24 Υδροξείδιο του αργιλίου
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Α1 Οξείδια είναι:
α) οι ενώσεις που το κατιόν τους είναι το ΟΗ-
β) οι ενώσεις που το ανιόν τους είναι το Η+
γ) οι ενώσεις στοιχείων με οξυγόνο
δ) οι ομοιοπολικές ενώσεις των μετάλλων

Α2 Ποια από τις παρακάτω χηµικές ουσίες ανήκει στα άλατα;

α) NH4Cl β) HCl γ) BaO δ) H3PO4

Α3 Σε καθαρό νερό προσθέτουµε µεταλλικό νάτριο Να. Το pH του διαλύµατος που προκύπτει µπορεί να
είναι: α) 1 β) 6 γ) 7 δ) 11

Α4 Μέταλλο Μ αντιδρά µε νερό και παράγεται βάση και αέριο Η2. Το µέταλλο Μ δε µπορεί να είναι το
χηµικό στοιχείο:
α) Ca β) Zn γ) Βa δ) Κ

Α5 Η αντίδραση Η2(g) + Cl2(g) → 2 HCl(g) είναι:

α) σύνθεσης β) απλής αντικατάστασης γ) διάσπασης δ) διπλής αντικατάστασης

Β6 ∆ίνονται οι χηµικές ενώσεις: (Α): Ca(OH)2, (Β): H3PO4, (Γ): HCl, (∆): Na2CO3
Α) Ονοµάστε τις ενώσεις.
Β) Γράψτε το µοριακό τύπο και το όνοµα του ανυδρίτη της ένωσης: (Α) και της ένωσης (Β).
Γ) Γράψτε τις χηµικές εξισώσεις των αντιδράσεων: 1) (Α) + (Β) 2) (Β) + (∆)

Β7 Να συµπληρώσετε τις παρακάτω χηµικές εξισώσεις (αντικατάσταση ονοµάτων µε µοριακούς τύπους,

προϊόντα και συντελεστές):
Α) Na3PO4 + CaCl2→
Β) χλωριούχο αµµώνιο + υδροξείδιο του ασβεστίου→
Γ) νιτρικό οξύ + υδροξείδιο του νατρίου →
Δ) Fe + HCl→

Β8 ∆ίνονται οι ενώσεις: H2S , SO3 , HCl , BaO , HNO3 , KOH , NH3 , Fe(OH)3 , CaCl2 , P2O5
Α) Να ονοµαστούν και να χαρακτηριστούν ως οξέα, βάσεις, άλατα ή οξείδια.
Β) Να γράψετε τη χηµική εξίσωση µιας βάσης από τις παραπάνω ενώσεις µε H2SO4
Γ) Να γράψετε τη χηµική εξίσωση ενός οξέος από τις παραπάνω ενώσεις µε Na2O .

Β9 Να γράψετε τους µοριακούς τύπους των παρακάτω ενώσεων και στη συνέχεια να συµπληρώσετε τις
χηµικές εξισώσεις.
α) θειικό οξύ και υδροξείδιο του αργιλίου.
β) πεντοξείδιο του φωσφόρου και οξείδιο του ασβεστίου.
γ) ανθρακικό κάλιο και φωσφορικό οξύ.
δ) ψευδάργυρος και υδροχλώριο.
ε) µαγνήσιο και νερό

Β10 Να αντιγράψετε στο τετράδιό σας και να συµπληρώσετε τις παρακάτω χηµικές αντιδράσεις:
α) … NaOH + … NH4Cl →
β) … F2 + … HBr →
γ) … H3PO4 + … Mg(OH)2 →
δ) … Ca + … H2O →
ε) … Ag2SO4 +… HCl →
Β11 A) Δίνεται η παρακάτω ασυμπλήρωτη χημική εξίσωση:
CaCO3(s) + HNO3(aq) → Ca(NO3)2(aq) + CO2↑ + H2O (l)
α) Να μεταφέρετε την παραπάνω χημική εξίσωση στην κόλλα σας και να βάλετε τους κατάλληλους
συντελεστές.
Να ονομάσετε τις χημικές ενώσεις που συμμετέχουν στην παραπάνω χημική αντίδραση: CaCO3, ΗΝΟ3,
Ca(NO3)2, CO2.
Β) Να συμπληρώσετε τις επόμενες χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων που γίνονται όλες,
γράφοντας τα προϊόντα και τους συντελεστές και να αναφέρετε τον λόγο για τον οποίο γίνονται.
α) Al(s) + HBr(aq) →
β) KOH(aq) + ZnCl2(aq) →

Β12 A) Δίνεται η παρακάτω ασυμπλήρωτη χημική εξίσωση:

Ca(OH)2(aq) + ΝΗ4ΝO3(aq) → Ca(NO3)2(aq) + ΝΗ3(g) + Η2Ο(Ι)
α) Να μεταφέρετε την παραπάνω χημική εξίσωση στην κόλλα σας και να βάλετε τους κατάλληλους
συντελεστές
β) Να ονομάσετε τις παρακάτω χημικές ενώσεις που συμμετέχουν στη χημική αντίδραση: Ca(OH)2 ,
ΝΗ4ΝΟ3, Ca(NO3)2, ΝΗ3.
Β) Να συμπληρώσετε τις επόμενες χημικές εξισώσεις που γίνονται όλες, γράφοντας τα προϊόντα και
τους συντελεστές και να αναφέρετε τον λόγο για τον οποίο γίνονται.
α) Zn(s) + HI(aq) →
β) Mg(s) + FeCl2(aq) →

Β13 Να συμπληρώσετε τις παρακάτω χημικές αντιδράσεις απλής αντικατάστασης.

1) Mg + HI → 21) F2 + NaBr →
2) Cl2 + KBr → 22) Br2 + NaI →
3) Al + HI → 23) Mg + FeI2 →
4) Zn + HI → 24) F2 + CaI2 →
5) Mg + Cu(NO3)2 → 25) Zn + CuCl2 →
6) Cl2 + CaI2 → 26) Cl2 + HI →
7) H2S + Mg → 27) F2 + KBr →
8) F2 + KCl → 28) Zn + AgNO3 →
9) Zn + AuCl3 → 29) Mg + HBr →
10) Al + Fe(NO3)2 → 30) Cl2 + KI →
11) I2 + H2S → 31) Zn + FeCl2 →
12) Mg + ZnCl2 → 32) Al + HCl →
13) Cl2 + K2S → 33) Mg + AgNO3 →
14) Mg + Fe(NO3)2 → 34) Cl2 + CaS →
15) Zn + H2SO4 → 35) HCl + F2 →
16) Cl2 + HBr → 36) Na + H2O →
17) Br2 + K2S → 37) F2 + KI →
18) F2 + NaI → 38) Cl2 + FeBr2 →
19) Ca + AgNO3 → 39) Zn + CuSO4 →
20) Cl2 + FeI2 → 40) Br2 + Na2S →
Β14 Να συμπληρώσετε τις παρακάτω χημικές αντιδράσεις διπλής αντικατάστασης.
1) Na2S + HCl → 21) K2SO4 + Ba(OH)2 →
2) CaCO3 + HCl → 22) Pb(NO3)2 + H2SO4 →
3) FeCl2 + K2S → 23) Zn(NO3)2 + NaOH →
4) HCl + Na2CO3 → 24) NH4NO3 + KOH →
5) BaCl2 + AgNO3 → 25) NaOH + Pb(NO3)2 →
6) AgNO3 + HBr → 26) K2CO3 + HCl →
7) Fe(NO3)2 + H2S → 27) KOH + ZnCl2 →
8) Na2CO3 + HNO3 → 28) CaI2 + AgNO3 →
9) Fe(NO3)2 + H2S → 29) MgCO3 + HCl →
10) CaCl2 + K2CO3 → 30) K2CO3 + Ca(NO3)2 →
11) K2CO3 + HBr → 31) Ca(OH)2 + K2S →
12) Cu(NO3)2 + Na2S → 32) Na2CO3 + MgCl2 →
13) NaCl + AgNO3 → 33) Zn(NO3)2 + Ca(OH)2 →
14) BaCl2 + H2SO4 → 34) CaCO3 + HBr →
15) CaS + HBr → 35) Na2SO3 + HCl →
16) (NH4)2CO3 + NaOH → 36) Na2CO3 + Ca(OH)2 →
17) Pb(NO3)2 + Na2S → 37) Pb(NO3)2 + NaCl →
18) AgNO3 + CaCl2 → 38) MgCO3 + HCl →
19) Fe(NO3)3 + KOH → 39) (NH4)SO4 + NaOH →
20) CaCl2 + K2S → 40) Na2SO4 + Ca(OH)2 →

Β15 Να συμπληρώσετε τις παρακάτω χημικές αντιδράσεις εξουδετέρωσης.

1) KOH + HBr → 21) NH3 + HBr →
2) Ba(OH)2 + H2SO4 → 22) HI+ NH3 →
3) KOH + HNO3 → 23) NH3 + H2SO4 →
4) NaOH + H2SO4 → 24) NH3 + HNO3 →
5) HCl + Ca(OH)2 → 25) Ca(OH)2 + HCl →
6) Ba(OH)2 + HCl → 26) Zn(OH)2 + HNO3 →
7) Fe(OH)3 + HCl → 27) HI + NaOH →
8) NaOH + HNO3 → 28) Cu(OH)2 + H2SO4 →
9) KOH + H2SO4 → 29) Mg(OH)2 + HCl →
10) Ca(OH)2 + H2SO4 → 30) Zn(OH)2 + HI →
11) H2S + Mg(OH)2 → 31) Ba(OH)2 + HNO3 →
12) HBr + Ca(OH)2 → 32) Al(OH)3 + H2S →
13) Al(OH)3 + HCl → 33) HI + Ca(OH)2 →
14) H2S + Ba(OH)2 → 34) NaOH + HBr →
15) NaOH + HCl → 35) KOH + H3PO4 →
16) Al(OH)3 + HNO3 → 36) Fe(OH)3 + H3PO4 →
17) Cu(OH)2 + HNO3 → 37) H2S + Al(OH)3 →
18) NaOH + H2S → 38) H2SO4 + CuO →
19) KOH + HI → 39) HCl + AgOH →
20) Ca(OH)2 + HNO3 → 40) HCN + Fe(OH)2 →
Β16 Να γραφούν οι χημικοί τύποι των ουσιών και οι χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων
(αν γίνονται)
1 Ψευδάργυρος + υδροβρώμιο
2 Κάλιο + φθοριούχο νάτριο
3 Νάτριο + χλωριούχο αργίλιο
4 Χαλκός + νιτρικός άργυρος
5 Άργυρος + υδροχλώριο
6 Κάλιο + φωσφορικό οξύ
7 Βάριο + νερό
8 Ψευδάργυρος + νερό
9 Χλωριούχο αργίλιο + νιτρικός άργυρος
10 Ανθρακικό βάριο + υδροχλώριο
11 Θειώδης ψευδάργυρος + θειικό νάτριο
12 Χλωριούχο αμμώνιο + υδροξείδιο μαγνησίου
13 Ανθρακικό νάτριο + υδροϊώδιο
14 Θειικό αμμώνιο + υδροξείδιο καλίου
15 Νιτρικός μόλυβδος + θειούχο νάτριο
16 Υδρόθειο + υδροξείδιο ντρίου
17 Αμμωνία + νιτρικό οξύ
18 Νιτρικό βάριο + θειικό νάτριο
Β17 Να συμπληρώσετε τις παρακάτω χημικές αντιδράσεις εξουδετέρωσης.
1) ΥΔΡΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΝΑΤΡΙΟΥ + ΥΔΡΟΧΛΩΡΙΟ

2) ΑΜΜΩΝΙΑ + ΘΕΙΙΚΟ ΟΞΥ

3) ΑΣΒΕΣΤΙΟ + ΝΙΤΡΙΚΟΣ ΑΡΓΥΡΟΣ

4) ΥΔΡΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ + ΦΩΣΦΟΡΙΚΟ ΟΞΥ

5) ΘΕΙΙΚΟ ΟΞΥ + ΥΔΡΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΚΑΛΙΟΥ

6) ΑΡΓΙΛΙΟ + ΒΡΩΜΙΟΥΧΟΣ ΣΙΔΗΡΟΣ ΙΙ

7) ΥΔΡΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΚΑΛΙΟΥ + ΦΩΣΦΟΡΙΚΟ ΟΞΥ

8) ΧΛΩΡΙΟΥΧΟΣ ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ + ΥΔΡΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΝΑΤΡΙΟΥ

9) ΝΙΤΡΙΚΟ ΟΞΥ + ΧΛΩΡΙΟΥΧΟ ΑΣΒΕΣΤΙΟ

10) ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ + ΝΕΡΟ

11) ΝΙΤΡΙΚΟ ΟΞΥ + ΥΔΡΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ

12) ΥΔΡΟΚΥΑΝΙΟ + ΥΔΡΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΝΑΤΡΙΟΥ

13) ΝΙΤΡΙΚΟ ΚΑΛΙΟ + ΒΡΩΜΙΟΥΧΟ ΑΣΒΕΣΤΙΟ

14) ΥΔΡΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΣΙΔΗΡΟΥ ΙΙΙ + ΝΙΤΡΙΚΟ ΟΞΥ

15) ΑΝΘΡΑΚΙΚΟ ΟΞΥ + ΥΔΡΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΡΓΙΛΙΟΥ

16) ΝΙΤΡΙΚΟ ΝΑΤΡΙΟ + ΧΛΩΡΙΟΥΧΟ ΚΑΛΙΟ

17) ΝΑΤΡΙΟ + ΥΔΡΟΧΛΩΡΙΟ

18) ΒΑΡΙΟ + ΝΕΡΟ

19) ΧΛΩΡΙΟΥΧΟ ΑΜΜΩΝΙΟ + ΥΔΡΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ

20) ΥΔΡΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΡΓΙΛΙΟΥ + ΘΕΙΙΚΟ ΟΞΥ

21) ΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ + ΥΔΡΟΦΘΟΡΙΟ

Β18 Στη στήλη Β να ονομάσετε τις ενώσεις της στήλης Α και στη στήλη Γ να τις
χαρακτηρίσετε ως Οξύ, Βάση, Άλας, Όξινο οξείδιο, Βασικό Οξείδιο
Α Β Γ
1 SO3
2 NH3
3 K2O
4 Ca(OH)2
5 H3PO4
6 P2O5
7 Na2SO4
8 HCl
9 BaO
10 NaNO3
11 NH4Br
12 Al2S3
13 HCN
14 Zn(OH)2

Β19 Στη στήλη Β να γράψετε τους ανυδρίτες των οξέων και βάσεων της στήλης Α και στη
στήλη Γ να γράψετε τα ονόματά τους
Α Β Γ
1 H2CO3
2 Mg(OH)2
3 HNO3
4 Ca(OH)2
5 H3PO4
6 KOH
7 H2SO3
8 Al(OH)3
9 HClO2
10 Fe(OH)3
11 H2SO4
12 NaOH
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Α1 To άτομο ενός στοιχείου Χ έχει μάζα 2 φορές μεγαλύτερη από το άτομο 612C. Το Ar του Χ είναι:
α) 12, β) 18, γ) 24.

Β2 Η σχετική ατοµική µάζα ενός στοιχείου (Αr) είναι 32 ενώ η σχετική µοριακή του µάζα (Mr) είναι 256.
Άρα το µόριο του στοιχείου αποτελείται από:
α) 2 άτοµα β) 4 άτοµα γ) 6 άτοµα δ) 8 άτοµα

Β3 Η σχετική µοριακή µάζα (Μr) της ένωσης N2OX είναι 108. Αν οι Ar είναι N=14 και O=16 ο µοριακός
τύπος της ένωσης είναι:
α) N2O β) N2O3 γ) N2O5 δ) N2O7

Β4 Να υπολογίσετε τις Σχετικές Μοριακές μάζες (Mr) των παρακάτω χημικών ενώσεων:
Α) H2SO4 Β) Fe(NO3)2 Γ) O2 Δ) KMnO4 Ε) HBr
Δίνονται οι Αr : H=1, S=32, O=16, Fe=56, N=14, K=39, Mn=55, Br=80

Α5 Σε 3 mol Η2SO4 περιέχονται:

α) ΝΑ µόρια Η2SO4 β) 3 µόρια Η2SO4 γ) 12 ΝΑ άτοµα Ο δ) 2 ΝΑ άτοµα Η

Α6 Το 1 mol H3PO4 (φωσφορικό οξύ) περιέχει:

α) 3 άτοµα υδρογόνου β) NA άτοµα φωσφόρου
γ) 1 mol ατόµων οξυγόνου δ) A 8N µόρια φωσφορικού οξέος.

Α7 Σε ποσότητα 2g ουσίας Χ είναι δυνατόν να περιέχονται:

α) 200 µόρια Χ β) 6·1024 µόρια Χ γ) 8·1024 µόρια Χ δ) 2·1022 µόρια Χ
∆ίνεται: ΝΑ=6,023·1023

Α8 Να χαρακτηρίσετε ως σωστή (Σ) ή ως λανθασμένη (Λ) την καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις.
1) Στοιχείο με Ar = 31 και Mr = 124, έχει στο μόριό του 4 άτομα.
2) 1 mol οποιασδήποτε χημικής ουσίας σε πρότυπες συνθήκες (STP) έχει όγκο 22,4 L.
3) 1 L O2(g) περιέχει περισσότερα μόρια απ' ότι 1 L N2(g) , στις ίδιες συνθήκες P, T.
4) 1 mol μορίων O2 έχει μάζα 32 g [A(O)=16].
5) Σε 5 mol Η2Ο περιέχονται 10 mol ατόμων υδρογόνου.
6) Σε 4 mol K2CO3 περιέχονται συνολικά 12 άτομα οξυγόνου.
7) Σε 2 mol NH3 περιέχεται ίσος αριθμός μορίων με τα μόρια που περιέχονται σε 2 mol NO2.
8) 1 mol γλυκόζης (C6H12O6) περιέχει 12∙ΝΑ άτομα υδρογόνου.
9) 2 mol CO2 περιέχουν 2∙ΝΑ μόρια.
10) 1 mol μορίων Η2 έχει μάζα 2 g. Δίνεται ότι: Αr(Η)=1.

Γ9 Α) Τι σηµαίνει ότι η σχετική ατοµική µάζα του καλίου είναι 39;

Β) Ποια είναι η µάζα ενός ατόµου καλίου σε γραµµάρια: (Σταθερά του Avogadro ΝΑ=6,02·1023 mol-1)

Β10 ∆ίνεται ο µοριακός τύπος BxA µιας ανόργανης ένωσης για την οποία ισχύει ότι τα 0,5 mol ζυγίζουν 17
g. Αν είναι Αr: B=1 και A=32 να βρεθεί η τιµή του δείκτη x.

Β11 Στις παρακάτω ερωτήσεις να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να την αιτιολογήσετε.
i) σε 68 g υδρόθειου (Η2S) περιέχονται:
α) 4 g υδρογόνου. β) 4NA άτοµα S. γ) 32 g θείου.
ii) σε 44,8 L διοξειδίου του θείου (SO2) που µετρήθηκαν σε πρότυπες συνθήκες (STP), περιέχονται:
α) 3ΝΑ µόρια SO2. β) 64 g SO2. γ) 4ΝΑ άτοµα οξυγόνου.
∆ίνονται οι σχετικές ατοµικές µάζες Αr των στοιχείων: Η=1, S=32, Ο=16.
Γ12 Να αντιστοιχήσετε αµφιµονοσήµαντα (ένα προς ένα) τα γράµµατα της στήλης Α µε τον κατάλληλο
αριθµό της στήλης Β. ∆ίνονται τα ατοµικά βάρη Ar: Η = 1, S = 32, C = 12, P = 31, N = 14, O = 16
Στήλη Α Στήλη Β
α) 44,8L NH3 STP 1) 2mol ατόµων Η
β) 5,6g CO 2) 2ΝΑ άτοµα Ν
γ) 126g HNO3 3) 0,6g ατόµων Η
δ) 2mol HCl 4) 10ΝΑ άτοµα συνολικά
ε) 19,6g H3PO4 5) 0,2ΝΑ άτοµα O
α) Πόσα μόρια C3H4 έχουν μάζα 20 g;
β) Πόσα άτομα Η περιέχονται σε 2 g C3H4;
γ) Πόσα γραμμάρια ΝΗ3 περιέχουν τόσα άτομα Η, όσα περιέχονται σε 60 g C3H4;
Δίνονται η σταθερά Avogadro NA=6,02.1023 mol-1 και οι σχετικές ατομικές μάζες Ar: H=1, C=12, N=14.

Γ13 ∆ιαθέτουµε 3 mol ΝΗ3. Να υπολογίσετε:

α) Ποια είναι η µάζα της σε γραµµάρια;
β) Πόσα µόρια περιέχει;
γ) Πόσο όγκο καταλαµβάνει σε πρότυπες συνθήκες (STP);
δ) Πόσα άτοµα υδρογόνου περιέχει;
ε) Πόσο όγκο καταλαµβάνει σε πίεση 3 atm και θερµοκρασία 27ºC;
∆ίνονται: οι σχετικές ατοµικές µάζες Αr: H=1, Ν=14 η σταθερά των αερίων R=0,082 L·atm·mol-1.K-1 και η
σταθερά του Avogadro ΝΑ=6,02·1023 mol-1

Γ14 Ορισµένη ποσότητα αερίου H2S έχει µάζα 136g. Να υπολογίσετε:

α) Τον όγκο που καταλαµβάνει σε stp συνθήκες η παραπάνω ποσότητα H2S.
β) Τον αριθµό των µορίων που περιέχονται στην παραπάνω ποσότητα H2S.
γ) Τον αριθµό ατόµων υδρογόνου (Η) και τον συνολικό αριθµό ατόµων που περιέχονται στην παραπάνω
ποσότητα H2S.
δ) Την πυκνότητα του Η2S σε πίεση 6,15atm και θερµοκρασία 27οC.
Σε δοχείο όγκου V=82L και σε θερµοκρασία 727οC εισάγεται µίγµα που αποτελείται από 34g αερίου
υδρόθειου (H2S) και 56g αερίου αζώτου (N2).
ε) Να υπολογιστεί η πίεση που ασκείται στο δοχείο από το µίγµα των αερίων.
∆ίνονται: οι σχετικές ατοµικές µάζες Αr: H=1, Ν=14, S=32, και η παγκόσµια σταθερά των ιδανικών αερίων
R = 0,082 atm.L/ mol.K

Γ15 Ποσότητα αερίου CO2 ίση µε 0,1 mol εισάγεται σε δοχείο µε όγκο V. Να υπολογίσετε:
α) Τη µάζα του CO2 σε g.
β) Τον όγκο που καταλαµβάνει η παραπάνω ποσότητα του CO2 σε STP συνθήκες.
γ) Πόσα µόρια CO2 περιέχονται στη συγκεκριµένη ποσότητα.
δ) Τα mol ατόµων οξυγόνου που περιέχονται στην ποσότητα του CO2.
ε) Να υπολογισθεί ο όγκος που θα έπρεπε να έχει το δοχείο έτσι ώστε η παραπάνω ποσότητα CO2 να ασκεί
πίεση ίση µε 0,1 Atm, όταν η θερµοκρασία είναι 27oC.
στ) Ποια πρέπει να είναι η πίεση στο δοχείο έτσι ώστε (σε θερµοκρασία 270 C) η πυκνότητα του CO2 να
είναι 0,44g/L.
∆ίνονται: R=0,082 atm.L/mol.K , Ar: C=12, O=16 , NA=6.1023mol–1

Γ16 ∆ίνονται 6,8 g H2S . Να υπολογιστεί:

α) Πόσα mol είναι η παραπάνω ποσότητα H2S;
β) Πόσο όγκο καταλαµβάνει η παραπάνω ποσότητα H2S σε πίεση 2 atm και θερµοκρασία 127 C° ;
γ) Πόσα άτοµα H και πόσα γραµµάρια S περιέχει η παραπάνω ποσότητα H2S;
δ) Πόσα λίτρα NH3 µετρηµένα σε stp περιέχουν τον ίδιο αριθµό ατόµων υδρογόνου µε όσα άτοµα
υδρογόνου περιέχονται στην παραπάνω ποσότητα H2S;
∆ίνονται: Ar: H = 1 , S = 32, παγκόσµια σταθερά αερίων R=0,082 atm.L/mol.K
Γ17 Σε δοχείο περιέχονται 4,48L αέριας ΝΗ3, µετρηµένα σε STP συνθήκες.
α) Πόσα mol είναι η παραπάνω ποσότητα;
β) Πόσα άτοµα Η περιέχει;
γ) Πόσα µόρια ΝΗ3 περιέχει;
∆ίνονται: Ar: Ν=14, H=1

Γ18 Αέριο µίγµα που αποτελείται από 8,8 g CO2, 19,2 g SO2 και 23 g ΝΟ2 βρίσκεται σε δοχείο όγκου 24,6L
στους 27οC.
α) Να υπολογιστούν τα mol των αερίων στο δοχείο.
β) Nα υπολογιστεί η πίεση που ασκεί το µίγµα των αερίων στο δοχείο.
∆ίνονται: R=0,082 atm.L/mol.K και Ar: C=12, Ν=14, Ο=16, S=32.

Γ19 Αν διπλασιαστεί ο όγκος ενός ιδανικού αερίου υπό σταθερή θερµοκρασία χωρίς µεταβολή της
ποσότητας του αερίου, τότε η πίεσή του:
α) διπλασιάζεται β) υποδιπλασιάζεται γ) τετραπλασιάζεται δ) υποτετραπλασιάζεται

Γ20 Ποσότητα αερίου He βρίσκεται σε δοχείο όγκου V, σε σταθερή θερµοκρασία Τ και ασκεί πίεση Ρ = 8
atm. Αν ο όγκος του δοχείου τετραπλασιαστεί τότε η πίεση στο δοχείο θα γίνει:
α) 32atm β) 2atm γ) 4atm δ) 12atm

Γ21 Δοχείο Α έχει τετραπλάσιο όγκο από το δοχείο Β. Στο Α εισάγονται 0,3 mol O2 και στο Β 0,6 mol H2.
Υπολογίστε το λόγο των πιέσεων των αερίων στα δύο δοχεία, αν αυτά βρίσκονται στην ίδια θερμοκρασία.

Γ22 Αέρια ανόργανη ένωση με μοριακό τύπο H2Γ καταλαμβάνει όγκο 2,24L σε STP συνθήκες και ζυγίζει
3,4 g. Να βρεθεί η σχετική ατομική μάζα του Γ. Δίνεται: Ar(H)=1.

Γ23 Να υπολογίσετε τον όγκο που καταλαμβάνουν 0,2 mol αμμωνίας σε πίεση 4,1 atm και σε θερμοκρασία
127οC. Δίνεται η σταθερά των αερίων R=0,082 atm.L/mol.K

Γ24 Σε 1 L νερού διαλύονται V L αέριας ΝΗ3 μετρημένα σε θερμοκρασία 27° C και πίεση 8,2 atm, χωρίς
μεταβολή του όγκου του διαλύματος. Το διάλυμα που προκύπτει (Υ2) έχει συγκέντρωση 2mol/L. Να
υπολογίσετε τον όγκο V της αέριας ΝΗ3 στις παραπάνω συνθήκες. Δίνεται: R=0,082 L·atm/Κ·mol

Γ25 Ένα υδατικό διάλυμα NaΝΟ3 (διάλυμα Υ1) έχει συγκέντρωση 0,4 Μ. Να υπολογίσετε:
α) Την μάζα του NaΝΟ3 που περιέχεται σε 500 mL του διαλύματος Υ1.
β) Την % w/v περιεκτικότητα του διαλύματος Υ1.
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες Ar: Na=23, O=16, N=14.

Γ26 Ποσότητα αέριας NH3 καταλαµβάνει όγκο 6,72L σε STP. Για την ποσότητα αυτή υπολογίστε:
α) Πόσα mol είναι.
β) Πόσα g ζυγίζει.
γ) Πόσα άτοµα H και πόσα g N περιέχει.
Η παραπάνω ποσότητα NH3 διαβιβάζεται σε νερό και προκύπτουν 1200 mL διαλύµατος. Υπολογίστε τη
συγκέντρωση του διαλύµατος. ∆ίνονται Αr: N=14, H=1. Αριθµός Avogadro: NA=6.1023mol-1 .

Γ27 Διαλύονται 1,7g αμμωνίας σε νερό και προκύπτει διάλυμα όγκου 250 mL. Να υπολογίσετε τη
συγκέντρωση του διαλύματος. Δίνονται οι Ar : Ν=14 και Η=1.

Α28 Δύο υδατικά διαλύματα HCl έχουν συγκεντρώσεις c1=0,5M το πρώτο διάλυμα και c2=0,8M το δεύτερο
διάλυμα. Από την ανάμειξη των παραπάνω διαλυμάτων το διάλυμα που θα προκύψει μπορεί να έχει
συγκέντρωση:
α) 0,3M β) 1,2M γ) 1,3M δ) 0,7M
Β29 Υδατικό διάλυµα HNO3 έχει συγκέντρωση 2Μ. Αν προσθέσουµε νερό, το διάλυµα που θα προκύψει
είναι δυνατό να έχει συγκέντρωση:
α) 2,1Μ β) 2Μ γ) 1,5Μ δ) 2,5Μ

Β30 Σε διάλυµα νιτρικού οξέος συγκέντρωσης 2M και όγκου V προσθέτουµε νερό τετραπλάσιου όγκου. Η
συγκέντρωση του διαλύµατος που προκύπτει είναι:
α) 0,5M β) 8M γ) 2M δ) 0,4M

Β31 Σε ορισµένο όγκο υδατικού διαλύµατος NaCl συγκέντρωσης C προστίθεται εννεαπλάσιος όγκος νερού.
Έτσι η συγκέντρωση του νέου διαλύµατος θα είναι:
α) C/10 β) 10C γ) C/9 δ) 9C

Β32 Υδατικό διάλυµα NaCl έχει συγκέντρωση 2 Μ. Στο διάλυµα αυτό προσθέτουµε τετραπλάσιο όγκο
νερού. Η συγκέντρωση του αραιωµένου διαλύµατος θα είναι:
α) 2 Μ β) 1 Μ γ) 0,4 Μ δ) 0,5 Μ

Β33 Αν αραιώσουµε ένα υδατικό διάλυµα KNO3 συγκέντρωσης 0,2Μ, µέχρι να αποκτήσει διπλάσιο όγκο,
τότε η συγκέντρωση (c) του τελικού διαλύµατος που θα προκύψει είναι:
α) 0,01 Μ β) 0,1 Μ γ) 0,2 Μ δ) 0,4 Μ

Β34 Δίνονται δύο μπαλόνια Α και Β που περιέχουν 4 g H2 και 44 g CO2 αντίστοιχα. Τα δύο αέρια
βρίσκονται στις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας. (Δίνονται οι Ar : H=1, C=12, O=16) Για τους
όγκους των δύο μπαλονιών ισχύει ότι:
α) VA=VB, β) VA>VB, γ) VA<VB

Δ35 Μια ποσότητα αέριου H2S ζυγίζει 10,2g και δίνονται τα ατοµικά βάρη Ar: Η = 1, S = 32, Mg = 24.
α) Πόσα mol είναι η παραπάνω ποσότητα και τι όγκο καταλαµβάνει σε STP συνθήκες;
∆ιαλύουµε την παραπάνω ποσότητα σε νερό και σχηµατίζεται διάλυµα ∆ όγκου 600mL.
β) Να υπολογιστεί η % w/v περιεκτικότητα και η συγκέντρωση του διαλύµατος.
Το αρχικό διάλυµα χωρίζεται σε τρία ίσα µέρη.
Στο πρώτο µέρος του διαλύµατος προσθέτουµε νερό.
γ) Πόσα mL νερού πρέπει να προσθέσουµε, ώστε η περιεκτικότητα του αραιωµένου διαλύµατος να είναι
ίση µε 1 % w/v;
Στο δεύτερο µέρος του διαλύµατος προσθέτουµε 300mL διαλύµατος H2S συγκέντρωσης 1 Μ.
δ) Να βρεθεί η συγκέντρωση του νέου διαλύµατος που θα προκύψει.

Γ36 ∆ιαθέτουµε τρία υδατικά διαλύµατα ΝaΟΗ:

∆ιάλυµα Υ1 µάζας 200g και περιεκτικότητας 40% w/w. ∆ιάλυµα Υ2 όγκου 200 ml και συγκέντρωσης 1Μ.
∆ιάλυµα Υ3 όγκου 100 ml και περιεκτικότητας 50% w/v.
Να διατάξετε τα παραπάνω διαλύµατα κατά σειρά αυξανόµενης µάζας της διαλυµένης ουσίας (ΝaΟΗ) που
περιέχουν.
∆ίνονται: οι σχετικές ατοµικές µάζες Ar: Η=1, Ο=16 και Ν=23

Δ37 ∆ιαλύονται 28g ΚΟΗ σε νερό και δηµιουργείται υδατικό διάλυµα τελικού όγκου 500mL (διάλυµα Υ1).
α) Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση, καθώς και την %w/v περιεκτικότητα του Υ1.
β) Πόσα mL νερού πρέπει να προσθέσουµε σε 100 mL του διαλύµατος Υ1, ώστε να προκύψει διάλυµα Υ2
µε συγκέντρωση 0,2Μ;
γ) Αναµειγνύουµε 100 mL διαλύµατος Υ1 µε 300 mL διαλύµατος Υ2 και προκύπτει διάλυµα Υ3 που έχει
όγκο 400 mL. Να υπολογίσετε την συγκέντρωση του διαλύµατος Υ3.
∆ίνονται: οι σχετικές ατοµικές µάζες Αr: H=1, Κ=39, Ο=16
Δ38 ∆ίνονται 0,5 mol αερίου υδροχλωρίου (HCl) και: Ar: H = 1 , Cl = 35,5 R=0,082 atm.L/mol.K
α) Να υπολογιστεί µάζα της παραπάνω ποσότητας και ο όγκος της µετρηµένος σε stp.
β) Να υπολογιστεί ο όγκος της παραπάνω ποσότητας του υδροχλωρίου µετρηµένος σε P=2 atm και
θερµοκρασία θ = 127 °C
γ) Αν ολόκληρη η ποσότητα του υδροχλωρίου διαλυθεί σε νερό, σχηµατίζεται διάλυµα ∆1 όγκου 500 mL.
Να υπολογιστεί η συγκέντρωση του διαλύµατος ∆1.
δ) Στο παραπάνω διάλυµα ∆1 διαλύουµε επί πλέον 9,125 g αερίου υδροχλωρίου, χωρίς µεταβολή του όγκου
του διαλύµατος, οπότε προκύπτει διάλυµα ∆2. Να υπολογιστεί η συγκέντρωση του διαλύµατος ∆2.

Δ39 Σε ένα δοχείο εισάγονται 44,8L H2S µετρηµένα σε STP. Να υπολογίσετε:

α) Την ποσότητα του Η2S σε mol και τη µάζα του σε γραµµάρια.
β) Το πλήθος των ατόµων υδρογόνου που περιέχονται στη συγκεκριµένη ποσότητα Η2S.
Η παραπάνω ποσότητα Η2S διαλύεται στο νερό, οπότε προκύπτει διάλυµα ∆1 µε όγκο V1=2L.
γ) Να βρείτε τη συγκέντρωση του διαλύµατος ∆1.
Αναµιγνύουµε το διάλυµα ∆1 µε ένα άλλο διάλυµα ∆2, όγκου 500mL και περιεκτικότητας 10,2% w/v Η2S,
οπότε προκύπτει διάλυµα ∆3.
δ) Να βρείτε τη συγκέντρωση του διαλύµατος ∆3.
∆ίνονται: Οι σχετικές ατοµικές µάζες, (Ar): H=1, S=32 , Αριθµός Avogadro: NA = 6,02·1023 mol–1

Δ40 80 gr υδροξειδίου του νατρίου διαλύονται πλήρως σε νερό και σχηµατίζεται διάλυµα ∆1 όγκου 500 mL
και πυκνότητας 1,25 gr/mL.
α) Να υπολογιστεί η περιεκτικότητα στα εκατό βάρους κατ’ όγκον (%w/v) του διαλύµατος ∆1.
β) Να υπολογιστεί η περιεκτικότητα στα εκατό κατά βάρος (%w/w) του διαλύµατος ∆1.
200 mL του διαλύµατος ∆1 αναµιγνύονται µε 300 mL διαλύµατος υδροξειδίου του νατρίου περιεκτικότητας
10%w/v οπότε προκύπτει διάλυµα ∆2.
γ) Να υπολογιστεί η περιεκτικότητα στα εκατό βάρους κατ’ όγκον (%w/v) του διαλύµατος ∆2
δ) Να υπολογιστεί η µοριακότητα κατ’ όγκο (Μ) του διαλύµατος ∆2.
∆ίνονται οι σχετικές ατοµικές µάζες (Ar) των παρακάτω στοιχείων: Η=1, Να=23, και O=16

Δ41 ∆ιαθέτουµε 500 g διαλύµατος αλατιού, πυκνότητας 1,25 mL g στο οποίο περιέχονται 20 g αλατιού.
α) Ποια είναι η περιεκτικότητα στα εκατό κατά βάρος (% w w ) του διαλύµατος;
β) Ποια είναι η περιεκτικότητα στα εκατό κατ΄ όγκο (% v w ) του διαλύµατος;
Από το παραπάνω διάλυµα εξατµίζονται 100 g νερού.
γ) Ποια είναι η περιεκτικότητα στα εκατό κατά βάρος (% w w ) του νέου διαλύµατος;
δ) Ποια είναι η περιεκτικότητα στα εκατό κατ΄ όγκο (% v w ) του νέου διαλύµατος;
∆ίνεται ότι η πυκνότητα του νερού είναι 1 g/mL

Δ42 8 g NaOH διαλύονται σε νερό και σχηµατίζεται διάλυµα (Α) όγκου 500mL .
α) Να υπολογιστεί η περιεκτικότητα %w / v του διαλύµατος (Α).
β) Να υπολογιστεί η συγκέντρωση του διαλύµατος (Α) σε mol / L .
Το διάλυµα (Α) αραιώνεται µε 1200mL νερού και προκύπτει διάλυµα (Β).
γ) Να υπολογιστεί η συγκέντρωση του διαλύµατος (Β) σε mol / L .
∆ίνονται: Ar(H) 1 = , Ar(Na) 23 = , Ar(O) 16

Δ43 ∆ιαθέτουµε τρία διαλύµατα υδροξειδίου του νατρίου (ΝαΟΗ) Α, Β, Γ µε τα εξής χαρακτηριστικά:
Α. 500g διαλύµατος ΝαΟΗ πυκνότητας 1,25 g/mL που περιέχει 20g NaOH.
Β. ∆ιάλυµα ΝαΟΗ 10% w/v.
Γ. ∆ιάλυµα ΝαΟΗ c=1M.
α) Ποια είναι η επί τοις %w/w και η επί τοις % w/v περιεκτικότητα του διαλύµατος Α;
β) Ποιος όγκος νερού πρέπει να προστεθεί σε 200mL του διαλύµατος Β για να προκύψει διάλυµα µε
περιεκτικότητα 8% w/v;
γ) Να υπολογιστεί η επί τοις % w/v περιεκτικότητα του διαλύµατος που θα προκύψει αν αναµιχθούν 200mL
του διαλύµατος Β µε 300mL του διαλύµατος Γ.
∆ίνεται Mr NaOH=40.
Δ44 Σε 2 δοχεία περιέχονται τα παρακάτω διαλύµατα: ∆οχείο Α(∆Α): 500ml υδατικού διαλύµατος Η2SO4
0,98%w/v και δοχείο Β (∆Β): 500ml υδατικού διαλύµατος Η2SO4 συγκέντρωσης 0,3Μ
α) Να υπολογιστεί η συγκέντρωση του διαλύµατος ∆Α.
Τα διαλύµατα ∆Α και ∆Β αναµειγνύονται σε δοχείο Γ και σχηµατίζεται διάλυµα ∆Γ.
β) Να υπολογιστεί η συγκέντρωση του διαλύµατος ∆Γ.
γ) Πόσα mL νερό πρέπει να προσθέσουµε στο διάλυµα ∆Γ ώστε να υποδιπλασιαστεί η συγκέντρωση του;
∆ίνονται Ar: Η = 1, Ο = 16, S = 32

Δ45 ∆ιαθέτουµε υδατικό διάλυµα H2SO4 (διάλυµα Υ1) όγκου 1000mL που παρασκευάστηκε µε διάλυση
4mol H2SO4 σε 1000mL νερό. ∆ίνονται οι σχετικές ατοµικές µάζες Αr: H=1, O=16, S=32
α) Να υπολογιστεί η συγκέντρωση του Υ1.
β) Να υπολογιστεί η % w/v περιεκτικότητα του Υ1.
Σε 200mL του διαλύµατος Υ1 προσθέτουµε 600mL νερού οπότε προκύπτει διάλυµα Υ2.
γ) Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση του διαλύµατος Υ2.
δ) Να υπολογίσετε τον όγκο διαλύµατος Η2SO4 1,2M που πρέπει να αναµείξουµε µε 600mL του ∆1, ώστε
να προκύψει διάλυµα Υ3 συγκέντρωσης 2Μ.

Δ46 Το Φθοριούχο νάτριο (NaF) είναι βασικό συστατικό στις οδοντόκρεμες αφού συμβάλλει στην πρόληψη
της τερηδόνας. Το σωληνάριο μιας οδοντόκρεμας αναγράφει ότι το περιεχόμενό του έχει 50g και η
περιεκτικότητά του είναι 0,3% w/w.
α) Να προσδιορίσετε την ποσότητα σε g NaF που περιέχονται σε ένα σωληνάριο οδοντόκρεμας (9)
β) Η χημικός του εργαστηρίου που παράγει την παραπάνω οδοντόκρεμα θέλει να παρασκευάσει 10L
υδατικού διαλύματος NaF συγκέντρωσης 1Μ. Να προσδιορίσετε πόσα g NaF θα χρειαστεί. Δίνονται οι
ατομικές μάζες Αr(Νa) = 23 και Ar(F) = 19 (10)
γ) Ολόκληρο το διάλυμα εισάγεται στο δοχείο παρασκευής της οδοντόπαστας του εργοστασίου και
αναμειγνύεται με τις αναγκαίες ποσότητες από τα άλλα συστατικά που την αποτελούν. Να υπολογίσετε
πόσα σωληνάρια της συγκεκριμένης οδοντόπαστας θα παραχθούν από την μάζα που περιέχεται στο δοχείο
παρασκευής της οδοντόπαστας.

Δ47 Σε 400mL νερού προσθέτουμε 80g καυστικού νατρίου (ΝαΟΗ) και προκύπτει διάλυμα Δ1 που έχει
πυκνότητα d=1,25g/mL. Να υπολογίσετε:
α) την % w/v περιεκτικότητα του διαλύματος σε ΝαΟΗ
β) την % w/v περιεκτικότητα του διαλύματος σε ΝαΟΗ
γ) την συγκέντρωση του διαλύματος σε ΝαΟΗ
Στο παραπάνω διάλυμα Δ1 προσθέτουμε 400mL νερού και προκύπτει διάλυμα Δ2
δ) Να υπολογίσετε την συγκέντρωση του διαλύματος Δ2 σε ΝαΟΗ
Αναμιγνύουμε το διάλυμα Δ2 με 200 mL διαλύματος συγκέντρωσης 5Μ.
ε) Να υπολογίσετε την συγκέντρωση του τελικού διαλύματος σε ΝαΟΗ
∆ίνονται: οι σχετικές ατοµικές µάζες Αr: Να = 23, O = 16, Η = 1 και η παγκόσµια σταθερά των ιδανικών
αερίων R = 0,082 atm.L/mol.K

Δ48 Η γλυκόζη είναι ο πρώτος απλός υδατάνθρακας που απομονώθηκε σε καθαρή μορφή, έχει μοριακό
τύπο C6H12O6 και βιοσυντίθεται από τα φυτά μέσω της φωτοσύνθεσης. Η κατανάλωση γλυκόζης μέσω των
τροφών αποτελεί την κύρια πηγή ενέργειας για τους ζωντανούς οργανισμούς. Η γλυκόζη είναι ευδιάλυτη
στο νερό. Στα νοσοκομεία είναι συνήθης η ενδοφλέβια χορήγηση διαλυμάτων γλυκόζης (δεξτρόζης) σε
ασθενείς, ως πηγή υδατανθράκων και συμπλήρωσης των ελλειμμάτων σε νερό. Υδατικό διάλυμα γλυκόζης,
C6H12O6, (διάλυμα Δ1), έχει όγκο 500 mL και συγκέντρωση (c) σε γλυκόζη 0,28 M.
α) Να υπολογίσετε τη μάζα (σε g) της γλυκόζης που περιέχεται σε 500 mL του διαλύματος Δ1.
β) Να υπολογίσετε την περιεκτικότητα % w/v σε γλυκόζη του διαλύματος Δ1.
γ) Από την ανάμειξη 200 mL του διαλύματος Δ1 και 800 mL διαλύματος γλυκόζης 2 Μ (διάλυμα Δ2),
προκύπτει διάλυμα Δ3. Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση σε γλυκόζη του διαλύματος Δ3.
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες : Ar(C) = 12, Ar(Η) = 1 και Ar(O) = 16.
Δ49 Η ασπιρίνη είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα φάρμακα. Η χημική ονομασία του δραστικού συστατικού
της είναι ακετυλοσαλικυλικό οξύ. Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση μιας μεγάλης ποικιλίας
προβλημάτων υγείας: ως γενικό αναλγητικό και αντιπυρετικό, ως προληπτικό εγκεφαλικών θρομβώσεων,
κατά του ρευματικού πυρετού και κατά της αρθρίτιδας. Ακόμη, λαμβάνεται προληπτικά κατά των
καρδιακών επεισοδίων. Ένα δισκίο έχει μάζα 300 mg (0,3 g) και η περιεκτικότητά του σε
ακετυλοσαλικυλικό οξύ είναι 80 % w/w.
α) Ένας άνθρωπος παίρνει καθημερινά ένα δισκίο ασπιρίνης, στα πλαίσια προληπτικής συστηματικής
θεραπείας, λόγω εγκεφαλικού επεισοδίου που είχε στο παρελθόν. Να υπολογίσετε τη μάζα (σε g) του
ακετυλοσαλικυλικού οξέος που προσλαμβάνει ο άνθρωπος σε δύο εβδομάδες.
β) Στο σχολικό εργαστήριο παρασκευάστηκε υδατικό διάλυμα ασπιρίνης όγκου 500 mL και συγκέντρωσης
σε ακετυλοσαλικυλικό οξύ 0,01 Μ. Να υπολογίσετε τη μάζα (σε g) των δισκίων ασπιρίνης που
χρησιμοποιήθηκαν.
γ) Να περιγράψετε τη διαδικασία παρασκευής του διαλύματος ασπιρίνης. Στο εργαστήριο υπήρχε
αναλυτικός ηλεκτρονικός ζυγός, λαβίδα, ύαλος ωρολογίου, χωνί, απιονισμένο νερό και ογκομετρική φιάλη
των 500 mL.
Δίνεται η σχετική μοριακή μάζα του ακετυλοσαλικυλικού οξέος: Μr=180.

Δ50 Το θειικό οξύ, H2SO4 , κοινώς γνωστό ως βιτριόλι, είναι ένα ισχυρότατο διαβρωτικό υγρό, που
διαλύεται στο νερό. Είναι καυστικό και αφυδατώνει την οργανική ύλη (ύφασμα, ξύλο, χαρτί, ζάχαρη κ.ά.)
όταν έρθει σε επαφή με αυτή. Διαθέτουμε υδατικό διάλυμα H2SO4 (διάλυμα Δ1) όγκου 4 L και
συγκέντρωσης 1,5 Μ.
α) Να υπολογιστεί η % w/v περιεκτικότητα του διαλύματος Δ1.
β) Να υπολογιστεί η συγκέντρωση (c) του διαλύματος (διάλυμα Δ2) που προκύπτει κατά την προσθήκη 4 L
νερού σε 2L του διαλύματος Δ1.
γ) Να υπολογιστεί πόση μάζα (σε g) H2SO4 πρέπει να προστεθεί σε 2 L διαλύματος Δ1, ώστε να προκύψει
διάλυμα Δ3 με συγκέντρωση 3 Μ. Η προσθήκη του H2SO4 δεν μεταβάλει τον όγκο του διαλύματος.
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: Αr(H)=1, Αr(S)=32 και Αr(O)=16.

Δ51 Η καυστική ποτάσα είναι μια ισχυρή βάση με χημικό τύπο KOH. Καταστρέφει το χαρτί, το μετάξι και
άλλα οργανικά υλικά. Προκαλεί σοβαρά εγκαύματα στο δέρμα και είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη στα μάτια.
Κατά το χειρισμό της, πρέπει να φοράμε εργαστηριακά γυαλιά και λαστιχένια γάντια. Χρησιμοποιείται στην
παραγωγή υγρών σαπουνιών, ως πρώτη ύλη, και ως χημικό αντιδραστήριο. 112 g KOH διαλύονται στο H2O
και προκύπτει διάλυμα όγκου 2 L (διάλυμα Δ1).
α) Να υπολογιστεί η συγκέντρωση (σε Μ) του διαλύματος Δ1.
β) Αραιώνουμε 200 mL διαλύματος Δ1 με 800 mL νερό. Να υπολογιστεί η συγκέντρωση (σε Μ) του
αραιωμένου διαλύματος Δ2.
γ) Να υπολογισθεί η συγκέντρωση διαλύματος Δ4 που προκύπτει με προσθήκη στο διάλυμα Δ1 ενός
υδατικού διαλύματος KOH (διάλυμα Δ3) όγκου 3 L και συγκέντρωσης 2 Μ.
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: Αr(K)=39, Αr(O)=16, Αr(Η)=1.

Δ52 Στο σχολικό εργαστήριο φυσικών επιστημών η ετικέτα ενός δοχείου που περιέχει νιτρικό άλας κάποιου
μετάλλου έχει καταστραφεί. Εκτιμάται ότι το άλας που περιέχεται μπορεί να είναι: Mg(NO3)2, Ca(NO3)2 ή
Ba(NO3)2. Για την ταυτοποίηση του άλατος η χημικός του σχολείου ζυγίζει μάζα m1 = 16,4 g από το άλας
και την ποσότητα αυτή τη διαλύει σε νερό παρασκευάζοντας το διάλυμα Δ1 όγκου V1 = 200 mL. Με
κατάλληλη μέθοδο διαπιστώνει ότι το διάλυμα Δ1 έχει συγκέντρωση c1 = 0,5 M σε άλας.
α) Να υπολογίσετε την περιεκτικότητα % w/v του διαλύματος Δ1 σε άλας.
β) Να προσδιορίσετε τον χημικό τύπο του άλατος που περιέχεται στο δοχείο.
γ) Αναμειγνύουμε τα V1 = 200 mL του διαλύματος Δ1 με άλλο διάλυμα του ιδίου άλατος (διάλυμα Δ2) το
οποίο έχει συγκέντρωση c2 = 0,25 Μ και περιέχει n2 = 0,2 mol άλατος. Από την ανάμειξη προκύπτει το
διάλυμα Δ3 το οποίο έχει όγκο ίσο με το άθροισμα των όγκων των διαλυμάτων που αναμείχθηκαν. Να
υπολογίσετε την συγκέντρωση (c3) του διαλύματος Δ3 σε άλας.
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: Αr(Ν) = 14, Αr(Ο) = 16, Αr(Mg) = 24, Αr(Ca) = 40, Αr(Ba) = 137.
Δ53 Στο σχολικό εργαστήριο φυσικών επιστημών του σχολείου μια ομάδα μαθητών και μαθητριών θέλει να
παρασκευάσει διάλυμα όγκου V = 200 mL συγκέντρωσης c = 1,5 Μ σε Na2CO3 (διάλυμα Δ1).
α) Υπολογίστε τη μάζα του Na2CO3 που πρέπει να ζυγίσει η ομάδα ώστε να παρασκευάσει το διάλυμα.
β) Να περιγράψετε σε συντομία τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει ώστε να παρασκευάσει το
διάλυμα Δ1, έχοντας στη διάθεσή της τα παρακάτω σκεύη και όργανα: ζυγός, δοχείο ζύγισης, κουταλάκι,
ογκομετρική φιάλη των 200 mL, γυάλινο χωνί, υδροβολέας.
γ) Αν η κενή ογκομετρική φιάλη των 200 mL ζυγίζει 110 g και όταν περιέχει και το διάλυμα Δ1 που
παρασκευάστηκε ζυγίζει 330 g, να υπολογίσετε την πυκνότητα του διαλύματος Δ1 σε g/mL.
δ) Να υπολογίσετε την περιεκτικότητα % w/v του διαλύματος Δ1.
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: Ar(C)=12, Ar(Ο)=16, Ar(Νa)=23. Μ

Δ54 Το ΚMnO4 (υπερμαγγανικό κάλιο) είναι ένα ισχυρό οξειδωτικό μέσο. Διαλύεται στο νερό και δίνει
διαλύματα με ιώδες χρώμα. Χρησιμοποιείται ευρέως στο εργαστήριο χημείας. Παλαιότερα είχε
χρησιμοποιηθεί και ως απολυμαντικό, αν και σταδιακά αντικαταστάθηκε από καταλληλότερα
απολυμαντικά. Στο εργαστήριο Φυσικών Επιστημών του σχολείου μια ομάδα μαθητών, έχοντας στη
διάθεσή της τα παρακάτω όργανα και αντιδραστήρια, ανέλαβε να παρασκευάσει διάλυμα KMnO4.
Όργανα: Ηλεκτρονική ζυγαριά, Ογκομετρική φιάλη 100 mL, Χωνί διήθησης, Ύαλος ωρολογίου ή ποτήρι
ζέσεως, Υδροβολέας
Αντιδραστήρια: Υπερμαγγανικό κάλιο (KMnO4) στερεό, Απιονισμένο νερό
α) Να περιγράψετε την πειραματική διαδικασία για την παρασκευή 100 mL διαλύματος KMnO4
συγκέντρωσης 0,01 Μ (διάλυμα Δ1).
β) Να υπολογίσετε την % w/v περιεκτικότητα του διαλύματος Δ1.
γ) Να υπολογίσετε τον όγκο του διαλύματος Δ1 που πρέπει να αραιωθεί με νερό, για την παρασκευή 100
mL διαλύματος KMnO4 συγκέντρωσης 0,005 Μ (διάλυμα Δ2).
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες των στοιχείων: Ar(Κ) = 39, Ar(Mn) = 55 και Ar(O) = 16.

Δ55 Ο νιτρικός άργυρος, AgNO3, χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη για την παραγωγή άλλων ενώσεων του
αργύρου, με σημαντικότερες αυτές που χρησιμοποιούνται στην εμφάνιση των φωτογραφικών φιλμ.
Παρασκευάζουμε υδατικό διάλυμα AgNO3 (διάλυμα Δ1), όγκου 400 mL με διάλυση 3,4 g AgNO3 σε νερό.
α) Να υπολογίσετε την % w/v περιεκτικότητα του διαλύματος Δ1.
β) Να δείξετε ότι η συγκέντρωση του AgNO3 στο διάλυμα Δ1 είναι 0,05 Μ.
γ) Σε 20 mL του διαλύματος Δ1 προστίθενται 180 mL νερού και 0,17 g AgNO3, οπότε προκύπτει διάλυμα
Δ2, όγκου 200 mL. Να υπολογιστεί η συγκέντρωση του AgNO3 (c) στο διάλυμα Δ2.
Δίνονται οι σχετικές ατoμικές μάζες των στοιχείων : Ar(Ag) = 108, Ar(N) = 14 και Ar(O) = 16.

Δ56 Το μυρμηκικό οξύ, HCOOH, χρησιμοποιείται στη μελισσοκομία για να αντιμετωπιστεί το

καταστροφικό ακάρι βαρρόα, το οποίο οι μελισσοκόμοι αναφέρουν ως "μικρό καβούρι". Η βαρρόα
καταπολεμείται αποτελεσματικά με διάλυμα μυρμηκικού οξέος, είτε σε μορφή ατμού, είτε ποτισμένο σε
τεμάχια χαρτονιού. Οι περιεκτικότητες των διαλυμάτων HCOOH που χρησιμοποιούνται εξαρτώνται από τη
θερμοκρασία περιβάλλοντος κατά την περίοδο χρήσης τους. Ένας μελισσοκόμος, για να παρασκευάσει τα
υδατικά διαλύματα που χρειάζονται για την αντιμετώπιση του ακάρεος, προμηθεύτηκε από το εμπόριο 1 L
διαλύματος HCOOH συγκέντρωσης 18 Μ (διάλυμα Δ1).
α) Να υπολογίσετε την % w/v περιεκτικότητα του διαλύματος Δ1.
β) Για την καταπολέμηση του ακάρεος βαρρόα σε εποχή με θερμοκρασίες 25 – 30oC, ο μελισσοκόμος
πρέπει να χρησιμοποιήσει διάλυμα HCOOH 14 M (διάλυμα Δ2). Να υπολογίσετε πόσο όγκο (σε mL) από
το διάλυμα Δ1 και πόσο όγκο νερού (σε mL) πρέπει να αναμείξει, για να παρασκευάσει 900 mL
αραιωμένου διαλύματος Δ2.
γ) Για την καταπολέμηση του ακάρεος βαρρόα σε εποχή με θερμοκρασίες 10 – 25oC, ο μελισσοκόμος
πρέπει να χρησιμοποιήσει διάλυμα HCOOH 15 M (διάλυμα Δ3). Με ποια αναλογία όγκων πρέπει να
αναμιχθούν τα διαλύματα Δ1 και Δ2 για να προκύψει το διάλυμα Δ3;
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες των στοιχείων: Ar(C) = 12, Ar(Η) = 1 και Ar(O) = 16. Μ
Δ57 O νιτρικός μόλυβδος, Pb(NO3)2 απαντάται συνήθως ως άχρωμο κρυσταλλικό στερεό ή ως λευκή σκόνη
και είναι ευδιάλυτος στο νερό. Χρησιμοποιήθηκε κατά τον 19ο αιώνα στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες
Πολιτείες ως πρώτη ύλη για την παραγωγή χρωστικών (χρώματα μολύβδου). Σήμερα δεν χρησιμοποιείται
πλέον στην παραγωγή χρωστικών λόγω της τοξικότητας που βρέθηκε να έχει ο Pb2+. Πιο πρόσφατα έχει
χρησιμοποιηθεί στη μέθοδο κυάνωσης ορυκτών για παραλαβή χρυσού, όμως η μέθοδος αυτή έχει πολύ
βλαβερές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, λόγω του παραγόμενου κυανίου. Γενικά, τα ιόντα Pb2+ είναι τοξικά
και τα άλατα του μολύβδου πρέπει να χειρίζονται με προσοχή, ώστε να αποφεύγεται η εισπνοή, η κατάποση
και η επαφή τους με το δέρμα. Διαθέτουμε υδατικό διάλυμα Pb(NO3)2 με όγκο 200 mL και συγκέντρωση
0,5 Μ (διάλυμα Δ1).
α) Να υπολογίσετε τη μάζα (σε g) του Pb(NO3)2 που περιέχεται στο διάλυμα Δ1.
β) Σε ποσότητα του διαλύματος Δ1 προστίθεται νερό, ώστε να προκύψει διάλυμα Δ2 συνολικού όγκου 100
mL και συγκέντρωσης 0,1 Μ. Να υπολογίσετε την ποσότητα του διαλύματος Δ1 (σε mL) και την ποσότητα
του νερού (σε mL) που χρησιμοποιήθηκαν.
γ) Σε 10 mL του διαλύματος Δ1 προστίθενται 40 mL διαλύματος Δ2, οπότε προκύπτει διάλυμα Δ3, όγκου
50 mL. Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση του Pb(NO3)2 στο διάλυμα Δ3.
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες των στοιχείων: Ar(Pb) = 207, Ar(N) = 14 και Ar(O) = 16.

Δ58 Tο ανθρακικό νάτριο, Na2CO3, συναντάται με τις εμπειρικές ονομασίες σόδα, σόδα πλύσης (washing
soda) ή τέφρα σόδας (soda ash , ονομασία προερχόμενη από τον παλαιό τρόπο παραγωγής του από την
τέφρα φυτικών υλών). Οι κύριες εφαρμογές του είναι στην παραγωγή υάλου, στην υφαντουργία, ως
αποσκληρυντικό του νερού και για την παραγωγή σαπουνιών και απορρυπαντικών. Για την παρασκευή ενός
διαλύματος Na2CO3 (διάλυμα Δ1), ζυγίζονται 39,75 g άνυδρου Na2CO3. Η ποσότητα του Na2CO3
μεταφέρεται σε ογκομετρική φιάλη των 250 mL. Προστίθεται ικανή ποσότητα απιονισμένου νερού και η
φιάλη αναδεύεται μέχρι πλήρους διάλυσης του στερεού. Στη συνέχεια, προστίθεται απιονισμένο νερό μέχρι
τη χαραγή της ογκομετρικής φιάλης και η φιάλη αναδεύεται και πάλι.
α) Να υπολογίσετε την περιεκτικότητα % w/v του Na2CO3στο διάλυμα Δ1.
β) Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση (c) του Na2CO3στο διάλυμα Δ1.
γ) Σε 25 mL του Δ1 προστίθενται 50 mL διαλύματος Na2CO3 συγκέντρωσης 0,75 Μ (διάλυμα Δ2), οπότε
προκύπτει διάλυμα Δ3 όγκου 75 mL. Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση (c) σε Na2CO3 στο διάλυμα Δ3.
Δίνονται σχετικές ατομικές μάζες των στοιχείων: Ar(Na) = 23, Ar(C) = 12 και Ar(O) = 16

Δ59 Το βρωμιούχο νάτριο, γνωστό ως sedoneural, είναι ένα άλας με χημικό τύπο NaBr. Χρησιμοποιήθηκε
ευρέως ως αντισπασμωδικό και ηρεμιστικό από τα τέλη του 19ου ως τις αρχές του 20ου αιώνα. Η
δραστικότητά του οφείλεται στα αρνητικά ιόντα βρωμίου. Διαθέτουμε στο εργαστήριο ένα υδατικό διάλυμα
NaBr 0,01 Μ (διάλυμα Δ1). Να υπολογίσετε:
α) τη μάζα (σε g) του NaBr που περιέχεται σε 3 L του διαλύματος Δ1.
β) τον όγκο (σε L) του νερού που πρέπει να προστεθεί σε 3 L διαλύματος Δ1, για να παρασκευάσουμε ένα
διάλυμα Δ2 συγκέντρωσης 0,001 Μ σε NaBr.
γ) τη μάζα (σε g) του NaBr που θα πρέπει να προστεθεί σε 2 L του Δ1, χωρίς μεταβολή όγκου του
διαλύματος, ώστε να προκύψει διάλυμα Δ3 συγκέντρωσης 0,02 Μ.
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: Αr(Νa) = 23 και Αr(Br) = 80

Δ60 Το νιτρικό οξύ (ΗΝΟ3) είναι ένα ισχυρά διαβρωτικό και τοξικό οξύ με ευρεία χρήση στη βιομηχανία
λιπασμάτων, χρωμάτων κλπ.
α) Στο σχολικό εργαστήριο διαθέτουμε πυκνό διάλυμα ΗΝΟ3 περιεκτικότητας 63% w/v (διάλυμα Δ1). Να
υπολογίσετε πόσα g ΗΝΟ3 περιέχονται σε 400 mL του διαλύματος Δ1.
β) Να υπολογίσετε ποια είναι η συγκέντρωση (c) σε ΗΝΟ3 του διαλύματος Δ1.
γ) Σε 400 mL του διαλύματος Δ1 προσθέτουμε 600 mL άλλου διαλύματος ΗΝΟ3 άγνωστης περιεκτικότητας
(διάλυμα Δ2). Το τελικό διάλυμα που προκύπτει έχει περιεκτικότητα 30 % w/v και όγκο ίσο με το άθροισμα
των όγκων των αναμειγνυόμενων διαλυμάτων (διάλυμα Δ3). Να υπολογίσετε την περιεκτικότητα % w/v σε
ΗΝΟ3 του διαλύματος Δ2.
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: Αr(Η) = 1, Αr(Ν) = 14 και Αr(Ο) = 1
Δ61 Το φθοριούχο νάτριο, NaF, είναι ένα άχρωμο ή λευκό στερεό που είναι ευδιάλυτο στο νερό. Αποτελεί
πηγή φθορίου στην παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων και χρησιμοποιείται για την πρόληψη τερηδόνας.
Διαθέτουμε υδατικό διάλυμα NaF συγκέντρωσης 0,5 Μ (διάλυμα Δ1). Να υπολογισθούν:
α) Η μάζα (σε g) του NaF που περιέχεται σε 200 mL του διαλύματος Δ1.
β) Ο όγκος (σε mL) του νερού που πρέπει να προστεθεί σε 200 mL του διαλύματος Δ1 για να προκύψει
διάλυμα Δ2 με συγκέντρωση 0,1Μ.
γ) H αναλογία όγκων που πρέπει να αναμειχθούν τα διαλύματα Δ1 και Δ2 ώστε να προκύψει διάλυμα Δ3 με
συγκέντρωση 0,3 Μ.
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: Αr(Νa)=23 και Αr(F)=19

Δ62 Τα αλκοολούχα ποτά περιέχουν την ουσία αιθανόλη ή οινόπνευμα (CH3CH2OH). Η περιεκτικότητα
των αλκοολούχων ποτών σε αιθανόλη εκφράζεται σε αλκοολικούς βαθμούς. Αλκοολικός βαθμός είναι η %
v/v περιεκτικότητα του αλκοολούχου ποτού σε οινόπνευμα. Ένας μπάρμαν διαθέτει 3 ποτά. Το ποτό Α, το
οποίο αναφέρει στην ετικέτα του ότι περιέχει 40 % v/v οινόπνευμα, το ποτό Β, το οποίο αναγράφει στην
ετικέτα του ότι αντιστοιχεί σε 20 αλκοολικούς βαθμούς και το ποτό Γ, το οποίο έχει συγκέντρωση 2 Μ σε
αιθανόλη.
α) Ο μπάρμαν σερβίρει ποσότητα από το ποτό Α σε ένα πελάτη στο μπαρ. Ο πελάτης αυτός κατανάλωσε 60
mL οινοπνεύματος συνολικά. Να υπολογίσετε τα mL ποτού Α που ήπιε ο πελάτης αυτός. (8)
β) Να υπολογίσετε τα mL νερού που πρέπει να προσθέσει σε 80 mL από το ποτό Γ για να προκύψει ποτό Δ
με συγκέντρωση c=1,6 Μ σε αιθανόλη. (8)
γ) Να υπολογίσετε την αναλογία όγκων που πρέπει να αναμείξει τα ποτά Α και Β, για να φτιάξει ένα
κοκτέιλ (ποτό Ε) με περιεκτικότητα 28 % v/v σε οινόπνευμα.

Δ63 Ένα αναψυκτικό έχει περιεκτικότητα 10,6 % w/v σε ζάχαρη (C12H22O11).

α) Να υπολογίσετε πόσα g ζάχαρης περιέχονται σε μία συσκευασία που περιέχει 330 mL αναψυκτικού.
β) Να υπολογίσετε σε πόσα κουταλάκια ζάχαρης αντιστοιχεί η συγκεκριμένη ποσότητα ζάχαρης, δεδομένου
ότι ένα κουταλάκι χωράει 5 g ζάχαρης.
γ) Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση αναψυκτικού σε ζάχαρη σε mol/L, με στρογγυλοποίηση στο δεύτερο
δεκαδικό ψηφίο.
δ) Θέλουμε να παρασκευάσουμε ένα διάλυμα ζάχαρης 0,5 M (διάλυμα Δ1). Διαθέτουμε διάλυμα ζάχαρης 1
Μ (διάλυμα Δ2) και διάλυμα ζάχαρης 0,1 Μ (διάλυμα Δ3). Με ποια αναλογία όγκων πρέπει να αναμείξουμε
τα διαλύματα Δ2 και Δ3, για να παρασκευάσουμε το διάλυμα Δ1;
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: Αr(Η) = 1, Αr(C) = 12, και Αr(O) = 16.

Δ64 Το αντισηπτικό είναι αντιμικροβιακή ουσία, η οποία ρίχνεται σε έναν ζωντανό ιστό (δέρμα) για να
μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης λοίμωξης ή σήψης. Μερικά αντισηπτικά είναι ικανά να καταστρέφουν
τα μικρόβια που βρίσκονται στο σώμα, ενώ άλλα είναι βακτηριοστατικά και περιορίζονται στην ικανότητα
παρεμποδισμού ή αναστολής της ανάπτυξης τους. Ως αντισηπτικό των χεριών παρασκευάστηκε υδατικό
διάλυμα αιθανόλης 70 % v/v (διάλυμα Δ1).
α) Να υπολογίσετε τον όγκο του νερού και τον όγκο της αιθανόλης (σε mL) που χρησιμοποιήθηκε για την
παρασκευή 500 mL διαλύματος Δ1.
β) Σε 200 mL του ∆1 προστίθενται 300 mL νερό, οπότε προκύπτει διάλυμα ∆2. Να υπολογίσετε την % v/v
περιεκτικότητα του διαλύματος ∆2.
γ) Επειδή η συχνή χρήση του αντισηπτικού προκαλεί ερεθισμό του δέρματος, οι φαρμακευτικές εταιρείες
προσθέτουν στα αντισηπτικά, Αλόη Βέρα, το οποίο είναι ένα θεραπευτικό βότανο που καταπραΰνει τις
δερματικές παθήσεις. Για τον λόγο αυτό στο εργαστήριο, σε 300 mL διαλύματος αιθανόλης 95 % v/v
προστέθηκε και διάλυμα αλόης 100 mL περιεκτικότητας 60 % v/v. Να υπολογίσετε την περιεκτικότητα
(v/v) του τελικού διαλύματος σε αιθανόλη και αλόη.
Δ65 Ο ασβεστόλιθος είναι πέτρωμα του οποίου το κύριο συστατικό είναι το ανθρακικό ασβέστιο (CaCO3).
Δείγμα ασβεστόλιθου δόθηκε σε χημικό εργαστήριο για τον προσδιορισμό της % w/w περιεκτικότητάς του
σε CaCO3. Για τον σκοπό αυτό σε 12,5 g δείγματος προστέθηκε διάλυμα HCl. Το παραγόμενο αέριο CO2,
σύμφωνα με τη χημική εξίσωση (1), συλλέχκηκε και ο όγκος του υπολογίστηκε 2,24 L σε STP.
CaCO3 + 2HCl → CaCl + CO2 + H2O (1)
α) Με δεδομένο ότι τα mol του CO2 που παράγονται από την αντίδραση (1) είναι ίσα με τα mol του CaCO3
που αντέδρασαν, να υπολογιστεί η μάζα του CaCO3 που περιέχεται στο δείγμα.
β) Να υπολογιστεί η % w/w περιεκτικότητα του δείγματος ασβεςτολίθου σε CaCO3.
Το παραγόμενο CO2 διαβιβάζεται σε ορισμένο όγκο νερού, χωρίς μεταβολή του όγκου, ώστε να παραχθεί
κορεσμένο διάλυμα Δ1, στισ συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης του εργαστηρίου (20οC και 1 atm). H
διαλυτότητα του CO2 στους 20οC και πίεση 1 atm είναι 2,2 g σε 1 L νερού.
γ) Να υπολογιστεί ο όγκος του νερού στον οποίο πρέπει να διαβιβαστεί το παραγόμενο CO2, έτσι ώστε να
προκύψει το κορεσμένο διάλυμα Δ1.
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: (C)=12, (Ca)=40, (O)=16

Δ66 Στο εργαστήριο Φυσικών Επιστημών του σχολείου διατίθεται υδατικό διάλυμα υδροξειδίου του
ασβεστίου, Ca(ΟΗ)2, συγκέντρωσης (c) 0,005 Μ (διάλυμα Δ1).
α) Να υπολογίσετε την περιεκτικότητα % w/v του διαλύματος Δ1 σε Ca(OH)2.
β) Μια ομάδα μαθητών χρειάζεται για ένα πείραμα 250 mL υδατικού διαλύματος Ca(ΟΗ)2 συγκέντρωσης
0,001 Μ (διάλυμα Δ2). Να υπολογίσετε τον όγκο (σε mL) του διαλύματος Δ1 που πρέπει να αραιώσουν με
νερό, για να παρασκευάσουν το διάλυμα Δ2.
γ) Σε 500 mL διαλύματος Δ1 θερμοκρασίας 20°C, προστίθενται 0,4 g Ca(ΟΗ)2, χωρίς μεταβολή του όγκου
του διαλύματος. Ακολουθεί επαρκής ανάδευση και προκύπτει το διάλυμα Δ3. Να εξετάσετε αν στο διάλυμα
Δ3 θα διαλυθεί όλη η ποσότητα του Ca(OH)2 ή αν ένα τμήμα της θα παραμείνει αδιάλυτο. Δίνεται ότι το
κορεσμένο διάλυμα Ca(OH)2 σε θερμοκρασία 20°C, έχει συγκέντρωση 0,012 Μ (διάλυμα Δ4).
δ) Τo Ca(ΟΗ)2 μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην παρασκευή της αέριας αμμωνίας (NH3), όταν επιδρά σε
διάλυμα NH4Cl. Να γράψετε τη χημική εξίσωση που περιγράφει αυτή τη χρήση του Ca(ΟΗ)2.
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες : Ar(Ca) = 40, Ar(Η) = 1 και Ar(O) = 16.

Δ67 Προσθέτουμε 100 g KΝΟ3 σε 200 g νερού θερμοκρασίας 15οC και αναδεύουμε με υάλινη ράβδο. Παρ’
όλη τη συστηματική ανάδευση μέρος της ποσότητας του KΝΟ3 δεν διαλύθηκε στο νερό και
απομακρύνθηκε με διήθηση. Το κορεσμένο διάλυμα Δ1 που λήφθηκε είχε μάζα 250 g.
α) Να υπολογίσετε:
i) την περιεκτικότητα % w/w σε KΝΟ3 του διαλύματος Δ1.
ii) τη διαλυτότητα του KΝΟ3 στο νερό σε g KΝΟ3 ανά 100 g νερό στους 150 C.
Η διαλυτότητα του KΝΟ3 στους 45οC στο νερό είναι 75,75 g ανά 100 g νερού.
β) Να υπολογίσετε:
i) την επιπλέον ποσότητα KΝΟ3 που πρέπει να προστεθεί στο διάλυμα Δ1, όταν αυτό θερμανθεί
στους 45 οC, ώστε το νέο διάλυμα (διάλυμα Δ2), που θα δημιουργηθεί να είναι επίσης κορεσμένο.
ii) τη συγκέντρωση του διαλύματος Δ2 (με ακρίβεια πρώτου δεκαδικού αριθμού) σε KΝΟ3 αν ο
όγκος του είναι 268 mL
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: Ar(Ν)=14, Ar(Ο)=16, Ar(K)=39