Temat: Korzeń - organ podziemny rośliny.

1. Korzeń to organ wegetatywny występujący u roślin lądowych i wtórnie wodnych.

Zazwyczaj jest podziemną częścią rośliny.

2. Wyróżniamy następujące rodzaje korzeni:

a) Korzeń główny - to korzeń, który rozwija się z zawiązka korzeniowego zarodka.
U wielu gatunków zanika lub wcześnie przestaje rosnąć.
b) Korzenie boczne - to korzenie, które w trakcie rozwoju rośliny może
wytwarzać korzeń główny.
c) Korzenie przybyszowe - przejmują funkcję korzenia głównego (w przypadku
jego zaniku), wyrastają zwykle z organów pędowych.

3. Funkcję korzenia:
• Utrzymywanie rośliny w podłożu,
• Pobieranie z gleby wody z solami mineralnymi.

4. Wyróżniamy następujące systemy korzeniowe:

Palowy system korzeniowy Wiązkowy system korzeniowy
Charakterytyczny dla roślin nagozalążkowych i Charakterystyczny dla paprotników oraz roślin
dwuliściennych. jednoliściennych.
Składa się z grubego i długiego korzenia W systemie tym nie ma korzenia głównego. U
głównego oraz zwykle krótszych i cieńszych podstawy pędu znajdują się liczne, delikatne
korzeni bocznych. korzenie przybyszowe o podobnej długości.
U roślin drzewiastych system ten może sięgać System wiązkowy charakteryzuje się dużą
daleko w głąb gleby, aż do poziomu wód zdolnością pochłaniania wody z małej objętości
gruntowych. gleby.

5. Budowa pierwotna korzenia:

• To układ tkanek korzenia, który powstaje w wyniku działania stożka wzrostu
korzenia.

KORZEŃ 1
 a) Strefy korzenia i budowa korzenia:

6. Tkanki pierwotne korzenia:

• Ryzoderma z wło nikami, kt re zwi kszaj powierzchni wchłaniania wody i soli
mineralnych
• Kora pierwotna zbudowana z tkanki mi kiszowej ( na przekroju poprzecznym
korzenia zajmuje wi ksz cz ni walec osiowy). Tkanka ta w młodych
korzeniach przewodzi wod z solami mineralnymi ze sk rki do walca osiowego. W
starszych korzeniach pełni natomiast funkcj spichrzow . Jej najbardziej
wewn trzn cz stanowi r dsk rnia (endoderma) zbudowana z martwych
kom rek z charakterystycznymi zgrubieniami w cianie kom rkowej w kształcie
litery U – pasemkami Caspary’ego oraz kom rkami przepustowymi ( ywymi, bez
tych wzmocnie ), przez kt re odbywa si transport wody z kory pierwotnej do
walca osiowego.
• Walec osiowy zajmuje centraln cz korzenia. Jego zewn trzn warstw jest
okolnica (perycykl), zbudowana z kom rek mi kiszowych, kt re zachowały
zdolno podziałow – z tej powstaj korzenie boczne. Wn trze walca osiowego
zajmuje tkanka mi kiszowa oraz uło one naprzemianlegle wi zki przewodz ce –
łykowe -łyko ( oem) pierwotne i drzewne- drewno (ksylem) pierwotne

KORZEŃ 2
ó
ę
ś
ć
ą
fl
ń
ę
ś
ć
ś
ę
ą
ę
ą
ę
ó
ś
ó
ó
ę
ś
ą
ć
ó
ę
ę
ą
ż
ż
ś
ć
ę
ę
ą
ó
ó
ę
ś
ę
ó
ę
ę
ó
ą
ę
ą
ó
ą
ż
ą
ą
 Budowa pierwotna korzenia - schemat

7. Budowa pierwotna korzenia u roślin jedno- i dwuliściennych:

• U roślin jednoliściennych centrum walca osiowego zajmuje miękiszowy rdzeń, a

pasma drewna i łyka tworzą regularny pierścień wzdłuż jego obwodu.
• U roślin dwuliściennych centrum walca osiowego zajmują promieniście ułożone
pasma drewna, między którymi znajdują się pasma łyka. W walcu osiowym tych
roślin najczęściej nie ma miękiszu.

KORZEŃ 3
8. Budowa wtórna korzenia:
• To układ tkanek korzenia, który powstaje w wyniku działania merystemów
bocznych: kambium i felogenu.
• Wtórnemu przyrostowi na grubość ulegają w największym stopniu korzenie
wieloletnich roślin drzewiastych. Tworzy się wówczas rozbudowana strefa
wyrośnięta korzenia w której biorą początek grube i długie korzenie boczne - nie
zachodzi tam wchłanianie wody (pokryta korkowicą). Jej funkcją jest natomiast
utrzymywanie ciężkich roślin w glebie.

9. Korzenie roślin dwuletnich i jednorocznych na przykładzie rzodkiewki:

• Budowa pierwotna – (końcowa część korzenia, najcieńsza) ma cienka, wydłużona
część korzenia rzodkiewki (liczne włośniki).
• Budowa wtórna — ma grubsze, kulista część korzenia rzodkiewki. Warstwa łyka
(pierwotnego i wtórnego) jest w niej bardzo cienka. Prawie całą objętość zajmuje
drewno wtórne, które zawiera niewiele naczyń i włókien drzewnych. Dużo w nim
natomiast miękiszu drzewnego, które pełni funkcję spichrzową.

KORZEŃ 4
 10. Mody kacje korzeni:

KORZEŃ 5
fi